| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Uğur ÇOLAK |
| Baskı Tarihi | 2022/04 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 1291 |
Türk Patent Hukuku
Uğur ÇOLAK
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ve Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC 2000) hükümleri ile yerli ve yabancı öğreti yanında, Avrupa Patent Ofisi (EPO) uygulamaları, EPO Temyiz Kurulları kararları ve yargısal uygulamalar esas alınmak suretiyle meydana getirilen bu çalışmada “teknik karaktere sahip bir buluşun varlığı”na ilişkin ön koşul, “yenilik”, “buluş basamağı”, “sanayiye uygulanabilirlik” gibi temel patentlenebilirlik koşulları, “açıklamanın yeterliliği”, “açıklık” ve “plausibility” gereklilikleri, “patentlenemeyecek buluşlar”, “istem formatları ve istemlerin yapısı” gibi konular başta olmak üzere, patent hukukuna dair pek çok konu ayrıntılı olarak ele alınmış, ayrıca TÜRKPATENT nezdindeki başvuru ve tescil süreci, patent başvurusunda ve patentte değişiklik talep ve işlemleri, itiraz süreci ve idari hükümsüzlük, “farmasötik istemler”, “çalışan buluşları”, “biyoteknolojik buluşlar”, “eşdeğerler öğretisi” konularıyla birlikte, “skinny labelling” konusu, patent hakkına tecavüz iddiasına dayalı olarak yapılabilecek talepler ve açılabilecek davalar, ihlal davalarında yapılabilecek başlıca savunmalar, patent lisans sözleşmeleri ve lisans uyuşmazlıkları, Patent Hukuku - Rekabet Hukuku ilişkisi, FRAND, patent hakkı üzerindeki diğer hukuki işlemler, YİDK karar iptali ile hükümsüzlük davaları, patent yargılamalarında bilirkişi incelemeleri, faydalı modeller ve EPO temyiz süreciyle eş zamanlı patent yargılaması gibi konular etraflıca incelenmiş, son bölümde de, patent hukuku ile bağlantılı olarak tahkim, arabuluculuk ve tenfiz konularına yer verilmiştir.
ÖNSÖZ ............................................................................................................................................................9
İÇİNDEKİLER............................................................................................................................................ 13
KISALTMALAR......................................................................................................................................... 45
GİRİŞ ............................................................................................................................................................ 47
BİRİNCİ BÖLÜM
I. TARİHÇE VE PATENT HUKUKUNUN KAYNAKLARI............................................ 51
A. Kavram ve Tarihçe ................................................................................................................51
B. Patent Hukukunun Konusu ...............................................................................................53
C. Patent Başvurusu Yapmanın Yararları.........................................................................54
D. Patent Korumasının Önemi...............................................................................................54
E. Patentin Fonksiyonları........................................................................................................56
F. Patent Hukukunun Başlıca Uluslararası Kaynakları ve Ulusal
Kaynaklar ..................................................................................................................................56
1. Paris Sözleşmesi (Konvansiyonu)...........................................................................56
2. Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) .............................................................................58
3. Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC).............................................................................59
4. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Sözleşmesi (TRIPS)................61
5. Strazburg Anlaşması.....................................................................................................63
6. Budapeşte Anlaşması ...................................................................................................65
7. Patent Kanunu Anlaşması (Patent Law Treaty) ...............................................66
8. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ........................................................................66
9. Sınai Mülkiyet Kanunu Yönetmeliği.......................................................................68
10. Avrupa Patent Sözleşmesi’nin Türkiye’de Uygulama Şeklini
Gösterir Yönetmelik......................................................................................................68
11. EPC Uygulama Yönetmeliği .......................................................................................69
İKİNCİ BÖLÜM
PATENT HUKUKUNUN BAŞLICA AKTÖRLERİ
I. DÜNYA FİKRİ MÜLKİYET ÖRGÜTÜ (WIPO) ......................................................... 71
II. AVRUPA PATENT OFİSİ (EPO) ................................................................................. 71
III. TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU (TÜRKPATENT)...................................... 72
14 İçindekiler
IV. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR İHTİSAS MAHKEMELERİ ............................................ 75
V. PATENT VEKİLLERİ..................................................................................................... 75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BULUŞUN BİLEŞENLERİ
I. BULUŞ ÖZETİ................................................................................................................. 79
II. TARİFNAME ................................................................................................................... 81
1. Buluş başlığı.............................................................................................................................83
2. Buluşun İlgili Olduğu Teknik Alan .................................................................................84
3. Tekniğin Bilinen Durumu ..................................................................................................84
4. Buluşun Çözümünü Amaçladığı Teknik Problemler..............................................85
5. Resimlerin Açıklanması......................................................................................................86
6. Buluşun Açıklanması ...........................................................................................................86
7. Buluşun Sanayiye Uygulanma Biçimi ...........................................................................87
III. İSTEMLER....................................................................................................................... 87
1. Genel Olarak İstem Yazımı ................................................................................................88
2. İstemlerin Açık Olması Gerekliliği (Açıklık, clarity)...............................................89
3. İstemlerin Tarifname’den Destek Alması Gerekliliği ............................................95
4. Kapsam Aşımı Yasağı...........................................................................................................96
5. İstem Tasarımı ve Anatomisi ...........................................................................................99
6. İstem Kategorileri .............................................................................................................. 105
A. Fiziki Varlık İstemleri ............................................................................................... 106
B . Fiziki Aktivite İstemleri............................................................................................ 107
C. Karma İstemler............................................................................................................ 107
7. Bağımsız İstemler - Bağımlı İstemler Ayrımı ve İstem Ağacı.......................... 108
8. Belirli Bir Rakam Aralığı Seçimi İçeren İstemler.................................................. 112
9. Spesifik İstem Formatları ............................................................................................... 114
A. Markush Tipi İstemler (Maskush Gruplandırması)..................................... 114
B. Jepson Tipi İstemler................................................................................................... 116
C. “Reach-Through” İstemler...................................................................................... 117
D. Beauregard İstemleri ................................................................................................ 118
E. “Means-Plus- Function” (Vasıta + Fonksiyon) İstemleri ............................ 119
F. Omnibus İstemleri...................................................................................................... 121
10. Aynı Buluş İçin Birden Fazla Formatta İstem Yazılması................................... 122
11. Farmasötik Buluşlarda Kullanılan Başlıca İstem Türleri.................................. 124
İçindekiler 15
A. Kullanım İstemleri ......................................................................................................125
a. Amaçla Sınırlı İstemler (Purpose-Limited Claims) ......................................125
aa. Amaçla Sınırlı Usul istemleri (Purpose-Limited Process
Claims) ...........................................................................................................125
bb. Amaçla Sınırlı Ürün İstemleri (Purpose-Limited Product
Claims) ...........................................................................................................126
b. Usul Yoluyla Ürün İstemleri (Product-by-Process Claims) .....................128
c. Dozaj Rejimleri (Doz Ayarlamaları ya da Düzenlemeleri).......................131
d. Kişiselleştirilmiş İlaçlar...............................................................................................132
B. İsviçre Tipi İstemler (Swiss-Type Claims).........................................................133
IV. ÇİZİMLER (RESİMLER) .............................................................................................134
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PATENTLENEBİLİR BULUŞLAR VE
PATENTLENEBİLİRLİĞİN İSTİSNALARI
I. BULUŞ KAVRAMI ........................................................................................................137
II. BULUŞUN NİTELİKLERİ............................................................................................139
III. YAPAY ZEKA’NIN (ARTIFICAL INTELLIGENCE - AI) BULUŞ YAPIP
YAPAMAYACAĞI VE BULUŞ SAHİPLİĞİ SORUNLARI İLE DABUS
KARARLARI..................................................................................................................140
1. Yapay Zekanın Buluş Yapıp Yapamayacağı Hususu ............................................141
2. Yapay Zeka’nın Buluş Sahibi Olup Olamayacağı Hususu...................................141
IV. PATENTLENEBİLİR BULUŞLAR..............................................................................144
V. BULUŞ NİTELİĞİNDE SAYILMAYAN KONULAR .................................................144
1. Keşifler, Bilimsel Teoriler ve Matematiksel Yöntemler.....................................145
2. Zihni Faaliyetler, İş Faaliyetleri veya Oyunlara İlişkin Plan, Kural ve
Yöntemler...............................................................................................................................147
A. Genel Olarak ..................................................................................................................147
B. İş Yapma Yöntemleri (Business Methods).........................................................148
3. Bilgisayar Programları .....................................................................................................152
4. Estetik Niteliği Bulunan Mahsuller, Edebiyat ve Sanat Eserleri ile
Bilim Eserleri ........................................................................................................................165
5. Bilgi Sunumları ....................................................................................................................166
VI. PATENTLENEMEYECEK BULUŞLAR......................................................................168
1. Kamu Düzenine veya Genel Ahlaka Aykırı Olan Buluşlar.................................168
2. Teşhis Yöntemleri ile Cerrahi Yöntemler Dâhil Tüm Tedavi
Yöntemleri. ............................................................................................................................174
16 İçindekiler
A. Cerrahi Yöntemler...................................................................................................... 175
B. Teşhis Yöntemleri....................................................................................................... 177
C. Tedavi Yöntemleri...................................................................................................... 180
a. Genel Olarak Tedavi Yöntemi Kavramı ..............................................................180
b . Tıbbi Kullanım İstemleri.............................................................................................182
c. İkinci (ve Sonraki) Tıbbi Kullanım İstemlerine İlişkin Sorunlar...........187
d. Tıbbi Kullanım Patentleri Yönünden İyileştirme (Improvement)
İstemleri ..............................................................................................................................190
3. EPC’de ve SMK’nda Belirtilen Bazı Biyoteknolojik Buluşlar ........................... 191
A. Genel Olarak Biyoteknolojik Buluş Kavramı .................................................. 192
B. Biyoteknolojik Buluşlara İlişkin Tartışmalar ................................................. 194
a. Teknik Tartışmalar........................................................................................................194
b. Etik Tartışmalar ..............................................................................................................196
C. Biyoteknolojik Buluşların Patentlenebilir Olup Olmadığı........................ 197
a. Biyoteknolojik Buluşların Korunmasına İlişkin 98/44 Sayılı AB
Direktifi................................................................................................................................198
b. Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC) ve Uygulama Yönetmeliği’ndeki
Düzenleme .........................................................................................................................199
aa. Doğal Ortamından İzole Edilen ya da Teknik Usullerle
Üretilebilen Biyolojik Materyal .......................................................... 200
bb. Belirli Koşullarla Bitki ve Hayvan Türleri...................................... 201
cc. Mikrobiyolojik ya da Başkaca Teknik Usuller ve Bu
Usullerle Elde Edilen Ürünler.............................................................. 201
c. Biyoteknolojik Buluşların Patentlenmesi Konusunda ABD
Uygulaması : Chakrabarty ve Myriad Davaları...............................................202
d. Biyoteknolojik Buluşlarla İlgili EPO Uygulama Örnekleri, Konunun
SMK’nda Düzenlenişi ve Türkiye’deki Durum................................................203
aa. Bitki Çeşitleri veya Hayvan Irkları ile Bitki veya Hayvan
Üretimine Yönelik “Esas Olarak” Biyolojik İşlemler. ................ 204
bb. İnsan Bedeninin Öğelerinden Birinin “Sadece” Keşfi. .............. 215
cc. İnsan Klonlama ve Genetik Kimlik Değiştirme İşlemleri,
İnsan Embriyosunun Sınai ya da Ticari Amaçlarla
Kullanımı ve Hayvanlarla İlgili Bazı Biyoteknolojik Buluşlar..... 217
e. Biyoteknolojik Buluşlar Bakımından Sanayiye Uygulanabilirlik
Koşulunun İncelenmesi...............................................................................................222
İçindekiler 17
BEŞİNCİ BÖLÜM
PATENTLENEBİLİRLİK KOŞULLARI
I. ÖN KOŞUL; TEKNİK KARAKTERE SAHİP BİR BULUŞUN VAR OLMASI .......223
1. Buluşun Varlığı ....................................................................................................................224
2. Teknik Alana İlişkin Olma (Teknik Karakter)........................................................224
3. Teknik Etki Yaklaşımı .......................................................................................................226
A. İstemin Yorumlanması Aşaması...........................................................................227
B. Buluşla Yapılan Katkı’nın Belirlenmesi Aşaması...........................................228
C. Katkı’nın Teknik Olup Olmadığının Belirlenmesi .........................................228
4. “Herhangi Bir Donanım” Yaklaşımı (“Any Hardware” Approach) .................230
5. Teknik Karakter İncelemesi...........................................................................................231
II. YENİLİK (Novelty) ......................................................................................................232
1. Genel Olarak “Yenilik”.......................................................................................................232
2. Mutlak Yenilik İlkesi..........................................................................................................234
3. Tekniğin Bilinen Durumu................................................................................................235
A. Genel Olarak “Tekniğin Bilinen Durumu” ........................................................235
B. Başvuru Tarihinden Önceki Yazılı ve Sözlü Açıklamalar...........................236
C. Önceki Kullanımlar.....................................................................................................236
D. İnternet Ortamındaki Açıklamalar ......................................................................240
E. Topluma Açıklanmış Teknik Çizimler................................................................244
F. Ortak Genel Bilgi..........................................................................................................245
4. Başvuru Tarihinde ya da Daha Sonra Yayınlanmış Önceki Tarihli
Patent Başvuruları .............................................................................................................246
5. Topluma Açıklanmış Olma..............................................................................................248
6. Buluşun Uygulanmasını Mümkün Kılan Açıklama...............................................249
7. Başvuru Tarihinden Önce Yapılmış ve Başvuru Tarihinden Sonra
Yayınlanmış Patent ve Faydalı Model Başvurularının İlk İçerikleri...................251
8. Patent Konusunun Başka Bir Teknik Problemi de Çözdüğünün
Sonradan Keşfi .....................................................................................................................252
9. Gizlilik Kaydı İçeren Açıklamalar.................................................................................254
10. Noterlere İbraz Edilen Belgeler, Noterde imzalanan Sözleşmeler, Noter
Tespitleri ve Elektronik Ortamda Verilerin Tespiti (E-Tespit) ...........................258
11. Açıklamanın Kim Tarafından Yapıldığı Hususu ....................................................260
12. Açıklamanın Dili ..................................................................................................................260
13. Açıklamanın Erişilebilir Olması....................................................................................260
18 İçindekiler
14. Uluslararası Zaman Dilimleri (Time Zones) ve Saat Farkları .......................... 262
15. Yeniliği Ortadan Kaldırmayan Açıklamalar ve Hoşgörü Süresi (Grace
Period)..................................................................................................................................... 264
A. Buluş Sahibi Tarafından Yapılan Açıklamalar................................................ 269
B. Patent Başvurusu Yapılan Merci Tarafından Yapılan Açıklamalar....... 269
C. Üçüncü Kişilerce Yapılan Açıklamalar............................................................... 270
16. Tüm İçerik Yaklaşımı........................................................................................................ 272
17. Tesadüfi Açıklamalar........................................................................................................ 273
18. Örtülü Açıklamalar ............................................................................................................ 273
19. Yenilik İncelemesinde Eşdeğerler............................................................................... 274
20. Bazı Özel Durumlarda Yenilik incelemesi ............................................................... 275
A. Eski ve Bilinen Bir Maddenin Yeni ve Farklı Amaçla Kullanımına
Yönelik İstemler Bakımından Yenilik ................................................................ 275
B. Parametre İçeren İstemlerde Değer Aralıklarının Önceki
Açıklama İle Kısmen ya da Tamamen Örtüştüğü Haller............................ 277
C. Jenerik Açıklama – Spesifik Açıklama İlişkisi................................................. 279
D. Seçim Buluşları (Selection Inventions) Bakımından Yenilik..................... 280
a. Genel Olarak Seçim Buluşları...................................................................................280
b. Seçim Buluşlarında Yenilik........................................................................................281
c. Olanzapin Patenti Örneği...........................................................................................283
aa. Olanzapin - Almanya ............................................................................... 284
bb. Olanzapin – İngiltere............................................................................... 285
cc. Olanzapin - ABD ........................................................................................ 286
E. Usul Yoluyla Ürün İstemleri Bakımından Yenilik İncelemesi ................. 286
F. Zımni Açıklamaların Yenilik İncelemesi Sırasında Dikkate
Alınması .......................................................................................................................... 287
G. Markush Türü İstemler Bakımından Yenilik.................................................. 289
H. Dozaj Rejimi İstemleri Bakımından Yenilik .................................................... 290
İ. Daha Yüksek Saflık Derecesi Elde Edilmesine Yönelik İstemler
Bakımından Yenilik.................................................................................................... 291
21. Yenilik İncelemesinin Ne Şekilde Yapılacağı Hususu......................................... 294
III. BULUŞ BASAMAĞI (BULUŞSAL ADIM) .................................................................299
1. Genel Olarak ......................................................................................................................... 303
2. Buluş Basamağı (Buluşsal Adım) Kavramı.............................................................. 305
3. SMK’na Göre Buluş Basamağı (Buluşsal Adım) Kavramının
Bileşenleri.............................................................................................................................. 306
İçindekiler 19
A. Tekniğin Bilinen Durumu ........................................................................................306
B. İlgili Teknik Alan .........................................................................................................308
C. İlgili Alandaki Teknik Uzman Uzman Kişi (Person Skilled in The
Art) ve Bu Kişinin Varsayılan Bilgisi (Ortak Genel Bilgi) ...........................309
a. İlgili Teknik Alandaki Uzman Kişi (Person Skilled in The Art) ..............309
b. Varsayımsal Uzman Kişinin Bilgi Düzeyi ve Ortak Genel Bilgi...............314
aa. Ortak Genel Bilgi........................................................................................314
bb. İkincil Ortak Genel Bilgi (Secondary Common General
Knowledge)..................................................................................................316
cc . Buluşsal Adım İncelemesindeki Uzman Kişinin
Açıklamanın Yeterliliği ya da İstemin Yorumlanması
İncelemesindekinden Farklı Olabilmesi .........................................316
D. Aşikar Olmama.............................................................................................................317
E. Buluş Basamağı İncelemesinde Kullanılacak Diğer Unsur ve
Kavramlar.......................................................................................................................318
a. En Yakın Referans (Closest Prior Art).................................................................318
b. Çözülmek İstenen Teknik Sorun............................................................................324
c. Problem Buluşlar............................................................................................................324
4. Buluş Basamağı (Buluşsal Adım) Koşulunun İncelenmesi................................325
A. Problem ve Çözüm Yaklaşımı (Problem and Solution Approach-
PSA)...................................................................................................................................327
B. İngiliz Hukuku’nda Kullanılan “Windsurfing” ve “Windsurfing-
Pazzoli” testleri ............................................................................................................331
C. Amerikan Hukukunda Kullanılan “Graham Factors” ve Teaching-
Suggestion- Motivation (TSM)Testi ....................................................................332
D. Türk Hukuku’nda Uygulanan Yöntem ...............................................................334
5. “Could – Would” Yaklaşımı..............................................................................................336
6. Makul Başarı Beklentisi Testi ve Objektif Teknik Problemi Çözme
Umudu .....................................................................................................................................337
7. Referans Dökümanların Birleştirilebilmesi (Mozaik Yöntemi) ......................339
8. Bilinen Özelliklerin Kombinasyonu veya Gelişigüzel Yan Yana
Getirilmesi Halleri ..............................................................................................................341
9. Materyallerin Yer Değiştirilmesi ve Benzer Kullanım........................................342
10. Takip Edilen Yol ve Kullanılan Teknik Nedeniyle Buluşsallık ........................343
11. Geçmişe Yönelik Değerlendirme (Ex-post Facto Analysis / Hindsight)
Yasağı .......................................................................................................................................344
20 İçindekiler
12. Buluşsal Adım İncelemesinin, Buluşun Bütünü Üzerinden Yapılması
Gereği....................................................................................................................................... 345
13. Buluş Basamağı İncelemesinde Gözetilebilecek İkincil Hususlar
(Secondary Considerations -Tali Göstergeler)......................................................... 345
A. Ticari Başarı .................................................................................................................. 346
B. Uzun Süre Duyulan İhtiyaç (Long-felt Need) .................................................. 348
C. Geçmişteki Başarısız Denemeler ......................................................................... 349
D. Beklenmeyen Süpriz Etki (Bonus effect)........................................................... 349
E. Tekniğin İlgili Alanındaki Referans Dökümanların Eskiliği
(Zaman Faktörü) ......................................................................................................... 351
F. Teknik Önyargılar....................................................................................................... 352
G. Rakiplerin Davranışları (Kopyalamalar ve Lisanslar)................................ 352
H. Buluşa Yönelik Övgü ve Ödüller........................................................................... 353
İ. Tekniğin İlgili Alanlarının Yakınlığı.................................................................... 353
14. Buluş Basamağı (Buluşsal Adım) İncelemesinde Eşdeğerler ......................... 354
15. Buluş Basamağının Bulunmadığı Kabul Edilen Bazı Haller............................. 354
16. Yargısal Uygulamadan Örnekler ................................................................................. 358
A. Moxifloksasin Kararı (İstanbul 4 No’lu FSHHM - 2008).............................. 358
B. Valsartan Patenti Kararı (İstanbul 4 No’lu FSHHM - 2011)....................... 361
a. Mahkemenin Buluşsal Adım İnceleme Yöntemi............................................361
b. “Uzman Kişinin Kim Olduğu” nun ve Bu Farazi Kişinin “Bilgi
Düzeyinin Ne Olduğu” nun Belirlenmesine İlişkin Değerlendirme.....361
c. En Yakın Referansın Belirlenmesi.........................................................................362
d. Mahkemenin “Could – Would yaklaşımı” Konusundaki
Değerlendirmesi .............................................................................................................363
e. Tali Göstergelerin İrdelenmesi ...............................................................................364
f. Buluş Bütünü Üzerinden Değerlendirme..........................................................365
C. Ses Tanımlamalı Araç Kontrol ve Bilgi Sistemi Patenti Kararı
(İstanbul 4 No’lu FSHHM - 2011) .......................................................................... 365
17. Buluş Basamağı İncelemesine İlişkin Özellik Gösteren Konular................... 368
A. Buluş Basamağı incelemesine Esas Alınan Tekniğin Bilinen
Durumunun Yenilik İncelemesinde Esas Alınandan Farklı Oluşu ........ 368
B. Eşdeğerlerin Buluş Basamağı İncelemesinde Dikkate
Alınabilmesi .................................................................................................................. 368
C. Biyoteknolojik Buluşlar ve Farmasötik Alandaki Buluşlar
Bakımından Buluş Basamağına İçin Özellik Gösteren Bazı Konular....... 369
İçindekiler 21
18. Analoji Usuller (Analogy Processes)............................................................................369
19. Kimyasal Bileşikler ve Bunların Türevleri (Polimorflar, Esterler,
Tuzlar, İzomerler, vs.) ........................................................................................................370
A. Polimorflar ve Kristal Formlar..............................................................................370
B. Formülasyonlar............................................................................................................373
C. Tuzlar ve Esterler........................................................................................................375
D. Optik (Stero) İzomerler ve Enantiyomerler....................................................376
E. Aktif Metabolitler ve Ön İlaçlar.............................................................................380
IV. SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK (INDUSTRIAL APPLICABILITY) ..................383
V. BULUŞUN YETERLİ ÖLÇÜDE AÇIKLANMASI (SUFFICIENCY OF
DISCLOSURE) ...............................................................................................................389
1. Genel Olarak “Açıklamanın Yeterliliği” (Sufficiency) Kavramı........................389
2. İstemde Bir Takım Parametrelere Yer Verilmesi Durumunda
Açıklamanın Yeterliliği İncelemesi .............................................................................399
3. Açıklamanın “Kısmi” Yetersizliği .................................................................................401
4. Açıklamanın Yetersizliği Halleri...................................................................................402
A. Klasik Yetersizlik.........................................................................................................402
B. Aşırı Geniş İstemlerden Dolayı Yetersizlik (Biogen Yetersizliği) ...........403
C. Belirsizlik Nedeniyle Yetersizlik...........................................................................404
5. EPC ve Türk Patent Sisteminde Açıklamanın En İyi Mod’da Olması
Gerekliliğinin Bulunmayışı.............................................................................................406
6. Açıklamanın Yeterliliği Konusunda Mahkemelerce ya da Patent
Ofislerince Yapılacak İnceleme.....................................................................................406
VI. BULUŞUN TEKNİK SORUNU ÇÖZDÜĞÜ İDDİASININ MAKUL VE İKNA
EDİCİ GÖRÜLMESİ GEREKLİLİĞİ (PLAUSIBILITY) ..........................................407
1. Genel olarak “Plausibility” ..............................................................................................407
2. “Plausibility” Kavramı.......................................................................................................410
3. Plausibility Testi..................................................................................................................410
4. “Plausibility” Konusunda EPO Uygulaması .............................................................412
5. “Plausibility” Konusunda İngiltere Uygulaması ....................................................415
6. Plausibility Konusunun Hangi Bağlamda İnceleneceği Sorunu .....................418
7. Türk Hukukundaki Durum .............................................................................................421
22 İçindekiler
ALTINCI BÖLÜM
PATENT BAŞVURUSU VE TESCİL SÜRECİ
I. DOĞRUDAN TÜRKPATENT’E YAPILAN BAŞVURU ...........................................427
1. Başvuru Belgeleri ............................................................................................................... 428
2. Buluş Sahibinin Adının Belirtilmesi........................................................................... 428
3. Buluş Bütünlüğü ve Bölünmüş Başvurular............................................................. 429
4. Türkiye’de Geçici Patent Başvurusu Yapılıp Yapılamayacağı Hususu........ 432
5. Çifte Patentleme (Double Patenting) Yasağı........................................................... 434
6. Başvuru Formu.................................................................................................................... 436
7. Tescil Süreci.......................................................................................................................... 437
A. Buluşa İlişkin Başvuru Dosyasının Hazırlanması......................................... 437
a. Buluş Özeti (Abstract)..................................................................................................437
b. Buluşun Açıklanması ve Tarifname ve İstemler............................................438
c. Rüçhan Talebinde Bulunulması ve Rüçhan Hakkı (Priority Right).....438
d. Geçerli Bir Rüçhan Talebi İçin Koşullar..............................................................439
aa. 12 Aylık Süre İçinde ve Usulüne Uygun Bir Başvuru................ 439
bb . Aynı Buluş Koşulu .................................................................................... 441
e. Çoklu Rüçhan....................................................................................................................442
f. Rüçhan Türleri.................................................................................................................443
aa. Başvuru Rüçhanı....................................................................................... 443
bb . Sergi Rüçhanı.............................................................................................. 445
g. Rüçhan Talebinin İncelenmesi................................................................................445
8. Patent Başvurusunun Şekli Şartlara Uygunluk Yönünden
İncelenmesi........................................................................................................................... 447
A. Genel olarak Şekli İnceleme ................................................................................... 447
B. Şekli İncelemeye İlişkin Özel Durumlar............................................................ 448
a. Gen Dizisi İçeren Buluşlar Yönünden Açıklama ve Dizi Listelerinin
Sunulması...........................................................................................................................448
b. Biyolojik Materyal İçeren Buluşların Açıklanması ve Biyolojik
Materyalin Sunulması..................................................................................................449
c. Başvuruda Dikkat Edilmesi Gereken Teknik Ayrıntılar ............................451
9. Araştırma Talebi ve Araştırma Raporunun Hazırlanması ............................... 452
10. Araştırma Raporlarında Kullanılan “X”, “Y”, “A”, “O” gibi Kategorik
Kodlamalar (Araştırma Raporu Kodları)................................................................. 455
11. Patent Başvurusunun Üçüncü Kişilerce İncelenebilmesi ................................. 458
İçindekiler 23
12. Başvurunun Yayınlanması ve Etkileri .......................................................................458
A. Üçüncü Kişilerin Patent Başvurusuyla İlgili Görüş Bildirebilmesi........459
B. Patent Sahibinin Hukuki Koruma Taleplerinde Bulunabilmesi .............460
13. İnceleme Raporu.................................................................................................................462
14. Patentin Verilmesi ve Bültende yayınlanması.......................................................463
15. Patent Başvurusunda ve Patentte Değişiklik Yapılması
(Amendments) ......................................................................................................................464
A. Genel Olarak Patentte Değişiklik (Amendment) ............................................465
B. Değişikliğin, Patent Başvurusu Sahibinin Kendi İnsiyatifiyle ya da
Patent Otoritesinin İsteği Üzerine Yapılması..................................................467
C. EPC 2000 Değişikliği ile Düzenlenen Merkezi Değişiklik Sistemi
(EPC md.105/a ve 105/b).........................................................................................468
D. Patentte Yapılabilecek Bazı Değişiklik Türleri ve Disclaimer’lar ..........470
a. Eklemeler, Çıkarmalar, Sözcük-Terim Değişiklikleri, İstem
Birleştirme ve Aktarmalar.........................................................................................470
b. Negatif Sınırlamalar (Disclaimer’lar)...................................................................471
E. “Başvurunun İlk Hali” Kavramı ve Buna İlişkin Sınırlama.........................473
a. Değişiklik Konusuna İlişkin “Altın Standard” (Gold Standard)..............474
b. Patentte Yapılacak Değişikliklerin EPC md.123’e Uygunluk
Yönünden İncelenmesi Konusunda EPO Tarafından Kullanılan
Testler...................................................................................................................................476
aa. Gereklilik Testi (Üç Nokta Testi)........................................................476
bb . Ara (Orta) Genelleme Testi...................................................................477
cc . Yenilik Testi.................................................................................................479
F. İsviçre Tipi İstem Formatında Kaleme Alınmış Bir İstemin, EPC
md.54/5’e Yeniden Formüle Edilmesi...............................................................480
G. Patentte Değişikliklerin Yapılabileceği Aşamalar.........................................480
a. Başvuru İşlemleri Sırasında Başvuruda Değişiklik......................................481
b. İtiraz Sürecinde Patentte Değişiklik.....................................................................483
c. Patent Verildikten Sonraki (Post-grant), Ulusal Hükümsüzlük
Yargılamaları Aşamasında Değişiklik (EPC md.138/3).............................484
H. Değişikliğe Karşı Üçüncü Kişilerin İtiraz Hakkı.............................................487
İ. Değişiklik Hakkının Kötüye Kullanılması (Patentte Kötüniyetli
Değişiklik) .......................................................................................................................487
J. Değişikliğin Patentlenebilirlik Amacıyla Yapıldığı Varsayımı.................490
16. Patent Başvurusunda / Patentte Yapılacak Değişikliğin Geçmişe
Etkisi Olup Olmayacağı.....................................................................................................490
24 İçindekiler
17. Patent Başvurusunda / Patentte Yapılacak Değişikliğin Derdest
Yargılamalara Etkisi.......................................................................................................... 492
18. Patent Başvurusunda ve Patentte Düzeltme Yapılması (Corrections)........ 493
19. Patentin Verilmesi Kararına Karşı İtiraz ve İtirazın İncelenmesi
(SMK md.99)......................................................................................................................... 495
A. Genel Olarak İtiraz ..................................................................................................... 495
B. İtiraz Sebepleri............................................................................................................. 497
a. Patent Verilebilirlik Şartlarının Mevcut Olmaması (SMK md.99/1-a)497
b. Buluşun Yeterince Açıklanmamış Olması (SMK md.99/1-b) .................498
c. Patent Konusunun, Başvurunun İlk Halini Aşması (SMK md.99/1-c)498
C. İtiraz Üzerine TÜRKPATENT YİDK Kararı; Patentin Devamı,
Kısmen Devamı ya da Hükümsüzlük.................................................................. 499
20. Patentin Verilmesi ve Bunun Hukuki Sonuçları ................................................... 501
21. Patent Başvurusunun Faydalı Model Başvurusuna, Faydalı Model
Başvurusunun Patent Başvurusuna Dönüştürülmesi........................................ 502
A. Patent Başvurusunun Faydalı Model Başvurusuna
Dönüştürülmesi........................................................................................................... 502
B. Faydalı Model Başvurusunun Patent Başvurusuna
Dönüştürülmesi........................................................................................................... 503
22. Tescil Sürecinde Hatalı İşlemler ve Sürelere Uyulmaması .............................. 505
A. Hatalı İşlemler.............................................................................................................. 505
B. Sürelere Uymama ve Bunun Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması;
İşlemlerin Devamı ve Hakların Yeniden Tesisi.............................................. 505
a. İşlemlerin Devam Ettirilmesi (SMK md.107)..................................................506
aa. SMK’nun 93/1’nci Maddesindeki Süre............................................ 507
bb. SMK’nun 101/4’ncü Maddesindeki Süre........................................ 507
cc. SMK’nun 110/3’ncü Maddesindeki Süre........................................ 507
dd. SMK’nun 72 nci Maddesindeki Süre................................................. 508
ee. SMK’nun 81 inci Maddesindeki Süre ............................................... 508
ff. SMK’nun 84/1’nci Maddenindeki Süre........................................... 508
gg. SMK’nun 96 ncı ve 119 uncu Maddelerinin İkinci
Fıkralarındaki Süreler ............................................................................ 508
hh. SMK’nun 99/1’nci ve 120/4’ncü Maddelerindeki Süreler ..... 508
b. Hakların Yeniden Tesisi..............................................................................................509
23. Başvurunun Geri Çekilmesi ........................................................................................... 511
İçindekiler 25
II. PCT YOLUYLA YAPILAN ULUSLARARASI BAŞVURU VE TÜRKİYE’DE
ULUSAL FAZ’A GİRİŞ..................................................................................................511
1. Uluslararası Aşama ............................................................................................................512
2. Ulusal Aşama.........................................................................................................................515
3. EURO-PCT Yoluyla Ulusal Aşamaya EPO Üzerinden Giriş................................516
III. EPC YOLUYLA BAŞVURU VE TÜRKİYE VALİDASYONU....................................517
IV. PATENT SİCİLİNE KAYIT..........................................................................................518
V. YİDK KARARLARINA KARŞI AÇILABİLECEK İPTAL DAVASI .........................520
1. Genel Olarak..........................................................................................................................520
2. Davanın Hukuki Niteliği ve Koşulları.........................................................................520
3. Davanın Tarafları................................................................................................................522
4. Davanın Açılabileceği Süre .............................................................................................523
5. Görevli ve Yetkili Mahkeme ...........................................................................................523
YEDİNCİ BÖLÜM
PATENT HAKKI
I. PATENT HAKKININ KONUSU VE HAKKIN ORTAYA ÇIKMASI .......................525
II. PATENT HAKKININ NİTELİĞİ.................................................................................530
1. İnhisari Hak Niteliği...........................................................................................................531
2. Mutlak Hak Niteliği ............................................................................................................531
3. Patent Hakkının Süre ile Sınırlı Oluşu .......................................................................532
4. Patent Hakkının Ülkesel Niteliği ..................................................................................533
III. BULUŞ SAHİPLİĞİ VE PATENT HAKKI SAHİPLİĞİ............................................534
1. Buluş Sahibi...........................................................................................................................534
A. Genel Olarak Buluş Sahipliği ..................................................................................534
B. Buluş sahibinin Patent İsteme Hakkı ve Gerçek Hak Sahipliği ...............536
2. Ortak Buluş Sahipliği.........................................................................................................538
A. Genel Ortak Buluş Sahipliği ....................................................................................538
B. Ortak Buluş Sahipliği İçin Yeterli Olan ve Olmayan Katkılar...................540
3. Patentin Bölünmezliği ......................................................................................................542
4. Gerçek Hak Sahipliği İddiasıyla Başvurunun Gaspı Davası Açılması
ve Buna İlişkin İşlemler ...................................................................................................542
IV. PATENTİN GASPI DAVASI VE DEVİR TALEBİ.....................................................544
26 İçindekiler
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI
I. GENEL OLARAK...........................................................................................................549
II. PATENT HUKUKUNDA “ÇALIŞAN” VE “İŞVEREN” KAVRAMLARI.................550
III. HİZMET BULUŞLARI VE SERBEST BULUŞLAR...................................................553
1. Hizmet Buluşları ................................................................................................................. 554
A. Genel Olarak Hizmet Buluşları.............................................................................. 554
B. Buluşun Niteliğinin Belirlenmesi......................................................................... 555
C. Çalışanın, Serbest Buluşlar Bakımından İşverene Bildirim
Yükümlülüğü ........................................................................................................................ 562
D. Gizli Tutma Yükümlülüğü............................................................................................... 566
E. Hizmet buluşlarında İşverenin Hak Talepleri ve Buna Karşılık
Çalışan’ın Bedel Talep Hakkı ................................................................................. 567
a. Tam Hak Talebi ...............................................................................................................568
aa. İşverenin Tam Hak Talebinde Bulunması ..................................... 568
bb. İşverenin Tam Hak Talebi Durumunda Çalışanın “Makul
bedel” Talep Hakkı................................................................................... 568
cc. Makul Bedelin Hesaplanması .............................................................. 570
b. Teşvik Ödülü.....................................................................................................................575
c. Kısmi Hak Talebi.............................................................................................................577
F. Çalışanın Ön Alım Hakkı .......................................................................................... 579
G. Hizmet Buluşu İçin İşveren Tarafından Patent Başvurusu
Yapılması ........................................................................................................................ 579
H. Hizmet Buluşu İçin Patent Başvurusu Yapılması İle İlgili
Tarafların Karşılıklı Hak ve Yükümlülükleri................................................... 582
İ. TÜBİTAK Projelerinde Gerçekleştirilen Buluşlar......................................... 583
2. Serbest Buluşlar.................................................................................................................. 583
A. Genel Olarak Serbest Buluş .................................................................................... 583
B . Serbest Buluş Biçimleri............................................................................................ 584
a. Baştan itibaren Serbest Buluşlar (Serbest Doğan Buluşlar) ...................584
b. Sonradan Serbest Hale Gelen (Serbest Kalan) Buluşlar ............................584
C. Serbest Buluş Bildirimine Karşı İşverenin İtirazı......................................... 585
D. İtiraz Durumunda Uyuşmazlığın Ne şekilde Çözüleceği Sorunu ........... 587
E. Teklifte Bulunma Yükümlülüğü ve İşverenin Öncelik Hakkı .................. 588
F. Çalışan Buluşlarına İlişkin SMK Hükümlerinin Emredici Hüküm
Niteliği ............................................................................................................................. 590
İçindekiler 27
G. Hakkaniyete Uygun Olmayan Sözleşme Hükümleri ....................................590
H. Çalışan ve İşverenin Patent Başvurusu Konusunda Hak ve
Yükümlülükleri ............................................................................................................591
İ. Çalışanın Önalım (Şuf’a) Hakkı .............................................................................591
3. Üniversite Buluşları...........................................................................................................592
4. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar.................................................596
5. Çalışan Buluşları Bağlamında Çalışan ile İşveren Arasındaki
Uyuşmazlıkların Çözümü ................................................................................................598
DOKUZUNCU BÖLÜM
EK PATENT VE GİZLİ PATENT
I . EK PATENT...................................................................................................................603
II. GİZLİ PATENT..............................................................................................................605
ONUNCU BÖLÜM
PATENTE İLİŞKİN HUKUKİİŞLEMLER
I. LİSANS VERİLMESİ.....................................................................................................612
1. Genel Olarak Lisans Sözleşmesi ...................................................................................612
2. Patent Lisans Sözleşmesinin Tanımı ve Hukuki Niteliği ...................................614
3. Konuları İtibarıyla Patent Lisans Sözleşmesi Tipleri..........................................616
A. Üretim Lisansları.........................................................................................................616
B. Kullanma Lisansları....................................................................................................617
C. Geliştirme ve Yeniden Yapma Lisansları ..........................................................617
D. Montaj Lisansları.........................................................................................................618
E. Satış Lisansları..............................................................................................................618
F. İthalat / İhracaat Lisansları....................................................................................618
G. Kişiye ya da İşletmeye Bağlı Lisans sözleşmeleri .........................................619
H. Parça Lisansı ve Götürü Lisans .............................................................................619
İ. Zımni (Örtülü) Lisans................................................................................................620
4. Lisans Verme Teklifi..........................................................................................................621
5. Olumsuz Lisans İlişkisi.....................................................................................................623
6. Lisans Sözleşmelerinin Fonksiyonları.......................................................................623
7. Lisans Sözleşmelerinde Getirilebilecek Başlıca Sınırlamalar..........................624
A. Miktar Yönünden Sınırlama ve Asgari üretim Koşulu ................................625
B. Süre Yönünden Sınırlama........................................................................................625
28 İçindekiler
C. Coğrafi Bölge Yönünden Sınırlama ..................................................................... 626
8. Alt Lisans................................................................................................................................ 626
9. Karşılıklı (Çapraz) Lisans Sözleşmeleri ve Patent Havuzları.......................... 628
10. Lisans Sözleşmesinin Tarafları..................................................................................... 632
A. Lisans Veren (Licensor)............................................................................................ 633
a. Genel Olarak......................................................................................................................633
b. Patent Hakkı Üzerinde Ortaklık Durumunda Lisans Verme Yetkisi ve
Lisans Verilmesine İzin Davası................................................................................634
B. Lisans Alan (Licensee)............................................................................................... 637
C. Patent Lisans Sözleşmelerinde Taraf Değişikliği.......................................... 637
11. Lisans Sözleşmesinde Tarafların Hak ve Borçları................................................ 643
A. Lisans Verenin Yükümlülükleri............................................................................ 643
a. Patenti Lisans Alana Kullandırma Yükümlülüğü ve Patentin
Varlığına İlişkin Sorumluluk.....................................................................................643
b. Bilgi Verme Yükümlülüğü..........................................................................................647
B. Lisans Verenin Sorumluluğu ve Kötüniyet Karinesi ................................... 648
C. Lisans Alanın Yükümlülükleri............................................................................... 650
a. Lisans Bedeli (Royalty) Ödeme Yükümlülüğü................................................650
b. Kullanma Yükümlülüğü ..............................................................................................651
c. Sözleşmeye Uygun Kullanma Yükümlülüğü....................................................652
d. Geriye Lisans Verme Yükümlülüğü ......................................................................653
e. Lisans Alanın Diğer Yükümlülükleri (Yan yükümlülükleri)....................654
12. Lisans Verilmesi.................................................................................................................. 659
A. Genel Olarak Sözleşmeye Dayalı Patent Lisansı............................................ 659
B. Sözleşmeye Dayalı Lisans Türleri........................................................................ 668
a. Münhasır (İnhisari) lisans .........................................................................................668
aa. Genel Olarak................................................................................................ 668
bb. İnhisari (Münhasır) Lisans ve Rekabet Hukuku İlişkisi .......... 669
b. İnhisari Olmayan (Münhasır Olmayan/Basit) Lisans.................................670
13. Standarda Esas Patentler (Standard Essential Patents – SEPs),
Standard Belirleme Kuruluşları (Standard Setting Organisations –
SSOs) ve FRAND.................................................................................................................. 671
A. Standarda Esas Patentler (Standard Essential Patents – SEPs).............. 671
B. Standart Belirleme Kuruluşları (Standard Setting Organisations -
SSOs) ve Standard Belirleme ................................................................................. 672
İçindekiler 29
C. Adil, Makul ve Ayrımcı Olmayan Patent Lisansı (FRAND)........................674
a. Genel Olarak FRAND.....................................................................................................674
b. Adil, Makul ve Ayrımcı Olmayan Patent Lisansı Gereksiniminin
Ortaya Çıkması.................................................................................................................675
c. FRAND Lisans Bedelinin Belirlenmesi................................................................676
d. Rekabet Kurumu’nun Yatay İşbirliği Anlaşmaları
Klavuzuna Göre FRAND..............................................................................................677
e. FRAND Deklarasyonu..................................................................................................680
f. FRAND Lisansına Dair AB Komisyonunca Belirlenen Genel İlkeler ...680
g. CJEU’nun FRAND Konulu Huawei – ZTE kararı.............................................681
h. FRAND Tedbiri ................................................................................................................683
İ. Alman Federal Mahkemesi’nin Sisvel – Haier Kararı..................................684
j. İngiltere Yüksek Mahkemesi’nin Unvired Planet International –
Huawei Technologies Ltd Kararında Açıklanan FRAND İlkeleri ..........684
14. Zorunlu Lisans......................................................................................................................686
A. Zorunlu Lisansın Hukuki Niteliği .........................................................................687
B. Sözleşmeye Dayalı Lisans Hükümlerinin Uygulanabilirliği......................688
C. Zorunlu Lisansın Ek Patentleri de Kapsaması................................................688
D. Zorunlu Lisasın Ön Koşulu : Patent Sahibinden Makul Koşullarla
Lisans Talep Etmiş Fakat Alamamış Olmak.....................................................689
E. Zorunlu Lisans Prosedürü.......................................................................................690
a. Mahkemece Zorunlu Lisans Verilmesi ve Karar Verme Süreci .............691
b. Rekabet Kurumu Tarafından Zorunlu Lisans Verilmesi ...........................694
c. Cumhurbaşkanı Tarafından Zorunlu Lisans Verilmesi..............................696
F. Zorunlu Lisans Verilmesini Gerektiren Haller ...............................................698
a. Kullanmama Nedeniyle Zorunlu Lisans.............................................................698
b. Patent Konularının Bağımlılığı Nedeniyle Zorunlu Lisans.......................705
c. Kamu Yararı Nedeniyle Zorunlu Lisans .............................................................710
d. TRIPS Anlaşmasına Göre Başka Ülkelerdeki Kamu Sağlığı Sorunları
Nedeniyle Zorunlu Lisans..........................................................................................712
e. Islahçı Hakkı ve Patent Hakkı Yönünden Zorunlu Lisans.........................715
aa. Islahçının, Önceki Bir Patente Tecavüz Etmeden Yeni Bir
Bitki Türü Geliştirememesi Nedeniyle Zorunlu Lisans ............715
bb. Patent Sahibinin, Önceki Bitki Çeşidine Ait Islahçı
Hakkına Tecavüz Etmeden Patent Hakkını
Kullanamaması Nedeniyle Zorunlu Lisans ....................................716
30 İçindekiler
cc. Karlılıklı Zorunlu Lisans ........................................................................ 716
f. Patent Sahibinin, Patenti Kullanırken Rekabeti Engelleyici, Bozucu
veya Kısıtlayıcı Faaliyetlerde Bulunması Nedeniyle Zorunlu Lisans..717
G. Zorunlu Lisansın Hükümleri.................................................................................. 717
H. Zorunlu Lisansın Devri............................................................................................. 719
İ. Zorunlu Lisans Koşullarında Değişiklik Talebi.............................................. 720
J. Zorunlu Lisansın İptali ............................................................................................. 720
a. Lisans Alanın Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi Nedeniyle.........720
b. Zorunlu Lisans Verilmesine Yol Açan Koşulların Ortadan Kalkması
Nedeniyle............................................................................................................................721
15. Kanuni Tekel......................................................................................................................... 721
16. Patent Lisans Sözleşmeleri ve Rekabet Hukuku Çatışması (SMK
md.125/son ve RKHK md.4)............................................................................................ 722
A. Genel Olarak Rekabet Hukuku Düzenlemeleri .............................................. 723
B. Rekabet Hukuku ile Patent Hukuku İlişkisi .................................................... 724
C. Rekabet Hukuku Kurallarına Aykırı Olabilecek Patent Lisans
Sözleşmeleri.................................................................................................................. 727
a. Rekabeti Kısıtlayıcı Lisans Anlaşmaları..............................................................729
b. Lisans Alana Getirilen Yükümlülükler, Kısıtlamalar ve Koşullar
Yoluyla Rekabetin Sınırlandırılması.....................................................................731
c. Lisans Verene Getirilen Kısıtlamalar Yoluyla Rekabetin
Sınırlandırılması .............................................................................................................735
d. Çapraz Lisans Anlaşmaları ve Patent Havuzları Yoluyla Rekabetin
Sınırlandırılması .............................................................................................................736
e. Geriye Lisans Yükümlülüğü Yoluyla Rekabetin Sınırlandırılması .......739
f. Uyumlu Eylemler............................................................................................................740
g. Hakim Durumun Kötüye Kullanılması ve “Zorunlu Unsur” Doktrini.740
D. Rekabet Hukuku Kurallarına Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller ......... 745
a. Muafiyet...............................................................................................................................745
b. Menfi Tespit Belgesi......................................................................................................748
c. Rekabet Hukukuna Aykırılığın Düşük Boyutta Oluşu (De Minimis
Kuralı)...................................................................................................................................749
E. Patent Lisans Sözleşmelerinin Rekabet Hukuku Kurallarına
Aykırı Olmasının Sonuçları..................................................................................... 749
a. İdari Para Cezası Yaptırımı........................................................................................750
b. Geçersizlik Yaptırımı ....................................................................................................750
İçindekiler 31
c. Tazminat Yaptırımı .......................................................................................................752
d. Zorunlu Lisans Yaptırımı............................................................................................753
17. Patent Hakkının Kötüye Kullanımı Örnekleri : Patent Trolleri (Patent
Çalılıkları) ve Patent Tuzağı...........................................................................................753
A. Patent Tuzağı (Patent Ambush) ............................................................................754
B. Patent Çalılıkları (Patent Thickets) ya da Patent Trolleri..........................755
18. Lisans Sözleşmesinin Sona Ermesi .............................................................................756
A. Sözleşmede Kararlaştırılan Lisans Süresinin Dolması ...............................756
B. Patentin 20 Yıllık Koruma Süresinin Dolması................................................758
C. Patent Sahibinin Patent Hakkından Vazgeçmesi ..........................................758
D. Lisans Verenin Patent Sahipliğinin Gasp Davası Sonucunda
Ortadan Kalkması........................................................................................................759
E. Taraflarca Belirlenen Sona Erme Hallerinden Birinin
Gerçekleşmesi...............................................................................................................760
F. Lisans Sözleşmesinin Feshi.....................................................................................760
a. Genel Olarak Fesih.........................................................................................................760
b. Patent Lisans Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi .......................................761
c. Covid-19 Pandemisinin, Lisans Sözleşmesi’nin Feshi İçin Bir “Haklı
Neden” Olarak Görülüp Görülemeyeceği Hususu.........................................763
d. Lisans Sözleşmesinin Tarafların Karşılıklı Anlaşmasıyla Sona
Erdirilmesi .........................................................................................................................765
G. Taraflardan Birisinin Ölümü ..................................................................................765
H. Taraflardan Birisinin İflası......................................................................................767
19. Lisans Sözleşmesinin Geçersizliği ...............................................................................768
A. Hukuka Aykırılık..........................................................................................................769
B. Ahlaka Aykırılık ...........................................................................................................774
C. İmkansızlık.....................................................................................................................776
D. İrade Sakatlığı Hallerinden Birinin Varlığı.......................................................779
E. Lisans Sözleşmesinin Genel İşlem Koşulları Biçiminde Olması.................780
F. Patent Lisans Sözleşmesinden Dönme ..............................................................783
G. İşlem Temelinin Çökmesi ........................................................................................784
II. PATENTİN DEVRİ.......................................................................................................786
1. Buluş Üzerindeki Hakkın (Patent İsteme Hakkının) Devri ..............................787
2. Patent Başvurusunun Devri...........................................................................................787
3. Patent Tescilinden Doğan Hakkın Devri...................................................................788
32 İçindekiler
A. Genel Olarak Patent Hakkının Devri .................................................................. 788
B. Patente Tecavüz Eylemin Devralma Nedeniyle Hukuka Uygun
Hale Gelip Gelmeyeceği............................................................................................ 793
C. Patentin Kısmen Devrinin Mümkün Olmaması............................................. 794
D. Muvazaalı, Yetkisiz, Sakat ve Kötüniyetli Devirler....................................... 795
a. Muvazaalı Devirler.........................................................................................................795
b. Yetkisiz Devirler..............................................................................................................795
c. İrade Fesadı Halleri.......................................................................................................796
d. Kötüniyetli Devirler ve Kötüniyetli Devir Karinesi ......................................796
E. Devir İşleminin TÜRKPATENT Siciline Kaydı................................................ 797
F. Patentin Devrinin Derdest Yargılamalara Etkisi........................................... 798
a. Dava Açılmadan Önce Patentin Devri..................................................................798
b. Dava Açıldıktan Sonra Patentin Devri.................................................................798
c. Mahkemece Hükümsüzlüğüne Karar Verildikten Sonra Patentin
Devri......................................................................................................................................801
d. Sicile Kaydedilmeyen Patent Devri Halinde, Hükümsüzlük Davasının
Kime Karşı Açılacağı Sorunu ....................................................................................803
e. Yargılama Sırasında Patentin Devri Halinde Taraf Değişikliği ..............804
f. Patent Devri Nedeniyle, Devralan Kişiye Karşı Ayrı Bir Dava Açılmış
Olması...................................................................................................................................805
G. Mahkeme Kararı ile Devir....................................................................................... 805
H. Hükümsüzlük Kararı Verilen Bir Patentin Devrinin İstenip
İstenemeyeceği ............................................................................................................ 806
İ. Hacizli ya da Rehinli Patentin Devri................................................................... 806
J. Önalım (Şuf’a) Hakkı ................................................................................................. 806
III. PATENTİN MİRAS YOLUYLA İNTİKALİ................................................................810
IV. PATENTİN HACZİ.......................................................................................................811
V. PATENTİN TEMİNAT OLARAK GÖSTERİLMESİ – PATENT REHNİ...............813
ONBİRİNCİ BÖLÜM
PATENTİN KORUNMASI
I. GENEL OLARAK PATENT KORUMASI...................................................................819
II. PATENT KORUMASININ KAPSAMI........................................................................819
III. PATENTİN KORUMA SÜRESİ ..................................................................................820
1. 20 Yıllık Süre ........................................................................................................................ 820
2. Ek Koruma Sertifikaları (Supplementary Protection Certifications /
SPCs) ........................................................................................................................................ 821
İçindekiler 33
A. Avrupa Birliği’nde Durum.......................................................................................822
B. ABD’deki Durum..........................................................................................................824
C. Türkiye’deki Durum...................................................................................................825
IV. İHTİRA BERATI KANUNU DÖNEMİNDE VERİLEN PATENTLERİN
(İHTİRA BERATLARININ) KORUMA SÜRESİ........................................................825
V. PATENT HAKKININ KAPSAMI ................................................................................827
1. Genel Olarak Patent Hakkının Kapsamı....................................................................827
2. Patent Hakkı Kapsamında Hak Sahibinin Önleyebileceği Eylemler.............829
A. Patent Konusu Ürünün Üretilmesi, Satılması, Kullanılması, İthali,
Kişisel İhtiyaçtan Başka Herhangi Bir Nedenle Elde Bulundurulması ......829
B. Patent Konusu Olan Bir Usulün Kullanılması................................................832
C. Kullanılmasının Yasak Olduğu Bilinen ya da Bilinmesi Gereken
Usul Patentinin Kullanılmasının Başkalarına Teklif Edilmesi.................834
D. Patent Konusu Usul İle Doğrudan Elde Edilen ürünlerin
Satılması, Kullanılması, İthal Edilmesi, Kişisel İhtiyaçtan Başka
Elde Bulundurulması.................................................................................................834
3. Patent Hakkı Kapsamına Girmeyen Fiiller (İstisnalar)......................................835
A. Sınai ve Ticari Olmayan, Kişisel (Özel) Amaçlı Kullanımlar (SMK
md.85/3-a)......................................................................................................................836
B. Patent Konusu Buluşu İçeren Deneme Amaçlı Fiiller (SMK
md.85/3-b)......................................................................................................................840
C. İlaçların Ruhsatlandırılması ve Bunun İçin Gerekli Test ve
Deneyler (Bolar İstisnası – SMK md.85/3-c) ...................................................842
a. Genel Olarak Ruhsat Başvurusu ve Bolar İstisnası.......................................843
b. Kısaltılmış Ruhsat Başvuruları, Veri Koruması ve Veri İmtiyazı ..........846
c. TRIPS md.39 Hükmü ve Veri koruması..............................................................849
d. Veri İmtiyazı......................................................................................................................852
aa. Avrupa Birliği’nde Veri İmtiyazı.........................................................853
bb . Türkiyede Veri İmtiyazı Düzenlemesi ve Uygulaması..............854
cc . Veri İmtiyazı’nın Fonksiyonu ve Uygulama...................................860
dd . Veri İmtiyazı’nın Patent Korumasından Bütünüyle Farklı
Oluşu...............................................................................................................861
ee. Salt Kısaltılmış Ruhsat Başvurusunda Bulunulmasının,
Patent Hakkına Tecavüz ya da Haksız Rekabet de
Oluşturmaması...........................................................................................861
ff. Kısaltılmış Ruhsat Başvuru Belgelerinin Gizliliği ve
Ticari Sır Sorunu........................................................................................863
34 İçindekiler
D. Eczane İstisnası ........................................................................................................... 866
E. Paris Sözleşmesine Taraf Devletlerin Kara, Hava, Deniz ve Uzay
Araçları İstisnası ......................................................................................................... 867
F. Uluslararası Sivil Havacılık İstisnası .................................................................. 870
G. Çiftçi İstisnası ............................................................................................................... 871
a. Bitki Yetiştiriciliğine İlişkin İstisna .......................................................................871
b. Hayvan Yetiştiriciliğine İlişkin İstisna.................................................................873
H. Genel Ahlak, Kamu Düzeni ve Kamu Sağlığı Sınırlaması........................... 874
VI. PATENT HAKKINA TECAVÜZ..................................................................................875
1. Patent hakkına Doğrudan ve Dolaylı tecavüz ........................................................ 875
A. Doğrudan Tecavüz ..................................................................................................... 875
B. Dolaylı Tecavüz (Buluşun Dolaylı Kullanımının Önlenmesi).................. 876
2. Birebir (Literal) Tecavüz ve Eşdeğerlik Yoluyla Tecavüz ................................ 887
A. Birebir (Literal) Tecavüz......................................................................................... 888
B. Eşdeğerlik Yoluyla Tecavüz ................................................................................... 888
a. Genel Olarak Eşdeğerler Öğretisi (Doctrine of Equivalents) ..................889
b. Epilady Davaları ve EPC mc.69’un Uygulanmasına İlişkin Protokol...892
c. Bazı Ülkelerde Eşdeğerlik Öğretisinin Uygulanması...................................894
aa. İngiltere Uygulaması ............................................................................... 894
bb. Almanya Uygulaması............................................................................... 900
cc. ABD Uygulaması........................................................................................ 903
dd. Patent Hukukunda İstem Yorumuna İlişkin Genel İlkeler...... 904
ee. Türk Hukukundaki Durum................................................................... 906
ff. Eşdeğerlik Yoluyla Tecavüzün Görünüş Biçimleri..................... 907
aaa. Unsur Değişikliği........................................................................... 907
bbb. Unsur Eklenmesi ........................................................................... 908
ccc. Unsur Eksiltilmesi ........................................................................ 909
d. Eşdeğerlik Uygulamasına İlişkin Sınırlamalar ve Denge Arayışı..........910
aa. Tekniğin Bilinen Durumu İtirazı (Formstein İtirazı)................ 910
bb. Patent Sahibinin Başvuru Sürecindeki Beyanları ve
Daraltıcı Düzeltmelerin, Patentin Koruma Kapsamının
Belirlenmesinde Dikkate Alınması (“Prosecution
Estoppel” ya da “File-Wrapper Estoppel”).................................... 913
cc. Tarifnamede Yazılan Ancak İstemde Yer Almayan
Unsurlar (Disclosure-Dedication Doctrine).................................. 918
İçindekiler 35
e. Eşdeğerlik Öğretisinin Uygulanmasına Karşı Getirilen Sınırlamalar
Sonucu Yeniden Denge Arayışı ve “Öngörülebilirlik Yaklaşımı”
(Foreseeability Approach) ........................................................................................919
f. “Tanjant (Teğet) Bağlantı” Öğretisi (Tangential Relation Doctrine) ..921
g. Bioeşdeğer Ürünler (Bioequivalent Products)...............................................924
h. Buluşsal Eşdeğerler (Inventive Equivalents)..................................................926
VII. PATENT HAKKINA TECAVÜZ OLUŞTURAN EYLEMLER ..................................927
1. Patent veya Faydalı Model Sahibinin İzni Olmaksızın Buluş Konusu
Ürünü Kısmen veya Tamamen Üretme Sonucu Taklit Etmek.........................929
A. Patent Sahibinin İzninin Olmaması.....................................................................929
B. Kısmen veya Tamamen Üretme Sonucu Taklit Etme..................................931
a. Kısmen veya Tamamen Üretim..............................................................................931
b. Üretim Hazırlıkları.........................................................................................................932
c. Parçaların Üretimi .........................................................................................................933
d. Patent Konusu Ürünlerin Tamiri ...........................................................................934
2. Tecavüze Konu Malları Satmak, Ticaret Alanına Çıkarmak, Ticari
Amaçla Elde Bulundurmak, İthal Etmek, Bunlarla İlgili Sözleşme
Yapmak İçin Öneride Bulunmak ..................................................................................939
A. Taklit Suretiyle Meydana Getirildiğini Bilmek ya da Bilmesi
Gerekmek........................................................................................................................940
B. Satmak..............................................................................................................................942
C. Dağıtmak.........................................................................................................................942
D. Başka Bir Şekilde Ticaret Alanına Çıkarmak...................................................942
E. Ticari Amaçla Elde Bulundurmak........................................................................943
F. Tecavüz Konusu Ürünleri “Kullanmak” ya da “Uygulamaya
Koymak Suretiyle Kullanmak”...............................................................................943
G. Bu Amaçlar İçin İthal Etmek...................................................................................946
a. Patent Konusu Ürünlerin Türkiye’ye İthali......................................................946
b. İzinsiz Üretilen Patent Konusu Ürünlerin Yurt Dışına İhracının İhlal
Oluşturup Oluşturmayacağı Hususu....................................................................947
c. İhraç Amaçlı Üretimin Patent Hakkına Tecavüz Oluşturup
Oluşturmayacağı Hususu...........................................................................................948
d. GATT Anlaşmasının Beşinci Maddesi ve Transit geçişler.........................949
3. İzinsiz Olarak Patent Konusu Usulü Kullanmak, İzinsiz Kullanılan
Usulle Doğrudan Üretilen Ürünleri Satmak, Ticaret Alanına
Çıkarmak, Ticari Amaçla Elde Bulundurmak, İthal Etmek, Bunlarla
İlgili İcapta Bulunmak.......................................................................................................951
36 İçindekiler
A. Patent Konusu Usulü İzinsiz Olarak Kullanmak............................................ 951
B. Patent Konusu Usul Kullanılarak “Doğrudan Doğruya Elde Edilen
Ürünler” ile İlgili Eylemler...................................................................................... 952
C. Kullanım İstemleri’nin (Use Claims) Yeniliği Bakımından İhlal
İncelemesinde Ortaya Çıkabilecek Bazı Sorunlar......................................... 956
D. Usul Patentleri Bakımından İspat Kolaylığı .................................................... 957
4. Patent Hakkını Gasp Etmek ........................................................................................... 958
5. Lisans Yoluyla Verilen Hakları İzinsiz Genişletmek ya da İzinsiz
Devretmek ............................................................................................................................. 959
VIII. İLAÇ VE TIBBİ KULLANIM PATENTLERİ BAKIMINDAN ÖZELLİK
GÖSTEREN BAZI HUSUSLAR ...................................................................................959
1. Jenerik İlaç Firmalarının Dar Etiketleme ya da Patentli Endikasyonu
Kapsam Dışı Tutma Yoluyla İhlalden Kaçınmalarının Mümkün Olup
Olmadığı Hususu................................................................................................................. 960
A. “Skinny Labelling” ve “Carving-Out” Kavramları........................................... 960
B. Konuyla İlgili Patent Yargılamaları ve Karar Örnekleri............................. 962
a. Warner Lambert –Milan /Actavis (Lyrica-Lecaent) Davası ....................962
aa. Öngörülebilirlik Testi (Foreseeability Test)................................. 965
bb. Sübjektif Niyet Testi (Subjective Intention Test) ....................... 966
cc. Harici Sunum Testi (Outward Presentation Test) ..................... 966
b. GSK – Teva (Carvedilol) Davası...............................................................................967
2. Tıbbi Kullanım Patentleri Bakımından Bölünmüş İhlal (Divided
Infringement)........................................................................................................................ 969
3. Salt Kısaltılmış Ruhsat Başvurusunda Bulunulmasının Patent
Hakkına Tecavüz ya da Haksız Rekabet Oluşturmaması.................................. 970
IX. PATENT HAKKI TECAVÜZÜNÜN TARAFLARI....................................................971
1. Patent Hakkı Tecavüze Uğrayan Hak Sahibi .......................................................... 971
2. Tecavüz Eden Kişi (Mütecaviz) .................................................................................... 971
X. PATENT HAKKINA TECAVÜZ VE İZİNSİZ KULLANIMIN ÖNLENMESİ
BAKIMLARINDAN KUSURUN ARANIP ARANMAYACAĞI HUSUSU ...............972
XI. PATENT HAKKINA TECAVÜZ İNCELEMESİ.........................................................973
1. İstemlerin Yorumu ve Koruma Kapsamının Belirlenmesi ............................... 974
A. İstemlerin Yorumu..................................................................................................... 974
B. İstemin Unsurlarına Ayrıştırılarak Unsur Analizi ve Tecavüz
İncelemesi Yapılması................................................................................................. 981
C. Patent Sahibinin Tescil Sürecindeki Beyanları (Prosecution
File/Prosecution History Estoppel ya da File Wrapper Estoppel) ........... 984
İçindekiler 37
ONİKİNCİ BÖLÜM
PATENT HAKKINA TECAVÜZ DURUMUNDA
YAPILABİLECEK TALEPLER VE AÇILABİLECEK DAVALAR
I. GENEL OLARAK...........................................................................................................987
II. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARININ KORUNMASI KONUSUNDA TRIPS
ANLAŞMASI TARAFINDAN ÖNGÖRÜLEN TEMEL İLKELER VE ÜYE
DEVLETLERE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜKLER ....................................................987
III. 2004/48 SAYILI AB UYGULAMA DİREKTİFİ......................................................989
IV. SMK’NA GÖRE PATENT HAKKI İHLALİ DURUMUNDA AÇILABİLECEK
DAVALAR VE YAPILABİLECEK TALEPLER..........................................................990
1. Delil Tespiti Talebi .............................................................................................................990
2. Mütecavizin Patenti İzinsiz Kullanmasıyla İlgili Belge Talep Hakkı ............993
3. İhtiyati Tedbir Talebi ........................................................................................................999
A. İhtiyati Tedbir Talebinin Yapılması ve İncelenmesi....................................999
B. Verilebilecek İhtiyati Tedbirin Niteliği ve Gerekçe................................... 1009
C. İhtiyati Tedbir Kararına Karşı Yasa Yolu....................................................... 1014
D. Haksız İhtiyati Tedbirden Dolayı Sorumluluk............................................. 1015
4. Patent Hakkına Tecavüz Durumunda Açılabilecek Davalar ......................... 1016
A. Patent Hakkına Tecavüzün Tespit Davası..................................................... 1016
a. Genel Olarak...................................................................................................................1016
b. Patent Hakkına Tecavüzün Tespiti Davasını Açabilecek Kimseler...1017
aa. Patent Hakkı Sahibi............................................................................... 1017
bb. Patent Başvurusu Sahibi ..................................................................... 1018
cc. Lisans Alan Kişi ....................................................................................... 1021
dd. Patent Hakkına Tecavüz Durumunda Dava ve Talep
Yetkisine Sahip Olabilecek Diğer Kimseler................................. 1024
c. Kendisine Karşı Tecavüzün Tespit Davası Açılabilecek Kimseler.....1025
d. Kendisine Karşı Dava Açılamayacak Kişiler..................................................1025
e. Davanın Açılabileceği Süre.....................................................................................1028
f. Patent Hakkına Tecavüzün Tespiti Davası ile SMK’nun 149’ncu
Maddesinde Düzenlenen Patent Hakkına Tecavüz İddiasına Dayalı
Dava ve Talepler Bakımından Görevli ve Yetkili Mahkeme .................1029
aa. Görevli Mahkeme ................................................................................... 1029
bb. Yetkili Mahkeme..................................................................................... 1031
cc. Hükümsüzlük ya da İptal Davası ile Tecavüz İddiasına
Dayalı Davaların Birlikte Açılması Halinde Yetki Sorunu .... 1036
38 İçindekiler
B. Patent Hakkına Tecavüzün Durdurulması Davası .....................................1037
C. Patent Hakkına Tecavüzün Önlenmesi (Men’i) Davası............................1038
D. Patent Hakkına Tecavüzün Kaldırılması (Ref’i) Davası...........................1043
E. Tazminat Davaları ....................................................................................................1047
a. Maddi Tazminat Davası............................................................................................1048
aa. Fiili zarar ....................................................................................................1051
bb. Yoksun Kalınan Kar (Kazanç)............................................................1052
aaa. Patent Hakkı Sahibinin Muhtemel Geliri ..........................1058
bbb. Mütecavizin Geliri.......................................................................1062
ccc. Lisans Örneksemesi (Varsayımsal Lisans Bedeli)........1070
ddd. Yoksun Kalınan Karın Artırılması........................................1075
eee. Yabancı Para Üzerinden Tazminata
Hükmolunması.............................................................................1077
fff . Maddi Tazminat Miktarının Hakim Tarafından
Takdiri .............................................................................................1078
cc . Maddi Tazminat Davasının Tarafları .............................................1081
aaa. Davacı...............................................................................................1081
bbb. Davalı................................................................................................1082
ccc. Kendisine Karşı Tazminat Davası Açılamayacak
Kişiler ...............................................................................................1084
dd. Maddi Tazminat Yönünden Faiz Başlangıcı................................1084
b. Manevi Tazminat Davası .........................................................................................1085
c. İtibar Tazminatı Davası............................................................................................1088
d. Tazminat Talepli Davalarda Dava Şartı Olarak Zorunlu Arabuluculuk1092
e. Tazminat Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme .................................1092
f. Patent Hakkına Tecavüz Nedeniyle Açılacak Davalarda Zamanaşımı1095
F. El Koyma Talebi (SMK md.149/1-d) ...............................................................1097
G. Gümrüklerde El Koyma talebi (SMK md.159/2-b) ....................................1101
H. Mülkiyet Hakkı Tanınması Talebi......................................................................1107
İ. İmha Talebi..................................................................................................................1108
J. Hükmün İlgililere Tebliği ve İlanı Talebi........................................................1110
İçindekiler 39
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İHLAL YARGILAMALARINDA DAVALININ
YAPABİLECEĞİ BAŞLICA SAVUNMALAR
I. İHLALİN MEVCUT OLMADIĞI SAVUNMASI ...................................................... 1113
II. SUÇLANAN ÜRÜNÜN PATENT KORUMA KAPSAMINDA OLMADIĞI
SAVUNMASI............................................................................................................... 1113
III. İHLAL OLUŞTURAN EYLEMLERİN HENÜZ GERÇEKLEŞMEDİĞİ VE
TECAVÜZ TEHLİKESİNİN BULUNMADIĞI SAVUNMASI................................ 1114
IV. ÖNCEKİ KULLANIMDAN DOĞAN HAK SAVUNMASI (SMK. md.87)........... 1114
V. SUÇLANAN ÜRÜNÜN ya da VARYANTIN, TEKNİĞİN BİLİNEN
DURUMUNDA OLDUĞU SAVUNMASI (“GILETTE”, “FORMSTEIN” ve
“ENSNAREMENT” SAVUNMALARI)..................................................................... 1117
VI. FRAND LİSANSI SAVUNMASI................................................................................ 1120
VII. PATENT HAKKININ TÜKENDİĞİ SAVUNMASI ................................................ 1120
1. Hakkın Tüketilmesi Kavramı ve İlgili Kavramlar .............................................. 1120
2. Tükenme Çeşitleri ........................................................................................................... 1124
A. Ülkesel Tükenme...................................................................................................... 1124
B. Bölgesel Tükenme.................................................................................................... 1124
C. Uluslararası Tükenme ............................................................................................... 1125
3. Türkiye’deki Durum ....................................................................................................... 1126
4. Tükenmenin Sadece Ürün Patentleri Bakımından Söz Konusu Olması... 1129
5. Patent Konusu Ürünün Değiştirilmesi veya Kötüleştirilmesi ile Haklı
Neden .................................................................................................................................... 1130
VIII. TAMİRAT SAVUNMASI......................................................................................... 1132
IX. DENEME AMAÇLI KULLANIM SAVUNMASI ...................................................... 1132
X. DAVA HAKKININ KÖTÜYE KULLANILDIĞI SAVUNMASI.............................. 1132
XI. İHLALE KARŞI SESSİZ KALMA YOLUYLA HAK KAYBI SAVUNMASI .......... 1135
1. Genel Olarak....................................................................................................................... 1135
2. Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybının Koşulları..................................................... 1137
A. Haberdar Olma (Bilme) Koşulu ......................................................................... 1137
B. İhlale Karşı Harekete Geçmeyerek Sessiz Kalma Koşulu ....................... 1137
C. Süre Koşulu................................................................................................................. 1138
D. İyiniyetli Olma Koşulu............................................................................................ 1139
6. Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybının İtiraz Niteliğinde Oluşu ....................... 1140
XII. MÜTECAVİZİN TESCİLİNİN SAVUNMA GEREKÇESİ OLARAK İLERİ
SÜRÜLEMEMESİ....................................................................................................... 1141
40 İçindekiler
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MENFİ TESPİT DAVALARI VE DAVALININ
EPOSÜRECİNDE MÜDAHİLOLMA HAKKI
I. PATENTE TECAVÜZÜN MEVCUT OLMADIĞINA İLİŞKİN MENFİ
TESPİT DAVASI........................................................................................................ 1143
II. PATENT BAŞVURUSUNUN PATENTLENEBİLİRLİK KOŞULLARINI
TAŞIMADIĞININ TESPİTİ TALEBİ (ARROW DECLARATION) ...................... 1146
III. DAVALININ EPO NEZDİNDEKİ İTİRAZ SÜRECİNE MÜDAHİL OLMASI..... 1147
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
PATENTİN SONA ERMESİ
I. PATENTİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ............................................................................... 1149
1. Hükümsüzlük Sebepleri ................................................................................................1149
A. Patent Konusunun Patentlenebilirlik Koşullarını Taşımaması............1150
a. SMK’nun 82’nci Maddesine Göre Patentlenebilir Olmayan Buluşlar.....1150
b. SMK’nun 83’ncü Maddesinde Yazılı Koşulları Taşımayan Buluşlar....1151
B. Buluşun Yeteri Kadar Açıklanmamış Olması................................................1151
C. Patent Konusunun, Başvurunun İlk Halini Aşması....................................1152
D. Patent Sahibinin, Patent İsteme Hakkına Sahip Olmaması....................1153
E. Patentin Sağladığı Koruma Kapsamının Aşılması ......................................1154
2. Kısmi Hükümsüzlük ........................................................................................................1155
3. Hükümsüzlük Davasının Açılacağı Süre.................................................................1156
4. Hükümsüzlük Davasında Taraflar ............................................................................1156
A. Davacı.............................................................................................................................1157
a. Menfaati Olanlar...........................................................................................................1157
b. Cumhuriyet Savcıları.................................................................................................1158
c. İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları.......................................................................1159
d. Greenpeace ve Benzeri Kuruluşların Patent Hükümsüzlüğü Davası
Açıp Açamayacağı Hususu......................................................................................1160
B. Davalı .............................................................................................................................1161
5. Hükümsüzlük Davalarında Deliller ..........................................................................1162
6. Hükümsüzlük Kararının Hukuki Sonuçları...........................................................1163
A. Patent Korumasının Hiç Doğmamış Sayılması ............................................1163
B. Hükümsüzlük Kararından Etkilenmeyecek Kararlar ve
Sözleşmeler .................................................................................................................1164
İçindekiler 41
a. Patentin Hükümsüzlüğüne Karar Verilmesinden Önce, Patente
Tecavüz Sebebiyle Verilen Hukuken Kesinleşmiş ve Uygulanmış
Kararlar............................................................................................................................1164
b. Patentin Hükümsüzlüğüne Karar Verilmeden Önce, Kurulmuş ve
Uygulanmış Sözleşmeler .........................................................................................1166
C. Hükümsüzlük Kararının Ek Patente Etkisi ................................................... 1168
II. PATENTİN DİĞER SONA ERME HALLERİ.......................................................... 1168
1. Koruma Süresinin Dolması.......................................................................................... 1168
2. Vazgeçme............................................................................................................................. 1169
3. Yıllık Ücretlerin Süresinde Ödenmemesi .............................................................. 1170
ONALTINCI BÖLÜM
FAYDALI MODELLER
I. FAYDALI MODELLERİN SMK’NDA DÜZENLENMESİ...................................... 1171
II. FAYDALI MODEL BELGESİ İLE KORUNABİLECEK BULUŞLAR.................... 1172
III. FAYDALI MODEL BELGESİ VERİLEMEYECEK BULUŞLAR............................ 1172
IV. FAYDALI MODEL BELGESİ VERİLEBİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR... 1173
1. Yenilik ................................................................................................................................... 1173
A. Faydalı Modeller Bakımından Yenilik............................................................. 1173
B. Yeniliği Yok Etmeyen Açıklamalar ve Atıfet Süresi (Grace Period).... 1174
2. Sanayiye Uygulanabilirlik ............................................................................................ 1175
V. FAYDALI MODEL BAŞVURUSU VE TESCİL SÜRECİ ........................................ 1176
1. Faydalı Model Başvurusu............................................................................................. 1176
2. Şekli İnceleme ................................................................................................................... 1176
3. Araştırma Raporu Talebi ve Araştırma Raporu Düzenlenmesi .................. 1177
4. Araştırma Raporuna İtiraz ve 3. Kişilerin Görüş Bildirmesi......................... 1178
5. Kurumun Faydalı Model Başvurusunda Değişiklik İstemesi ....................... 1179
6. Faydalı Modelin Patent Başvurusuna Dönüştürülmesi .................................. 1180
7. Faydalı Modelin verilmesi............................................................................................ 1181
8. Faydalı Model Verilmesi Kararına Kurum Nezdinde İtirazın Mümkün
Olmaması............................................................................................................................. 1182
9. Faydalı Model Başvurusunun Reddi........................................................................ 1182
VI. FAYDALI MODELİN KORUMA SÜRESİ............................................................... 1182
VII. FAYDALI MODELİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ.............................................................. 1183
1. Faydalı Modelin Hükümsüzlük Nedenleri ............................................................ 1183
A. Faydalı Model Konusunun SMK’nun 142’nci Maddedeki Koşulları
Taşımaması................................................................................................................. 1184
42 İçindekiler
a. Faydalı Modele Konu Buluşun Yeni Olmaması............................................1184
b. Faydalı Modele Konu Buluşun Sanayiye Uygulanabilir Olmaması...1186
B. Buluşun, SMK’nun 92/1 Md. Uyarınca Yeterince Açıklanmamış
Oluşu...............................................................................................................................1186
C. Faydalı Model Konusunun, Başvurunun İlk Halini Aşması....................1187
D. Faydalı Model Sahibinin Faydalı Model Hakkına Sahip
Olmadığının Kanıtlanması ....................................................................................1187
2. Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü Davasını Açabilecek Olanlar.....................1187
3. Faydalı Model Hükümsüzlüğü Davalarında Pasif Husumet ..........................1188
4. Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü Davasının Açılabileceği Süre ....................1188
5. 6769 Sayılı SMK’nun Patente İlişkin Hükümlerinin Faydalı Modeller
Yönünden de Uygulanabilirliği...................................................................................1189
ONYEDİNCİ BÖLÜM
PATENT YARGILAMASINDA BİLİRKİŞİİNCELEMELERİ
I. GENEL OLARAK BİLİRKİŞİLİK............................................................................. 1191
II. BİLİRKİŞİLİK KANUNU .......................................................................................... 1192
III. PATENT YARGILAMALARINDA BİLİRKİŞİ İNCELEMESİNE
BAŞVURULABİLECEK DURUMLAR..................................................................... 1192
IV. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN
NOKTALAR................................................................................................................ 1193
1. Bilirkişi ya da Bilirkişilerin Seçimi ...........................................................................1193
2. Bilirkişilerin Görevlendirilmesi ve Bilirkişilere Sorulacak Soruların
Teknik Belirlenmesi ........................................................................................................1194
3. Bilirkişi Raporlarının Değerlendirilmesi ...............................................................1196
4. Gerektiğinde EPO’dan Teknik Görüş Sorulması .................................................1197
ONSEKİZİNCİ BÖLÜM
AVRUPA PATENT OFİSİİLE EŞ ZAMANLI PATENT YARGILAMASI
I. SORUNUN ORTAYA ÇIKIŞI.................................................................................... 1200
II. PATENTİN EPO SÜRECİNDEKİ SON HALİNİN MAHKEMECE
BEKLETİCİ MESELE YAPILIP YAPILMAYACAĞI HUSUSU ............................ 1202
III. EPO KARARININ BEKLENMESİ YA DA BEKLENMEMESİNİN OLASI
SONUÇLARI ............................................................................................................... 1203
IV. EPO KARARININ BEKLETİCİ MESELE YAPILMAYARAK
YARGILAMAYA DEVAM OLUNMASI DURUMUNDA ÇELİŞKİLİ
KARARLARIN VE HUKUKİ SORUNLARIN ORTAYA ÇIKMASI...................... 1205
İçindekiler 43
V. EPO SÜRECİNİN BEKLENİP BEKLENMEMESİ KONUSUNDA
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DURUM........................................................ 1207
1. İngiltere Uygulaması ...................................................................................................... 1207
2. Almanya Uygulaması...................................................................................................... 1208
VI. TÜRKİYE’DEKİ DURUM ......................................................................................... 1209
VII. EPO İLE TÜRK MAHKEMELERİ ARASINDA İŞBİRLİĞİ YAPILMASI........... 1212
ONDOKUZUNCU BÖLÜM
PATENT HUKUKUNDA TAHKİM VE ARABULUCULUK
I. PATENT HUKUKUNDA TAHKİM ......................................................................... 1213
1. Genel Olarak Tahkim...................................................................................................... 1213
2. Patent Yargılamasında Tahkim ve Tahkime Elverişlilik ................................ 1216
A. Tahkime Elverişlilik İncelemesine Esas Alınacak Hukuk....................... 1217
B. Tahkime Elverişli Olmayan Patent Uyuşmazlıkları .................................. 1219
C. Tahkime Elverişli Olmayan Bir Patent Uyuşmazlığı Konusunda
Tahkim Yargılaması Yapılmış Olması.............................................................. 1221
D. Tahkime Elverişli Patent Uyuşmazlıkları ...................................................... 1222
3. Yargılama Sırasında Tahkime Gidilmesi................................................................ 1224
4. Zorunlu Tahkim................................................................................................................ 1224
5. Tahkim Yargılamasında İhtiyati Tedbir, İhtiyati Haciz ve Delil Tespiti
Talepleri............................................................................................................................... 1225
6. Tahkim İtirazı.................................................................................................................... 1230
7. MTK’na Göre Verilen Yerli Hakem Kararlarının Uygulanması.................... 1230
8. 6100 sayılı HMK’na Göre Verilen Yerli Hakem Kararlarının
Uygulanması....................................................................................................................... 1232
9. Yabancılık Unsuru Taşıyan Patent Uyuşmazlıkları........................................... 1232
10. Yabancı Hakem Kararlarının Uygulanması .......................................................... 1233
A. 1958 tarihli New York Anlaşmasına Tanıma ve Göre Tenfiz................ 1234
B. 5718 Sayılı MÖHUK’a Göre Tanıma ve Tenfiz ............................................. 1237
II. PATENT HUKUKUNDA ARABULUCULUK ......................................................... 1238
1. Genel Olarak Arabuluculuk ......................................................................................... 1238
2. Patent Yargılamasının Türkiye’de ve Dünyada Zaman Alıcı ve Çok
Masraflı Oluşu Nedeniyle Arabuluculuğa Başvurmanın Avantajlı
Oluşu...................................................................................................................................... 1239
3. Patent Yargılamaları Bakımından Arabuluculuk............................................... 1240
44 İçindekiler
A. Patent Yargılamasında Arabuluculuğa Elverişli Olan ve Elverişli
Olmayan İş ve İşlemler...........................................................................................1241
B. Patent Yargılamasında Arabuluculuğa Elverişli Olmayan İş ve
İşlemler .........................................................................................................................1242
C. Patent Yargılamasında Arabuluculuğun Zorunlu Olduğu Haller.........1242
YİRMİNCİ BÖLÜM
PATENT UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN
YABANCI MAHKEMEKARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
I. GENEL OLARAK TANIMA VE TENFİZ................................................................. 1245
II. TENFİZ KOŞULLARI................................................................................................ 1246
1. Yabancı Bir Devlet Mahkemesi Tarafından Verilmiş Bir İlamın
Bulunması............................................................................................................................1246
2. Yabancı Mahkeme Kararının Kesinleşmiş Olması .............................................1246
3. Kararın Verildiği Ülke İle Türkiye Arasında Mütekabiliyet Bulunması ...1247
4. Tenfizi İstenen İlâmın, Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine
Girmemesi ...........................................................................................................................1248
A. Patent Hakkına Tecavüz İddiasına Dayalı Kararlar..................................1248
B. Patent Hükümsüzlüğü Kararları........................................................................1249
5. Savunma Hakkına Uyulmuş Olma.............................................................................1249
6. Tenfizi İstenen Hükmün Kamu Düzenine Aykırı Olmaması..........................1251
III. TENFİZ YARGILAMASINDA KESİN HÜKÜM İTİRAZI..................................... 1254
IV. YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNDE
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME........................................................................ 1255
IV. YARGILAMA USULÜ, KARŞI TARAFA TEBLİĞ VE İTİRAZ ............................ 1256
V. TENFİZ KARARININ YERİNE GETİRİLMESİ VE TEMYİZİ ............................. 1257
KAYNAKÇA ...................................................................................................................... 1259
KAVRAM İNDEKSİ ..........................................................................................................1281
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
