| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Elif BOLAT TÜRKDOĞAN |
| Baskı Tarihi | 2021/05 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 223 |
Kusur ilkesinin yetersizliği, sebep sorumluluğu da denilen kusursuz sorumluluk ilkesinin kabul edilmesini gerekli kılmaktadır. Kusur ilkesine yöneltilen eleştiriler, daha çok, onun “kusur yoksa sorumluluk da yoktur” şeklinde ifade edilen olumsuz sonucuna aittir. Gerçekten, “kusur yoksa sorumluluk da yoktur” şeklindeki düşünce, meydana gelen zarara, hiçbir kusuru olmayan zarar görenin katlanması sonucunu getirdiği cihetle, adalet anlayışına uygun düşmemektedir.
Kusursuz sorumluluk ilkesine göre, sorumluluğun doğması için objektif bir unsur olan “zarara sebep olma” yeterlidir, ayrıca kişinin kusurlu olması gerekmez; yani, zarar verici fiil veya olay ile zarar arasında uygun sebep - sonuç ilişkisi bulunduğu takdirde sorumluluk doğmuş olacaktır.
Türk hukukunda; Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu ile bir kısım özel kanunlarda düzenlenmiş olan kusursuz sorumluluk halleri; çoğunluğu teşkil eden yazarlarca dayandırıldığı esaslardan hareketle; Hakkaniyet Sorumluluğu, Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluk ve Tehlike Sorumluluğu başlıkları altında üç grupta incelenmektedir.
Uygulamada karşılaşılan hukuk problemleri bakımından, bu kusursuz sorumluluk hallerinden en önemlisi ve bu sebeple doktrinde konuları en tartışılan alan da, Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluk türüdür.
Doktrin ve uygulamadaki öneminden dolayı, Elif BOLAT TÜRKDOĞAN’ın danışmanlığımda yaptığı, “Türk Hukukunda Bir Kusursuz Sorumluluk Türü Olarak Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluk” adlı bu çalışmanın Birinci bölümünde kusursuz sorumluluğun dayandığı düşünceler olarak; Hakkaniyete Dayalı Kusursuz Sorumluluk ve Tehlike Sorumluluğu halleri ile Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluğun esasları ve işlevleri kısaca ele alınmıştır.
İlerleyen bölümlerde Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluklardan; kurtuluş delili getirilebilen sorumluluklar olarak; adam çalıştıranın sorumluluğu ve hayvan bulunduranın sorumluluğu ile ev başkanının sorumluluğu; kurtuluş delili getirilemeyen sorumluluklar başlığı altında ise; yapı malikinin sorumluluğu ile taşınmaz malikinin sorumluluğu halleri; gerek mukayeseli hukuktan gerekse Türk doktrin ve uygulaması kaynaklarından istifade edilerek ayrıntılı incelenmiştir.
Yüksek lisans tezi olarak başarıyla savunulan bu çalışmayı, halen Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü nezdinde Doktora Tez aşamasında akademik çalışmalarını devam ettiren Bilim Uzmanı Araştırma Görevlisi Elif BOLAT TÜRKDOĞAN, doktrindeki yeni kaynakları ve ilgili yargı içtihatlarını tarayarak güncellemiştir.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7
TEŞEKKÜR ................................................................................................................. 9
İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11
KISALTMALAR......................................................................................................... 17
GİRİŞ ...............................................................................................................19
I. Çalışmanın Konusu .......................................................................................... 19
II. Çalışmanın Amacı ve Önemi ............................................................................ 20
III. Çalışmanın Kapsam ve Yöntemi....................................................................... 20
BİRİNCİ BÖLÜM
KUSURSUZ SORUMLULUK HUKUKUNDA TEMEL KAVRAMLAR
I. Genel Olarak.................................................................................................... 23
II. Kusursuz Sorumluluğun Dayandığı Başlıca Düşünceler ................................... 25
A. Tehlike Düşüncesi ..................................................................................... 25
B. Hakkaniyet Düşüncesi.............................................................................. 26
C. Hâkimiyet Düşüncesi................................................................................ 26
D. Kusuru İspat Güçlüğü ............................................................................... 27
III. Kusursuz Sorumluluk Hallerindeki Ortak Hususlar .......................................... 28
IV. Objektif Özene Dayalı Kusursuz Sorumluluk ................................................... 29
V. Hakkaniyete Dayalı Kusursuz Sorumluluk....................................................... 34
A. Genel Olarak ............................................................................................ 34
B. Ayırt Etme Gücü Bulunmayanların Hakkaniyet Sorumluluğu .................. 36
1. Kavram ve Sorumluluğun Niteliği...................................................... 36
a. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti) Kavramı................................ 36
b. Ayırt Etme Gücünden Yoksun Kimselerin Sorumluluğunun
Hukuki Niteliği ............................................................................. 44
2. Sorumluluğun Genel Şartları ............................................................. 47
3. Sorumlulukla İlgili Diğer Hususlar ...................................................... 48
a. Zarar Veren Ayırt Etme Gücünden Yoksun Olmalıdır. ................. 48
b. Hakkaniyet Tazminat Verilmesini Gerektirmelidir. ..................... 50
12 İçindekiler
VI. Tehlike Sorumluluğu........................................................................................ 51
A. Tehlike Sorumluluğu Kavramı................................................................... 51
B. Tehlike Sorumluluğunun Dayandığı Esaslar............................................. 57
1. Tehlike Esası....................................................................................... 57
2. Sebebiyet Esası .................................................................................. 57
3. Menfaat Esası .................................................................................... 58
4. Hâkimiyet Esası .................................................................................. 59
C. Türk Hukukunda Tehlike Sorumluluğunun Düzenlenmesi ....................... 60
D. Tehlike Sorumlusu .................................................................................... 63
1. İşletme Sahibi ve İşleten .................................................................... 63
2. Müteselsil Sorumluluk ....................................................................... 65
E. Türk Borçlar Kanunu m. 71 ile Düzenlenen Hükmün Uygulanma
Şartları ...................................................................................................... 66
1. Genel Olarak ...................................................................................... 66
2. Tehlike Kaynağı Bir İşletme Olmalıdır. ............................................... 67
3. Bu İşletme, Her Türlü Özen Gösterilse Bile, Mahiyeti İcabı veya
Faaliyete Geçmesi İçin Kullanılan Malzeme, Araç ve Güçlerin
(Enerjinin) Tür ve Niteliği İtibariyle Çevreye Sık Sık veya Ağır
Biçimde Zarar Veren Bir İşletme Olmalıdır. ....................................... 68
4. İşletmeye Özgü Tipik Tehlike ile Meydana Gelen Zarar Arasında
Uygun İlliyet Bağı Bulunmalıdır. ...................................................... 69
F. Denkleştirme ............................................................................................ 71
1. Tehlike Sorumluluğunda Denkleştirme.............................................. 71
2. Miras Hukukunda Denkleştirme ........................................................ 72
İKİNCİ BÖLÜM
OBJEKTİF ÖZEN ÖDEVİNE DAYALI KUSURSUZ SORUMLULUKLARDAN
KURTULUŞ DELİLİ GETİRİLEBİLENLER
I. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu....................................................................... 75
A. Genel Olarak............................................................................................. 75
B. Sorumlu Kişi: Adam Çalıştıran................................................................... 80
C. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Hukuki Niteliği ................................. 83
D. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Şartları ............................................. 86
1. Genel Şartlar ...................................................................................... 86
İçindekiler 13
2. Özel Şartlar......................................................................................... 87
a. Adam Çalıştıranla Çalışan Arasında Bir İstihdam İlişkisi
(Bağımlılık İlişkisi) Bulunmalıdır................................................. 88
b. Zararın, Çalışanın İşi Gördüğü Sırada, Hukuka Aykırı Bir
Davranışının Sonucunda Üçüncü Bir Kişiye Verilmesi
Gerekir......................................................................................... 90
c. Çalışanın Çalışırken Başkasına Verdiği Zararla Yapılan İş
Arasında Fonksiyonel (İşlevsel) Bir Bağ Olmalıdır........................ 92
d. Adam Çalıştıran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş Olmalıdır. ............ 95
aa. Çalışanın Seçiminde Gerekli Özenin Gösterilmiş Olması ...... 98
bb. İşle İlgili Talimat Vermede Gerekli Özenin Gösterilmiş
Olması................................................................................. 101
cc. Denetlemede Gerekli Özenin Gösterilmiş Olması .............. 101
dd. İşletme Düzeninin Zararın Doğmasını Önlemeye
Elverişli Olması.................................................................... 103
E. Sorumluluktan Kurtulmanın Genel Nedeni (İlliyet Bağını Kesen
Durumlar) ............................................................................................... 107
F. Adam Çalıştıranın Rücu Hakkı................................................................. 109
G. Türk Borçlar Kanunu m. 66’daki Çalışanın Verdiği Zarardan
Sorumluluk ile Türk Borçlar Kanunu m. 116’daki Yardımcı Kişinin
Verdiği Zarardan Sorumluluğun Karşılaştırılması.................................... 111
II. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu............................................................... 116
A. Genel Bilgi ve Sorumluluğun Niteliği ...................................................... 116
B. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunun Şartları ..................................... 121
1. Genel Şartlar .................................................................................... 121
2. Özel Şartlar....................................................................................... 121
a. Hayvan Bulundurma İlişkisi (Sorumlu Kişi) Olmalıdır. ............... 122
b. Zarar, Bir Hayvan Hareketinden (Fiilinden) Doğmuş
Olmalıdır.................................................................................... 126
c. Hayvan Bulunduran Kurtuluş Kanıtı Getirememiş
Olmalıdır.................................................................................... 129
C. Hayvan Bulunduranın Rücu Hakkı........................................................... 132
D. Taşınmaz Zilyedinin Hayvanı Alıkoyma Hakkı ......................................... 132
E. Hayvanı Sahiplenenin Sorumluluğu ........................................................ 134
III. Ev Başkanının Sorumluluğu ........................................................................... 136
A. Genel Bilgi ve Sorumluluğun Niteliği ...................................................... 136
14 İçindekiler
B. Ev Başkanının Sorumluluğunun Şartları.................................................. 142
1. Genel Şartlar .................................................................................... 142
2. Özel Şartlar ...................................................................................... 143
a. Ev Başkanlığı İlişkisi ................................................................... 143
b. Zarara, Küçüğün, Kısıtlının, Akıl Hastası veya Akıl Zayıfının
Davranışı Sebep Olmalıdır......................................................... 146
c. Kurtuluş Kanıtı Getirilmemiş Olmalıdır. .................................... 149
C. Ev Başkanının Rücu Hakkı ....................................................................... 153
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
OBJEKTİF ÖZEN ÖDEVİNE DAYALI KUSURSUZ SORUMLULUKLARDAN
KURTULUŞ DELİLİ GETİRİLEMEYENLER
I. Yapı Malikinin Sorumluluğu .......................................................................... 155
A. Genel Bilgi ve Sorumluluğun Niteliği ...................................................... 155
B. Yapı Malikinin Sorumluluğunun Şartları ................................................. 163
1. Genel Şartlar .................................................................................... 163
2. Özel Şartlar ...................................................................................... 164
a. Sorumlu ile Yapı Eseri Arasında Mülkiyet İlişkisi
Bulunmalıdır.............................................................................. 164
aa. Binanın Bakımındaki Eksikliklerden İntifa ve Oturma
Hakkı Sahibi Malikle Birlikte Müteselsilen Sorumludur. .... 166
bb. Kamu Tüzel Kişileri Mülkiyetinde Bulunan Yapı
Eserlerinin Yapımındaki Bozukluk veya Bakımımdaki
Eksikliklerden Sorumludur. ................................................ 168
b. Bir Yapı Eseri (Bina veya Diğer Yapı Eseri) Bulunmalıdır. ......... 169
c. Yapı Eserinin Yapımında Bozukluk veya Bakımında Eksiklik
Bulunmalıdır.............................................................................. 172
d. Malike Kurtuluş Delili Getirme Hakkı Tanınmamıştır. ............... 175
C. Yapı Malikinin Rücu Hakkı ...................................................................... 176
D. Zarar Tehlikesini Önleme........................................................................ 178
II. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu .................................................................. 180
A. Genel Bilgi ve Sorumluluğun Niteliği ...................................................... 180
B. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğun Şartları ............................................. 185
1. Genel Şartlar .................................................................................... 185
a. Mülkiyet Hakkının Taşkın Kullanımı Dolayısıyla Komşunun
Bir Zarara veya Zarar Görme Tehlikesine Uğraması Gerekir..... 185
İçindekiler 15
b. Zarar ile Taşkın Kullanım Arasında Uygun İlliyet Bağının
Bulunması Gerekir..................................................................... 187
c. Taşkın Kullanımın Hukuka Aykırı Olması Gerekir....................... 188
2. Özel Şartlar....................................................................................... 192
a. Taşınmaz Mal Üzerinde Bir Ayni Hak Olmalıdır......................... 192
b. Taşkın Bir Kullanım Söz Konusu Olmalıdır. ................................ 194
C. Sorumluluktan Kurtulma......................................................................... 198
1. Özene Dayalı Kurtuluş Delili............................................................. 198
2. İlliyet Bağını Kesmiş Sayılan Durumların Varlığı ............................... 199
D. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Yapı Malikinin Sorumluluğu
ile Karşılaştırılması .................................................................................. 200
SONUÇ .......................................................................................................... 203
KAYNAKÇA .................................................................................................... 209
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
