Denkleştirici Adalet İlkesi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ................................................................................................... 7

GİRİŞ.................................................................................................... 13

BÖLÜM 1

GENEL OLARAK HAK, HUKUK, ADALET, EŞİTLİK...................................... 15

1.1. Hak Tanımı ...............................................................................................15

1.1.1. Yenilik Doğurun Haklar ......................................................... 16

1.1.2. Ayni Haklar............................................................................ 16

1.1.3. Alacak Hakları........................................................................ 16

1.1.4. Fikri Haklar............................................................................ 16

1.2. Hukuk Tanımı ...........................................................................................17

1.2.1. Hukukun Fonksiyonları ......................................................... 18

1.2.2. Hukukun Kaynakları .............................................................. 20

1.3. Adalet Tanımı...........................................................................................30

1.3.1. Dağıtıcı Adalet....................................................................... 32

1.3.2. Denkleştirici Adalet............................................................... 32

1.4. Eşitlik Tanımı ............................................................................................33

1.4.1. Eşitlik İlkesi............................................................................ 33

1.4.2. Mutlak ve Nispi Eşitlik Anlayışları ......................................... 34

BÖLÜM 2

TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA BORÇ VE BORÇ İLİŞKİLERİ....................... 37

2.1. Borç Tanımı ..............................................................................................37

2.2. Edim.........................................................................................................37

2.3. Alacaklı Tanımı .........................................................................................37

2.4. Borcun Kaynakları ....................................................................................38

2.4.1. Türk Borçlar Kanunu’nda Sözleşmelerden Doğan Borç

İlişkileri.................................................................................. 38

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ NEDİR? NASIL HESAPLANIR?

10

2.4.2. Türk Borçlar Kanununda Haksız Fiillerden Doğan Borç

İlişkileri.................................................................................. 38

2.4.2.1. Hukuka Aykırı Fiil ................................................... 39

2.4.2.2. Kusur...................................................................... 39

2.4.2.3. Zarar ...................................................................... 39

2.4.2.4. İlliyet Bağı .............................................................. 40

2.4.3. Haksız Fiillerde Zaman Aşımı................................................. 40

2.4.4. Türk Borçlar Kanunu’nda Sebepsiz Zenginleşmeden

Doğan Borç İlişkileri .............................................................. 41

2.4.4.1. Genel Olarak Sebepsiz Zenginleşme...................... 41

2.4.4.2. Sebepsiz Zenginleşmenin Şartları.......................... 44

2.4.4.3. Sebepsiz Zenginleşmede İade................................ 48

2.4.4.4. Sebepsiz Zenginleşmede İadeye Neden Olan

Haller ..................................................................... 49

2.4.5. Sebepsiz Zenginleşmelerde Zaman Aşımı............................. 55

BÖLÜM 3

DENKLEŞTİRİCİ ADALET......................................................................... 57

3.1. Denkleştirici Adaletin Tanımı....................................................................57

3.2. Denkleştirici Adalet Hesap Enstrümanları.................................................59

3.2.1. Altın Fiyatları......................................................................... 59

3.2.2. Döviz Fiyatları........................................................................ 61

3.2.3. Ticari Faiz .............................................................................. 62

3.2.4. Yasal Faiz............................................................................... 65

3.2.5. Mevduat Faizi........................................................................ 66

3.2.6. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE).................................................... 67

3.2.7. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)................................................ 69

3.2.8. Asgari Ücret .......................................................................... 69

3.2.9. Memur Maaşları ................................................................... 72

3.3. Denkleştirici Adalet Hesaplama................................................................73

3.3.1. Denkleştirici Adalet Enstrümanlarına Göre Hesaplama........ 73

İÇİNDEKİLER

11

3.3.1.1. Tüketici Fiyat Endeksine Göre (TÜFE)

Hesaplama............................................................. 73

3.3.1.2. Amerikan Doları Üzerinden Hesaplama ................ 74

3.3.1.3. EURO/DM Üzerinden Yapılan Hesaplama ............. 74

3.3.1.4. Altın (Cumhuriyet Altını) Üzerinden

Hesaplama............................................................. 74

3.3.1.5. Asgari Ücret Üzerinden Yapılan Hesaplama.......... 75

3.3.1.6. Memur Maaşları Üzerinden Hesaplama................ 75

3.3.1.7. Bir Yıl Vadeli Türk Lirası Mevduat Faiz

Oranları Üzerinden Hesaplama ............................. 76

3.3.2. Seçilen Denkleştirici Adalet Enstrümanlarının

Ortalamalarının Hesaplanması ............................................. 77

3.3.3. Denkleştirici Adaletin (Geri Verilecek Rakamın

Belirlenmesi) Sonucu ............................................................ 78

3.4. Denkleştirici Adalet Hesaplaması Yapacak Uzmanın Seçiminde

Dikkat Edilecek Hususlar ..........................................................................79

3.5. Mahkeme Kararı Sonucu Denkleştirici Adalet İlkesine Göre Elde

Edilen Geri Kazanım Gelir Vergisine Tabi midir? .......................................79

BÖLÜM 4

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLE İLGİLİ BİLİRKİŞİ RAPORLARI......................... 87

4.1. Örnek 1- Dava Konusu: İpoteğin Kaldırılması............................................87

4.2. Örnek 2- Dava Konusu: Alacak..................................................................95

4.3. Örnek 3- Dava Konusu: Alacak – Tapu İptali ...........................................102

4.4. Örnek 4- Dava Konusu: Alacak................................................................105

4.5. Örnek 5- Dava Konusu: Alacak................................................................115

4.6. Örnek 6- Dava Konusu: Tapu İptali ve Tescil ...........................................125

4.7. Örnek 7- Dava Konusu: Alacak...............................................................133

4.8. Örnek 8- Dava Konusu: Alacak (Taşınır Kira Sözleşmesinden

Kaynaklanan) .........................................................................................141

4.9. Örnek 9- Dava Konusu: Tapu İptali ve Tescil -Tazminat..........................153

4.10. Örnek 10- Dava Konusu: Munzam Zarar ................................................160

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ NEDİR? NASIL HESAPLANIR?

12

BÖLÜM 5

DENLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ............. 179

5.1. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2017/13225 – K. 2019/2601 T. 27.3.2019.............179

5.2. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2014/3578 – K. 2014/8752 T. 3.6.201 ..................185

5.3. T.C. Yargıtay 13.H.D. E. 2011/17819 – K. 2012/11184 T. 25.4.2012.........188

5.4. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2021/5936 – K. 2021/9736 T. 7.10.2021 ..............190

5.5. T.C. Yargıtay 7. H.D. E. 2021/688 – K. 2021/2670 T. 3.11.2021................193

5.6. T.C. Yargıtay 13. H.D. E. 2020/1448 – K.2020/5059 T. 23.06.2020...........198

5.7. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2020/5000 – K. 2021/381 T. 25.01.2021..............200

5.8. T.C. Yargıtay 13. H.D. E. 2011/948 – K. 2011/7171 T. 4.5.2011...............203

5.9. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2015/11552 – K. 2016/4835 T. 29.3.2016............206

5.10. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2020/5335 – K. 2020/8151 T. 23.12.2020............210

BÖLÜM 6

DENKLEŞTİRCİ ADALET HESAPLARINDA KULLANILAN TABLOLAR ......... 215

6.1. Yıllara Göre Aile Yardım Ödeneği Tablosu ..............................................215

6.2. Yıllara Göre Asgari Ücretler Tablosu .......................................................219

6.3. Yıllara Göre En Yüksek Memur Aylıkları Tablosu ....................................223

6.4. Yıllara Göre Kıdem Tazminatı Tavanları ..................................................228

6.5. Yıllara Göre Memur Maaş Hesaplamasında Kullanılan Katsayılar...........232

6.6. Yıllara Göre Sözleşmeli Çalıştırılan Personelin Ücret Tavanları ...............237

6.7. Denkleştirici Adalet Hesaplarında Kullanılan Diğer Tablolar ...................241

BÖLÜM 7

TÜRK BORÇLAR KANUNU (1 -82 MADDELER)....................................... 243

KAYNAKÇA......................................................................................... 265

ABDULKADİR BOZDOGAN................................................................... 269