| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Talat KAYA |
| Baskı Tarihi | 2022/03 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 323 |
Elinizdeki bu monografinin yazılması konusundaki ilk düşüncelerim 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı işgali sonrasında oluşmaya başlamıştır. Kırım’ın işgalinin akabinde hem Ukrayna ve Rusya birbirlerine karşı hem de batılı devletler Rusya’ya karşı ekonomik yaptırım uygulamaya başlamıştır. O dönem Ukrayna ve Rusya arasında Dünya Ticaret Örgütü nezdinde ortaya çıkan uyuşmazlığı Türkiye adına takip ediyordum. Öte yandan, 2016 yılı başında Suriye krizi kapsamında kısa bir dönem de olsa Rusya Türkiye’ye karşı ekonomik yaptırım uygulamıştır. İlave olarak yakın dönemde Türkiye’yi ilgilendiren pek çok ekonomik yaptırım kararı hayata geçmiştir. Tüm bu gelişmeler konunun yazılması gerekliliği düşüncesini pekiştirmiştir. Ne acı tesadüftür ki; çalışma tamamlandığında Rusya Ukrayna’yı işgal etmiş ve daha ağır ekonomik yaptırımlar tartışılmaya başlanmıştır. Yalnızca Ukrayna değil dünyanın pek çok bölgesinde meydana gelen krizler nedeniyle ekonomik yaptırımların uygulanması gündeme gelmektedir. Bu vesileyle, söz konusu krizlerin masum insanlar üzerinde neden olduğu yıkım ve acıların bitmesi temennimi belirtmek isterim.
Ekonomik yaptırım uygulayan devletler, bu mekanizmaya çok farklı siyasi saiklerle başvurmaktadır. Hangi saik ile başvurulursa başvurulsun, ekonomik yaptırım kararlarının özel hukuk kişilerinin ticari işlemleri üzerindeki etkisi büyüktür. Üstelik ekonomik yaptırım kararları çoğu kez uluslararası ticari işlemleri yasaklama veya izne tâbi kılma dışında bunların akıbetleri konusunda hüküm ihtiva etmemektedir. Oysa uluslararası ticari sözleşme tarafları çoğu kez öngöremedikleri ekonomik yaptırımlar nedeniyle uluslararası ticari uyuşmazlıklarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu çalışma, milletlerarası özel hukuk bakış açısıyla ekonomik yaptırım kararlarının uluslararası ticari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümüne etkisini incelenmeyi amaçlamıştır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................................. 7
İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................................... 9
KISALTMALAR CETVELİ...........................................................................................................................13
GİRİŞ........................................................................................................................................... 15
BİRİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
I. EKONOMİK YAPTIRIM KAVRAMI ..............................................................................................21
A. Genel...............................................................................................................................................21
B. Ekonomik Zorlama Araçlarını Tanımlamak Üzere Kullanılan Kavramlar.........24
1. Önlem (Measure)..............................................................................................................24
2. Ambargo (Embargo).......................................................................................................26
3. Barış İçinde Abluka (Pacific Blockade) ..................................................................27
4. Boykot (Boycott) ..............................................................................................................27
5. Misilleme (Retortion).....................................................................................................29
6. Karşı-Önlem (Counter-measures).............................................................................30
C. Uygulanan Uluslararası Hukuk Bakımından Ekonomik Yaptırımlar................31
II. EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TARİHSEL GEÇMİŞİ ............................................................34
A. Birinci Dünya Savaşı Öncesi Dönem ................................................................................34
B. Birinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönem Uygulamaları...........................................36
C. İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönem Uygulamaları .............................................37
D. Yakın Dönem Ekonomik Yaptırım Uygulamaları ve Türkiye .......................39
III. EKONOMİK YAPTIRIM TÜRLERİ ................................................................................................47
A. İçeriği Bakımından Ekonomik Yaptırımlar...................................................................47
B. Kapsam Bakımından Ekonomik Yaptırımlar ...............................................................48
C. Kaynağı Bakımından Ekonomik Yaptırımlar ...............................................................50
D. Yöneldiği Kişiler Bakımından Ekonomik Yaptırımlar .............................................53
IV. EKONOMİK YAPTIRIMLARIN HEDEFİ VE ETKİLERİ.........................................................57
V. EKONOMİK YAPTIRIMLARIN ETKİSİZLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK
ENGELLEME KARARLARI(BLOCKING STATUES)...............................................................59
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLAR VE
ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER
I. GENEL.....................................................................................................................................................67
II. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER VE HUKUKİ REJİMİ.........................................68
III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK BAKIMINDAN EKONOMİK YAPTIRIM
KARARLARININ VASIFLANDIRILMASI ...................................................................................79
A. Genel...............................................................................................................................................79
B. Ekonomik Yaptırım Kararlarının Doğrudan Uygulanan Kural Vasfı ................81
C. Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Vasıflandırılması.......................................................................................................................88
1. Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Maddi Vakıa Olarak Vasıflandırılması....................................................................88
2. Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Hukuk Kuralı Olarak Vasıflandırılması..................................................................95
3. Değerlendirme............................................................................................................... 100
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU UYUŞMAZLIKLARIN
MAHKEME YOLU İLE ÇÖZÜMÜ
I. GENEL.................................................................................................................................................. 105
II. ÇOK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN MAHKEMELER TARAFINDAN
ELE ALINIŞI....................................................................................................................................... 105
III. TEK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN MAHKEMELER TARAFINDAN
ELE ALINIŞI....................................................................................................................................... 111
A. Ekonomik Yaptırımların Mahkemenin Hukukuna (Lex Fori) Ait
Olması ......................................................................................................................................... 111
1. Mahkemenin Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırımların Uluslararası
Ticari Sözleşmelere Doğrudan Uygulanması................................................... 111
2. Tarafların Yetki Anlaşması ile Mahkemenin Hukukuna Ait
Ekonomik Yaptırımların Uygulanmasından Kaçınıp
Kaçınamayacağı Meselesi ......................................................................................... 117
a. Karşılaştırmalı Hukukta Doğrudan Uygulanan Kuralların
Yetki Anlaşmalarına Etkisi .............................................................................. 122
b. Türk Hukukunda Doğrudan Uygulanan Kuralların Yetki
Anlaşmalarına Etkisi .......................................................................................... 132
i. Yetki Anlaşması ile Türk Mahkemelerinin Yetkili
Kılınması ......................................................................................................... 132
ii. Yetki Anlaşması ile Yabancı Mahkemelerin Yetkili
Kılınması ......................................................................................................... 134
İçindekiler 11
B. Ekonomik Yaptırım Kararının Sözleşmenin Esasına Uygulanacak
Hukuka (Lex Conractus) Ait Olması...............................................................................141
C. Ekonomik Yaptırım Kararının Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Olması................153
D. Sözleşmeye Anasyonel Hukuk Kurallarının Uygulanması ve
Ekonomik Yaptırım Kararları ..........................................................................................169
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU UYUŞMAZLIKLARIN
TAHKİM YOLUYLA ÇÖZÜMÜ
I. TAHKİM KAVRAMI VE EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU
UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM YOLU İLE ÇÖZÜLMESİ DURUMUNDA
DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR........................................................................175
II. EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU SÖZLEŞMELERDEN KAYNAKLANAN
UYUŞMAZLIKLARINTAHKİME ELVERİŞLİLİĞİ..................................................................183
A. Tahkime Elverişlilik Kavramı ..........................................................................................183
B. Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Tahkime Elverişlilik Arasındaki
İlişki .............................................................................................................................................186
C. Ekonomik Yaptırımlar ve Tahkime Elverişlilik Arasındaki İlişki....................195
D. Uyuşmazlığın Tahkime Elverişli Olup Olmadığına Karar Verme
Yetkisi .........................................................................................................................................202
1. Hakem Kararı Öncesinde Tahkime Elverişlilik Meselesi............................203
2. Hakem Kararı Sonrasında Tahkime Elverişlilik Meselesi..........................207
III. HAKEMLERİN EKONOMİK YAPTIRIM KARARLARINI UYGULAMA YETKİSİ
VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ........................................................................................................................208
IV. ÇOK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TAHKİMDE ELE ALINIŞI..................213
V. TEK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TAHKİMDE ELE ALINIŞI ..................215
A. Ekonomik Yaptırımların Uyuşmazlığın Esasına Uygulanacak Hukuka
(Lex Contractus) Ait Olması...............................................................................................215
1. Sözleşmeye Uygulanacak Hukukun Taraflarca Seçilmesi Halinde
Ekonomik Yaptırımların Uyuşmazlığa Uygulanması ...................................217
a. Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanmasını Açık Olarak Kararlaştırması .................217
b. Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanması Konusunda Sessiz Kalmaları ....................218
c. Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanmamasını Kararlaştırmaları ................................223
2. Uygulanacak Hukukun Hakemler Tarafından Belirlenmesi
Halinde Ekonomik Yaptırımların Sözleşmeye Uygulanması ....................225
B. Ekonomik Yaptırımların Sözleşmenin Esasına Uygulanacak Hukuk
(Lex Contractus) Dışındaki Bir Hukuka Ait Olması ................................................227
1. Genel...................................................................................................................................227
12 İçindekiler
2. Ekonomik Yaptırımların Tahkim ve Tenfiz Yerleri Dışındaki
Yabancı Bir Hukuka Ait Olması .............................................................................. 228
3. Ekonomik Yaptırımların Tahkim Yeri veya Muhtemel Tenfiz
Devleti Hukukuna Ait Olması.................................................................................. 238
C. Sözleşmeye Anasyonel Hukuk Kurallarının Uygulanması ve
Ekonomik Yaptırımlar......................................................................................................... 241
BEŞİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARIN
YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ İLE
HAKEM KARARLARININ İPTALİ VE TENFİZİ
ÜZERİNDE ETKİLERİ
I. GENEL.................................................................................................................................................. 243
II. EKONOMİK YAPTIRIMLARIN YABANCI MAHKEME KARARLARININ
TANINMASI VE TENFİZİ ÜZERİNDE ETKİLERİ............................................................... 245
A. Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Genel
Açıklamalar .............................................................................................................................. 245
B. Yetki Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tenfizine Etkisi............................................................................................ 248
C. Kamu Düzeni Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tenfizine Etkisi............................................................................................ 253
III. EKONOMİK YAPTIRIMLARIN HAKEM KARARLARININ İPTALİ VE TENFİZİ
ÜZERİNDE ETKİLERİ .................................................................................................................... 259
A. Hakem Kararlarının İptali ve Tenfizine İlişkin Genel Açıklamalar................. 259
B. Tahkime Elverişililik Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı
Hakem Kararlarının Tenfizine Etkisi............................................................................ 264
C. Kamu Düzeni Açısından Ekonomik Yaptırımlarının Yabancı Hakem
Kararlarının Tenfizine Etkisi............................................................................................ 266
1. Genel................................................................................................................................... 266
2. Kamu Düzeni Bağlamında Tenfiz Engeli Olarak Ekonomik
Yaptırım Kararları........................................................................................................ 269
SONUÇ...................................................................................................................................... 283
KAYNAKÇA............................................................................................................................. 291
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
