Türk Hukuk Tarihi

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ   

I -   HUKUK TARİHİNİN KONUSU VE BÖLÜMLERİ 

II -  TÜRK TARİHİNİN VE TÜRK HUKUK TARİHİNİN DÖNEMLERİ         

III - TÜRK HUKUK TARİHİNİN ÖNEMİ       

IV - HUKUK TARİHİNDE KAYNAK SORUNU           

1) GENEL OLARAK:          

2) BİRİNCİ DERECEDE KAYNAKLAR       

A) Belgeler:         

B) Anılar, Seyahatnâmeler, Sefaretnâmeler, İlk Elden Tarihler      

C) Birinci Derecede Diğer Kaynaklar:     

3) İKİNCİ DERECEDE KAYNAKLAR:          

4) ÜÇÜNCÜ DERECEDE KAYNAKLAR:     

5) KAYNAKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 

6) KAYNAKLARIN HUKUKSAL DURUMU

BİRİNCİ BÖLÜM

İSLÂMİYETTEN ÖNCE TÜRK HUKUKU

I - GENEL OLARAK          

II - KAYNAKLAR   

1) ÇİN KAYNAKLARI         

2)  EPİGRAFİK VE ARKEOLOJİK KAYNAKLAR        

3)  ETNOGRAFİK KAYNAKLAR      

4)  DİL VE DİL ÜZERİNE YAPILAN İNCELEMELER 

III -   TÜRKLERİN YAŞADIĞI BÖLGENİN COĞRAFÎ DURUMU VE TÜRK DEVLETLERİNİN GENEL NİTELİKLERİ           

IV -  METE ZAMANINDA HUN DEVLETİ VE BU DEVLETİN HUKUKU HAKKINDA BİLİNENLER       

1)   TARİHÇE          

2)  KAMU HUKUKU          

3)  ÖZEL HUKUK   

V - GÖKTÜRK DEVLETİ VE HUKUKU         

1)  TARİHÇE          

2)  KAYNAKLAR     

(i) Kül-Tegin Yazıtı:      

(ii) Bilge Han Yazıtı:    

(iii) Tonyukuk Yazıtı:   

3)  KAMU HUKUKU          

A. Devlet:       

B. Ceza Hukuku:          

4)  ÖZEL HUKUK   

VI - UYGURLAR VE HUKUKLARI          

1) TARİHÇE          

2) KAYNAKLAR     

A. Kutadgu Bilig:         

B. Doğu Türkistan’da Bulunmuş Olan Hukuk Belgeleri:       

3)   KAMU HUKUKU          

4)   ÖZEL HUKUK   

VII - TÜRKLERİN İSLÂMİYETTEN ÖNCE KABUL ETMİŞ OLDUKLARI DİNLER   

1)  GENEL OLARAK           

2)  ŞAMANLIK       

3)  BUDİZM          

4) MAZDEİZM (ZERDÜŞT DİNİ)   

5) MANİHEİZM    

6) NESTORİANİZM          

İKİNCİ BÖLÜM

İSLÂMİYETTEN SONRA TÜRK HUKUKU

(İslâm Hukukunun Temel İlkeleri)

I - GENEL OLARAK       

II - İSLÂM HUKUKU     

1) GİRİŞ   

2) İSLÂM HUKUKUNUN KAYNAKLARI     

A. Genel Olarak          

B. Kur’ân         

C. Sünnet         

D. İcma           

E. Kıyas (İçtihat)          

F. Taklit ve Fetva         

3) İSLÂM HUKUKUNDA MEZHEPLER     

A. Şia   

B. Sünnî Mezhepler    

a) HANEFÎLİK:  

b) MALİKÎLİK:  

c) ŞAFİÎLİK       

d) HANBELÎLİK 

C. Mu’tezile Mezhebi 

D. Diğer Mezhep veya Menzhep Benzeri Akımlar    

4)  İSLÂM KAMU HUKUKU           

A. Hilâfet (=Halifelik) 

B. Cihad          

C. Zimmîler     

D. Vergiler      

a) ZEKÂT:        

b) GANİMET:   

c) UŞR (VEYA ÖŞÜR):  

d) CİZYE:         

e) HARAÇ        

E. İslâm Ceza Hukuku  

a) GENEL OLARAK:      

b) KISAS:          

c) DİYET (=KANLIK):     

d) HADD:         

da) Zina Suçu  

db) Kazf veya Zina İftirası Suçu          

dc) Hamr İçme Suçu   

dd) Hırsızlık Suçu        

de) Yol Kesme (Kat’ül Tarik)   

df) Dinden Dönme (İrtidat)    

dg) Devlete Başkaldırma ve Ayaklanma        

dh) Türklerin Hadd Cezaları Konusundaki Tutumları            

e) TA’ZİR         

F. Adalet Örgütü ve Yargılama Usulü 

a) TANIKLAR:   

b) SENETLER:  

5) İSLÂM ÖZEL HUKUKU 

A. Kişilik          

B. Kölelik         

C. Aile Hukuku 

a) HUKUK TARİHİNDE GENEL OLARAK EVLENME VE KADININ HUKUKSAL DURUMU         

b) İSLÂM’DA EVLENME (=NİKÂH) VE HÜKÜMLERİ:   

ba) Evlenme   

bb) Evliliğin Sona Ermesi        

bba. Ölüm       

bbb. Boşanma (=Talâk)          

1) Talâk-i Ric’î veya Cayılabilir Boşanma:      

2) Talâk-i Bâyin (veya Ayırıcı Boşanma):       

3) Talâk-i Selâse (veya Üçlü Boşanma):         

bbc. Fesih        

bbd. Lian:        

c) NESEP:         

d) VELÂYET:    

da) Genel Olarak:       

db) İslâm’da Velâyet:  

e) EVLÂT EDİNME:      

D. İslâm Miras Hukuku           

a) GENEL OLARAK       

b) İSLÂM MİRAS HUKUKU:     

ba) Eshab - ül Feraiz veya Zevu’l-Feraiz        

bb) Asebe:       

bc) Zevu’l-Erhâm:       

bd) Vasiyet:     

E. Vakıf            

a) VAKFEDEN KİŞİ (=VÂKIF) BAKIMINDAN:    

b) VAKFEDİLEN AYN (Mal) BAKIMINDAN      

c) BİÇİM BAKIMINDAN:          

d) VAKFIN AMACI BAKIMINDAN:       

e) VAKFIN YÖNETİMİ: 

f) ÖZEL VAKIF ÇEŞİTLERİ         

fa) Gayrısahih vakıf veya tahsis:         

fb) Mukataalı Vakıflar:           

fc) İcareteynli Vakıflar:           

fd) Avarız Vakıfları:     

fe) Osmanlı Devleti’nde vakıflar üzerinde devlet denetimi: 

F. İslâm Hukukunda Borçlar ve Bağıtlar        

G. İslâm Hukukunda Mülkiyet           

a) GENEL OLARAK TARİHTE MÜLKİYET:         

b) İSLÂMDA MÜLKİYET:         

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TANZİMAT DÖNEMİ’NE KADAR  OSMANLI DEVLETİ’NİN KAMU HUKUKU  VE ÖRGÜTÜ

I -  OSMANLI DEVLETİ’NİN KAMU HUKUKU İLE ÖRGÜTÜNÜN KÖKENLERİ       

1)  GENEL OLARAK           

2)  ABBASİ DEVLETİ’NİN ÖRGÜTÜ           

A. Giriş 

B. Halifelik      

C. Vezirlik        

D. Divanlar     

a) DİVAN-I İNŞA:         

b) DİVAN-İ MEZALİM: 

c) DİVAN-İ BERİD:       

d) DİVAN-İ CÜND:       

E. Emir ül-Ümeralık    

F. Toprak Yönetimi     

3) BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİNİN ÖRGÜTÜ      

A. Giriş 

B. Hükümdar   

C. Vezir           

D. Atabeyler   

E. Divanlar      

F. Askerî Örgüt           

4) ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ’NİN ÖRGÜTÜ 

A. Giriş 

B. Hükümdar   

C. Diğer Kurumlar       

5) ANADOLU BEYLİKLERİ DÖNEMİ         

6) OSMANLI DEVLETİ’NİN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ       

II – OSMANLI DEVLETİ’NİN KAMU HUKUKU VE ÖRGÜTÜ           

1) KAYNAKLAR     

A. Genel Olarak          

B. Belgeler      

C. Anılar, Seyahatnameler, Sefaretnâmeler,

İlk Elden Tarihler        

D. Nasihatnâmeler     

E. Diğer Kaynaklar      

2) OSMANLI DEVLETİ’NİN ÖGELERİ (UNSURLARI)         

A. Genel Olarak          

B. Ülke 

C. Egemenlik   

D. İnsan Ögesi (Nüfus)            

a) ASKERÎ SINIF           

aa) Niteliği ve Gelişimi           

ab) Ulemanın Dışındaki Askerî Sınıf

(Seyfiyye ve Kalemiyye):        

aba. Niteliği:   

abb. Kul Sistemi, Ortaya Çıkması ve Gelişmesi:        

abc. Kul Sisteminin Hukuksal Niteliği ve Sonuçları:   

ac) Ulema (İlmiyye):   

b) REAYA (HALK):        

ba) Müslümanlar:       

bb) Zimmîler: 

3) DEVLETİN MERKEZ ÖRGÜTÜ  

A. Padişah       

a) GENEL OLARAK:      

b) PADİŞAH OLMANIN KOŞULLARI:   

c) PADİŞAHIN YETKİLERİ:        

ca) Yasama Yetkisi:     

cb) Yürütme Yetkisi:   

cc) Yargı Yetkisi:         

d) PADİŞAHIN GÖREVLERİ:    

e) PADİŞAHIN HALİFELİĞİ SORUNU:  

f) PADİŞAHLARIN DENETLENMESİ:    

g. MODERN ANAYASA HUKUKU VE SİYASET BİLİMİ AÇISINDAN PADİŞAH 

B. Vezir-i Âzam (Sadrazam):   

C. Şeyhülislâm 

D. Kazaskerler ve Yargı Örgütü          

a) KAZASKERLER:        

b) YARGI ÖRGÜTÜ:     

E. Defterdarlar ve Maliye Örgütü      

F. Merkezdeki Askerî Örgüt

(Ulufeli Askerler = Kapıkulu Askerleri)          

a) YENİÇERİLER:          

b) DİĞER ULUFELİ ASKERLER: 

G. Kaptan Paşa

H. Beylerbeyi

İ. Merkez Örgütünün Çalışması

a) GENEL OLARAK

b) DİVAN-I HÜMAYUN

ba) Divan-ı Hümayûn’un Kurul Olarak Yapısı

baa. Kubbealtı Vezirleri

bab. Nişancı

bb) Divan-ı Hümayûn’un Bürokratik Örgütü ve Reisülküttap

bba. Beylikçi veya Divan Kalemi

bbb. Rüus veya Nişan Kalemi

bbc. Tahvil Kalemi

bbd. Amedî Kalemi

bc) Divan-ı Hümayûn’un Çalışması

c) DİĞER DİVANLAR

ca) İkindi Divanı (Vezir-i âzamın Divanı)

cb) Cuma Divanı

cc) Çarşamba Divanı

cd) Ayak Divanı

ce) Meşveret (=Müşavere=Danışma Kurulu)

4)  DEVLET ÖRGÜTÜNÜN TEMELİ OLARAK DİRLİK (TIMAR) SİSTEMİ

A. Genel Olarak

B. Dirlik Sisteminin Hukuksal Niteliği

a) DEVLETLE (PADİŞAHLA) SİPAHİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

b) (SULTAN VEKİLİ OLARAK) SİPAHİ İLE KÖYLÜ (REAYA) ARASINDAKİ İLİŞKİ

C. Dirliklerin Ekonomik Niteliği

D. Sipahinin Devlete Hizmeti

E. Dirlik Sisteminin İşleyişi

F. Dirliklerin Çeşitleri

G. Dirlik Sisteminin Dışında Kalan Yöntemler

H. Dirlik Sisteminin Yozlaşması ve Ortadan Kalkması

İ. Dirlik Sistemi Üzerinde Değer Yargısı

5) TAŞRA YÖNETİM ÖRGÜTÜ

A. Yönetsel Bölümlenme ve Yöneticiler

B. Eyaletin Genel Yönetimi

C. Özel Biçimde Yönetilen Eyaletler ve Başka Yönetim Rejimleri

D. Kentlerdeki Hukuksal Düzen

a) GENEL OLARAK

b) KADI’NIN KENT YÖNETİMİNDEKİ ROLÜ

c) KENTLERDE KAMU HİZMETLERİ

d) ESNAF VE ZANAAT KURULUŞLARI

e) ÂYÂNLIK

E. Eğitim Örgütü

F. Zimmî Toplulukların Örgütleri

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TANZİMAT’TAN SONRA

TÜRK HUKUKUNUN GELİŞMESİ

I - GİRİŞ

II - AVRUPA HUKUKU’NUN GELİŞMESİ

1)  GENEL OLARAK

2)  AVRUPA’DA HUKUK DÜŞÜNÜŞÜNÜN GELİŞMESİ

A. Doğal Hukuk Okulu

B. Tarihçi Hukuk Okulu

C. Pozitivist Hukuk Okulu

D. Tarihsel Maddiyecilik:

3)  AVRUPA’DA BAŞLICA YASALARIN MEYDANA GELİŞİ

A. İngiliz Hukuku

B. Avrupa Kıta Hukuku

a) FRANSIZ HUKUKU

b) ALMAN HUKUKU

c) İSVİÇRE HUKUKU

d) İTALYAN HUKUKU

III - TANZİMAT’TAN SONRA TÜRK HUKUKU

1) GENEL OLARAK

2) TANZİMAT HAREKETİNİN KÖKENLERİ

A. İlk Adımlar

B. Nizam-ı Cedid Dönemi

C. II. Mahmut Dönemi

3) TANZİMAT DÖNEMİ

A. Genel Olarak

B. Tanzimat ve Islahat Fermanları

a) TANZİMAT FERMANI

aa) Ferman’ın İçindekiler

ab) Ferman’ın Hukuksal Niteliği

ac) Fermanın Yenilikçi Niteliği

b) ISLAHAT FERMANI

C. Tanzimat Döneminde Osmanlı Hukuku

a) GENEL OLARAK

b) KAMU HUKUKU

ba) Anayasa Hukuku

bb) Ceza Hukuku

bc) Yargılama Hukukları

bd) Yönetim (İdare) Hukuku

be) Toprak Hukuku

bf) Vatandaşlık (Yurttaşlık) Hukuku

c) ÖZEL HUKUK

ca) Medenî Hukuk ve Borçlar Hukuku

cb) Ticaret Hukuku

d) YARGI ÖRGÜTÜ

e) TAŞRA ÖRGÜTÜ

f) EĞİTİM ÖRGÜTÜ

D. Tanzimat Döneminin Değerlendirilmesi

E. Bugünkü Hukuk Sistemimize Geçiş Süreci

KAYNAKÇA    

DİZİN