| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Gözde ÜLKER |
| Baskı Tarihi | 2022/05 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 397 |
Türk İdare Hukukunda İdari İşlemin Yetki Unsuru
İdari makamların, idari organların ya da kamu görevlilerinin tesis ettikleri idari işlemler kamuoyunda zaman zaman fikir ayrılıklarına sebep olmakta ve işlemi yapanın yetkili olup olmadığı ya da yetkisinin sınırları konusu hayli önemli tartışmaları ortaya çıkarmaktadır. İdari işlemin yetki unsurunun, işlemin diğer unsurlarına nispeten daha kolay tespit edilebileceği düşünülse de konunun derinliklerinde güncelliğini koruyan tartışmaların var olduğu görülecektir. “Hukuk devleti” idealinde mühim bir yeri olan “yetki”nin idari işlem teorisi kapsamında değerlendirilmesi de önem arz etmektedir. Zira, kamu gücü kullanarak bireylerin veya nesnelerin hukuk alanında değişiklik meydana getiren iradeleri kimin açıklayacağı, bu kişinin sınırları ve sınırların ne kadar zorlanabileceği konuları uygulamada tartışmalara yol açmaktadır. Biz de bu konuyu doktora tezi olarak hazırlamayı, idari işlemin yetki unsuruna ilişkin bakış açımızı ve değerlendirmelerimizi sizlerin takdirine sunarak doktrine mütevazi bir katkı sunmayı tercih ettik.
“Türk İdare Hukukunda İdari İşlemin Yetki Unsuru” isimli bu çalışma, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Prof. Dr. Sururi Aktaş, Prof. Dr. Ramazan Çağlayan, Prof. Dr. Ayhan Döner, Doç. Dr. Engin Saygın ve Dr. Öğretim Üyesi Şengül Al Kılıç’tan oluşan jürinin önünde doktora tezi olarak savunulmuş ve oy birliğiyle kabul edilmiştir.
ÖNSÖZ .......................................................................................................................................................7
İÇİNDEKİLER .........................................................................................................................................9
KISALTMALAR ................................................................................................................................... 15
GİRİŞ ...................................................................................................................................17
BİRİNCİ BÖLÜM
YETKİ KAVRAMI, YETKİNİN VERİLMESİ
VE ÖZELLİKLERİ
I. YETKİ KAVRAMI VE YETKİNİN VERİLMESİ.....................................................25
A. Kelime ve Kavram Olarak Yetki................................................................................ 25
1. Yetki Kelimesinin Kökeni.................................................................................... 25
2. Yetki Kelimesinin Bazı Dillerdeki Karşılığı ................................................. 30
3. Hukuki Terim Olarak Yetki Kelimesinin Anlamı....................................... 32
B. İdare Hukukunda Yetki ve İşlevi .............................................................................. 34
1. İdare Hukukunda Yetki........................................................................................ 34
2. İdari İşlemlerde Yetki ........................................................................................... 38
3. İdare Hukukunda Yetki Kurallarının İşlevi ................................................. 53
C. İdare Hukukunda Yetkinin Verilmesi .................................................................... 54
1. Anayasayla Verilen Yetkiler............................................................................... 54
2. Kanunla Verilen Yetkiler ..................................................................................... 55
3. Diğer Hukuk Kuralları ile Verilen Yetkiler .................................................. 57
4. Anayasa’da Yer Alan “Kurulma” ve “Düzenlenme”
Kavramlarının Yetkinin Verilmesine Etkisi ................................................ 61
II. İDARE HUKUKUNDA YETKİNİNÖZELLİKLERİ...............................................67
A. Yetkinin Kamu Düzeninden Olması ........................................................................ 67
B. Yetkisizliğin Asıl Yetkinin İstisna Olması............................................................. 69
C. Yetkide Paralellik İlkesinin Olması ......................................................................... 70
1. Yetkide Paralellik İlkesine İlişkin Genel Bilgiler....................................... 70
2. İdari İşlemin Geri Alınması-Yetkide Paralellik İlkesi İlişkisi............... 77
10 İçindekiler
D. Yetkinin Yükümlülük Olması .....................................................................................81
E. Yetkisizliğin Sonradan Düzeltilememesi ..............................................................82
İKİNCİ BÖLÜM
İDARİ İŞLEMİN YETKİ UNSURUNUN ÇEŞİTLERİ
I. KİŞİ BAKIMINDAN YETKİ.....................................................................................86
A. Kişi Bakımından Yetkili İdari Makamlar/İdari Organlar/ Kamu
Görevlileri...........................................................................................................................87
1. Resmi Görevin Kazanılmasına İlişkin Kuralların Etkisi.........................89
2. Resmi Görevin Kaybedilmesine İlişkin Kuralların Etkisi ......................91
a) Genel Kural ........................................................................................................91
b) Cari İşlerin Yürütülmesi İlkesi..................................................................92
B. Kişi Bakımından Yetki Kurallarında İdareye Yabancı Bir Kişinin
Hukuki Durumu ...............................................................................................................98
C. Ayırt Etme Gücünün Kişi Bakımından Yetki Kurallarına Etkisi............... 104
D. Fiil Ehliyetine İlişkin Diğer Durumların Kişi Bakımından Yetki
Kurallarına Etkisi ......................................................................................................... 107
E. İradenin Oluşmasındaki Hukuka Aykırılıkların Kişi Bakımından
Yetki Kurallarına Etkisi.............................................................................................. 109
F. Kişi Bakımından Yetki Kurallarında İmzanın Rolü ....................................... 111
G. Kişi Bakımından Yetki Kurallarında Elektronik İmzanın Rolü ................ 120
H. İrade Açıklayanların Sayısı Bakımından İdari İşlemlerde Kişi
Bakımından Yetki......................................................................................................... 121
1. Basit İradeli İşlemlerde Kişi Bakımından Yetki...................................... 123
2. Kolektif (Kurul) İşlemlerde Kişi Bakımından Yetki.............................. 128
3. Birleşme İşlemlerde Kişi Bakımından Yetki ............................................ 131
II. KONU BAKIMINDAN YETKİ............................................................................... 138
A. İdari Fonksiyonda Konu Bakımından Yetki...................................................... 138
1. İdarenin Düzenleme Alanı ve Sınırı ............................................................. 141
a) Anayasa’nın Kanunla Düzenlenmesini Öngördüğü
Konularda İdarenin Konu Bakımından Yetkisi............................... 141
b) Yasamanın Anayasa’da Düzenlenmeyen Bir Konuyu
Düzenlemesi Halinde İdarenin Konu Bakımından Yetkisi ........ 156
c) Anayasa’dan Doğrudan Yetki Alan İdarenin Konu
Bakımından Yetkisi..................................................................................... 158
B. İdari Teşkilat İçinde Konu Bakımından Yetki.................................................. 162
1. Merkezi İdare ile Mahalli İdareler Arasındaki Konu
Bakımından Yetki Paylaşımı ........................................................................... 166
İçindekiler 11
2. Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyesi Arasındaki Konu
Bakımından Yetki Paylaşımı........................................................................... 172
C. Mündemiç (İçkin) Yetki............................................................................................. 175
1. Mündemiç (İçkin) Yetkinin Anlamı ............................................................. 175
2. Sokağa Çıkma Yasağı Örneğinde Mündemiç (İçkin) Yetki
Kavramı.................................................................................................................... 181
a) Valilerin 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu Uyarınca Sokağa
Çıkma Yasağı Kararı Almasında Mündemiç (İçkin) Yetkisi
Var mıdır?........................................................................................................ 185
b) Valiliklerin 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
Uyarınca Sokağa Çıkma Yasağı Kararı Almaya Yetkisi Var
Mıdır?................................................................................................................ 191
c) Kaymakamların Sokağa Çıkma Yasağı Kararı Almasında
Mündemiç (İçkin) Yetkisi Var Mıdır? ................................................. 193
III. YER BAKIMINDANYETKİ.................................................................................. 194
A. Yer Bakımından Yetkide Genel Kural.................................................................. 194
B. Yer Bakımından Yetki Kuralının İstisnaları ..................................................... 198
IV. ZAMAN BAKIMINDAN YETKİ ........................................................................... 201
A. Kanuni İznin Zaman Bakımından Yetki Kurallarına Etkisi........................ 201
B. Mevzuatta Öngörülen Sürelere İlişkin Kurallar ............................................. 202
1. Güvence Niteliğindeki Süreler ....................................................................... 203
2. İç işleyişe Yönelik Süreler................................................................................ 205
3. Zımni İşlemlerde Zaman Bakımından Yetki ............................................ 207
a) Zımni Kabul İşlemlerinde Zaman Bakımından Yetki................... 207
b) Zımni Ret İşlemlerinde Zaman Bakımından Yetki........................ 209
4. Sürelerle İlgili Diğer Hususlar........................................................................ 213
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ İŞLEMİN UNSURU OLARAK
YETKİ KULLANIMININ İSTİSNALARI
I. YETKİ DEVRİ......................................................................................................... 217
A. Yetki Devrinin Tanımı ve Kapsamı....................................................................... 217
1. Yetki Devrinin Tanımı ....................................................................................... 217
2. Yetki Devrinin Kapsamı .................................................................................... 220
a) Görev Devri Meselesi................................................................................. 221
b) İcrai İşlem Yapma Yetkisinin Devri..................................................... 222
c) Hiyerarşik Silsile İçinde Devir ............................................................... 226
12 İçindekiler
B. Yetki Devrinin Geçerlilik Şartları .......................................................................... 234
1. Yetki Devrinin Yetkili Kişi Tarafından Yapılması .................................. 234
2. Yetki Devrinin Hukuk Kuralında Açıkça Düzenlenmiş Olması ........ 235
3. Yetki Devrinin Yasaklanmamış Olması ...................................................... 240
a) Yetki Devrinin Kanunla Yasaklanması ............................................... 241
b) Yetki Devrinin İçtihatla Yasaklanması ............................................... 242
(1) Atamaya ve Değerlendirmeye Yönelik Yetkilerin
Devri ........................................................................................................ 243
(2) Denetim Yetkisinin Devri ............................................................... 245
(a) Kamu Hizmeti Denetim Yetkisinin Devri....................... 245
(b) Üstün Astları Denetim Yetkisinin Devri......................... 247
(c) İdari Vesayet Denetiminin Devri....................................... 250
(3) Doğrudan Bir Kamu Görevlisine Verilmiş Yetkilerin
Devri ........................................................................................................ 252
(4) Devralınan Yetkinin Devri ............................................................. 255
(5) İdarenin Düzenleme Yetkisinin Devri....................................... 256
4. Yetki Devrinin Kısmi Nitelikte Olması........................................................ 259
5. Yetki Devrinin Yeterli Açıklıkta Olması...................................................... 262
6. Yetki Devrinin Yazılı Şekilde Yapılması ..................................................... 265
7. Yetki Devrinin İlgililere Duyurulması......................................................... 267
C. Yetki Devrinin Sonuçları ........................................................................................... 268
1. Yetki Devri Sonucu Tesis Edilen İşlem Bakımından Sonuçlar ......... 268
a) İşlemin Sahibi................................................................................................ 268
b) İşlemin Hiyerarşik Gücü ........................................................................... 271
2. Yetki Devrinin Tarafları Bakımından Sonuçlar ...................................... 272
a) Tarafların Değişmesi.................................................................................. 272
b) Yetki Devrinin Taraflarının Sorumluluğu......................................... 275
II. İMZA YETKİSİNİN DEVRİ .................................................................................. 278
A. İmza Yetkisinin Devrinin Anlamı ve Unsurları ............................................... 278
B. İmza Yetkisinin Devrinin Geçerlilik Şartları..................................................... 281
C. İmza Yetkisinin Devrinin Sonuçları...................................................................... 283
III. VEKÂLET ................................................................................................................ 285
A. Vekâlet Verme................................................................................................................ 288
B. Vekâleten Atama........................................................................................................... 289
C. Vekâlet Kurumunun Özellikleri ............................................................................. 292
D. Tedviren Görevlendirme........................................................................................... 297
İçindekiler 13
IV. FİİLİ MEMUR TEORİSİ........................................................................................ 305
A. Olağan Dönemlerde Fiili Memur (Görünüşte Memur)................................ 307
1. Olağan Dönemlerde Fiili Memur Teorisinin Koşulları ve
Uygulandığı Haller............................................................................................... 307
a) Görünüşte Bir Memurun Olması........................................................... 307
b) İlgililerin İyiniyetli Olması....................................................................... 310
2. Olağan Dönemlerde Fiili Memur Teorisinin İdari İşlemlere Etkisi ..... 311
B. Olağanüstü Dönemlerde Fiili Memur.................................................................. 313
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YETKİ UNSURUNDA HUKUKA AYKIRILIKLAR
VE MÜEYYİDELER
I. YETKİ UNSURUNDA MEYDANA GELEN HUKUKA AYKIRILIKLAR.......... 315
A. Negatif Yetkisizlik ........................................................................................................ 316
B. Fonksiyon (Görev) Gaspı .......................................................................................... 319
1. İdarenin Yasama Fonksiyonuna Dahil Olan Bir Konuda İşlem
Tesis Etmesi ........................................................................................................... 322
2. İdarenin Yargı Fonksiyonuna Dahil Olan Bir Konuda İşlem
Tesis Etmesi ........................................................................................................... 325
3. İdarenin Özel Hukuk Kişisinin Görev Alanına Dahil Olan Bir
Konuda İşlem Tesis Etmesi ............................................................................. 326
C. Yetki Gaspı ...................................................................................................................... 327
D. Yetki Tecavüzü .............................................................................................................. 331
E. Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü .................................................................................. 334
II. YETKİ UNSURUNDA MEYDANA GELEN HUKUKA AYKIRILIKLARIN
MÜEYYİDELERİ.................................................................................................... 335
A. Yokluk ............................................................................................................................... 336
1. Maddi Yokluk......................................................................................................... 338
2. Hukuki Yokluk....................................................................................................... 340
B. Geçersizlik....................................................................................................................... 347
1. İptal............................................................................................................................ 348
2. Geri Alma................................................................................................................. 351
SONUÇ ............................................................................................................................. 359
KAYNAKÇA..................................................................................................................... 369
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
