Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Hanife AYDIN
ISBN: 9789750273339
256,50 TL 285,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Hanife AYDIN
Baskı Tarihi 2021/11
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 168

Çekte düzenleyen, lehtar ve muhatap olmak üzere üç taraf bulunur. TTK m. 782/1'de "Türkiye'de ödenecek çeklerde muhatap ancak bir banka olabilir" denilmektedir. Gerek TTK'da, gerek Çek K'da, muhatap bankaya, çek defteri verirken, çekin ibrazında ve çekin karşılığının olmaması hallerinde çeşitli yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükler genel olarak, sahte ve karşılıksız çekin önlenmesi, kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesi, çeke duyulan güvenin sağlamlaştırılması gibi bir çok nedeni barındırmaktadır. Muhatap banka kanunda yer alan yükümlülüklerini gereği gibi yerine getirmediğinde hukuki ve cezai yaptırımlarla karşılaşacaktır.

Giriş, üç ayrı bölüm ve sonuç kısmından oluşan çalışmanın birinci bölümünde; çek hakkında genel bilgiler verilmiş, çekin hukuki niteliği ve zorunlu unsurları ele alınmıştır. İkinci bölümde ise muhatap ve muhatabın TTK ve ÇekK'da yer alan yükümlülükleri incelenmiştir. Çalışmanın ana konusu olan muhatap bankanın hukuki sorumluluğu, üçüncü bölümde incelenmiştir. Bu bahiste, sorumluluğun hukuki niteliği, muhatabın bildirim yükümlülüğünün ihlalinden doğan sorumluluğu, çek anlaşması ve çek defteri verme aşamasındaki sorumluluğu, muhatap bankanın ödeme ve ibrazdaki sorumluluğu, uygulamada ortaya çıkan özel çek türlerindeki, karşılıksız çekte ve karşılığın devri hâlinde muhatap bankanın hukuki sorumluluğu ele alınmıştır. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan sahte ve tahrif edilmiş çekten dolayı muhatabın sorumluluk hâli, Yargıtay kararlarına da yer verilerek kapsamlı bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır.

Konu Başlıkları
Çek Hesabı Açılması ve Çek Defteri Verme Aşamasında Doğan Sorumluluk Hâlleri
Muhatap Bankanın İbraz ve Ödeme Aşamasındaki Sorumluluğu
Sahte ve Tahrif Edilmiş Çeklerde Sorumluluk
Özel Çek Türlerinde Muhatap Bankanın Sorumluluğu
İçindekiler
Önsöz  7
Kısaltmalar  13
Giriş  15
Birinci Bölüm
ÇEK VE ÇEKİN UNSURLARI
1. ÇEK KAVRAMI  19
2. ÇEKİN HUKUKİ NİTELİĞİ  20
2.1. Çekin Havale Niteliği  20
2.2. Çekin Kıymetli Evrak Niteliği  21
2.3. Çekin Kambiyo Senedi Niteliği  22
2.4. Kanunen Emre Yazılı Senet Niteliği  22
2.5. Çekin Ödeme Aracı Niteliği  23
3. ÇEKİN UNSURLARI  24
3.1. Çekin Zorunlu Unsurları  24
3.1. Çekin Zorunlu Unsurları  25
3.1.1. Çek Kelimesi  25
3.1.2. Belirli Bir Bedelin Kayıtsız ve Şartsız Havalesi  25
3.1.3. Muhatabın Ticaret Unvanı  27
3.1.4. Düzenleme Tarihi  28
3.1.5. Düzenleyenin İmzası  30
3.1.6. Muhatap Banka Tarafından Verilen Seri Numarası  32
3.1.7. Karekod  32
3.2. Çekte Alternatifli Unsurlar  35
3.2.1. Düzenleme (Keşide) Yeri  35
3.2.2. Ödeme Yeri  37
3.3. Çek Kanunu’nda Öngörülen Yardımcı Unsurlar  38
4. ÇEKE YAZILABİLECEK İHTİYARİ UNSURLAR  40
4.1. Kanunda Öngörülen İhtiyari Unsurlar  40
4.1.1. Lehtara İlişkin Kayıtlar  40
4.1.2. Ödemeye İlişkin Kayıtlar  42
4.1.2.1. Adres ve İkametgah Kaydı  42
4.1.2.2. Aynen Ödeme Kaydı  42
4.1.2.3. Hesaben Ödeme Kaydı  42
4.1.2.4. Çizgili Çeke İlişkin Kayıtlar  42
4.1.3. Ödememe Hâline İlişkin Kayıtlar  43
4.1.3.1. Protestodan Muafiyet Kaydı  43
4.1.3.2. Sorumsuzluk Kaydı ve Ciro Yasağı  43
4.1.3.3. Aval Kaydı  44
4.2. Kanunda Öngörülmeyen İhtiyari Kayıtlar  46
4.2.1. Yetki Kaydı  46
4.2.2. Provizyon ve İhbar Kaydı  46
4.2.3. Teminat Kaydı  47
4.2.4. Teyit ve Vize Kaydı  47
4.2.5. Tahkim Kaydı  48
5. ÇEKE KONULAMAYACAK KAYITLAR  48
5.1. Kabul Kaydı  49
5.2. Vade Kaydı  49
5.3. Faiz Kaydı  49
5.4. Düzenleyenin Sorumsuzluk Kaydı  50
6. ÇEKİN GEÇERLİLİĞİNİ ETKİLEYEN YASAK KAYITLAR  50
İkinci Bölüm
MUHATAP BANKA VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. ÇEKTE MUHATAP OLMA EHLİYETİ  51
2. KARŞILIK  53
3. MUHATAP BANKANIN KAMBİYO TAAHHÜDÜNDE BULUNAMAMASI  56
4. ÇEK ANLAŞMASI  58
5. ÇEK ANLAŞMASINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  60
5.1. Çek Hesabı Açılırken Muhatap Bankanın Özen ve Araştırma Yükümlülüğü  61
5.2. Çek Hesabı Açmak İsteyen Kişiden Gerekli Belgeleri İsteme, Kontrol Etme ve Saklama Yükümlülüğü  65
5.3. Hesap Sahibinin İmzasını Alma, Beyanname Alma ve Bilgileri Sisteme Kaydetme Yükümlülüğü  66
5.4. Çek Defterinin Türüne ve Basılmasına Yönelik Yükümlülükler  68
5.5. Muhatap Bankanın Bildirim Yükümlülüğü  70
6. ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  72
6.1. Ödeme İçin İbraz  72
6.2. Ödeme İçin İbraz Yapabilecek Kişiler  73
6.2.1. Nama Yazılı Çeklerde  73
6.2.2. Emre Yazılı Çeklerde  73
6.2.3. Hamiline Yazılı Çeklerde  74
6.3. Çekin İbrazında Muhatap Bankanın Araştırma Yükümlülüğü  74
6.3.1. İbraz Edilen Çekin Geçerli Olup Olmadığı  74
6.3.2. Çeki İbraz Edenin Yetkili Hamil Olup Olmadığı  75
6.3.3. İbrazın Süresinde Yapılıp Yapılmadığı  77
6.3.4. Çekin Sahte veya Tahrif Edilmiş Olup Olmadığı  82
6.3.4.1. Sahte Çek  82
6.3.4.1.1. İmzada Sahtecilik  82
6.3.4.1.2. Beyanda Sahtecilik  83
6.3.4.1.3. Açık Çek  84
6.3.4.2. Tahrif Edilmiş Çek  86
6.3.4.2.1. İsimlerde Tahrifat  86
6.3.4.2.2. Bedelde Tahrifat  87
6.3.4.2.3. Düzenleme Tarihi ve Düzenleme Yerinde Tahrifat  87
6.3.5. Çekle İlgili Mahkeme Kararı Olup Olmadığı  88
6.3.6. Düzenleyenin Çekten Cayma Beyanı Olup Olmadığı  90
7. MUHATABIN ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ  92
7.1. Karşılığın Tamamen veya Kısmen Olması Durumunda  92
7.2. Karşılığın Tamamen veya Kısmen Olmaması Durumunda  94
Üçüncü Bölüm
MUHATAP BANKANIN HUKUKİ SORUMLULUĞU
1. SORUMLULUĞUN HUKUKİ DAYANAĞI  102
1.1. Düzenleyene Karşı Sorumluluğu  102
1.2. Hamile Karşı Sorumluluğu  103
2. BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNDE MUHATAP BANKANIN SORUMLULUĞU  104
3. ÇEK HESABI AÇILMASI VE ÇEK DEFTERİ VERME AŞAMASINDA DOĞAN SORUMLULUK HÂLLERİ  105
3.1. Sorumluluğun Dayanağı  106
3.2. Muhatap Bankanın Özen Ölçüsü  106
3.3. Sorumluluğun Hukuki Niteliği  108
4. MUHATAP BANKANIN İBRAZ VE ÖDEME AŞAMASINDAKİ SORUMLULUĞU  111
4.1. Çekten Cayma Hâlinde Sorumluluk  114
4.2. Sahte ve Tahrif Edilmiş Çeklerde Sorumluluk  115
5. ÖZEL ÇEK TÜRLERİNDE MUHATAP BANKANIN SORUMLULUĞU  123
5.1. Çizgili Çeklerde Sorumluluk  123
5.2. Mahsup Çeklerinde Sorumluluk  126
5.3. Teyitli Çeklerde Sorumluluk  129
5.4. Garantili Çeklerde Sorumluluk  134
6. KARŞILIKSIZ ÇEKLERDE MUHATAP BANKANIN SORUMLULUĞU  139
7. KARŞILIĞIN DEVRİ HÂLİNDE MUHATAP BANKANIN SORUMLULUĞU  142
7.1. Karşılığın Devri  142
7.2. Karşılığın Devri Hâlinde Muhatap Bankanın Sorumluluğu  145
8. ÇEKİN ZİYAI VE İPTALİNDE MUHATAP BANKANIN SORUMLULUĞU  146
8.1. Çekin Ziyaı  146
8.2. Çekin Ziyaı ve İptalinde Muhatap Bankanın Sorumluluğu  146
Sonuç  149
Kaynakça  155
Kavramlar Dizini  165

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.