| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Ezgi AVCIOĞLU AKSOY |
| Baskı Tarihi | 2021/06 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 284 |
Devlet yardımı tedbirleri temel ekonomi politikası araçlarındandır. Bu tedbirler pek çok ekonomik faaliyet konusu için öngörülebilmektedir. Ancak devleti ekonomik hedeflerine ulaştırmak bakımından sahip oldukları etki nedeniyle yatırımlara yönelik devlet yardımı tedbirleri ekonomi politikası dahilinde anahtar öneme sahiptir. Zira yatırımların ekonomi politikasının hedeflerine uygunluğu, devletlerin ekonomik kalkınmalarının sağlanmasında temel belirleyicilerdendir.
Türkiye’de yatırımlara yönelik çok dağınık bir devlet yardımı mevzuatı bulunmakta ve bütün devlet yardımı tedbirlerini düzenleyen genel bir kanun bulunmamaktadır. Bu durum yatırım devlet yardımı rejiminin temel ilke ve esaslarının ortaya çıkarılmasını zorlaştırmaktadır. Uygulamada idari bir faaliyet olan ve esas olarak idari işlem ve eylemlerle yürütülen devlet yardımı verme faaliyetinin kamu hukuku temelleri göz ardı edilmekte ve devlet yardımı tedbirleri neredeyse tamamen ekonomi politikası teori ve pratiği çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu durum yatırım devlet yardımı tedbirlerinin kamu hukukundan doğan hukuki ilke ve esaslarını muğlak ve yatırımcılar için anlaşılması güç bir niteliğe büründürmektedir.
Bu belirsizliğin ortadan kaldırılması devletin ekonomik alandaki işlevlerini yerine getirirken kullandığı bir kamu hukuku aracı olan yatırımlara yönelik devlet yardımı tedbirlerinin idare hukuku açısından incelenmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada amacımız, idarenin yatırımlara devlet yardımı verme faaliyeti ve bu faaliyet kapsamında uygulanan idari işlemlerin hukuki niteliklerini, hukuki ilkelerini ve yatırımlara devlet yardımı verilmesinde temel usul olan teşvik belgesi usulünü idare hukuku esasları çerçevesinde incelemektir. Böylelikle yasal ve idari düzenlemelerde karmaşık ve muğlak olarak düzenlenmiş yatırımlara devlet yardımı verme faaliyetinin ekonomik idare hukukundan doğan ilke ve esaslarının belirlenmesi ve bu faaliyetler kapsamında yatırımcı ile idare arasında kurulan hukuki ilişkide karşılıklı hak ve yükümlülüklerinin açık olarak ortaya konulması hedeflenmektedir.
“İdare Hukuku Açısından Yatırımlarda Devlet Yardımları” isimli bu çalışma, 2021 yılında, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nezdinde oybirliği ile kabul edilmiş olan doktora tezimin tez savunması sırasında değerli jüri üyesi hocalarımın bildirmiş olduğu görüş ve tavsiyeler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak yayınlanmış halidir.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9
KISALTMALAR......................................................................................................... 15
GİRİŞ ...............................................................................................................19
BİRİNCİ BÖLÜM
DEVLET YARDIMI KAVRAMI VE YATIRIMLARA DEVLET YARDIMI
VERİLMESİNİN ANAYASAL DAYANAKLARI
I. EKONOMİK İDARE HUKUKU AÇISINDAN DEVLET YARDIMLARI....................23
A. Devlet Yardımı Kavramı ............................................................................ 23
1. Ulusal Hukukta Devlet Yardımı Kavramı ve Tanımı ............................ 27
2. Karşılaştırmalı Hukukta Devlet Yardımı Kavramı................................ 29
a. Avrupa Birliği Hukukunda Devlet Yardımı Kavramı ..................... 29
b. Uluslararası Hukukta Sübvansiyon Kavramı ................................ 35
B. Devlet Yardımı Kavramının Unsurları........................................................ 38
1. Yardımın Bir Teşebbüse Verilmesi...................................................... 39
2. Yardımın Kamu Kaynaklarından Verilmesi ......................................... 45
3. Yardımın Mali Fayda Sağlaması.......................................................... 48
4. Yardımın Belirli Teşebbüslere Yönelik Olması.................................... 50
C. Yatırımlara Devlet Yardımı Verilmesinin Nedenleri ve Amacı................... 52
D. Yatırımlara Devlet Yardımı Verilmesinin Tarihsel Gelişimi........................ 57
1. Genel Olarak Yatırımlara Devlet Yardımı Verilmesinin Tarihçesi ....... 57
2. Türkiye’de Yatırımlara Devlet Yardımı Verilmesinin Tarihçesi ........... 61
E. İdarenin Yatırımlara Devlet Yardımı Verme Faaliyetinin Hukuki
Niteliği....................................................................................................... 66
F. Yatırımlara Devlet Yardımı Verilmesinin Hukuki Kaynakları ..................... 71
G. Yatırımlarda Devlet Yardımlarının Sınıflandırılması .................................. 76
1. Yatırımlarda Devlet Yardımlarının Amaçlarına Göre
Sınıflandırılması.................................................................................. 76
10 İçindekiler
2. Yatırımlarda Devlet Yardımlarının Türlerine Göre
Sınıflandırılması ................................................................................. 78
3. Yatırımlarda Devlet Yardımlarının Doğrudan ya da Dolaylı
Yararlanılmasına Göre Sınıflandırılması............................................. 79
II. TÜRK HUKUKUNDA YATIRIMLARA DEVLET YARDIMI VERİLMESİNİN
ANAYASAL DAYANAKLARI .........................................................................80
A. Sosyal Devlet İlkesi ................................................................................... 81
B. Planlama İlkesi.......................................................................................... 84
C. Devletin Piyasaları Koruma Yükümlülüğü................................................. 88
D. Devletin Özel Teşebbüs Özgürlüğünün Gereği Gibi Kullanılmasını
Sağlayacak Tedbirler Alma Yükümlülüğü.................................................. 89
İKİNCİ BÖLÜM
YATIRIMLARA DEVLET YARDIMI VERİLMESİNİN
TABİ OLDUĞU TEMEL İLKELER
I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ...............................................................................94
A. Kanunilik İlkesi.......................................................................................... 94
B. Vergisel Yardımlarda Kanunilik İlkesi...................................................... 100
C. Hukuki Güvenlik İlkesi............................................................................. 105
1. Kanunların Geçmişe Yürümezliği ..................................................... 106
2. Hukuki Belirliliğin Sağlanması .......................................................... 109
3. Teşebbüslerin Kazanılmış Haklarının Korunması ............................. 111
II. EKONOMİK HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE SAYGI İLKESİ ....................................116
III. EŞİTLİK İLKESİ ..........................................................................................121
A. Devlet Yardımı Düzenlemelerinde Eşitlik İlkesi ...................................... 122
B. Devlet Yardımı Uygulamalarında Eşitlik İlkesi......................................... 128
IV. REKABETİN KORUNMASI İLKESİ................................................................134
A. Rekabete Uygunluğun Rekabet Kurumu Tarafından Denetimi .............. 136
B. Rekabete Uygunluğun İdari Yargı Tarafından Denetimi ......................... 141
V. BÜTÇE VE HESAP DENETİMİ İLKESİ ...........................................................144
VI. SAYDAMLIK İLKESİ ...................................................................................150
A. Devlet Yardımı Düzenlemelerinde Saydamlık İlkesi ............................... 152
B. Mali Saydamlık ve Devlet Yardımları ...................................................... 160
İçindekiler 11
VII. EKONOMİK KAMU YARARINA UYGUNLUK İLKESİ ..................................... 162
A. Devlet Yardımı Düzenlemelerinde Ekonomik Kamu Yararına
Uygunluk İlkesi........................................................................................ 162
B. Devlet Yardımı Uygulamalarında Ekonomik Kamu Yararına
Uygunluk İlkesi........................................................................................ 165
VIII. TÜRKİYE - AVRUPA BİRLİĞİ ORTAKLIK HUKUKUNA UYGUNLUK İLKESİ ...... 170
A. Türkiye - Avrupa Birliği Ortaklık Hukukuna Uygunluk İlkesinin
Hukuki Dayanakları ................................................................................. 171
B. Türkiye - Avrupa Birliği Ortaklık Hukukuna Uygunluk İlkesinin
Uygulaması ............................................................................................. 178
1. Devlet Yardımı Verme Yasağı ve İstisnaları ...................................... 180
2. Devlet Yardımlarının Ortaklık Hukukuna Uygunluğunun
Denetimi .......................................................................................... 182
a. Devlet Yardımlarının Denetiminden Sorumlu Merci ................. 182
b. Devlet Yardımlarının Denetim Usulü......................................... 185
i. Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Mevzuat
Taslaklarının Denetimi........................................................ 185
ii. Kanuna Uygun Olmayan Devlet Yardımlarının
Denetimi............................................................................. 188
iii. Kötüye Kullanılan Devlet Yardımlarının Denetimi .............. 190
iv. Mevcut Yardımların İzlenmesi ............................................ 191
C. Türkiye - Avrupa Birliği Ortaklık Hukukuna Uygunluk İlkesine
Aykırılığın Hukuki Sonuçları .................................................................... 192
IX. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ ANLAŞMALARINA UYGUNLUK İLKESİ ............... 195
A. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmalarına Uygunluk İlkesinin Hukuki
Dayanakları ............................................................................................. 197
B. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmalarına Uygunluk İlkesinin
Uygulaması ............................................................................................. 199
C. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmalarına Uygunluk İlkesine Aykırılığın
Hukuki Sonuçları ..................................................................................... 202
12 İçindekiler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YATIRIMLARA DEVLET YARDIMI VERİLMESİNDE
TEŞVİK BELGESİ USULÜ
I. TEŞVİK BELGESİ USULÜNE TABİ DEVLET YARDIMI UYGULAMALARI...........207
A. Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları......................................................... 210
B. Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları..................................................... 211
C. Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları..................................................... 213
II. TEŞVİK BELGESİ USULÜ ............................................................................214
A. Teşvik Belgesi İçin Müracaat .................................................................. 214
1. Müracaat Edebilecek Kişiler............................................................. 215
2. Müracaat Merci ve Usulü ................................................................ 215
B. Teşvik Belgesi Müracaatının Değerlendirilmesi...................................... 217
C. Teşvik Belgesi Müracaatının Sonuçlandırılması...................................... 220
1. Müracaatın Reddi ve Hukuki Sonuçları............................................ 221
2. Müracaatın Kabulü ve Teşvik Belgesi Düzenlenmesi ....................... 225
D. Teşvik Belgesinin Hukuki Niteliği ............................................................ 225
E. Teşvik Belgesinin İçeriği.......................................................................... 228
F. Teşvik Belgesi Düzenlenmesinin Hukuki Sonuçları ................................. 230
1. Teşvik Belgesi Düzenlenmesinin İdare Bakımından Hukuki
Sonuçları .......................................................................................... 230
a. İdarenin Yükümlülükleri............................................................ 230
i. Teşvik Belgesinde Öngörülen Devlet Yardımlarının
Yatırımcıya Sağlanması....................................................... 230
ii. Yatırıma İlişkin Bilgi ve Belgelerin Gizliliğinin
Korunması .......................................................................... 234
iii Devlet Yardımı Uygulamalarına İlişkin Her Türlü Kayıt
ve Verinin Devlet Destekleri Bilgi Sistemine
Aktarılması ......................................................................... 234
b. İdarenin Yetkileri....................................................................... 235
i. Denetim ve İzleme Yetkisi .................................................. 235
ii. Müeyyide Uygulama Yetkisi ............................................... 236
aa. Yatırımcılara Uygulanacak Müeyyideler...................... 236
bb. Devlet Yardımlarının Geri Alınmasında Tahsil
Usulü............................................................................ 237
İçindekiler 13
2. Teşvik Belgesi Düzenlenmesinin Yatırımcı Bakımından Hukuki
Sonuçları .......................................................................................... 239
a. Yatırımcının Yükümlülükleri ve Tabi Olduğu Sınırlamalar ......... 239
i. Yatırımı Süresinde Tamamlama Yükümlülüğü.................... 239
ii. Teşvik Belgesinde ve Mevzuatta Yer Alan Kayıt ve
Şartlara Uyma Yükümlülüğü ............................................... 243
iii. Devir, Satış, İhraç ve Kiralama Sınırlamaları ....................... 246
iv. Yatırımların Nakil Sınırlaması.............................................. 247
v. İdarenin Denetimlerine Katlanma Yükümlülüğü ................ 248
vi. Başka Devlet Yardımlarından Yararlanmaya İlişkin
Sınırlamalar......................................................................... 249
b. Yatırımcının Hakları ................................................................... 249
G. Teşvik Belgesinin Sona Ermesi ................................................................ 252
1. Teşvik Belgesinin Kendiliğinden Sona Ermesi................................... 252
2. Teşvik Belgesinin Geri Alınması ve Kaldırılması................................ 252
3. Teşvik Belgesinin Mahkeme Tarafından İptali ................................. 256
SONUÇ .......................................................................................................... 261
KAYNAKÇA .................................................................................................... 271
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
