Hukukun Küreselleşmesi ve Ulusötesi Hukuk

HT150
Hukukun Küreselleşmesi ve Ulusötesi Hukuk
Prof. Dr. Işıl ÖZKAN
"Hukukun Küreselleşmesi ve Ulusötesi Hukuk" başlıklı kitabın ikinci baskısında, yazar ulusötesi hukukun hukuk kişileri arasındaki sınıraşan ilişkilere uygulanması konusunda öncelikle kamu ve özel hukuk kaynaklı ilişkileri temel almıştır. Ulusötesi hukukun süjeleri; devletler veya kamu kuruluşları olabileceği gibi, özel hukuk kişileri de olabilir. Devletlerle özel hukuk kişileri arasındaki ilişkiler de bu kapsamdadır. Benzer şekilde kaynakları yumuşak hukuk (soft law) veya sert hukuk (hard law) olabilmekte, bazen bu ikisi birbirini tamamlayacak şekilde uygulanabilmektedir. Bu kapsamda terörizm suçları, göç olgusu, çevre kirlenmesi ve iklim mültecileri gibi konular ele alınıp, incelenmektedir. İnsan hakları düzenlemeleri de bu kapsamda ele alınmaktadır. Konunun özel hukuk yanı ise lex mercatoria olarak adlandırılan tacirler arasında uygulanan uluslararası teamül ve uygulamaları ifade etmektedir. Lex mercatoria giderek uluslararası ticari sözleşmelerde daha sık kullanılmakta ve uygulanacak hukuk olarak taraflarca seçilmektedir. Bunun bir sonucu olarak yetkisi tarafların iradesine dayanan ad hoc veya kurumsal hakem divanları lex mercatoria'nın kaynağını teşkil eden şartlara (kloz), yeknesak kurallara, sözleşmelere (konvansiyon) ya da derlemelere kararlarında (awards) daha çok yer vermekte, bazen de kendileri bu kuralları doğrudan uygulamaktadır (voi directe). Kitabın ikinci baskısında temel çerçeve korunmakla birlikte, son gelişmelere paralel olarak bazı kısımlar yenilenmiş ve kitap bu konudaki yeni ulusal ve uluslararası mahkeme ve hakem kararları ile zenginleştirilmiştir. Kitabın bu son haliyle hem kamu hukuku konularında çalışan hem de uluslararası özel hukuk ve ticaret hukukunda uzmanlaşan araştırmacılara faydalı olacağını ummaktayız.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUK-ULUSAL HUKUK İLİŞKİLERİ
I. TEORİK YAKLAŞIMLAR
A. İKİCİ GÖRÜŞ - DUALİZM
B. TEKÇİ GÖRÜŞ - MONİSM
C. EŞGÜDÜM TEORİLERİ
II. UYGULAMA
A. ULUSLARARASI MAHKEMELER ÖNÜNDE ULUSAL HUKUK
B. ULUSAL MAHKEMELER ÖNÜNDE ULUSLARARASI HUKUK
III. DEĞERLENDİRME
IV. TÜRK HUKUKUNDA DURUM
A. DOKTRİN
B. MAHKEME KARARLARI
C. DEĞERLENDİRME

İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTAN ULUSÖTESİ HUKUKA GEÇİŞ
I. ULUSLARARASI HUKUK VE KÜRESEL HUKUK
A. ULUSLARARASI HUKUKA BAKIŞIN GENİŞLEMESİ
B. ULUSLARARASI HUKUKA ÇOĞULCU YAKLAŞIM (Pluralist Approach)
II. EVRENSEL HUKUKUN YENİ AKTÖRLERİ
A. KLASİK GÖRÜŞLER
B. YENİ AKTÖRLER
C. AKTÖR MERKEZLİ OLMAKTAN KONU MERKEZLİ OLMAYA GEÇİŞ
III. ULUSLARARASI HUKUK-ULUSAL HUKUK AYRIMININ YENİ PERSPEKTİFLERİ
A. ULUSLARARASI-KİŞİLERARASI HUKUK
B. ULUSLARARASI TOPLUMUN BİRLEŞMESİ
C. DEVLET ANAYASALARININ KÜRESELLEŞMESİ
IV. AB HUKUKU ULUSLARÜSTÜ MÜ, ULUSLARÖTESİ Mİ?
A. GENEL AÇIKLAMA
B. EGEMENLİĞİN DÖNÜŞÜMÜ VE ANAYASAL ÇOĞULCULUK
C. AVRUPA DEMOKRASİSİ
D. YENİ YÖNETİŞİM VE AB
E. KÜRESELLEŞME VE AB HUKUKUNDA SINIR-ÖTESİ İŞBİRLİĞİ
F. ULUSÖTESİ VATANDAŞLIK MI?
V. ULUSÖTESİ KAMU HUKUKU - ULUSÖTESİ ÖZEL HUKUK AYRIMI
A. GENEL OLARAK
B. ULUSÖTESİ KAMU HUKUKU
C. ULUSÖTESİ ÖZEL HUKUK
D. DEĞERLENDİRME

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSÖTESİ HUKUK
I. ULUSÖTESİ HUKUKUN TANIMI
A. GENEL OLARAK
B. TANIMI KONUSUNDAKİ FARKLI YAKLAŞIMLAR
C. YENİ ULUSLARARASI HUKUK DÜZENİ
D. KÜRESEL HUKUK (Global Law)
E. ELEŞTİRİLER
II. ULUSÖTESİ HUKUKUN KAPSAMI
A. GENEL AÇIKLAMALAR
B. KAPSAM KONUSUNDA FARKLI YAKLAŞIMLAR
III. KAPSAMIN SINIRLANDIRILMASI
A. ULUSLARARASI KAMU HUKUKU VE ÖZEL HUKUK AYRIMI
B. KAYNAKLAR VE SÜJELER AÇISINDAN
C. DEĞERLENDİRME
IV. KAYNAKLARI
A. YUMUŞAK HUKUK (Soft Law)
B. SERT VE YUMUŞAK HUKUKUN ETKİLEŞİMİNİN KURAMI
C. ULUSÖTESİ HUKUK KAYNAKLARININ HİYERARŞİSİ
D. AB'de YUMUŞAK HUKUK
E. ULUSÖTESİ KAYNAKLARIN KARMAŞIKLIĞI

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YENİ LEX MERCATORIA
I. SINIR-AŞAN TİCARET
II. ULUSÖTESİ AKİTLER
A. İRADE SERBESTİSİ
B. KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARIYLA UYGULANACAK HUKUKUN BELİRLENMESİ
C. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKUN KULLANILMASI
D. LEX MERCATORIA
III. ULUSÖTESİ AKİTLERE UYGULANACAK HUKUK OLARAK YENİ LEX MERCATORIA
A. INCORPORATION KAVRAMI
B. YENİ LEX MERCATORIA KURALLARININ ÖZELLİKLERİ
C. ULUSÖTESİ HUKUK OLARAK KARŞILAŞTIRMALI HUKUK
D. TRANSLEX PRENSİPLERİ
IV. YARGILAMA ŞARTLARI
A. YETKİ SÖZLEŞMESİ
B. AB BRÜKSEL I. TÜZÜĞÜ
C. BRÜKSEL I TÜZÜĞÜNÜN YENİ DÜZENLEMESİ (Recast Regulation)
D. MAHKEME SEÇİMİ ANLAŞMASI HAKKINDA LA HAYE SÖZLEŞMESİ
V. ULUSÖTESİ YARGI KARARLARINDAN ÖRNEKLER
A. MİLLİ MAHKEME KARARLARI
B. HAKEM MAHKEMESİ KARARLARI
SONUÇ

KAYNAKÇA