Uluslararası Banka Garanti Sözleşmeleri ve Bankanın Savunma Araçları

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ......................................................................................................................5

İÇİNDEKİLER..............................................................................................................7

KISALTMALAR.........................................................................................................13

GİRİŞ .............................................................................................................. 17

BİRİNCİ BÖLÜM

BANKA GARANTİ SÖZLEŞMESİ ve

LEHDARIN ÖDEME TALEBİ

I. BANKA GARANTİ SÖZLEŞMESİ........................................................... 21

A. Genel Olarak .....................................................................................21

B. Banka Garanti Sözleşmesinin Tarihi Gelişimi ....................................21

1. Banka Garanti Sözleşmesinin Karşılaştırmalı Hukukta Gelişimi .21

2. Banka Garanti Sözleşmesinin Türk Hukukunda Gelişimi ...........24

B. Banka Garanti Sözleşmesinin Tanımı ................................................26

C. Banka Garanti Sözleşmesinin Amacı .................................................30

D. Banka Garanti Sözleşmesinin Tarafları..............................................31

1. Garantör ( Garanti Veren Banka) ...............................................32

2. Lehdar (Garanti Alan).................................................................34

3. Amir (Garanti Talebinde Bulunan) .............................................34

4. Kontrgaran ( İkinci Banka) ..........................................................34

E. Banka Garanti Sözleşmesinin Hukuki Niteliği....................................35

1. Banka Garanti Sözleşmesinin Hukuki Niteliğine Yönelik

Görüşler......................................................................................36

a. Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt Görüşü.................................36

b. Kendine Özgü ( sui generis ) Sözleşme Görüşü....................38

c. Değerlendirme ....................................................................39

2. Banka Garanti Sözleşmesinin Kıymetli Evrak Niteliğinde

Olmaması ...................................................................................39

F. Banka Garanti Sözleşmesinin Çeşitleri..............................................41

1. Genel Olarak...............................................................................41

8 İçindekiler

2. Garantinin Amacı Bakımından Çeşitleri .....................................41

a. Yöneltmeyi Amaçlayan ( Saf ) Garanti.................................42

b. Teminatı Amaçlayan ( Kefalet Benzeri) Garanti ..................43

3. Garantinin Süresi Bakımından Çeşitleri......................................44

a. Süreli Garanti ......................................................................45

b. Süresiz Garanti ....................................................................48

4. Garantinin Konusu Bakımından Çeşitleri ...................................50

a. Kesin Garanti ( İfa Garantisi) ...............................................50

b. Geçici Garanti......................................................................51

c. Avans ( Ön Ödeme) Garantisi..............................................52

d. Serbest Konulu Garantiler...................................................53

5. Ödeme Talebinin Şekli Bakımından Çeşitleri .............................54

a. “İlk Talepte” Ödeme Kaydı İçeren Garanti ..........................55

b. Şarta Bağlı Garanti ..............................................................58

6. İkinci Bankanın Devreye Girmesi Bakımından Çeşitleri..............59

a. Doğrudan Garanti................................................................60

b. Dolaylı Garanti (Kontrgaranti).............................................61

c. Sendikasyon Garantileri ......................................................63

G. Banka Garanti Sözleşmesinin Kefalet Sözleşmesinden Farkı............64

II. BANKA GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI.................................. 70

A. Banka Garanti Sözleşmesinin Kurulması...........................................70

1. Genel Olarak ..............................................................................70

2. Sözleşmenin Şekli.......................................................................72

3. Sözleşmenin Süresi ....................................................................74

4. Garantörün Sorumluluğunun Sınırları........................................75

a. Riskin Kapsamı ve Limiti ......................................................76

b. Türk Hukukundaki Bazı Düzenlemeler ................................79

(1) 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında

Kanun, 32 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma

Hakkında Karar ve 02.05.2018 Tarihli TCMB Sermaye

Hareketleri Genelgesi..................................................80

(2) 805 Sayılı İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe

Kullanılması Hakkında Kanun ...................................... 82

(3) 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu ..................................... 85

5. Sözleşmede Değişiklik Yapılması................................................86

6. Sözleşmenin Sona Ermesi ..........................................................90

B. Banka Garanti Sözleşmesinin Kurduğu Hukuki İlişkiler.....................94

1. Amir ile Lehdar Arasındaki Hukuki İlişki (Temel İlişki)................94

İçindekiler 9

2. Amir ile Garantör Banka Arasındaki Hukuki İlişki

(Karşılık İlişkisi) ...........................................................................97

3. Garantör Banka ile Lehdar Arasındaki Hukuki İlişki

(Garanti İlişkisi).........................................................................100

III. LEHDARIN ÖDEME TALEBİNDE BULUNMASI........................................101

A. Ödeme Talebi..................................................................................101

1. Genel Olarak.............................................................................101

2. Ödeme Talebinin Şartları .........................................................103

3. Ödeme Talebinin Zamanı .........................................................104

4. Ödeme Talebinin Şekli ve İçeriği ..............................................105

5. Ödeme Talebine İlişkin Şartların Gerçekleştiğinin İspatı..........106

B. Ödeme Talebinde Bulunulmasının Hukuki Sonuçları......................106

1. Banka Garanti Sözleşmesine İlişkin Hukuki Sonuçları ..............107

a. Garanti Borcunun Muacceliyeti ve Bankanın Ödeme

Yükümü .............................................................................107

b. Garanti Borcunun Ödeme Yerinde ve Zamanında İfası .....109

2. Karşılık İlişkisi Bakımından Hukuki Sonuçları............................110

a. Bankanın Ödeme Talebinde Bulunulduğunu Amire

Bildirme Yükümlülüğü ......................................................110

b. Bankanın Ödeme Talebini İnceleme Yükümlülüğü............112

c. Bankanın Def’i ve İtirazlarını İleri Sürme Yükümlülüğü .....113

c. Bankanın Garanti Bedelini Ödeme Yükümlülüğü ..............116

İKİNCİ BÖLÜM

BANKA GARANTİ SÖZLEŞMESİNDE

BANKANIN SAVUNMA ARAÇLARI

I. BANKA GARANTİ SÖZLEŞMESİ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN İTİRAZ VE

DEFİLER..................................................................................................117

A. Genel Olarak......................................................................................117

B. Banka Tarafından İleri Sürülmesi Mümkün Olmayan İtiraz ve

Defi’ler ............................................................................................117

1. Temel İlişkiye Dayanan İtiraz ve Def’iler ..................................117

2. Karşılık İlişkisine Dayanan İtiraz ve Def’iler ..............................120

3. Kontrgarantide İki Banka Arasındaki İlişkiye Dayanan

İtiraz ve Def’iler........................................................................121

C. Garanti Sözleşmesine Dayanan İtiraz ve Def’iler ............................121

1. Hakkın Doğumuna Engel Olan İtirazlar.....................................121

a. Şekle aykırılık.....................................................................121

b. Başlangıçtaki İmkânsızlık ...................................................123

10 İçindekiler

c. Hukuka ve Ahlaka Aykırılık ................................................124

d. İrade Sakatlıkları................................................................125

(1) Hata ( Yanılma )............................................................ 126

(2). Hile ( Aldatma ) ........................................................... 128

(3). İkrah ( Korkutma )....................................................... 129

e. Temsil Yetkisinin Bulunmaması.........................................130

2. Hakkı Sona Erdiren İtirazlar......................................................131

a. İfa ......................................................................................132

b. İbra ....................................................................................133

c. Sonraki İmkânsızlık............................................................135

d. Takas .................................................................................136

3. Ödeme Talebinin Geçersizliğine İlişkin İtirazlar .......................138

4. Garanti Sözleşmesinden Doğan Def’iler ..................................143

a. Zamanaşımı Def’i...............................................................143

b. Erteleme Def’i ...................................................................146

II. ÖDEME TALEBİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI NİTELİĞİNDE OLDUĞU

SAVUNMASI..........................................................................................146

A. Genel Olarak Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı............................146

B. Garanti İlişkisinde Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı ....................154

1. Ödeme Talebinin Hakkın Kötüye Kullanılması Niteliğinde

Olduğunun Kabulü İçin Aranan Ön Şartlar...............................156

a. Bir Talep Hakkının Varlığı ..................................................157

b. Talep Hakkının Açıkça Dürüstlük Kuralına Aykırı

Kullanılması .......................................................................158

2. Garanti İlişkisinde Hakkın Kötüye Kullanılması Teşkil Edebilecek

Durumlar ve Mahkeme Kararları .............................................159

a. Genel Olarak .....................................................................159

b. Lehdarın Garanti Sözleşmesinin Konusunu Oluşturan Edime

İlişkin Bir Hakkının Bulunmadığını Kabul Etmesine Rağmen

Ödeme Talebinde Bulunması ............................................160

c. Lehdarın Garanti Sözleşmesinin Konusunu Oluşturan

Edimin İfası İçin Süre Vermesine Rağmen Ödeme

Talebinde Bulunması.........................................................161

d. Lehdarın, Garanti Sözleşmesi Konusu Olayın

Gerçekleşmesine Kendi Davranışı Yol Açmasına Rağmen

Ödeme Talebinde Bulunması ............................................162

e. Garanti Edilen Edimin Talep Edilmesi Açıkça Batıl veya

Dava Edilemez Olmasına Rağmen Lehdarın Ödeme

Talebinde Bulunması.........................................................165

İçindekiler 11

f. Garanti ile Teminat Altına Alınan Edimin Objektif

Bakımdan Sonradan İmkansızlığı Halinde Ödeme

Talebinde Bulunulması ......................................................167

3. İspat..........................................................................................168

4. Garanti Bedelinin Hakkın Kötüye Kullanılması Suretiyle Talep

Edilmesinin Hukuki Sonuçları ...................................................174

a. Banka Garanti İlişkisi Bakımından Hukuki Sonuçları..........174

b. Karşılık İlişkisi Bakımından Hukuki Sonuçları .....................176

c. Temel İlişki Bakımından Hukuki Sonuçları.........................178

III. GARANTİ BEDELİNİN GARANTİ AMACINA AYKIRI OLARAK TALEP

EDİLMESİ ...............................................................................................179

A. Genel Olarak ...................................................................................179

B. Garanti Bedelinin Amacına Aykırı Olarak Talep Edilmesi Teşkil

Edecek Haller ..................................................................................181

1. Garanti Kapsamında Bulunmayan Bir Konuda Ödeme Talep

Edilmesi....................................................................................182

2. Garanti Riskinin Henüz Gerçekleşmemiş Olması......................183

3. Garanti Riskinin Gerçekleşmesinin Mümkün Olmaması ..........184

C. İspat ................................................................................................186

D. Garanti Bedelinin Garanti Amacına Aykırı Olarak Talep

Edilmesinin Hukuki Sonuçları..........................................................187

1. Banka Garanti İlişkisi Bakımından Hukuki Sonuçları ................187

2. Karşılık İlişkisi Bakımından Hukuki Sonuçları............................189

3. Temel İlişki Bakımından Hukuki Sonuçları................................190

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ULUSLARARASI BANKA GARANTİ SÖZLEŞMELERİNDE

ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ VE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER

I. ULUSLARARASI BANKA GARANTİ SÖZLEŞMELERİ................................191

A. Genel Olarak ...................................................................................191

B. Yabancılık Unsurunun Tespiti..........................................................192

1. Genel Olarak.............................................................................192

2. Banka Garanti Sözleşmelerinde Yabancılık Unsurunun

Tespiti.......................................................................................193

C. Milletlerarası Yetki..........................................................................197

1. Genel Olarak.............................................................................197

2. Banka Garantilerinde Milletlerarası Yetkili Mahkemenin

Tespiti.......................................................................................202

3. İhtiyati Tedbir Taleplerinde Yetkili Mahkeme ..........................210

12 İçindekiler

D. Uygulanacak Maddi Hukukun Belirlenmesi ....................................212

1. Genel Olarak ............................................................................212

2. Garanti Sözleşmesi Metninde Esasa Uygulanacak Hukuk

Klozunun Bulunması ................................................................218

3. Garanti Sözleşmesi Metninde Esasa Uygulanacak Hukuk

Klozunun Bulunmaması ...........................................................219

4. İhtiyati Tedbir Kararlarına Uygulanacak Hukuk .......................220

5. Esasa Uygulanacak Hukukun Tespitinde Bazı Problemli

Hususlar ...................................................................................221

II. ULUSLARARASI GARANTİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLİŞKİLİ

DÜZENLEMELER ....................................................................................226

A. Uluslararası Düzenlemeler..............................................................226

1. Birleşmiş Milletler Düzenlemeleri............................................226

a. UNCITRAL 1995 Konvansiyonu..........................................226

b. Uluslararası Mal Alım Satım Sözleşmesi ( CISG) ................228

2. Uluslararası Ticaret Odası (ICC) Tarafından Yapılan

Düzenlemeler...........................................................................231

a. URDG 458..........................................................................233

b. URDG 758..........................................................................234

c. ISP 98.................................................................................236

d. UCP 500 / 600 ...................................................................237

B. Banka Garantilerinin Benzer Uluslararası Hukuki Müesseseler ile

İlişkisi ..............................................................................................239

1. Banka Garantilerinin Akreditifler İle İlişkisi..............................239

2. Banka Garantilerinin Standby Akreditifleri ile İlişkisi (ISP 98)..241

C. Banka Garantilerine İlişkin Diğer Ülkelerin Düzenlemeleri.............246

1. Rusya Federasyonu ..................................................................246

2. Çin Halk Cumhuriyeti ...............................................................248

3. Orta Doğu Ülkeleri ( Riskli Bölgeler).........................................251

SONUÇ.......................................................................................................... 255

KAYNAKÇA ................................................................................................... 261