Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk Suçları

ÖZET 5

ABSTRACT 9

İÇİNDEKİLER 11

KISALTMALAR DİZİNİ 27

TABLOLAR DİZİNİ 31

RESİMLER DİZİNİ 33

ŞEKİLLER DİZİNİ 35

GİRİŞ 37

1. BÖLÜM

GİZLİLİK VE SIR KAVRAMLARI

1.1. BİLGİNİN GİZLİLİĞİ VE SIR KAVRAMLARI HAKKINDA

GENEL AÇIKLAMALAR 51

1.1.1. Bilgi Kavramı 51

1.1.2. Gizlilik Kavramı 55

1.1.2.1. Genel Olarak 55

1.1.2.2. Gizliliğin Bireysel Fonksiyonu 58

1.1.2.3. Gizliliğin Sosyal Fonksiyonu 59

1.1.3. Bilginin Gizliliği ve Sır Kavramı 64

1.1.3.1. Etimolojik Olarak Farklı Dillerde “Sır” 64

1.1.3.2. Tanım Olarak Sır Kavramı 65

1.1.4. Gizli Bilginin Konusu 68

1.2. DEMOKRATİK TOPLUMLARDA KAMU YÖNETİMİNİN

ŞEFFAFLIĞI İLKESİ 70

1.2.1. Geleneksel Yönetim Anlayışında Gizlilik 70

1.2.2. Şeffaflık 72

1.2.2.1. Tarihi Arka Plan 72

1.2.2.2. Kamu Yönetiminde Şeffaflık 76

1.3. KONUSU İTİBARIYLA GİZLİ TUTULAN BİLGİ TÜRLERİ 79

1.3.1. Genel Olarak 79

1.3.2. Özel Hayata İlişkin Bilgilerin Gizliliği 80

1.3.2.1. Mahremiyet Olgusu ve Mahremiyet Hakkı 84

1.3.2.1.1. Tanım 85

1.3.2.1.2. Tarihi 87

1.3.2.1.3. Mahremiyet Olgusu ve Hakkında Dair Felsefi

Görüşler 89

1.3.2.2. Haberleşmenin Gizliliği 91

1.3.2.3. Ticarî Faaliyetlere İlişkin Bilgilerin Gizliliği 92

1.3.2.3.1. Ticarî Sır Kavramı 92

1.3.2.3.2. Bankacılık Sırrı 96

1.3.2.3.3. Müşteri Sırrı 98

1.3.2.4. Vergi Yükümlülüğü Bağlamında Bilginin Gizliliği

Kavramının Hukukî Mahiyeti 99

1.3.2.5. Kişisel Verilerin Gizliliği 102

1.3.2.6. Hasta Mahremiyeti 105

1.3.3. Bilimsel Bilginin Gizliliği Sorunu 108

1.3.4. Soruşturmanın Gizliliği 110

1.3.4.1. Adli Soruşturmanın Gizliliği 110

1.3.4.2. İdari Soruşturmanın Gizliliği 113

1.3.5. Güvenlik Mülahazasıyla Bilginin Gizliliği 114

1.3.5.1. Genel Olarak 114

1.3.5.2. Güvenlik Kavramı 115

1.3.5.3. Kavramın Tarihi 119

1.3.5.4. Kişinin Güvenliği 121

1.3.5.5. Toplumun Güvenliği 123

1.3.5.6. Devletin Güvenliği 124

1.3.5.6.1. Genel Olarak 124

1.3.5.6.2. İç Güvenliğe İlişkin Bilgiler 126

1.3.5.6.3. Dış Güvenliğe İlişkin Bilgiler 127

1.3.5.6.4. Devletin Uluslararası İlişkileri Bağlamında

Gizli Tutulabilecek Bilgiler 128

1.3.6. Devlete Ait Olup Konusu İtibarıyla Ekonomik Mahiyet Taşıyan

Bilgilerin Gizliliği 132

1.3.7. İstihbarata İlişkin Bilgilerin Gizliliği 134

1.3.7.1. Tanım 134

1.3.7.2. Kavramın Gizliliği 136

2. BÖLÜM

DEVLET SIRRI KAVRAMI

2.1. GENEL OLARAK 139

2.1.1. Ezoterik Devlet Gizliliği, Operasyonel Gizlilik ve Rasyonel/Etkin

Gizlilik 142

2.1.2. Sır Kategorileri 144

2.2. TARİHİ SÜRECİNDE DEVLET VE DEVLET SIRRI KAVRAMI 147

2.2.1. Genel Olarak 147

2.2.2. Roma İmparatorluğunda Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 151

2.2.3. İslam Tarihinde Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 154

2.2.4. Orta Çağ Avrupa’sında Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 156

2.2.5. Osmanlı Devleti’nde Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 161

2.2.6. Aydınlanma Döneminde Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 169

2.2.7. Ulus-Devletler Döneminde Devlet Kavramı ve Devlet Sırrı Anlayışı 172

2.3. BİLGİ EDİNME HAKKI VE DEVLET SIRRI 174

2.3.1. Yasal Çerçeve 174

2.3.2. Bilgi Edinme Hakkının Devlet Sırrı Gerekçesiyle Sınırlandırılması 177

2.4. MAHREMİYET HAKKI VE DEVLET SIRRI 178

2.5. DEVLET SIRRI OLARAK NİTELENDİRİLEN GİZLİ

BİLGİLERİN DERECELENDİRİLMESİ SORUNU 180

2.6. GİZLİ BİLGİYE DEVLET SIRRI VASFININ VERİLMESİNDE

İZLENEBİLECEK YÖNTEM 187

2.7. DEVLET SIRRI OLAMAYACAK HUSUSLAR 189

2.8. HUKUK DEVLETİ VE DEMOKRASİ AÇISINDAN DEVLET

SIRRI KAVRAMI 191

2.9. ADİL YARGILANMA HAKKI VE DEVLET SIRLARI 194

2.10. DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE BASIN ÖZGÜRLÜKLERİNİN

DEVLET SIRRI KAVRAMI AÇISINDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ 198

2.10.1 Genel Olarak 198

2.10.2. İfade Hürriyeti 201

2.10.3. Basın Hürriyeti 206

2.10.3.1. Tarihi 206

2.10.3.2. Basın Özgürlüğünün Hukukî Muhteviyatı 207

2.10.4. Devlet Sırrı Gerekçesiyle Temel Hak ve Özgürlüklerin

Sınırlandırılması 213

2.10.4.1. Millî Güvenlik Gerekçesiyle Sınırlama 219

2.10.4.2. Müdahalenin Varlığı 225

2.10.4.3. Kanunîlik 226

2.10.4.4. Müdahale Meşru Bir Amaçla Yapılmalıdır. 231

2.10.4.5. Demokratik Toplumda Gerekli Olması ve Sosyal İhtiyaç

Baskısı 232

2.10.4.6. Sosyal İhtiyaç Baskısı 234

2.10.4.7. Ölçülülük İlkesi 236

2.10.4.8. Devlet Sırrı Gerekçesiyle Basın Hürriyetine Müdahale 239

3. BÖLÜM

MEVZUATTA DEVLET SIRRI

3.1. GENEL OLARAK 265

3.2. TÜRK MEVZUATINDA DEVLET SIRRI KAVRAMI 266

3.2.1. 1982 Anayasası 266

3.2.2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 266

3.2.3. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 267

3.2.3.1. Suça Konu Bilgi, Belge veya Faaliyetler Devlet Sırrı

Olabilir mi? 268

3.2.3.2. Devlet Sırrının Ceza Muhakemesinde Delil Olarak

Kullanılması 271

3.2.4. 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 277

3.2.5. 2937 Sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı

Kanunu 278

3.2.6. 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 281

3.2.7. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 281

3.2.8. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 282

3.2.9. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 282

3.2.10. 2575 Sayılı Danıştay Kanunu 283

3.2.11. 211 Sayılı TSK İç Hizmet Kanunu 283

3.2.12. 5202 Sayılı Savunma Sanayi Güvenliği Kanunu 284

3.2.13. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama

Usulleri Hakkında Kanun 285

3.2.14. TBMM İçtüzüğü 286

3.2.15. Savunma Sanayii Güvenliği Yönetmeliği 287

3.2.16. Devlet Sırrı Kanun Tasarısı 288

3.2.17. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği 291

3.2.18. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 292

3.3. MİLLÎ GÜVENLİK 297

3.3.1. Genel Olarak 297

3.3.2. Tanım 298

3.3.3. 1921 ve 1924 Anayasası Döneminde Millî Güvenlik 301

3.3.4. 1961 Anayasası Döneminde Millî Güvenlik 305

3.3.5. 1982 Anayasası Döneminde Millî Güvenlik 315

3.3.6. Mukayeseli Hukukta Millî Güvenlik Kavramı 324

3.4. MİLLÎ MENFAAT 325

3.5. MİLLİ SAVUNMA 327

3.6. İÇ VE DIŞ SİYASAL YARAR KAVRAMI 328

4. BÖLÜM

MUKAYESELİ HUKUKTA DEVLET SIRRI

4.1. GENEL OLARAK 331

4.2. ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ 334

4.2.1. Genel Olarak 334

4.2.2. Alman Ceza Kanunu 334

4.2.3. Bilgi Özgürlüğü Kanunu 340

4.2.4. Gizli Bilgilerin Ceza Muhakemesinde Kullanılması 340

4.2.5. Federal Veri Koruma Kanunu (Bundesdatenschutzgesetz) 341

4.3. İTALYA CUMHURİYETİ 341

4.3.1. Genel Olarak 341

4.3.1.1. 124/2007 sayılı Kanun 342

4.3.1.1.1. Başbakan 343

4.3.1.1.2 Güvenlik Bilgi Bölümü

(Güvenlik İstihbarat Dairesi) 345

4.3.1.1.3. Cumhuriyet Güvenliği Parlamenter Komitesi 345

4.3.1.1.4. Dış Bilgi ve Güvenlik Ajansı (AISE) 347

4.3.1.1.5. İç Bilgi ve Güvenlik Ajansı (AISI) 347

4.3.1.1.6. Devlet Sırrı 347

4.3.1.1.7. Münhasır Yetki 348

4.3.1.1.8. Denetim 348

4.3.1.1.9. Personelin İfadesinin Alınması 348

4.3.1.1.10. Gizlilik Sınıflandırması 349

4.3.1.1.11. Cezaî Hükümler 350

4.3.1.1.12. Kanıt Olarak Devlet Sırrı 350

4.3.1.2. Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu 351

4.3.1.3. Gizli Bilgilerin Ceza Muhakemesinde Kullanılması 352

4.4. İSVİÇRE 353

4.5. FRANSA 354

4.5.1. Genel Olarak 354

4.5.2. Savunma Kanunu 355

4.5.3. Fransız Ceza Kanunu 356

4.5.4. Fransa Ceza Muhakemesi Kanunu 357

4.6. BİRLEŞİK KRALLIK 358

4.6.1. Genel Olarak 358

4.6.2. Resmî Sırlar Kanunu 358

4.6.3. Kamu Tutanakları/Sicilleri Kanunu 362

4.6.4. Veri Koruma Kanunu 363

4.6.5. Bilgi Edinme Özgürlüğü Kanunu 363

4.6.6. Kamu Yararı Açıklama Yasası 364

4.6.7. Gizli Bilgilerin Ceza Muhakemesinde Kullanılması: Adalet ve

Güvenlik Kanunu 365

4.7. RUSYA FEDERASYONU 366

4.7.1. Genel Olarak 366

4.7.2. Medya Kanunu ve Bilgi Edinme Hakkı 367

4.7.3. Devlet Sırları Kanunu 367

4.7.4. Rusya Federasyonu Ceza Kanunu 370

4.8. İSPANYA 371

4.8.1. Genel Olarak 371

4.8.2. Resmî Sırlar Hakkında Kanun 372

4.8.3. Şeffaflık, Kamusal Bilgiye Erişim ve İyi Yönetişim Kanunu 373

4.8.4. Gizli Bilgilerin Ceza Yargılamalarında Kullanılması 373

4.8.5. İspanya Ceza Kanunu 374

4.9. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ (ABD) 375

4.9.1. Genel olarak 375

4.9.2. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 375

4.9.3. Kritik Bilgi Altyapısı Yasası 376

4.9.4. 12958 sayılı Kararname 377

4.9.5. 13292 sayılı Kararname 380

4.9.6. 13526 sayılı Kararname 388

4.10. İSVEÇ KRALLIĞI 399

4.10.1. Genel Olarak 399

4.10.2. Basın Özgürlüğü Yasası 400

4.10.3. Bilgiye ve Gizliliğe Kamu Erişimi Yasası 400

4.10.4. İsveç Ceza Kanunu 403

4.10.5. Veri Koruma Kanunu 404

5. BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN

DEVLET SIRLARINA KARŞI SUÇLAR

5.1. GENEL OLARAK 405

5.2. DEVLETİN GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN BELGELER

(TCK MD. 326) 414

5.2.1. Genel Olarak 414

5.2.2. Korunan Hukukî Değer 415

5.2.3. Suçun Unsurları 416

5.2.3.1. Suçun Maddi Unsurları 416

5.2.3.1.1. Fail 416

5.2.3.1.2. Mağdur 416

5.2.3.1.3. Suçun Konusu 417

5.2.3.1.3.1. Bir Belge veya Vesikanın Varlığı 418

5.2.3.1.3.1.1. Yazılılık 422

5.2.3.1.3.1.2. Düzenleyeninin

Belli Olması 424

5.2.3.1.3.1.3. Belgenin Belli Bir

Muhteviyatının

Olması 425

5.2.3.1.3.2. Belge veya Vesikanın Devletin

Güvenliğine veya İç veya Dış

Siyasal Yararlarına İlişkin Olması 425

5.2.3.1.4. Fiil 426

5.2.3.1.4.1 Kısmen veya Tamamen Yok

Etme/ Tahrip Etme 427

5.2.3.1.4.2. Sahtecilik Yapmak 430

5.2.3.1.4.3. Geçici de Olsa Tahsis Olundukları

Yerden Başka Yerde Kullanmak 433

5.2.3.1.4.4. Hileyle Alma veya Çalma 434

5.2.3.2. Nitelikli Unsur 437

5.2.3.2.1. Genel Olarak 437

5.2.3.2.2. Nitelikli Hallerin Neticesi Sebebiyle

Ağırlaştırılmış Suç Vasfı 440

5.2.3.2.2. Savaş Sırasında/Savaş Zamanında 442

5.2.3.2.3. Savaş Hazırlıkları 447

5.2.3.2.4. Savaş Etkinliği 449

5.2.3.2.5. Askerî Hareketler 450

5.2.3.2.6. Türkiye ile Savaş Halinde Bulunan Bir Devletin

Yararına İşlenmiş Olma 453

5.2.3.3. Manevi Unsur 454

5.2.3.3.1. Hata 456

5.2.3.3.1.1. Genel Olarak 456

5.2.3.3.1.2. Yasak Hatası 457

5.2.3.3.1.3. Tipiklik Hatası 458

5.2.3.3.1.4. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin

Maddi Şartlarında Hata 461

5.2.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 462

5.2.4. Kusurluluk 464

5.2.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 471

5.2.5.1. Teşebbüs 471

5.2.5.2. İştirak 472

5.2.5.3. İçtima 473

5.2.5.3.1. Suçların İçtimaı 473

5.2.5.3.2. Görünüşte İçtima 477

5.2.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 477

5.3. DEVLETİN GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN BİLGİLERİ TEMİN

ETME (TCK MD. 327) 478

5.3.1. Genel Olarak 478

5.3.2. Korunan Hukukî Değer 479

5.3.3. Suçun Unsurları 480

5.3.3.1. Suçun Maddi Unsurları 480

5.3.3.1.1. Fail 480

5.3.3.1.2. Mağdur 481

5.3.3.1.3. Suçun Konusu 481

5.3.3.1.4. Fiil 482

5.3.3.2. Nitelikli Unsur 484

5.3.3.3. Manevi Unsur 484

5.3.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 485

5.3.3.4.1. Gazeteci ve Basın Mensuplarının Haber

Verme Hakkı 487

5.3.3.4.2. Askerî -İstihbari Bilgilerin Gizliliği 490

5.3.3.4.3. AYM ve Yargıtay Pratiğinde Haber Verme Hakkı 491

5.3.4. Kusurluluk 493

5.3.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 493

5.3.5.1. Teşebbüs 493

5.3.5.2. İştirak 494

5.3.5.3. İçtima 495

5.3.5.3.1. Suçların İçtimaı 495

5.3.5.5.2. Görünüşte İçtima 498

5.3.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 505

5.4. DEVLETİN GÜVENLİĞİNE VE SİYASAL YARARLARINA

İLİŞKİN BİLGİLERİ AÇIKLAMA (TCK MD. 329) 506

5.4.1. Genel Olarak 506

5.4.2. Korunan Hukukî Değer 507

5.4.3. Suçun Unsurları 507

5.4.3.1. Suçun Maddi Unsurları 507

5.4.3.1.1. Fail 507

5.4.3.1.2. Mağdur 508

5.4.3.1.3. Suçun Konusu 508

5.4.3.1.4. Fiil 511

5.4.3.1.4.1. Önceden Açıklanan Bilgi, Belge

veya Faaliyetlerin Devlet Sırrı Olup

Olamayacağı Sorunu 514

5.4.3.2. Nitelikli Unsur 520

5.4.3.3. Manevi Unsur 520

5.4.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 522

5.4.4. Kusurluluk 524

5.4.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 524

5.4.5.1. Teşebbüs 524

5.4.5.2. İştirak 525

5.4.5.3. İçtima 526

5.4.5.3.1. Suçların İçtimaı 526

5.4.5.3.2. Görünüşte İçtima 528

5.4.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 530

5.5. ASKERÎ YASAK BÖLGELERE GİRME (TCK MD. 332) 531

5.5.1. Genel Olarak 531

5.5.2. Korunan Hukukî Değer 533

5.5.3. Suçun Unsurları 533

5.5.3.1. Suçun Maddi Unsurları 533

5.5.3.1.1. Fail 533

5.5.3.1.2. Mağdur 535

5.5.3.1.3. Suçun Konusu 535

5.5.3.1.3.1. Genel Olarak 535

5.5.3.1.3.2. Kara Askerî Yasak Bölgeler 541

5.5.3.1.3.3. Deniz Askerî Yasak Bölgeler 542

5.5.3.1.3.4. Hava Askerî Yasak Bölgeler 542

5.5.3.1.4. Fiil 543

5.5.3.2. Nitelikli Unsur 545

5.5.3.3. Manevi Unsur 546

5.5.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 547

5.5.4. Kusurluluk 547

5.5.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 548

5.5.5.1. Teşebbüs 548

5.5.5.2. İştirak 548

5.5.5.3. Suçların İçtimaı 549

5.5.6. Soruşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 553

5.6. DEVLET SIRLARINDAN YARARLANMA VE DEVLET

HİZMETLERİNDE SADAKATSİZLİK (TCK MD. 333) 555

5.6.1. Genel Olarak 555

5.6.2. Korunan Hukukî Değer 557

5.6.3. Suçun Unsurları 557

5.6.3.1. Suçun Maddi Unsurları 557

5.6.3.1.1. Fail 557

5.6.3.1.2. Mağdur 559

5.6.3.1.3. Suçun Konusu 560

5.6.3.1.3.1. Genel Olarak 560

5.6.3.1.3.2. Fenni Keşif 561

5.6.3.1.3.3. Yeni Buluşlar 562

5.6.3.1.3.4. Sınaî Yenilikler 563

5.6.3.1.4. Fiil 565

5.6.3.1.4.1. Birinci ve İkinci Fıkralarda

Tanımlı Suçlar Açısından 565

5.6.3.1.4.2. Üçüncü Fıkrada Tanımlı Suç

Açısından 566

5.6.3.1.4.3. Dördüncü Fıkrada Tanımlı Suç

Açısından 569

5.6.3.2. Nitelikli Unsur 572

5.6.3.3. Manevi Unsur 572

5.6.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 575

5.6.4. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 575

5.6.4.1. Teşebbüs 575

5.6.4.2. İştirak 576

5.6.4.3. İçtima 577

5.6.4.3.1. Birinci Fıkrada Tanımlı Suç Açısından 577

5.6.4.3.2. Üçüncü ve Dördüncü Fıkralarda Tanımlı

Suçlar Açısından 579

5.6.4.3.3. Görünüşte İçtima 579

5.6.5. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 580

5.7. YASAKLANAN BİLGİLERİ TEMİN (TCK MD. 334) 581

5.7.1. Genel Olarak 581

5.7.2. Korunun Hukukî Değer 583

5.7.3. Suçun Unsurları 583

5.7.3.1. Suçun Maddi Unsurları 583

5.7.3.1.1. Fail 583

5.7.3.1.2. Mağdur 584

5.7.3.1.3. Suçun Konusu 584

5.7.3.1.3.1. Yasaklama 589

5.7.3.1.4. Fiil 591

5.7.3.2. Nitelikli Unsur 592

5.7.3.3. Manevi Unsur 592

5.7.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 593

5.7.4. Kusurluluk 595

5.7.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 595

5.7.5.1. Teşebbüs 595

5.7.5.2. İştirak 596

5.7.5.3. İçtima 597

5.7.5.3.1. Suçların İçtimaı 597

5.7.5.3.2. Görünüşte İçtima 599

5.7.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 600

5.8. YASAKLANAN BİLGİLERİ AÇIKLAMA (TCK MD. 336) 601

5.8.1. Genel Olarak 601

5.8.2. Korunan Hukukî Değer 602

5.8.3. Suçun Unsurları 602

5.8.3.1. Suçun Maddi Unsurları 602

5.8.3.1.1. Fail 602

5.8.3.1.2. Mağdur 603

5.8.3.1.3. Suçun Konusu 603

5.8.3.1.4. Fiil 603

5.8.3.2. Nitelikli Unsur 607

5.8.3.3. Manevi Unsur 608

5.8.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 609

5.8.4. Kusurluluk 610

5.8.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 610

5.8.5.1. Teşebbüs 610

5.8.5.2. İştirak 611

5.8.5.3. İçtima 611

5.8.5.3.1. Suçların İçtimaı 611

5.8.5.3.2. Görünüşte İçtima 613

5.8.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 615

5.9. DEVLETİN GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ BELGELERİ ELİNDE

BULUNDURMA (TCK MD. 339) 615

5.9.1. Genel Olarak 615

5.9.2. Korunan Hukukî Değer 617

5.9.3. Suçun Unsurları 618

5.9.3.1. Suçun Maddi Unsurları 618

5.9.3.1.1. Fail 618

5.9.3.1.2. Mağdur 618

5.9.3.1.3. Suçun Konusu 618

5.9.3.1.4. Fiil 619

5.9.3.2. Nitelikli Unsur 621

5.9.3.3. Manevi Unsur 621

5.9.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 622

5.9.4. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 622

5.9.4.1. Teşebbüs 622

5.9.4.2. İştirak 623

5.9.4.3. İçtima 623

5.9.4.3.1. Suçların İçtimaı 623

5.9.4.3.2. Görünüşte İçtima 625

5.9.5. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 625

6. BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN CASUSLUK SUÇLARI

6.1. TARİHTE İSTİHBARAT VE CASUSLUK 627

6.1.1. Genel Olarak 627

6.1.2. İtalyan Prenslikleri 630

6.1.3. İmparatorluk İspanya’sı 631

6.1.4. Baurbon Fransa’sı ve Napolyon Sonrası Fransa 632

6.1.5. Tudor İngiltere’si ve Birleşik Krallık 632

6.1.6. Çarlık Rusya’sı ve SSCB 634

6.1.7. Prusya 634

6.1.8. Türk- İslam Tarihi 635

6.1.9. Osmanlı Devleti 638

6.2. CASUSLUK KAVRAMI VE CASUSLUK SUÇLARI 646

6.2.1. Genel Olarak 646

6.2.2. Askerî Casusluk Suçu 649

6.2.2.1. Tarihçe 649

6.2.2.2. Tanım 649

6.2.3. Siyasî Casusluk Suçu 651

6.2.4. Uluslararası Casusluk 652

6.2.5. Ekonomik Casusluk ve Sanayi Casusluğu 652

6.2.6. İslam Hukukunda Casusluk Suçu 653

6.3. MUKAYESELİ HUKUKTA CASUSLUK SUÇU 655

6.3.1. Almanya 655

6.3.2. İtalya 655

6.3.3. İsviçre 656

6.3.4. Rusya Federasyonu 658

6.3.5. Fransa 658

6.3.6. Birleşik Krallık 660

6.3.7. İspanya 661

6.3.8. Amerika Birleşik Devletleri 662

6.3.9. İsveç 664

6.4. SİYASAL VEYA ASKERÎ CASUSLUK SUÇU (TCK MD. 328) 666

6.4.1. Genel Olarak 666

6.4.2. Korunan Hukukî Değer 668

6.4.3. Suçun Unsurları 669

6.4.3.1. Suçun Maddi Unsurları 669

6.4.3.1.1. Fail 669

6.4.3.1.2. Mağdur 669

6.4.3.1.3. Suçun Konusu 669

6.4.3.1.4. Fiil 670

6.4.3.2. Nitelikli Unsur 673

6.4.3.3. Manevi Unsur 673

6.4.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 678

6.4.4. Kusurluluk 680

6.4.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 680

6.4.5.1. Teşebbüs 680

6.4.5.2. İştirak 681

6.4.5.3. İçtima 682

6.4.5.3.1. Suçların İçtimaı 682

6.4.5.3.2. Görünüşte İçtima 685

6.4.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 686

6.5. GİZLİ KALMASI GEREKEN BİLGİLERİ AÇIKLAMA

(TCK MD. 330) 687

6.5.1. Genel olarak 687

6.5.2. Korunan Hukukî Değer 688

6.5.3. Suçun Unsurları 688

6.5.3.1. Suçun Maddi Unsurları 688

6.5.3.1.1. Fail 688

6.5.3.1.2. Mağdur 688

6.5.3.1.3. Suçun Konusu 688

6.5.3.1.4. Fiil 691

6.5.3.2. Nitelikli Unsur 692

6.5.3.3. Manevi Unsur 693

6.5.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 694

6.5.4. Kusurluluk 696

6.5.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 696

6.5.5.1. Teşebbüs 696

6.5.5.2. İştirak 697

6.5.5.3. İçtima 699

6.5.5.3.1. Suçların İçtimaı 699

6.5.5.3.2. Görünüşte İçtima 700

6.5.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 702

6.6. ULUSLARARASI CASUSLUK (TCK MD. 331) 703

6.6.1. Genel Olarak 703

6.6.2. Korunan Hukukî Değer 703

6.6.3. Suçun Unsurları 704

6.6.3.1. Suçun Maddi Unsurları 704

6.6.3.1.1. Fail 704

6.6.3.1.2. Mağdur 705

6.6.3.1.3. Suçun Konusu 705

6.6.3.1.4. Fiil 705

6.6.3.2. Nitelikli Unsur 706

6.6.3.3. Manevi Unsur 706

6.6.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 706

6.6.4. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 707

6.6.4.1. Teşebbüs 707

6.6.4.2. İştirak 708

6.6.4.3. Suçların İçtimaı 709

6.6.5. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 710

6.7. YASAKLANAN BİLGİLERİN CASUSLUK MAKSADIYLA

TEMİNİ (TCK MD. 335) 711

6.7.1. Genel Olarak 711

6.7.2. Korunun Hukukî Değer 712

6.7.3. Suçun Unsurları 712

6.7.3.1. Suçun Maddi Unsurları 712

6.7.3.1.1. Fail 712

6.7.3.1.2. Mağdur 712

6.7.3.1.3. Suçun Konusu 712

6.7.3.1.4. Fiil 713

6.7.3.2. Nitelikli Unsur 713

6.7.3.3. Manevi Unsur 714

6.7.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 714

6.7.4. Kusurluluk 716

6.7.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 716

6.7.5.1. Teşebbüs 716

6.7.5.2. İştirak 717

6.7.5.3. İçtima 718

6.7.5.3.1. Suçların İçtimaı 718

6.7.5.3.2. Görünüşte İçtima 721

6.7.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 722

6.8. YASAKLANAN BİLGİLERİN SİYASAL VEYA ASKERÎ

CASUSLUK MAKSADIYLA AÇIKLAMA (TCK MD. 337) 723

6.8.1. Genel Olarak 723

6.8.2. Korunan Hukukî Değer 723

6.8.3. Suçun Unsurları 724

6.8.3.1. Suçun Maddi Unsurları 724

6.8.3.1.1. Fail 724

6.8.3.1.2. Mağdur 724

6.8.3.1.3. Suçun Konusu 724

6.8.3.1.4. Fiil 724

6.8.3.2. Nitelikli Unsur 728

6.8.3.3. Manevi Unsur 728

6.8.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 728

6.8.4. Kusurluluk 730

6.8.5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 730

6.8.5.1. Teşebbüs 730

6.8.5.2. İştirak 732

6.8.5.3. İçtima 733

6.8.5.3.1. Suçların İçtimaı 733

6.8.5.3.2. Görünüşte İçtima 734

6.8.6. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 735

6.9. TAKSİR SONUCU CASUSLUK (TCK MD. 338) 736

6.9.1. Genel Olarak 736

6.9.2. Korunan Hukukî Değer 738

6.9.3. Suçun Unsurları 738

6.9.3.1. Suçun Maddi Unsurları 738

6.9.3.1.1. Fail 738

6.9.3.1.2. Mağdur 739

6.9.3.1.3. Suçun Konusu 739

6.9.3.1.4. Fiil 739

6.9.3.2. Nitelikli Unsur 740

6.9.3.3. Manevi Unsur 741

6.9.3.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 742

6.9.4. Suçun Özel Görünüş biçimleri 742

6.8.4.1. Teşebbüs 742

6.9.4.2. İştirak 742

6.9.4.3. İçtima 742

6.9.4.3.1. Suçların İçtimaı 742

6.9.4.3.2. Görünüşte İçtima 743

6.9.5. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 743

7. BÖLÜM

2937 SAYILI DEVLET İSTİHBARAT HİZMETLERİ VE

MİLLÎ İSTİHBARAT TEŞKİLÂTI KANUNU VE DEVLET

SIRLARINA KARŞI SUÇLAR VE CASUSLUK SUÇLARI

7.1. GENEL OLARAK 745

7.2. MİLLÎ İSTİHBARAT TEŞKİLATININ GÖREV VE

FAALİYETLERİNE İLİŞKİN BİLGİ VE BELGELERİ,

YETKİSİZ OLARAK ALMA, TEMİN ETME, ÇALMA, SAHTE

OLARAK ÜRETME, BUNLAR ÜZERİNDE SAHTECİLİK

YAPMA VE BUNLARI YOK ETME SUÇU

(2937 SAYILI KANUN MD. 27/1) 748

7.2.1. Korunan Hukukî Değer 748

7.2.2. Suçun Unsurları 749

7.2.2.1. Suçun Maddi Unsurları 749

7.2.2.1.1. Fail 749

7.2.2.1.2. Suçun Konusu 749

7.2.2.1.3. Fiil 750

7.2.2.2. Nitelikli Unsur 751

7.2.2.3. Manevi Unsur 751

7.2.2.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 752

7.2.3. Kusurluluk 753

7.2.4. Suçun Özel Görünüş biçimleri 753

7.2.4.1. Teşebbüs 753

7.2.4.2. İştirak 754

7.2.4.3. İçtima 754

7.2.4.3.1. Suçların İçtimaı 754

7.2.4.3.2. Görünüşte İçtima 756

7.2.5. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 759

7.3. MİT MENSUPLARI VE AİLELERİNİN KİMLİKLERİNİ,

MAKAM, GÖREV VE FAALİYETLERİNİ HERHANGİ BİR

YOLLA İFŞA ETME İLE MİT MENSUPLARININ

KİMLİKLERİNİ SAHTE OLARAK DÜZENLEME VEYA

DEĞİŞTİRME YA DA BU SAHTE BELGELERİ KULLANMA

SUÇU (2937 SAYILI KANUN MD. 27/2) 760

7.3.1. Korunan Hukukî Değer 760

7.3.2. Suçun Unsurları 765

7.3.2.1. Suçun Maddi Unsurları 765

7.3.2.1.1. Fail 765

7.3.2.1.2. Mağdur 765

7.3.2.1.3. Suçun Konusu 765

7.3.2.1.4. Fiil 766

7.3.2.2. Nitelikli Unsur 767

7.3.2.3. Manevi Unsur 767

7.3.2.4. Hukuka Aykırılık Unsuru 767

7.3.3. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 769

7.3.3.1. Teşebbüs 769

7.3.3.2. İştirak 769

7.3.3.3. İçtima 770

7.3.3.3.1. Suçların İçtimaı 770

7.3.3.3.2. Görünüşte İçtima 772

7.3.4. Soruşturma, Kovuşturma, Yaptırım ve Zamanaşımı 773

SONUÇ 775

KAYNAKÇA 799

İnternet Kaynakları: 823

AİHM Kararları 829

AYM Kararları 831

Aftergood, Steven, “Government Secrecy and Knowledge Productıon: A Survey of Some General Issues”, Ed. Reppy, Judith, “Secrecy and Knowledge Production”, Cornell Unıversıty Peace Studıes Program Occasıonal Paper, 1999, 

http://large.stanford.edu/publications/crime/references/dennis/occasional-paper23.pdf#page=22, (E.T.:26.03.2020)

Aftergood, Steven, “An Inquiry İnto The Dynamics Of Government Secrecy”, Harvard Cr-Cll Law Rev., 2013, 

https://heinonline.org/hol-cgi-bin/get_pdf.cgi?handle=hein.journals/ hcrcl48&section=18, (E.T.:26.03.2020)

Ali bin Ebi Bekr el-Herevi, Tezkiretü’l-Hereviyye fi Hiyeli’l-Harbîyye (Siyaset ve Savaş Sanatı), Haz. Sadık Yazar, Çev. Mehmed Arif Hilmî Efendi, Büyüyenay, İstanbul, 2016.

Akarcalı, Sezer, “Basının Görevleri ve Basın Özgürlüğü”, Ankara Üni-versitesi SBF Dergisi, Cilt. 44, Sayı 1, Ankara, 1989.

Akbulut, Berrin, Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 24, S. 2, 2016.

Akgül, Mehmet Emin, “İfade Özgürlüğünün Tarihsel Süreci ve Millî Güvenlik Gerekçesiyle İfade Özgürlüğünün Kısıtlanması”, AUHFD, Cilt 61, Sayı 1, 2012.

Akgül Durakçay, Fulya, “Uluslararası İlişkilerde Liberal Yaklaşımlar ve Güvenlik Anlayışı”, Uluslararası İlişkilerde Güvenlik, Der. Çıtak, Emre-Şen, Osman, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, 1. Basım, İs-tanbul, 2014.

Akgündüz Ahmed, “Zül-Kadriye Kanunnameleri ve Şer’i Tahlilleri”, I. Kahramanmaraş Sempozyumu, 6-8 Mayıs 2004.

Akkaya, Rukiye, “Devlet Sırrı, Kimin Sırrı?”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Cilt 19, Sayı 2, 2013.

Akıncı, Abdulvahap-Usta, Sefa, “Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan Dış Faktörlerin Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, 2016.

Aksoy, Hüseyin Can, Medeni Hukuk ve Özellikle Kişilik Hakkı Yönün-den Kişisel Verilerin Korunması, Çakmak, Yayınevi, Ankara, 2010.

Akyılmaz, Bahtiyar, “Türk Hukukunda Kamu Görevlilerinin Devlete Sadakat Yükümlülüğü”, Danıştay ve İdarî Yargı Günü 149. Yıl Sempozyumu, Ankara, 11 Mayıs 2017.

Akyılmaz, Bahtiyar-Sezginer, Murat- Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, 7. Baskı, Seçkin, Ankara, 2016.

Akyürek, Güçlü, 2011, “Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu”, Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2011.

Akyüz, Elif-Erdemir Firdevs, “Surgical Patients’ And Nurses’ Opinions and Expectations About Privacy in Care”, Nursing Ethics, 2013.

Alacakaptan, Uğur, Suçun Unsurları, Sevinç Matbaası, Ankara, 1975.

Altunya, Hülya-Yeşil, Mustafa, “Aristoteles’in Kategoriler Kuramının Ele Alınış Biçimleri”, Beytulhikme, Vol. 6, Issue 2, 2016.

Alşahin, Mehmet Emin, “Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması Suçu (TCK m.258)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştır-maları Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2014.

Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku Genel Kısım, 1. Baskı, Seçkin, Anka-ra, 2018.

Andersson, Kjell, Transparency and Accountability in Science and Poli-tics: The Awareness Principle, Palgrave Macmillan, New York, 2008, e-kitap, https://books.google.com.tr/, (E.T.:05.02.2020)

Arends, J. Frederik M., “Homeros’dan Hobbes ve Ötesine: Güvenlik Kavramının Avrupa Geleneğindeki Boyutları”, Uluslararası İlişki-ler, Cilt 6, Sayı 22, 2009.

Arendt, Hannah, İnsanlık Durumu, Çev. Şener, Bahadır S., İletişim Ya-yınları, İstanbul, 2000.

Arslan, Çetin-Azizağaoğlu, Bahattin, Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi, Adalet, Ankara, 2004.

Arslan, Nagehan Talat, “Yönetimde Açıklık ve Gizlilik”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 2010.

Arslan, Elif Türkan-Demir, Hüseyin, “Sağlık Çalışanlarının Hasta Mah-remiyetine İlişkin Tutumu: Nitel Bir Araştırma” AİBÜ Sosyal Bi-limler Enstitüsü Dergisi, C.17, Y.17, S. 4, 2017.

Atay, Mehmed, “Stratejik Ulusal Güvenlik İstihbaratı”, Strateji Dergisi, Sayı 1, 1996.

Avaner, Elif, “Mahremiyet Nedir? Mahremiyetin Sağlık Hizmetleri Pen-ceresinden Görünürlüğü Nasıldır?”, Türkiye Biyoetik Dergisi, Vol. 5, No.3, 2018.

Aybay, Rona, “Millî Güvenlik Kavramı ve Millî Güvenlik Kurulu”, SBF Dergisi, Cilt 33, Sayı 1, 1978.

Aydın, Hakkı, “İslam Hukuku, Devlet ve Ahkam-ı Sultaniye İlişkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt V, Sayı II, 2001.

Aydın, Hüseyin, “Askerî Hizmetlerin İfasında Suç Teşkil Eden Emri Yerine Getirenin Cezai Sorumluluğu”, YBHD, 2020/1.

Azer, Can, “Bilgi Edinme Hakkı”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010.

Bağrıaçık, Safiye Nur, “Üretim ve İş Sırlarının Haksız Rekabete Konu Olması ve Yaptırımları”, Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversite-si Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.

Balcı, Murat, Siyasal ve Askerî Casusluk Suçu, 1. Baskı. Adalet, Ankara, 2018.

Balcı, Ali-Kardaş, Şaban. Uluslararası İlişkilere Giriş, 4. Baskı, Anka-ra, Küre, 2014.

Balta Paker, Evren, Küresel Güvenlik Kompleksi, 1. Baskı, İstanbul, İletişim, 2012.

Barr, James, Kırmızı Çizgi, Çev. Göksoy, Ekin Can, 1. Baskı, İstanbul, Pegasus, 2016.

Bartlett, Gail – Everett, Michael, “The Official Secrets Acts and Offi-cial Secrecy”, Briefıng Paper, 2017, https://www.parliament.uk/commons-library, (E.T.:11.02.2020)

Baştürk, Ömer Özmen, “Millî İstihbarat Teşkilatı’na Ait Bilgi, Belge ve Kimliklere Karşı Suçlar”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversite-si Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2018.

Battal, Ahmet, İhtira Unsuru Yönünden Fikrî Hakların İncelenmesi, Tebliğ, “I. Fikrî Mülkiyet Hukuku Uluslararası Sempozyumu, 28 Kasım 2014.

Bauman, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum, 4. Basım, Ayrıntı, Çev. Alo-gan, Yavuz, İstanbul, 2018.

Bauman, Zygmunt-Donskis, Leonidas, Ahlaki Körlük Akışkan Modern-likte Duyarlılığın Yitimi, Çev. Pilgir, Akın Emre, Ayrıntı, 1. Baskı, İstanbul, 2020.

Bigo, Didier-Carrera, Sergio- Hernandez, Nicholas- Scherrrer, Amandine, “National Security and Secret Evidence in Legislation and Before The Courts: Exploring and Challenges”, European Par-liament Directorate General for Internal Policies Policy Depart-ment Citizens’ Rights and Constitutional Affairs, No. 78, January 2015, Brussseles, 2014, http://aei.pitt.edu/59754/, (E.T.27.03.2020)

Bigo, Didier–Carrera, Sergio–Hernanz, Nicholas–Scherre, Amandine, Citizens Rights And Constitutional Affairs, Justice, Freedom and Security Natıonal Security and Secret Evidence in Legislatıon and Before The Courts: Exploring The Challenges, European Parlia-ment Dırectorate- General For Internal Policies Policy Department, Brussels, European Union, 2014, 

http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2014/509991/IPOL_STU(2014)509991_EN.pdf, (E.T.:16.06.2019)

Bilge, Mehmet Emin, Ticari Sırların Korunması, 2. Baskı, Ankara, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., 2006.

Birchall, Clare, “The Politics of Opacity and Openness Introduction to ‘Transparency’”, Theory, Culture & Society, London, 2011, 

https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0263276411427744, (E.T.:15.05.2020)

Birchall, Clare, “Managing Secrecy”, International Journal of Commu-nication, Vol.10, 2016, 

https://ijoc.org/index.php/ijoc/article/viewFile/4399/1528, (E.T.:15.05.2020)

Birdişli, Fikret, “Ulusal Güvenlik Kavramının Tarihsel ve Düşünsel Te-melleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 31, Kayseri, 2012.

Birinci, Yüksel-Köker, Ali Rıza, “Yenilik ve Arge Sürecinde Sınaî Mül-kiyetin Önemi”, Uluslararası 9. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kong-resi Bildirileri, Saraybosna-Bosna Hersek, 23-25 Haziran 2011.

Blakely, Sandra, “Toward an Archaeology of Secrecy: Power, Paradox, and the Great Gods of Samothrace”, Archeologıcal Papers of The Amerıcan Anthropologıcal Assocıatıon, Vol. 21, Issue 1, 

https://www.academia.edu/6033756/Toward_an_archaeology_of_Secrecy_Power_Paradox_and_the_Great_Gods_of_Samothrace, (E.T.:07.04.2020)

Bodei, Remo, “From Secrecy to Transparency: Reason of State and Democracy”, USA Philosophy and Social Criticism, C. 3, S. 8, 

https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0191453711413709, (E.T.:08.04.2020)

Bok, Sissela, Secrets: On the Ethics of Concealment and Revelation, Vintege Books, New York, 1989, e-kitap, https://books.google.com.tr/, (E.T.:10.02.2020)

Booth, Ken, “Security And Self Reflections Of A Fallen Realist”, Stra-tegies in Conflict: Critical Approaches to Security Studies, York University, Toronto, 12-14 Mayıs 1994, 

https://yorkspace.library.yorku.ca/xmlui/bitstream/handle/10315/1414/YCI0073.pdf, (E.T.:20.11.2019)

Bowman, James S.-West, Jonathan P., “Lord Acton and Employment Doctrines: Absolute Power and the Spread of At-Will Employ-ment”, Journal of Business Ethics, Vol. 74, 2007, 

https://www.researchgate.net/publication/5149015, (E.T.:12.01.2021)

Bozkurt Yüksel, Armağan Ebru, “Ticari Sırların Dijital Ortamda Ko-runması”, TAAD, Y. 9, S. 33, 2018.

Bozlak, Ayhan, “Kamusal Bağlamda Özel Hayatın Korunması: ABD Federal Yüksek Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Uygulaması Arasında Mukayeseli Bir İnceleme”, TBB Dergisi, Sa-yı 109, 2013.

Buchalter, Alice-Gibbs, R. John- Lewis, Marieke, “Laws And Regulati-ons Governing The Protection Of Sensitive but Unclassifıed In-formatıon”, A Report Prepared by the Federal Research Division, Library of Congress, 2004, https://www.loc.gov/rr/frd/pdf-files/sbu.pdf, (E.T.:29.03.2020)

Buzan, Barry, İnsanlar, Devletler &Korku, Çev.Ed. Emre Çıtak, 2.Basımdan Çeviri. İstanbul, Röle Akademik Yayıncılık, 2015.

Bratich Jack, “Public Secrecy and Immanent Security: A Strategic Analysis”, Cultural Studies, 20 (4-5), 2006, 

https://www.researchgate.net/publication/233232705_public_secrecy_and_ımmanent_security_a_strategic_analysis, (E.T.:07.04.2020)

Bychawska-Siniarska, Dominika, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında İfade Özgürlüğünün Korunması, Çev. Köksal, Tuğçe Duygu, MRK Baskı ve Tanıtım Hizmetleri, Ankara, 2018 (Türkçe Baskı), https://rm.coe.int/aihs-kapsam-nda-ifade-ozgurlugu/16808db5d5, (E.T.:12.10.2019)

Can, Neslihan, Hasta Mahremiyeti Hakkı, TBB Dergisi, Sayı 147, 2020.

Carpanelli, Elena, “State Secrecy and Human Rights Violations”, Dok-tora Tezi, Bicocca Üniversitesi, Milano, 2016, 

https://boa.unimib.it/retrieve/handle/10281/104988/154301/phd_unimib_775180.pdf, (E.T.:15.02.2019)

Caporale, Marina, Segreto Di Stato, Segreto Amministrativo E Sıstema Di Classifıcazione Delle Informazioni, Libreria Bonomo Editore, Bologna, 2013, 

https://www.researchgate.net/publication/324169231_Segreto_di_Sta-to_segreto_amministrativo_e_sistema_di_classificazione_delle_informazioni, (E.T.:18.03.2020)

Centel, Nur-Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. Baskı, Be-ta, İstanbul, 2019.

Cevizci, Ahmet, Bilgi Felsefesi, 5. Baskı, Say, İstanbul, 2020.

Cihan, Ahmet Kâmil, “İbn Sina’nın Bilgi Teorisine Genel Bir Bakış”, Bilimname II, 2003/2.

Clausewitz, Carl von, Savaş Üzerine, Doruk Yayınları Çev. Selma Ko-çak, 3. Baskı, İstanbul, 2015.

Coll, Sami, “The Social Dynamics Of Secrecy: Rethinking Information and Privacy Through Georg Simmel”, International Review of In-formation Ethics, Vol. 17, 2012, 

https://informationethics.ca/index.php/irie/article/view/211/209, (E.T.:17.12.2020)

Concise Oxford English Dictionary, 12. Baskı, Ed. Stevenson, Angus– Waite, Maurice, Oxford University Press, 2011.

Çağrıcı, Mustafa, TDV İslam Ansiklopedisi, Sır maddesi, 

https://islamansiklopedisi.org.tr/sir, (E.T.: 12.03.2020)

Çaha, Ömer, “İdeolojik Kamusalın Sivil Kamusala Dönüşümü”, Doğu Batı Dergisi, (5), 1998.

Çaycı, Sadi, “Türkiye’nin Millî Güvenliği” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4, 2016.

Çınar, Bekir. Devlet Güvenliği İstihbarat ve Terör, SAM, Ankara, 1997.

Çiftcioğlu, Cengiz Topel, “Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sır-rının Açıklanması Suçu (TCK m. 239)”, Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.

Çolak, Mustafa-Taşkın, Haluk, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Seç-kin, Ankara, 2006.

Çüçen, A. Kadir, Bilim Felsefesine Giriş,1. Baskı, Sentez, Ankara, 2012.

Daş Darıcı, Mevlüde, “Osmanlılarda İstihbarat Faaliyetleri (1300-1750)”, Doktora Tezi, Sivas, 2018.

Davis, Jeffrey, Uncloaking Secrecy: International Human Rights Law in Terrorism Cases, Human Rıghts Quarterly, Vol. 38, No.1, 2016, 

https://www.researchgate.net/profile/Jeffrey_Davis3/publication/294576200_Uncloaking_Secrecy_International_Human_Rights_Law_in_Terrorism_Cases/links/5a00d4edaca2725286e05af6/Uncloaking-Secrecy- International-Human-Rights-Law-in-TerrorismCases.pdf, (E.T:.07.01.2020)

Değirmenci, Olgun, “Ceza Hukukunda Yanılma Kavramı ve Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma”, TBB Dergisi, S.110, 2014.

Değirmenci, Olgun, “Türk Ceza Hukukunda Kusurluluğu Kaldıran Ne-den Olarak Amirin Emrini İfa”, TAAD, Y. 3, S.10, Temmuz 2012.

Demiral Bakırman, Büşra, “Türk Ceza Hukukunda Ticarî Sır, Bankacı-lık Sırrı ve Müşteri Sırrının Korunması”, Ceza Hukuku ve Krimino-loji Dergisi, C. 5, S. 2, 2017.

Demirci, Hasan, “24 Temmuz 1923 tarihli Lozan (Lausanne) Barış And-laşması’nın Türk ve Dünya Tarihi Açısından Yeri ve Önemi”, Anasay, S. 2, 2017.

Dedeoğlu, Beril, Uluslararası Güvenlik ve Strateji, İstanbul, 2014.

Develioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, 15. Baskı, An-kara, Aydın Kitabevi Yayınları, 1998.

Dilber, Merve, “Feminizm ve Güvenlik”, Uluslararası İlişkilerde Gü-venlik, Der.Çıtak, Emre-Şen Osman, Uluslararası İlişkiler Kütüp-hanesi, 1. Basım, İstanbul, 2014.

Doğan, Koray, “Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç”, Dokuz Eylül Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.

Donay, Süheyl, Bankacılık Ceza Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2007.

Douglas, Roger, Law, Liberty, and the Pursuit of Terrorism, Michigan Üniversitesi Yayınları, 2014, JSTOR, 

https://www.jstor.org/stable/pdf/j.ctt1gk08gq.10.pdf?ab_segments=0%2Fbasic_SYC-5055%2Ftest, (E.T:21.03.2020)

Dönmez, Burcu, “Ceza Muhakemesi Uygulamasında Görev Suçu”, DEÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, C. 19, Özel Sayı, 2017.

Dönmezer, Sulhi-Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt I, Der Yayınları, İstanbul, 14. Bası, 2016.

Dönmezer, Sulhi-Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt II, Der Yayınları, İstanbul, 14. Bası, 2019.

Dönmezer, Sulhi-Bayraktar, Köksal, Basın Hukuku, Beta, 6. Bası, İs-tanbul, 2016.

Eliade, Mircea, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, Çev. Berktay, Ali, 2. Baskı, Alfa Kitap, İstanbul, 2019.

El-Mâverdî, Ebü’l-Hasen, Dürerü’s-Sülûk Fî Siyâseti’l-Mülûk, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019, e-kitap, 

http://www.ekitap.yek.gov.tr/Home/Show2?BOOK_NO=125, (E.T.:10.03.2019)

Erdem, Mustafa Ruhan, “Suçun Konusunda Yanılma ve Sapma”, DEÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C. 21, Özel S., 2019.

Erem, Faruk, Türk Ceza Hukuku Hususi Hükümler, Ajans Matbaacılık, Ankara,1968.

Erem, Faruk-Altınok, Akın-Tandoğan, Haluk, Bankalar Kanunu Şerhi, Ankara, 1989.

Erem, Faruk, Türk Ceza Kanunu Şerhi, Özel Hükümler II, Ankara 1993.

Erem, Faruk-Toroslu, Nevzat, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Sa-vaş Yayınları, 9.Baskı, Ankara, 2003.

Erdem, Dilek Özge, “Ticarî Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Nite-liğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2018.

Erdönmez, Pelin Ataman, “Küresel Kriz ve Ülkeler Tarafından Alınan Önlemler Kronolojisi”, Bankacılar Dergisi, Sayı 68, 2009.

Ersoy, Uğur, “Ceza Hukukunun Gri Alanı: Tehlike Suçları” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 4, 2020.

Erturgut, Mine, “Elektronik İmza Kanunu Bakımından E-Belge ve E-İmza”, Bankacılar Dergisi, S. 48, 2003.

Eryılmaz, Bilal, Bürokrasi ve Siyaset, Bürokratik Devletten Etkin Yöne-time, 5. Baskı, İstanbul, Alfa Yayınları, 2013.

Evik, Vesile Sonay-Evik, Ali Hakan, “Devlet Sırrını ve Yayılması Ya-saklanan Bilgileri Açıklama ve Elde Etme Suçları”, Ankara Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt VII, Sayı 3-4, Ankara, 2004.

Fayda, Mustafa. “Zimmi” TDV İslam Ansiklopedisi, 

https://islamansiklopedisi.org.tr/zimmi, (E.T.:07.07.2019)

Ferguson, Thomas S., “Game Theory”, https://www.math.ucla.edu/~tom/ Game_Theory/mat.pdf, (E.T.:28.03.2020)

Florini, Ann, “The End of Secrecy”, Foreign Policy, 111, 1998, https://ink.library.smu.edu.sg/soss_research/2320, (E.T.:05.11.2020)

Frolov, İvan, Felsefe Sözlüğü, Çev. Çalışlar, Aziz, 1. Basım, Cem Ya-yınevi, İstanbul, 1991.

Gibbs, David N., “Gizlilik ve Uluslararası İlişkiler”, Arizona Üniversitesi Barış Araştırmaları Dergisi, Cilt 32, Sayı 2, 1995, 

https://fas.org/sgp/eprint/gibbs.html, (E.T.: 22.01.2020)

Göktürk, Neslihan, “Türk Hukuku’nda Suçların İçtimaı”, CHKD, Cilt 2, Sayı 1-2, 2014.

Gönenç, E. Özgür, “İletişimin Tarihsel Süreci”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 28, İstanbul, 2007.

Gör, Emre, “II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı İstihbarat Ağı (1876-1909)”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Ankara, 2018.

Gözler, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, 17. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2010.

Gözler, Kemal, İdare Hukuku Dersleri, 12. Baskı, Ekin Yayınevi, Bur-sa, 2012.

Gözübüyük, Abdullah Pulat, Türk Ceza Hukuku Açılaması, 3. Bası, Ka-zancı, Ankara, 1976.

Gül, Muammer, Orta Çağ Avrupa Tarihi, 6. Basım. İstanbul, Bilge Kül-tür Sanat, 2014.

Gümüş Akay, Güvem–Nalçacı, Erhan, “Savaşın Hizmetinde Bilim: Manhattan Projesi”, Md. Diyalektik ve Toplum Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, Ankara, 2019.

Gündel, Ahmet, Yeni Türk Ceza Kanunu Açıklaması, Cilt 4, Seçkin Ya-yıncılık, Ankara, 2009.

Güngör, Devrim, “Ceza Hukukunda Kural Üzerinde Hata”, TBB Dergi-si, Sayı 68, 2007.

Gürbüz, Aslı Elif, “Türk Özel Hukukunda ve Özellikle Anonim Şirket-lerde Ticarî Sırrın Korunması”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara, 2008.

Gürkan, Emrah Sefa, Sultanın Casusları, 10. Baskı, Kronik, İstanbul, 2020.

Güveyi, Ümit, Millî Güvenlik, Seçkin, Ankara, 2016.

Güzel, Cemal, “Platon’un Bilgi Görüşü”, Hacettepe Üniversitesi Edebi-yat Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 2, 2003.

Habermas, Jürgen, Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çev. Bora Tanıl -Sancar Mithat, 14. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2017.

Hafızoğulları, Zeki-Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hüküm-ler Millete ve Devlete Karşı Suçlar, 1.Baskı. Ankara, U S-A Yay, 2016.

Hafızoğulları, Zeki- Özen, Muharrem, “Türk Ceza Hukukunda Devlet Sırrına Genel Bir Bakış”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 68, Sayı 2010/1, Ankara, 2010.

Hafızoğulları, Zeki-Küçüktaşdemir, Özgür, “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergi-si, Cilt 1, Sayı 2, Ankara, 2015.

Hakyemez, Ayşe Deniz, “Kant’ın Sentetik A Priori’sinin Doğa Bilimle-rinde Temellendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2019.

Han, Byung Chul, Şeffaflık Toplumu, Çev. Barışcan, Haluk, Metis, 5. Baskı, İstanbul, 2020.

Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Sözlüğü, 21. Basım, İstanbul, Remzi Kita-bevi, 2013.

Hasan Bey-zâde Ahmet Paşa, Usûli’l-hikem fî Nizâmi’l- âlem (Devlet Yönetimi İçin Bilgelik Kılavuzu), Haz. Ensar Köse,1.Baskı, İstan-bul, Büyüyenay Yayınları, 2017.

Harekât, İbrahim, “Berîd”, TDV İslam Ansiklopedisi, 

https://islamansiklopedisi.org.tr/berid, E.T.:30.09.2019

Haridakis, Paul, “Citizen Access and Government Secrecy,” Saint Louis University Public Law Review, Vol. 25, Saint Louis, 2005, https://scholarship.law.slu.edu/plr/vol25/iss1/4, (E.T.:29.03.2020)

Hazar, Zeynep. “Basın Özgürlüğü ve Ulusal Güvenlik”, Gazi Üniversi-tesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt XVII, Sayı 1-2, Ankara, 2013.

Henkoğlu, Türkay-Uçak, Nazan Özenç, “Information Security and the Protection of Personal Data in Universities”, International Journal of Business and Management Invention, Volume 5, Issue 11, 2016.

Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım, C.I, Ed. Ünver, Yener, Adalet Yayınevi, İstanbul, 2015.

Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım, Cilt.II, Ed. Ünver, Yener, Adalet Yayınevi, İstanbul, 2015.

Heywood, Andrew, Küresel Siyaset, Çev. Uslu, Nasuh–Özdemir, Haluk, Felix Kitap, 6. Baskı, Ankara, 2019.

Hollyer, James R.-Rosendorff, Bryan Peter-Vreeland, James Raymond, “Democracy and Transparency” 2010, 

http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1684813, (E.T.:05.10.2020)

Iordanou, Ioanna, Venedik Gizli Servisi, Çev. Yücel, Fatih, Kronik Ki-tap, 2020.

İçel, Kayıhan, “Görünüşte Birleşme (İçtima) İlkeleri ve Yeni Türk Ceza Kanunu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 7, Sayı14, İstanbul, 2008.

İlhan, Avni, “Bâtıniyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, 

https://islamansiklopedisi.org.tr/batiniyye, (E.T.:15.04.2020)

İnalcık, Halil, Devlet-i Aliyye, Cilt.II, 2.Basım, İstanbul, Türkiye İş Ban-kası Kültür Yayınları, 2016.

İnalcık, Halil, Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet, 2. Basım, İstan-bul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.

Jung, Werner, Georg Simmel, Çev. Özlem Doğan, 1. Baskı, Anahtar Kitaplar, İstanbul, 2001.

Jütte, Daniel, The Age of Secrecy, Yale University Press, New Haven, 2015, e-kitap, https://books.google.com.tr/,.(E.T.:11.02.2020)

Kahn, David, “İstihbaratın Tarihsel Teorisi”, Avrasya Dosyası, Cilt 8, Sayı 2, Ankara, 2002.

Kalabalık, Halil, İnsan Hakları Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Seçkin, 2013.

Kallek, Cengiz, “Casus”, TDV İslam Ansiklopedisi, 

https://islamansiklopedisi.org.tr/casus, E.T.:27.11.2019

Kama Işık, Sezen, “Avrupa Veri Koruma Hukukuna Anayasal Bir Ba-kış”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Te-zi, İstanbul, 2019.

Kandıralıoğlu, Pınar Çağla, “Türk Hukukunda Bankaların Sır Saklama Yükümlülüğü”, Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.

Kangal, Zeynel T., “Cezalandırılabilirliğin Objektif Koşulları”, İÜHFM, C.LXVIII, S. 1-2, 2010.

Kangal, Zeynel, “Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteli-ğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu”, CHD, Y. 9, S. 24, 2014.

Kapani, Münci, Politika Bilimine Giriş, 57. Baskı, BB 102 Yayınları, Ankara, 2015.

Karan, Ulaş, İfade Özgürlüğü, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi–2, Ankara, MRK Baskı, 2018.

Karataş Durmuş, Neslihan, “Ticarî Sırların ve Kişisel Verilerin Korun-ması Kapsamında Vergi Mahremiyeti”, TAAD, Y. 8, S. 31, Anka-ra, 2017.

Kardaş, Tuncay, Güvenlik, Uluslararası İlişkilere Giriş, Ed. Kardaş, Şaban–Balcı, Ali, 4.Baskı, İstanbul, Küre, 2015.

Karpat, Kemal, İslam’ın Siyasallaşması, 7. Baskı, İstanbul, Timaş, 2019.

Katzenstein, Peter J., Millî Güvenlik Kültürü, Dünya Siyasetinde Norm-lar ve Kimlik, Çev. İbrahim Efe, 1. Basım. Sakarya, Sakarya Üni-versitesi Kültür Yayınları, 2014.

Kaya, İlknur, “Banka Hukukunda Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülü-ğü (Fransız İsviçre ve Türk Hukukunda)”, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2019.

Kaya Keha, Mine, “Hume & Kant: Nedensellik-Özgürlük İkileminde İnsanın Özgürlüğü”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sos-yal Bilimler Dergisi, S. 50, Haziran 2013.

Kaymaz, Seydi, Ceza Muhakemesi Hukukunda Devlet Sırrı, 2. Baskı, Seçkin, Ankara, 2020.

Kenny, Anthony, Modern Felsefenin Yükselişi C.III, Çev. Uzundağ, Volkan, 2. Baskı, Küre Yayınları, İstanbul, 2018.

Ketenci, Taşkıner, “Saf Aklın Eleştirisi’nde Önsözler ve İşlevleri”, Bey-tulhikme, Cilt 6, Sayı 1, 2016.

Kılıç, Recep, “Olgu ve Değer Problemi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 35, Sayı 1, 1996.

Kırca, Çiğdem, “Franchise Sözleşmesi”, Doktora Tezi, Ankara Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.

Knutsen, Torbjon L., Uluslararası İlişkiler Teorisi Tarihi, 1.Baskı, İs-tanbul, Açılım Kitap, 2015.

Koca, Mahmut-Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin, Ankara, 2020.

Koca, Mahmut-Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Adalet, Ankara, 2020.

Kodak, Dilge “Düşünümsel Modernite Ekseninde Mahremiyetin Dönü-şümü: Medya Perspektifinden Kuşaklararası Farklar”, Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2016.

Koselleck, Reinhart, Kritik ve Kriz, Otonom Politika, Çev. Murteza, Ey-lem Yolsal, 1. Basım, İstanbul, 2012.

Kosar, Kevin R., Classified Information Policy and Executive Order 13526, CRS Report for Congress, Congressional Research Servi-ce, 2010, https://pdfs.semanticscholar.org/e054/f92b0f92d302ae6d8411ed1c5ee5553caf9b.pdf?_ga=2.257860939.178676282.1587782386-825727249.1587782386, (E.T.:21.03.2020)

Kutlu, Hüseyin Ali–Demirci, N. Savaş, “Küresel Finansal Krizi (2007-?) Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi Çıkış ve Mevcut Durum”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2011.

Küçük, Eşref, “XII. Yüzyıl Rönesansı ve “Yenıden Doğan” Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka: Pandekt Hukuku”, AÜHFD, Cilt 56, Sayı 4, Ankara, 2007.

Küçük, Mestan ve diğerleri, İletişim Bilgisi, 1. Baskı, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2012.

Larkin, Sean P., “The Age of Transparency International Relations Wit-hout Secrets”, Foreign Affairs, 2016, 

https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2016-04-18/age-transparency, (E.T.:21.02.2020)

Lear, Floyd Seyward, Treason in Roman and Germanic Law, University of Texas Press, Austin, 1965, e-kitap, e-kitap, 

https://books.google.com.tr/, (E.T.:27.11.2019)

Leong, Elaine-Rankin, Alisha, Secrets and Knowledge in Medicine and Science, e-kitap, Published by Routledge, New York, 2016, e-kitap, 

https://books.google.com.tr/books?id=tDlZ5aljQ94C&pg=PA1&hl=tr&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepage&q&f=false, (E.T.:11.02.2020)

Lewis, Charlton T., A Latin Dictionary, Oxford University Press, Newyork, 1984, 

http://www.archive.org/stream/latindictionaryf00andr#page/1652/mode/2up, (E.T.:18.01.2020)

Livberber Göçmen Tuba, “Toplumsal Yaşamda Bireylerin Mahremiyet Yönelimleri: Sosyal Ağ Kullanıcıları Üzerine Bir Saha Araştırma-sı”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2018.

Luhrmann, T. M., “The Magic of Secrecy”, Ethos, Vol.17, No.2, 1989, https://www.researchgate.net/publication/228051135_The_Magic_of_Secrecy, (E.T.:05.04.2020)

Lüleci, Abdullah, “I. Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti’nde Ca-susluk Faaliyetleri (1914-1918)”, Doktora Tezi, Sakarya Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.

Machiavelli, Niccolo, Prens, Çev. Adabağ, Necdet, 19. Baskı, İstanbul Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.

Macovei, Monica, İfade Özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşme-si’nin 10. Maddesi’nin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hak-ları El Kitapları, No. 2, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005.

Maret, Susan, Goverment Secrecy, Emerald Group Publishing, Badford, 2011, e-kitap, https://books.google.com.tr/, (E.T.:03.02.2020)

Marty, Dick, “Abuse of State Secrecy and National Security: Obstacles to Parliamentary and Judicial Scrutiny of Human Rights Viola-tions”, Report, 2011, https://fas.org/sgp/eprint/marty.pdf, (E.T.:12.04.2020)

Marx, Gary T.- Muschert, Glenn W., “Simmel on Secrecy. A Legacy and Inheritance for the Sociology ofInformation”, The Possibility of Sociology: 100 Years of Georg Simmel’s Investigations into the Forms of Social Organization, Ed. Papiloud, Christian- Rol, Céci-le, Wiesbaden, Germany, 2008, 

https://www.researchgate.net/publication/265082755_Simmel_on_Sec-recy_A_Legacy_and_Inheritance_for_the_Sociology_of_Information, (E.T.:03.02.2020)

Memiş, Emin, “Mevzuatımızda ve Uygulamada Kamu Hizmetine Gir-me/Çekilme Hakları, Arşiv Araştırması ve Güvenlik Soruşturması Analizleri”, İdare Hukuku Sempozyumu (Kamu Personeli Sorun-ları), Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 4-5 Nisan 2003.

Mendelson, Danuta-Wolf, Gabrielle, “Health Privacy and Confidentia-lity”, Tensions and Traumas in Health Law, Ed. Freckelton, I.–Petersen, K, Federation Press, 2017, 

https://www.researchgate.net/publication/317545939_Privacy_and_Confidentiality, (E.T.:12.04.2020)

Menekşe, Ömer, “Ehl-i Sünnet Düşüncesinde Devlet Anlayışı: Mâverdi ve Nizam-ul Mülk Örnegi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, 2005.

Meran, Necati, Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Sahtecilik Malvarlığı Bili-şim Suçları, 2. Baskı, Seçkin, Ankara, 2008.

Minssen, Timo–Neethu, R.-Bogers, Marcel, “Clinical Trial Data Trans-parency And GDPR Compliance: Implications For Data Sharing And Open Innovation”, Science & Public Policy, Oxford Univer-sity Press, 2019.

Miroğlu, Haslet, “Sermaye Piyasası Hukuku Açısından Ticari Sırlar” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü-sü, Ankara, 2007.

Monballyu, Jos, Six Centuries of Criminal Law: History Of Criminal Law in The Southern Netherlands and Belgium (1400-2000), e-kitap, Boston, 2014, https://books.google.com.tr/, (E.T.:24.07.2019)

Mokrosinska, Dorota, “Why States Have No Right To Privacy, But May Be Entitled To Secrecy: A Non-Consequentialist Defense Of State Secrecy”, Critical Review of International Social and Political Philosophy, Vol. 23 (4), 2020, 

(https://doi.org/10.1080/13698230.2018.1482097, (E.T.:16.12.2020)

Mokrosinska, Dorota, “Why Snowden and not Greenwald? On the Ac-countability of the Press for Unauthorized Disclosures of Classifı-ed Information”, Law and Philosophy, Vol. 39, 2020, 

https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10982-019-09367-1, (E.T.:16.12.2020)

Mokrosinska, Dorota, “The People’s Right to Know and State Secrecy”, Canadian Journal of Law &Jurisprudence, Vol. 31, Issue 1, Şu-bat 2018,  https://doi.org/10.1017/cjlj.2018.4, (E.T.:16.12.2020)

Morgan, Lydia, “(Re)conceptualising State Secrecy”, Northern Ireland Legal Quarterly, Vol. 69, Issue 1, Spring 2018, 

https://nilq.qub.ac.uk/index.php/nilq/article/view/78, (E.T.:17.12.2020)

Muradi, Seyyid, Kaptan Paşa’nın Seyir Defteri Gazavatı Hayreddin Paşa, 3. Baskı, İstanbul, Babıali Kültür Yayıncılığı, 2017.

Müller, Harald–Schaper, Annette, “Nuclear Transparency and Registers of Nuclear Weapons and Fissile Materials Report”, Peace Rese-arch Institute, Frankfurt, 2010, https://www.jstor.org/stable/resrep14280.4, (E.T.:25.03.2020)

Nizamü’l Mülk, Siyasetnâme, 14. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.

Nye, Joseph S., Jr.-Welch David A. Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak Kurama ve Tarihe Giriş, İş Bankası Kültür Yayınları, V. Basım, İstanbul, 2018.

Okur, Nurdan, “Anayasa Hukuku Açısından Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Ankara, 2010.

Olgunsoy, Feyzan, “Terörle Mücadelede İstihbarat Faaliyetlerinin Öz-gürlükler Rejimine Etkisi: Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika Bir-leşik Devletleri”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilim-ler Enstitüsü, İstanbul, 2019.

Onat, Nazım, Kamusal Alan ve Sınırları Hannah Arendt ve Jürgen Ha-bermas’ın Yaklaşımları, 1. Baskı, Durak İstanbul, 2013.

Oran, Baskın, Türk Dış Politikası, İletişim Yayınları, Ankara, 2013.

Orbay, Rauf, Siyasî Hatıralar, Örgün Yayınevi, 3. Baskı, İstanbul, 2009.

Orhun, Murat, “Iustınıanus’un Hukuk Reformasyonu”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and His-tory of Turkish or Turkic, Cilt 10, Sayı 5, 2015.

Orkunoğlu Şahin, Işıl Fulya, Bilgi Edinme Hakkının Kullanılmasında Bir İstisna: “Vergi Mahremiyeti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi, Cilt. XVI, Ankara, 2012.

Owen, D. Thomas, “Paradoxical Secrecy in British Freedom of Informa-tion Law”, Ed. Mokrosinska, D., Transparency and Secrecy in European Democracies, Routledge, London, 2020.

Ökçün, Gündüz, “Dış Politikada Millî Menfaat”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 13, Sayı 04, Ankara, 1958, 

https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbf/issue/3185/44328, (E.T.:18.08.2019)

Öntan, Yaprak, “Ceza Hukukunda Davranış ve Netice”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2020.

Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Millî Eğitim Yayınları, İstanbul, 2000.

Örs, Cengiz Ozan. “Ceza Yargılamasında Devlet Sırrı Üzerine Bir De-ğerlendirme”, TBB Dergisi, Ankara, 2019.

Öymen, Örsan K., “David Hume”, Siyaset Felsefesi Tarihi, Ed. Tunçel, Ahu- Gülenç, Kurtul, 3. Baskı, Ankara, Doğubatı, 2017.

Özbek, Veli Özer-Doğan, Koray-Bacaksız, Pınar-Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin, Ankara, 15. Baskı, 2020.

Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Yetkin Hukuk Ya-yınları, Ankara, 2019.

Özcan, Abdülkadir, TDV İslam Ansiklopedisi,  https://islamansiklopedisi. org.tr/casus#2-turk-devletlerinde-casusluk, (E.T.:07.09.2020)

Özcan, Gencer, “Türkiye’de Millî Güvenlik Kavramının Gelişimi”, Der. Balta Paker, Evren–Akça, İsmet, Türkiye’de Ordu Güvenlik ve Si-yaset, 1. Baskı, İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.

Özdağ, Ümit, “Devlet Yönetiminde İstihbarat ve Karşı İstihbarat”, Millî Güvenlik Teorisi (Ed.Özdağ Ümit), Kripto, Ankara, 2015.

Özdemir, Haluk, “Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değer-lendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 63, Sayı 3, An-kara, 2008.

Özek, Çetin, “Devletin Şahsiyeti Aleyhine Cürümlerin Genel Prensiple-ri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 32, Sayı 2-4, https://dergipark.org.tr/iuhfm/issue/9099, (E.T.:20.09.2019)

Özel, Ahmet. “Harbî”, TDV İslam Ansiklopedisi,  https://islamansiklopedisi. org.tr/harbî, (E.T.:07.07.2019)

Özel, Ahmet. “Müstemen”, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi. org.tr/mustemen, (E.T.:07.07.2019)

Özen, Muharrem-Köksal Atacan, “Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması Suçu”, AÜHFD, 69 (1), 2020

Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Bası, Seçkin, Ankara, 2020.

Özgenç, İzzet, Suç Örgütleri, Seçkin, 13. Bası, Ankara, 2020.

Özgenç, İzzet. “Kast-Taksir Kombinasyonları”, Selçuk Üniversitesi Hu-kuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı.1-2, Konya, 1998.

Özkan, Ahmet Fatih, “Ekonomik Kamu Düzeni ve Ekonomik Kolluk Faaliyeti”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl 67, Sayı 4, 2009.

Öztekin, Hülya-Öztekin, Ahmet, “Modernleşme-Mahremiyet İlişkisi ve Siber Mekânda Mahremiyetin Aleniyete Dönüşmesi”, e-Journal of New World Sciences Academy, Vol 5, No 4, 2010.

Öztürk, Bahri, vdy., Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara, 2015.

Pancaroğlu, Başar, “Bilişim Sistemlerindeki Veriler Bağlamında Belge-de Sahtecilik Suçu” Yüksek Lisans Tezi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara, 2019

Panizza, Roberta, “Transparency, Integrity and Accountability in the EU Institutions”, Brıefıng for the PETI Committee, European Parlia-ment Think Tank, https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document. html?reference=IPOL_BRI%282019%29608873, (E.T.:02.04.2020)

Parlar, Ali–Hatipoğlu, Muzaffer, Açıklamalı-Yeni İçtihatlarla 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, 10. Baskı, Ankara, Seçkin, 2010.

Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 11. Baskı, Ankara, Turhan Kita-bevi, 2012.

Peker, Hidayet, “İbn Sina’nın Bilgi Anlayışı”, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1999.

Poggi, Gianfranco, Devlet Doğası, Gelişimi ve Geleceği, 5. Baskı, İstan-bul, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.

Pozen, David E., “Deep Secrecy”, Stanford Law Review Volume 62, Issue 2, http://www.stanfordlawreview.org/wp-content/uploads/sites/3/2010/03/ Pozen.pdf, (E.T.:13.12.2020)

Redhouse, James W., Turkish And Englısh Lexıon New Edition, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2011.

Reisoğlu, Seza, Bankalar Kanunu Şerhi, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 2000.

Resnik, David B., “Openness Versus Secrecy in Scientific Research”, Episteme (Edinb)., Cilt.2, Sayı.3, 2006, 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2991133/, (E.T.:20.01.2020)

Riese, Dorothee, “Secrecy and Transparency”, Özgürlük: Tarihsel ve Sistematik Yaklaşımlar Paneli, Glasgow, 3-6 Ekim 2014, 

https://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/2cedead9-5191-42de-ae36-7d320a28a304.pdf, (E.T.:19.01.2020)

Rittberger, Berthold– Klaus, H. Goetz, “Secrecy in Europe”, West Eu-ropean Politics, C. 41, S. 4, 2018, 

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01402382.2017.1423456, (E.T.:11.11.2019)

Robertson, K.G., Secrecy and Open Goverment Why Goverment Want You to Know, e-kitap, Mcmillan Press, London, 1999, 

https://books.google.com.tr/bkshp?hl=tr&tab=pp, (E.T.:13.12.2019)

Rosén, Guri–Stie, Anne Elizabeth, “Not Worth the Net Worth? The De-mocratic Dilemmas of Privileged Access to Information”, Politics and Governance, Volume 5, Issue 3, 2017, 

https://www.researchgate.net/publication/320030555_Not_Worth_the_Net_Worth_The_Democratic_Dilemmas_of_Privileged_Access_to_Information, (E.T.:27.11.2020)

Russell, Bertrand, Felsefe Sorunları, 2. Baskı, Çev. Hacıkadiroğlu, Veh-bi, Say Yayınları, Ankara, 2019.

Sagar, Rahul, Secrets and Leaks: The Dilemma of State Secrecy, Prince-ton University Press, 2013.

Sami, Şemseddin, Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2007.

Sancar, Mithat, Devlet Aklı Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yayınla-rı, İstanbul, 2000.

Sandıklı, Atilla-Emeklier, Bilgehan, “Güvenlik Yaklaşımlarında Deği-şim ve Dönüşüm”, Uluslararası Balkan Kongresi, 8-29 Nisan 2011, Kocaeli

Sarıgüzel, Hacı, “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk Suçları”, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bölümler Enstitüsü, Kocaeli, 2016.

Schmitt, Carl, Roma Katolikliği ve Politik Form ve Kara ve Deniz: Tarih ve Siyaset Üzerine İki Deneme, Çev.Yıldız, Gültekin, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2009.

Sennet Richard, Kamusal İnsanın Çöküşü, 6. Basım, Ayrıntı Yayınları, Çev. Durak, Serpil-Yılmaz, Abdullah, İstanbul, 2019.

Seren, Merve, “Stratejik İstihbaratın Güvenlik Stratejileri ve Politikaları Açısından Yeri ve Önemi”, Doktora Tezi, Polis Akademisi Güven-lik Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2016.

Sevük, Handan Yokuş, “Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12-13, Sayı 16-17-18-19, Diyarbakır, 2008.

Simmel, Georg, Gizliliğin ve Gizli Toplumların Sosyolojisi, Çev. Dündar, İdil, Pinhan, Yayıncılık, 3. Basım, İstanbul, 2016.

Simmel, Georg, “The Sociology of Secrecy and Secret Societies”, The American Journal Of Sociology, 11, Vol. XI, No. 4, 1906, 

https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/211418, (E.T.:20.10.2020)

Smith, Greg, “Georg Simmel: Interactionist Before Symbolic Interactio-nism?”, Ed. Jacobsen, Michael Hviid, The Interactionist Imagina-tion: Studying Meaning, Situation and Micro-Social Order, Ba-singstoke: Palgrave/Macmillan, 2017, 

http://usir.salford.ac.uk/id/eprint/43552/, (E.T.:20.10.2020)

Solak Akman, İnci, “Vergi Mahremiyetini İhlal”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2012.

Sonyel, Salâhi R., Gizli Belgelerle Lozan Konferansı’nın Perde Arkası, TTK Yayınları, Ankara, 2014.

Soyak, Alkan, “Fikrî ve Sınaî Mülkiyet Hakları: Tanımı, Tarihsel Geli-şimi ve GOÜ’ler Açısından Önemi”, Legal Fikrî ve Sınaî Haklar Dergisi, Y. 1, S. 1, 2005.

Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. Baskı, Yetkin, An-kara, 2020.

Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Yetkin, An-kara, 2020.

Soysal, Özgür, “Habermas ve Foucault: Evrenselcilik ve Öznellik Üzeri-ne Bir Tartışma” Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2011.

Stevens, Gina Marie, “Homeland Security Act of 2002: Critical Infrast-ructure Information Act”, Report for Congress, 

https://fas.org/sgp/crs/RL31762.pdf, (E.T.:29.03.2020)

Stone, Geoffrey R., “Government Secrecy vs. Freedom of the Press”, Harvard Law And Policy Review, Cilt 185, 2007, 

https://chicagounbound.uchicago.edu/journal_articles/1945/(E.T.:26.03.2020)

Sullivan, John, “Closed Material Procedures and the Right to a Fair Trial”, Maryland Journal of Internatıonal Law, Vol. 29, 2014, 

https://core.ac.uk/download/pdf/56359797.pdf, (E.T.:17.10.2019)

Şahin, Cumhur, CMK Gazi Şerhi, Seçkin, Ankara, 2005.

Şahin Cumhur-Göktürk, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt II, 4.Baskı, Ankara, Seçkin, 2019.

Şahin, Doğan, “Kişilik Bozuklukları”, Klinik Gelişim, Cilt 22, Sayı 4, İstanbul, 2009.

Şen, Ersan, Türk Ceza Hukuku Suçun Genel Esasları ve Unsurları, Der Yayınları, İstanbul, 2002.

Şen, Ersan, Devlet ve Kitle İletişim Araçları Karşısında Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1996.

Şen, Osman, “Klasik Realizmin Güvenliğe Bakışı ve Kökenleri”, Ulusla-rarası İlişkilerde Güvenlik, Der. Çıtak, Emre-Şen Osman, Uluslara-rası İlişkiler Kütüphanesi, 1. Basım, İstanbul, 2014.

Şengül, Ramazan, “Avrupa Birliği Yönetiminde Belgelere Erişim Hakkı-nın Gelişimi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 8, Sayı 3, 2013,

Şenol, Cem, Devlet Sırları ve Devlet Sırlarına Karşı İşlenilen Suçlar, 1. Baskı, İstanbul, Onikilevha, 2019.

Şükrî-i Bitlisî, Selimnâme, TSMK, Hazine, nr. 1597, vr. 113.

Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 32. Bası, İstanbul, Yapı-Kredi Yayınları, 2019.

Tanör, Bülent, İki Anayasa 1961-1982, 5. Baskıdan Tıpkı Basım, On İki Levha, İstanbul, 2019.

Taşkın, Alev, Siyaset Felsefesi Tarihi, 3. Baskı, Ankara, Doğu Batı Ya-yınları, 2017.

Taylor, Charles, Modernliğin Sıkıntıları, 3. Basım, Ayrıntı Yayınları, Çev. Canbilen, Uğur, İstanbul, 1996.

Tekin, Kemal Doruk, “Banka Sırrı Kavramı Yönünden Bankalarda Sır Saklama Yükümlülüğü”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2009, s.89.Yıldırım, Gökçe, “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Kar-şı Suçlar”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Ankara, 2016.

Tekinalp, Ünal, Banka Hukukunun Esasları, Vedat Kitapçılık, 2. Baskı, Ankara, 2009.

Tekşen, Mustafa Gökhan, “Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi ve Belgelerin Açıklanması Suçu (TCK M. 239)”, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.

Tezcan, Durmuş- Erdem, Mustafa Ruhan- Önok, R. Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 18. Baskı, Ankara, Seçkin, 2020.

Topçu, Namık Kemal, Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar, 1. Baskı, An-kara, Seçkin Yayıncılık, 2016.

Tozman, Önder, Suça Teşebbüs, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2015.

Tunç, Hakan, “Bir Yenilik Göstergesi Olarak Patent ve Türkiye Patent Performansı”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2008.

Turhan, Faruk-Aksan, Murat, “Fenni Keşif, Buluş veya Sınaî Yenilikle-re İlişkin Sırrı İzinsiz Olarak Elde Etme, Kullanma veya İfşa: TCK md. 239 ve md. 331, f. 1 Açısından Kısa Bir Değerlendirme”, 5. Türk-Kore Ceza Hukuku Günleri Karşılaştırmalı Hukukta Ekono-mik Suçlar Uluslararası Sempozyumu, Ankara, 23-24 Eylül 2019

Tutar, Hasan- Altınöz, Mehmet, “Hesap Verebilirlik Bağlamında İç Denetim ve Sorun Alanları: Eleştirel Bir Analiz”, Bartın Üniversi-tesi İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl 2017, Cilt 8, Sayı, 15.

Tüfekçi, Coşkun, “Osmanlı-İran İlişkileri (1795-1896) (Casusluk Faali-yetleri Çerçevesinde)”, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale, 2012.

Türkoğlu, Gökçe Halide, “Roma Cumhuriyet ve İlk İmparatorluk Dö-nemlerinin İdari Yapısı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakülte-si Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, İzmir, 2009.

Triolo, Dario Primo, Matta, Manuela Maria Lina, Dirito Penale. Parte Speciale, 3. Edizione, 2019, s. 38, e-kitap, 

https://books.google.com.tr/books?id=txDZDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&

f=false, (E.T.:27.05.2020)

Uçarol, Rıfat, Siyasî Tarih, Der Yayınları, 8. Basım, İstanbul, 2010.

Urban, Hugh B., “Secrecy and New Religious Movements: Conceal-ment, Surveillance, and Privacy in a New Age of Information”, Religion Compass, 2/1, 2008, 

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1749-8171.2007.00052.x, (E.T.:08.04.2020)

Uzgel, İlhan, Ulusal Çıkar ve Dış Politika, 1. Baskı, Ankara, İmge Kita-bevi, 2004.

Üçüncü, Sümeyye Hilal, “Medenî Yargılama Hukukunda Kişisel Verile-rin ve Sırların Korunması”, Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2018.

Ülken, Hilmi Ziya, İslam Felsefesi Kaynakları ve Etkileri Eski Yunandan Çağdaş Düşünceye Doğru, Ülken Yayınları, 1998.

Ünver, H. Akın, “Dijital Gözetleme, Millî güvenlik ve Özel Hayatın Gizliliği Siyaseti”, Siber Politikalar ve Dijital Demokrasi 2018/4, Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi, İstanbul, 2018.

Varlık, Ali Bilgin, “Ulusal Güvenlik”, Millî Güvenlik Teorisi, Ed. Öz-dağ, Ümit, Kripto, Ankara 2015.

Varlık, Ali Bilgin, “Savaşı Tanımlamak: Terminolojik Bir Yaklaşım”, Avrasya Terim Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2013.

Vermeir, Koen- Margócsy, Dánıel, “States of Secrecy: an İntroduc-tion”, British Society for the History of Science, Vol.45, No.2, 2012, https://www.jstor.org/stable/23275473, (E.T.:30.04.2020)

Waewer, Ole, “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 18, 2008.

Warburton, Nigel, Felsefenin Kısa Tarihi, 39. Baskı, İstanbul, Alfa Ki-tap, 2019.

Wills, Aidan-Vermeulen, Mathias-Born, Hans-Scheinin, Martin-Wiebusch, Micha- Thornton Ashley, “Parlıamentary Oversıght Of Securıty And Intellıgence Agencıes In The European Union”, Di-rectorate General For Internal Polıcıes Policy Department C: Cıtı-zens’ Rights And Constitutional Affaırs Cıvıl Liberties, Justice And Home Affairs, 2011, 

https://www.europarl.europa.eu/document/activities/cont/201109/20110927ATT27674/20110927ATT27674EN.pdf, (E.T.:12.04.2020)

Wolfers, Arnold, “National Security as an Ambiguous Symbol”, Politi-cal Science Quarterly, Cilt 67, Sayı 4, 1952, 

https://www.jstor.org/stable/2145138?read-now=1&seq=1#page_scan_tab_ contents, (E.T.:10.08.2019)

Yalçın, Hasan Basri, Ulusal Güvenlik Stratejisi, 1. Baskı, İstanbul, Seta, 2017.

Yaşar, Osman- Gökcan, Hasan Tahsin- Artuç, Mustafa, Yorumlu Uy-gulamalı, Türk Ceza Kanunu, 6. Cilt, 2.Baskı, Ankara, Adalet, 2014.

Yayla, Mehmet, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk, 2. Baskı, Ankara, Seçkin, 2019.

Yayla Yavuz, Ebru, “Basın Özgürlüğü ve Millî Güvenlik Kapsamında Sınırları”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2019.

Yenisey, Feridun-Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Seçkin, Ankara, 2015.

Yenisey, Feridun-Plagemann, Gottfried, Alman Ceza Kanunu (StGB), Beta Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2015.

Yıldız, Gültekin. “Osmanlı Dış Askerî İstihbaratında Formelleşme: Elçi-liklerde Ataşemiliterliğin İhdası ve Osmanlı Askerî Ataşe Rapor-lar”, Türkiyat Araştırmaları, Cilt 9, Sayı 17, Ankara, 2012.

Yıldız, Gültekin, Osmanlı Devleti’nde Askerî İstihbarat (1864-1914), 1.Baskı, İstanbul Yeditepe, 2019.

Yıldızdöken, Çiğdem, “Platon Bağlamında Varlıktan Bilgiye Giden Yol”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Sayı 50, Haziran 2017.

Yıldızdöken, Çiğdem, “Şüpheden Kartezyen Düşünceye Giden Yol”, Mavi Atlas, 5(1), 2017.

Yiğit, Yaşar, “İslam Ceza Hukukunda Casusluk Suçu ve Cezası”, Diya-net İlmî Dergi, C. 35, S. 3, Ankara, 1999.

Yüksel, Mehmet, “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi”, An-kara SBF Dergisi, Cilt 58, Sayı 01, 2003.

Yüksel, Mehmet, “Mahremiyet Hakkına ve Bireysel Özgürlüklere Felse-fi Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 64, Sayı 01, 2009.

Zafer, Hamide, Özel Hayatın ve Hayatın Gizli Alanının Ceza Hukukuy-la Korunması, 1. Baskı, Beta, İstanbul, 2010.

Zagare, Frank C.-Branislav, L. Slantchev, “Game Theory And Other Modeling Approaches.” Oxford Research Encyclopedia of Inter-national Studies, 2010, 

http://slantchev.ucsd.edu/incollection/pdf/ırcompend-w02f.pdf, (E.T.:27.11.2019)

Zhuang, Jun-Bier, Vicki M., “Secrecy And Deceptıon at Equılıbrıum, Wıth Applıcatıons To Antı-Terrorısm Resource Allocatıon” De-fence and Peace Economics, Sayı 22 (1), 2011, 

https://www.eng.buffalo.edu/~jzhuang/papers/secrecy_peer.pdf

Zhuang, Jun-Bier, Vicki M.-Alagoz, Oğuzhan, ”Modeling Secrecy And Deception İn A Multiple-Period Attacker–Defender Signaling Ga-me”, European journal of Operational Research, 2010, Vol. 203, 2010, (E.T.:28.03.2020)

İnternet Kaynakları

AB Resmî Gazetesi (Eur-Lex), https://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/ lexu-riserv.do?uri=oj:l:2001:145:0043:0048:en:pdf, (E.T.:10.12.2019)

ABD Devlet Yayın Ofisi (GPO), https://www.govinfo.gov/app/details/CFR-2004-title3-vol1/CFR-2004-title3-vol1-eo13292/context, (E.T.:14.10.2019)

ABD Dışişleri Bakanlığı, https://foia.state.gov/Learn/FOIA.aspx, (E.T.:29.03.2020)

ABD Beyaz Saray Basın Sekreterliği (The White House Office of the Press Secretary), https://fas.org/sgp/clinton/eo12958.html, (E.T.: 21.03.2020)

ABD Federal Soruşturma Bürosu, https://www.fbi.gov/about/leadership-and-structure/intelligence-branch, (E.T.:29.08.2020)

ABD Ulusal Arşivleri (Federal Register, National Archives), 

https://www.federalregister.gov/documents/2003/03/28/03-7736/further- amendment-to-executive-order-12958-as-amended-classified-national-security-information, (E.T.:20.03.2020

AGİT Katılımcı Devletler Ceza Kanunları, https://www.legislationline.org/ documents/section/criminal-codes/country/30/france/show, (E.T.:03.08.2019

Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/12-mart-muhtirasinin-uzerinden- 48-yil-gecti/1414573, (E.T.: 25.04.2020)

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, Kabul Edilen Metinler, 1983 (2011) sayılı Tav-siye Kararı Devlet Gizliliğinin ve Ulusal Güvenliğin Kötüye Kullanılması, 

https://www.coe.int/en/web/freedom-expression/parliamentary-assembly- adopted-texts/-/asset_publisher/3EiBXlMCQhRS/content/recommendation- 1983-2011-abuse-of-state-secrecy-and-national-security-obstacles-to-parliamentary-and-judicial-scrutiny-of-human-rights-violations?inherit Redirect=false, (E.T.:12.08.2020

Avrupa Parlamentosu 2014 Türkiye İlerleme Raporu, https://www.avrupa. info.tr/sites/default/files/2016-11/turkey-progress-report%202014.pdf, (E.T.:10.10.2019)

Avrupa Parlamentosu, https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/en/stay-informed/access-to-documents, (E.T.:29.03.2020)

Birleşik Krallık Ulusal Arşivleri, http://www.nationalarchives.gov.uk/ information- management/legislation/public-records-act/pra-faqs/#what-is-act-for, (E.T.:17.09.2019)

Birleşik Krallık Ulusal Arşivleri (The National Archives),  

http://www.nationalarchives.gov.uk/information-management/legislation/ public-records-act/, (E.T.:18.07.2019)

Birleşik Krallık Ulusal Arşivleri (The National Archives) The National Archives, http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2018/12/contents/enacted, (E.T.:12.08.2019)

BM Kalkınma Programı, http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home /library/national-hdrs/nhdr-1994.html, (E.T.:15.02.2020)

Brıtannıca Ansiklopedisi (Encyclopedıa Brıtannıca), https://www.britannica. com/topic/National-Security-A, (E.T.:30.08.2019)

Britannica Ansiklopedisi, https://www.britannica.com/topic/Freedom-of-the-Press-Act-of-1766, (E.T.:20.04.2020)

Brittanica Ansiklopedisi, https://www.britannica.com/event/Manhattan-Project, (E.T.:30.08.2020)

Brittanica Ansiklopedisi, https://www.britannica.com/topic/esotericism, (E.T.:21.03.2020)

Britannica Ansiklopedisi, https://www.britannica.com/biography/Armand-Jean-du-Plessis-cardinal-et-duc-de-Richelieu, (E.T.: 27.09.2020)

Britannica Ansiklopedisi, https://www.britannica.com/biography/Saint-Leo-III, (E.T.:11.09.2020)

CIS Legislation, https://cis-legislation.com/document.fwx?rgn=1549, (E.T:.11.09.2019)

Cornell Law School Legal Information Institute, https://www.law.cornell.edu/ uscode/text/18/part-I/chapter-37, (E.T.:16.02.2020)

Deutche Welle, https://www.dw.com/tr/bas%C4%B1n-ne-kadar-%C3%B6zg% C3%BCr/a-14775136, (E.T.:25.11.2019)

Devlet Arşivleri, Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’da İstihbarat, https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/osmanli-arsivi-yayinlar/Osmanlida_Istihbarat.pdf, (E.T.:06.06.2019)

Dünya Tabipler Birliği, https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration- of-geneva/, (E.T.:14.04.2020)

Economic Espionage Act Of 1996, https://www.govinfo.gov/content/pkg /PLAW-104publ294/pdf/PLAW-104publ294.pdf, (E.T.:01.11.2020)

EUR-Lex, AB Yasaları, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri =CELEX:32016L0680, (E.T.:20.07.2020)

European Data Protection Board, https://edpb.europa.eu/legal-framework_en,  (E.T.:20.07.2020)

Federal Almanya Adalet Bakanlığı, http://www.gesetze-im-internet.de/ifg/ BJNR272200005.html, (E.T.:25.08.2019)

Federal Veri Koruma Kanunu (Bundesdatenschutzgesetz), https://www.bmi. bund.de/DE/themen/itunddigitalpolitik/datenpolitik/bundesdatenschutzgesetz/bundesdatenschutzgesetznode.html, (E.T.:16.06.2020)

Fikrî ve Sınaî Haklar Özel İhtisas Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, 1995, s.39, https://www.sbb. gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/7-FikriveSinaiHaklar.pdf, (E.T.:15.08.2020)

Fransa Savunma ve Ulusal Güvenlik Genel Sekreterliği, http://www.sgdsn. gouv.fr/missions/proteger-le-secret-de-la-defense-et-de-la-securite-nationale/, (E.T.:05.09.2019)

Fransa Bilgi Teknolojisi ve Özgürlükler Ulusal Komisyonu (CNIL), 

https://www.cnil.fr/fr/directive-police-justice-de-quoi-parle-t, (E.T.:29.03.2020)

France Service Public de Diffusion de la Droit, https://www.legifrance.gouv. fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006071307, (E.T.:29.09.2019)

International Committee of The Red Cross, Treaties, States Parties and Commentaries, https://ihl-databases.icrc.org/ihl/INTRO/120, (E.T.:12.12.2020)

İfade Özgürlüğü ile İlgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Kaynakçası, Türk Yargısının İfade Özgürlüğü Konusunda Kapasi-tesinin Güçlendirilmesi AB-AK Ortak Projesi, Matbam, https://rm.coe.int/ 16807005e2, (E.T.:20.09.2019)

İsveç Krallığı Ceza Kanunu, https://www.legislationline.org/documents/ section/criminal-codes/country/1/sweden/show, (E.T.:18.04.2020)

İsveç Basın Özgürlüğünün 20 Kilometre Taşı, https://sweden.se/society/20-milestones-of-swedish-press-freedom/, (E.T.:19.04.2020)

İsveç Veri Koruma Yönetmeliği, https://www.datainspektionen.se/fragor-och-svar/gdpr/, (E.T.:13.10.2020)

İsveç Anayasası, https://www.riksdagen.se/globalassets/07.-dokument--lagar/ the-constitution-of-sweden-160628.pdf, (E.T.:23.03.2020)

İsveç Basın Özgürlüğü Kanunu, http://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/ ELECTRO-NIC/44628/73451/F1101493786/SWE44628EnglishBasic.

pdf, E.T.:23.03.2020

İsveç Hükümeti, (The Portal of the Swiss Goverment), https://www.admin .ch/opc/en/classified-compilation/20022540/index.html, (E.T.:10.03.2020)

İsveç Parlamentosu, https://www.riksdagen.se/globalassets/07.-dokument--lagar/the-riksdag-act-2015.pdf, (E.T.:23.03.2020)

İsviçre Parlamentosu, https://www.parlament.ch/en/%C3%BCber-das-parlament /how-does-the-swiss-parliament-work/Rules-governing-parliamentary- procedures/federal-constitution, (E.T.:21.03.2020

İsviçre Federal Hükümet Konseyi Portalı, https://www.admin.ch/opc/ en/classified-compilation/20022540/index.html, (E.T.:21.03.2020

İsviçre Federal Konseyi (The Federal Council), The Portal of the Swiss Gover-ment, https://www.admin.ch/opc/en/classified-compilation/20022540 / in-dex.html, (E.T.:10.03.2020)

İspanya Resmî Devlet Gazetesi, Agencia Estatal Boletín Oficial del Es-tado, https://www.boe.es/buscar/act.php?id=BOE-A-2013-12887, (E.T.:08.10.2019)

İspanya Ceza Kanunu ve Tamamlayıcı Mevzuat (Código Penal y Legis-lación Complementaria), Mınısterıo De Justıcıa Boletín Ofıcıal Del Estado, https://www.boe.es/biblioteca_juridica/index.php?tipo=C, (E.T.:08.10.2019)

İtalya Güvenlik İçin Bilgi Sistemi (Sistema di Informazione per la Sicu-rezza della Repubblica),  https://www.sicurezzanazionale.gov.it/sisr.nsf/ do-cumentazione /normativa-di-riferimento/legge-124-2007.html, (E.T.:10.07.2019)

Johannesburg İlkeleri https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/ autho-rity.20110803100021571, (E.T.:12.12.2020)

Kişisel Verileri Koruma Kurumu, https://www.kisiselverilerinkorunmasi. org, (E.T.: 25.12.2020)

Kubbealtı Lügati, http://www.lugatim.com/s/, (E.T.:12.12.2019)

Légifrance, La Service Public de la Diffusion du Droit, https://www.legifrance. go-uv.fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006071307, (E.T.:11.07.2019)

Lexico, https://www.lexico.com/definition/private, (E.T.:15.08.2020)

Latin Dictionary, https://latin-dictionary.net/search/latin/publicus, (E.T.:15.08.2020)

Luggat Osmanlıca Türkçe Sözlük, https://www.luggat.com/index.php#ceviri, (E.T.:11.12.2020)

Millî Güvenlik Kurulu, https://www.mgk.gov.tr/index.php/kurumsal/hakkimizda, (E.T.:02.08.2019)

MI5 (Birleşik Krallık Gizli Servisi), https://www.mi5.gov.uk/access-to-information, (E.T.:01.09.2019)

Moynihan Raporu, https://fas.org/sgp/library/moynihan/foreword.html, (E.T.:21.03.2020)

MSB internet sayfası, https://www.msb.gov.tr/Bakanlik/Misyon, (E.T.:15.11.2020)

NATO, https://www.act.nato.int/images/stories/structure/reserve/hqrescomp/ nato-security-brief.pdf, (E.T.:21.03.2020)

National Security Act, Office of the Director of National Intelligence, https://www.dni.gov/index.php/ic-legal-reference-book/national-security- act-of-1947, (E.T.:29.08.2020)

Nişanyan Sözlük, https://www.nisanyansozluk.com/?k=s%C4%B1r, 

(E.T.:18.01.2020)

Noticas Juridicas, http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/l30-1992.html,  (E.T.:17.03.2019)

NTV Haber İnternet Sayfası, https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/abd-baskanlarinin -turkiye-ziyaretleri,SvLWkJWboEOUUN_v7bFi9Q/VEbF4HG_ 00e5awc FInt1hw, (E.T.:06.10.2020)

OECD, https://www.oecd.org/internet/ieconomy/oecdguidelinesontheprotection ofprivacyandtransborderflowsofpersonaldata.htm, (E.T.:20.02.2020)

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Madde 8 Rehberi, Avrupa Konse-yi/Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2019, https://echr.coe.int/Documents/ Guide_Art_8_TUR.pdf, (E.T.:24.11.2020)

Public Access to Information and Secrecy Act”, Information Concerning Public Access to İnformation and Secrecy Legislation, etc, İsveç Hükümeti, Stockholm, 2009, https://www.government.se/information-material/2009/09/public-access-to-information-and-secrecy-act/, (E.T.:18.04.2020)

Resmî Gazete, http://www.resmîgazete.gov.tr/arsiv/10550.pdf, (E.T.:25.07.2019)

Responsive and Accountable Public Governance, UN Department of Economic and Social Affairs, New York, 2015, https://publicadministration.un .org/publications/content/PDFs/World%20Public%20Sector%20Report2015.pdf, (E.T.:12.03.2020)

Rome Statute of the International Criminal Court, https://www.icc-cpi.int/resource-library/documents/rs-eng.pdf, (E.T.:21.12.2020)

Rusya Federasyonu Anayasası, http://www.Anayasa.gen.tr/rusya.htm, (E.T.:11.09.2019)

Rusya Federasyonu Mevzuatı, http://pravo.gov.ru/proxy/ips/?docbody=& nd=102013812, (E.T.:11.09.2019)

Sağlık Bakanlığı, Hasta Hakları, Lizbon Bildirgesi, https://sbu.saglik.gov.tr/ hastahakla-ri/lizbon.htm#:~:text=1981%20y%C4%B1l%C4%B1nda%

20D%C3%BCnya%20Tabipler%20Birli%C4%9Fi%20taraf%C4%B1ndan%20yay%C4%B1nlam%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r.&text=Hasta%2C%20bir%20d%C4%B1%C5%9F%20bask%C4%B1%20alt%C4%B1nda,da%20ret%20etme%20hakk%C4%B1na%20sahiptir., (E.T.:19.08.2020)

Sağlık Bakanlığı, Hasta Hakları, Amsterdam Bildirgesi, http://www.saglikhakki. org/amsterdam1.htm, (E.T.:19.08.2020)

Sweden Goverment Officies, https://www.government.se/4a5a80/ con-tentassets/467ef1335aac404c8840c29f9d02305a/act-containing-supplementary-provisions-to-the-eu-general-data-protection-regulation- sfs-2018218, (E.T.:13.10.2020)

TTB, Hasta Hakları Kılavuzu, https://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php? option=com_content&view=article&id=984:hasta&catid=26:

etik&Itemid=65#:~:text=Hasta%20haklar%C4%B1n%C4%B1%20uluslararas %C4%B1%20%C3%A7apta%2C%20kapsaml%C4%B1,2005

%20Santiago%20Bildirgesi’yle%20geli%C5%9Ftirilmi%C5%9Ftir., (E.T.:19.08.2020)

Thematic Factsheet, Freedom To Impart Confıdentıal Informatıon And Its Limits, Council of Europe, https://rm.coe.int/0900001680735cd7, (E.T.:13.04.2020)

Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www.tbmm.gov.tr/, (E.T.:16.08.2019)

TBMM Tutanak dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/, (E.T.:01.10.2019)

Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/?kelime=, (E.T.:12.12.2019)

Trade Secrets: An Efficient Tool for Competitiveness”, European Un-ion, 2017, https://www.iprhelpdesk.eu/sites/default/files/newsdocuments/Fact-Sheet-Trade-Secrets.pdf, (E.T.:12.04.2020)

UK Legislation, http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1989/5/section/1, (E.T.:17.09.2019)

U.S. Government Publishing Office (ABD Hükümeti Yayıncılık Ofisi), https://www.govinfo.gov/content/pkg/USCODE-2011-title50/html/USCODE- 2011-title50-chap15-subchapIV-sec421.htm, (E.T.:16.02.2020)

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4. de-tail?p_lang=en&p_isn=84388, (E.T.:16.04.2020)

Unıform Trade Secrets Act Wıth 1985 Amendments https://www.wipo.int/edocs/ lexdocs/laws/en/us/us034en.pdf, (E.T.:01.11.2020)

USA National Archives, https://www.archives.gov/founding-docs/virginia-declaration-of-rights, (ET.:16.09.2019)

World Digital Library, https://www.wdl.org/en/item/20003/, (E.T.:27.11.2019)

Yargıtay Karar Arama Portalı, https://karararama.yargitay.gov.tr/Yargitay BilgiBankasiIstemciWeb/