Hukuk Metodolojisi Cilt: II

-10%
Hukuk Metodolojisi Cilt: II
Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Osman Gökhan ANTALYA
ISBN: 9789750264818
652,50 TL 725,00 TL

Adet

 
Ayrıntılar
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Osman Gökhan ANTALYA
Baskı Tarihi 2021/01
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 848

Hukuk metodolojisi, bilgi teorisi yönüyle meslek hukuku etiğidir; yargı teorisi yönüyle hukuk metodolojisi hukuk tekniğidir. Hukuk metodolojisi, hukukun bilimselliğinin gereğidir.

Hukuk metodolojisi,

- Uyuşmazlık konusu maddi olayın belirlenmesi ve anlaşılmasını konu alan Maddi Olay Metodlarını;

- Hukukun normunun uygulanması kapsamında:

o Hukukun kaynaklarının belirlenmesi yani Kaynak Belirleme Metodlarını;

o Hukukun yorumlanarak uygulanması yani Yorum Metodlarını, özellikle genel hukuk ilkelerinin ve belirsiz kavramların somutlaştırılması ile kanun normunun, kanun normunun kavramlarının uygulanması ve gerekçelendirilmesini,

o Hukukun tamamlanarak ve düzeltilerek geliştirilmesine ilişkin Hukukun Geliştirilmesi Metodları : Hukukun Tamamlanması Metodları – Hukukun Düzeltilmesi Metodlarını,

- Hukukun uygulanmasının kontrolüne ilişkin;

o Yargı kararının oluşumuna ilişkin yargılama biçimi gerekçesi yani İddia ve Savunma Gerekçelendirme Metodlarını ve

o Yargı kararının gerekçesi yani Yargı kararı gerekçelendirme metodlarını konu alır.

Bu kitapta, hukuk metodolojisinin yukarıdaki konularına yeni görüş ve bakış acısıyla değerlendirmeye ve bu konularda önerilerimizi ortaya koymaya çalıştık.

"Hukuk Metodolojisi" kitabımı, "Hukuk Bilimine Katkı Olarak" hukuk uygulayıcılarının ve hukuk bilim adamlarının tartışmasına ve bilgilerine saygılarımla sunarım.

Konu Başlıkları
Genel Olarak Hukuk Metodolojisi
Felsefe Metodolojisinin Hukuka Uygulanması
Hukukun Metodolojisine Genel Bakış
Hukukun Kaynakları
Medeni Hukukun Yardımcı Kaynakları
Hukuk Normlarının Uygulanma Boyutları
Kanunların Çatışması ya da Kanunların Ayrışması
Hukuk Hermeneutiği (Hukuk Anlam Bilimi)
Hukukun Yorumla Uygulanması ve Gerekçelendirme
Kanunların Sözüyle ve Özüyle Uygulanması
Hakimin Hukuku Uygulamasında Takdir Yetkisi
Önsöz  7
Kısaltmalar Cetveli  41
§ 1. GENEL OLARAK HUKUK METODOLOJİSİ
I. GENEL OLARAK  45
A. Kavram ve Konusu  45
1. Genel Olarak  45
2. Konusu  45
3. Kavram  46
a. Genel Olarak  46
b. Dar Anlamda  46
b. Geniş Anlamda  48
4. Normatif Temel Bilim Niteliği  50
B. Özelliği  52
1. Genel Olarak  52
2. Hukuk Metodolojisi Kurallarının Niteliği  53
C. Tarihi Gelişimi ve Hukuk Metodolojisinin Kötüye Kullanımı  54
1. Tarihi Gelişimi  54
2. Hukuk Metodolojisinin Kötüye Kullanımı  55
D. Hukuk Metodolojisinin Avrupa Birliği Hukuku’ndaki Yeri  57
II. HUKUK DOGMATİĞİ VE TEMEL DİSİPLİNLERLE OLAN İLİŞKİSİ  58
A. Hukuk Dogmatiği ile Olan İlişkisi  58
1. Genel Olarak  58
2. Hukuk Metodolojisi ve Dogmatik  59
B. Hukukun Temel Disiplinleri ile Olan İlişkisi  61
1. Hukuk Teorisi  62
2. Hukuk Felsefesi  62
3. Hukuk Sosyolojisi  63
III. HUKUK METODOLOJİSİNE YAKLAŞIM MODELLERİ  63
A. Klasik Hukuk Metodolojisinin Görüşü  63
B. Modern Hukuk Metodolojisinin Görüşü  65
C. Hukuk Metodolojisine Yaklaşımımız  67
IV. HUKUK BİLİMİNİN METODOLOJİSİ VE TEMEL HUKUK DİSİPLİNİ OLARAK METODOLOJİSİ  68
A. Genel Olarak  68
B. Özel Hukuk Metodolojisinin Yeknesaklığı ve Bütünlüğü İlkesi  69
V. HUKUK METODOLOJİSİNİN AMACI VE FONKSİYONU (HUKUK METODOLOJİSİ NEYE HİZMET EDER?)  70
A. Genel Olarak  70
1. Bağlılık ve Kontrol Fonksiyonu  72
2. Yargılama Yükünü Azaltma Fonksiyonu  72
3. Normdan Beklenen Amacı Sağlama Fonksiyonu  72
B. Hukukun Gerçek ve Doğru Değeriyle Uygulanmasını ve Gelişmesini Sağlama  72
1. Genel Olarak  72
2. Hukukun Doğru Değerlere ve Metoda Göre Anlaşılmasını ve Uygulanmasını Sağlama Amacı  73
a. Genel Olarak  73
b. Geniş Anlamda Hukuk İdesini, Dar anlamda Adaleti Sağlama Amacı  73
aa. Dar Anlamda Hukuk İdesini Sağlama: Adaleti Sağlama Amacı  73
aaa. Adaletin Sağlanması  73
bbb. Tartışma Teorisi  76
aaaa. Genel Tartışma Teorisi  76
bbbb. Alexy’nin Genel Gerçekçi (Rasyonel) Pratik Tartışma Teorisi  80
(1). Genel Pratik Tartışma Teorisi  80
(a). Gerekçelendirme Formu  81
(aa). Birinci Grup: Temel Formları  81
(bb). İkinci Grup: Gerçeklik Formları  81
(cc). Üçüncü Grup: Gerekçeyi İspat Yükü Formları  82
(dd). Dördüncü Grup: Gerekçe Formları  83
(b). Gerekçelendirme Kuralları  84
(c). Geçiş Kuralları  86
(2). Pratik Tartışmada Gerçeklik İlkeleri  86
cccc. Alexy’nin Gerçekçi Hukuki Tartışma Teorisi  86
(1). Hukuk Gerekçelendirme Süreci Olarak Hukuki Tartışma Teorisi  86
(2). Özel Görünüm Tezi  88
(3). Hukukun İki Yönlü Niteliği  89
(4). Normatif İddianın Doğruluğu  90
(a). Genel Olarak  90
(b). Doğruluk Ölçütleri  91
(5). İçsel ve Dışsal Gerekçelendirme  91
(a). İçsel (Dahili) Gerekçelendirme  92
(b). Dışsal (Harici) Gerekçelendirme  94
(aa). Birinci Gerekçelendirme Grubu: Yorumların Gerekçelendirilmesi  95
(bb). İkinci Gerekçelendirme Grubu: Hukuk Dogmatiğinden Kaynaklanan Önerme Gerekçeleri  97
(aaa). Hukuk Dogmatiği Kavramı  97
(bbb). Hukuk Dogmatiğinden Kaynaklanan Önerme Gerekçeleri  98
(cc). Üçüncü Gerekçelendirme Grubu: Emsal İçtihat Kullanma Gerekçesi  99
(dd). Dördüncü Gerekçelendirme Grubu: Özel Hukuki Gerekçelendirme Formları  99
(6). Gerçekçi Hukuki Gerekçelendirme Metodu: Tartma ve Dengeleme Teorisi  101
bb. Hukukun Hukuk Güvenliğini Sağlama Amacı  104
cc. Hukukun Fonksiyonuna (Amacına) Hizmet Etme ve Uygulanmasını Kontrol Amacı  105
aaa. Sistematize Etme Amacı  105
bbb. Kontrol Etme Amacı  105
c. Hukuk Normunu ve Maddi Olayı Kavrama Amacı  106
d. Doğru Değer ve Metoda Uygun Yorumu ve Gerekçeyi Sağlama Amacı  106
e. Hukuku Gerekçelendirme ve Meşrulaştırma Amacı  107
C. Hukuk Metodolojisinin Hukuk Biliminin Bilimselliğini Gerçekleştirme Amacı  107
II. HUKUKUN MEŞRULAŞTIRILMASI TEORİSİ VE GEREKÇELENDİRME TEORİSİ OLARAK HUKUK METODOLOJİSİ  108
A. Genel Olarak  108
1. Retorik Hukuk Yaklaşımı  108
a. Retorik Hukuk Teorisi  108
b. Retorik Hukuk Görüşü ile Hermeneutik Hukuk Görüşü Karşılaştırılması  110
2. Gerekçelendirme (Argümantasyon) Teorisi ve Hukukun Meşrulaştırılması  111
B. Yargı Kararının Gerçekliği Konusundaki Görüşler  112
1. Doğru Karar Varsayımı: Tek Doğru Cevap (One–Right–Answer) Tezi  112
a. Belirli Bir Önyargıya Uygun Karar  112
2. Makul (Kabul Edilebilir) Karar ve İkna Edici (İnanılır) Gerekçelendirilmiş Karar  114
3. Gerekçelendirmenin Amacı  115
a. Genel Olarak  115
b. Yanlış Bakış Açılarının Çürütülmesi  115
c. Makul Bir Yargı Kararının Gerekçelendirilmesi  116
d. İkna Edici Bir Makul Kararın Gerekçelendirilmesi  116
aa. Genel Olarak  116
bb. Gerekçenin Niteliği  117
aaa. Açık ve Anlaşılabilir Gerekçe  117
bbb. Somut Olaya Özgün ve Yaratıcı Gerekçe  117
ccc. Sentez Niteliğinde Gerekçe  117
e. Yargı Kararının Gerekçeli Olma Zorunluluğu  118
aa. Hakimin, Yargı Kararını Gerekçelendirme Yükümlülüğü  118
bb. Avrupa Birliği Hukukunda  119
cc. Mukayeseli Hukukta  120
dd. Türk Hukukunda  120
aaa. Anayasa Hukukunda  120
bbb. Özel Hukukta  121
ccc. Ceza Hukukunda  123
C. Hukuki Metotların Belirlenmesi  124
1. Genel Olarak  124
2. Hukuki Metottan Bağımsız Değerlendirme Görüşü : Serbest Metot  124
3. Hukuki Metotların Çoğulculuğu Görüşü  125
a. Genel Olarak  125
b. İsviçre Yargı Uygulaması  126
c. Hukuki Metotların Aşamalı/Kademeli Olarak Uygulanması Görüşü : Kademeli/Aşamalı Metot  128
D. Hukuk Metodunun Uygulanmasında Hukukçunun Dikkat Edileceği Hususlar  131
1. Dikkatli ve Özenli Hareket Etmeli  132
2. Fiili ve Hukuki Bağlama Uygun Hareket Etmeli  132
3. Kademeli ve Aşamalı Olarak Hareket Etmeli  133
4. Farkı Gözetecek Şekilde Hareket Etmeli  133
5. Hukuki Öneme ve Bu Önemin Ağırlığına Göre Hareket Etmeli  133
6. Haklı ve Adil Yargı Kararı Çıkaracak Şekilde Hareket Etmeli  133
§ 2. FELSEFE METODOLOJİSİNİN HUKUKA UYGULANMASI
I. GENEL OLARAK  135
II. HUKUK METNİNİN UNSURLARI  136
A. Bilimsel Araştırma Konusu Bir Metnin Unsurları  136
B. Hukuk Metninin Analizinde Dikkate Alınacak Hususlar  137
C. Hukuk Metninin Unsurları  137
III. HUKUKİ BİR METNİN ANALİZ AŞAMALARI  138
IV. YORUMUN DEĞERLENDİRME ÖNCÜLLERİ  140
A. Mantıksal Analiz  140
1. Genel Olarak  140
2. Biçim Sorunu  140
3. Maddi Sorun  141
B. Tanım  141
1. Genel Olarak  141
2. Nominal Tanımlar  142
3. Gerçek Tanımlar  142
4. Özyinelemeli (İndüktif) Tanımlar  142
5. Gösterge Tanımlar  143
6. Kıyas ve Benzetme  143
7. Düşünsel Deney  143
V. DEĞERLENDİRME ARAÇLARI  144
A. Çelişmezlik Tutarlılık İlkesi  144
B. Üçüncü Durumun Olanaksızlığı: Çelişki/Paradoks Yasağı  144
1. Genel Olarak  144
2. Değer Paradoksu  145
3. Denkleştirme  146
4. Diyalel Sonuç  146
a. Genel Olarak  146
b. Döngüsel Sonuç  147
5. Kavram Çarpıtma  148
6. Sonsuz Gerileme  148
7. Kayıp Karşıt Cümle  149
8. Görünüş Varsayımına Dayanma  149
§ 3. HUKUKUN METODOLOJİSİNE GENEL BAKIŞ
I. GENEL OLARAK  151
A. Hukuki Okuma: Hukuku Anlamak  151
1. Arama Okuması  152
2. Yorum Okuması  152
B. Maddi Olguyu (Olayı) Okuma: Maddi Olguyu Anlama  153
II. HUKUK METODOLOJİSİNİN MADDİ OLGUYU (OLAYI) VE HUKUKU ANLAMADA METOT AŞAMALARI  153
A. Maddi Olguyu (Olayı) Anlamak  154
1. Genel Olarak  154
2. Olay Çözüm Metodu ve Tekniği  155
3. Maddi Olay Olgularının Hukuk Kuralının Hukuki Olgularından Ayrılması  155
a. Genel Olarak  155
b. Maddi ve Hukuki Sorunların Birbirinden Bağımsızlığı  156
4. Maddi Olayın Olgularının Tespiti  156
a. Genel Olarak  156
b. Çekişmeli Olayların Çekişmesizlerden Ayrılması  157
5. Maddi Olayın Olgusunun Anlaşılmasının Boyutları  157
B. Hukuku Anlamak  158
1. Uygulanacak Hukukun Kaynağının Belirlenmesi (Hukukun Kaynağı)  158
a. Asli Kaynak: Kanun Normu/ Kuralı/ Hükmü (Kanun Hukuku)  158
b. Birinci Yardımcı Kaynak: Örf ve Adet Normu/Kuralı (Örf ve Adet Hukuku)  158
c. İkincil Yardımcı Kaynak: Hakimin Yarattığı Norm/Kural (Hakimin Hukuku)  159
2. Hukukun Uygulanması  159
a. Asli Hukuk Kaynağı Olan Kanun Normunun Uygulanması  159
aa. Kanun Normunun Uygulanma Şekilleri  159
bb. Kanun Normlarının Uygulanma Boyutları  159
cc. Kanunun Yorumlanması ve Gerekçelendirilmesi  160
aaa. Kanunun Yorumlanması (Hükmün Gerekçelendirilmesi)  160
bbb. Amaçsal Daraltma ve Amaçsal Genişletme Yorumu  161
dd. Hukukun Geliştirilmesi (Hakimin Hukuku)  161
aaa. Kanunun Tamamlanması  161
bbb. Kanunun Düzeltilmesi  161
ee. Hukukun Somutlaştırılması  161
ff. Maddi Olaya Kanunun Hukuki Olgularının Uygulanacağı  161
gg. Hükmün Değerlendirilmesi  162
aaa. Hukuk İdesine Uygunluğun Denetlenmesi  162
bbb. Hukukun Gerçekliğine Uygunluğun Denetlenmesi  162
b. Tamamlayıcı Birincil Kaynak Olan Örf ve Adet Normunun Uygulanması
(TMK m.1/II)  162
c. Tamamlayıcı İkincil Kaynak Olarak Hakimin Hukuk Normu Yaratması: Hakimin Hukuku (TMK m.1/II)  162
d. Hukukun Uygulanmasında Yardımcı Kaynaklardan Yararlanma (TMK m.1/II)  162
§ 4. HUKUKUN KAYNAKLARI
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMLARI VE FARKLI ANLAMLARI  163
A. Kavram  163
1. Genel Olarak  163
2. Düalist Görüş  164
3. Hukukun Ağlı Yapısı  166
4. Üçlü Hukuk Yapısı Önerisi  168
a. Genel Olarak  168
b. Model Kanunlar  169
c. Hukukun Kaynaklarının Nitelik ve Özellikleri  169
d. İkincil Hukuk Kaynakları  170
aa. Genel Olarak  170
bb. Hukukun Genel İlkeleri  170
cc. Anayasa Kuralları  170
dd. Avrupa Birliği Hukuku  171
ee. Özel Hukuk Normları  172
aaa. Sözleşmeler  172
bbb. Toplu İş Sözleşmeleri  173
ff. Muhasebe Standartları  173
5. Özel Hukuk ve Kamu Hukuku Kaynakları  174
B. Hukuk Kaynağının Farklı Anlamları  175
1. Yaratıcı Kaynaklar  175
2. Yürürlük Kaynakları  176
3. Bilgi Kaynakları  176
II. YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI  177
A. Genel Açıklamalar  177
B. Uygulanacak Hukukun Bulunması  179
1. Kanunun Uygulanması (secundum legem)  179
2. Kanun Genişletilmesi: Kanunun Tamamlanması (intra ve praeter legem)  180
3. Kanunun Genişletilmesi : Kanunun Düzeltilmesi (contra legem)  180
C. Hukuk Normunun Aranması (Uygulanacak Kanun Hükmünün Tespiti)  180
1. Genel Olarak  180
2. Hukuk Normunu Aramada Temel Soru Yapısı  181
III. HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI  182
A. Hukukun Yazılı Kaynakları  182
1. Birincil (Temel) Hukuk Kaynağı: Yazılı Hukuk Kuralları  182
a. Kanun Normu  182
aa. Genel Olarak  182
bb. Kanun Normunun Uygulanabilme Şartları  183
aaa. Geçerli Olması  183
bbb. Maddi Bir Olaya veya Bir Duruma İlişkin Kural Talebi Olması  183
ccc. Uygulanabilir Olması  183
cc. Kanun Normlarının Birlikte Uygulanabilmesi Şekilleri  183
aaa. Hukuk Normlarının Alt–Üst İlişkisinde Üst Norma Bağlılığı  184
aaaa. Genel Olarak  184
bbbb. Alt–üst İlişkisinin Bağlılığının Görünüm Şekilleri  184
(1). Geçerlilik Bağlılığı  184
(2). Tanınma Bağlılığı  184
(3). İçerik Bağlılığı  185
bbb. Hukuk Normlarının Yarışması ve Çatışması  185
aaaa. Genel Olarak  185
bbbb. Üst Normun Önceliği  185
ccc. Hukuk Normlarının Birlikte Uygulanması  186
aaaa. Kümülatif Uygulama  186
bbbb. Normların/Hakların (Taleplerin) Yarışması ve Çatışması Uygulaması  186
ddd. Hukuk Normlarının Birlikte Uygulaması  187
aaaa. Kural  187
bbbb. Uygulama Durumları  188
(1). Kanun Normlarının Çatışması (Dışlama İlişkisi)  188
(2). Kanun Normlarının Birlikte Uygulanması (Birliktelik İlişkisi)  188
(a). Kanun Normların Kümülatif Uygulanması (Kümülatif Normlar)  188
(b). Kanun Normlarının Alternatif Uygulanması (Alternatif Normlar): Normların Yarışması (Yarışma İlişkisi)  189
(c). Kanun Normların Seçimlik Uygulanması (Seçimlik Normlar): Seçimlik Normların Yarışması  190
dd. Kanun Normunun Uygulanma Şeklinin Belirlenmesi  191
aaa. Genel Olarak  191
bbb. Ceza Hukukunda  191
aaaa. Bileşik Suç  192
bbbb. Fikri İçtima  193
(1). Farklı Nev’iden Fikri İçtima  193
(2). Aynı Nev’iden Fikri İçtima  194
b. Kanun ve Yürütmenin Yazılı Hukuk Kuralları Arasındaki Geçerlilik ve Bağlılık İlişkisi  194
2. Kanun  195
a. Genel Olarak  195
b. Yasamanın Yazılı Hukuk Kuralı: Kanun  197
c. Kanunun Yürürlüğe Girmesi  198
d. Hukukun Kaynağı Olarak Anayasa  199
e. Kanun Normlarının Genelleştirilerek Uygulanması (Genel Hukuk İlkesi)  200
3. Devletlerarası Andlaşmalar  200
a. Kanunla Uygun Bulunması  201
b. İstisnalar  201
aa. Kanunun Verdiği Yetkiye Dayanarak Yapılan Devletlerarası Andlaşmalar  201
bb. Bazı Konularda Bir Yılı Aşmayan Devletlerarası Andlaşmalar  201
c. Andlaşmaların Kanun Hükmü Niteliği  201
4. Yürütmenin Yazılı Hukuk Kuralları  202
a. Olağanüstü Hallerde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi  202
b. Cumhurbaşkanı Kararnamesi  203
c. Yönetmelik  203
d. Tüzükler  204
e. Yürütmenin Yazılı Hukuk Kurallarının Yargı Denetimi  204
5. Hukukun Kademeli Yapısı  205
a. Genel Olarak  205
b. Türk Hukuk Düzeninin Kademeli Yapısı  206
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar (Örf ve Adet Hukuku)  206
1. Kavram  206
2. Örf ve Adet Hukuku Kuralının Uygulama Şartı: Kanunda Boşluk Olması  210
a. Kanun Boşluğu  210
b. Kanun Hükmünde Boşluk Bulunabileceği Kuralı  212
c. İkame Kanun Koyucu: Hakim  213
d. Boşlukta Hakimin Norm Koyması  214
aa. Hukukun Geliştirilmesi Terimi  214
bb. Hukuk Metodolojisi Kapsamında Hakimin Hukuku Geliştirmesinin (Tamamlamasının ve Düzeltmesinin) Yasal Temeli ve Sınırları  215
aaa. Hukuk Metodolojisinin Temel Sorunu: Hakimin Hukuku Geliştirme Yetkisi ve Sınırları  215
bbb. Kanun Hükmünü Kaldırma (Kanuna Müdahale) Yasağı İlkesi  217
ccc. Hukukun Geliştirilmesine Farklı Yaklaşımlar  218
aaaa. Hukukun Geliştirilmesinin Yasal Olmadığı Görüşü  218
bbbb. Örtülü Hukukun Geliştirilmesi Görüşü  218
ddd. Larenz’in Görüşü  219
aaaa. Kanun İçinde Hukukun Geliştirilmesi – intra legem  220
bbbb. Kanunu Aşan Hukukun Geliştirilmesi – praeter legem  220
cccc. Kanuna Karşı Hukukun Geliştirilmesi –contra legem–  221
(1). Genel Olarak  221
(2). Hukuk Sisteminin Kapalı Olması (Kapalı Hukuk Sistemi)  222
(a). Kapalı Hukuk Sisteminin Hakimin Hukuku Geliştirmesine İmkan Vermemesi  222
(b). Uygulama Örnekleri  223
(aa). İflasta  223
(bb). Kusursuz Sorumlulukta  223
(cc). Sözleşme Hukukunda  224
(c). Açık Sistem İçinde Kanuna Karşı Yasal Genişlemenin Mümkün Olması  225
eee. Boşluk Dolduran – Kanunu Somutlaştıran – Kanunun Yetkilendirdiği – Kanunu Düzelten Hakim Hukuku Ayrımı  225
cc. Kanunda Boşluğun Görünüm Şekilleri (Eksiklik Boşluğu – Yetkilendirme Boşluğu –Yanlışlık Boşluğu – Çatışma Boşluğu) ve Uygulanması  226
aaa. Kanunda Boşluğun Görünüm Şekilleri  226
aaaa. Eksiklik Boşluğu  226
bbbb. Yetkilendirme Boşluğu  226
cccc. Yanlışlık Boşluğu  226
dddd. Çatışma Boşluğu  227
(1). Değerler Çatışması Boşluğu  227
(2). Hukuk İlkesiyle (İlkeyle) Çatışma Boşluğu  227
e. Hukukun Uygulanmasında Yargısal Faaliyetlerde Boşluğun Yeri (Hukuk Metodolojisinin Kapsamı)  228
aa. Üç FonksiyonModeli  228
bb. Birinci Fonksiyon: Yorumladığı Hukuk Kuralını Uygulamak  230
cc. İkinci Fonksiyon: Hukuku Tamamlayarak Geliştirme Fonksiyonu  231
dd. Üçüncü Fonksiyon: Hukuku (Amaçsal ya da İlkesel) Düzelterek Geliştirme Fonksiyonu  232
f. Hukuk Boşluğunun Söz Konusu Olmadığı Alanlar: Hukuk Dışı Alan  232
aa. Boşluk Alanları  232
bb. Hukuk Dışı Alan  233
cc. Kanunun Sustuğu Durumda Hakimin Yorumla Varabileceği Sonuçlar  234
dd. Kanun Koyucunun Bilinçli Olarak Susarak –Bilinçli Susma– Hukuk Dışı Alan Yaratması  235
aaa. Genel Olarak  235
bbb. Karşıt Kavram Kanıtı  237
g. Kanunda Boşluk Kavramı ve Çeşitleri  239
aa. Hakimin Hukuku Yaratma ve Düzeltme Faaliyeti: Hakim Hukuku  239
bb. Boşluk Kavramı  240
aaa. Hukuki Kıyas  241
bbb. Kanun Kıyası  241
cc. Boşluğunun Unsurları  242
aaa. İstenmeyen (Bilinçli) Noksanlık  242
bbb. Tüm Pozitif Hukuk Düzeninde Somut Olaya İlişkin Olması Gereken Ölçüt  243
ccc. Hukuki Sonuç Merkezli Görüşün Hukuku Geliştirmesi  244
aaaa. Genel Olarak  244
bbbb. Açık Hukukun Koruması Boşluğu  245
dd. Çeşitleri  245
aaa. Geniş Anlamda Boşluk Çeşitleri  246
aaaa. Kural İçi Boşluk (Yetkilendirme Boşluğu)  247
(1). Genel Olarak  247
bbbb. Kural İçi Boşluk Çeşitleri  248
(1). Atıf (Yollama) Boşluğu  248
(2). Genel Kayıt Boşluğu ve Genel Kavram Boşluğu  249
(a). Genel olarak  249
(b). Belirsiz Kavram, Normatif Kavram ve Takdir Kavramı  250
(aa). Niteliği  250
(bb). Belirsiz Kavram  250
(cc). Normatif Kavram  252
(dd). Değerlendirme Yetkisi Veren Terimler  253
(ee). Takdir Kavramı  255
(c). Hukuki Kavram Belirsizliğinin Giderilmesi  256
(aa). Genel Olarak  256
(bb). Kavramın Hukukun Üç Aşamalı Uygulanması Metoduyla Anlamlandırılması  256
cccc. Genel Kayıt  258
(1). Kavram  258
(2). Niteliği  258
(3). Genel Kaydın Anlamlandırılması  258
(4). Hukukun Genel İlkesi ve Hukuk (Kanun) Prensibi  259
ccc. Tanımlama/Anlamlandırma Kuralından Doğan Boşluk  260
bb. Kural Dışı Boşluk  261
aaa. Kavram  261
bbb. Kural Dışı Boşluk Türleri  262
aaaa. Gerçek Boşluk  263
(1). Bilinçli Boşluk  264
(a). Genel Olarak  264
(b). Bilinçli Gerçek Boşluk  265
bbbb. Bilinçsiz Boşluk  266
(1). Genel Olarak  266
(2). Kanunun Sözünün Özüyle Çatışmasından Doğan Boşluk : Amaç Boşluğu  267
(3). Kanun Hatası Boşluğu veya Kanun Yanlışlığı Boşluğu  267
(a). Genel Olarak  267
(b). Yorumla Giderilebilecek Kanun Hata ve Yanlışlıkları  268
(aa). Açık Basım Hatası ve Yanlışlıkları  268
(bb). Çeviri Hata ve Yanlışlıkları  268
(c). Yargı Kararı Yanlış ve Hataları (Hükmün Tashihi ve Tavzihi)  269
(aa). Yargı Kararının Tashihi (Düzeltilmesi)  269
(bb). Yargı Kararının Tavzihi (Açıklanması)  269
cccc. Gerçek Olmayan Boşluk (Örtülü Boşluk)  269
(1). Genel Açıklamalar  269
(2). Gerçek Olmayan Boşluğun (Örtülü Boşluğun) Görünüm Şekilleri : Kural/ Amaç (Değer)/ Hukuk ilkesi Çatışmasından Doğan Boşluklar  271
cc. Amaçsal Yorum/ Amaçsal Sınırlandırma/ Amaçsal Düzeltme  274
aaa. Genel Olarak  274
aaaa. Amaçsal Yorumla Kuralın Uygulanması  275
bbbb. Amaçsal Düzeltme  276
cccc. Amaçsal Düzeltmenin Amaçsal Genişletmeden Farkı  277
dd. Dürüstlük Kuralıyla Sınırlama/Düzeltme (Hakkın Kötüye Kullanılmasından Doğan Örtülü Boşluk)  278
h. Kanun Boşluğu Bulunmasının Sonuçları  280
3. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları  281
a. Objektif (Maddi) Unsur: Genellik ve Süreklilik  282
b. Manevi Unsur: Genel İnanış  283
c. Hukuki Unsur: Devlet Desteği (Maddi Yaptırım)  284
aa. Genel Açıklamalar  284
bb. Örf ve Adet Hukukunun Teamülden Farkı  285
4. Örf ve Adet Hukuku Çeşitleri  286
a. Ülkesel Örf ve Adet Hukuk Kuralı – Yöresel Örf ve Adet Hukuk Kuralı  286
b. Genel Örf ve Adet Hukuk Kuralı–Özel Örf ve Adet Hukuk Kuralı  289
c. Adi (Alelade) Örf ve Adet Hukuk Kuralı – Ticari Örf ve Adet Hukuk Kuralı  289
5. Örf ve Adet Hukukunun Önemi ve Fonksiyonları  290
a. Genel Açıklamalar  290
b. Örf ve Adet Hukukunun Fonksiyonları  292
aa. Hukuku Tamamlaması  292
bb. Hukuku Yorumlayıcı Olması  292
6. Örf ve Adet Hukukunun Belirlenmesi ve Uygulanması  293
C. Hakimin Yarattığı Hukuk (Hakimin Hukuku)  294
1. Genel Açıklamalar  294
a. Tarihi Gelişimi  294
b. Hakimin Hukukunun Tamamlayıcı İkincil Kaynak Niteliği  295
2. Hakimin Hukuk Yaratma Faaliyetinin Metodolojisi  298
a. Genel Olarak  298
b. Hakimin Boşluğu Belirleme Faaliyeti  298
aa. Hukuk Alanına İlişkin Olduğunun Belirlenmesi  298
bb. Kanun Koyucunun Bilinçli Hukuk Dışı Alan İradesinin Bulunmadığının Belirlenmesi  299
aaa. Genel Olarak  299
bbb. Politik–Siyasal Alan Boşluğu  299
cc. Hukuk Düzeninde Uygulanacak Norm Noksanlığı ve Norm Çatışmasının Belirlenmesi  300
aaa. Genel Olarak  300
bbb. Başlangıçtaki Boşlukta ve Sonraki Boşlukta (Birincil Boşlukta – İkinci Boşlukta)  300
aaaa. Başlangıçtaki (Birincil) Boşluk ve Sonraki (İkincil) Boşluk Kavramı  300
bbbb. Başlangıçtaki (Birincil) Boşluğun ve Sonraki (İkincil) Boşluğun Belirlenmesi  303
(1). Bilinçli Boşlukta ve Yetkilendirme Boşluğunda  303
(2). Noksanlık Boşluğunda (Açık Boşluk – Yanlışlık Boşluğu)  303
(a). Genel Olarak  303
(b). Subjektif Amaçsal Yorumla Belirleme  303
(3). Çatışma Boşluğunda  304
(a). Genel Olarak  304
(b). Kanunların Çatışmasından Doğan Çatışma Boşluğunun Belirlenmesi  304
(c). Hukukun Genel İlkesiyle (Hukuk Prensibiyle) Çatışmadan Doğan Çatışma Boşluğunun Belirlenmesi  305
(d). Amaçsal Çatışma Boşluğunun Belirlenmesi  307
3. Hakimin Hukuk Yaratabilmesinin Koşulları  308
a. Kanunda Boşluğun Belirlenmesi  308
b. Hakimin Boşluğu Doldurma Yetkisi  308
aa. Kanun Hükmünün Eksikliğini Giderme  308
bb. Boşluk Çeşidinin Belirlenmesi  310
c. Boşluğun Doldurulması  310
aa. Açık Boşlukta Hukuku Geliştirerek Tamamlamak için Hukuk Yaratmak  310
bb. Örtülü Boşlukta Hukuku Düzeltmek İçin Hukuk Yaratma  311
d. Örf ve Adet Hukukunda Söz Konusu Somut Uyuşmazlığa Uygulanacak Bir Kuralın Bulunmaması  312
4. Hakimin Hukuk Yaratırken Başvurabileceği Metotlar ve Yöntemler  312
a. Hakimin Hukuk Kuralı Yaratma Metotları  312
aa. Hukuk ve Kanunun Yorumuyla Hukuk Yaratma  312
bb. Olay Yöntemiyle Hakimin Hukuk Yaratması  313
cc. Serbest Olarak Hakimin Norm Koyması  313
dd. Eşyanın Doğal Niteliği veya İdenin Niteliği  313
b. Türk/İsviçre Hukukunda Hakimin Hukuk Yaratmasının Yasal Dayanağı  313
c. Yasal Hukuk Yaratma Metodu: Hakim Kanun Koyucu Olsaydı Koyacağı Kurala Göre Hukuk Yaratma  314
5. Hukuk Kuralı Yaratma Kurumları  315
6. Hukuku Geliştirme Faaliyeti Olarak Boşluk Doldurma (Hakimin Hukuku)  316
a. Kıyasla Hukuk Yaratma : Kıyas  316
aa. Genel Olarak  316
bb. Kıyas Uygulaması ve Eşit Davranma İlkesi  317
cc. Benzer Hukuki Kurumlarla İlişkisi  318
aaa. Yorumla İlişkisi ve Niteliği  318
aaaa. Genel Olarak  318
bbbb. Yorumla İlişkisi  318
bbb. Kanun Boşluğu ile Olan İlişkisi  319
dd. Hakimin Kıyas Yükümlülüğü  320
ee. Kavram  320
ff. Unsurları  321
aaa. Kanun Boşluğuna İlişkin Bilinçli Susmanın Kıyasa İmkan Vermesi  322
aaaa. Kanun Boşluğu Söz Konusu Olmalı  322
bbbb. Kıyas Yasağı Söz Konusu Olmamalı  322
cccc. Bilinçli Susma Kıyasa İmkan Vermeli  324
bbb. Benzerlik (Aynılık) İlişkisi/Gerekçesi Olmalı  324
aaaa. Genel Olarak  324
bbbb. Kıyas Kararının Temel Yapısı  326
(1). Kıyasın Mantıki Yapısı  326
(2). Kıyasın Maddi Yapısı: Olguların Amaçsal Değerlerinde Benzerlik (Aynılık) İlişkisi/Gerekçesi  328
(a). Genel Olarak  328
(b). Kıyas Kuralının Kanuna Karşı Hile Oluşturmaması  330
cccc. Uygulama Örnekleri  330
gg. Çeşitleri  331
aaa. Genel Olarak  331
bbb. Kanun Kıyası ile Hukuk Kuralı Koyma  332
aaaa. Genel Olarak  332
bbbb. Kanun Kıyası Uygulamaları  332
(1). Daha Güçlü (Haklı) Gerekçenin Uygulanması ile Hukuk Yaratma  332
(a). Genel Olarak  332
(b). Büyükten Küçüğe Kanun Uygulanması ile Hukuk Yaratma  333
(c). Küçükten Büyüğe Kanun Uygulanması ile Hukuk Yaratma  334
(2). Karşıt Kavram Kanıtı  335
ccc. Hukuki Kıyasla (Hukukun Genel İlkelerinin Kıyasıyla) Hukuk Kuralı Koyma  336
aaaa. Genel Olarak  336
bbbb. Hukuki Kıyas (Toplu Kıyas)  337
(1). Kavram  337
(2). Hukuki (Toplu) Kıyasın Unsurları ve Uygulanması  339
(3). Hukukun (Genel) Kıyasıyla Yaratılan Hukukun Genel İlkesinin Hukuk Düzeninin Yeknesaklığı ve Bütünlüğü ile Uyumlu Olması  339
b. Doğrudan Doğruya Kural Koyma ile Hukuk Yaratma  342
aa. Genel Açıklamalar  342
bb. Hakimin Kanun Koyucu Olarak Kural Koyması  342
cc. Hakimin Kural Koyarken Dikkat Edeceği Hususlar  343
aaa. Konulacak Kural Genel ve Soyut Olmalı  343
bbb. Konulacak Kural Objektif Olmalı  343
ccc. Somut Olaya İlişkin Gerçeklik Faktörleri Dikkate Alınmalı  343
aaaa. Genel Olarak  343
bbbb. Menfaatler ve Değerler Dengesine Uygun Kural Konulmalı  344
ddd. Konulacak Kural Hukuk Düzeni, Özellikle Genel Hukuk İlkeleri ile Uyumlu Olmalı  344
eee. Bilimsel Hukuki Görüş ve Yerleşmiş Yargı Uygulamasına Üstünlük Tanınmalı  345
fff. Somut Olaya İlişkin İdeal Faktörlerin Dikkate Alınması  345
aaaa. Genel Olarak  345
bbbb. Hukukun İdesine, Özellikle Adalete Uygun Olmalı, Amaca Uygun Olmalı ve Hukuk Güvenliğini Sağlamalı  346
ggg. Tüm Benzer Olaylara Uygulanabilir Kural Konulmalı  346
dd. Hakimin Koyduğu Hukuk Kuralını Gerekçelendirmesi  347
aaa. Hakimin Hukuk Kuralı Koyma Faaliyetinin İstisnai Faaliyet Olması  347
bbb. Hakimin Koyduğu Hukuk Kuralını Gerekçelendirmesi  347
aaaa. Gerekçelendirme Zorunluluğu  347
bbbb. Mantıki ve Bilimsel Olarak Kabul Edilebilir, Makul ve İkna Edici Gerekçe  348
cccc. Gerekçelendirmeye İlişkin Temel Görüşler  348
(1). Eşyanın Niteliği  349
(a). Kavram  349
(b). “Eşyanın Niteliği” Hukukun Kaynağı mıdır?  349
(2). Tip ve Tipiklik Dizisi (Kataloğu)  353
(a). Topik (İlkeler) Görüşü  353
(b). Tipiklik Görüşü (Tipin Oluşturulması ve Olay (Karar) Karşılaştırması)  356
(aa). Genel Olarak  356
(aaa). Olay Karşılaştırması için Olay Gruplarının Oluşturulması  356
(bbb). Tiplerin Karşılaştırılması için Tip Kategorilerinin Oluşturulması  357
(c). Larenz’in Tipiklik Görüşü  360
ee. Hakimin Koyduğu Hukuk Kurallarının Nitelik ve Özellikleri  361
aaa. Kanun Hükmü Niteliğinde Olmaması  361
bbb. Kuvvetler Ayrılığı İlkesine Aykırı Olmaması  361
ccc. Sadece Davaya Konu Somut Olayla İlgili Olması  362
ddd. Benzer Olaylarda Bağlayıcı Olmaması  362
eee. Üst Yargı Denetimine Tabi Olması  363
7. Hukukun Düzeltilmesi Faaliyeti Olarak Boşluk Doldurma  363
a. Genel Olarak  363
b. Amaçsal Düzeltme  363
aa. Genel Olarak  363
bb. Amaç Çatışması Boşluğunda Amaçsal ve Hukuk İdesine Göre Düzeltme (Adalete Uygun Düzeltme)  364
aaa. Amaçsal Düzeltmenin Gerekliliğinin Belirlenmesi  364
bbb. Amaçsal Düzeltmenin Hukuk İdesi (Adalet) Gereği Olduğunun Belirlenmesi  366
aaaa. Adaletin Hukuk Metodolojisinin Dayanağı ve Gerekçesi Olması  366
(1). Genel Olarak  366
(a). Kimin Adaleti?  367
(b). Hangi Adalet?  367
(2). Hukukun Yorumlanmasında “Adalet”  368
(3). Genel Hukuk İlkesi Olarak “Adalet İlkesi“  368
(a). Yorumda Adalete Uygun Yorum  368
(b). Hukuki Kıyasta Adalet İlkesi  368
(4). Adalet Değeriyle ve Adalet İlkesiyle Doğan Çatışma Boşluğunun Düzeltilmesinde  368
(a). Adalet İlkesiyle Çatışma Halinde  368
(b). Hukuk Normunun Amacın Üstün Değeri Olarak Adaletle Çatışması Halinde  368
bbbb. Amaçsal Düzeltmede Adalet  369
c. Amaçsal Daraltma ve Amaçsal Genişletme  370
aa. Kanunun Metnindeki Terimin Yorumlanması veya Terimlerin Düzeltilmesi  371
bb. Hakimin, Kanun Metnini Amaçsal Yorumlayarak Daraltma ve Genişletmesi ya da Amaçsal Düzeltmesi  371
aaa. Genel Olarak  371
bbb. Hakimin, Kanundaki “İstisna Boşluğu“nu Genişletmesi (Tamamlaması) veya Düzeltmesi  373
ccc. Hakimin, Normun Amacına Uygun Kanunu Düzeltmesi (Dar Anlamda Amaçsal Düzeltme)  374
aaaa. Genel Olarak  374
bbbb. Kanunun Amaca Uygun Düzeltilmesi Nedenleri  375
cccc. Normun Amacından Hareketle Hakimin Kanunu Düzeltmesi  376
(1). Başlangıçtaki (Birincil) Boşlukta  376
(2). Sonraki (İkincil) Boşlukta  376
§ 5. MEDENİ HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI
I. GENEL AÇIKLAMALAR  379
II. YARDIMCI KAYNAKLAR  381
A. Bilimsel Görüş (Hukuk Doktrini)  381
1. Genel Olarak  381
2. Benimsenmiş/Yerleşmiş Bilimsel Görüş  383
3. Bilimsel Görüş Çeşitleri  384
B. Yargı Kararları  385
1. Yargı Kararları (İçtihat)  385
a. Genel Olarak  385
b. Karşılaştırmalı Olay Metodu  388
aa. Genel Olarak  388
bb. Karşılaştırmalı Olay Metodu : Karar Metodu  389
2. Yerleşmiş ve Benimsenmiş Yargı Kararı (Emsal İçtihat)  390
3. Hakimin Yargı Kararlarını Takip Yükümlülüğü (Emsal Yerleşmiş Kararı Takip ve Değerlendirme Yükümlülüğü)  390
4. Hakimin Yargı Kararlarına Sınırlı Uyma Yükümlülüğü  391
a. Yerleşmiş Yargı Kararlarının Bağlayıcı Etkisi  391
aa. Destekleyici Gerekçelere Sahip Emsal Yargı Kararı Olmalı  392
aaa. Genel Olarak  392
bbb. Destekleyici Haklı Gerekçe  393
bb. Uyuşmazlık Konusu Olay ile Emsal Karara Konu Olayın Benzerliği (Benzerlik İlişkisi)  394
cc. Farklılaşmayı Gerektiren Haklı, Makul ve İkna Edici Gerekçe Olmaması  394
b. Yargı Uygulaması Merkezli Yorum  395
5. Yerleşmiş Yargı Kararlarının Belirti Etkisi ve Karine Etkisi  396
6. Yerleşmiş Yargı Uygulamasının Değiştirilmesi  397
7. İstisnai Olarak Hakimin Yargı Kararlarına Uyma Yükümlülüğü  398
a. Anglo–Amerikan Sisteminde  398
b. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı  399
8. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı  400
a. Genel Olarak  400
b. Hakimin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına Uyma Yükümlülüğü  402
c. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarına Uyma  402
d. Emsal Yargı Kararlarının Hiyerarşisi  404
aa. Yüksek Dereceli Mahkemenin Emsal Kararının Üstünlüğü  404
bb. Yeni Tarihli Emsal Kararın Üstünlüğü  404
cc. Özel Emsal Kararın Üstünlüğü  405
§ 6. HUKUK NORMLARININ UYGULANMA BOYUTLARI
I. GENEL BAKIŞ  407
II. KİŞİ (MİLLETLERARASI HUKUK) BOYUTUNDA UYGULAMA ALANI  407
III. YER BOYUTUYLA UYGULANMASI  409
A. Genel Olarak Uygulama Sistemleri  409
1. Mülkilik İlkesi  409
2. Şahsilik İlkesi  409
B. Yer (Alansal) Boyutunda Uygulama Alanı  410
C. Yer Bakımından (Alansal) Çoklu Seviyeli Hukuk Sistemi Boyutunda Uygulama Alanı  410
1. Çoklu Seviyeli Hukuk Sistemi  410
a. Genel Olarak  410
b. İçsel Bakış Açısı ve Dışsal Bakış Açısı  411
aa. İçsel Bakış Açısı  411
bb. Dışsal Bakış Açısı  412
2. Çoklu Hukuk Sisteminde Normların Hiyerarşisi  412
a. Devletlerarası Hukukta  412
aa. Monist Bakış Açısı – Dualist Bakış Açısı  412
bb. Avrupa Birliği Hukuku Kurallarının Aşaması  412
b. Avrupa Birliği Hukukunda  413
aa. Genel Olarak  413
bb. Avrupa Birliği Hukukunun Kaynakları  415
aaa. Birincil Kurallar  415
bbb. İkincil Kurallar  416
aaaa. Tüzük  416
bbbb. Direktif  416
cccc. Kararlar  416
dddd. Öneri ve Görüşler  416
ccc. Üçüncül Kurallar  417
cc. Avrupa Birliği Kurallarının Uygulanması  417
aaa. Doğrudan Geçerlilik  417
bbb. Doğrudan Etki (Uygulama)  418
dd. Avrupa Birliği Hukuku Kurallarının Aşaması  419
aaa. Genel Olarak  419
bbb. Birincil Kurallar Arasında Uygunluk İlişkisi  420
ccc. Birincil Kurallarla İkincil Kurallar Arasında Uygunluk İlişkisi  421
IV. YATAY VE DİKEY İLİŞKİDE UYGULAMA ALANI  421
A. Dikey (Alt–Üst) İlişkide Uygulama Alanı (Hukuk Kaynaklarının Hiyerarşisi)  421
1. Genel Olarak Özellik İlişkisi  421
2. Özellik İlişkisinin Unsurları  422
a. Konusu: Hukuk Normu  422
b. Her İki Normun Konusunun (Hukuki Olgularının) Aynı olması  422
c. Aynı Soruna Farklı Çözüm (Yaptırım) Getirmesi  423
3. Özellik İlişkisinin Belirlenmesi  423
4. Özellik İlişkisinin Hukuki Sonucu  423
B. Yatay İlişkide Uygulama Alanı  424
V. YAPISINA, NİTELİĞİNE VE ÖZELLİĞİNE GÖRE UYGULAMA ALANI (KANUN NORMLARININ KOMBİNE EDİLMESİ)  424
A. Genel Olarak  424
V. HUKUK KURALLARININ NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI  426
A. Genel Açıklamalar  426
B. Hukuk Kurallarının Nitelikleri Bakımından Çeşitleri  427
1. Emredici Hukuk Kuralları  427
a. Genel Açıklamalar  427
b. Emredici Kuralın Belirlenmesi  427
c. Emredici Kuralın Çeşitleri  429
aa. Mutlak Emredici Kural  429
bb. Nisbi Emredici Kural  429
2. Yedek Hukuk Kuralları  429
a. Genel Açıklamalar  429
b. Yedek Hukuk Kurallarının Çeşitleri  430
aa. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları  430
bb. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları  431
3. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları (Tanımlayan Hukuk Kuralları)  432
4. Düzen Kuralları  434
V. KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI  434
A. Genel Açıklamalar  434
B. Kanunların Zamansal Uygulanmasına İlişkin Temel Kurallar  435
1. Kanunların Yayımlandığı Anda Yürürlüğe Girmesi  435
2. Yeni Tarihli Kanun Normunun Önceki Kanun Normlarını Yürürlükten Kaldırması/Uygulanması İlkesi  436
a. Kural: Sonraki Normun Önceki Normu Yürürlükten Kaldırması/Uygulanması İlkesi (Kanun Normlarının Birbirini İzleme İlkesi)  436
b. İstisna: Daha Güçlü (Değerli) Normun Daha Zayıf (Değersiz ya da Az Değerli) Normu Yürürlükten Kaldırması/ Uygulanması İlkesi  437
c. İstisna: Eski Tarihli Kanun Normunun Etkisini Sürdürmesi  439
3. Kural: Kanunların Geriye Yürümezliği İlkesi  439
a. Genel Olarak  439
b. Kanunun Geriye Yürüme Yasağı  441
c. İstisnaları  441
aa. Kanunun Geriye Yürüdüğü Durumlar  441
aaa. Kazanılmamış (Müktesep/Beklenen) Haklar  442
bbb. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka İlişkin Hususlar  444
ccc. Emredici Kurallara Aykırı Durumlar  445
d. Kanun Değişikliği  446
aa. Hukuki Sonuçların Geriye Etkililiği  447
bb. Hukuki Olguların Geriye Bağlılığı  447
§ 7. KANUNLARIN ÇATIŞMASI YA DA KANUNLARIN AYRIŞMASI
I. GENEL OLARAK  449
II. TALEPLERİN YARIŞMASI (ÇATIŞMASI) İLE OLAN İLİŞKİSİ  450
A. Genel Olarak  450
B. Kanunların Çatışması (Yarışması) Sorununun Önceliği  452
III. KANUNLARIN ÇATIŞMASINDA UYGULANACAK METOT  452
A. Genel Olarak  452
B. Çatışmanın Giderilmesi İlkeleri  453
1. Özellik İlkesi  453
2. Alternatif (Seçim) İlavesi İlkesi ya da Tamamlama İlkesi  454
3. Kanuna Karşı Hile Yasağı İlkesi  454
IV. ZAMANSAL ÖNCELİK İLKESİ (YENİ KURALIN ESKİSİNİ YÜRÜRLÜKTEN KALDIRMASI)  455
V. ALTIN (ALT KANUNUN/KURALIN) ÜSTÜN (ÜST KANUNUN/KURALIN) HİYERARŞİSİNE TABİ OLMASI İLKESİ  456
VI. KANUNLARIN ÇATIŞMASINA İLİŞKİN İLKELERİN UYGULANMASI  460
A. Çatısan Hukuk Normları Eşdeğer Nitelikteyse  460
B. Hukuk Normları Eşdeğer Nitelikte Değilse  461
1. Eski Kanun Genel, Yeni Kanun Özel Nitelikte İse  461
2. Eski Kanun Özel, Yeni Kanun Genel Nitelikte İse  462
§ 8. HUKUK HERMENEUTİĞİ (HUKUK ANLAM BİLİMİ)
I. GENEL OLARAK  463
A. Genel Olarak  463
1. Edebiyat Hukuk İlişkisi  463
2. Genel Olarak Hermeneutik (Anlam Bilim)  464
a. Dilthey’n Görüşü  467
b. Heidegger’in Görüşü  469
c. Gadamer’in Görüşü  469
B. Genel Olarak Dilbiliminde Alımlama/Yorumlama Bilimi  471
C. Hukuk Hermeneutiği  471
1. Puchta’nın Görüşü  472
2. Larenz’in Görüşü  472
3. Esser’in Görüşü  472
4. Coing’in Görüşü  473
D. Hukukun İçeriğinin Dilsel Anlamı  474
II. YORUM KAVRAMI, KONUSU VE AMACI  475
A. Yorum Kavramı  475
B. Yorumun Farklı Anlamları  476
B. Yorumun Konusu  478
C. Yorumun Amacı  478
III. HUKUK KURALININ (NORMUNUN) SÖZEL VE ÖZSEL TEMEL YAPISI  479
IV. HUKUK KURALININ (NORMUNUN) UYUŞMAZLIK KONUSU MADDİ OLAYA DEDÜKSİYONLA UYGULANMASI  480
A. Genel Olarak  480
B. Dedüksiyonun Yorumla İlgisi  481
1. Klasik Görüş: Yorumlanacak Normun Dedüksiyonun Hareket Noktası Olduğu Görüşü  481
2. Hukuk Normunun Maddi Olayla Karşılıklı İlişkisi  483
a. Olay Norm Teorisi (Fikentscher’ın Görüşü)  483
b. İleriye ve Geriye Giden Bakış Açısıyla Normun ve Olayın Karşılıklı Etkisinin Değerlendirilmesi Teorisi (Engisch’in Görüşü)  483
c. Normun Alanı Teorisi (F.Müller’in Görüşü)  485
V. HUKUK NORMUNUN (KURALININ) ANLAŞILMASI  487
VI. HUKUK KURALI (NORMU) METNİ BAĞLAMININ YORUMLANARAK ANLAŞILMASINDA TEMEL SORUNLAR  488
VII. HUKUK METNİNİN DİL YAPISINDAN KAYNAKLANAN ANLAMA İLİŞKİN GENEL TESPİTLER  490
§ 9. HUKUKUN YORUMLA UYGULANMASI VE GEREKÇELENDİRME
I. GENEL AÇIKLAMALAR  491
A. Giriş  491
B. Hukuki Gerekçelendirme ile Yorum Elemanları ve Kuralları  492
1. Gerekçelendirme Elemanı ve Yorum Elemanı Terimi  492
2. Gerekçe ve Yorum İlişkisi  493
a. Genel Olarak  493
b. Hukuki Düşünce Biçimi Olarak Gerekçe  493
c. Aristoteles’in Gerekçe Görüşü  494
d. Gerekçe Teorileri  494
aa. Viehweg’in Gerekçe (Topik) Teorisi  495
bb. Perelman’ın Etik Teorisi (Yeni Rhetorik Teori)  495
cc. Habermas ve Apel’ın Tartışma Teorisi  496
dd. Alexy’in Hukuki Tartışma Teorisi  497
aaa. Genel Olarak  497
bbb. Hukuki Gerekçelendirme Süreci Olarak: Hukuki Tartışma Teorisi  498
ccc. Yargı Kararının Gerekçelendirilmesi  499
aaaa. İçsel Gerekçelendirme  499
bbbb. Dışsal Gerekçelendirme  499
(1). Hukukun Yorumlanmasına İlişkin Temel Gerekçelendirme Form ve Kuralları  500
(2). Hukuk Dogmatiğinden Kaynaklanan Gerekçelendirme Formları ve Kuralları  501
(3). Diğer Hukuki Gerekçelendirme Formları  501
ddd. Özel Görünüm Tezi  501
eee. Hukukun İki Yönlü Niteliği  502
fff. Normatif İddianın Doğruluğu Talebi  503
ggg. Gerçekçi Hukuki Gerekçelendirme Metodu: Tartma ve Dengeleme Teorisi  504
e. Yargı Kararı Gerekçesi  504
aa. Maddi Olay Gerekçesi  505
bb. Norm Gerekçesi (Hukuki Gerekçe)  505
3. Tez (İddia ve Savunma), Öncül (Hukuk Kuralı) ve Gerekçe (Hüküm)  507
a. Kavram  507
b. Tezin Öncüle Uygunluğu ve Gerekçelendirme  507
II. HUKUK NORMUNUN YORUMUNUN ELEMANLARI  508
A. von Savigy’ın Hukuk Metodolojisine Katkısı  508
1. Tarihi Gelişimi  508
2. von Savigny’in Dörtlü Yorum Kanonu  510
a. Dilbilgisel Eleman  510
b. Mantıksal Eleman  511
c. Sistematik Eleman  511
d. Tarihsel eleman  511
3. Temel Yorum Elemanları  513
B. Hukuk Metodolojisinin Hukuk Politikası ile İlişkisi  516
C. Yorum Metodunun Belirlenmesi  517
1. Yasal Metodolojik Yorum Kuralı  517
2. Anayasa’da Hukukun Uygulanması Metodu  518
a. Hakim Hukukunun Sınırlı Olması İlkesi  518
b. Demokrasi İlkesi  519
c. Kuvvetler (Güçler) Ayrılığı İlkesi  519
aa. Genel Olarak  519
bb. Hukuku Uygulayanın (Hakimin) Kanunla Bağlı Olması İlkesi  520
aaa. Hukuk Devleti  520
bbb. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi  520
ccc. Kanunla Bağlılık İlkesi  521
ddd. Hakimin Kanunla Bağlılığının İçeriğinin Belirlenmesi ve Sınırları  522
cc. Özel Hukukta Kanunla Bağlılık  523
dd. Kamu (Ceza) Hukukunda Kanunla Bağlılık (Kanunilik İlkesi)  523
aaa. Genel Olarak  523
bbb. Kanunilik İlkesinin Görünümleri  524
aaaa. Ceza Kanunlarının Belirsiz Olması Yasağı: Belirlilik İlkesi  525
bbbb. Örf ve Adet Kuralıyla Hukuk Yaratma Yasağı ve Hakimin Kural Yaratma Yasağı: Kıyas Yasağı İlkesi  526
cccc. Geçmişe Etkili Cezalandırma Yasağı: Lehte Kanun İlkesi  526
dddd. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi  527
eeee. Şahsilik İlkesi  528
3. Kanunun Yorumu ile Hukuki İşlemin (Sözleşmenin) Yorumu Arasındaki Benzerlik ve Farklar  529
D. Yorumun Hedefi Olarak Normun Amacı (Ratio Legis)  531
1. Genel Olarak  531
2. Kanun Koyucunun İradesi mi, İradenin Oluşturduğu Kanun Metni mi?  531
3. Kanunu Uygulayanın (Hakimin) İradesi  533
D. Kanunun Amacı ile Kanun Araçlarının Ayrılması  533
F. Üç Aşamalı Modelle Kanun Yorumu  536
1. Genel Olarak  536
2. Birinci Aşama: Yorum  536
3. İkinci Aşama: Amaçsal Düzeltme  537
4. Üçüncü Aşama: Hukuk Prensipleri, Özellikle Dürüstlük Kuralı ile İlkesel Düzeltme  539
5. Genel Bakış  540
§ 10. KANUNLARIN SÖZÜYLE VE ÖZÜYLE UYGULANMASI
I. GENEL OLARAK  543
II. KANUN METNİNİN AMACA UYGUN YORUMLANARAK UYGULANMASI  544
III. KANUNUN SÖZÜYLE (METNİYLE) UYGULANMASI (YORUMU)  546
A. Kanunun Sözü (Kanunun Metni)  546
B. Her Hukuk Metninin Yoruma Muhtaç Olması  547
C. Egemenlik Alanı ve Yorum Yetkisi Olarak Yorum  547
D. Kanunun Sözünün Açık ve Tartışmasız Anlamı  548
1. Kanun Metninin Açıklığı İlkesi  548
2. Metnin Anlamlandırılması (İma Etmesi) Teorisi  551
3. Yorumun Sınırı Olarak Mümkün Olduğunca Kanun Metninin Anlamını Esas Alan Görüş  553
4. Kanun Metninin Özüne (Kanunun Metninin Amacına) Uygun Uygulanması (Yorumu)  553
a. Kanunun Amacına Uygun Özü (Ruhu)  553
b. Kanun Metninin Özüne (Ruhuna) Uygun Uygulanması (Yorumu)  554
5. Kanunun Sözüyle Özünün Uyumsuzluğu  555
IV. KANUNUN ÖZÜYLE (RUHUYLA) UYGULANMASI (NORMUN AMACINA UYGUN UYGULANMASI)  558
A. Genel Açıklamalar  558
1. Genel Olarak  558
2. intra Verba Legis İçinde Yorum  560
B. Hukukun Anlam Bakımından Uygulanması (Yorum)  560
1. Genel Açıklamalar  560
a. Yorum Kavramı  560
b. Kenar Başlıklarının Yorumu  562
2. Kanun Metninin Amaçsal Yorumu  562
a. Genel Olarak  562
b. Kanun Koyucunun İradesindeki Amaç mı yoksa Kanunu Uygulayanın İradesindeki Amaç mı?  563
c. Kanun Koyucunun İradesindeki Amaç mı yoksa Hukuk Kuralındaki Amaç mı?  563
d. Subjektif Amaçsal Yorum İlkesi mi yoksa Objektif Amaçsal Yorum İlkesi mi?  563
aa. Genel Olarak Subjektif Yorum ve Objektif Yorum  563
bb. Subjektif Amaçsal Yorum ve Objektif Amaçsal Yorum  566
aaa. Genel Olarak  566
bbb. Subjektif Amaçsal Yorum  567
aaaa. Genel Olarak  567
bbbb. Subjektif Amaçsal Teorinin Eleştirisi  569
ccc. Objektif Amaçsal Yorum  571
aaaa. Genel Olarak  571
(1). Larenz/Canaris’in Objektif Amaçsal Yorum Görüşü  574
(2). Stein’ın Görüşü: Halkın İradesinin Objektif Yorum Gerekçesini Oluşturması  575
bbbb. Mukayeseli Hukukta  575
(1). İsviçre Hukukunda  575
(2). Alman Hukukunda  576
cccc. Objektif Amaçsal Yorumun Eleştirisi  577
ddd. Görüşümüz: Hukukun Uygulanmasında Subjektif ve Objektif Amaçsal Yorumun Birlikteliği (Birlik Teorisi)  578
cc. Değerlendirme  579
dd. Hukuk Dili mi yoksa Günlük Dil mi?  582
V. YORUM ÇEŞİTLERİ  583
A. Yorumu Yapan Makam Bakımından: Yasama Yorumu–Yargısal Yorum–Bilimsel Yorum  583
B. Yorumun Kapsamı Bakımından: Amaçsal Daraltıcı Yorum– Amaçsal Genişletici Yorum  584
VI. YORUM METOTLARI  585
A. Kanuni metot: Sözdeki (Metindeki) Amaç Yorum Metodu  585
B. Kabul Edilemeyen Yorum Metodu: Serbest Yorum Teorisi  587
C. Söze Göre (Sözel) Yorum Metodu  588
1. Genel Olarak  588
2. Yorum Elemanı Olarak Sözel Eleman  588
3. Sözel Amaçsal Yorum Metodu  589
D. Sistematik Yorum Metodu  590
1. Genel Olarak  590
2. Mantıksal Yorum Metodu ile İlişkisi  590
3. Amaçsal Yorum Metodu ile Olan İlişkisi  591
E. Mantıksal Yorum Metodu  591
F. Tarihi Yorum Metodu  592
1. Genel Olarak  592
2. Tarihsel Amaçsal Yorum  593
a. Genel Olarak  593
b. Tarihi Yorumun Kanun Koyucunun Amacını Ortaya Koyması  594
aa. Hukuk Kuralının Düzenlediği Toplumsal Yapının Tarihsel Gelişimi  594
bb. Hukuk Kuralının Düzenlediği Toplumsal Yapının Ruhsal ve Dogmatik Tarihsel Gelişimi  595
cc. Kanun Koyucunun İradesi  595
G. Hukukun Uygulanması Metodundaki Yeri  595
H. Hukuk Kuralının Amacına Dayalı Yorumu Metodu  596
1. Genel Olarak  596
a. Yorumun Öncülü Olarak Kanunun Amacı (ratio legis)  596
b. Kanun Hükmünün İçindeki Hukuki Olgularda Amaç ve Kanunun Dışındaki Olgularda Amaç  597
aa. Genel Olarak  597
aaa. Kanun Hükmünün İçindeki Hukuki Olgulardaki Amaç  597
bbb. Kanun Hükmü Dışındaki Olgularda Amaç  598
bb. Öncül Kanun Amacının Tespiti Metodu ve Amacın Gerekçelendirilmesi  598
c. Diğer Yorum Elemanları ile Olan İlişkisi  599
d. Kanun Koyucunun Subjektif Amacı ve Kanunun Objektif Amacı  600
e. Kanunun Amacının Belirlenmesi  601
aa. Kanunun İçsel Amacı  601
aaa. Genel Olarak  601
bbb. Kanunun Açık ve Belirlenebilir Amacı  601
cc. Amacın Belirlenmesine Yardımcı İlkeler  602
aaa. Temel Hak ve Özgürlükler Lehine Yorum (in dubio pro libertate)  602
bbb. Düzenleyen Aleyhine Yorum  602
ccc. Tüketici Lehine Yorum (in dubio pro consumente)  603
ddd. İşçi Lehine Yorum (favor laboris)  603
2. Tarihsel Gelişimi  604
a. ‘Kavram Hukukçuluğu‘ndan ‘Menfaat Hukukçuluğu’na  604
b. ‘Menfaat Hukukçuluğu‘ndan ‘Değer Hukukçuluğu‘na  606
3. Amaca (Kanun Metnindeki Menfaat Değerlerine) Uygun Yorum  608
a. Amaçsal Yorum (ratio legis)  608
b. Mukayeseli Hukukta Yargı Uygulaması  609
c. Hukuken Korunan Menfaat Değerine Uygun Yorum  610
4. Kanun Metninin Kanunun Konulma Anındaki ve Kanunun Uygulama Anındaki Yorumu  612
a. Genel Olarak  612
b. Amaçsal Yorum Elemanının Araçları  612
d. Kanun Metninin Konuluş Anındaki Amacına (Subjektif Amaca) Uygun Yorum  613
e. Kanun Metninin Uygulama Anındaki Amacına (Objektif Amaca) Uygun Yorum  613
f. Objektif veya Subjektif Amaçsal Hukuk Metodu  614
aa. Metot Tartışması  614
bb. Kanun Metninin Amaçsal Yorumu Görüşü  615
cc. Subjektif Tarihi (Kanun Koyucunun Hükmün Konuluş Anındaki İradesindeki Amaca Göre) Yorum  617
aaa. Genel Olarak  617
bbb. Subjektif Amaçsal Yoruma Eleştiriler  617
ccc. Subjektif Amaçsal Yorumun Önemi  618
ddd. Subjektif Amaçsal Yorumun Hakimin Hukuku Yorumlamasına Uygunluğu  619
dd. Objektif Tarihi (Kanun Hükmünün Uygulama Anındaki Amacına Göre) Yorum  620
aaa. Genel Olarak  620
bbb. Objektif Amaçsal Teorinin Eleştirisi  621
aaaa. “Doğruluğu” veya “Gerçekliğin Sonucunu” Sağlayamaması  621
bbbb. Normun ve Normu Koyanın Değil, Normu Uygulayanın (Hakimin) Yorumu Sağlaması  622
cccc. Normu Uygulayanın (Hakimin) Kanunla Bağlılığı İlkesine Aykırılığı  623
dddd. Hukukun Uygulama Metodunda Aşamaları Kabul Etmemesi  623
eeee. Hakimin Hükmündeki Yanlışlığın Denetlenmesini Mümkün Kılmaması  624
ccc. Objektif Amaçsal Yorumun Hukukun Genişletilmesine ve Düzeltilmesine Uygunluğu  625
VII. YORUM YAPARKEN YARARLANILACAK ARAÇLAR (ELEMANLAR)  626
A. Genel Olarak Üç Aşamalı Hukukun Uygulanması Modelinde Yorum Elemanları  626
B. Yorum Araçları / Elemanları  628
1. Temel Yorum Elemanı  628
2. Yardımcı Yorum Elemanları  628
a. Yardımcı Yorum Elemanlarının Çokluğu İlkesi  628
b. Birincil Yardımcı Eleman: Sözel (Dilbilgisel–Gramatik) Elemanlar  630
aa. Yorum Faaliyetinin Başlangıç ve Son Noktası: Kanun Metni  630
aaa. Yorum Faaliyetinin Başlangıç Noktası: Kanun Metni  630
bbb. Yorum Faaliyeti Sonu: Kanun Metni  630
bb. Bağlayıcı Yorum Metinleri: Yorum Kuralları  631
cc. Sözel Elemanın Yasal Yorum Metodunda Yeri  631
dd. Kanun Metninde Terimlerin Yorumu  633
aaa. Kanun Terimi  633
bbb. Açıklayıcı Hukuki Olgu ile Kelimenin (Metnin) Yorumu  635
aaaa. Heck’in Kavramsal Çekirdeği ve Kavramsal Çerçevesi Metodu  635
bbbb. Koch’un Üç Alan/Aday Metodu  636
ee. Kanun Koyucunun Dilinin Esas Alınması  637
ff. Yorumda Kural Olarak Toplumun Günlük Konuşma Dilinin Esas Alınması  637
aaa. Genel Olarak  637
bbb. Norm Terimi/Kavramı ve Değerlendirme Terimi/Kavramı Ayrımı ile Metnin Yorum Dilinin Belirlenmesi  638
aaaa. Norm Terimi /Kavramı  639
bbbb. Değer Terimi / Kavramı  639
3. Sistematik Yorum Elemanı  640
a. Hukuk Düzeninin Yeknesaklığı ve Bütünsel Hukuk Sistemi  640
aa. Genel Olarak  640
bb. Sistem Kavramının Farklı Anlamları  643
aaa. Genel Olarak  643
bbb. Heck’in İçsel ve Dışsal Hukuk Sistem Teorisi  643
ccc. Luhmann’ın Sosyal Sistem Teorisi  644
cc. Dışsal (Şekli) Değerler Sistemi  645
aaa. Genel Olarak  645
bbb. Kavram Piramidi  646
dd. İçsel (Maddi) Değerler Sistemi: Değerler Düzeni Olarak Hukuk Düzeni  646
aaa. Değerler Sistemi  646
bbb. Hukukun Hiyerarşisinde Sistematik Yorum  647
b. Sistematik Eleman  648
aa. Genel Olarak  648
bb. Bütünsel ve Yeknesak Yorum İlkesi – Bütünsel ve Yeknesak Gerekçelendirme İlkesi  650
cc. Sistematik Yorum ve Sistematik Eleman  651
aaa. Sistematik Yorumun Hukuki Yorum Metodundaki Yeri  651
bbb. Sistematik Yorumla ve Sisteme Uygun Olarak Yorumun Ayrımı  651
dd. Sistematik Yorumun Sınırları  653
c. Sistematik Yorumun Araçları  653
d. Sistematik Amaçsal Yorum  654
aa. Genel Olarak  654
bb. Amaçsal Sistematik Yorumun Bazı Görünüm Şekilleri  655
aaa. Bir Normun Hukuki Olgusunun, Diğer Olgularla Karşılaştırılması İlkesi  655
bbb. Aynı Sınıftaki Terimlerin Aynı Kurallara Tabi Olması İlkesi  656
ccc. Hukuki Olguların Kanun Yapısı İçindeki Yerinin Karşılaştırılması  656
ddd. İstisnai Hükümlerin Geniş Yorumlanma Yasağı (Dar Yorumlama İlkesi)  657
eee. Koruyucu Hükümlerin Korunan Lehine Yorumlanması İlkesi  657
cc. Kanunların Çatışma Kuralları  658
g. Anayasal Düzen  659
aaa. Temel Değerler Düzeni Olarak Anayasal Düzen  659
bbb. Anayasal Yorum  660
aaaa. Anayasaya Uygun Yorum  660
bbbb. Anayasa Merkezli Yorum – Anayasaya Yönlendirmeli Yorum  662
cccc. Anayasanın “Uyumlaştırma Etkisi“: Dikey Etki  664
h. Değerin Gerçekleşmek İçin Hukukun Uygulaması  666
ı. Sistematik Yorum Elemanı olarak Hukukun Genel İlkesi ve Kanun Prensipleri  667
aa. Genel Hukuk İlkesi ve Kanun Prensibi Kavramı ve Fonksiyonu  667
aaa. Genel Hukuk İlkesi ve Kanun Prensibi Kavramı  667
bbb. Genel İlkelerin Fonksiyonu  669
aaaa. Yorum Fonksiyonu  669
bbbb. Hukuku Tamamlamama ve Geliştirme Fonksiyonu  670
(1). Hukukun Tamamlama Fonksiyonu  670
(2). Hukuku Geliştirme Fonksiyonu  671
bb. Hukuk Sisteminin Genel Hukuk İlkeleri ve Kanun Prensipleri  671
aaa. Topik (ilke) Görüşü ve Prensipler (İlkeler) Teorisi  671
aaaa. Genel Olarak  671
bbbb. Denkleştirme Kavramı  673
cccc. Denkleştirme Metodu  674
dddd. Denkleştirme İlkeleri (Yasakları)  676
(1). Denkleştirmenin Yapılması Emri/ Kuralı ve Denkleştirme Yasağı)  676
(2). Denkleştirmenin Tamlığı İlkesi (Eksik Denkleştirmede Yasağı)  677
(3). Denkleştirmenin Orantılılığı İlkesi  677
eeee. Takdir Yetkisinde Denkleştirme İlkeleri (Yasakları)  678
bbb. Anayasa Hukukunun Genel İlkeleri / Prensipleri ve Anayasa Prensipleri  678
aaaa. Genel Olarak  678
bbbb. Uygulama Alanı  679
cccc. Görünüm Şekilleri  680
(1). Doğrudan ya da Dolaylı Anayasal İlkeler  680
(2). Gerekçenin Somutlaşması İlkesi ve Gerekçe Ölçütü Değerinin Yükseltilmesi İlkesi  681
dddd. Ortaya Çıkış Şekilleri  681
(1). Genel İlkelerden  681
(2). Endüksiyonla Kanun Hükümlerinden  681
eeee. Anayasa Prensiplerinin Normatif Etkisi  683
ccc. Genel Hukuk İlkeleri ile Kanun Prensiplerinin Uygulanması ve Fonksiyonu  683
aaaa. Genel Olarak  683
bbbb. Hukukun Somutlaştırılması: Kanun Prensiplerinin ve Genel Hukuk İlkeleriyle Somutlaştırma  684
(1). Yorumun Yerine Somutlaştırma  684
(2). Somutlaştırma Şekilleri  686
(a). Kanun Koyucunun Somutlaştırması  686
(b). Yargı Uygulamasının Somutlaştırması  688
(3). Olay (Karar) Grupları ve Olay (Karar) Gruplarının Karşılaştırılması  688
(a). Olay (Karar) Gruplarının Oluşturulması  688
(aa). Genel Olarak  688
(bb). Anayasa Hukukunda  690
(aaa). Genel Olarak  690
(bbb). Bireysel Olay Merkezli Değerlendirme  690
(ccc). Değerlendirme Ölçütünün Yapısı  691
(b). Olay (Karar) Gruplarının Benzer Olgu Kayıtlarından Oluşması  692
(c). İkincil Norm Niteliği  692
(d). Olay Grupları Normu Niteliği  693
(e). Hareketli Sistemde Somutlaştırma Metodu  693
(aa). Genel Olarak  693
(bb). Hareketli Sistem  694
(aaa). Genel olarak  694
(bbb). Wilburg’un Hareketli Sistemi  695
(aaaa). Genel Olarak  695
(bbbb). Hukuki İlişkilerin Somutlaştırılmasında Değerlendirme Kriterleri  696
(i). Haksız Fiil Borç İlişkisinde Sorumluluğun Değerlendirme Kriteri (Elemanları)  696
(ii). Ahlaka Aykırı Hukuki İşlemin Geçersizliğinde Değerlendirme Kriterleri (Elemanları)  699
(iii). Açıklama ve Bilgi Verme Yükümlülüğünü Değerlendirme Kriterleri (Elemanları)  701
(ccc). Hareketli Sistemin Değerlendirilmesi  702
cccc. Fonksiyonu: Hukuk Düzenindeki Uygunluğu Sağlaması  703
(1). Hukukun Tekniğinde Uygunluk  703
(2). Normların uygunluğu  703
(3). Amaçların (Değerlerin) Uygunluğu  704
(4). Prensiplere Uygunluk  704
dddd. Hukuk Metodolojisinde Uygulanma Şekilleri  704
i. Uluslararası Anlaşmalara Uygun Yorum ve Avrupa Birliği Hukukuna Uygun Yorum  705
4. Tarihi Elemanlar  707
a. Tarihsel Elemanın Önemi  707
b. Tarihi Elemanın Anlamları  708
aa. Subjektif Tarihi Eleman ve Objektif Tarihi Eleman  708
bb. Tarihi Gelişim Yorum Elemanı ve Genetik Yorum Elemanı  709
c. Tarihsel Gelişim Yorum Elemanı  710
aa. Tarihi Elemanın Yardımcı Araç Olarak Eski (Mülga) Kurallardan/Normlardan Yararlanması  710
bb. Eski Normun/Kuralın Yürürlükteki Normlarla/Kurallarla Süreklilik İlişkisi  710
cc. Yargı Uygulaması Geleneği  711
d. Genetik Yorum Elemanı  712
aa. Kural/Norm Materyallerinde Kanun Koyucunun İradesi  712
bb. Genetik Yorum Araçları  712
aaa. Genel Olarak  712
bbb. Kanunun İçsel Materyali Olarak Gerekçe  713
ccc. Yardımcı Araç Olarak Kanunlaşma Faaliyetinde Kullanılan Diğer Materyaller  713
5. Mantıki Elemanlar  714
a. Genel Açıklamalar  714
b. Amacın Mantığın Temel İlkelerine Uygunluğu  715
aa. Mantığın Genel İlkeleri  715
bb. Karşıt Kavram Kanıtı  715
cc. Evleviyetle (Öncelikle) Uygulama İlkesi  716
c. Kanun Hükmü Metninin Analizine Yardımcı Bazı Mantıksal Araçlar  716
aa. Diyalel Sonuç (petitio principii)  716
aaa. Genel Olarak  716
bbb. Susmaya Sonuç Bağlanmaması (argumentum ex selentio)  717
bb. Döngüsel Sonuç (circulus vitiosus)  718
cc. Yakını Atlama (saltus in concludendo)  718
6. Sonuç Merkezli Yorum  719
a. Genel Olarak Sonuç Merkezli Yorum Kavramı ve Önemi  719
b. Sonuç Merkezli Yorumun Sınırları  720
c. Sosyal Gerçeklik Elemanları (Geçerlilik – Sosyolojik – Elemanları)  721
d. Sonuç Merkezli Yorum Araçları  724
aa. Genel Olarak  724
bb. Hükümde, Saçma ve Uygulanması İmkansız Sonuçtan Kaçınma İlkesi (argumentum ad absurdum)  724
cc. Hükmün Ölçüsüz Sorumluluk (Yükümlülük) Getirmemesi İlkesi veya Makul Olmayan Haksızlık Oluşturmaması İlkesi  726
aaa. Genel Olarak  726
bbb. Hükmün Taşkınlığı İlkesi  727
ccc. Hükmün Hakkaniyetle Denetleme İlkesi  727
dd. Hükümde, Hukukun Önemsiz Şeylerle Uğraşmayacağı İlkesi  728
aaa. Biçimsel Yönü  729
bbb. Maddi Yönü  729
ee. Hükmün Zarar Verici Etkilerden Kaçınması İlkesi  730
ff. Hükmün Yaşama ve Uygulamaya Uygun Pratik Sonuçları Olması İlkesi  731
gg. Hükmün İlgili ve Toplumun Genelince Benimsenmesi İlkesi  732
aaa. Genel Olarak  732
bbb. Hükümde Uzlaşılan Hakim Görüşün Dikkate Alınması İlkesi  732
hh. Hükümde Ortalama Hukuki Görüşün Aranması ve Tercih Edilmesi İlkesi  733
ıı. Avrupa Birliği Hukukunda Sonuç Merkezli Gerekçelendirme  733
aaa. Genel Olarak  733
bbb. “Effet utile“ (Tam Etki) İlkesi  734
ii. Dinamik Yorum İlkesi  735
e. Hukukun Ekonomik Analizi  735
aa. Ekonomi Hukuku Kavramı  735
bb. Hukuk Disiplinlerindeki Yeri  736
aaa. Hukukun Ekonomik Analizi ve Bu Yaklaşımla Hukukun Amacının Belirlenmesi  736
bbb. Farklı Analiz Yöntemleri  739
aaaa. En İdeal (Uygun) Durum (Pareto–optimum) Yöntemi  740
bbbb. Kaldor–Hicks– Teorisi  741
ccc. Maliyet Teorisi  741
ddd. Maliyet–Fayda–Değerlendirmesi (Cost–benefit–analysis)  743
aaaa. Maliyet–Fayda Analizi / Cost–Benefit Analysis (CBA)  744
bbbb. Maliyet Azaltma Çalışmaları / Cost–Minimization Studies (CM)  744
cccc. Hastalık Maliyet Çalışmaları / Cost–of–Illness Studies (COI)  744
dddd. Maliyet Etkinliği Analizi / Cost–Effectiveness Studies (CEA)  744
eeee. Maliyet–Yarar Analizi / Cost–Utility Analysis (CUA)  744
eee. Cheapest Cost Avoider İlkesi  744
cc. Ekonomik Yaklaşımın Eleştirisi ve Sınırları  745
aaa. Hukuk Metodolojisine Katkısının Değerlendirilmesi  746
aaaa. Hukukun Uygulanmasındaki Önemi  746
bbbb. Komşuluk Hukukunda Taşkın Eylemde Ekonomik Analiz  747
cccc. Haksız Fiil Hukukunda Ekonomik Analiz  748
(1). Genel Olarak  748
(2). Haksız Fiil Hukukunun Amacı Olarak Ekonomik Düşünce (Ekonomik Haksız Fiil Hukuku)  749
(3). Sözleşme Hukukunda Ekonomik Analiz (Ekonomik Sözleşme Hukuku)  750
dddd. Bilgi (Aydınlanma) Eksikliğinin Bilgilendirme Asimetrisi ile Belirlenmesinde Ekonomik Analiz  751
eeee. Rekabet Hukukunda Ekonomik Analiz: Ekonomik Rekabet Hukuku  752
dd. Mukayeseli Hukuka Uygunluk (Sistematik Eleman Aracı)  753
aaa. Genel Olarak  753
bbb. Mukayeseli Hukukun Sistematik Yorum Elemanının Aracı Olması  755
aaaa. Genel Olarak  755
bbbb. Mukayeseli Hukukun Hukuk Metodolojisindeki Fonksiyonu  757
cccc. Metinsel Hukuki Karşılaştırma – Fonksiyonel Hukuki Karşılaştırma  757
dddd. Kontrast Metodu – Transfer Metodu  758
ccc. Milletlerarası Özel Hukuk  759
ddd. Uluslararası Yeknesak Hukuk  759
eee. İnsan Hakları ve Özgürlük Andlaşmaları ve Bildirgeleri  760
fff. Avrupa Birliği Hukuku  760
ggg. Kıta Avrupası Hukuk Sistemi İçinde Hukuk Mukayesesi  761
aaaa. Genel Olarak  761
bbbb. İktibas (Benimseme) Şeklindeki Kanunlaştırmalarda  762
§ 11. HAKİMİN HUKUKU UYGULAMASINDA TAKDİR YETKİSİ
I. GENEL AÇIKLAMALAR  763
A. Takdir Kavramı  763
B. Uygulama Alanı  764
C. Karar Vermede Takdir – Seçimde (Seçmede) Takdir  764
1. Genel Olarak  764
2. Seçimde Takdir  764
a. Seçimde Takdirin Uygulanma Boyutları  764
b. Takdirin Hukuka Aykırılığı ve Yaptırımı  765
II. ÖZEL HUKUKTA TAKDİR  765
A. Genel Olarak  765
B. Uygulama Alanı  767
C. TMK’nun Diğer Hükümleri ile Olan İlişkisi  767
1. TMK m.1 ile İlişkisi  767
2. TMK m.2 (Dürüstlük Kuralı) ile İlişkisi  768
D. Takdir Yetkisinin Kullanılabilmesinin Şartları  769
1. Kanunda Kural (Hüküm) İçi Boşluk Bulunmalı  769
2. Kanun Hakime Takdir Yetkisi Vermiş Olmalı  770
a. Takdir Yetkisinin Açıkça Tanındığı Haller  771
b. Hükmün İfade Tarzının Takdir Yetkisine İşaret Ettiği (Emrettiği) Haller  771
E. Takdir Yetkisinin Çeşitleri  773
1. Hukuki Olgularda Takdir Yetkisi  773
2. Hukuki Sonuçta (Yaptırımda) Takdir Yetkisi  773
E. Takdir Yetkisinin Sınırları  775
1. Takdir Yetkisinin Dış Sınırları: Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk  776
2. Hukuka Uygunluk  776
a. Yetki Normunun Belirlediği Takdir Sınırları İçinde Kullanım  776
b. Yetki Normunun Amaca Uygun Kullanım  777
c. Hukuk Düzenine Uygun Kullanım  777
d. Hakkaniyete Uygunluk Kullanım  777
3. Takdir Yetkisinin İç Sınırları: Objektif Takdir (Hukuk Güvenliğini Sarsmama ve Eşitlik İlkesine Uygun Olma)  778
a. Genel, Soyut ve Objektif Olarak Kullanım  778
b. Hukuk Güvenliği ve Eşitlik İlkesine Uygun Kullanım  779
F. Hakimin Takdir Hakkının Üst Yargı Denetimine Tabi Olması  779
Kaynakça  781
Kavramlar Dizini  829

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar
-10%
Hukuk Başlangıcı ve Hukuk Metodolojisi
Hukuk Başlangıcı ve Hukuk Metodolojisi
40,00 TL 36,00 TL
Hukuk Metodolojisi
Hukuk Metodolojisi
225,00 TL
-10%
Hukuk Metodolojisi
Hukuk Metodolojisi
145,00 TL 130,50 TL
-10%
Hukuk Metodolojisinin Sorunları
Hukuk Metodolojisinin Sorunları
245,00 TL 220,50 TL
-10%
Hukuk Eğitimi ve Öğretimi Cilt: III
Hukuk Eğitimi ve Öğretimi Cilt: III
150,00 TL 135,00 TL

Bilgiler

Müşteri Servisi

Ekstralar

Hesabım

Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.