İÇİNDEKİLER

ÖZET......................................................................................................................................... 7

ABSTRACT.............................................................................................................................. 9

İÇİNDEKİLER...................................................................................................................... 11

ŞEKİLLER DİZİNİ............................................................................................................... 17

KISALTMALAR DİZİNİ..................................................................................................... 19

GİRİŞ...................................................................................................................................... 21

1. BÖLÜM

DOLANDIRICILIK SUÇUNUN
KAVRAMSAL OLARAK İNCELENMESİ,
SUÇUN UNSURLARI VE BENZER SUÇLARDAN AYRIMI

1.1....... GENEL AÇIKLAMALAR VE TARİHSEL GELİŞİM.............................................. 25

1.1.1.... Cumhuriyet Öncesi Dönem............................................................................. 27

1.1.2.... Cumhuriyet Sonrası Dönem............................................................................ 28

1.1.3.... Cumhuriyet Sonrası Dönemdeki Düzenlemelerin Karşılaştırılması.................. 28

1.2....... DOLANDIRICILIK SUÇUNUN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA
DÜZENLENİŞİ........................................................................................................... 30

1.2.1.... Almanya.......................................................................................................... 30

1.2.2.... Avusturya........................................................................................................ 30

1.2.3.... İtalya................................................................................................................ 31

1.2.4.... İsviçre.............................................................................................................. 31

1.2.5.... İngiltere............................................................................................................ 32

1.3....... KORUNAN HUKUKİ DEĞER.................................................................................. 32

1.4....... SUÇUN UNSURLARI............................................................................................... 34

1.4.1.... Tipiklik............................................................................................................ 34

1.4.1.1.... Tipikliğin Maddi Unsurları.............................................................. 35

1.4.1.1.1.... Fail................................................................................ 36

1.4.1.1.2.... Mağdur......................................................................... 38

1.4.1.1.3.... Hareket (Fiil)................................................................. 41

1.4.1.1.3.1.... Hile Kavramı........................................... 43

1.4.1.1.3.2.... Ceza Hukuku Hilesi ve Özel Hukuk
Hilesi Ayrımı.......................................... 47

1.4.1.1.3.3.... Hilenin Aldatıcılığı ve Aldatma
Kavramı................................................... 48

1.4.1.1.3.4.... Hileli Davranışın
Gerçekleştirilmesinde İcrai ve
İhmali Davranış Ayrımı.......................... 51

1.4.1.1.4.... Netice............................................................................ 52

1.4.1.1.5.... Nedensellik Bağı........................................................... 56

1.4.1.2.... Tipikliğin Manevi Unsurları............................................................. 57

1.4.2.... HUKUKA AYKIRILIK UNSURU................................................................ 60

1.5....... SUÇUN BENZER SUÇ VE KABAHATLERLE KARŞILAŞTIRILMASI.............. 61

1.5.1.... Dolandırıcılık ve Hırsızlık................................................................................ 62

1.5.2.... Dolandırıcılık ve Yağma.................................................................................. 63

1.5.3.... Dolandırıcılık ve Güveni Kötüye Kullanma..................................................... 64

1.5.4.... Dolandırıcılık ve Karşılıksız Yararlanma......................................................... 65

1.5.5.... Dolandırıcılık Suçu ve Bilişim Sistemleri Aracılığıyla Haksız Çıkar
Sağlama........................................................................................................... 66

1.5.6.... Dolandırıcılık ve İrtikap................................................................................... 67

1.5.7.... Dolandırıcılık Suçu ve Dilendiricilik................................................................ 68

1.6....... SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ................................................................................. 69

1.6.1.... Cezanın Artırılmasını Gerektiren Nitelikli Haller............................................. 70

1.6.1.1.... Dolandırıcılık Suçunun Dini İnanç ve Duyguların İstismar
Edilmesi Suretiyle İşlenmesi............................................................ 70

1.6.1.2.... Dolandırıcılık Suçunun Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli
Durum veya Zor Şartlardan Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi......... 71

1.6.1.3.... Dolandırıcılık Suçunun Kişinin Algılama Yeteneğinin
Zayıflığından Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi................................ 72

1.6.1.4.... Dolandırıcılık Suçunun Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Kamu
Meslek Kuruluşlarının, Siyasi Parti, Vakıf veya Dernek Tüzel
Kişiliklerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi............. 73

1.6.1.5.... Dolandırıcılık Suçunun Kamu Kurum ve Kuruluşlarının
Zararına İşlenmesi............................................................................ 76

1.6.1.6.... Dolandırıcılık Suçunun Bilişim Sistemlerinin, Banka veya
Kredi Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle
İşlenmesi.......................................................................................... 77

1.6.1.7.... Dolandırıcılık Suçunun Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı
Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi................................... 79

1.6.1.8.... Dolandırıcılık Suçunun Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan
ya da Şirket Adına Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri
Sırasında ve Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatifin Faaliyeti
Kapsamında İşlenmesi...................................................................... 81

1.6.1.9.... Dolandırıcılık Suçunun Serbest Meslek Sahibi Kişiler
Tarafından Mesleklerinden Dolayı Kendilerine Duyulan
Güvenin Kötüye Kullanılması Suretiyle İşlenmesi........................... 82

1.6.1.10.. Dolandırıcılık Suçunun Banka veya Diğer Kredi Kurumlarınca
Tahsis Edilmemesi Gereken Bir Kredinin Açılmasını
Sağlamak Maksadıyla İşlenmesi...................................................... 84

1.6.1.11.. Dolandırıcılık Suçunun Sigorta Bedelini Almak Maksadıyla
İşlenmesi.......................................................................................... 85

1.6.1.12.. Dolandırıcılık Suçunun Kamu Görevlileriyle İlişkisinin
Olduğundan, Onlar Nezdinde Hatırı Sayıldığından Bahisle ve
Belli Bir İşin Gördürüleceği Vaadiyle Aldatarak İşlenmesi.............. 87

1.6.2.... Daha Az Cezayı Gerektiren Nitelikli Haller..................................................... 88

1.6.2.1.... Dolandırıcılık Suçunun Bir Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı
Tahsil Amacıyla İşlenmesi............................................................... 88

1.6.2.2.... Şahsi Cezasızlık ve İndirim Sebepleri.............................................. 90

1.6.2.3.... Etkin Pişmanlık................................................................................ 92

1.7....... DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ.......................... 93

1.7.1.... Teşebbüs.......................................................................................................... 93

1.7.2.... Gönüllü Vazgeçme.......................................................................................... 95

1.7.3.... İştirak............................................................................................................... 96

1.7.4.... İçtima............................................................................................................... 98

1.8....... DOLANDIRICIK SUÇUNUN SORUŞTURULMASI VE
KOVUŞTURULMASI.............................................................................................. 101

1.9....... DOLANDIRICILIK SUÇUNDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME.............. 103

1.10..... DOLANDIRICILIK SUÇUNA İLİŞKİN YAPTIRIM VE GÜVENLİK
TEDBİRLERİ............................................................................................................ 104

1.10.1.. Gerçek Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar....................................... 104

1.10.2.. Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar.......................................... 106

1.10.3.. Dava Zamanaşımı.......................................................................................... 107

1.11..... UZLAŞTIRMA......................................................................................................... 108

2. BÖLÜM

DOLANDIRICILIK SUÇUNUN PİRAMİTSEL ŞEKİLDE VE
PONZİ SİSTEMLERİ KULLANILARAK İŞLENMESİ

2.12..... GENEL OLARAK..................................................................................................... 109

2.13..... DOLANDIRICILIK SUÇUNUN PİRAMİTSEL ŞEKİLDE İŞLENMESİ............. 110

1.13.1.. Piramitsel Sistemlerde Hile Unsuru............................................................... 112

2.14..... PİRAMİTSEL ŞEKİLDE YAPILAN İŞLEMLERİ YASAKLAYAN
NORMLAR............................................................................................................... 114

2.15..... DOLANDIRICILIK SUÇUNUN PONZİ SİSTEMİ ARACILIĞIYLA
İŞLENMESİ.............................................................................................................. 115

2.16..... ÇİFTLİK BANK OLAYI VE HUKUKİ NİTELENDİRİLMESİ............................. 117

2.17..... PİRAMİTSEL ŞEKİLDE İŞLENEN DOLANDIRICILIK SUÇU İLE PONZİ
SİSTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI................................................................... 118

2.18..... KARŞILAŞTIRILMALI HUKUKTA DÜZENLENİŞİ........................................... 121

2.18.1.. Avusturya...................................................................................................... 122

2.18.2.. Almanya........................................................................................................ 122

2.18.3.. İngiltere.......................................................................................................... 123

2.18.4.. Amerika Birleşik Devletleri ve Diğer Ülkeler................................................ 123

2.19..... PİRAMİTSEL EYLEMLERİN SUÇUN DİĞER NİTELİKLİ HALLERİYLE
BİRLİKTE GERÇEKLEŞMESİ HALİ...................................................................... 124

2.19.1.. Dolandırıcılık Suçunun Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli Durum
veya Zor Şartlardan Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi................................... 126

2.19.2.. Dolandırıcılık Suçunun Bilişim Sistemlerinin, Banka veya Kredi
Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi.......................... 126

2.19.3.. Dolandırıcılık Suçunun Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı
Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi................................................ 127

2.19.4.. Dolandırıcılık Suçunun Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan ya da
Şirket Adına Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri Sırasında ve
Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatifin Faaliyeti Kapsamında
İşlenmesi........................................................................................................ 128

2.20..... SUÇUN ÖRGÜT FAALİYETİ KAPSAMINDA İŞLENMESİ.............................. 128

2.21..... PİRAMİTSEL ŞEKİLDE VEYA PONZİ SİSTEMLERİ ARACILIĞIYLA
İŞLENEN DOLANDIRICILIK SUÇUNUN NİTELİKLİ HAL SAYILMASI
GEREKLİLİĞİ........................................................................................................... 130

2.22..... PİRAMİTSEL ŞEKİLDE VEYA PONZİ SİSTEMLERİ ARACILIĞIYLA
İŞLENEN DOLANDIRICILIK SUÇUNDA CEZA VERİLİRKEN GERÇEK
İÇTİMA KURALLARININ UYGULANMASI GEREKİLİĞİ............................... 132

2.23..... PİRAMİTSEL DAVRANIŞLAR VE UYGULANMASI GEREKEN DİĞER
HÜKÜMLER............................................................................................................. 134

SONUÇ.................................................................................................................................. 137

KAYNAKÇA........................................................................................................................ 143

ÖZGEÇMİŞ.......................................................................................................................... 149

Acar, Esra Hondu. (2010). 5237 sayılı TCK Kapsamında Dolandırıcılık Suçu. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

Alacakaptan, U. (1975). Suçun Unsurları. Ankara: Sevinç Matbaası.

Arslan, Ç. & Azizağaoğlu, B. (2004). Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.

Artuç, M. (2018). Malvarlığına Karşı Suçlar.Ankara: Adalet Yayınevi.

Artuk, M. E., & Gökcen, A., & Yenidünya, C. (2014). Türk Ceza Kanunu Şerhi Özel Hükümler, Ankara: Adalet Yayınevi

Atalan, M. (2015). Dolandırıcılık, Güveni Kötüye Kullanma ve Shtecilik Suçları Şerhi. Ankara: Adalet Yayınevi

Ayiter, N. (1968). Mamelek Kavramı Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.

Başbüyük, İ. (2010). Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçlarının Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi. Ceza Hukuku Dergisi.

Başbüyük, İ. (2019). Dolandırıcılık Suçunda Hile Unsuru. Dolandırıcılık Suçunda Hile Unsuru. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.

Bilen, M. (2012). Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.

Centel, N. & Zafer, H. & Çakmut, Ö. (2017). Kişilere Karşı İşlenen Suçlar. İstanbul: Beta Yayınevi.

Centel, N. & Zafer, H. & Çakmut, Ö. (2011). Türk Ceza Hukukuna Giriş. İstanbul: Beta Yayınevi.

Değirmenci, O. (2014). Ceza Hukukunda Yanılma Kavramı ve Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma. Türkiye Barolar Birliği Dergisi.

Demirbaş, T. (2019). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Dönmezer, S. (2001). Kişilere ve Mala Karşı Cürümler. İstanbul: Beta Yayınları

Dönmezer, S. (2019). Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku. İstanbul: Der Yayınları

Dursun, H. (2016). Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçu. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.

Dursun, S. (2006). Bankacılık Düzenine Karşı İşlenen Suçlar. Ankara: Seçkin Yayınevi

Ekinci, M. & Esen, S. (2005). Hırsızlık, Yağma, Güveni Kötüye Kullanma, Dolandırıcılık, Hileli ve Taksirli İflas, Karşılıksız Yararlanma, Belgelerde Sahtecilik ve Bilişim Alanında Suçlar. Ankara: Adalet Yayınevi.

Ergün, İ.(2008). Siber Suçların Cezalandırılması ve Türkiye’de Durum. Ankara: Adalet Yayınevi.

Frankel, T.(2012). The Ponzi Scheme Puzzle, New York, Oxford University Press.

Hacıfazlıoğlu, A. (2013). Teori ve Uygulamada Suça Teşebbüs. Ankara: Bilge Yayınevi.

Hafızoğulları, Z. & Özen, M. (2010). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar. Ankara: USA Yayıncılık

Gören, S. (2012). 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu. Ankara: Yetkin Yayınevi.

Gözler, K.(2013). İdare Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınevi

Günay, E. (2014). Dolandırıcılık ve Belgede Sahtecilik Davalarında Yargılama Süreci. Ankara: Seçkin Yayınevi

Günay, E. (2006). Öğretide ve Uygulamada Yeni Türk Ceza Kanunundaki Etkin Pişmanlık ve Gönüllü Vazgeçme. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Gündel, A. (2005). 765 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçları. Ankara: Seçkin Yayınevi

Hakeri, H.(2003). Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmali Suçların Çeşitleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Hakeri, H. (2016). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Astana Yayınları.

Hakeri, H. (2001). Zincirleme Piramitsel Oyunlar Düzenleme Suçu.Yargıtay Dergisi. Ocak

İçel, K. & Sokullu Akıncı, F. & Özgenç, İ. & Sözüer, A.& Mahmutoğlu, F.S.& Ünver, Y. (2004). Suç Teorisi, İstanbul: Beta Yayınevi.

İçel, K. (2016). Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınevi.

Keskin, S. (2018). İnsanların Dolandırıcılara Kanma Nedenlerinin Analizi, Çiftlik Bank Örneği, Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.

Ketizmen, M. (2006). Türk Ceza Hukukunda Bilişim Suçları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.

Kılıçoğlu, A. (2013). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi.

Koca, M. & Üzülmez, İ. (2016). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi

Koca, M. & Üzülmez, İ. (2013). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Kunter, N. (1955). Suçun Maddi Unsurları Nazariyezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.

Mahmutoğlu, F.(2003). Kredi Hukukundan Kaynaklanan Suçlar. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Malkoç, İ.(1986). Uygulamada Belgelerde Sahtecilik Suçları ve Mala Karşı Suçlar. Ankara: Adil Yayınevi.

Maviş, G.(2016). Dolandırıcılık Suçunun Hile Unsuruna İlişkin Sorunlar. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi s.597.

Meran, N. (2008). Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Shtecilik, Malvarlığı ve Bilişim Suçları. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Mumcu, A. (2019). Türk Hukuk Tarihi. Ankara: Turhan Kitabevi.

Oğuzman, K& Seliçi, Ö.& Oktay, S. (2019), Kişiler Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi.

Önder, A. (1994). Şahıslara ve Mala Karşı Cürümler ve Bilişim Alanında Suçlar. İstanbul: Filiz Kitabevi.

Önok, M.(2008). Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Özbek, V.(2008). Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Özbek, V. & Kanbur, M. & Doğan, K. & Bacaksız, P. & Tepe, İ. (2013). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Özcan, N.(2012). Dolandırıcılık Suçu. Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.

Özgenç, İ. (2011). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Özgenç, İ. (2012). Ekonomik Çıkar Amacıyla İşlenen Suçlar. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Özgenç, İ. (2012). Suç Örgütleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Öztürk, B.& Erdem, M.E. (2007). Ceza Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.

Parlar, A. (2015). Türk Ceza Hukukunda Dolandırıcılık Suçları. Ankara: Bilge Yayınevi

Selçuk, S. (1982). Dolandırıcılık. İstanbul: Yasa Yayınları.

Soyaslan, D. (2005). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınevi.

Soyaslan, D. (2006). Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınevi.

Şirin, O.& Aşaner, H.& Güven, Ö.& Yalvaç, G.& Özdemir, M.& Erel, K. (2008). Yargıtay Ceza Genel Kurul Kararları, Ankara.

Şeyhanlıoğlu, M.(2010). Hırsızlık Suçu. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.

Taşdemir, K. (2009). Bilişim, Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması ve Dolandırıcılık Suçları.

Tezcan, D. (2016). Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Toroslu, N. (2013). Ceza Hukuku Özel Kısım. Ankara: Savaş Yayınevi.

Toroslu, N. (2017). Ceza Hukuku Genel Kısım. Ankara: Savaş Yayınevi.

Tümerkan, S.(1987). Dolandırıcılık Suçu. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.

Umur, Z. (1932). Roma Hukuku Lügati. Ankara.

Üzülmez, İ.(2007). Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Hürriyete Karşı Suçlar Sistemi Çerçevesinde Tehdit, Şantaj ve Cebir Kullanma Suçları.Ankara: Turhan Kitabevi.

Yaşar, O. & Gökcan, H. & Artuç,M. (2014). Yorumlu, Uygulamalı Türk Ceza Kanunu. Ankara: Adalet Yayınevi.

Yavuz, H.(2006). Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Basit Dolandırıcılık Suçu. Ankara: Seçkin Yayınları.

Yenisey, F. (2015). Alman Ceza Kanunu Strafgesetzbuch. İstanbul: Beta Yayınevi.

Yılmaz, E. (2016). Hukuk Sözlüğü, Ankara: Yetkin Yayınevi.

Yurtcan, E. (2015). Malvarlığına Karşı Suçlar. Ankara: Adalet Yayınevi.

YARARLANILAN İNTERNET SİTELERİ

www.ag.ny.gov

www.ceza-bb.adalet.gov.tr

dergiler.ankara.edu.tr

www.dergipark.gov.tr

www.hurriyet.com.tr

www.jurix.com.tr

www.illinoisattorneygeneral.gov

www.islamansiklopedisi.org.tr

www.kararara.com

www.kazanci.com.tr

www.mevzuat.gov.tr

www.sozluk.gov.tr

www.sso.agc.gov.sg

www.tdk.gov.tr

www.yargitay.gov.tr

www.youtube.com