Ceza Muhakemesinde Kişisel Verilerin Korunması

SUNUŞ ...................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9

KISALTMALAR......................................................................................................... 17

GİRİŞ ...............................................................................................................19

BİRİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİLER ve KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ

I. KİŞİSEL VERİ KAVRAMI ..............................................................................25

A. Kişisel Verinin Tanımı ve Kapsamı............................................................. 25

1. Kimliği Belirli ya da Belirlenebilir Gerçek Kişiye İlişkin Olma.............. 29

2. Her Türlü Bilgi .................................................................................... 32

B. Hassas Kişisel Veri..................................................................................... 36

II. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HAKKI ......................................................39

A. Genel Olarak ............................................................................................. 39

B. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Süreç ............................................... 43

1. Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi’nde Kişisel Verilerin

Korunmasına İlişkin Süreç .................................................................. 45

a. 1981 tarihli 108 sayılı Avrupa Konseyi Kişisel Nitelikteki

Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında

Şahısların Korunmasına Dair Sözleşme ....................................... 45

b. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı................................................. 48

c. Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma.............................. 49

ç. Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Bu Türden Verilerin Serbest

Dolaşımına Dair Bireylerin Korunması Hakkındaki

95/46/AT sayı ve 24 Ekim 1995 tarihli Direktif............................ 49

2. Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Süreç....................... 51

III. KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ ....................................................................52

A. Genel Olarak ............................................................................................. 52

B. Kişisel Verilerin Kısmen ya da Tamamen Otomatik Yollarla

İşlenmesi................................................................................................... 54

10 İçindekiler

C. Kişisel Verilerin Bir Dosyalama Sisteminin Parçasını Oluşturmak

Kaydıyla Otomatik Olmayan Yollarla İşlenmesi ........................................ 54

D. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin İlkeler .............................................. 58

1. Hukuka, Dürüstlük Kuralına Uygun ve Şeffaf Bir Veri İşleme

Sürecinin Yürütülmesi........................................................................ 59

2. Verilerin, Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar İçin Toplanması ................. 62

3. Verilerin, Toplandığı Amaçlarla Sınırlı, Yeterli ve Yerinde Olarak

Işlenmesi (Verilerin En Az Seviyeye İndirilmesi İlkesi) ....................... 65

4. Verilerin, Doğru ve Güncel Tutulması, Doğru Olmayan Verilerin

Gecikmeksizin Silinmesi veya Düzeltilmesinin Sağlanması ................ 66

5. Verilerin, İşlenme Amacının Gerektirdiği Süreyle Sınırlı Olacak

Şekilde Tutulması............................................................................... 67

6. Verilerin Korunmasına Yönelik Tedbirlerin Alınması ......................... 68

IV. KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ SÜRECİNDE YER ALAN KİŞİ VE

KURUMLAR ...............................................................................................68

A. Verisi İşlenen İlgili Kişi............................................................................... 68

B. Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen................................................................. 71

1. Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen Arasındaki İlişki ................................ 71

2. Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri ................................................... 75

C. Veri Koruma Kurumu................................................................................ 77

D. Veri Koruma Görevlisi............................................................................... 78

V. CEZA MUHAKEMESİNDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI ...........................80

A. Ceza Muhakemesinde Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik İhtiyaç....... 80

B. Avrupa’da Ceza Muhakemesinde Kişisel Verilerin Korunmasına

İlişkin Süreç............................................................................................... 82

1. Genel Olarak ...................................................................................... 82

2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Üye Ülkelere Polis

Sektöründe Kişisel Verinin Kullanımına İlişkin (87) 15 Sayılı

Tavsiyesi............................................................................................. 83

3. Avrupa Birliği Konseyi’nin Ceza Hukukunda Polis ve Yargısal

İşbirliği Kapsamında İşlenen Kişisel Verilerin Korunmasına

İlişkin 2008/977/JHA sayılı 27 Kasım 2008 Tarihli Çerçeve

Kararı ................................................................................................. 85

VI. CEZA MUHAKEMESİNDE VE KOLLUK TEŞKİLATINDA KİŞİSEL VERİLERİN

KORUNMASINA İLİŞKİN 2016/680 SAYILI DİREKTİF.....................................87

A. Genel Olarak............................................................................................. 87

İçindekiler 11

B. 2016/680 Sayılı Direktif’in Kapsamı.......................................................... 92

C. 2016/680 Sayılı Direktif’in Getirdiği Düzenlemeler .................................. 96

1. Kişisel Verinin Korunmasına İlişkin İlkeler.......................................... 96

2. Kişisel Veri ve Kişisel Verinin Kalitesinin Değerlendirilmesi

Ayrımı................................................................................................. 99

3. Veri İşlemenin Hukuka Uygunluğu................................................... 100

4. Hassas Kişisel Verinin İşlenmesi ....................................................... 101

5. Verisi İşlenen İlgili Kişi Kavramı ........................................................ 103

6. Verisi İşlenen Kişinin Hakları ............................................................ 104

a. Genel Olarak.............................................................................. 104

b. Veri Sorumlusunun Bilgi Sağlama Yükümlülüğü........................ 106

c. Kişisel Veri ve Bilgilere Erişim Hakkı .......................................... 108

ç. Verinin Düzeltilmesini, Silinmesini veya İşlemenin

Sınırlandırılmasını İsteme Hakkı ................................................ 110

7. Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen Kavramları ...................................... 111

8. Bağımsız Veri Koruma Kurumu ........................................................ 112

9. Veri Koruma Görevlisi ...................................................................... 115

10. Veri Koruma Etki Değerlendirmesi................................................... 116

11. Profil Oluşturma ve Otomatik Veri İşleme ....................................... 116

12. Veri Güvenliği................................................................................... 119

13. Veri Transferi.................................................................................... 120

VII. TÜRKİYE’DE CEZA MUHAKEMESİNDE KİŞİSEL VERİLERİN

KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER.................................................. 123

A. Genel Olarak ........................................................................................... 123

B. KVKK’da Ceza Muhakemesinde Kişisel Verilerin Korunmasına

Yönelik Düzenlemeler............................................................................. 126

İKİNCİ BÖLÜM

CEZA MUHAKEMESİNDE KİŞİSEL VERİLER İŞLENEREK

ELDE EDİLEN DELİLLER

I. DELİL KAVRAMI VE HUKUKA AYKIRI DELİLLER .......................................... 131

A. Genel Olarak ........................................................................................... 131

B. Delil Çeşitleri........................................................................................... 136

1. Beyan Delilleri .................................................................................. 138

2. Belge Delilleri ................................................................................... 139

12 İçindekiler

3. Belirti Delilleri .................................................................................. 140

4. Ses ve Görüntü Delilleri ................................................................... 141

C. Hukuka Aykırı Deliller ............................................................................. 142

1. Genel Olarak .................................................................................... 142

2. CMK Kapsamında Hukuka Aykırı Deliller.......................................... 146

a. Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlali ........................................... 146

b. Yasak İfade ve Sorgu Yöntemlerinin Kullanılması ..................... 148

c. Delil Değerlendirme Yasakları ................................................... 149

3. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ............................................... 151

a. Genel Olarak ............................................................................. 151

b. CMK’da Belirtilen Yasak Usullerin Kullanılması Suretiyle

Elde Edilen Deliller .................................................................... 159

c. Mevzuatta Belirlenen Usuller Uygulanmadan Elde Edilen

Deliller....................................................................................... 159

d. Hukuka Aykırı Delilin Özel Kişiler Tarafından Elde Edilmesi ...... 166

e. Hukuka Aykırı Delillerin Diğer Delillere Etkisi............................ 169

4. Anayasa Mahkemesi ve AİHM’in Hukuka Aykırı Delillerle İlgili

Yaklaşımı .......................................................................................... 171

II. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ.......176

A. Genel Olarak........................................................................................... 176

B. CMK’da Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi .... 178

1. Genel Bilgiler ve Kavramlar.............................................................. 178

a. Genel Olarak ............................................................................. 178

b. İletişimin Tespiti........................................................................ 187

c. İletişimin Dinlenmesi, Kayda Alınması ve Sinyal Bilgilerinin

Değerlendirilmesi...................................................................... 190

d. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti................................................ 191

2. İletişimin Denetlenmesine İlişkin CMK’da Belirtilen Şartlar ............ 193

a. Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere Dayanan

Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı .......................................... 193

b. Başka Suretle Delil Elde Edilmesi İmkânının Bulunmaması....... 199

c. Katalog Suçlara İlişkin Soruşturma ya da Kovuşturmanın

Varlığı ........................................................................................ 202

d. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Ancak Katalog Suçlara

İlişkin Olması Durumunda Dikkate Alınması ............................. 213

İçindekiler 13

3. İletişimin Denetlenmesi Kararı......................................................... 222

4. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinde Süre......................................... 229

5. İletişimin Denetlenmesi Kararlarının Yerine Getirilmesi .................. 233

6. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinde Özel Hayatın Gizliliği,

Haberleşme Hürriyeti ve Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik

Düzenlemeler................................................................................... 235

a. Tanıklıktan Çekinebilecek Kimselerin İletişimlerinin Kayda

Alınamaması.............................................................................. 235

b. CMK Hükümleri Dışında Kimsenin İletişiminin

Dinlenemeyeceği ve Kayda Alınamayacağı ............................... 238

(1) Genel Olarak....................................................................... 238

(2) Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi ............................ 241

c. İletişimin Denetlenmesine Yönelik Karar ve İşlemlerin Gizli

Tutulması................................................................................... 249

d. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Müdafiin Bürosu,

Konutu ve Yerleşim Yeri Hakkında Uygulanamaması................ 253

e. Verilerin Derhal Yok Edilmesi ve İlgilisine Bildirim .................... 258

f. İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Hukuka Aykırı Olarak

Uygulanması Nedeniyle Tazminat............................................. 264

7. İletişimin Denetlenmesi Sırasında Elde Edilen Delillerin Diğer

Delillere Etkisi................................................................................... 267

8. Özel Kişilerin İletişimin Denetlenmesi Suretiyle Elde Ettikleri

Deliller.............................................................................................. 268

C. İletişimin Denetlenmesi Sırasında Elde Edilen Delillerin Niteliği ve

Delil Yasakları.......................................................................................... 275

1. AİHM’in İletişimin Denetlenmesi Sırasında Elde Edilen

Delillerin Niteliği ve Delil Yasaklarına İlişkin Görüşü ........................ 277

a. Genel Olarak.............................................................................. 277

b. İletişim Denetlenmesine İlişkin AİHM Tarafından Kabul

Edilen Şartlar ............................................................................. 280

(1) Kanunla Uyumlu Olma........................................................ 280

(2) Meşru Bir Amacın Bulunması ............................................. 285

(3) Demokratik Bir Toplumda Gerekli Olması .......................... 286

III. BEDEN MUAYENESİ, VÜCUTTAN ÖRNEK ALMA VE MOLEKÜLER

GENETİK İNCELEME ................................................................................. 288

A. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma........................................... 288

1. Genel Olarak .................................................................................... 288

14 İçindekiler

2. Beden Muayenesi, Vücuttan Örnek Alma ve Moleküler Genetik

İnceleme Tedbirlerinin Hukuki Niteliği ............................................ 290

3. Beden Muayenesi, Vücuttan Örnek Alma ve Moleküler Genetik

İnceleme Tedbirlerinin Amacı.......................................................... 292

4. CMK’da Beden Muayenesi ve Örnek Alma ...................................... 293

a. Genel Olarak ............................................................................. 293

b. Şüpheli veya sanığın dış beden muayenesi............................... 297

c. Şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi ve vücudundan

örnek alınması........................................................................... 300

d. Mağdur ve diğer kişilerin beden muayenesi ve

vücudundan örnek alınması...................................................... 311

B. Moleküler Genetik İnceleme .................................................................. 320

1. Moleküler Genetik İnceleme ve Önemi ........................................... 320

2. Moleküler Genetik İncelemenin Hükme Etkisi................................. 325

3. CMK’da Moleküler Genetik İnceleme.............................................. 326

a. Genel Olarak ............................................................................. 326

b. Moleküler Genetik İncelemenin Amacı..................................... 328

c. Moleküler Genetik İncelemenin Şartları ................................... 329

d. Moleküler Genetik İnceleme Kararı .......................................... 331

C. Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi Hukuku’nda Moleküler Genetik

İncelemeye Yönelik Düzenlemeler ......................................................... 333

D. DNA Veri Bankaları ................................................................................. 335

1. Genel Olarak .................................................................................... 335

2. AİHM Kararlarına Göre DNA Veri Bankaları..................................... 339

3. Türkiye’de DNA Veri Bankası Kurulmasının Gerekliliği .................... 342

E. Beden Muayenesi ve Moleküler Genetik İnceleme Tedbirinde Özel

Hayatın Gizliliği, Vücut Dokunulmazlığı ve Kişisel Verilerin

Korunmasına Yönelik Düzenlemeler....................................................... 346

IV. GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİ ............................................351

A. Genel Olarak........................................................................................... 351

B. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi Tedbirinin Şartları........................ 353

C. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi Kararı ve Uygulaması................... 358

D. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Deliller

ve Delil Yasakları..................................................................................... 368

İçindekiler 15

E. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi Tedbirinde Özel Hayatın

Gizliliği, Haberleşme Hürriyeti ve Kişisel Verilerin Korunmasına

Yönelik Düzenlemeler............................................................................. 372

V. TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME..................................................................... 375

A. Genel Olarak ........................................................................................... 375

B. Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Şartları ............................................. 377

C. Teknik Araçlarla İzleme Kararı ve Uygulaması ........................................ 380

D. Teknik Araçlarla İzleme Suretiyle Elde Edilen Deliller ve Delil

Yasakları.................................................................................................. 382

E. Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinde Özel Hayatın Gizliliği,

Haberleşme Hürriyeti ve Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik

Düzenlemeler.......................................................................................... 385

VI. FİZİK KİMLİĞİN TESPİTİ ............................................................................ 390

A. Genel Olarak ........................................................................................... 390

B. Fizik Kimliğin Tespitinin Şartları .............................................................. 395

C. Fizik Kimliğin Tespiti Kararı ve Uygulaması ............................................. 397

D. Fizik Kimliğin Tespitinde Delil Yasakları ve Kişisel Verilerin

Korunmasına Yönelik Düzenlemeler....................................................... 400

VII. ARAMA VE ELKOYMA .............................................................................. 406

A. Genel Olarak ........................................................................................... 406

B. Arama ..................................................................................................... 408

1. Aramanın Şartları ............................................................................. 411

2. Arama Kararı ve Uygulanması.......................................................... 415

C. Elkoyma .................................................................................................. 424

1. Elkoymanın Şartları .......................................................................... 427

2. Elkoyma Kararı ve Uygulanması....................................................... 429

3. Özel Elkoyma Çeşitleri...................................................................... 432

a. Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkoyma....................................... 432

b. Avukat Bürolarında Yapılan Arama ve Elkoyma ........................ 437

c. Postada Elkoyma ....................................................................... 442

d. Bilgisayar, Bilgisayar Programları ve Kütüklerinde Yapılacak

Arama ve Elkoyma..................................................................... 446

4. Elkonulan Eşyanın İadesi.................................................................. 454

16 İçindekiler

D. Arama ve Elkoyma Tedbirinin Uygulanması Suretiyle Elde Edilen

Deliller ve Delil Yasakları......................................................................... 455

E. Arama ve Elkoyma Tedbirinde Özel Hayatın Gizliliğinin,

Haberleşme Hürriyetinin ve Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik

Düzenlemeler ......................................................................................... 461

SONUÇ...........................................................................................................467

KAYNAKÇA ....................................................................................................477