İdarenin Kusursuz Sorumluluk İlkesi Olarak Sosyal Risk İlkesi

Çalışmamızın ilk bölümünde idarenin sorumluluğu konusu kusurlu ve kusursuz sorumluluk alt başlıklarıyla açıklanacak olup, hizmet kusuru ve idarenin kusursuz sorumluluk ilkeleri ele alınacaktır.

İkinci bölümde ise tezimizin konusu olan sosyal risk ilkesi konusu ayrıntılı olarak izah edilecektir. Bu bölümde en başta sosyal ilkesi kavramı ve sosyal risk ilkesinin tarihsel gelişimi konusuna, ardından sosyal risk ilkesinin münferit olaylara uygulanabilirliği tartışmasına yer verilecektir..

Çalışmanın devamında en çok tartışma konusu olan hususlardan olan idarenin sorumluluğunun şartları konusu sosyal risk ilkesi boyutuyla birlikte açıklanacaktır. Bu şartlardan fiil ve nedensellik bağı hususundaki tartışmalara da değinilerek konu geniş kapsamlı olarak değerlendirilecektir.

Ardından sosyal risk ilkesi bağlamında idarenin sorumluluğu kaldıran veya azaltan nedenle konusuna yer verilerek, idarenin sorumluluğunu azaltan veya kaldıran sebepler açıklanarak sosyal risk ilkesine açısından gösterdiği özellik irdelenecektir.

Sosyal risk ilkesinin ayırt edici özelliklerine de ayrı başlıklarda yer verilecek ve sosyal risk ilkesinin uygulaması konusunda terör olayları, kitle hareketleri ve doğal afetler başlıkları altında sosyal risk ilkesinin bu durumlar için uygulanması konusu doktrindeki görüşler ve yargı kararlarıyla birlikte ele alınacaktır.

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR........................................................................................................................ 5

İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... 7

GİRİŞ .......................................................................................................................9

BİRİNCİ BÖLÜM

İDARENİN SORUMLULUĞU

1. TEMELİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ.................................................................11

1.1. İDARENİN KUSURLU SORUMLULUĞU............................................................ 16

1.1.1. Hizmet Kusuru .................................................................................. 16

1.1.2. Hizmet Kusuru Halleri....................................................................... 19

1.1.3. Hizmet Kusurunun Özellikleri ........................................................... 22

1.1.4. Ağır Kusur – Hafif Kusur Ayrımı ........................................................ 24

1.1.5. Hizmet Kusuru / Kişisel Kusur Ayrımı................................................ 27

1.2. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU ......................................................... 29

1.2.1. Kusursuz Sorumluk Kavramı ............................................................. 30

1.2.2. İdarenin Kusursuz Sorumluluğun Tarihsel Gelişimi .......................... 32

1.2.3. İdarenin Kusursuz Sorumluluğunun Özellikleri................................. 35

1.2.4. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluğa İlişkin İlkeler..................... 37

İKİNCİ BÖLÜM

SOSYAL RİSK İLKESİ

2.1. İDARE HUKUKUNDA SOSYAL RİSK KAVRAMI ................................................. 51

2.2. SOSYAL RİSK İLKESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ................................................... 54

2.3. SOSYAL RİSK İLKESİNİN UYGULAMA ALANI.................................................... 56

2.4. SOSYAL RİSK İLKESİ BAĞLAMINDA İDARENİN SORUMLULUĞUNUN

ŞARTLARI....................................................................................................... 58

2.4.1. Fiil ..................................................................................................... 58

8 İçindekiler

2.4.2. Zarar.................................................................................................. 60

2.4.3. İlliyet Bağı.......................................................................................... 64

2.5. SOSYAL RİSK İLKESİ BAĞLAMINDA İDARENİN SORUMLULUĞUNU

KALDIRAN VEYA AZALTAN NEDENLER............................................................70

2.5.1. Mücbir Sebep .................................................................................... 71

2.5.2. Beklenmeyen Hal .............................................................................. 73

2.5.3. Üçüncü Kişinin Kusuru....................................................................... 75

2.5.4. Zarar Görenin Davranışı .................................................................... 77

2.6. SOSYAL RİSK İLKESİNİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ........................................... 80

2.6.1. Zararla İdare Arasında Doğrudan Nedensellik Bağı

Bulunmaması .................................................................................... 81

2.6.2. Zarara İdare Tarafından Önlenemeyen veya Önlenmesi Daha

Büyük Zararlara Yol Açacak Tehlikelerin Neden Olması.................... 82

2.6.3. Zararın Bir Arada Yaşamanın Kaçınılmaz Sonucu Olması .................. 83

2.7. SOSYAL RİSK İLKESİNİN UYGULAMASI............................................................ 84

2.7.1. Terör Olaylarında Sosyal Risk İlkesinin Uygulaması .......................... 84

2.7.1.1. 1990 Öncesi Dönem.......................................................... 86

2.7.1.2. 1993-2004 Arası Dönem ................................................... 88

2.7.1.3. 5233 Sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan

Zararların Karşılanması Hakkında Kanun Dönemi............. 90

2.7.2. Doğal Afetlerde Sosyal Risk İlkesinin Uygulaması ........................... 102

2.7.3. Kitle Hareketlerinde Sosyal Risk İlkesinin Uygulaması .................... 110

SONUÇ.................................................................................................................119

KAYNAKÇA...........................................................................................................125