Antik Demokrasinin Kuruluş Süreci

ÖNSÖZ

Elinizdeki bu çalışma noktası virgülüne kadar 2001’deki ilk teksir

baskının aynıdır. Bir başka deyişle, bir “finishing touch” işleminden

geçmeden kitaba dönüşmüştür. Bütün eksikliklerine karşın daha yaygın

bir okuyucuya ulaşabilmesi için bu yolu tercih ettim. Bu konuda bana

telkinde bulunan, beni cesaretlendiren, daha önemlisi basım imkanlarını hazırlayan meslektaşlarım Prof.Dr. Abdurrahman Saygılı’ya ve

Doç. Dr. Hamdi Gökçe Zabunoğlu'na teşekkür ederim.

Çok gecikmiş olsa bile, bu çalışmanın da beğenmeyip yayınlamadığım çalışmalar arasına katılmaması için beni teşvik eden, bununla yetinmeyip hiyeroglif yazıya taş çıkartan elyazılı metinleri çözerek baskıya hazır hale getiren, eşim, Z. Meriç Mumcuoğlu’na en içten şükranlarımı sunarım.

İnsan uygarlığı zincirinin en önemli halkalarından biri olan Antik

Atina Polisinin 180 yıl boyunca yönetim sistemini oluşturan insanlığın

ilk demokrasi girişiminin kısa bir özeti niteliğindeki bu çalışmanın konuya ilgi duyanlara yardımcı olmasını dilerim.

 4 Kasım, 2022

 Datça/Aktur

 H. Maksut Mumcuoğlu

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

İÇİNDEKİLER

ANTİK DEMOKRASİNİN KURULUŞ SÜRECİ

GİRİŞ

I. POLİS OLGUSU, ANTİK DEMOKRASİ VE YÖNTEM

A. Polis Olgusu

B. Yöntem Hakkında

II. KAYNAKLAR ÜZERİNE

A. Siyasal Yapıtlar

B. Tarihsel Yapıtlar

C. Tiyatro Yapıtları

D. Söylevler, Konuşma Metinleri ve Broşürler

E. Yazıtlar

F. Kaynaklar Üzerine Bir Değerlendirme

III. DEMOKRASİ ÖNCESİ ATİNA POLİSİ'NE BİR GENEL BAKIŞ

IV. SOLON REFORMLARI: DEMOKRASİNİN ALT YAPISININ

HAZIRLANMAYA BAŞLANMASI

A. Solon'un Anayasal Reformları

B. Solon Reformlarının Bir Değerlendirmesi

V. PESISTRATUS TİRANLIĞI DÖNEMİ

A. Tiranlık Dönemi

B. Pesistratus Tiranlığının Değerlendirilmesi

C. İzagoras (Isagoras) Ara dönemi

VI. KLESTİNES REFORMLARI VE DEMOKRASİYE GEÇİŞ

VII. DEMOKRASİ DÖNEMİNE BİR GENEL BAKIŞ

VIII. ATİNA-ROMA KARŞILAŞTIRMASI

SONUÇ

YARARLANILAN ESERLER

YARARLANILAN ESERLER

ARISTOPHANES, The Complete Plays (Bantam Books, TorontoNew York-London: 1984)

ARISTOTLE, Aristotle's Politics and Athenian Constitution (Edited

and Translated by: John Warrington, Everyman's Library: 605, LondonNew York: 1961)

................s......, The Nicomachean Ethics (Translation by: H. Rackham, Harvard University Press, Cambridge-Mass., London: 1994)

.......................Physics: Books 1 and 2 (Clarendon Press, Oxford:

1985)

BARKER E., The Political Thought of Plato and Aristotle (Dover

Publications Inc., New York: 1959)

BIEBER M., The History of the Greek and Roman Theatre (Princeton University Press, Princeton-New Jersey: 1971,4. bası)

BLOCH Marc, Tarihin Savunusu ya da Tarihçilik Mesleği (Çev.:

Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara: 1994, 2. bası)

BOOKCHIN, M. The Rise of Urbanisation and the Decline of Citizenship (Sierra Club Books, San Francisco: 1987)

BRAUDEL Fernand, Tarih Üzerine Yazılar (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara: 1992)

......................, The Mediterranean and the Mediterranean World in

the Age of Philip II: Vol. I (Translated by Stan Reynolds, Collins, London: 1972)

BRICKHOUSE- T.C.-SMTIH, N.D., Socrates on Trial (Oxford,

1989)

BURRY J.B. - MEIGSS R., A History of Greece: To the Death of

Alexander the Great (Mac Millan, London: 1975)

CARR E.H.-FONTANA J., Tarih Yazımında Nesnellik ve Yanlılık

(Çev.: Özer Ozankaya, İmge Kitabevi, Ankara 1992)

COULANGES Fustel de, The Ancient City (Doubleday Anchor Books, New York: 1956)

CORNELL, T.J., "The History of Anochronism" (City States in

Classical Antiquity and Medieval Italy, Edited by: A. Molho-K. Raaflaub-J. Errılen, The University of Michigan Press, Ann Arbor: 1991

içinde)

DAHL Robert, Demokrasi ve Eleştirileri (Çev.: Levent Köker, Türk

Siyasi İlimler Derneği-Türk Demokrasi Vakfı, Yetkin Basımevi, Ankara: 1993)

DAVIES J.K., Democracy and the Classical Greece (Harvard University Press, Cambridge-Mass.: 1993)

DEMİRCİOĞLU, Halil, Roma Tarihi: 1. Cilt Cumhuriyet (Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara: 1993, 3.

bası)

FINLEY M.I., The Use and Abuse of History (Penguin Books, London: 1990)

......................., Democracy: Ancient and Modern (Rutgers University Press, New Brunswick-New ersey: 1985)

......................., Economy and Society in Ancient Greece (The Viking Press, New York: 1982)

......................., Early Greece: The Bronz and Archaic Ages (W.W.

Norton Company, New York-London: 1981)

EHRENBERG Victor, The Greek State (The Norton Library, New

York: 1994)

GLOTZ, The Greek City and Its Institutions (Kegan Paul, Trench,

Tnıbner; London: 1929)

GOULDNER A.W., Enter Plato: Classical Greece and The Origins

of Social Theory (Routledge&Kegan Paul, London: 1967)

HABERMAS, Jürgen Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (Çev.: Tanıl Bora-Mithat Sancar, İletişim Yayınlan, İstanbul: 1997)

HAMMOND N.G.L., A History of Greece: To 322 BC (Clarendon

Press, Oxford: 1989)

HANSEN M. Herman, The Athenian Democracy in the Age of Demostheres: Structure, Principles and Ideology (Translated by: J.A.

Crack, Blackwell, Oxford: 1992)

HEREDOTUS, Heredot Tarihi (Çev.: Müntekim Okmen, Remzi

Kitabevi, İstanbul: 1991,3. bası)

HUNTTNGTON, Samuel, "Politicis, Vol. XVIE, No.3 (April 1966)

JAEGER, Werner, Paideia, The Ideals of Greek Culture: Volume I

(Transİaten by Gilbert Highet, Oxford University Press, New YorkOxford: 1965, 2 nd Edition)

JONES A.H.M., Athenian Democracy (The John Hopkins University Press, Baltimore: 1986)

......................., Demokratik Uygarlık (Çev.: Haldun Gülalp-Türker

Alkan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlan, Ajans-Türk Matbaası, Ankara: 1984)

LEWIS D.M., Sources, Chronology, Method (The Cambridge Ancient History, Cambridge: 1992 içinde)

LEVI Peter, "Greek Dream", The Oxford History of Greece,

Oxford: 1991 içinde)

LIPSON Leslie, Politika Biliminin Temel Sorunları (çev. Tuncer

Karamustafaoğlu, AÜHF Yayını, Sevinç Matbaası, Ankara: 1978)

LIJPHART, Arend, Çağdaş Demokrasiler: Yirmibir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Görüntüleri (Çev.: Ergun Özbudun-Ersin

Onulduran, Yetkin Basımevi, Ankara)

KAĞAN, Donald : Pericles of Athens and the Birth of the Democracy (The free Press, New York: 1991)

MAYO, Henry B., Demokratik Teoriye Giriş (Çev.: Emre Kongar,

Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Ayyıldız Matbaası, Ankara:

1964)

MILL, John Stuart, On Liberty, Representative Government, The

Subjection of Women (Oxford UNiversity Press, London: 1952)

MOMIGLIANO Arnaldo, Essays in Ancient and Modern Historiography (University of California Press, Berkeley, 1991)

MURRAY, Oswyn. "Greek Historians" (The Oxford History of

GReece and the Hellenistic World, Ed. By: J. Boardman-J. Griffin-O.

Murray, Oxford University Press, Oxford: 1991 içinde)

OSTWALD Martin, From Popular Sovereignty to the Sovereignty

of Law: Law, Society, and Politics in Fifth-Contury Athens (University

of California Press, Berkeley, Los Angeles-London: 1986)

PLATON, Devlet (Türkçesi: Sabahattin Eyüboğlu - M. Ali Cimcoz,

Remzi Kitabevi, İstanbul: 1992, 7. basım)

......................., Yasalar: 1-2. Kitaplar (Çev.: Candan Şentuna – Saffet Babür, Kabala Yayınevi, İstanbul: 1994,2. bası)

......................., The Statesman-Philebus (Translation by:

H.N.Fowler, Harvard University Press, Cambridge-Mass.: 1990)

......................., Gorgias (Çev.: Reyan Erben, Milli Eğitim Bakanlığı

Yayınları, Batı Klasikleri, İstanbul: 1997)

PLUTARCH The Rise and Fall of Athens: Nine Greek Lives (Penguin Books, London: 1960)

RAAFLAUB Kurt, "City State, Territory and Empire in Classical

Antiquity" (City States in Classical Antiquity and Medieval Italy, edt.

by: MATTO A.-RAAFLAUB K.-EMLEN J., The University of Chicago Press, Ann Arbor: 1994 içinde)

RUSSELL Bertrand, Power: A New Social Analysis (George Allen&Unwin ltd., London: 1946)

SARTORI Giovanni, Demokrasi Teorisine Geri Dönüş(çev. Tuncer

Karamustafaoğlu- Mehmet Turhan, Yetkin Basımevi, Ankara: 1993)

SCHMITTER,P.CKARL,T.L. "Demokrasi Nedir... Ne Değildir"

(Demokrasinin Küresel Yükselişi, Derleyenler: Larry Diamond-Marc

Plattner, Yetkin Yayınları, Ankara: 1995 içinde)

STOCKTON D., The Classical Athenian Democracy (Oxford University Press, Oxford: 1990)

ŞENEL Alaeddin, Eski Yunanda Eşitlik ve Eşitsizlik Üstüne

(AÜSBF) Yayınları No: 307, Sevinç Matbaası, Ankara: 1970)

...................... , Eski Yunanda Siyasal Düşünüş (SBF Y ayını No:

258, Sevinç Matbaası, Ankara: 1968)

THUCYDIDES, Peloponnesos'lularla Atinalıların Savaşı: 1. Kitap

(Çev.: Halil Demircioğlu, Ankara Üniversitesi DTCF Yaymlanndan

No: 63, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara: 1950).

......................., History of the Peloponnesian War (Translated by:

RexWarner, Penguin Books, London: 1988)

UMUR, Ziya Roma Hukuku (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Yayını, Fakülteler Matbaası, IStanbul: 1982)

ZIMMERN Alfred, The Greek Commonwealth: Politics and Economics in Fifth century Athens (Oxford University Press, London:

1952, 5. Bası)