Çekte Zamanaşımı

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7

ÖZET ......................................................................................................................... 9

İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11

KISALTMALAR......................................................................................................... 15

GİRİŞ ....................................................................................................................... 17

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK ÇEK VE ZAMANAŞIMI KAVRAMLARI

1. ÇEK ............................................................................................................21

1.1. Çekin Tanımı ............................................................................................ 21

1.2. Çekin Hukuki Niteliği................................................................................ 26

1.3. Çekin Mevzuatımızda Düzenlenişi ........................................................... 33

1.4. Çekin Unsurları ........................................................................................ 35

1.4.1. Çekin zorunlu unsurları............................................................... 35

1.4.1.1. “Çek” Kelimesinin Varlığı............................................ 37

1.4.1.2. Muhatabın Ticaret Unvanı.......................................... 39

1.4.1.3. Kayıtsız Şartsız Ödemeye Dönük Havale .................... 42

1.4.1.4. Düzenleme Tarihi ....................................................... 48

1.4.1.5. Düzenleyenin İmzası................................................... 53

1.4.1.6. Banka Tarafından Verilen Seri Numarası.................... 57

1.4.1.7. Karekod ...................................................................... 58

1.5. Çekin İkameli Unsurları............................................................................ 60

1.5.1. Düzenleme (Keşide) Yeri............................................................. 60

1.6. Çekin İhtiyari Unsurları ............................................................................ 63

1.6.1. Ödeme Yeri ................................................................................. 63

1.7. Çek Kanunu’nda Yer Alan Diğer Şekil Şartları .......................................... 64

1.8. Çekteki Diğer Kayıtlar .............................................................................. 65

12 İçindekiler

1.8.1. Çekin Geçerliliği Etkilemeyen Kayıtlar ........................................ 65

1.8.1.1. TTK Uyarınca Yazılmasına İzin Verilen Kayıtlar........... 66

1.8.1.2. Uygulamada Geliştirilen Kayıtlar................................ 66

1.9. Çeke Konulması Yasak Kayıtlar ................................................................ 67

1.9.1. Çeki Geçersiz Kılmayan ve Yazılmamış Sayılan Kayıtlar .............. 67

1.9.2 Çeki Geçersiz Hale Getiren Kayıtlar ............................................ 68

2. ZAMANAŞIMI KAVRAMI .............................................................................69

2.1. Kavram .................................................................................................... 69

2.2. Dayandığı Esaslar..................................................................................... 71

2.3. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Ayrımı.............................................. 72

2.4. Zamanaşımı Def’i ve İleri Sürülmesi ........................................................ 73

2.4.1. Davaya Süresinde Cevap Verilmiş Olması................................... 74

2.4.2. Davaya Süresinde Cevap Verilmemesi ....................................... 76

İKİNCİ BÖLÜM

ÇEKTE İBRAZ KAVRAMI, İBRAZ SÜRELERİ VE SONUÇLARI

1. İBRAZ KAVRAMI .........................................................................................77

1.1. Çeki İbraz Edecek Yetkili Kişi.................................................................... 79

1.1.1. Nama Yazılı Çekler ...................................................................... 80

1.1.2. Emre Yazılı Çekler ....................................................................... 81

1.1.3. Hamiline Yazılı Çekler ................................................................. 81

1.2. İbrazın Yapılacağı Muhatap (İbraz Yeri)................................................... 82

1.2.1. Muhatap Bankanın Bulunduğu Şubeye İbraz ............................. 82

1.2.2. Muhatap Bankanın Bulunduğu Şubeden Başka Şubeye

İbraz............................................................................................ 85

1.2.3. Takas Odasına İbraz.................................................................... 86

1.3. İbraz Süreleri ........................................................................................... 88

1.3.1. İbrazın Süresi .............................................................................. 89

1.3.1.1. Kanunda Yer Alan İbraz Süreleri................................. 89

1.3.1.2. İbraz Sürelerinin Hesaplanması.................................. 93

1.4. İbraz Sürelerinin Hukuki Niteliği.............................................................. 94

1.5. Çekte Vade Sorunu.................................................................................. 96

İçindekiler 13

1.6. Vadeli (İleri Tarihli) Çek Uygulaması ........................................................ 97

1.7. İleri Tarihli Çekin Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Dayanağı .......................... 98

1.9. İleri Tarihli Çekin Düzenlenme Nedenleri .............................................. 102

1.10. Mücbir Sebep Nedeniyle İbraz Süresinin Uzaması ................................ 105

1.11. 7226 Sayılı Kanunla Getirilen Hükümler ................................................ 107

2. İBRAZIN SONUÇLARI................................................................................. 109

2.1. Çeki İbraz Edenin Kimlik ve Hak Sahipliği ile İbrazın Süresinin

Kontrolü................................................................................................. 109

2.2. İbraz Edilen Çekin Sahte Veya Tahrif Edilmiş Olup Olmadığı................. 111

2.3. Defi’lerin İleri Sürülmesi ........................................................................ 117

2.4. Çekin Ödenmesi..................................................................................... 118

2.4.1. Muhatabın Ödeme Yükümlülüğü.............................................. 118

2.4.2. Bankanın Yasal Miktarı Ödeme Sorumluluğu ........................... 120

2.4.3. Karşılığı Kısmen Bulunan Çekin Ödenmesi................................ 122

2.4.4. Muhatap Bankanın Yasal Miktarı Ödemeyeceği Haller ............ 123

2.4.5. Karşılığı Bulunmayan Çekin Ödenmesi ..................................... 124

2.5. İbraz Süreleri ve Çekten Cayma İlişkisi................................................... 125

2.6. İbraz Sürelerinin Müracaat Hakkına ve Takip Hukukuna Etkisi.............. 128

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÇEKTE ZAMANAŞIMI SÜRESİ, SÜRENİN DURMASI VE KESİLMESİ

1. ÇEKTE ZAMANAŞIMI SÜRESİ ..................................................................... 131

1.1. Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı ........................................................... 131

1.2. Zamanaşımı Süresi................................................................................. 135

1.2.1. Hamilin, Düzenleyen ve Müracaat Borçlularına Karşı

Açacağı Davalar......................................................................... 137

1.2.2. Çek Bedelini Ödeyen Müracaat Borçlularının Birbirlerine

Karşı Açacağı Davalar................................................................ 137

2. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN KESİLMESİ VE DURMASI.................................... 144

2.1. Genel Olarak Zamanaşımının Kesilmesi................................................. 144

2.2. Çekte Zamanaşımı Süresini Kesen Nedenler ......................................... 147

2.2.1. Dava Açılması............................................................................ 147

14 İçindekiler

2.2.2. Takip Talebinde Bulunulması.................................................... 155

2.2.3. Davanın İhbar Edilmesi............................................................. 160

2.2.4. Alacağın İflas Masasına Bildirilmesi.......................................... 163

2.2.5. Zamanaşımı Süresinin Kesilmesiyle İlgili Diğer Hususlar .......... 165

2.3. Çekte Zamanaşımı Süresini Durduran Nedenler ................................... 166

2.4. Çekte Üç Yıllık Zamanaşımı Süresinin İstisnaları.................................... 169

2.5. Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülmesi...................................................... 170

2.6. Çekin Zamanaşımına Uğramasının Sonuçları......................................... 174

SONUÇ.................................................................................................................. 177

KAYNAKÇA............................................................................................................ 191