"Hakimin Hukuki Sorumluluğu" isimli bu kitabı Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde 20.11.2017 tarihinde savunduğum ve oybirliği ile kabul edilen yüksek lisans tezim oluşturmaktadır.

Çalışmamda hakimin yargısal faaliyetlerinden dolayı hukuki sorumluluğuna dair hükümler yürürlükten kalkan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uygulaması sırasında oluşan yargı içtihatları ve doktrin görüşlerine de yer verilerek hakimin hukuki sorumluluğuna ilişkin köklü değişiklikler içeren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında tahlil edilmiştir. Bu köklü değişikliklerden biri olarak HMK da, HUMK da düzenlenen hakimin kusurlu davranışından ilk olarak devletin değil hakimin sorumlu tutulması gerektiği yönündeki kabulden vazgeçilerek hakimin yargılama faaliyeti sırasında vermiş olduğu zararlardan dolayı devletin birinci dereceden sorumluluğu kabul edilmiştir. 6100 sayılı HMK ile köklü değişiklikler yapılan "Hakimin Hukuki Sorumluluğu" konusu bu sebeple çalışma konusu olarak seçilmiştir.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
ÖZET 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM KAMU GÖREVLİLERİNİN VE
HAKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE HUKUKİ ANLAMDA SORUMLULUK 17
II. KAMU GÖREVLİLERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 18
A. Kamu Görevlisi Kavramı 18
B. Kamu Görevlilerinin Hukuki Sorumluluğu 18
III. HAKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 21
A. Genel Olarak 21
B. Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu Hakkındaki Görüşler 22
1. Hakimlerin Hukuki Sorumluluğunun Olması Gerektiği Görüşü 22
2. Hakimlerin Hukuki Sorumluluğunun Olmaması Gerektiği Görüşü 24
3. Pozitif Hukukumuzda Benimsenen Görüş 25
IV. HAKİMLERİN SORUMLULUĞUNUN TÜRLERİ 27
A. Disiplin Sorumluluğu 27
B. Cezai Sorumluluk. 28
C. Hukuki Sorumluluk 30
V. HAKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN SEBEPLERİ 31
A. Haksız Fiil Sebebiyle Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu 32
B. İdari Faaliyet Sebebiyle Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu 34
C. Yargısal Faaliyet Sebebiyle Hakimlerin Hukuki Sorumluluğu 35

VI. SORUMLULUĞUN SUJESİ 35
A. İlk Derece Mahkemesi Hakimleri 36
1. Adli Yargı Hakimleri 36
a. Hukuk Hakimleri 36
b. Ceza Hakimleri 37
2. İdari Yargı Hakimleri 41
B. Yüksek Yargı Organlarında Görev Yapan Hakimler 41
1. Bölge Adliye Mahkemesi Başkan ve Üyeleri 41
2. Bölge İdare Mahkemesi Başkan ve Üyeleri 42
3. Yargıtay Mensupları 42
4. Danıştay Mensupları 44
5. Diğer yüksek mahkeme başkan ve üyeleri 45
C. Yüksek Yargı Organlarında Görev Yapan Tetkik Hakimleri 45
D. Savcılar 46
E. Hakemler 50
İKİNCİ BÖLÜM SORUMLULUĞUN KOŞULLARI
I. SORUMLULUĞUN GENEL KOŞULLARI 51
A. Hukuka Aykırı Eylem 51
B. Kusur 53
C. Zarar 54
D. İlliyet Bağı 55
II. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDA SAYILAN HUKUKİ
SORUMLULUK HALLERİ 55
A. Kayırma veya Taraf Tutma Yahut Taraflardan Birine Olan Kin veya Düşmanlık Sebebiyle Hukuka Aykırı Bir Hüküm veya Karar Verilmiş Olması 56
B. Sağlanan veya Vaat Edilen Bir Menfaat Sebebiyle Kanuna Aykırı Bir
Hüküm veya Karar Verilmiş Olması 60
C. Farklı Bir Anlam Yüklenemeyecek Kadar Açık ve Kesin Bir Kanun
Hükmüne Aykırı Karar veya Hüküm Verilmiş Olması. 62
Ç. Duruşma Tutanağında Mevcut Olmayan Bir Sebebe Dayanılarak
Hüküm Verilmiş Olması 68

İçindekiler 11
D. Duruşma Tutanakları ile Hüküm veya Kararların Değiştirilmiş Yahut Tahrif Edilmiş veya Söylenmeyen Bir Sözün Hüküm ya da Karara Etkili Olacak Şekilde Söylenmiş Gibi Gösterilmiş ve Buna Dayanılarak
Hüküm Verilmiş Olması 70
E. Hakkın Yerine Getirilmesinden Kaçınılmış Olması. 73
F. Memuriyet Vazifesini Yapmakta İhmal ve Terahi Gösterilmesi veya Kanuna Göre Verilen Emirlerin Makbul Bir Sebep Olmaksızın
Yapılmaması 75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAKİMLERİN YARGISAL FAALİYETLERİ SIRASINDA VERDİKLERİ ZARARDAN DOLAYI DEVLETİN SORUMLULUĞU VE TAZMİNAT DAVASI, DEVLETİN SORUMLU HAKİME KARŞI AÇACAĞI RUCÜ DAVASI
I. DEVLETİN SORUMLULUĞU 79
A. Genel Olarak Devletin Hukuki Sorumluluğu 79
B. Devletin Sorumluluğu Hakkında Görüşler 79
1. Devletin sorumluluğunun olması gerektiği görüşü 79
2. Devletin sorumluluğunun olmaması gerektiği görüşü 80
3. Pozitif Hukukumuzda Benimsenen Görüş 80
II. TAZMİNAT DAVASI 81
A. Davanın Tarafları 81
1. Davacı 81
2. Davalı 82
B. Vekaletnamede Özel Yetki Bulunması 83
C. Dava Dilekçesi 86
D. Davanın İhbarı 92
E. Dava Süresi 95
F. Ön İnceleme 97
G. Davanın Açılacağı Mahkeme 99
1. İlk Derece Mahkemesi Hakimlerinin Fiil ve Kararlarından Dolayı 99
a. Hukuk Hakimleri 99
b. Ceza Hakimleri 101
2. Bölge Adliye Mahkemesi Hakimlerinin Fiil ve Kararlarından Dolayı 104
3. Yargıtay Başkan ve Üyeleri İle Kanunen Onlarla Aynı Konumda
Olanların Fiil ve Kararlarından Dolayı 105

H. Davanın Görülmesi ve Sonuçları 106
1. Davanın Kabulü Halinde 107
2. Davanın Reddi Halinde 107
a. Davanın Usulden Reddi 108
b. Davanın Esastan Reddi 109
İ. Kanun Yolları 109
III. DEVLETİN SORUMLU HAKİME KARŞI AÇACAĞI RÜCU DAVASI 112
A. DAVA AÇMA SÜRESİ. 112
B. DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME 113
SONUÇ. 115
KAYNAKÇA 121