| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Gonca KOZANOĞLU |
| Baskı Tarihi | 2020/11 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 335 |
Bu çalışma, Sayın Prof. Dr. Cemil KAYA’nın danışmanlığında, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı’nda hazırlanmış ve 25.06.2020 tarihinde Prof. Dr. Bahtiyar AKYILMAZ, Prof. Dr. Cemil KAYA, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Ziya ÇALIŞKAN, Dr. Öğr. Üyesi Çınar Can EVREN ve Dr. Öğr. Üyesi Selman Sacit BOZ’dan oluşan jüri önünde savunularak ve oybirliği ile başarılı bulunarak kabul edilmiş olan doktora tezimin değerli jüri üyelerinin önerileri doğrultusunda yapılan bazı değişiklikler ile kitaplaştırılmış halidir.
Öncelikle doktora tez yazımının akademik hayatta önemli bir aşama olmasından dolayı bu dönemin benim açımdan da bir hayli zorlu bir süreç olduğunu belirtmem gerekir. Doğal afetlerin idarenin sorumluluğunu kaldıran veya azaltan bir sebep olarak görülmesi nedeniyle çalışma konusunun konuya ilişkin eserlerde geniş yer bulmaması ve idarenin sorumluluğu konusunun içtihatlarla şekilleniyor olması çalışmanın başlıklandırılmasındaki zorluğu da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle çalışmada mümkün olduğu sürece öğretideki görüşlerin yanında ilgili içtihatlara da yer verilmeye çalışılarak hem teori açısından hem de hukuk uygulamacıları açısından yararlı bir yayın hazırlanmaya çalışılmıştır. Bu noktada Danıştay’ın özellikle yayımlanmamış kararlarına yer verilerek çalışmanın orijinal olması için çaba sarf edilmiştir.
Bu meşakkatli ve uzun süreçte yoluma ışık tutan çok değerli hocalarla karşılaşmış ve tanışmış olmam benim için büyük bir destek oldu. Bu süreçte bana büyük destekleri olan ismini saymadan geçemeyeceğim hocalarımdan başka yolumun kesiştiği ve yardımlarını benden esirgemeyen herkese teşekkürü bir borç bilirim.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7
İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11
KISALTMALAR......................................................................................................... 17
GİRİŞ ....................................................................................................................... 21
BİRİNCİ BÖLÜM
AFET - DOĞAL AFET KAVRAMLARI VE İDARE HUKUKUNDA
DOĞAL AFETİN YERİ VE ÖNEMİ
BİRİNCİ KISIM
AFET - DOĞAL AFET KAVRAMLARI
I. AFET KAVRAMI..........................................................................................25
A. TANIMI....................................................................................................... 25
B. ÇEŞİTLERİ.................................................................................................... 29
1. Ortaya Çıkış Hızlarına Göre................................................................... 29
2. Kaynaklarına (Kökenlerine, Oluş Nedenlerine) Göre............................ 30
a. Doğal Olmayan Afet (Teknoloji ve İnsan Kaynaklı Afet, Yapay
Afet)................................................................................................ 31
b. Doğal Afet (Doğa Kaynaklı Afet, Tabii Afet) .................................... 33
II. DOĞAL AFET KAVRAMI..............................................................................35
A. TANIMI....................................................................................................... 35
B. BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ................................................................. 37
1. Doğal Afet - Kriz İlişkisi ......................................................................... 38
2. Doğal Afet - Tehlike İlişkisi.................................................................... 39
3. Doğal Afet - Risk İlişkisi......................................................................... 40
4. Doğal Afet - Zarar Görebilirlik İlişkisi .................................................... 41
5. Doğal Afet - Acil Durum İlişkisi ............................................................. 41
C. DOĞAL AFETİN ÖZELLİKLERİ....................................................................... 42
1. Doğal Olması ........................................................................................ 43
12 İçindekiler
2. Can ve Mal Kaybına Neden Olması ...................................................... 45
3. Engellenememesi................................................................................. 49
Ç. DOĞAL AFETİN ÇEŞİTLERİ .......................................................................... 51
1. Yer Kökenli Doğal Afetler ..................................................................... 52
2. Atmosfer Kökenli Doğal Afetler ........................................................... 53
3. Biyolojik Kökenli Doğal Afetler............................................................. 56
D. DOĞAL AFET SAYILIP SAYILAMAYACAĞI TARTIŞMALI AFETLER ................. 57
1. Erozyon ................................................................................................ 58
2. Hava, Su ve Toprak Kirliliği................................................................... 59
3. Küresel Isınma ve İklim Değişikliği ....................................................... 60
4. Düşen Uzay Cisimleri............................................................................ 63
5. Yangın / Orman Yangını ....................................................................... 64
6. Maden Kazası ....................................................................................... 68
İKİNCİ KISIM
İDARE HUKUKUNDA DOĞAL AFETİN YERİ VE ÖNEMİ
I. KAMU HİZMETİ FAALİYETİ BAKIMINDAN....................................................75
A. AFET YÖNETİMİ FAALİYETLERİ (7269 ve 5902 sayılı Kanunlar
Uyarınca) ................................................................................................... 76
B. SİVİL SAVUNMA FAALİYETLERİ (7126 sayılı Kanun Uyarınca) .................... 82
C. ÇEVRENİN KORUNMASI FAALİYETLERİ (2872 sayılı Kanun Uyarınca) ........ 83
Ç. KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI (6306 sayılı Kanun Uyarınca) ........ 84
II. KOLLUK (İDARİ KOLLUK) FAALİYETİ BAKIMINDAN ......................................86
A. İDARENİN DOĞAL AFETE İLİŞKİN KOLLUK FAALİYETLERİ............................ 88
1. İmar Faaliyetleri (3194 sayılı Kanun Uyarınca)..................................... 88
2. Kentsel Dönüşüm Uygulamaları (6306 sayılı Kanun Uyarınca) ............ 89
3. Yapı Denetim Kuruluşlarının Faaliyetleri (4708 sayılı Kanun
Uyarınca).............................................................................................. 90
4. 7269 sayılı Kanun Uyarınca .................................................................. 92
5. 4373 sayılı Kanun Uyarınca .................................................................. 96
B. İDARİ KOLLUK YETKİLERİNİN GENİŞLEME GEREKÇESİ OLARAK
DOĞAL AFET .............................................................................................. 97
1. Doğal Afet Hallerinde İdarenin Yetkilerinin Olağan Dışına
Çıkması................................................................................................. 97
İçindekiler 13
2. Doğal Afet Hallerinde Öngörülen Olağanüstü Hal Yönetimi ................ 98
3. İstimval (Rekizisyon)............................................................................. 98
III. PLANLAMA FAALİYETİ BAKIMINDAN........................................................ 100
A. İMAR PLANLAMA FAALİYETİ (3194 sayılı Kanun Uyarınca)...................... 101
B. AFET PLANLAMA FAALİYETİ (7269 sayılı Kanun Uyarınca)....................... 103
IV. ÖZENDİRME VE DESTEKLEME (TEŞVİK) FAALİYETİ BAKIMINDAN............... 106
A. ZORUNLU DEPREM SİGORTASI (6305 sayılı Kanun Uyarınca).................. 107
B. KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASI (6306 sayılı Kanun Uyarınca) ........... 110
İKİNCİ BÖLÜM
DOĞAL AFETLERİN MÜCBİR SEBEP OLARAK SORUMLULUĞU KALDIRAN
BOYUTUNUN GÜNÜMÜZDEKİ ANLAM VE KAPSAMI
I. İDARENİN SORUMLULUĞU ...................................................................... 111
A. SORUMLULUK .......................................................................................... 111
B. İDARENİN SORUMLULUĞU - İDARİ SORUMLULUK AYRIMI...................... 113
C. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI .............................................. 116
1. İdari Davranış (Fiil) ............................................................................. 116
2. Zarar ................................................................................................... 116
3. İlliyet Bağı (Nedensellik Bağı, İlliyet Rabıtası)..................................... 118
Ç. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRLERİ ................................................ 119
1. Kusur Sorumluluğu............................................................................. 119
2. Kusursuz Sorumluluk ......................................................................... 121
II. İDARENİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VEYA AZALTAN SEBEPLER......... 122
A. MÜCBİR SEBEP......................................................................................... 123
1. Tanımı................................................................................................. 123
2. Unsurları............................................................................................. 128
a. Dışsallık (Haricilik)......................................................................... 129
b. Öngörülemezlik............................................................................. 131
c. Önlenemezlik (Karşı Konulamazlık) .............................................. 132
B. UMULMAYAN HAL ................................................................................... 132
1. Tanımı................................................................................................. 132
2. Unsurları............................................................................................. 133
a. İçsellik ........................................................................................... 133
14 İçindekiler
b. Öngörülemezlik ............................................................................ 134
c. Önlenemezlik (Karşı Konulamazlık) .............................................. 135
C. ZARAR GÖRENİN DAVRANIŞI (ZARAR GÖRENİN KUSURU,
MÜTERAFİK KUSUR)................................................................................. 136
Ç. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN DAVRANIŞI................................................................... 137
III. İDARENİN SORUMLULUĞUNA ETKİSİ BAKIMINDAN DOĞAL AFET
KAVRAMI ................................................................................................138
A. DIŞSALLIK UNSURU BAKIMINDAN (MÜCBİR SEBEP - UMULMAYAN
HAL BAĞLAMINDA DOĞAL AFET) ............................................................ 138
B. ÖNGÖRÜLEMEZLİK UNSURU BAKIMINDAN............................................. 150
C. ÖNLENEMEZLİK UNSURU BAKIMINDAN.................................................. 161
IV. DOĞAL AFETLER NEDENİYLE İDARENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ
ESASI.......................................................................................................171
V. DOĞAL AFETLER NEDENİYLE 7269 SAYILI KANUN UYARINCA YAPILAN
YARDIMLARIN HUKUKİ ESASI...................................................................196
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YARGI KARARLARI IŞIĞINDA DOĞAL AFETLER NEDENİYLE İDARENİN
SORUMLULUĞUNUN GÖRÜNÜMLERİ VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE
UĞRANILAN ZARARLARIN TAZMİNİ MESELESİ
I. DEPREM VE İDARENİN SORUMLULUĞU ...................................................206
A. İDARENİN DEPREM ÖNCESİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ
OLDUĞU FAALİYETLER NEDENİYLE SORUMLULUĞU ............................... 206
1. İdarenin Deprem Öncesi Yerine Getirmekle Yükümlü Olduğu
Faaliyetleri Gereği Gibi Yerine Getirmemesi Nedeniyle
Sorumluluğu....................................................................................... 207
2. İdarenin Deprem Öncesi Yerine Getirmekle Yükümlü Olduğu
Faaliyetleri Gereği Gibi Yerine Getirmemesi Nedeniyle Asker
Kişilerin Uğradıkları Zararlardan Sorumluluğu ................................... 215
3. İdarenin Deprem Öncesi Yerine Getirmekle Yükümlü Olduğu
Faaliyetlere İlişkin Olumsuz Eylemi Nedeniyle Sorumluluğu ............. 218
B. İDARENİN DEPREM SONRASI YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ
OLDUĞU ARAMA VE KURTARMA FAALİYETLERİ NEDENİYLE
SORUMLULUĞU....................................................................................... 221
C. DEPREM NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN ZARARLARDA İDARENİN
YANINDA ZARAR GÖRENİN DE BİRLİKTE (MÜTERAFİK) KUSURUNUN
BULUNMASI HALİNDE İDARENİN SORUMLULUĞU.................................. 223
İçindekiler 15
Ç. BİRDEN FAZLA İDARENİN YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU
FAALİYETİN BULUNMASI HALİNDE İLGİLİ İDARELERİN
SORUMLULUĞU ....................................................................................... 230
II. SEL VE İDARENİN SORUMLULUĞU ........................................................... 233
A. İDARENİN SEL ÖNCESİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU
FAALİYETLER NEDENİYLE SORUMLULUĞU............................................... 234
B. SEL NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN ZARARLARDA İDARENİN YANINDA
ZARAR GÖRENİN DE BİRLİKTE (MÜTERAFİK) KUSURUNUN
BULUNMASI HALİNDE İDARENİN SORUMLULUĞU .................................. 258
1. İşyeri ya da Konutu Sigortasız Zarar Görenin Gerekli
Ruhsatlarının Olmaması Halinde İdarenin Sorumluluğu .................... 262
2. İşyeri ya da Konutu Sigortalı Zarar Görenin Gerekli Ruhsatlarının
Olmaması Halinde İdarenin Sorumluluğu .......................................... 265
C. BİRDEN FAZLA İDARENİN YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ OLDUĞU
FAALİYETİN BULUNMASI HALİNDE İLGİLİ İDARELERİN
SORUMLULUĞU ....................................................................................... 269
III. HEYELAN VE İDARENİN SORUMLULUĞU .................................................. 270
A. İDARENİN HEYELAN ÖNCESİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ
OLDUĞU FAALİYETLER NEDENİYLE SORUMLULUĞU ............................... 271
B. HEYELAN RİSKİ NEDENİYLE “AFETE MARUZ BÖLGE” İLAN EDİLEN
SINIRLAR İÇİNDE KALAN TAŞINMAZLAR HAKKINDA TAHLİYE
VE/VEYA YIKIM KARARI VERİLMESİ HALİNDE İDARENİN
SORUMLULUĞU ....................................................................................... 273
1. Heyelan Riski Nedeniyle “Afete Maruz Bölge” Olarak İlan Edilen
Sınırlar İçinde Kalan Taşınmazlar Hakkında Tahliye ve/veya Yıkım
Kararı Verilmekle Birlikte Henüz Tahliye ve/veya Yıkım
İşlemlerine Başlanmaması Halinde İdarenin Sorumluluğu................. 275
2. Heyelan Riski Nedeniyle “Afete Maruz Bölge” Olarak İlan Edilen
Sınırlar İçinde Kalan Taşınmazlar Hakkında Verilen Tahliye
ve/veya Yıkım Kararlarının Uygulanması Halinde İdarenin
Sorumluluğu ....................................................................................... 277
3. Heyelan Riski Nedeniyle Bölgenin Sonradan “Afete Maruz
Bölge” İlan Edilerek Yapı ve İkamete Yasaklanması Sonucu
Oluşan Arsa Değer Kaybı Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu ............... 283
C. HEYELAN RİSKİ NEDENİYLE İLAN EDİLEN “AFETE MARUZ BÖLGE”
SINIRLARI DIŞINDA; ANCAK KOMŞULUĞUNDA BULUNAN
TAŞINMAZLAR HAKKINDA TAHLİYE VE/VEYA YIKIM KARAR
VERİLMESİ HALİNDE İDARENİN SORUMLULUĞU..................................... 285
16 İçindekiler
Ç. HEYELAN NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN ZARARLARDA İDARENİN
YANINDA ZARAR GÖRENİN DE BİRLİKTE (MÜTERAFİK) KUSURUNUN
BULUNMASI HALİNDE İDARENİN SORUMLULUĞU.................................. 288
IV. ORMAN YANGINI VE İDARENİN SORUMLULUĞU ......................................289
V. KAYA DÜŞMESİ VE İDARENİN SORUMLULUĞU .........................................291
VI. YILDIRIM DÜŞMESİ VE İDARENİN SORUMLULUĞU....................................291
VII. FIRTINA VE İDARENİN SORUMLULUĞU ....................................................294
VIII. GÜNEŞ ÇARPMASI VE İDARENİN SORUMLULUĞU.....................................295
IX. OLUMSUZ HAVA KOŞULLARI (AŞIRI SOĞUK, AŞIRI KAR, AŞIRI
YAĞMUR, KURAKLIK) VE İDARENİN SORUMLULUĞU ................................296
X. ÇIĞ DÜŞMESİ VE İDARENİN SORUMLULUĞU ............................................299
SONUÇ.................................................................................................................. 301
KAYNAKLAR.......................................................................................................... 307
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
