Karşılıksız Çek Keşide Etmenin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu

İÇİNDEKİLER

İçindekiler

Özet  5

Kısaltmalar  11

Giriş  13

Birinci Bölüm

ÇEK VE KARŞILIKSIZ ÇEK KAVRAMI

I. ÇEK KAVRAMI  15

A. Genel Olarak  15

B. Çekin Hukuki Niteliği ve Özellikleri  16

1. Havale Olması  16

2. Ödeme Aracı Olması  17

3. Kıymetli Evrak Olması  18

4. Kambiyo Senedi Olması  18

5. Kanunen Emre Yazılı Bir Senet Olması  20

C. Çekin Unsurları  20

1. Genel Olarak  20

2. Çek Kanununda Yer Alan Yasal düzenleme  22

3. Türk Ticaret Kanununda Yer Alan Yasal Düzenlemeler  23

4. Zorunlu Unsurları  25

a. Çek Kelimesinin Bulunması  25

b. Belirli Bir Bedelin Kayıtsız ve Şartsız Ödenmesi Emri  26

c. Ödeyecek Kişinin (Muhatabın) Ticaret Ünvanı  27

d. Düzenleme Tarihinin Bulunması  29

e. Düzenleyenin İmzasının Bulunması  30

f. Seri Numarası ve Karekod Bulunması  31

5. Alternatifli Zorunlu Unsurlar  34

a. Düzenleme Yeri  34

b. Ödeme Yeri  36

6. Tali Unsurlar  36

H. Keşidecinin Hesap Numarası  37

b. Keşidecinin Vergi Kimlik Numarası  37

c. Çek Yaprağının Basıldığı Tarih  38

D. ÇEK DÜZENLENMESİNİN ÖN ŞARTLARI  38

1. Çek Anlaşmasının Bulunması  38

2. Karşılığın Bulunması  39

II. KARŞILIKSIZ ÇEK KAVRAMI  40

A. Çekin Ödenmemesi ve Bir Ödememe Sebebi Olarak Karşılıksız Çek  40

1. Çekin Ödenmemesi  40

2. Bir Ödememe Sebebi Olarak Karşılıksız Çek  41

B. Karşılıksız Çek Unsurları  43

1. Geçerli Bir Çekin Bulunması  43

2. Çekin Meşru Hamil Tarafından Süresinde İbrazı  43

3. Karşılığın Kısmen Bulunması veya Hiç Bulunmaması  45

4. Karşılığı Bulunmayan Çekin Muhatap Tarafından Ödenmesi ve Sonuçları  46

5. Karşılıksızdır İşleminin Yapılması  47

İkinci Bölüm

KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME DURUMUNDA

HUKUKİ SORUMLULUK

I. MÜRACAAT BORÇLULARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU  49

A. Müracaat (Başvuru) Hakkı  49

1. Müracaat Hakkının Şartları  50

a. Maddi Şartlar  51

b. Şekli Şartlar  52

b.1. Durumun protesto varakası ile tespiti  53

b.2. Durumun muhatabın beyanı ile tespiti  53

b.3. Durumun takas odasının beyanı ile tespiti  54

B. Müracaat Borçluları ve Sorumluluğun Hukuki Niteliği  55

1. Müracaat Borçlusu Kavramı  55

2. Sorumluluğun Niteliği  56

C. Müracaat Hakkının Kapsamı  57

1. Hamil Açısından  57

a. Çekin Ödenmemiş Olan Bedeli  57

b. İbraz Gününden İtibaren Bu Tutarın Faizi  57

c. Protestonun veya buna denk olan belirlemenin ve gönderilen ihbarnamelerin giderleri ile diğer giderleri  58

d. Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücreti  59

e. Karşılıksız Çekler Hakkında TTK 783/III’e Dayanan ilave talepler  59

2. Ödeyen Müracaat Borçlusunun Müracaat Hakkı  61

D. Müracaat Hakkına İlişkin Zamanaşımı  61

F. Müracaat Hakkının Kaybı Halinde Başvurulabilecek Yollar  64

1. Genel Olarak  64

2. Sebepsiz Zenginleşme Davası  64

a. Davanın Hukuki Mahiyeti  65

b. Davanın Tarafları  65

c. Davanın Kabul Şartları  67

d. İspat  67

e. Talebin Muhtevası  68

f. Davada Zamanaşımı  69

g. Görev ve Yetki  70

3. Hamilin Temel İlişkiye Dayanabilmesi  71

4. Karşılığın Devri  73

II. BANKANIN HUKUKİ SORUMLULUĞU  73

A. Bankaların Çekle İşleyecek Hesap Açmada Özen Yükümlülüğünden Doğan Sorumluluğu  74

B. Muhatabın Ödememe Dolayısıyla Doğan Sorumluluğu  77

1. Muhatap Bankanın Her Bir Çek Yaprağı İçin Sorumlu Olduğu Miktar  79

2. Muhatap Bankanın Ödemekle Yükümlü Olduğu Tutarı Talep Olunmadan Çekin Hamiline Teklif Edilmesi  81

C. Muhatabın Karşılık Olmasına Rağmen Ödememekten Doğan Sorumluluğu  82

D. Muhatabın TTK Madde 812 Uyarınca Sorumluluğu  84

Üçüncü Bölüm

KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME DURUMUNDA

CEZAİ SORUMLULUK

I. GENEL BİLGİLER VE KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ  89

A. Genel Olarak  89

B. Kanun Değişiklikleri  91

II. ÇEKLE İLGİLİ KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİ YAPILMASINA SEBEBİYET VERME SUÇU  99

A. Suçun Unsurları  99

1. Geçerli Bir Çekin Varlığı  100

2. Çekin Süresinde İbrazı  102

3. Çekin Karşılıksız Çıkması Sebebiyle Ödenmemesi  107

4. Ödenmeme Durumunun Tespiti  111

5. Keşidecinin Kastının Aranmaması  112

B. Suçun Faili  115

1. Genel Olarak  115

2. Gerçek Kişinin Düzenlediği Çekte Fail  116

3. Tüzel Kişiler Adına Düzenlenen Çekte Fail  118

4. Tüzel Kişiler Adına Hareket Eden Gerçek Kişilerin Sorumluluğu  119

C. Suçun Özel Görünüş Biçimleri  120

1. Teşebbüs  120

2. İştirak  120

3. İçtima  122

D. Şikâyet Hakkı  123

1. Şikâyet Hakkına Sahip Olanlar  123

2. Şikâyet Süresi  127

3. Şikâyet Şekli  130

E. Yetkili–Görevli Mahkeme ve Yargilama Usulü  133

1. Görevli Mahkeme  133

2. Yetkili Mahkeme  134

3. Yargılama Usulü  135

F. Çekle İlgili Karşiliksizdir İşlemi Yapilmasina Sebebiyet Verme Suçunun Yaptirimlari  139

1. Adli Para Cezası  141

2. Adli Para Cezasının Hapis Cezasına Çevrilmesi  146

3. Çek Keşide Etme ve Hesap Açma Yasağı–Çek Yapraklarının İadesi  147

G. Cezayi Ortadan Kaldiran Haller – Kanun Yolu  150

1. Cezayı Ortadan Kaldıran Haller  150

a. Etkin Pişmanlık (Ödeme Durumu )  151

b. Şikayetten Vazgeçme  152

c. Yasada Belirlenen Sürenin Geçmesi  153

d. Sanığın Ölümü  154

2. Kanun Yolu  154

H. Yargilama Giderleri  156

Sonuç  159

Kaynakça  163

Kavramlar Dizini  169