Uygulamalı İş Davaları

6. BASKININ ÖNSÖZÜ........................................................................................................7

İÇİNDEKİLER ......................................................................................................................9

KISALTMALAR..................................................................................................................27

I. KISIM

BİREYSEL İŞ HUKUKU

I. BÖLÜM

TEMEL KAVRAMLAR VE İŞ KANUNU’NUN KAPSAMI

I. GİRİŞ ................................................................................................................ 29

II. TEMEL KAVRAMLAR ......................................................................................... 35

1. İşçi .................................................................................................................... 35

a. Genel Olarak .............................................................................................. 35

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..................................................................37

2. İşveren ve İşveren Vekili ................................................................................... 43

a. Genel Olarak .............................................................................................. 43

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları................................................................. 46

3. İşyeri ................................................................................................................. 59

III. İŞ KANUNU’NUN KAPSAMI VE İSTİSNALAR........................................................ 60

1. Genel Olarak..................................................................................................... 60

2. Çıraklar ve Stajyerler......................................................................................... 61

a. Çırak ve Stajyer Kavramları ........................................................................ 61

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..................................................................62

3. Esnaflar............................................................................................................. 63

a. Esnaf Kavramı ............................................................................................ 63

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları................................................................. 65

4. Tarım İşçileri ..................................................................................................... 69

a. Genel Olarak .............................................................................................. 69

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..................................................................70

5. Deniz ve Hava Taşıma İşleri................................................................................74

a. Genel Olarak ..............................................................................................74

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..................................................................76

10 İçindekiler

6. Ev Hizmeti Görenler.......................................................................................... 83

a. Genel Olarak .............................................................................................. 83

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ................................................................. 83

7. Sporcular........................................................................................................... 87

a. Sporcu ve Antrenör Kavramı ...................................................................... 87

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ................................................................. 88

8. Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri ve Şirket Müdürleri ........................................... 89

a. Genel Olarak .............................................................................................. 89

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ................................................................. 91

9. Kapsamdışı Personel ......................................................................................... 94

a. Genel Olarak .............................................................................................. 94

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ................................................................. 96

10. Sözleşmeli Personel ........................................................................................ 100

a. Genel Olarak ............................................................................................ 100

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 103

11. Vekâlet Sözleşmesine Göre Çalışanlar............................................................. 116

a. Genel Olarak ............................................................................................ 116

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 118

12. Konut Kapıcıları............................................................................................... 119

a. Kapıcı Kavramı.......................................................................................... 119

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 121

13. Kamu Kurumunda Çalışan Usta Öğreticiler ..................................................... 124

a. Genel Olarak ............................................................................................ 124

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 125

14. Basın İş Kanunu’na Göre Çalışanlar................................................................. 127

a. Gazeteci Kavramı...................................................................................... 127

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 128

15. 696 Sayılı KHK Uyarınca Kadroya Geçirilenler ................................................. 131

16. Yukarıda Sayılanların Dışındaki Çalışanlar....................................................... 132

a. Genel Olarak ............................................................................................ 132

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 133

II. BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİ VE TÜRLERİ

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 151

II. İŞÇİNİN BORÇLARI........................................................................................... 154

1. İş Görme ve Özen Borcu.................................................................................. 154

2. İşverenin Talimatlarına Uyma (İtaat) Borcu .................................................... 155

İçindekiler 11

3. Sadakat ve İşverenle Rekabet Etmeme Borcu ................................................ 155

4. Teslim ve Hesap Verme Borcu ........................................................................ 158

III. İŞVERENİN BORÇLARI ..................................................................................... 158

1. Ücret Ödeme Borcu........................................................................................ 158

a. Ücret ........................................................................................................ 158

aa. Tanımı ve benzer kavramlardan farkı ............................................... 158

bb. Ücrete ilişkin Yargıtay kararları .........................................................175

b. Ücret Ekleri .............................................................................................. 203

aa. İkramiye ........................................................................................... 203

aaa. İkramiye kavramı ................................................................... 203

aaaa. Genel olarak ............................................................... 203

bbbb. İkramiyeye ilişkin Yargıtay kararları............................. 205

bbb. Gazetecinin ikramiye hakkı.....................................................207

aaaa. Genel olarak ................................................................207

bbbb. Gazetecinin ikramiye hakkına ilişkin Yargıtay

kararları ...................................................................... 208

ccc. İlave tediye ücreti.................................................................. 209

aaaa. Genel olarak ............................................................... 209

bbbb. İlave tediye ücretine ilişkin Yargıtay kararları ............. 213

bb. Prim ..................................................................................................227

aaa. Genel olarak ...........................................................................227

bbb. Prime ilişkin Yargıtay kararları ............................................... 229

2. İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu .................................................................... 234

3. Eşit Davranma Borcu ...................................................................................... 235

a. Eşit Davranma Borcunun Niteliği ve Kapsamı .......................................... 235

b. Ayrımcılık Tazminatı ..................................................................................237

aa. Tanımı ve unsurları............................................................................237

bb. Yargıtay kararlarına göre ayrımcılık tazminatının hesaplanması

ve yargısal denetiminde esas alınması gereken kriterler ................. 240

c. İşverenin Eşit Davranma Borcu ve Ayrımcılık Tazminatına İlişkin

Yargıtay Kararları...................................................................................... 241

IV. İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ .................................................................................. 251

1. Belirli-Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ...................................................................251

a. Genel Olarak .............................................................................................251

b. Asgari Süreli veya Azami Süreli İş Sözleşmeleri........................................ 258

c. Belirli-Belirsiz-Asgari-Azami Süreli İş Sözleşmesine İlişkin Yargıtay

Kararları ....................................................................................................259

12 İçindekiler

2. Kısmî Süreli ve Çağrı Usulü İş Sözleşmesi, Uzaktan Çalışma Sözleşmesi.......... 270

a. Genel Olarak ............................................................................................ 270

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 275

3. Mevsimlik İş Sözleşmesi.................................................................................. 283

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................... 283

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 287

4. Takım Sözleşmesi ............................................................................................ 294

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................... 294

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 295

5. Deneme Süreli İş Sözleşmesi........................................................................... 297

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................... 297

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 299

V. ÜÇLÜ İŞ İLİŞKİLERİ........................................................................................... 300

1. İşyeri Devri ...................................................................................................... 300

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................... 300

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 303

2. İş Sözleşmesinin Devri..................................................................................... 313

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................... 313

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 315

3. Geçici (Ödünç) İş İlişkisi................................................................................... 316

a. 6715 Sayılı Yasa İle Yapılan Değişiklikten Önceki Dönem ......................... 316

b. 6715 Sayılı Yasa İle Yapılan Değişiklikten Sonraki Dönem ........................ 318

c. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 321

4. Alt İşverenlik, Muvazaa, İşin Anahtar Teslimi Yoluyla İhale Edilmesi............... 324

a. Genel Olarak ............................................................................................ 324

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 331

III. BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 363

II. İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN NEDENLER ................................................... 363

1. İşçinin veya İşverenin Ölümü .......................................................................... 363

2. Tarafların Anlaşması (İkale)............................................................................. 364

3. Belirli Sürenin Dolması.................................................................................... 371

4. Gazetenin Yayınının Durdurulması.................................................................. 371

5. Geminin Türk Bayrağını Kaybedecek Şekilde Satılması ................................... 371

6. İş sözleşmesinin Geçersizliği veya Butlanı....................................................... 373

İçindekiler 13

7. Fesih ................................................................................................................373

a. Borçlar Hukukuna Göre Fesih ...................................................................373

b. İş Hukukuna Göre Fesih ............................................................................375

III. FESİH TÜRLERİ ................................................................................................ 380

1. Bildirimli (Süreli-Önelli-İhbarlı) Fesih.............................................................. 380

a. İş Güvencesine Tâbi Olmayan İşçiler Yönünden Bildirimli Fesih

(Geçerli Nedene Dayanılmadan Bildirimli Fesih) ..................................... 380

b. İş Güvencesine Tâbi İşçiler Yönünden Bildirimli Fesih (Geçerli

Nedene Dayanılarak Bildirimli Fesih) ........................................................392

c. Toplu İşçi Çıkarma .................................................................................... 394

d. Bildirimli (Süreli) Fesih Hakkının Sınırlandırılması.................................... 395

2. Bildirimsiz (Derhâl-Süresiz-Önelsiz) Fesih....................................................... 395

a. Genel Koşulları ve Hak Düşürücü Süre..................................................... 395

b. İşveren Yönünden Bildirimsiz (Derhâl) Fesih Nedenleri........................... 400

aa. Sağlık nedenleri: İş K.25/I ................................................................. 401

aaa. İşçinin hastalanması veya kazaya uğraması: İş K.25/I-a ......... 401

bbb. İşçinin hamileliği: İş K.25/I-son ...............................................402

ccc. İşçinin tedavi edilemeyecek hastalığa yakalanması: İş

K.25/I-b .................................................................................. 403

bb. Ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan hâller ve benzerleri: İş

K.25/II............................................................................................... 403

aaa. İşçinin işvereni yanıltması: İş K.25/II-a ................................... 403

bbb. İşçinin, işverenin veya işveren vekilinin kendisi veya aile

üyelerine yönelik şeref ve namusa dokunacak söz ve

davranışları: İş K.25/II-b ......................................................... 404

ccc. İşçinin, işverenin başka bir işçisine işyeri içinde veya

dışında cinsel tacizde bulunması: İş K. 25/II-c........................ 405

ddd. İşçinin işverene yahut onun aile üyelerinden birine veya

işverenin başka bir işçisine sataşması veya işyerine

sarhoş ya da uyuşturucu madde almış olarak gelmesi

yahut işyerinde bu maddeleri kullanması: İş K. 25/II-d.......... 406

eee. İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık

yapmak gibi doğruluk ve sadakate uymayan davranışları:

İş K.25/II-e.............................................................................. 408

fff. İşçinin, işyerinde, 7 günden fazla hapisle cezalandırılan

ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi: İş K.25/II-f.............. 409

ggg. İşçinin, işverenden izin almadan veya haklı bir sebebe

dayanmaksızın ardı ardına 2 işgünü veya 1 ay içinde 2

defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü yahut 1

ayda 3 işgünü işe devam etmemesi: İş K.25/II-g .................... 409

14 İçindekiler

hhh. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine

hatırlatıldığı hâlde yapmamakta ısrar etmesi: İş K.25/II-h...... 410

iii. İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin

güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya

malı olmayıp eli altında bulunan eşyaları 30 günlük

ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve

kayba uğratması: İş K.25/II-ı ................................................... 411

cc. Zorlayıcı nedenler: İş K.25/III ............................................................ 414

dd. İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması: İş K.25/IV................... 415

ee. İşverenin bildirimsiz veya haksız feshi ve 6 işgünlük hak

düşürücü süreye ilişkin Yargıtay kararları ......................................... 415

c. İşçi Yönünden Bildirimsiz (Derhâl) Fesih Nedenleri.................................. 487

aa. Sağlık nedenleri: İş K.24/I ................................................................. 488

aaa. İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması, işin

niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya

yaşayışı için tehlikeli olursa: İş K.24/I-a .................................. 488

bbb. İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup

görüştüğü işveren yahut başka bir işçinin, bulaşıcı veya

işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması ve

bunun işçinin sağlığı için ciddî bir tehlike oluşturması: İş

K.24/I-b .................................................................................. 489

bb. Ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan hâller ve benzerleri: İş

K.24/II ............................................................................................... 490

aaa. İşveren veya vekili, iş sözleşmesinin yapıldığı sırada bu

sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış

vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun

olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle

işçiyi yanıltırsa: İş K.24/II-a ..................................................... 490

bbb. İşveren veya vekilinin, işçinin veya aile üyelerinden

birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler

söylemesi veya buna yönelik davranışlarda bulunması ya

da psikolojik (mobbing) veya cinsel tacizde bulunması: İş

K.24/II-b ................................................................................. 491

ccc. İşveren veya vekili, işçi veya aile üyelerinden birine karşı

sataşmada bulunur veya gözdağı verir yahut işçi veya

aile üyelerinden birini kanuna aykırı davranışa özendirir,

kışkırtır, sürükler yahut işçi veya aile üyesine karşı hapsi

gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve

onur kırıcı asılsız ağır ithamlarda bulunursa: İş K.24/II-c........ 497

ddd. İşçi, işyerinde başka bir kişi tarafından cinsel tacize uğrar

ve işverene bildirmesine rağmen işveren veya vekili

gerekli önlemleri almaz ise: İş K.24/II-d ................................. 498

İçindekiler 15

eee. İşveren veya vekili tarafından işçinin kanun ve

sözleşmeden doğan ücreti ödenmez veya geç ödenir ise:

İş K.24/II-e.............................................................................. 498

fff. İşverenin ilgili yasal mevzuatta gösterilen çalışma

şartlarını uygulamaması: İş K.24/II-f ...................................... 500

cc. Zorlayıcı nedenler: İş K.24/III.............................................................502

dd. İşçinin bildirimsiz veya haksız feshine ilişkin Yargıtay kararları .........502

d. Diğer Kanunlar Yönünden Bildirimsiz (Derhâl) Fesih ................................533

aa. Genel Olarak .....................................................................................533

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları ....................................................... 540

IV. COVİD-19 SALGIN HASTALIĞI NEDENİYLE GETİRİLEN GEÇİCİ FESİH

YASAKLARI VE TEDBİRLER ............................................................................... 546

V. FESİH TÜRLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ........................................................... 547

1. Geçerli Nedene Dayanılmadan Bildirimli Fesih-Bildirimsiz (Derhâl) Fesih

Ayrımı ..............................................................................................................547

2. Usulsüz Fesih-Haksız Fesih Ayrımı .................................................................. 548

3. Usulsüz Fesih-Geçersiz Fesih Ayrımı ............................................................... 549

4. Geçerli Nedenle Fesih-Haklı Nedenle Fesih Ayrımı..........................................551

5. Geçersiz Fesih-Haksız Fesih Ayrımı ..................................................................552

6. Baskı Feshi ve Şüphe Feshi ..............................................................................553

a. Genel Olarak .............................................................................................553

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları................................................................555

VI. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA

BİLDİRİLMESİ VE UYUŞMAZLIKLARA ETKİSİ...................................................... 559

VII. İŞVERENİN, SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNDE İŞÇİYE ÇALIŞMA BELGESİ

VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ.................................................................................. 563

IV. BÖLÜM

İŞ GÜVENCESİ VE İŞE İADE DAVALARI

I. GENEL OLARAK............................................................................................... 565

II. İŞ GÜVENCESİ ................................................................................................. 569

1. Tarihçe ............................................................................................................ 569

2. İş Güvencesinden Yararlanma Koşulları.......................................................... 571

a. İşçinin İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması ve İş Kanunu veya

Basın İş Kanunu Kapsamında Olması ....................................................... 571

aa. Genel olarak..................................................................................... 571

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları ........................................................574

b. İşçinin Çalıştığı İşyerinde En Az 30 İşçi Çalışıyor Olması........................... 581

16 İçindekiler

aa. Genel olarak ..................................................................................... 581

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları........................................................ 582

c. İşçinin İşyerinde En Az 6 Ay Kıdeminin Olması ......................................... 587

aa. Genel olarak ..................................................................................... 587

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları........................................................ 590

d. İşçinin Belli Özelliklere Sahip İşveren Vekili Olmaması............................. 594

aa. Genel olarak ..................................................................................... 594

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları........................................................ 596

e. İş Sözleşmesinin Geçerli Nedene Dayanılmadan veya Geçerli Neden

Olsa da Usulüne Uyulmadan Feshedilmiş Olması .................................... 600

aa. Genel olarak ..................................................................................... 600

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları........................................................ 603

III. GEÇERLİ NEDENLE FESİH SEBEPLERİ................................................................. 605

1. İşçinin Meslekî veya Fiziksel Yetersizliği .......................................................... 608

a. Yetersizlik, Verimsizlik ve Performans Düşüklüğü .................................... 608

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 612

2. İşçinin Olumsuz Davranışları ........................................................................... 619

a. Genel Olarak ............................................................................................ 619

b. İşçinin Olumsuz Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Nedenle

Bildirimli Fesih Sebepleri.......................................................................... 621

aa. İşçinin işvereni yanıltması................................................................. 621

bb. İşçinin işe devamsızlığı veya işe geç gelmesi .................................... 622

cc. İşçinin görevini yerine getirmemesi (Talimatlara uymaması) ........... 622

dd. İşçinin işverenin malına zarar vermesi.............................................. 624

ee. İşçinin işveren aleyhine sözler sarf etmesi ....................................... 625

ff. İşçinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışları .......................... 626

gg. İşçinin geçimsizliği ............................................................................ 627

hh. İşçinin işyerindeki bilişim teknolojilerini ve alkol, sigara gibi

maddeleri işverenin talimatına aykırı olarak kullanması .................. 627

ıı. İşçinin borç para alması.................................................................... 628

ii. İşçinin kısa süren tutukluluğu.......................................................... 628

jj. Yukarıdakilere benzer davranışlar .................................................... 628

c. Yargısal Denetim ...................................................................................... 629

d. İşçinin Olumsuz Davranışlarına İlişkin Yargıtay Kararları .......................... 630

3. İşletmesel Nedenler ve Feshin Son Çare Olması İlkesi .................................... 672

a. Genel Olarak ............................................................................................ 672

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................... 680

İçindekiler 17

IV. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK VE DEĞİŞİKLİK FESHİ................... 711

1. Niteliği ve Kapsamı ......................................................................................... 711

2. Koşulları ve Sonuçları...................................................................................... 713

a. Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Yapılması ...................................... 713

b. Esaslı Değişiklik Yapma Hakkının Önceden Saklı Tutulması ve Sonucu .... 715

c. Esaslı Değişiklik Önerisinin İşçi Tarafından Reddedilmesi ........................ 718

3. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları.......................................................................724

V. TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA...................................................................................... 753

1. Niteliği ve Kapsamı ..........................................................................................753

2. Usulü ve Sonuçları .......................................................................................... 755

3. Toplu İşçi Çıkarmaya İlişkin Yargıtay Kararları ..................................................757

VI. FESHE İTİRAZ (İŞE İADE DAVASI)...................................................................... 763

1. İşe İade Davası .................................................................................................764

a. İtirazın (İşe İade Davasının) Niteliği ve Yargılama Usulü............................768

b. İspat Yükü ................................................................................................ 771

c. Yargılama Sırasında Gelişen Bazı Olguların Davaya Etkisi......................... 771

aa. İşçinin davadan feragat etmesi ........................................................ 771

bb. İşçinin emekli olması.........................................................................772

cc. İşverenin işçiyi işe davet edip işe başlatması ................................... 773

dd. Dava devam ederken işverenin yaptığı işe başlatma davetinin

işçi tarafından kabul edilmemesi ......................................................774

ee. Bir aylık süre içinde veya dava devam ederken işçinin başka bir

işveren yanında işe girmesi yahut serbest meslek gibi uğraşta

bulunması .........................................................................................774

ff. Dava devam ederken sözleşmenin işçi veya işveren tarafından

haklı nedenle bildirimsiz feshi.......................................................... 775

gg. İşyerinin kapanması ......................................................................... 775

hh. İşçinin ölmesi ....................................................................................776

ii. İhtiyatî tedbir yoluyla ve dosya üzerinden verilecek kararla işe

iadeye karar verilip verilemeyeceği ................................................. 777

d. İşe İade Davasının Sonuçlanması ............................................................. 779

2. Geçersiz Feshin (İşe İade Hükmünün) Sonuçları............................................. 779

a. İşçinin İşe Başlamak İçin İşverene Başvurusu........................................... 779

aa. İşverenin işçiyi işe başlatması ...........................................................781

bb. İşverenin işçiyi işe başlatmaması ......................................................782

b. İş Güvencesi Tazminatı (İşe Başlatmama Tazminatı) .................................785

c. Boşta Geçen Süre Ücreti ...........................................................................788

18 İçindekiler

aa. Tanımı ve unsurları........................................................................... 788

bb. Mahsup ............................................................................................ 791

3. İşe İade Davası ve Sonuçlarına İlişkin Yargıtay Kararları .................................. 792

V. BÖLÜM

İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN PARASAL SONUÇLARI

I. KIDEM TAZMİNATI.......................................................................................... 841

1. Tanımı ve Niteliği............................................................................................. 841

2. Koşulları .......................................................................................................... 841

a. Kıdem Koşulu............................................................................................ 841

b. İş Sözleşmesi Kanunda Öngörülen Nedenlerden Birisiyle Sona Ermiş

Olmalıdır .................................................................................................. 850

aa. Fesih dışı sona erme hâlleri.............................................................. 850

aaa. İş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesi................. 850

bbb. Kadın işçinin iş sözleşmesini evlilik nedeniyle sona

erdirmesi................................................................................ 853

ccc. İş sözleşmesinin işçinin ölümü ile sona ermesi...................... 854

ddd. İş sözleşmesinin askerlik nedeniyle işçi tarafından sona

erdirilmesi.............................................................................. 855

bb. Fesih ile sona erme hâlleri ............................................................... 856

3. Kıdem Tazminatının Miktarı ve Tavanı ............................................................ 859

4. Kıdem Tazminatının Hesaplanması ve Faiz Uygulaması .................................. 862

a. Hesaplanması........................................................................................... 862

b. Faiz Uygulaması........................................................................................ 867

5. Yargıtay Kararlarına Göre Kıdem Tazminatının Hesaplanması ve Yargısal

Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler ................................................ 869

6. Kıdem Tazminatına İlişkin Yargıtay Kararları.................................................... 872

II. İHBAR TAZMİNATI .......................................................................................... 937

1. Tanımı ve Unsurları ......................................................................................... 937

2. İhbar Tazminatının Hesaplanması ve Faiz Uygulaması.................................... 942

a. Hesaplanması........................................................................................... 942

b. Faiz Uygulaması........................................................................................ 944

3. Yargıtay Kararlarına Göre İhbar Tazminatının Hesaplanması ve Yargısal

Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler ................................................ 944

4. İş Arama İzni ve Ücreti .................................................................................... 946

5. İhbar Tazminatı ve İş Arama İzni Ücretine İlişkin Yargıtay Kararları................. 947

İçindekiler 19

III. KÖTÜNİYET TAZMİNATI .................................................................................. 966

1. Tanımı ve Unsurları......................................................................................... 966

2. Kötüniyet Tazminatının Hesaplanması ve Faiz Uygulaması............................. 968

a. Hesaplanması........................................................................................... 968

b. Faiz Uygulaması ....................................................................................... 969

3. Yargıtay Kararlarına Göre Kötüniyet Tazminatının Hesaplanması ve

Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler....................................970

4. Kötüniyet Tazminatına İlişkin Yargıtay Kararları.............................................. 971

IV. HAKSIZ FESİH TAZMİNATI ............................................................................... 975

1. Tanımı ve Unsurları..........................................................................................975

2. Haksız Fesih Tazminatının Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas

Alınması Gereken Kriterler ..............................................................................976

V. DİĞER ALACAKLAR.......................................................................................... 977

1. Bakiye Süre (Geri Kalan Süre) Ücreti................................................................977

a. Tanımı ve Unsurları ...................................................................................977

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları................................................................979

2. Cezai Şart (Ceza Koşulu).................................................................................. 986

a. Tanımı ve Unsurları .................................................................................. 986

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................... 988

3. Eğitim Gideri................................................................................................... 998

a. Tanımı ve Unsurları .................................................................................. 998

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................. 1000

VI. İBRANAME VE SONUÇLARI............................................................................ 1004

1. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’ndan Önceki Dönem ................................. 1004

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1004

b. İbra Sözleşmesinin Tanımı ve Hukukî Niteliği......................................... 1004

c. 818 Sayılı Borçlar Kanunu Döneminde Düzenlenen İşçi Alacakları

Kapsamındaki İbranamelerin Yorumu.................................................... 1012

aa. İş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri

geçersizdir...................................................................................... 1012

bb. İbranamede tanzim tarihinin yer alması gerekir............................ 1013

cc. İbraname savunmasına karşı işçinin irade fesadı iddiasında

bulunması hâlinde bu iddianın ispatı gerekir................................. 1013

dd. Henüz doğmamış ve varlığı tartışmalı olan bir alacak için ibra

sözleşmesi düzenlenemez.............................................................. 1015

ee. İbranamenin miktar içermesi veya içermemesi titizlikle

değerlendirilmelidir ....................................................................... 1015

20 İçindekiler

ff. İbranameye konulan ihtirazi kayıt ibra iradesinin olmadığını

gösterir ........................................................................................... 1016

gg. İbranamenin bölünebilmesi mümkündür ...................................... 1017

2. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Sonraki

Dönem .......................................................................................................... 1019

a. Yargıtay’ın İbraname İlke Kararı.............................................................. 1019

b. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Döneminde Düzenlenecek İbra

Sözleşmelerinin Unsurları ...................................................................... 1021

aa. Borçlar hukuku yönünden (6098 sayılı TBK.132)............................ 1021

bb. İş hukuku yönünden (6098 sayılı TBK.420)..................................... 1022

aaa. Taraflar arasında iş ilişkisinden doğan bir alacak

bulunmalıdır ........................................................................ 1022

bbb. Bu alacak, ibranamenin düzenlendiği sırada doğmuş ve

çekişmesiz olmalıdır............................................................. 1023

ccc. Alacaklı ile borçlunun ibra sözleşmesi düzenlenmesi

konusunda iradelerinin birleşmesi ve tarafların fiil

ehliyetine sahip olmaları gerekir ......................................... 1024

ddd. İbra sözleşmesi yazılı şekilde düzenlenmelidir..................... 1024

eee. İbra sözleşmesinin düzenlenme tarihi itibarıyla, iş

sözleşmesinin sona ermesinden başlayarak en az bir

aylık sürenin geçmiş olması gerekir ..................................... 1025

fff. İbra konusu alacağın türünün ve miktarının ibranamede

açıkça belirtilmesi gerekir .................................................... 1027

ggg. Ödemenin ibranamede yazılı hak tutarına göre eksiksiz

olarak ve banka yoluyla yapılması gerekir ........................... 1028

3. İbranameye İlişkin Yargıtay Kararları............................................................. 1029

VI. BÖLÜM

ÇALIŞMA VE DİNLENME SÜRELERİ İLE ÜCRETLİ TATİL VE İZİNLER

I. ÇALIŞMA SÜRELERİ, FAZLA ÇALIŞMA VE GECE ÇALIŞMALARI.......................... 1071

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1071

2. Ara Dinlenmesi.............................................................................................. 1084

3. Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanması ve Faiz Uygulaması........................... 1087

a. Hesaplanması......................................................................................... 1087

b. Faiz Uygulaması...................................................................................... 1090

4. Yargıtay Kararlarına Göre Fazla Çalışma Ücreti Alacaklarının

Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler ..... 1090

5. Fazla Çalışma, Ara Dinlenmesi ve Gece Çalışmasına İlişkin Yargıtay

Kararları ........................................................................................................ 1092

İçindekiler 21

II. HAFTA TATİLİ VE ÜCRETİ............................................................................... 1160

1. Tanımı ve Unsurları....................................................................................... 1160

2. Hafta Tatili Ücretinin Hesaplanması ve Faiz Uygulaması .............................. 1164

a. Hesaplanması......................................................................................... 1164

b. Faiz Uygulaması ..................................................................................... 1165

3. Yargıtay Kararlarına Göre Hafta Tatili Ücreti Alacaklarının Hesaplanması

ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler ............................ 1166

4. Hafta Tatili ve Ücretine İlişkin Yargıtay Kararları ............................................1167

III. ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ..................................................... 1176

1. Tanımı ve Unsurları........................................................................................1176

2. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretinin Hesaplanması ve Faiz Uygulaması ...1178

a. Hesaplanması..........................................................................................1178

b. Faiz Uygulaması ......................................................................................1179

3. Yargıtay Kararlarına Göre Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti

Alacaklarının Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması

Gereken Kriterler ...........................................................................................1179

4. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretine İlişkin Yargıtay Kararları ................... 1181

IV. ÜCRETLİ İZİNLER VE YILLIK İZİN ÜCRETİ ......................................................... 1188

1. Yıllık İzin Ücreti ............................................................................................. 1188

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1188

b. Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanması ve Faiz Uygulaması ........................... 1193

aa. Hesaplanması................................................................................. 1193

bb. Faiz uygulaması.............................................................................. 1194

c. Yargıtay Kararlarına Göre Yıllık İzin Ücreti Alacaklarının

Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken

Kriterler.................................................................................................. 1195

2. Analık ve Süt İzinleri ......................................................................................1197

3. Şua İzni ve Ücreti .......................................................................................... 1198

4. Ücretli İzinler ve Yıllık İzin Ücretine İlişkin Yargıtay Kararları ........................ 1198

VII. BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

I. GENEL OLARAK............................................................................................. 1219

II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT ALACAKLARI ....... 1221

1. İş Kazası Kavramı........................................................................................... 1221

2. Meslek Hastalığı Kavramı.............................................................................. 1222

3. İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Maddî Tazminat Alacakları........... 1223

4. İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Manevî Tazminat Alacakları......... 1228

5. Geçici Ödeme ............................................................................................... 1229

22 İçindekiler

6. İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından Doğan Maddî ve Manevî Tazminat

Alacaklarına İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................ 1230

III. RÜCU HAKKI VE RÜCUEN TAZMİNAT ALACAKLARI......................................... 1288

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1288

2. Rücuen Tazminat Davaları............................................................................. 1290

3. Rücuen Tazminat Alacaklarına İlişkin Yargıtay Kararları ................................ 1292

II. KISIM

TOPLU İŞ HUKUKU

I. BÖLÜM

SENDİKALAR

I. GENEL OLARAK............................................................................................. 1329

II. SENDİKA HAKKI VE ÖZGÜRLÜĞÜ................................................................... 1333

III. SENDİKA KAVRAMI VE UNSURLARI ............................................................... 1334

1. Sendika ve Konfederasyon ............................................................................ 1334

2. Sendikanın Unsurları..................................................................................... 1335

IV. SENDİKALARIN KURULUŞ ESASLARI ................................................................ 1337

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1337

2. İşkolunun Tespiti ........................................................................................... 1338

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1338

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1341

3. Sendikaların Kuruluşu ve Organları............................................................... 1376

a. Sendikaların Kuruluşu ve Tüzüğü............................................................ 1376

aa. Genel olarak ................................................................................... 1376

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları...................................................... 1377

b. Sendikaların Organları............................................................................ 1381

aa. Genel olarak ................................................................................... 1381

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları..................................................... 1384

V. SENDİKA ÜYELİĞİ VE AİDATI.......................................................................... 1407

1. Sendika Üyeliği.............................................................................................. 1407

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1407

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1409

2. Sendika Üyelik Aidatı ve Dayanışma Aidatı................................................... 1413

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1413

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1414

VI. SENDİKAL GÜVENCELER ................................................................................ 1423

1. Sendikal Tazminat ......................................................................................... 1423

a. Tanımı ve Unsurları................................................................................. 1423

İçindekiler 23

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................. 1435

2. İşyeri Sendika Temsilcisinin Güvencesi ..........................................................1462

a. Genel Olarak ...........................................................................................1462

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................. 1463

3. İşçi Kuruluşu Yöneticisinin Güvencesi ........................................................... 1468

VII. SENDİKALARIN FAALİYETLERİ VE SONA ERMESİ............................................. 1469

II. BÖLÜM

TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VE GENEL ESASLARI

I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN NİTELİĞİ, DÜZEYİ VE TÜRLERİ ............................... 1473

1. Toplu İş Sözleşmesinin Tanımı, İçeriği ve Niteliği ...........................................1473

2. Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri........................................................1476

3. Toplu İş Sözleşmesinde Şekil, Ehliyet ve Süre ................................................1478

II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKMÜ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN

YARARLANMA.............................................................................................. 1479

1. Toplu İş Sözleşmesinin Hükmü ......................................................................1479

a. Genel Olarak ...........................................................................................1479

b. Toplu İş Sözleşmesinin Önceye (Geriye) Etkisi ....................................... 1481

c. İşyeri Devrinin Toplu İş Sözleşmesine Etkisi .......................................... 1482

2. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma............................................................ 1483

a. Taraf Sendikaya Üyelik Yoluyla Yararlanma............................................ 1483

b. Sendika Üyeliği Olmadan Yararlanma .................................................... 1484

aa. Dayanışma aidatı ödeyerek yararlanma......................................... 1484

bb. Toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasının yazılı onayı

ile yararlanma ................................................................................ 1485

cc. Bakanlar Kurulu’nun (Cumhurbaşkanlığı’nın) teşmil kararı ile

yararlanma..................................................................................... 1486

c. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanmaya İlişkin Yargıtay Kararları ............1487

III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI VE YETKİ TESPİTİ................................. 1501

1. Genel Olarak................................................................................................. 1501

2. Yetki Tespitine İlişkin Yargıtay Kararları......................................................... 1505

IV. YORUM DAVASI VE EDA DAVASI................................................................... 1532

1. Genel Olarak................................................................................................. 1532

2. Yorum Davası ve Eda Davasına İlişkin Yargıtay Kararları ............................... 1533

V. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE ART (SONRAYA) ETKİSİ .............. 1540

1. Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ............................................................. 1540

2. Toplu İş Sözleşmesinin Art (Sonraya) Etkisi................................................... 1542

3. Toplu İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Art Etkisine İlişkin Yargıtay

Kararları ........................................................................................................ 1544

24 İçindekiler

III. BÖLÜM

GREV VE LOKAVT

I. GREV VE LOKAVT KAVRAMLARI .................................................................... 1547

II. GREV VE LOKAVTIN HÜKÜM VE SONUÇLARI.................................................. 1547

III. GREV VE LOKAVTA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................... 1553

III. KISIM

İŞ YARGILAMASI HUKUKU

I. BÖLÜM

İŞ YARGISI VE TEMEL USUL KURALLARI

I. GENEL OLARAK............................................................................................. 1563

1. Mülga 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Dönemi...................................... 1563

2. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Dönemi................................................. 1568

II. USUL HUKUKUNDA VE İŞ YARGISINDA EGEMEN OLAN İLKELER...................... 1572

1. Derhâl Uygulama İlkesi ................................................................................. 1572

2. Tasarruf İlkesi ................................................................................................ 1573

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1573

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1574

3. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi................................................................ 1575

a. Genel Olarak.......................................................................................... 1575

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1576

4. Adil Yargılanma ve Hukukî Dinlenilme Hakkı................................................. 1578

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1578

b. Hukukî Güvenlik ve Hukukî Belirlilik İlkeleri ........................................... 1579

c. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları ............................................................. 1581

5. Usul Ekonomisi İlkesi..................................................................................... 1593

6. Alenîlik İlkesi ................................................................................................. 1593

7. Tarafların Dürüst Davranma Yükümlülüğü ve Doğruyu Söyleme Ödevi........ 1594

II. BÖLÜM

DAVANIN AÇILMASI, DAVA ŞARTLARI VE YARGILAMA

I. DAVANIN AÇILMASI...................................................................................... 1595

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1595

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1597

II. DAVAYA CEVAP ............................................................................................ 1600

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1600

2. Karşı Dava...................................................................................................... 1601

İçindekiler 25

III. DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI................................................................. 1603

1. Genel Olarak................................................................................................. 1603

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları.................................................................... 1603

IV. DAVA ŞARTLARI............................................................................................ 1612

1. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları .................................................................. 1613

a. Yargı Yetkisi (Yargı Hakkı) ....................................................................... 1613

b. Yargı Yolu................................................................................................ 1614

c. Görev ..................................................................................................... 1614

aa. Genel olarak................................................................................... 1614

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları ..................................................... 1616

d. Kesin Yetki.............................................................................................. 1643

aa. Genel olarak................................................................................... 1643

bb. Konuya ilişkin Yargıtay kararları ..................................................... 1646

2. Taraflara İlişkin Dava Şartları (Taraf Ehliyeti, Dava Ehliyeti, Davaya

Vekâlet Ehliyeti, Davayı Takip Yetkisi) ........................................................... 1660

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1660

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..............................................................1662

3. Dava Konusu Şeye İlişkin Dava Şartları ......................................................... 1686

a. Genel Olarak .......................................................................................... 1686

b. Gider Avansı........................................................................................... 1686

c. Derdestlik............................................................................................... 1686

d. Kesin Hüküm...........................................................................................1687

e. Hukukî Yarar ve Belirsiz Alacak Davası ....................................................1687

f. Arabulucuya Başvurma .......................................................................... 1689

g. Sosyal Güvenlik Kurumuna Başvurma.....................................................1697

h. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................. 1698

V. TARAF İŞLEMLERİ.......................................................................................... 1717

1. Davanın İhbarı .............................................................................................. 1717

2. Davaya Müdahale......................................................................................... 1718

3. Dava Konusunun Devri ................................................................................. 1719

4. Davayı Geri Alma (Atiye Terk- Davadan Vazgeçme) .......................................1720

a. Genel Olarak ...........................................................................................1720

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..............................................................1720

5. Islah ...............................................................................................................1722

a. Genel Olarak ...........................................................................................1722

b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları..............................................................1723

6. Davayı Esastan Sona Erdiren Taraf İşlemleri ..................................................1733

a. Davayı Kabul ...........................................................................................1733

b. Davadan Feragat .....................................................................................1734

c. Sulh .........................................................................................................1735

26 İçindekiler

VI. DAVALARIN AYRILMASI VE BİRLEŞTİRİLMESİ, BEKLETİCİ MESELE ................... 1736

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1736

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1737

III. BÖLÜM

DİĞER USUL KURALLARI VE UYUŞMAZLIKLAR

I. İSPAT VE DELİLLER ........................................................................................ 1745

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1745

2. Yemin ............................................................................................................ 1748

3. Müfettiş Raporları......................................................................................... 1750

4. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1750

II. İTİRAZIN İPTALİ DAVASI VE MENFÎ TESPİT DAVASI......................................... 1780

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1780

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1782

III. HÜKÜM, GEREKÇELİ KARAR, TAVZİH, HÜKÜMDEKİ MADDÎ HATANIN

DÜZELTİLMESİ, HÜKMÜN TAMAMLANMASI VE USULÎ KAZANILMIŞ HAK ....... 1789

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1789

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1792

IV. YARGILAMA GİDERLERİ VE HARÇ .................................................................. 1808

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1808

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1811

V. ADLÎ YARDIM VE TEMİNAT............................................................................ 1816

VI. TEBLİGAT...................................................................................................... 1817

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1817

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1822

VII. ZAMANAŞIMI UYGULAMASI ......................................................................... 1824

1. Genel Olarak ................................................................................................. 1824

2. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1827

VIII.KANUN YOLLARI ........................................................................................... 1837

1. İstinaf ............................................................................................................ 1837

2. Temyiz ........................................................................................................... 1844

3. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları .................................................................... 1850

KAYNAKÇA.................................................................................................................. 1865

KAVRAM DİZİNİ .......................................................................................................... 1877