| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Oğuz SANCAKDAR, Pınar YAĞCI, Şükür TAŞYILDIZ, Ezgi ÇIRAK |
| Baskı Tarihi | 2021/06 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 1104 |
Üzerinde yaşadığımız Anadolu toprakları tarihin yazılmasına yön vermiş; Hitit (Eti), Urartu, Frigya, Lidya, Pamplia, Karia, Troia, Myria, Galatia, Pergamon, İon, Helen, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı İmparatorluğu gibi birçok kentsel krallık, devlet, imparatorluk ve/veya uygarlık bu topraklar üzerinde yaşamıştır. Bu nedenle Anadolu, uygarlıklar beşiği olarak da anılmaktadır. “Açık hava müzesi” niteliğindeki ülkemiz pek çok uygarlığın yaşadığı bir coğrafyada bulunmakta olup, yaşamış her uygarlık bu topraklara kendisinden bir parça da eklemiştir. Bunun kültürel, tarihi, hukuki, sosyal ve ekonomik yönden önemli sonuçları olmuştur.
Gerek doğal, gerekse kültürel değerlerin korunması, korunarak yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılabilmesinin önemi yadsınamaz. Esasen bu varlıkların bizlere “miras” değil, “emanet” olduğu da söylenebilir. Bunlar önceleri “eski eser” ve özellikle “anıt eser” yönüyle mevzuatımızda yer almış iken, daha sonra genişletici bir yaklaşımla “kültürel miras” olarak nitelendirilmiş ve buna “doğal” özelliği, güzelliği, atipikliği ya da enderliği olan alanlar da dahil edilmiştir.
Kültürel ve doğal mirasın korunması olgusu çok yönlü ve disiplinler arası (multidisipliner) bir konu olup, çalışmamızın amacı kültürel ve doğal mirasın korunmasına ilişkin konunun hukuki boyutuna dikkati çekmek, mevzuatımızda yer alan kimi hükümlerin düzeltilmesi ya da geliştirilerek bazı ilkelere bağlanmasına katkı sağlamaktır. “Geçmişle olan bağın” koparılmaması için bu değerlerin korunması ve genel olarak “koruma bilinci”nin oluşturulması da oldukça önemli ve hatta zorunludur. Belirtelim ki, kültür ve tabiat varlıklarının önemi konusunda giderek daha büyük bir ilginin oluştuğunu da fark etmekteyiz.
Çalışmamızda hem “taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve sit alanları” hem de “taşınır kültür varlıkları”nın hukuki rejimi incelenmiş ve aynı zamanda 2863 sayılı Kanuna muhalefet suçlarına yer verilmiştir. Konu ile ilgili yüksek mahkemelerin içtihatlarına metin içerisindeki ilgili bölümlerde yer verilmiştir.
Koruma uygulamasının karmaşık ve oldukça sık değişen mevzuatı teknik yönleri ve çetrefilli hukuki sorunları içerebilmektedir. Öte yandan kimi kez önemli çıkar veya ideolojik çatışmaların yaşanabildiği bu konularda kamu yararı kaygısıyla hareket eden Koruma Bölge Kurullarının (KBK) maalesef fütursuzca itham edilebildiği ve üyelerinin yeterli hukuki güvenceye sahip olmadıkları da söylenebilir.
Belirtelim ki, 04 Temmuz 2011’de kurulan 644. s. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri1 Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenen bakanlığın görevleri 17 Ağustos 2011 de çıkarılan 648 s. KHK ile yeni bazı düzenlemelere de tâbi kılınmış olup, anılan 644 s. KHK ile oluşturulan Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü doğal sit alanlarını belirleme konusunda bu tarihten itibaren anılan idare yetkili hale gelmiştir. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile de varlığını korumuştur. Dolayısıyla doğal sit alanlarını, derecelerini, sınırlarını belirleme ve bunlarda gerekirse değişiklik yapma yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmıştır. Anılan düzenleme ile özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar vb. de bu kapsama dahil edilmiştir. Sonuçta “Tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinin tespit, tescil, onay, değişiklik ve ilanına dair usul ve esasları belirlemek ve bu alanların sınırlarını tespit ve tescil etmek, yönetmek ve yönetilmesini sağlamak” yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesine verilmiştir. Konu ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “Tabiat Varlıklarını Koruma Komisyonları Kuruluş ve Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” çıkarılmıştır. Yetkili makam açısından yapılan bu önemli değişikliğin çalışma boyunca gözönünde bulundurulması gerekmektedir.
Kültür ve tabiat varlıklarının hukuki rejimini irdeleyen bilimsel çalışmaların azlığı da dikkate alındığında, çalışmamızın kısmen de olsa bir boşluğu doldurduğu ölçüde kendimizi mutlu sayacağız.
ÖNSÖZ..................................................................................................................................... 7
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................ 9
KISALTMALAR CETVELİ.......................................................................................................... 35
BİRİNCİ BÖLÜM
TERMİNOLOJİ SORUNU, KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI,
TARİHİ GELİŞİM SÜRECİNDE SİT ALANLARI - TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN
GELİŞİMİ İLE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER
I. TERMİNOLOJİ SORUNU VE TEMEL KAVRAMLAR........................................................39
A. TERMİNOLOJİ SORUNU............................................................................................39
B. TEMEL KAVRAMLAR.................................................................................................41
1. Sit Kavramı .......................................................................................................41
a. Doğal Sit ................................................................................................... 42
b. Kentsel Sit ve Sınırlarının Belirlenmesi..................................................... 42
c. Tarihi Sit ................................................................................................... 45
d. Arkeolojik Sit ............................................................................................ 45
e. Kırsal Sit ................................................................................................... 47
f. Karma Sit.................................................................................................. 47
2. “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları” Kavramı .................47
a. Kültür Varlıkları ........................................................................................ 48
aa. Kültür Varlığı Kavramı .......................................................................48
aaa. Kültür Varlığı Kavramına İlişkin Başlıca Görüşler..................... 49
aaaa. Maksimalist Görüş .......................................................49
bbbb. Minimalist Görüş..........................................................49
cccc. Karma Görüş ................................................................49
bbb. Pozitif Düzenlemelerdeki Durum............................................ 50
bb. Anıtlar-Heykellerin Durumu..............................................................54
cc. “Somut Olmayan Kültürel Miras” Kavramı .......................................55
b. Kültür Varlıklarının Belirlenmesindeki Başlıca Ölçüt ve Değerler............. 57
aa. Tarihi Belge Ölçütü ...........................................................................58
bb. Zaman Ölçütü ...................................................................................58
cc. Estetik Değer Ölçütü .........................................................................59
dd. Mekandan Bağımsızlık Ölçütü...........................................................59
ee. Enderlik Değeri .................................................................................59
10 İçindekiler
aaa. Teklik Değeri............................................................................59
bbb. Çokluk Değeri ..........................................................................60
ccc. Homojenlik Değeri...................................................................60
ff. Tanım Değeri .................................................................................... 60
aaa. Tarihsel Değer .........................................................................60
bbb. Anı Değeri................................................................................60
ccc. Mitolojik Değer........................................................................60
gg. Çağdaş ve Sosyo-Ekonomik Değerler ............................................... 61
aaa. İşlevsel Değerler ......................................................................61
bbb. Ekonomik Değer ......................................................................61
ccc. Eğitim Değeri ...........................................................................61
hh. Diğer Başlıca Değerler ...................................................................... 61
aaa. Artistik ve Teknik Değer...........................................................61
bbb. Özgünlük Değeri ......................................................................61
ccc. Geleneksel Değer ....................................................................62
c. Tabiat Varlıkları.........................................................................................62
aa. Taşınır Tabiat Varlıkları..................................................................... 62
bb. Korunması Gerekli Tabiat Varlığı Kavramı........................................ 62
cc. Mezarlık Alanlarındaki Ağaçların Durumu........................................ 63
3. Koruma- Korunma ve Korunma Alanı Kavramı ................................................ 63
a. Koruma-Korunma .....................................................................................63
aa. Kavramların İçeriği ........................................................................... 63
bb. Koruma Düşüncesinin Kuramsal Temelleri....................................... 67
aaa. Üslup Birliğine Ulaşma Görüşü ................................................67
bbb. Romantik Görüş.......................................................................68
ccc. Tarihi Restorasyon Görüşü ......................................................68
ddd. Çağdaş Restorasyon Görüşü....................................................68
cc. Kültür Varlıklarının Korunmasına Yönelik Görüşler .......................... 68
aaa. Evrensellik Görüşü...................................................................69
bbb. Kültür Varlıklarının Bulunduğu Yerde Korunması Görüşü .......69
ccc. Karma Görüş...........................................................................71
b. Korunma Alanı ve İdari İrtifaklar...............................................................71
4. Bazı Teknik Kavramlar...................................................................................... 72
a. Rölöve.......................................................................................................72
b. Restorasyon..............................................................................................72
c. Restitüsyon...............................................................................................73
d. Rekonstrüksiyon .......................................................................................73
e. Anıt Eser ...................................................................................................74
İçindekiler 11
f. Bağlantı Noktası ....................................................................................... 74
g. Ören Yeri .................................................................................................. 74
h. Sokak Sağlıklaştırma Proje ve Uygulamaları............................................. 75
ı. Diğer Bazı Kavramlar................................................................................ 75
5. Koruma Amaçlı İmar Planı ve İlgili Kavramlar ..................................................76
a. Koruma Amaçlı İmar Planı........................................................................ 76
b. Çevre Düzenleme Projesi ......................................................................... 76
c. Yönetim Alanı ve Yönetim Plânı ............................................................... 76
d. Taban Alanı Katsayısı (TAKS) .................................................................... 77
e. Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) ....................................................................... 77
II. HUKUK DALLARI AYIRIMINDA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN
YERİ VE YAKIN BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ .................................................................77
A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN HUKUK DALLARI
AYIRIMINDAKİ YERİ..................................................................................................77
B. YAKIN BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ.............................................................................78
III. KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI.........................................................79
A. ÖNEMİ .....................................................................................................................79
B. BOYUTLARI...............................................................................................................80
1. “Kültürel Kamu Hizmeti” Olarak Koruma .........................................................80
a. Korumanın Kültürel Boyutu ..................................................................... 80
b. UNESCO’nun Ülkemiz ile İlgili Kararlarından Örnekler............................. 81
aa. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti ..............................................81
bb. UNESCO’nun 2007 Dünya Mevlana Yılı İlanı.....................................81
cc. Ülkemizde UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde Yer Alan
Mekan ve Yapılar ..............................................................................81
2. Korumanın Sosyal Boyutu ................................................................................82
3. Korumanın Ekonomik Boyutu ..........................................................................83
C. TÜRLERİ....................................................................................................................84
1. Kamusal Koruma ..............................................................................................84
2. Bireysel Koruma ...............................................................................................86
a. Elde Tutma ............................................................................................... 86
b. Özel Müze ve Koleksiyonculuk................................................................. 86
IV. KORUMA MEVZUATININ TARİHİ GELİŞİMİ.................................................................86
A. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM ................................................................................88
1. Tanzimat Öncesi...............................................................................................88
2. Tanzimat Sonrası..............................................................................................88
B. CUMHURİYET DÖNEMİ ............................................................................................91
1. 1923-1950 ........................................................................................................91
2. 1951- 1972 Dönemi..........................................................................................92
12 İçindekiler
3. 1973- 1982 Dönemi ......................................................................................... 93
a. 1710 s. Eski Eserler Kanunu ......................................................................93
b. 1982 Anayasası.........................................................................................95
4. 1983- 2003 Dönemi ......................................................................................... 96
5. 14.07.2004 Tarihinde 5226 Sayılı Kanun ile Getirilen Değişiklikler.................. 99
6. 2011 Sonrası Dönem ..................................................................................... 100
V. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET SORUNU
VE BUNLARIN KAMU MALI TEORİSİNDEKİ YERİ....................................................... 104
A. İDARENİN KAMU MALLARI ÜZERİNDE HİÇBİR MÜLKİYET HAKKININ
OLMADIĞI, “DENETİM VE GÖZETİM” YETKİSİNİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ ................... 104
1. Görüşün Açıklanması ..................................................................................... 104
2. “Devletin Hüküm ve Tasarrufu” Kavramı ve Taşınmaz Kültür ve Tabiat
Varlıklarının Devletin Hüküm ve Tasarrufunda Olması.................................. 105
B. KAMU MALLARI ÜZERİNDE MÜLKİYETİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ ................................ 106
1. İdarenin Kamu Hukuku Kurallarına Tâbi Bir Kamu Mülkiyeti Olduğu
Görüşü ........................................................................................................... 107
2. İdarenin Kamu Malları Üzerinde Özel Mülkiyet Hakkı Olduğu ve
Tahsisin Kamu Yararına İrtifak Oluşturduğu Görüşü...................................... 107
3. Düalist Yaklaşım Olarak “Karma Hukuki İlişki” ve “Değiştirilmiş Özel
Mülkiyet” Görüşü .......................................................................................... 108
4. Kollektif Mülkiyet Görüşü .............................................................................. 109
C. KAMU MALLARI ÜZERİNDE İDARENİN MÜLKİYETLE BEKÇİLİK ARASINDA BİR
HAKKI OLDUĞU GÖRÜŞÜ ...................................................................................... 110
D. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI BAKIMINDAN
DEĞERLENDİRMELER............................................................................................. 110
VI. KORUMACILIK ALANINDAKİ BAŞLICA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE
ÖRGÜTLENMELER................................................................................................... 114
A. ULUSLARARASI BAŞLICA SÖZLEŞMELER ................................................................115
1. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme................... 115
2. Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi .......................................... 117
3. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi.............................................................................. 119
4. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi........................... 120
5. Özellikle Su Kuşlarının Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme
Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme......................................................... 123
6. Akdeniz'de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol ...... 124
7. 1949 Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri .............................................. 126
8. Silahlı Çatışma Halinde Kültür Mallarının Korunması Sözleşmesi.................. 128
9. Kültür Varlıklarının Yasa Dışı İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin
Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili 1970
UNESCO Sözleşmesi....................................................................................... 130
10. Venedik Tüzüğü (1964).................................................................................. 133
İçindekiler 13
11. Roma Statüsü (1998)......................................................................................134
12. Diğer Sözleşmeler ..........................................................................................137
B. ULUSLARARASI KURULUŞLAR ................................................................................138
VII. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK .......................................................................................138
A. ALMANYA ..............................................................................................................139
1. Giriş ................................................................................................................139
2. Alman Hukukunda Kültür Varlıklarının Korunması.........................................146
a. Tarıhsel Gelişimi..................................................................................... 146
b. Terminoloji............................................................................................. 154
aa. Kültür Varlığı ...................................................................................154
bb. Kültür Varlıklarının Korunması........................................................159
c. Korunması Öngörülen Kültür Varlıklarının Türleri.................................. 160
aa. İnşai/Mimari Kültür Varlıkları (Baudenkmäler)...............................160
bb. Arkeolojik Kültür Varlıkları (Bodendenkmäler)...............................161
cc. Yeşil Kültür Varlıkları (Gründenkmäler/Tarihi Parklar,
Bahçeler).........................................................................................164
dd. Taşınır Kültür Varlıkları (bewegliche Denkmäler) ...........................165
ç. Kültür Varlıklarının Belirlenmesinde Esas Alınan Ölçütler...................... 166
aa. Niteliğe İlişkin Ölçütler....................................................................166
aaa. Sanatsal Nedenler................................................................. 166
bbb. Tarihsel Nedenler.................................................................. 167
ccc. Bilimsel Nedenler.................................................................. 168
ddd. Mimari Yapıya Dayanan Nedenler (Städtebauliche
Gründen)............................................................................... 168
eee. Teknolojiye Dayalı Nedenler ................................................. 169
bb. Kültür Varlığı Sayılmada Liyakat (Korunmaya Değer Olma)
Ölçütü ve Kamu Yararı ....................................................................169
cc. Uluslararası Kaynak Olarak UNESCO’nun Kültürel Dünya
Mirası Belirleme Kriterleri...............................................................170
d. Kültür Varlıklarının Korunmasında Yetkili Başlıca Kurum ve
Kuruluşlar............................................................................................... 172
aa. Kültür Varlıklarını Koruma Daireleri................................................173
bb. Kültür Varlıkları İhtisas Daireleri (Denkmalfachböherden).............174
cc. Belediyeler......................................................................................176
dd. Danışma Kurulları (Landesdenkmalräte) ........................................176
ee. Başlıca Diğer İdareler......................................................................177
e. Kültür Varlıklarının Koruma Altına Alınması (Unterschutzstellung) ....... 177
aa. Kurucu Sistem (Konstitutivsystem).................................................178
bb. Ipso Iure veya Tipiklik Sistemi (Tatbestandsystem) ........................178
14 İçindekiler
cc. Karma Sistem (Mischsysteme) ....................................................... 179
dd. Yargısal Korunma ........................................................................... 180
ee. Koruma Altına Alınmanın Hukuki Sonuçları ................................... 181
aaa. Enformasyonel Yükümlülükler ..............................................181
bbb. Konservasyonel Yükümlülükler .............................................182
aaaa. Kaçınma Yükümlülüğü ............................................... 182
bbbb. Koruma/Muhafaza Yükümlülüğü............................... 183
cccc. Koruma Yükümlülüğünün Çekilmez Hale gelmesi
(Unzumutbarkeit) ...................................................... 184
dddd. Yetkli Idarelerin Yükümlülükleri................................. 187
eeee. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesinin Hukuki
Sonuçları.................................................................... 188
f. Kültür Varlıklarının Korunmasında Kabul Edilen Başlıca İlkeler ..............189
aa. Kültür Varlıklarının Korunmasında Birlik İlkesi (Einheit der
Denkmalpflege) .............................................................................. 189
bb. Kültür Varlıklarının Korunmasında Kullanıma Öncelik
Verilmesi İlkesi ............................................................................... 191
cc. Kültür Varlıklarının Korunmasında Mülkiyete Saygı
Gösterilmesi İlkesi .......................................................................... 193
g. Kültür Varlıklarının Korunması Amacıyla Başvurulan Tedbirlerin
Uygulanma Ölçütleri...............................................................................196
aa. Tedbirin Uygunluğu Ölçütü (Geeignetheit der Maßnahme): ......... 197
bb. Mecburiyet Ölçütü (Notwendigkeit) .............................................. 197
cc. Ölçülülük ........................................................................................ 198
dd. Müdahalenin En Aza İndirgenmesi................................................. 198
h. Kültür Varlıklarının Bakım-Onarımına İlişkin Düzenlemeler ...................199
ı. Temel Haklar Boyutuyla Kültür Varlıklarının Korunması.........................199
aa. Sanat Özgürlüğü ............................................................................. 200
bb. Bilim Özgürlüğü .............................................................................. 201
cc. Mülkiyet Hakki ............................................................................... 202
dd. Din ve İnanç Özgürlüğü .................................................................. 202
ee. Azınlık Hakları................................................................................. 203
i. Ara Sonuç ...............................................................................................203
3. Alman Hukukunda Tabiat Varlıklarının Korunması ........................................ 206
a. Giriş ........................................................................................................206
b. Federal Almanya’da Tabiat Koruma Hukukunun Gelişim Süreci ............208
c. Tabiatln Korunmaslna İlişkin Anayasal Dayanak ve Eyaletlerin
Yasama Yetkisinin Kapsaml.....................................................................213
d. Federal Tabiatı Koruma Kanununun Genel Çerçevesi ............................216
e. Korunan Alanlar ve Tabiat Varlıkları .......................................................219
İçindekiler 15
aa. Giriş.................................................................................................219
bb. Biyotop Birliği ve Biyotop Ağı..........................................................220
aaa. Doğa Koruma Alanları (Naturschutzgebiete) ........................ 221
bbb. Milli Parklar (Nationalparke)................................................. 222
ccc. Milli Tabiat Abideleri (Nationale Naturmonumente)............ 223
ddd. Biyosfer Reserv Alanı (Biosphärenreservate)........................ 224
eee. Peyzaj Koruma Alanları (Landschaftsschutzgebiete) ............ 225
fff. Tabiat Parkları (Naturparke) ................................................. 227
ggg. Tabiat Anıtları (Naturdenkmäler).......................................... 227
hhh. Korunan Peyzaj Bölümleri (Geschützte
Landschaftsbestandteile)...................................................... 228
ııı. Yasal Olarak Korunan Biyotoplar (Gesetzlich geschützte
Biotope) ................................................................................ 229
iii. Natura 2000.......................................................................... 230
f. Yasal Önalım Hakkı (Vorkaufsrecht)....................................................... 232
g. Deniz Tabiatının Korunması ................................................................... 233
h. Kamusal Amaçlara İlişkin İşlevselliğin Korunması .................................. 234
ı. Ara Sonuç ............................................................................................... 235
B. İTALYA....................................................................................................................236
C. FRANSA ..................................................................................................................237
1. Giriş ................................................................................................................237
2. Tarihi Gelişim .................................................................................................238
3. Fransa’da Kültür Varlıklarının Korunması Rejimi............................................241
a. Tarihi Yapı Olarak Koruma ve Yöntemleri .............................................. 242
aa. Tarihi Yapıların Korunması..............................................................242
bb. Genel Olarak Koruma Usulü ...........................................................242
cc. Taşınmaz Yapıların ve Alanların Korunması ....................................244
aaa. Sınıflandırılmış Taşınmazların Korunması ............................. 244
aaaa. Koruma Usulü ............................................................244
bbbb. Korumanın Etkileri .....................................................245
cccc. Muhafaza Usulü .........................................................245
bbb. Tescilli Taşınmazların Korunması .......................................... 246
aaaa. Koruma Usulü ............................................................246
bbbb. Korumanın Etkileri .....................................................246
cccc. Muhafaza Usulü .........................................................246
dd. Taşınırların Korunması Usulü..........................................................247
aaa. Sınıflandırılmış Taşınırların Korunması.................................. 247
aaaa. Koruma Usulü ............................................................247
bbbb. Korumanın Etkileri .....................................................247
16 İçindekiler
cccc. Muhafaza Usulü......................................................... 248
bbb. Tescilli Taşınırların Korunması ...............................................248
aaaa. Koruma Usulü .............................................................. 248
bbbb. Korumanın Etkileri ..................................................... 248
cccc. Muhafaza Usulü......................................................... 249
4. Fransa’da Tabiat Varlıklarının Korunması Rejimi ........................................... 249
a. Tarihçesi .................................................................................................249
b. Korumada Yetki ......................................................................................251
aa. Merkezi İdarenin Doğal Alanların Korunmasındaki Rolü................ 251
bb. Doğal Alanların Korunmasında Yerel Aktörlerin Katılımı................ 252
aaa. Koruma Altındaki Doğal Alanların Oluşturulması
Konusunda Katılım ................................................................252
bbb. Yönetim Usulü Konusunda Katılım ........................................252
c. Koruma Yöntemleri ve Araçları...............................................................252
aa. Genel Koruma Yöntemleri ve Özellikleri ........................................ 252
bb. Koruma Araçları.............................................................................. 253
aaa. Avrupa Birliği Hukukundan Kaynaklanan Koruma
Araçları ..................................................................................253
aaaa. Özel Koruma Alanları (Les zones de protection
spéciale):.................................................................... 253
bbbb. Natura 2000 Ağı (Le réseau Natura 2000): ................ 254
bbb. Tabiat Varlıklarının Ulusal Düzenlemelerle Korunması .........254
aaaa. Milli Parklar (Les parcs nationaux):............................ 254
bbbb. Sınıflandırılmış ve Tescilli Sitler (Les sites classés
et inscrits):................................................................. 254
cccc. “Ulusal” Doğal Rezerv Alanları ve
“Sınıflandırılmış” Doğal Rezerv Alanları (Les
réserves naturelles « nationales » et réserves
naturelles « classées»):.............................................. 255
dddd. Koruma Ormanları (Les forêts de protection): .......... 255
eeee. Koruma Altındaki Deniz Alanları (Les aires
marines protégées): .................................................. 255
ccc. Yerel Yönetimler Tarafından Yapılan Koruma (Bölgesel
Doğal Rezerv Alanları ve Korsika Rezerv Alanları (Les
réserves naturelles régionales et les réserves de Corse): .....255
ddd. Mülkiyetin Edinilmesi Yöntemi ile Doğal Alanların
Korunması .............................................................................256
aaa. Kıyı Koruma Kurumu (Conservatoire du littoral)
Tarafından İktisap Edilmesi........................................ 256
bbbb. Bölgesel Hassas Doğal Alanlar (Les espaces
naturels sensibles des départements)....................... 256
İçindekiler 17
eee. Doğal Alanların Koruma Sözleşmeleri Yöntemi ile
Korunması............................................................................. 256
aaaa. Natura 2000 Sözleşmeleri (Les contrats Natura
2000) ..........................................................................256
bbbb. Bölgesel Doğal Parklar (Les parcs naturels
régionaux) ..................................................................257
5. Değerlendirme ...............................................................................................257
D. İNGİLTERE ..............................................................................................................258
E. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ .............................................................................262
1. Giriş ................................................................................................................262
2. Amerika Birleşik Devletleri'nin Yetki Alanındaki Kültür Varlıkların
Korunması ......................................................................................................263
a. 1906 yılında Eski Eserler Yasası.............................................................. 263
b. 1935 Tarihi Alanlar Yasası ...................................................................... 264
c. 1966 Ulusal Tarihi Koruma Yasası .......................................................... 265
d. 1979 Arkeolojik Kaynakları Koruma Yasası ............................................ 267
3. Yabancı Kültür Varlıklarının İthalat Ve İhracatına İlişkin Düzenlemeler .........270
a. 1972 tarihli Kolomb Öncesi Anıtsal ya da Mimari Heykel ya da
Duvar Resimlerinin İthalatı Düzenlemesi ............................................... 270
b. Ulusal Çalıntı Eserler Yasası.................................................................... 271
c. 1983 Kültür Varlıkları Konvansiyonu Uygun Bulma Kanunu .................. 274
F. DİĞER BAZI ÜLKELER..............................................................................................277
İKİNCİ BÖLÜM
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINDA;
SİT TÜRLERİ VE DERECELENDİRİLMELERİ, TESPİT-TESCİL İŞLEMLERİ,
KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI VE UYGULAMALARI,
KORUMAYA YÖNELİK BAŞLICA İLKELER İLE YETKİLİ MAKAM
I. SİT TÜRLERİ VE BAŞLICA KULLANIM KARARLARI......................................................279
A. SİT TÜRLERİ............................................................................................................279
1. Doğal Sitler.....................................................................................................279
a. Tanım ..................................................................................................... 279
b. Doğal Sit’in Başlıca Ölçütleri .................................................................. 281
c. Doğal Sit’in Dereceleri ve Kullanım Kararları ......................................... 287
aa. Kesin Korunacak Hassas Alanlar .....................................................290
bb. Nitelikli Doğal Koruma Alanları.......................................................293
cc. Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları....................296
d. Doğal Sit Alanlarındaki Başlıca Uygulamalar ve Sorunlar....................... 299
aa. Genel Olarak ...................................................................................299
bb. Doğal Sit Alanı İrdeleme Çalışmaları ...............................................301
18 İçindekiler
cc. Doğal Sit Alanlarında Teknik Alt Yapı Faaliyetleri ve İskelelerin
Durumu .......................................................................................... 303
aaa. Teknik Alt Yapı Faaliyetleri ....................................................303
bbb. İskelelerin ve Balıkçı Barınaklarının Durumu .........................304
dd. Doğal Sit Alanı-Orman Alanı İlişkisi................................................. 309
ee. Doğal Sit Alanları ve Turizm Merkezleri ......................................... 312
ff. Doğal Sit Alanlarında Enerji Santrallerinin Durumu ....................... 317
aaa. Rüzgar Enerjisi Santralleri......................................................317
bbb. Rüzgar Enerjisi Santralleri Dışında Kalan Enerji
Santralleri ..............................................................................318
aaaa. İlke Kararları ve Danıştay’ın Yaklaşımı ....................... 318
bbbb. Kalkınma Planlarındaki Durum .................................. 321
gg. Doğal Sit Alanlarında Ağaçlandırma, Tarım ve Hayvancılık
Faaliyetlerinin Durumu................................................................... 321
aaa. Ağaçlandırma............................................................. 321
bbb. Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri ............................... 323
ğğ. Doğal Sit Alanı ile Özel Çevre Koruma Alanının Çakışık Olması
Halinde İmar Planlarını Hangi Merciin Onaylayacağı Sorunu ......... 329
hh. Madencilik Faaliyetleri ................................................................... 332
ıı. Satış-Kiralama Talepleri.................................................................. 337
ii. Otopark Sorunu.............................................................................. 344
2. Kentsel Sit ...................................................................................................... 344
a. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Temel İlkeleri........346
b. Kentsel Sit Alanlarında Uygulama...........................................................347
aa. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları
Belirlenmemiş Kentsel Sit Alanlarındaki Durum............................. 347
bb. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları
Belirlenmiş Alanlar ......................................................................... 347
cc. Koruma Amaçlı İmar Planı Bulunan Alanlar.................................... 348
d. Kentsel Sit Alanlarında Denetleme .........................................................350
3. Tarihi Sit......................................................................................................... 350
a. Tanım......................................................................................................350
b. Tarihi Sit’lerde Koruma ve Kullanma Koşulları........................................351
c. Fransa Örneğinde Tarihi Çevre Bilincinin Kökenleri ve Gelişimi .............353
4. Arkeolojik Sit.................................................................................................. 355
a. Arkeolojik Sit’lerde Koruma ve Kullanma Koşulları.................................355
aa. I. Derece Arkeolojik Sit ................................................................... 355
bb. II. Derece Arkeolojik Sit .................................................................. 356
cc. III. Derece Arkeolojik Sit ................................................................. 357
İçindekiler 19
dd. Kentsel Arkeolojik Sit ......................................................................359
b. İdarece Araştırma, Sondaj, Kazı İzni Verilmesi ve Süresi........................ 360
aa. Kazı İzninde Usul ve Kazı İzninin Devredilemeyeceği İlkesi.............362
bb. Araştırma, Sondaj ve Kazı İzninin Hükümsüzlüğü ...........................363
c. Arkeolojik Sit Alanlarında Açığa Çıkarılan Taşınır Kültür
Varlıklarının Korunması.......................................................................... 363
d. Arkeolojik Sit Alanlarında Yapılaşma...................................................... 364
e. Baraj Altında Kalacak Sit Alanlarının Durumu ........................................ 368
f. Ören Yerlerindeki Arkeolojik Taşınmaz Kültür Varlıklarının
Kullandırılması........................................................................................ 371
g. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Arkeolojik Sit
Alanlarında “Günübirlik Kullanım” Tesislerinin Kapsamı (701 s. KYK
İlke Kararı).............................................................................................. 372
h. Arkeolojik Sit Alanlarındaki Sanatsal Faaliyetler, Surlar’ın Durumu
ve Diğer Uygulamalar............................................................................. 372
B. KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASI VE “İYİ YÖNETİM HAKKI” BAĞLAMINDA
BİLGİ EDİNME HAKKI VE SİT KARARLARI ................................................................374
1. Kamu Hizmetlerinin Sunulması ve İyi Yönetim Hakkı.....................................374
2. Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı...............................................................377
a. Dilekçe Hakkı.......................................................................................... 377
b. Bilgi Edinme Hakkı.................................................................................. 378
C. SİT ALANI İLANININ İMAR PLANLARINA VE İMAR UYGULAMALARINA ETKİSİ .......384
1. Sit İlanının İmar Planlarına Etkisi....................................................................384
2. Sit Alanı İlân Edilen Yerlerde Koruma Amaçlı İmar Planı Yapılması
Zorunluluğu....................................................................................................386
a. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Hazırlanması....................................... 386
aa. Temel İlkeler ve Hazırlık Aşaması....................................................386
bb. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Amaç, Hedef ve Yaklaşımları.......393
cc. Yetki ve Yöntem.............................................................................399
b. Koruma Amaçlı İmar Planlarına Katılım ................................................. 400
c. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yapılma Süresi ve Karara
Bağlanması............................................................................................. 401
d. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Uygulanması Amacıyla Kamu
Kurumları Arasında Taşınmaz Mal Devri ................................................ 407
e. Çevre Düzeni Planı-Koruma Amaçlı İmar Planı İlişkisi ............................ 408
f. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve Teknik
Altyapı ile Planlarda Değişiklik Yapılması ............................................... 409
aa. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve
Teknik Altyapı .................................................................................409
bb. Koruma Amaçlı İmar Planında Değişiklik Yapılması ........................412
20 İçindekiler
g. Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz .........................................................416
h. Uygulamanın Denetlenmesi ...................................................................416
3. Sit Kararının Devam Eden İnşaatlara Etkisi .................................................... 417
4. Sit Alanlarında Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Yapılanma Koşulları ......... 418
D. SİT ALANI İLANINDAN KAYNAKLANABİLEN BAZI SORUNLAR................................. 419
1. Sit Sınırlarından Kaynaklanabilen Sorunlar (Büyük, Küçük Olma) ve Sit
Sınırları ile Derecesinde Değişiklik Yapılması................................................. 420
2. Cins Tashihi Taleplerinden Kaynaklanan Hukuki Sorunlar ............................. 425
3. Sit Alanları ve Tahsis Uygulaması................................................................... 426
a. Tahsis Kavramı ve Başlıca Özellikleri.......................................................426
b. Tahsis Kararının İdari İşlem Teorisi Bakımından İrdelenmesi .................430
c. Tahsisin Amacı ........................................................................................430
d. Tahsisi Yapılamayacak Taşınmazlar ........................................................433
e. Tahsis İşleminin Değiştirilmesi-Kaldırılması............................................433
4. Sit Alanlarında Su Ürünleri Üretimi ve Yetiştirilmesinden
Kaynaklanabilen Sorunlar .............................................................................. 435
5. Sit Alanlarında İfraz-Tevhid Uygulamaları ..................................................... 436
a. İfraz.........................................................................................................436
b. Tevhid .....................................................................................................439
II. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ TESPİT
VE TESCİLİ İLE YAPILAŞMA VE BAKIM-ONARIM İSTEMLERİNİN HUKUKİ REJİMİ....... 441
A. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ...... 441
1. Tespit ............................................................................................................. 441
2. Tescil.............................................................................................................. 449
3. Korumada “Yeteri Kadar Eser” Sorunu .......................................................... 463
4. Tespit ve Korunma Aşamasında Dikkate Alınacak Esaslar ............................. 466
B. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ
GRUPLANDIRILMASI (I. ve II. GRUP YAPILAR)........................................................ 466
C. SİT ALANLARI DIŞINDA VE ÜZERİNDE KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ
KÜLTÜR VARLIĞI BULUNAN PARSELLERİN KORUMA ALANI VE KESİN YAPI
YASAĞI ÇİZGİSİNİN OLUŞTURULMASI ................................................................... 470
D. YAPILAŞMA İSTEMLERİ .......................................................................................... 472
1. Tescilli Taşınmazlarda Yapılaşma İstemi, Projeler ve Fonksiyon
Değişikliği....................................................................................................... 472
2. Tescilli Eski Eserde Ek Yapılaşma İstemleri .................................................... 489
3. Tescilli Bitişiği veya Karşısındaki Taşınmazlarda Yapılaşma İstemleri ............ 491
4. Tescilli Eski Eser Bitişiğindeki Taşınmazların Yapılaşma Koşulları Belirsiz
Süreli Askıya Alınmamalıdır ........................................................................... 495
5. Yapı Kullanma İzinleri .................................................................................... 496
E. TESCİLLİ TAŞINMAZLARA İLİŞKİN BAKIM VE ONARIM İSTEMLERİ ......................... 497
İçindekiler 21
1. Sit Alanları ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Bitişik
Parselleri ile Koruma Alanlarındaki Tescilsiz Yapıların Bakım ve Basit
Onarımları ve Müdahale Biçimleri .................................................................499
2. Esaslı Onarım ve Esaslı Onarım İlkeleri...........................................................503
3. Kentsel Sit Alanlarında Yapılan Uygulamalar .................................................510
4. Han’ların ve Çeşmelerin Durumu ...................................................................515
5. Depremde Hasar Gören Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları ile Sit
Alanları ve Etkileşim-Geçiş Sahalarındaki Yapılarda Yapılacak
Uygulamalar...................................................................................................516
6. Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare ve Denetimindeki Kültür Varlıklarına
Müdahale Biçimleri, Uygulama ve Denetimi..................................................516
7. Bakım-Onarım Yükümlüğünü Yerine Getiremeyecek Olma Hâli ....................519
8. Yok Olan Tescilli Yapılara İlişkin İşlemler........................................................520
9. Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması
ve Yaşatılarak Kullanılması .............................................................................522
F. TESCİLDEN DÜŞME ................................................................................................526
1. Tescilden Düşme Kararının Hukuki Niteliği ....................................................526
2. Tescilden Düşme Kararına ilişkin Esaslar........................................................526
3. Tescilden Düşme Kararının Sonuçları.............................................................528
G. İZİNSİZ UYGULAMA VE MÜDAHALELER .................................................................528
H. KORUNMASI GEREKLİ TABİAT VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ .........................539
1. Giriş ................................................................................................................539
2. Tabiat Varlıklarına dair korunan alanlara ilişkin genel ilkeler.........................541
3. Doğal Sitler ve Anıt Ağaçlar ve Mağaralara ilişkin Tespit, Ayırt Edici
Özellikler, Tescil, Onay ve İlanına İlişkin Esas ve İlkeler..................................543
a. Doğal sitlerin tespit ilke ve kriterleri ...................................................... 543
b. Tabiat Varlıklarının Tespit ilke ve Esasları .............................................. 546
c. Doğal sit alanları ve tabiat varlıklarının tescil ve ilanına ilişkin usul
ve esaslar ............................................................................................... 546
d. Anıt Ağaçlar............................................................................................ 550
e. Mağaralar............................................................................................... 554
4. Özel Çevre Koruma Bölgelerinin Tespit İlke ve Esasları..................................558
5. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları ve
Sulak Alanların Tescil, Onay ve İlanına İlişkin Esas ve İlkeler..........................558
6. Tescilden Düşme ............................................................................................560
III. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINA YÖNELİK
BAŞLICA İLKELER .....................................................................................................562
A. KORUMA-KULLANMA DENGESİNİN SAĞLANMASI İLKESİ ......................................562
1. İlkenin Açıklanması ........................................................................................562
2. “Yeteri Kadar” Korunma Alanı Oluşturma......................................................564
22 İçindekiler
B. “YIKMADAN KORUMANIN ESAS OLMASI” İLKESİ .................................................. 564
1. İlkenin İçeriği ................................................................................................. 564
2. “Yıkmadan Korumanın Esas Olması” İlkesi .................................................... 569
3. Tescilli Eski Eserin Yıkılmasından Kaynaklanan İdarenin Mâli
Sorumluluğu ve Rücû Sorunu ........................................................................ 572
C. TESCİLLİ ESKİ ESERE SAYGI GÖSTERİLMESİ İLKESİ.................................................. 574
D. DOĞAL SİT ALANI SINIRLARININ BELİRLENMESİNDE “PARSEL ÖLÇEĞİNE
DEĞİL, ALAN ÖLÇEĞİNE BAKILMASI” İLKESİ .......................................................... 575
E. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ “BULUNDUKLARI YERLERDE
KORUNMASI” İLKESİ .............................................................................................. 577
1. İlkenin Açıklanması ........................................................................................ 577
2. Tescilli Eski Eserden Kopan Parçaların Hukuki Rejimi-Kamu Malı ve
Mütemmim Cüz İlişkisi................................................................................... 579
F. TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN TAKS ORANLARININ İMAR PLANI İLE GETİRİLEN
YAPILAŞMA ORANLARINA GÖRE ÖNCELİKLİ OLDUĞU İLKESİ ................................ 584
IV. SİT ALANLARI VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA YETKİLİ MAKAM VE
İLGİLİ BAŞLICA KURULUŞLAR .................................................................................. 586
A. BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR ........................................................................ 586
1. Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarının Yapısı ve İşleyişi...................... 586
a. Koruma Bölge Kurullarının Oluşumu ve Üyeliğin Sona Ermesi ...............587
b. Koruma Bölge Kurullarının Görev-Yetkileri, Kararları ile Yerinde
İnceleme .................................................................................................591
c. Koruma Bölge Kurullarında Başkan Seçimi, Toplantı ve Karar Nisabı.....604
d. Toplantı Yeri, Zamanı ve Toplantı Süresi ................................................605
e. Gündemin Belirlenmesi-Ek Gündem ......................................................606
g. Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması ve Dağıtım
Esasları....................................................................................................609
aa. Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması .................... 609
bb. Karar Dağıtım Esasları .................................................................... 611
h. Koruma Bölge Kurulu Kararlarında Maddi Hata .....................................612
ı. Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Zorunluluğu.............................613
i. İsnat ve İftiralara Karşı Korunma ............................................................616
j. Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri........................................................617
aa. Genel Olarak................................................................................... 617
bb. Raportörler..................................................................................... 620
cc. Denetim ve Soruşturma ................................................................. 620
k. Yenileme Alanlarında Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu
Kurulması................................................................................................622
l. Değerlendirme........................................................................................624
2. Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu...................................................... 625
İçindekiler 23
a. Oluşumu................................................................................................. 625
b. Görev ve Yetkileri................................................................................... 629
c. Çalışma Şekli .......................................................................................... 632
d. Üyeliğinin Süresi ve Sona Ermesi ........................................................... 632
e. Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararlarının Hukuki Statüsü........................ 633
aa. İdari İşlem Teorisindeki Yeri............................................................633
bb. Normlar Hiyerarşisindeki Yeri .........................................................633
cc. Bağlayıcılığı .....................................................................................634
dd. Zaman Bakımından Yürürlüğü ........................................................635
ee. Denetimi .........................................................................................636
3. Kültür Varlıklarını Koruma Koordinasyon Kurulu ...........................................636
4. Kültür ve Turizm Bakanlığı..............................................................................636
5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı...........................................................................641
a. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın(ÇŞB) Görevleri ve Teşkilatı.................. 641
aa. Görevleri.........................................................................................641
bb. Teşkilâtı...........................................................................................645
b. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ........................................ 646
c. İlgili Diğer Bakanlık Birimleri .................................................................. 647
aa. Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü............................................647
bb. Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel
Müdürlüğü......................................................................................649
d. Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Bölge
Komisyonlarının Genel Hukuki Rejimi .................................................... 650
aa. Genel Olarak ...................................................................................650
bb. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonunun Kuruluşu ile
Çalışma Usul ve Esasları..................................................................651
aaa. Merkez komisyonunun teşkili ve komisyon üyeliği............... 651
bbb. Merkez Komisyonunun Görev ve Yetkileri ile Çalışma
Şekli....................................................................................... 652
ccc. Bölge Komisyonlarının Oluşumu, Üyelik Süresi ve
Üyeliğin Sona Ermesi ............................................................ 653
ddd. Bölge Komisyonlarının Görevleri ve Çalışma Şekli ................ 653
eee. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonlarında Alt
Komisyonlar Kurulması ......................................................... 654
fff. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonlarınca Alınan
Kararlar ve Dağıtımı .............................................................. 655
ggg. Kararlara Uyma Zorunluluğu................................................. 655
hhh. Merkez Komisyonuna Yapılacak İtirazlar .............................. 655
6. Koruma Uygulama ve Denetim Bürolarının (KUDEP) Durumu .......................656
a. Tanımı .................................................................................................... 656
24 İçindekiler
b. Amacı......................................................................................................656
c. Kuruluşu .................................................................................................656
d. KUDEB’lerin Görevleri.............................................................................658
e. KUDEB’lerin Çalışma Şekli.......................................................................660
7. Alan Yönetimi, Müze Yönetimi ve Anıt Eser Kurulu....................................... 661
8. Güncel Kuruluşlar .......................................................................................... 666
a. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı Hakkında Bazı
Düzenlemeler Yapılmasına Dair Kanun ve ilgili idareler .........................667
aa. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı....................... 667
bb. Gelibolu Koruma Komisyonu.......................................................... 670
b. Kapadokya Alanı Hakkında Kanun ve ilgili idareler.................................672
aa. Kapadokya Alan Komisyonu ........................................................... 672
bb. Kapadokya Alan Başkanlığı............................................................. 675
9. İlgili Diğer Başlıca Kurum ve Kuruluşlar ......................................................... 680
a. Kamu Kuruluşları ....................................................................................680
b. Sivil Toplum Kuruluşları ..........................................................................685
B. SİT ALANLARININ VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA MERKEZİ VE
YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ VE İŞ BİRLİĞİ ............................................................ 685
C. İDARİ İŞLEM TEORİSİ BAKIMINDAN SİT KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ .................. 688
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI İLE İLGİLİ BAŞLICA HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLER, KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI
HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE YARGISAL DENETİM
I. İDARENİN BAŞLICA YÜKÜMLÜLÜKLERİ ................................................................... 691
A. KORUMAYA YÖNELİK KARAR ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE GENEL-ÖZEL
KANUN İLİŞKİLERİ .................................................................................................. 691
B. UYGULAMAYI DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ......................................................... 694
C. TEKNİK ELEMAN YARDIMINDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ................................. 694
D. İDARENİN MÂLİ KOLAYLIK SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ......................................... 695
1. Katkı Payı ....................................................................................................... 696
2. Ödenek Yardımı ............................................................................................. 699
3. Tazminat Ödeme ........................................................................................... 699
4. Kredi Verme................................................................................................... 699
5. Onarım Yardımı Verme.................................................................................. 700
6. Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi ile
Enerji Desteği Uygulaması ............................................................................. 703
7. Kültür Varlıklarına Yönelik Bağış ve Yardımların Gelir ve Kurumlar
Vergisinden İndirim Esasları .......................................................................... 704
a. Gelir Vergisi Kanunu ...............................................................................705
İçindekiler 25
b. Kurumlar Vergisi Kanunu ....................................................................... 706
c. Ayni Olarak Yapılan Bağış ve Yardımlar.................................................. 707
d. Yabancı Para ile Yapılan Bağış ve Yardımlar........................................... 708
e. Abide Eserin Kayıtlı Olduğu Kuruma Yapılan Bağış ve Yardımlar ........... 708
8. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına Yönelik Başlıca
Uluslararası Fonlar .........................................................................................709
a. Küresel Miras Fonu ................................................................................ 709
b. Kültürel Miras Alanında Avrupa Birliği Fonları ve İdarenin
Bilgilendirmesi ....................................................................................... 710
aa. Avrupa Kültür Programı (2007-2013) .............................................710
bb. Avrupa Kültür Başkentleri...............................................................711
cc. EUROMED Kültürel Miras Programı................................................712
dd. UNESCO Dünya Mirası Fonu ...........................................................712
ee. Dünya Anıtlar Fonu.........................................................................713
E. KÜLTÜR YATIRIM VE GİRİŞİMLERİNİ TEŞVİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ................................714
F. KAMULAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ .........................................................................719
G. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ VE
İŞGALDEN KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLE TABELALARIN DURUMU .......................724
H. YAPTIRIM UYGULAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ................................................................725
II. MALİK VE DİĞER İLGİLİLERE YÖNELİK BAŞLICA YASAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER............727
A. YASAKLAR ..............................................................................................................727
1. İzinsiz Müdahale ve Kullanma Yasağı .............................................................727
2. Devir Yasağı....................................................................................................729
3. Zilyetlik Yoluyla İktisap Yasağı........................................................................729
a. 27.07.2004 Tarihli ve 5226 Sayılı Yasa Öncesi........................................ 729
b. 27.07.2004 Tarih ve 5226 Sayılı Yasa Sonrası......................................... 732
B. YÜKÜMLÜLÜKLER ..................................................................................................735
1. Haber Verme Yükümlülüğü ............................................................................735
2. Maliklerin İzin Verme Yükümlülüğü ...............................................................737
3. Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Yükümlülüğü ..................................737
4. Özen Yükümlülüğü .........................................................................................738
5. İzinsiz İnşai ve Fiziki Müdahalede Bulunmama Yükümlülüğü ........................738
6. Tesisleri Devir Yükümlülüğü...........................................................................739
7. Müellif Mimarların Yükümlülükleri ................................................................739
8. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığının Bakım ve Onarımını Yapma
Yükümlülüğü ..................................................................................................740
C. HAKLAR ..................................................................................................................741
1. Mülkiyet Hakkı Hükümlerinden Yararlanma ..................................................741
2. İntifa ve Kiraya Verme Hakkı..........................................................................741
26 İçindekiler
3. Trampa Talep Etme Hakkı.............................................................................. 741
a. Trampa edilebilecek taşınmazlar............................................................748
b. Trampaya konu taşınmazların belirlenmesi............................................749
c. Başvurunun şekli ve inceleme ................................................................750
d. Değer takdiri...........................................................................................751
e. Trampaya konu edilemeyecek Hazine taşınmazları................................751
f. İlan ve başvuru .......................................................................................752
g. Bedele itiraz............................................................................................753
h. Trampa ...................................................................................................754
4. “Hak Aktarımı” İsteme Hakkı ......................................................................... 754
5. Vergi İstisnası ve Muafiyetlerinden Yararlanma Hakkı- Korunması
Gerekli Kültür ve Tabiat Varlığı Niteliğindeki Taşınmazlardan Kısıtlı
Vergi Alma Yasağı .......................................................................................... 755
6. Tescilli Eski Eserin Satın Alınmasını Talep Hakkı ............................................ 759
III. KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE
YARGISAL DENETİM................................................................................................ 760
A. YARGI DIŞI DENETİM OLARAK İDARİ İTİRAZ VE DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ ..... 761
B. SİT KARARLARI VE TESCİLLİ TAŞINMAZLARLA İLGİLİ İŞLEMLERE KARŞI DAVA
AÇILMASI: DAVA DİLEKÇESİ................................................................................... 765
1. Dava Dilekçesinin Şekli ve Dava Dilekçesindeki Eksiklikler ............................ 765
2. Dava Dilekçesinin Verilebileceği Yerler.......................................................... 766
3. Harç ve Posta Giderleri .................................................................................. 767
C. İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI YÖNÜNDEN İRDELEMELER............................... 768
1. Görev-Yetki.................................................................................................... 768
a. Görev ......................................................................................................768
aa. Görevli Mahkeme........................................................................... 768
bb. Görev Kurallarının İhlâli.................................................................. 770
b. Yetki........................................................................................................770
aa. Yetkili Mahkeme ............................................................................ 770
bb. Yetki Kurallarının İhlâli ................................................................... 772
c. Görev-Yetki Konusunda Özel Durumlar..................................................773
aa. Davaların Birleştirilmesi ................................................................. 773
bb. Mercî Tâyini.................................................................................... 773
2. İdarî Merci Tecavüzü ..................................................................................... 774
3. Ehliyet............................................................................................................ 775
a. Genel Olarak...........................................................................................775
b. Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik............................................783
4. Husûmet ........................................................................................................ 784
5. İcrai İşlem Olup Olmama ............................................................................... 786
İçindekiler 27
6. Süreaşımı .......................................................................................................789
a. Sürenin Başlangıcı .................................................................................. 790
aa. Tebligat ...........................................................................................790
bb. Haricen Öğrenme............................................................................793
b. Süreaşımının Uygulanmaması veya Hafifletilmesi ................................. 796
aa. Yokluk .............................................................................................796
bb. Çalışmaya Ara Verme Süresi ...........................................................796
cc. İYUK md.7/4....................................................................................796
dd. İdarî İtiraz Yoluna Başvurulması......................................................797
ee. Mücbir Sebep..................................................................................797
ff. İYUK md. 9/2...................................................................................798
7. İdari Yargıda Tek Dilekçe ile Dava Açma ........................................................798
D. İPTAL DAVASINDA ESASA İLİŞKİN KOŞULLARI ........................................................805
1. Yetki ...............................................................................................................805
2. Şekil ...............................................................................................................812
3. Sebep .............................................................................................................816
4. Konu...............................................................................................................818
5. Amaç Unsuru ve Yapılaşma Baskısını Azaltma Amacıyla Doğal Sit Kararı
Alınıp Alınamayacağı Sorunu..........................................................................819
E. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI.............................................................................825
F. YARGILAMA SÜRECİNDE ÖZELLİK ARZ EDEBİLEN BAZI DURUMLAR ......................826
1. İspat Yükü ve Re’sen Araştırma İlkesi.............................................................826
2. Davanın İhbarı ve Davaya Müdahale .............................................................829
a. Davanın İhbarı........................................................................................ 829
b. Davaya Müdahale .................................................................................. 830
3. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri ..................................................................833
G. SİT ALANLARI VE TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN DAVALARDA
BİLİRKİŞİLİK VE SORUNLAR.....................................................................................835
H. CEZA DAVALARININ KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA ETKİSİ...................841
I. KORUMA KURULU KARARLARINA KARŞI İDARE MAHKEMELERİNDE AÇILAN
DAVALARIN SONUÇLANDIRILMASINDAN ÖNCE KURULA YAPILAN
BAŞVURULARIN DURUMU VE YARGI İLE İLGİLİ İŞLEMLER......................................844
1. İdare Mahkemelerinde Açılan Davaların Sonuçlandırılmasından Önce
Kurula Yapılan Başvuruların Durumu .............................................................844
2. Yargı ile İlgili İşlemler .....................................................................................846
İ. SİT ALANI İÇİNDE BULUNAN PARSEL İÇİN AÇILAN DAVANIN SİT ALANININ
TAMAMINA ETKİSİ .................................................................................................847
J. İPTAL KARARININ HÜKÜM VE SONUÇLARI ............................................................848
1. İşlem Yönünden .............................................................................................848
28 İçindekiler
2. Kişiler Yönünden............................................................................................ 852
a. Taraflar Bakımından ...............................................................................852
b. Üçüncü Kişiler Bakımından .....................................................................852
K. İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI ................................................................... 853
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI VE KORUNMASI
I. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI.................................................................................. 859
A. TÜRK HUKUKUNDA TAŞINIR KÜLTÜR VARLIĞININ TANIMI ................................... 859
1. Genel Olarak.................................................................................................. 859
2. Jeolojik, Tarih Öncesi Ve Tarihi Devirlere Ait Kültür Varlıkları ....................... 860
3. Etnografik Nitelikteki Kültür Varlıkları ........................................................... 861
4. Osmanlı Padişahlarına Ait Sikkeler ................................................................ 861
5. Milli Tarih Bakımında Önem Arz Eden Eşyalar............................................... 862
6. Kültür Varlığı Kapsamında Değerlendirilmeyen Define Kavramı ................... 862
B. KÜLTÜR VARLIĞININ BULUNMASI HALİNDE HABER VERME ZORUNLULUĞU ....... 863
C. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ TASNİF VE TESCİL İŞLEMLERİ ............................ 865
D. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ MÜLKİYETİNE İLİŞKİN HUSUSLAR,
YÖNETİMİ, GÖZETİMİ ............................................................................................ 869
E. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ TİCARETİ ...........................................................874
II. KOLEKSİYONCULUK ................................................................................................ 876
A. KOLEKSİYONUN KONUSU ...................................................................................... 876
B. KOLEKSİYONCU OLABİLEN KİŞİLER ........................................................................ 878
C. KOLEKSİYONCULUĞA BAŞVURU............................................................................ 879
D. KOLEKSİYONCULUĞUN DENETİMİ VE GÖZETİMİ .................................................. 880
E. KOLEKSİYONA DÂHİL VARLIKLARIN EL DEĞİŞTİRMESİ........................................... 881
F. KOLEKSİYON İZİN BELGESİNİN İPTALİ .................................................................... 882
III. MÜZELER................................................................................................................ 887
A. GENEL OLARAK...................................................................................................... 887
B. Devlet Müzeleri ..................................................................................................... 888
C. Özel Müzeler ......................................................................................................... 889
1. Özel Müzecilik Başvurusu .............................................................................. 889
2. Müzede Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarının Kaydı ve El Değiştirmesi ...... 891
3. Özel Müzelerin Denetimi ve Gözetimi........................................................... 892
IV. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ YASADIŞI TİCARETİ VE İADE DAVALARINDAN
ÖRNEKLER .............................................................................................................. 892
A. GENEL OLARAK...................................................................................................... 892
B. KÜLTÜR VARLIKLARININ İADESİNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER.................... 893
1. Uluslararası Sözleşmelerde Yer Alan Düzenlemeler ...................................... 893
İçindekiler 29
2. Türk Hukukundaki Hukuki Düzenlemeler.......................................................900
C. TÜRKİYE'YE İADESİ SAĞLANAN KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN YÜRÜTÜLEN
HUKUKİ SÜREÇLER .................................................................................................904
1. Dostane İlişkiler Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları ..........................................904
2. İkili Anlaşmalar Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları............................................906
3. Dava Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları............................................................907
a. Truva Hazinelerinin İadesi Hakkında Osmanlı Devleti-Schliemann
Davası..................................................................................................... 907
b. Amerika Pensilvanya Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi'nden İadesi
Sağlanan Troya Eserleri.......................................................................... 910
c. Elmalı Definesi'nin İadesi ....................................................................... 913
d. Metropolitan Sanat Müzesi’nden İadesi Sağlanan Likya Hazineleri....... 916
BEŞİNCİ BÖLÜM
2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI
KORUMA KANUNUNA MUHALEFET SUÇLARI
A. 2863 SAYILI KANUN’UN 65. MADDESİNDE DÜZENLENEN SUÇLAR ...........................919
1. Genel Olarak ..........................................................................................................919
2. Tescil Edilen Sit Alanları ve Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat
Varlıkları İle Korunma Alanlarına Kasten Zarar Verilmesi ......................................920
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer........................................................................920
b. Suçun Maddi Konusu .....................................................................................921
c. Suçun Faili ......................................................................................................922
d. Suçun Mağduru..............................................................................................922
e. Suçun Eylemi..................................................................................................922
f. Kusurluluk ......................................................................................................924
g. Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal ......................................................................925
h. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................................926
aa. Teşebbüs................................................................................................ 926
bb. İştirak ..................................................................................................... 926
cc. İçtima ..................................................................................................... 926
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi....................................................................927
3. İzin Alınmaksızın İnşaî ve Fiziki Müdahale Yapmak veya Yaptırmak ......................927
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer........................................................................927
b. Suçun Maddi Konusu .....................................................................................927
c. Suçun Faili ......................................................................................................928
d. Suçun Mağduru..............................................................................................928
e. Suçun Eylemi..................................................................................................928
f. Kusurluluk ......................................................................................................930
30 İçindekiler
g. Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal ...................................................................... 931
h. Suçun Özel Görünüş Biçimleri........................................................................ 931
aa. Teşebbüs ................................................................................................931
bb. İştirak......................................................................................................931
cc. İçtima......................................................................................................931
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ................................................................... 932
4. 2863 Sayılı Kanun’a Aykırı Olarak Yıkma ya da İmar İzni Vermek.......................... 932
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer ....................................................................... 932
b. Suçun Faili...................................................................................................... 932
c. Suçun Mağduru ............................................................................................. 933
d. Suçun Eylemi ................................................................................................. 933
e. Kusurluluk...................................................................................................... 934
f. Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal ...................................................................... 934
g. Suçun Özel Görünüş Biçimleri........................................................................ 935
aa. Teşebbüs ................................................................................................935
bb. İştirak......................................................................................................935
cc. İçtima......................................................................................................935
h. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ................................................................... 936
5. İzin Almaksızın ya da İzne Aykırı Olarak Tadilat ya da Tamirat Yapmak ya da
Yaptırmak .............................................................................................................. 937
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer ....................................................................... 937
b. Suçun Maddi Konusu ..................................................................................... 937
c. Suçun Faili...................................................................................................... 937
d. Suçun Mağduru ............................................................................................. 937
e. Suçun Eylemi ................................................................................................. 938
f. Kusurluluk...................................................................................................... 939
g. Suçun Özel Görünüş Biçimleri........................................................................ 940
aa. Teşebbüs ................................................................................................940
bb. İştirak......................................................................................................940
cc. İçtima......................................................................................................940
h. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ................................................................... 941
B. USULSÜZ BELGE VERME, İLAN VE TEBLİGAT YAPMA SUÇU ..................................... 941
1. Genel Olarak.......................................................................................................... 941
2. Ruhsatsız Yapı Yasağına Aykırı Olarak Belge Verme Suçu ..................................... 941
a. Suç ile Korunan Hukuksal Değer .................................................................... 941
b. Suçun Maddi Konusu ..................................................................................... 941
c. Suçun Faili...................................................................................................... 942
d. Suçun Mağduru ............................................................................................. 942
İçindekiler 31
e. Suçun Eylemi..................................................................................................942
f. Kusurluluk ......................................................................................................942
g. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................................943
aa. Teşebbüs................................................................................................ 943
bb. İştirak ..................................................................................................... 943
cc. İçtima ..................................................................................................... 943
h. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi....................................................................943
3. Tespit ve Tescile İlişkin İlanı veya Tebligatı Süresinde Usulüne Uygun
Yapmama Suçu ......................................................................................................943
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer........................................................................943
b. Suçun Faili ......................................................................................................944
c. Suçun Mağduru..............................................................................................944
d. Suçun Eylemi..................................................................................................944
e. Kusurluluk ......................................................................................................944
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................................945
aa. Teşebbüs................................................................................................ 945
bb. İştirak ..................................................................................................... 945
g. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi....................................................................945
h. Elkoyma ve Müzeye Teslim ............................................................................945
C. HABER VERME SORUMLULUĞUNA VE KÜLTÜR VARLIĞI TİCARETİNE AYKIRI
HAREKET ETME SUÇLARI (MADDE 67) .....................................................................947
1. Genel Olarak ..........................................................................................................947
2. Kültür ve Tabiat Varlıkları İle İlgili Bildirimde Bulunmama Suçu (67/1. Fıkra) .......948
a. Suçun Maddi Unsuru......................................................................................948
b. Suçun Konusu.................................................................................................951
c. Fail..................................................................................................................951
d. Manevi Unsur.................................................................................................952
e. Yaptırım..........................................................................................................953
3. Yasaya Aykırı Şekilde Kültür Ve Tabiat Varlığı Alımı, Satımı, Devri Ve
Devralınması Suçu (67/2. Fıkra).............................................................................953
a. Suçun Maddi Unsuru......................................................................................953
b. Suçun Konusu.................................................................................................954
c. Fail..................................................................................................................955
d. Manevi Unsur.................................................................................................955
e. Yaptırım..........................................................................................................955
4. İzin Alınmaksızın Taşınır Kültür Varlığı Ticareti Yapma Suçu (67/3. Fıkra) .............956
a. Suçun Maddi Unsuru......................................................................................956
b. Suçun Konusu.................................................................................................957
c. Fail..................................................................................................................959
32 İçindekiler
d. Manevi Unsur ................................................................................................ 959
e. Yaptırım ......................................................................................................... 959
Ç. ÖZEL MÜLKİYETTEKİ KÜLTÜR VARLIKLARININ SATIMI, DEVRİ VE YURT DIŞINA
ÇIKARILMASINA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRILIK –KANUNA AYKIRI
ŞEKİLDE KÜLTÜR VARLIĞI BULUNDURMA SUÇU (MADDE 70) ................................. 959
1. Genel Olarak.......................................................................................................... 959
2. Suçun Maddi Unsuru............................................................................................. 960
3. Suçun Konusu........................................................................................................ 962
4. Fail ve Manevi Unsur............................................................................................. 963
5. Yaptırım................................................................................................................. 965
D. KAZI, SONDAJ VE ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERE AYKIRI HAREKET ETME
SUÇLARI (MADDE 71) ............................................................................................. 965
1. Genel Olarak.......................................................................................................... 965
2. Bakanlık İzni Olmaksızın Kazı Ve Sondaj Ruhsatnameleri ile Araştırma İzninin
Devri, Kazı, Sondaj Ve Araştırma İzni İçin İzinsiz Olarak Tevkil Etme Suçları
(madde 38 ve 71) .................................................................................................. 966
a. Suçun Maddi Unsuru ..................................................................................... 966
b. Suçun Konusu ................................................................................................ 966
c. Fail ................................................................................................................. 967
3. Kazı Ve Sondaj Yapılan Arazi Sahiplerinin Zararlarını Tazmin Etmeme, Arazi
Sahiplerinin Araştırmaya İzin Vermeme, Kamulaştırma Bedellerinin
Ödenmemesi Suçu (madde 42 ve 71) ................................................................... 967
a. Suçun Maddi Unsuru ..................................................................................... 967
b. Suçun Konusu ................................................................................................ 968
c. Fail ................................................................................................................. 968
4. Bilimsel Raporları Vermeme ve Raporu Hazırlamakta İhmal Gösteren
Kişilere Ruhsatname Verme Suçları (madde 43 ve 71).......................................... 969
a. Suçun Maddi Unsuru ..................................................................................... 969
b. Suçun Konusu ................................................................................................ 970
c. Fail ................................................................................................................. 970
5. Yaptırım................................................................................................................. 970
E. ÖZEL MÜZE VE KOLEKSİYONCULARA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRI
DAVRANMA SUÇLARI (MADDE 73) ......................................................................... 970
1. Genel Olarak.......................................................................................................... 970
2. Suçların Maddi Unsuru.......................................................................................... 971
3. Fail......................................................................................................................... 972
4. Yaptırım................................................................................................................. 972
F. YURT DIŞINA ÇIKARMA YASAĞINA AYKIRI HAREKET ETME SUÇU............................ 972
1. Suçla Korunan Hukuki Değer ................................................................................. 973
2. Suçun Maddi Konusu............................................................................................. 973
İçindekiler 33
3. Suçun Faili..............................................................................................................974
4. Suçun Mağduru .....................................................................................................975
5. Suçun Eylemi..........................................................................................................975
6 Kusurluluk ..............................................................................................................976
7. Suçun Özel Görünüş Biçimleri................................................................................977
a. Teşebbüs ........................................................................................................977
b. İştirak .............................................................................................................977
c. İçtima .............................................................................................................977
8. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ...........................................................................978
G. TETKİK VE KONTROLE MUHALEFET SUÇU ................................................................978
1. Tetkik ve Kontrole Muhalefet Suçu .......................................................................978
a. Suçla Korunan Hukuki Değer..........................................................................978
b. Suçun Maddi Konusu .....................................................................................979
c. Suçun Faili ......................................................................................................979
d. Suçun Eylemi..................................................................................................979
e. Kusurluluk ......................................................................................................979
f. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi....................................................................979
2. Nakil İşlerine Aykırı Hareket Etme Suçu.................................................................980
a. Suçla Korunan Hukuki Değer..........................................................................980
b. Suçun Maddi Konusu .....................................................................................980
c. Suçun Faili ......................................................................................................980
d. Suçun Eylemi..................................................................................................980
e. Kusurluluk ......................................................................................................981
f. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi....................................................................981
H. İZİNSİZ KAZI VE SONDAJ YAPMA SUÇU....................................................................981
1. İzinsiz Olarak Kazı veya Sondaj Yapma Suçu ..........................................................982
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer........................................................................982
b. Suçun Maddi Konusu .....................................................................................983
c. Suçun Faili ......................................................................................................983
d. Suçun Mağduru..............................................................................................983
e. Suçun Eylemi..................................................................................................983
f. Kusurluluk ......................................................................................................984
g. Suça Etki Eden Nedenler ................................................................................985
aa. Cezayı Hafifletici Neden ......................................................................... 985
bb. Etkin Pişmanlık ....................................................................................... 985
h. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ........................................................................986
aa. Teşebbüs................................................................................................ 986
bb. İştirak ..................................................................................................... 987
34 İçindekiler
cc. İçtima......................................................................................................987
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ................................................................... 988
2. İzinsiz Define Araştırma Suçu ................................................................................ 988
a. Suç ile Korunan Hukuki Değer ....................................................................... 988
b. Suçun Maddi Konusu ..................................................................................... 989
c. Suçun Faili...................................................................................................... 989
d. Suçun Mağduru ............................................................................................. 989
e. Suçun Eylemi ................................................................................................. 990
f. Kusurluluk...................................................................................................... 991
g. Cezaya Etki Eden Nedenler............................................................................ 991
aa. Cezayı Ağırlaştırı Neden..........................................................................991
bb. Etkin Pişmanlık .......................................................................................991
h. Suçun Özel Görünüş Biçimleri........................................................................ 992
aa. Teşebbüs ................................................................................................992
bb. İştirak......................................................................................................993
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi ................................................................... 993
ALTINCI BÖLÜM
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN
BAŞLICA YÖNETMELİKLER VE İLKE KARARLARI
I. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİKLER .................................. 995
KORUNAN ALANLARIN TESPİT, TESCİL VE ONAYINA İLİŞKİN USUL VE
ESASLARA DAİR YÖNETMELİK................................................................................ 995
KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ VE SİTLERİN
TESPİT VE TESCİLİ HAKKINDA YÖNETMELİK ........................................................ 1007
İLGİLİ DİĞER YÖNETMELİKLER .................................................................................... 1013
II. KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN KÜLTÜR (VE TABİAT) VARLIKLARINI KORUMA
YÜKSEK KURULU İLKE KARARLARI......................................................................... 1014
III. TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA
YÜKSEK KURULU VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA MERKEZ
KOMISYONUNUN İLKE KARARLARI ....................................................................... 1060
KAYNAKÇA .........................................................................................................................1077
KAVRAMLAR DİZİNİ ...........................................................................................................1099
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
