| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Kahan Onur ARSLAN |
| Baskı Tarihi | 2022/05 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 395 |
“Genel Kamu Hukuku”nun temel konularından biri olan devletin ortaya çıkışı ile somutlaşan siyasal eşitsizliklerin, toplumdan topluma ve zaman içerisinde uğradığı değişim sürecinde dikkati çeken önemli kavramlardan biri de “özgürlük”tür. Özgürlüğün ne olduğu ya da ne olmadığı, özgürlüğün nasıl algılandığı ya da algılanması gerektiği ve hatta özgürlüğün mümkün olup olmadığı konuları uzun yıllar boyunca genel kamu hukukunun ve hukuk felsefesi gibi hukukun teorik alanlarının temel soruları olarak incelenmiştir. Öyle ki bu sorulara günümüzde de herkesi tatmin edecek cevaplar verilebildiğini söylemek mümkün değildir.
Ben de bu temel sorular ekseninde özgürlüğü ararken karşılaştım kölelikle. İlk bakışta pek çok insan gibi ben de köleliğin, esasen tarihin konusu olduğu düşünmüştüm. Bu düşüncenin somut karşılıkları da vardı elbette. Özellikle hukuk tarihinin araştırma alanında kalan her dönemde kurumsallaştırılarak meşrulaştırılan kölelik uygulamalarına rastlamak mümkündü.
Fakat tarihin, yalnızca geçmişten ibaret olmağını da biliyordum. Çünkü “bugün”, hem yarının dünüdür hem de çok daha sonraki bir gelecek için tarihin konusudur aslında. Bu nedenle bugünü daha iyi anlamanın yolu ona tarihi perspektifle yarından bakmaktır. Böylece tarihi şekillendiren insana dair her şeyin, bir evrimsel süreç içerisinde, sürekli bir dönüşümle karşı karşıya olduğu da daha kolay fark edilebilecektir. Nitekim tarihsel süreç içerisinde, bir kurum ve bir uygulama olarak ekonomik ve toplumsal bir gerçeklik olan köleliğin; hiçbir zaman sona ermediğini, değişen koşullara ayak uydurarak evrilen ve bu sayede daha fazla güç kazanarak varlığını sürdüren bir olgu olduğunu da böylece fark ettim.
Bu bağlamda Köleliğin Evrimi ve Modern Devlette Görünümü başlıklı bu çalışmanın esasen, konuyla ilgili olarak cevaplanmaya çalışılan altı temel sorunun cevaplanması gayretinden ibaret olduğunu söyleyebilirim.
SUNUŞ .......................................................................................................................... 7
ÖNSÖZ ........................................................................................................................ 13
İÇİNDEKİLER................................................................................................................ 21
KISALTMALAR ............................................................................................................. 27
GİRİŞ ........................................................................................................................... 29
BİRİNCİ BÖLÜM
KÖLELİĞİN ANTROPOLOJİSİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. KÖLELİĞİN ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİNDE SOSYAL, EKONOMİK VE POLİTİK
KOŞULLAR .....................................................................................................37
A. Türdeş İlkel Dönem ve Kölelik....................................................................... 40
B. Geçiş Dönemi: İlkel Topluluktan Uygar Topluma... ....................................... 47
1. Uygar Toplumun Ortaya Çıkışı Üzerine .................................................. 48
2. İlkel Topluluğun Türdeş Yapısının Bozulması Sürecinde “İktidar”
ve “Otorite”nin Ortaya Çıkışı Üzerine.................................................... 54
3. İlkel Topluluğun Türdeş Yapısının Bozulması Sürecinde “Özel
Mülkiyet”in Ortaya Çıkışı Üzerine .......................................................... 61
C. Meta Üretimi ve İnsanın Metalaştırması ...................................................... 67
II. MEŞRU VE HUKUKİ KÖLELİK UYGULAMALARI ................................................70
A. Kent Devletlerinin İlk Örnekleri ve Merkezi İktidarın Özellikleri ................... 70
B. Antik Mezopotamya Medeniyetlerinde Kölelik ............................................ 76
1. Toplumsal Yapı ve Çivi Yazılı Hukuk........................................................ 76
2. Çivi Yazılı Hukukta Köleliğe Dair Hükümler ............................................ 79
2.1. Urukagina Kanunları...................................................................... 81
2.2. Ur-Nammu Kanunları .................................................................... 82
2.3. Ana-İttuşu Kanunları ..................................................................... 84
2.4. Lipit İştar Kanunları ....................................................................... 85
2.5. Eşnunna Kanunları......................................................................... 86
2.6. Hammurabi Kanunları ................................................................... 87
2.7. Ammi - Şaduqa Fermanı................................................................ 89
2.8. Orta Assur Kanunları ..................................................................... 90
2.9. Yeni Babil Kanunları....................................................................... 92
22 İçindekiler
C. Antik Mısır Hukukunda Kölelik.......................................................................93
Ç. Antik İbrani Hukukunda Kölelik .....................................................................97
D. Antik Hint Hukukunda Kölelik ......................................................................100
E. Antik Çin Hukukunda Kölelik........................................................................104
F. Antik Yunan Hukukunda Kölelik...................................................................106
1. Polis’i Anlamak......................................................................................106
2. Borç Bağımlılığı/Borç Köleliği ................................................................109
3. Taşınır Mal Köleliği................................................................................112
4. Devlet Köleliği .......................................................................................113
5. Kölelerin Hakları....................................................................................114
6. Köleliğin Meşrulaştırılması....................................................................115
6.1. İlk Düşünürler...............................................................................115
6.2. Sofistler ........................................................................................116
6.3. Platon...........................................................................................118
6.4. Aristotales ....................................................................................120
G. Roma Hukukunda Kölelik.............................................................................123
1. ”Roma Hukuku” Kavramı Üzerine .........................................................123
2. Kölelik Nedenleri ve Kölelerin Hukuki Statüsü......................................125
3. Manumissio / Azat Etme.......................................................................131
4. Roma’da Köleliğin Toplumsal, Ekonomik ve Felsefi Açıdan
“Gerekliliği”...........................................................................................132
H. Erken Hıristiyanlık Döneminde Kölelik.........................................................140
1. Hıristiyanlığın Devlet Dinine Dönüşmesi...............................................141
2. Özgürlük ve Eşitlik Anlayışı Çerçevesinde Hıristiyanlığın Köleliğe
Bakışı .....................................................................................................144
I. İslamiyet Öncesi Türk Hukukunda Kölelik....................................................150
İ. Erken Dönem İslam Hukukunda Kölelik.......................................................153
1. İslamiyet Öncesi Dönem ve İslamiyet’in Ortaya Çıkışı ..........................153
2. Kur’an’da Kölelik ...................................................................................156
3. Köleliğin Kaynakları ...............................................................................158
4. Kölelerin Hukuki Statüsü.......................................................................159
İKİNCİ BÖLÜM
KLASİK KÖLELİĞİN DÖNÜŞÜMÜ VE SONLANDIRILMASI
I. FEODALİTE VE SERFLER ................................................................................168
II. KAPİTALİZM VE İŞÇİLER................................................................................178
A. Emek Rantının Para Rantına Dönüşümü......................................................178
İçindekiler 23
B. Burjuvazinin Doğuşu ve Kralların Yükselişi.................................................. 181
C. Serflerin ve Köylülerin İşçileşmesi............................................................... 183
III. SÖMÜRGECİLİK VE ZENCİ KÖLELER............................................................... 186
A. “Yeni Dünya”nın Keşfi ................................................................................. 186
B. Zenci Köleliğinin Ortaya Çıkışı ..................................................................... 189
C. Köle Yasaları (Slave Codes).......................................................................... 193
1. İspanyol ve Portekiz Köle Yasaları ........................................................ 195
2. İngiliz Köle Yasaları ............................................................................... 197
3. Fransız Köle Yasaları ............................................................................. 201
IV. MODERN HUKUK SİSTEMLERİNDE KLASİK KÖLELİĞİN SONLANDIRILMASI ..... 204
A. Ulusal Çabalar ............................................................................................. 206
B. Uluslararası Çabalar .................................................................................... 209
1. İlk Adım: Viyana Kongresi ve Köle Ticaretinin Kaldırılmasına İlişkin
Evrensel Bildiri (1815) .......................................................................... 211
2. Milletler Cemiyeti Öncesinde Kölelik ve Kölelik Benzeri Kurum
Uygulamaların Önlenmesi Çabaları ...................................................... 213
2.1. 18.05.1904 tarihli “Beyaz Köle Ticaretinin Bastırılması
Uluslararası Anlaşması”............................................................... 214
2.2. 04.05.1910 tarihli “Beyaz Köle Ticaretinin Bastırılması
Uluslararası Sözleşmesi”.............................................................. 216
2.3. 1904 tarihli Anlaşma’nın ve 1910 tarihli Sözleşme’nin Türk
Hukuku’ndaki Yeri ....................................................................... 217
3. Milletler Cemiyeti Döneminde Kölelik ve Kölelik Benzeri Kurum ve
Uygulamaların Önlenmesi Çabaları ...................................................... 218
3.1. 30.09.1921 tarihli “Kadın ve Çocuk Ticaretinin Bastırılması
Uluslararası Sözleşmesi”.............................................................. 220
3.2. 25.09.1926 tarihli “Kölelik, Kulluk, Zorla Çalıştırma ve
Benzer Kurumlar ve Uygulamalar Sözleşmesi” (Kölelik
Sözleşmesi).................................................................................. 222
3.3. 1930 tarihli Zorla Çalıştırma Sözleşmesi (ILO - Sözleşme no:
29) ............................................................................................... 225
4. Birleşmiş Milletler Döneminde Kölelik ve Kölelik Benzeri Kurum
ve Uygulamaların Önlenmesi Çabaları ................................................. 230
4.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (1948) ........................................ 234
4.2. 07.09.1956 tarihli Kölelik, Köle Ticareti ve Köleliğe Benzer
Kurum ve Uygulamaların Kaldırılmasına Dair Ek Sözleşme
(Kölelik Ek Sözleşmesi) ................................................................ 240
4.3. 1957 tarihli Zorla Çalıştırmanın İlgası Sözleşmesi (ILO -
Sözleşme no: 105) ....................................................................... 242
24 İçindekiler
4.4. 11-12.12.2000 tarihli Sınır Aşan Örgütlü Suça Karşı Birleşmiş
Milletler Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın
ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve
Cezalandırılmasına İlişkin Protokol (Palermo Protokolü).............244
5. Avrupa Konseyi Hukukunda Kölelik ve Kölelik Benzeri Kurum ve
Uygulamaların Önlenmesi Çabaları.......................................................248
5.1. Ana Hatlarıyla İnsan Hakları Hukuku’na Dair Avrupa Konseyi
Mekanizmaları .............................................................................248
5.1.1. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi - ETS No. 5 ...................249
5.1.2. Avrupa Sosyal Şartı ETS No. 35 ve (Gözden
Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı - ETS No. 163..................250
5.1.3. İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi - ETS No.
197...................................................................................253
5.2. İHAS Madde 4: Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı ve İHAM .........255
5.2.1. Hükmün Kapsamı.............................................................255
5.2.2. Taraf Devletlere Yüklenen Yükümlülükler .......................262
5.2.3. Kapsama ve İçtihada Dair Değerlendirmeler ...................268
5.2.3.1 Kölelik, Kulluk ve İnsan Ticareti.......................268
5.2.3.2 Zorla Çalıştırma veya Zorunlu Çalışma............276
a. Olağan tutukluluk sürecinde çalışma .......277
b. Askerlik Hizmeti veya Alternatif Kamu
Hizmeti.....................................................278
c. Olağanüstü Durumlarda Gerekli
Görülen Hizmet........................................282
d. Olağan Yurttaşlık Yükümlülükleri
Kapsamındaki Çalışma ve Hizmet.............283
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MODERN KÖLELİK
I. MODERN KÖLELİK KAVRAMI........................................................................285
A. Kölelik Olgusunun Temel Unsurları..............................................................285
B. Modern Köleliğin Paradigması.....................................................................289
C. Modern Kölelik Ne Değildir: “Gönüllü Kölelik” Paradoksu ..........................291
D. Modern Köleliğin Tanımlanması ..................................................................297
1. Modern Köleliğin, Klasik Kölelik Tanımı Üzerinden
Değerlendirilmesi..................................................................................299
2. Modern Kölelik ile Klasik Kölelik Arasındaki Temel Farklar...................302
3. Modern Köleliğin Tanımı.......................................................................309
İçindekiler 25
4. Modern Köleliğin Farklı Tanımlarının Eleştirisi..................................... 312
II. MODERN KÖLELİĞİN FARKLI GÖRÜNÜMLERİ ............................................... 316
A. Ekonomik Sömürü Amacı Taşıyan Modern Kölelik Biçimleri....................... 319
1. Açıklama............................................................................................... 319
2. Örnekler ............................................................................................... 329
2.1. İnsan Ticareti .............................................................................. 329
2.2. Ev Köleliği .................................................................................... 336
2.3. Borç Köleliği................................................................................. 340
2.4. Sözleşmeli Kölelik ........................................................................ 342
B. Cinsel Sömürü Amacı Taşıyan Modern Kölelik Biçimleri ............................. 343
1. Açıklama............................................................................................... 343
2. Örnekler ............................................................................................... 347
2.1. Zorla Evlilik .................................................................................. 347
2.2. Seks Köleliği................................................................................. 355
C. İdeolojik Sömürü Amacı Taşıyan Modern Kölelik Biçimleri......................... 358
1. Açıklama............................................................................................... 358
2. Örnekler ............................................................................................... 359
2.1. Seks Köleliği................................................................................. 359
2.2. Savaş Köleliği ............................................................................... 363
D. Dini Saiklere Dayanan Sömürü Amacı Taşıyan Modern Kölelik
Biçimleri ...................................................................................................... 373
SONUÇ ...................................................................................................................... 375
KAYNAKÇA ................................................................................................................ 379
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
