| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Tuğçe ORAL |
| Baskı Tarihi | 2023/09 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 484 |
Hızla gelişen teknolojiyle, hayatımızda otonom sistemlerin yeri
giderek daha da büyümektedir. Çoğu teknolojik gelişme gibi, otonom
sistemler de varlığını ve gelişmesini savunma sanayiindeki atılımlara
borçludur. Dünyada savunma sanayiinde söz sahibi olmak isteyen
çoğu ülke, otonom sistemlerin geliştirilmesi için yatırım yapmaya devam etmektedir. Ülkemizde de savunma sanayii yatırımları son yıllarda artmıştır ve savunma sanayiindeki en önemli ve fark yaratacak
kalemlerden birini de otonom ve otomatik insansız hava araçları oluşturmaktadır. Hiç kuşkusuz, savunma sanayiiyle hayatımıza giren gelişmeler, sonrasında diğer sektörlerde de geniş kullanım alanı bulmaktadır. Bu sebeple, çalışma konusu otonom ve otomatik insansız hava
araçlarının verdiği zararlardan kaynaklanan sözleşme dışı sorumluluk
olarak belirlenmiş ve hem bunların gerçek kişiler ya da özel hukuk tüzel kişileri ve devlet tarafından işletilmesi esnasında doğabilecek zararlardan kaynaklanan sorumluluk hem de imalatçıların ürün sorumluluğu incelenmeye çalışılmıştır.
Her bilimsel çalışmanın hikayesi elbette kendine özgüdür; ancak hepsinin kesiştiği nokta inişleri ve çıkışları olan uzun bir yolculuktan ibaret olmaları. Büyük ihtimalle, bu yola girmiş herkes benimle
aynı fikirde olacaktır: İnişleri çıkışlara çeviren sevdiklerimiz ve büyüklerimiz olmasa bu yolda adım atmamız çok zor olurdu…
Bu hikayede inişleri çıkışlara çeviren, hayatımda şanslı olduğumu her defasında bana daha çok hissettiren kimselere karşı elimden
gelen tek şey teşekkür etmek ve hayatımda bulundukları için binlerce
kere şükretmek.
Öncelikle asistanı olmaktan büyük şeref duyduğum Prof. Dr.
Şebnem AKİPEK ÖCAL’a teşekkür etmem için her zamanki gibi kelimeler yetersiz kalıyor. Hocam, fakültede artık beraber olmamamızın,
hayatta da beraber olmayacağımız anlamına gelmediğini her fırsatta
vurguladı ve gösterdi. Yalnızca bilimsel çalışmalarımda değil, aynı zamanda hayatımın her anında ihtiyacım olduğu anda bana el uzatan
Hocam, ikinci annem, bu çalışmamda da kıymetli vaktinden ayırarak
tartışmak istediğim her anda beni gülen gözlerle dinledi ve çalışmamı
6
baştan sona okuyarak benimle değerli görüşlerini paylaştı. İyi ki varsınız Hocam!
Diğer birçok çalışmam gibi bu çalışmamın da temelinin atılmasında, ilerletilmesinde ve sonuçlandırılmasında, Viyana/Avusturya’da bulunan Avrupa Haksız Fiil Hukuku Enstitüsü’nün çok büyük katkısı var. Enstitü’ye beni kabul etmenin yanısıra, benim Enstitü’de bir misafir değil Enstitü ailesinin bir parçası olduğumu vurgulayan ve ihtiyacım olan her anda dünyanın neresinde olursa olsun
bana hukuki herhangi bir meseleyi tartışma imkânı sunan Prof. Dr.
Ernst KARNER’e kucak dolusu teşekkürler…
Bu çalışmanın kaleme alınması esnasında dünyaca pandemi olgusuyla tanıştık. Covid-19 pandemisi ve fakültedeki derslerim sebebiyle Enstitü’yü ziyaret edemediğim zamanlarda iki kişi, Enstitü’yü
adeta ayağıma getirdi: Eski oda arkadaşım Dr. iur. David MESSNER
ve Enstitü’deki yoğun gece mesailerimdeki yegâne eşlikçim Dr. iur.
Christa KISSLING! Sayelerinde ihtiyacım olan her kaynak bir telefon
kadar uzağımda oldu. Öyle cömertlerdi ki, benim takip etmekte eksik
kaldığım yayınları bile benimle paylaştılar. İkisi de hiç kuşkusuz teşekkürden fazlasını hak ediyorlar.
Enstitünün onursal başkanı ve kıymetli Hocam Univ. -Prof. i.
R. Dr. DDr. h. c. Helmut KOZIOL’ün desteklerini ise kelimelerle anlatmam mümkün değil. Doktora tezimi kitap haline getirip yayımladığımda, kitabın sunuş ve teşekkür kısmında, kendisinin bana bir akademisyenin yanında “hoca” nasıl olunduğunu öğreten sayılı kişilerden biri olduğunu yazmıştım. Şimdi ise şu hususu vurgulamak zorundayım: Prof. KOZIOL bana bir hocanın yanında mükemmel bir insan
nasıl olunur, onu öğreten sayılı kişilerden biridir. Hep kendisi gibi mükemmel olmaya çalışacağım; asla onun kadar iyi biri olamayacağımı
bile bile…
Bu çalışmanın benim açımdan en zor yönü, konuyla ilgili hukuki analiz öncesinde teknik bilgiye sahip olma gerekliliğiydi. Otonom
ve otomatik sistem ve İHA’ların çalışma prensipleri ve bileşenleri hakkında benimle engin bilgi birikimini paylaşmakta çok cömert davranan, bana değerli zamanını ayıran muazzam bir gizli kahramanı var
bu çalışmanın: Münih Teknik Üniversitesi Helikopter ve VTOL Kürsü
Başkanı Prof. Dr. İlkay YAVRUCUK. Hayatımda arkadaşım olarak yer
almasından büyük gurur ve onur duyduğum İlkay, darda kaldığımda
hep bir telefon uzağımda oldu, tüm detayları bana sabırla anlattı. Binlerce kere teşekkür ederim!
Son olarak, ihtiyacım olan her anda bana engin bilgi birikimini
açan, kendisiyle tartışma ve soru işaretlerimi giderme imkânı bahşeden ve kafamda bazı bulutlu alanların kaldığını hissedip onları çözmem için süre verip, çözüp çözmediğim hususunda beni arayarak tüm
taşlar yerine oturana kadar benimle konuşan muhterem Hocam Prof.
Dr. A. Lâle SİRMEN’e de şükranlarımı arz ediyorum.
Bu kitabın başka kahramanları da var elbette. Eskişehir’e taşınması sebebiyle Fakülte’deki günlük sabah kahvesi seanslarımızı yapamasak da ne konuda olursa olsun soğukkanlı nasihatlerine her ihtiyaç
duyduğumda bir telefon uzağımda olan Dr. Öğr. Üyesi Eylam BAŞ bu
kahramanlardan biri. Ne zaman yorgun hissetsem, onun cıvıl cıvıl sesiyle “hadi” demesi beni çalışmaya döndürdü. Onun gibi bir meslektaş
ve aynı zamanda arkadaşa sahip olduğum için kendimi çok şanslı hissediyorum.
Bir başka kahraman bu hayatın bana yıllar sonra verdiği en güzel hediyelerden biri, ikinci kardeşim Başak MANAV. Başak bu çalışmayı defalarca satır satır okudu ve çok emek verdi, her düştüğümde
uzun telefon konuşmalarıyla beni kaldırdı. O olmasaydı bu kadar hızlı
kaleme alınamazdı bu çalışma…
Son olarak kitabın tashihlerinde benden eşsiz yardımını esirgemeyen kıymetli meslektaşım Mısra FAİKOĞLU’na ve başta Muharrem
BAŞER olmak üzere Yetkin Yayınları’nın fedakâr ve titiz çalışanlarına
sonsuz teşekkür ediyorum.
Bir kitaba önsöz yazmak, tüm sürecin ve hayatınızın adeta bir
film şeridi gibi gözünüzün önünden geçmesini sağlıyor. Biraz dışarıdan, daha soğukkanlı ve objektif bakma fırsatı yakalıyorsunuz kendi
hayatınıza. Belki o günleri yaşarken başınıza geldiği için üzüldüğünüz
olayların ya da günlük koşuşturmacaların etkisinden çıkıverip daha
büyük resmi, sizi siz yapan tüm unsurları görebiliyorsunuz. Bu satırları yazarken ben de aynısını yaptım, hayatımı ve özellikle de bu kitabın yazıldığı son 5 yılını tarttım ve bir kere daha ne kadar şanslı olduğumu gördüm. Hayatın bana karşı cömertliği hiç değişmemiş, aksine
her geçen gün daha da güzel şeyler vermiş bana. Öncelikle bu cennet
ülkenin vatandaşlığını ve ülkemizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal
Atatürk’ün “cumhuriyetin müeyyidesi” olmak üzere açtığı Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde akademisyenlik yapma şerefini sunmuş. Çocuklarının üzerine titreyen birer anne baba, varlığıyla bana her
zaman ferahlık ve onur veren bir kardeş ve saygıdeğer bir eş bahşetmiş. Esasında sadece bunlar bile dünyanın en şanslı insanları arasında
yer almam için yeterli… Ama bunların ötesinde her olumsuzluğun hayatıma bir katkısı olabileceğini, o yüzden hiçbir şey için üzülmemem
gerektiğini; aksine her koşuldan mutlu olabileceğim bir taraf çıkarmayı ve başıma gelen olumlu şeyler için olduğu gibi tüm olumsuzlar
için de şükretmeyi öğretmiş.
Tahmin edebileceğiniz gibi, sıra bu hayat yolculuğunda her an
yanımda olanlara ve en çok teşekkür borçlu olduklarıma geldi, aileme… Sabrınızı zorlayarak son paragraflarımı onlara ayırmak istiyorum.
Hayata, insanlara ve her türlü kötülüğe karşı savunmasız ve
kırılgan bir bebekten, benim bugünkü halime gelmemi sağlayan, beni
ben yapan, annem Gülgün ORAL ve babam Nail ORAL... Her çocuk
için annesi ve babası doğal olarak eşsizdir ancak beni yetiştirirken yaptıkları fedakarlıklar ve gösterdikleri sabrın yanı sıra; birbirlerine aşkla
bağlı olan iki insana ait olması gereken zamandan tamamen vazgeçmeden, beni de o duyguyu hissedeceğim şekilde o güzel anlara dahil
ederek beni hayata daha farklı hazırladıkları için onlara duyduğum
sevgi, saygı ve minnet, ölçülebilecek her türlü değerin ötesinde. Allah
sizleri başımızdan eksik etmesin.
Ece’ciğim, akademik çalışmalar ve hayatın koşuşturmacası
içinde seni ihmal ettiğim ve Borges’in de dediği gibi seninle “daha
fazla dondurma yiyemediğimiz” için her zaman hayıflandığımı biliyorsun. Belki de hayatın cilvesi, bu satırlar, tam da senin evinde, seninle karşılıklı dondurma yerken yazıldı! İlginçtir, her seferinde tekrar
inanamıyorum: Doğduğu ilk gün o kibrit çöpü parmaklarıyla parmağımı saran ve boğazımı düğümlendiren o bebekle, karşımda oturan ve
birçok konuda son derece mantıklı tespitler yapıp bana farklı perspektif sunan kişi aynı mı? Senin gibi bir kardeşim olduğu için çok şanslıyım!
Son olarak, bu kitapta en az benim kadar emeği ve fedakârlığı
olan biri daha var, sevgili eşim Ekin. Bu süreçte, birlikte yapabileceğimiz bir sürü plandan, bazen karşısında otursa da aklı da orada olan bir
eşten, zaman zaman gözlerimin gülüşünden mahrum kaldı. O’nu hak
etmek için ne yaptım bilmiyorum; ama ne yaptıysam iyi ki yapmışım.
Huzur kaynağım, hayat yolunda benimle bir yürüyüp bana güç verdiğin için hiçbir teşekkür yeterli olmayacak, biliyorum. İyi ki varsın, iyi
ki benimlesin.
Tarabya, 4.9.2023
Tuğçe ORAL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ..........................................................................................................5
KISALTMALAR.........................................................................................19
GİRİŞ............................................................................................................27
1. BÖLÜM
İNSANSIZ HAVA ARAÇLARIYLA VE UÇUŞ DESTEK
SİSTEMLERİYLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
I. HAVA ARACININ TANIMI, UNSURLARI VE
SINIFLANDIRILMASI.............................................................31
A. Hava Aracı Kavramı................................................................31
B. Hava Aracının Unsurları.........................................................34
1. Havalanabilme..................................................................35
2. Havada Seyredebilme......................................................36
C. Hava Araçlarının Sınıflandırılması .......................................38
1. Devlet Hava Aracı – Sivil Hava Aracı Ayrımı .............38
2. Askeri Hava Aracı............................................................43
3. Sivil Hava Aracı................................................................46
a. Balon...........................................................................47
b. Hava Gemisi..............................................................47
c. Planör .........................................................................48
d. Uçak............................................................................49
12
e. Döner Kanatlı (Rotorlu) Hava Araçları .................52
f. Ornitopter..................................................................53
g. Çok Hafif Hava Araçları..........................................54
h. İnsansız Hava Araçları.............................................54
II. İNSANSIZ HAVA ARAÇLARININ UÇUŞ
ESASLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER ..........................57
A. İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin Başlıca Alt
Sistemleri...................................................................................57
1. Hava Aracı.........................................................................57
2. Görev Planlama ve Kontrol İstasyonu (Mission
Planning and Control Station – MPCS)............................58
3. Faydalı Yük .......................................................................59
4. Veri İletme Kanalı.............................................................61
5. Yer Veri Terminali............................................................62
6. Hava Veri Terminali ........................................................62
B. Otonom İnsansız Hava Araçlarının Gelişimi.......................63
1. Birinci Aşama: Waypoint Navigation ...........................65
2. İkinci Aşama: Mid-Level Control (Orta
Düzeyde Kontrol).............................................................65
3. Üçüncü Aşama: High-Level Control (Yüksek
Düzeyde Kontrol).............................................................66
4. Tam Otonomi....................................................................67
C. Otonom İnsansız Hava Araçlarının Hareket
Esasları.......................................................................................68
1. Uçuş Kontrol Sistemi .......................................................70
a. Sensörler.....................................................................70
b. Uçuşa ilişkin Diğer Veriler......................................73
13
c. Uçuş Kontrol Sisteminin Çalışması........................74
2. Görev Kontrol Sistemi .....................................................74
a. Kontrol Sitemi Algoritmaları ..................................75
b. Çarpışma Önleme Sistemi .......................................75
c. Görev Planlama.........................................................80
3. Aktüatör.............................................................................80
D. Otonom Karar Mekanizması..................................................81
1. Otonomi.............................................................................82
a. Yapay Zekâ (Artificial Intelligence (AI)-
Künstliche Intelligez (KI)) .......................................83
i. Tanımı.................................................................83
ii. Türleri .................................................................86
iii. Makine Öğrenimi (Machine Learning
(ML) – Machinelles Lernen).............................88
b. Bağımsızlık ................................................................98
2. Otonom Sistemlerin Karar Almasında
Kullanılan Temel Algoritma Türleri ve
Otonom İHA Sistemlerinde Kullanılan
Algoritmalar......................................................................98
2. BÖLÜM
TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU KAPSAMINDA OTONOM
YA DA OTOMATİK İNSANSIZ SİVİL HAVA ARACI İŞLETENİN
VE İDARENİN OTONOM YA DA OTOMATİK İHA/SİHA İLE
VERDİĞİ ZARARLARDAN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU
I. TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU
KAPSAMINDA OTONOM YA DA OTOMATİK
İNSANSIZ SİVİL HAVA ARACI İŞLETENİN
SORUMLULUĞU....................................................................101
14
A. Genel Olarak...........................................................................101
B. Hukuki Niteliği ......................................................................103
C. Sorumluluğun Şartları...........................................................108
1. Sivil Hava Aracının Varlığı...........................................108
2. Zarar.................................................................................109
a. Genel Olarak............................................................109
b. Özel Şart: Zararın Üçüncü Kişiye Verilmiş
Olması ......................................................................112
3. İlliyet Bağı........................................................................114
D. Sorumluluğun Süjesi .............................................................115
1. Genel Olarak ...................................................................115
2. İşleten...............................................................................118
a. Sivil Hava Aracını Kendi Adına Bizzat
Kullanan...................................................................118
b. Yardımcıları Marifetiyle Sivil Hava
Aracının Kullanılmasını Sağlayan........................119
c. Sivil Hava Aracını Kullanma Hakkı
Kendisinden Elde Edilmiş Olmasına
Rağmen Seferlerin Kontrolünü Elinde
Tutan.........................................................................120
i. Sivil Hava Aracı Kiracısı veya Sivil
Hava Aracını Kullanım Ödüncü
Sözleşmesi ile Ödünç Alan ............................120
ii. Sivil Hava Aracından Çarter
Sözleşmesine Göre Yararlanan......................122
iii. Sivil Hava Aracını Mülkiyeti Saklı
Tutma Kaydıyla Devralan .............................124
d. Hava Araçları Gösterisi Düzenleyen ...................124
e. Sivil Hava Aracının Maliki....................................125
15
3. Sivil Hava Aracını İşletenin Rızası Olmadan
Kullanan ..........................................................................127
E. Zarara Birden Fazla Hava Aracının Sebep Olması ...........131
1. Genel Olarak ...................................................................131
2. Zarar Görenler ile işletenler Arasındaki İlişki
Bakımından (Dış İlişki)..................................................132
3. Sorumlu İşletenler Arasındaki İlişki
Bakımından (İç İlişki).....................................................134
F. Sorumluluğu Azaltan ve Kaldıran Sebepler......................137
1. Genel Olarak ...................................................................137
2. TSHK m. 137’deki Özel Düzenleme: Zarar
Görenin Kusuru..............................................................139
G. Zamanaşımı ............................................................................140
II. İDARENİN İHA/SİHA İLE VERDİĞİ
ZARARLARDAN KAYNAKLANAN MALİ
SORUMLULUĞU....................................................................143
A. Genel Olarak...........................................................................143
B. İdarenin İHA/SİHA ile Verdiği Maddi Zararların
5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan
Zararların Karşılanması Hakkında Kanun
Kapsamında Giderilmesi ......................................................148
C. İdarenin Hizmet Kusurundan Kaynaklanan
Sorumluluğu...........................................................................153
D. İdarenin Risk İlkesi Kapsamında Kusursuz
Sorumluluğu...........................................................................162
3. BÖLÜM
ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU
KAPSAMINDA İMALATÇININ İTHALATÇININ VE
DAĞITICININ SORUMLULUĞU
16
I. GENEL OLARAK....................................................................169
A. Giriş..........................................................................................169
B. Ürün Sorumluluğu Kavramı ve Genel Tarihçe..................169
II. SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ............................175
III. SORUMLULUĞUN ŞARTLARI ...........................................178
A. Uygunsuz Ürünün Piyasaya Sürülmesi .............................178
1. Ürün Kavramı ve İHAS’ın Ürün Niteliği....................178
a. Genel Olarak Ürün Kavramı.................................178
b. İHAS’ın Ürün Niteliği............................................183
2. Ürünün Uygunsuz Olması ve Uygunsuzluk
Kavramının İHA Sistemleri Bakımından
Değerlendirilmesi...........................................................185
a. Uygunsuzluk Kavramı, Bu Konudaki
Düzenlemeler ve Türk Hukukundaki
Düzenlemeye İlişkin Değerlendirme...................185
i. Genel Olarak....................................................185
ii. Türk Hukukunda Uygunsuzluk
Kavramının Düzenlenmesi ve Buna
İlişkin Değerlendirme.....................................188
iii. Uygunsuzluk Kavramının İHA
Sistemleri Bakımından
Değerlendirilmesi ...........................................190
1a. Türk Hukukuna Göre Uygunsuzluk
Kavramının Değerlendirilmesinde
İzlenecek Yol ........................................................... 190
2a. İnsansız Hava Aracı Sistemleri ve
İnsansız Hava Aracı Sistemlerinin
Üçüncü Ülke İşletenleri Hakkında 12
Mart 2019 tarihli Yetki Devrine Dayanan
Komisyon Tüzüğü (AB) 2019/945
(Komisyon Tüzüğü)’ndeki
Düzenlemeler.......................................................... 192
17
3a. Yapay Zekâ Hakkında
Yeknesaklaştırılmış Kurallara (Yapay
Zekâ Yasası) ve Birlik’in Bazı
Düzenleyici İşlemlerinde Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü
Teklifi ....................................................................... 205
4a. Son İhtimal: Türkiye’de Bir Teknik
Düzenlemenin Bulunmamasının
Yanında Avrupa Birliği Mevzuatında da
bir Düzenleme Bulunmaması................................ 209
B. Zarar.........................................................................................219
C. İlliyet Bağı ...............................................................................223
IV. SORUMLULUĞUN SÜJESİ...................................................224
A. İmalatçı ....................................................................................224
B. İthalatçı....................................................................................226
C. Dağıtıcı.....................................................................................229
V. SORUMLULUKTAN KURTULMA SEBEPLERİ................232
A. Ürünün Piyasaya Arz Edilmemiş Olması ..........................232
B. Uygunsuzluğun Üçüncü kişinin Ürüne
Müdahalesinden ya da Kullanıcıdan
Kaynaklanması.......................................................................234
C. Uygunsuzluğun Teknik Düzenlemelere veya
Diğer Zorunlu Teknik Kurallara Uygun Olarak
Üretilmesinden Kaynaklanması...........................................236
D. Zarar Görenin Kusuru...........................................................237
VI. İMALATÇININ RÜCU HAKKI............................................237
VII.ZAMANAŞIMI........................................................................238
SONUÇ......................................................................................................241
KAYNAKÇA.............................................................................................253
18
EKLER .......................................................................................................283
EK 1: HAVACILIĞIN VE İNSANSIZ HAVA
ARAÇLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ ............................283
EK 2: İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTELERİ TALİMATI
(SHT-İHA)’NIN İLGİLİ MADDELERİ ..............................293
EK 3: COMMISSION DELEGATED REGULATION (EU)
2019/945................................................................................299
KAYNAKÇA
ABEYRATNE, Ruwantissa, “Legal Issues of Snowden Case: State
Aircraft vs. Civil Aircraft”, Zeitschrift für Luft- und Weltraumrecht –
German Journal of Air and Space Law, Y. 2013, Vol. 62, Is. 4, s. 648-657
ABEYRATNE, Ruwantissa I. R., “The Use of Civil Aircraft and Crew
for Military Purposes”, Annals of Air and Space Law, Y. 1997, Vol. XXIIII, s. 1-23 (ABEYRATNE, Military Purposes)
AKÇA, Kürşat, “Toplumsal Olaylar Nedeniyle Oluşan Zararlardan
İdarenin Sorumsuzluğu”, İÜHFD, Y. 2015, C. 2, s. 987-1020
AKKURT, Sinan Sami, Türk Sivil Havacılık Mevzuatı ve Uluslararası Konvansiyonlar Kapsamında Sivil Havayolu ile Yolcu Taşımacılığından Kaynaklanan Hukukî Sorumluluk, Ankara, 2014
AKKUTAY, Berat Lale, “Uluslararası Hukukta Sivil ve Devlet Hava
Aracı Ayrımı”, TAAD, Y. 8, S. 31, Temmuz 2017, s. 315-348
AKKUTAY, Berat Lale, “Uluslararası Hukuk Kuralları Çerçevesinde Sivil Hava Araçlarının Askeri Amaçlarla Kullanılması”, Hava
Hukuku Sempozyumu – 15 Aralık 2016 Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi (Ed. FENDOĞLU, Hasan Tahsin/ŞİT KÖŞGEROĞLU,
Banu), Ankara, 2017, s. 71-79 (AKKUTAY, Sempozyum)
AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk
İdare Hukuku, Ankara, 2012
ALÇIN, Ayşe Aslı, İdare Hukukunda Fedakârlığın Denkleştirilmesi ilkesi, İstanbul, 2021
ALTAŞ, Hüseyin, Hasılat ve Şirket Kirası (BK mad. 270-298), Ankara, 2009
ALEXANDRE, Filipe Maia, The Legal Status of Artificially Intelligent Robots – Personhood, Taxation and Control, Tilburg Üniversi-
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
254
tesi Yüksek Lisans Tezi, Tilburg, 2017 https://deliverypdf.ssrn.com/delivery.php?ID= 593069084112087015000109018
0281131270210210900780750850241210781190090700921010750240560
6100600004304906001902908511308010500612105703101107208311212
0077115126083099030021075103007101065070087122083013070115122
075066003070001125021012001024089113013068&EXT=pdf&INDEX=TRUE (e.t.: 17.10.2022)
ALPAYDIN, Ethem, Introduction to Machine Learning, Third
Edition, the USA, 2014
ANTALYA, Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt:
V/1, 2 – Haksız Fiilden Doğan Borç İlişkileri, Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, 2019
ARBOUR, Marie-Eve, “Product Liability in Austria”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 479-522
ARMITAGE, Michael, Unmanned Aircraft, London, 1988
ARORA, Siddhartha, Swiss Commercial Drone Industry – A Possibility with Potential?, Zürich, 2016
ASKELAND, Bjarte, “Product Liability in Norway”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 359-379
ATAMER, Yeşim M./KURTULAN GÜNER, Gökçe, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu
Türk Hukuku Açısından Çözülmüş müdür?”, AÜHFD, S. 70, C. 2, Y. 2021,
s. 543-588
ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, Ankara, 2009
AUSTIN, Reg, Unmanned Aircraft Systems – UAVS Design, Development and Deployment, Chichester, 2010
AYDOS, Oğuz Sadık, Ürün Sorumluluğu, Ankara, 2009
K a y n a k ç a
255
BAGINSKA, Eva, “Product Liability in Poland”, European Product
Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016, s. 377-
406
BAK, Başak, “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, TAAD, Y.
9, S. 35, Temmuz 2018, s. 211-232
BARTNECK, Christoph/LÜTGE, Christoph/WAGNER,
Alan/WELSCH, Sean, An Introduction to Ethics in Robotics and AI,
Switzerland, 2021
BAUMANN, Judith, Haftpflichtkommentar – Kommentar zu den
schweizerischen Haftpflichtbestimmungen (Hrsg. FISCHER,
Willi/LUTERBACHER, Thierry), Zürich, St. Gallen, 2016
BECK, Susanne, “Grundlegende Fragen zum rechtlichen Umgang mit
der Robotik”, Juristische Rundschau, 6/2009, s. 225-230
BEIERLE, Benedikt, Die Produkthaftung im Zeitalter des Internet of Things – Analyse des ProdHaftG vor dem Hintergrund vernetzter und intelligenter Produkte, Münster, 2020
BELBEZ, Hikmet, “Hava Hukuku – Konusu ve Mahiyeti”, AÜSBFD,
Y. 1943, C. 1, S. 4, s. 743-746
BENJAMIN, Michael R./NEWMAN, Paul M./SCHMIDT, Henrik/LEONARD, John J., A Tour of MOOS- IvP Autonomy Software
Modules, MIT Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory Technical Report, MIT-CSAIL-TR-2009-006, 13.2.2009
https://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/44590/MITCS
AIL-TR-2009-006.pdf?sequence=1&isAllowed=y (e.t.: 20.9.2022)
BENLİ, Mertcan, Hava Aracı Kiralama Sözleşmeleri: Dry Lease
ve Wet Lease, Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2020
BESTAOUI SEBBANE, Yasmina, Smart Autonomus Aircraft –
Fligt Control and Planning for UAV, New York, 2016
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
256
BISONG, Ekaba, Building Machine Learning and Deep Learning
Models on Google Cloud Platform – A Comprehensive Guide for
Beginners, New York – NY, 2019
BİNGÖL, F. Itır, Uluslararası Ticari Satım Sözleşmelerinde Mücbir Sebep (Türk Borçlar Hukuku’nda ve Viyana Satım Antlaşması’nda Mücbir Sebep), Ankara, 2011
BLAKE, Duncan P./HENDERSON, Ian S., “Military Use of CivilRegistered Aircraft”, Annals of Air and Space Law, Vol. XXXVI, Y. 2011,
s. 133-167 https://deliverypdf.ssrn.com/delivery.php?ID=870067088
1140840100260920910680691080580450180020210231030890741131141
2002208608100703711411803112200210909912309401601509408905701
9039084049112107079064118021010090002021086120019095108081093
016020071066072091018118092118018116003113096072021025096026&
EXT=pdf&INDEX=TRUE (e.t. 5.3.2022)
BLOM, John David, Unmanned Aerial Systems: A Historical
Perspective, Kansas, 2010 https://www.armyupress.army.mil/Portals/7/combat-studies-institute/csi-books/OP37.pdf (e.t.: 7.5.2022)
BORGHETTI, Jean-Sébastien, “Product Liability in France”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of
New Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom,
2016, s. 205-236
BOURBONNIERRE, Michel/HAECK, Louis, “Military Aircraft and
International Law: Chicago Opus 3”, Journal of Air Law and Commerce,
Y. 2001, Vol. 66, Is. 3, s. 885-978 https://scholar.smu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1586&context=jalc (e.t.: 5.3.2022)
BOZAN AKYÜZ, Canan, İdarenin Kusursuz Sorumluluğu, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2014
BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru, “Robot Hukuku”, TAAD, Y. 7,
S. 29, Ocak 2017, s. 85-112
BRAUER, Jürgen, Introduction to Deep Learning, Allgaeu, 2018
K a y n a k ç a
257
BRAUN, Eberhard, Die Haftung des Privatpiloten im deutschen
und schweizerischen Recht, Basel, 1971
BRÄUNL, Thomas, Embedded Robotics – Mobile Robot Design
and Applications with Embedded Systems, 2. Aufl., Heidelberg, 2006
BREHM, Roland, Berner Kommentar – Kommentar zum
schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen, Art. 41-
61 OR, 5. Auflage, Bern, 2021
BREITSCHMID, Peter/JUNGO, Alexandra, Handkommentar
zum Schweizer Privatrecht, Sachenrecht: Art. 642-977 ZGB, 3. Auflage, Zürich, 2016 (Handkommentar – Art. 642-977 ZGB/YAZAR)
BUZ, Vedat, “Müteselsil Sorumlulukta Rücu İlişkisinde Sigortacının
Hukuki Konumu”, BATİDER, C. XXVIII, S. 3, Y. 2012, s. 5-42
BÜHLER, Roland, “Definition des Produktfehlers im Produktehaftpflichtgesetz (PrHG)”, AJP Y. 1993, S. 1425, s. 1425-1439
BÜNSTORF, Sarah, Personenschäden durch fehlerhafte Produkte, Diss., Bonn, 2005
CHOLLET, François, Deep Learning with Phyton, the USA, 2018
CİHAN, A. Hulki, Kullandırma Sözleşmelerinde Hasar, İstanbul,
2015
COMANDÉ, Giovanni, “Product Liability in Italy”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 275-310
CUSTERS, Bart, “Drones Here, There and Everywhere-Introduction
and Overview”, The Future of Drone Use – Opportunities and Threats
from Ethical and Legal Perspectives (Ed. CUSTERS, Bart), The Hague,
2016, s. 3-20
ÇAĞA, Tahir, Hava Hukuku, Cild 1: Genel Kısım, İstanbul, 1963
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
258
ÇAĞLAYAN, Ramazan, Tarihsel, Teorik ve Pratik Yönleriyle
İdarenin Kusursuz Sorumluluğu, Ankara, 2007
ÇAĞLAYAN, Ramazan, “Risk ilkesi Gereğince İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi”, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu, 28-29 Mayıs 2009, Ankara, 2009, s. 451-495 (ÇAĞLAYAN, Risk)
ÇELT, Damla Özden, “Ürün Sorumluluğunda yaşanan Güncel Gelişme: 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu”,
AndHD, C. 7, S. 1, Ocak 2021, s. 72-114
ÇITAK, Halim Alperen, İdarenin Kusursuz Sorumluluğu Bağlamında Sosyal Risk İlkesi, Ankara, 2014
DALAMAGKIDIS, Konstantinos, “Aviation History and Unmanned
Flight”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed. VALAVANIS,
Kimon V./VACHTSEVANOS, George J), Vol 1. Dordrecht, 2015, s. 57-
82
DALAMAGKIDIS, Konstantinos, “Definitions and Terminology”,
Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed. VALAVANIS, Kimon
P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 1, Dordrecht, 2015, s. 43-55
(DALAMAGKIDIS, Definitions)
DAUNER-LIEB, Barbara/LANGEN, Werner/KATZENMEIER,
Nomos Kommentar – BGB Schuldrecht – ProgHaftG – UklaG, Band
2/3: §§ 662-853, 4. Auflage, Baden-Baden, 2021 (DAUNER-LIEB/LANGEN/YAZAR)
DAVIS, K. Douglas/COOK, Stephan P., “Achieving Sense and Avoid
for Unmanned Aircraft Systems: Assessing the Gaps for Science and Research”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS,
Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 4, Dordrecht, 2015, s.
1841-1871
DEMİR, Ant, Hava Aracı İpoteği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2009
K a y n a k ç a
259
DENİZ, Buket, “İdarenin Sorumluluğunu Doğuran Hizmet Kusuru ve
Hizmet Kusuru-Kişisel Kusur Ayrımı”, TBB Dergisi, Y. 2021, S. 153, s.
187-234
de CROON, G.C.H.E./PERÇİN, M./REMES, B.D.W./RUIJSINK,
R./De WAGTER, C., The DelFly: Design, Aerodynamics, and Artificial Intelligence of a Flapping Wing Robot, Dordrecht, 2016
DE OLIVEIRA, Ricardo, “The Distinction Between Civil and State
Aircraft: Does the Current Legal Framework Provide Sufficient Clarity of
Law with Regard to Civil and State Aircraft in Relation to Aviation Practicalities?” Air & Space Law, Y. 2016, Vol. 41, Is. 4-5, s.329-343
DETTLING-OTT, Regula, Internationales und schweizerisches
Lufttransportrecht, Zürich, 1993
DETTLING-OTT, Regula, “Exkurs: Luftfahtzeughalter in der
Schweiz”, Kölner Kompendium des Luftrechts, Bd. 3: Wirtschaftliche
Aspekte des Luftverkehrs (Hrsg.: HOBE, Stephan/von RUCKTESCHELL, Nicolai), Köln, 2010, s. 1118-1120 (DETTLING-OTT, Luftfahrzeughalter)
DIEDERIKS-VERSCHOOR, I. H. Ph./De LEON, Pablo Mendes/BUTLER, Michael, An Introduction to Air Law, Ninth revised
edition, Great Britain, 2012
DOHERTY, Patrick/KVARSTRÖM, Jonas/WZOREK, Mariusz/RUDOL, Piotr/HEINTZ, Fredrik/CONTE, Gianpaolo,
“HDRC3: A Distributed Hybrid Deliberate/Reactive Architecture for Unmanned Aircraft Systems”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles
(Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 2,
Dordrecht, 2015, s. 849-952
DÖBEL, Inga/LEIS, Miriam/VOGELSANG, Manuel Molina/NEUSTROEV, Dmitry/PETZKA, Henning/RIEMER, Annamaria/RÜPING, Stefan/VOSS, Angelika/WEGELE, Martin/WELZ, Juliane,
Machinelles Lernen – Eine Analyse zu Kompetenzen, Forschung
und Anwendung, München, 2018
DÜREN, Akın, İdare Hukuku Dersleri, Ankara, 1979
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
260
EBINGER, Christoph, Zivilrechtliche Haftung des Luftfrachtführers im Personentransport – Unter besonderer Berücksichtigung der
Beförderung von Personen durch ferngesteuerte Luftfahrzeuge, Zürich, 2012
EHRING, Philip/TAEGER, Jürgen, Nomos Kommentar – Produkthaftungs- und Produktsicherheitsrecht, Baden-Baden, 2022
(EHRING/TAEGER/YAZAR)
EL-AMIR, Hisham/HAMDY, Mahmoud, Deep Learning Pipeline – Building a Deep Learning Model with TersorFlow, New York,
2020
ELKAIM, Gabriel Hugh/LIE, Fidelis Adhika Pradipta/GEBREEGZIABHER, Demoz, “Principles of Guidance, Navigation and Control of
UAVs”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS,
Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 1, Dordrecht, 2015, s.
347-384
ERCAN, Cannur, “Robotların Fiillerinden Doğan Hukuki Sorumluluk
– Sözleşme Dışı Sorumluluk Hallerinde Çözüm Önerileri”, TAAD, Y. 11, S.
40, Ekim 2019, s. 19-51
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 27. Baskı, Ankara, 2022
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Ankara, 2022 (EREN, Borçlar Özel)
EREN, Fikret, “Karayolları Trafik Kanununa Göre Motorlu Araç İşletenin Akit Dışı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği ve Unsurları”, AÜHFD,
Y. 1987, C. 39, S. 1, s. 159-212 (EREN, Motorlu)
EREN, Fikret, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet
Bağı Teorisi, Ankara, 1985, s. 51 vd. (EREN, İlliyet)
ERLÜLE, Fulya, “Yapımcının Sorumluluğu”, MÜHFHAD, S. 14, S.
4, Y. 2008, s. 303-338
EROĞLU DURKAL, Müzeyyen, “İdarenin Sorumluluğunun Ortaya
Çıkışı ve Temeli”, AHBVÜHFD, C. XXIII, Y. 2019, S. 1, s. 159-189
K a y n a k ç a
261
EROL, Berna/CANTEKİN, Recep Fatih/KARADENİZ KARTAL,
Seda/HACIOĞLU, Rıfat/GÖRMÜŞ, Kurtuluş Sedar/KUTOĞLU, Şenol Hakan/LEBLEBİCİOĞLU, Mehmet Kemal, “İnsansız Sualtı Aracı
Hareketinin Kalman Filtre ile Kestirimi ve Makine Öğrenmesi ile İyileştirilmesi”, Int. J. Adv. Eng. Pure Sci. 2021, ASYU 2020 Special Issue, s. 67
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1640758 (e.t.:
23.9.2022)
FABRICIUS, Dirk, “Die Freiheit, 2*2=5 zu rechnen”, Autonome Automaten – Künstliche Körper und artifizielle Agenten in der technisierten Gesellschaft (Hrsg. GRUBER, Malte-Christian/BUNG, Jochen/ZIEMANN, Sascha), 2. Auflage, Berlin, 2015, s. 29-44
FAHLSTROM, Paul Gerin/GLEASON, Thomas James, Introduction to UAV Systems, Fourth Edition, New Delhi, 2012
FAIRGRIEVE, Duncan/HOWELLS, Geraint/MOGELVANGHANSEN, Peter/STRAETMANS, Gert/VERHOEVEN, Dimitri/MACHNIKOWSKI, Piotr/JANSSEN, Andre/SCHULZE, Reiner, “Product Liability Directive”, European Product Liability – An
Analysis of the State of Art in the Era of New Technologies (Ed.
MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016, s. 17-108
FANDANGO, Armando, Mastering TensorFlow 1.x – Advanced
Machine Learning and Deep Learning Concepts Using TensorFlow
1.x and Keras, Birmingham, 2018
FEIL, Ernst, Antithetik neuzeitlicher Vernunft – “Autonomie -
Heteronomie” und “Rational - Irrational”, Göttingen, 1987
FEINSTEIN, Jerald L., “Introduction to Expert Systems”, Journal of
Policy Analysis and Management, Vol. 8, No. 2, Y. 1989, s. 182-187
FELLMANN, Walter, “Produktehaftung für Software”, HAVE 2021,
s. 111-126
FELLMANN, Walter, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Bd. II:
Haftung nach der gewöhnlichen Kausalhaftung des StSG und den
Gefährdungshaftungen de SVG, des Transportrechts (TrG, EBG, BG
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
262
Anschlussgleise, BSG und SebG) sowie des LFG, Bern, 2013 (FELLMANN, Haftpflichtrecht)
FELLMANN, Walter, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Bd. II:
Haftung nach der gewöhnlichen Kausalhaftung des StSG und den
Gefährdungshaftungen de SVG, des Transportrechts (TrG, EBG, BG
Anschlussgleise, BSG und SebG) sowie des LFG, Bern, 2013 (FELLMANN, Haftpflichtrecht)
FELLMANN, Walter/ VON BÜREN-VON MOOS, Gabrielle,
Grundriss der Produktehaftpflich, Bern, 1993
FOERSTE, Ulrich/GRAF von WESTPHALEN, Friedrich, Produkthaftungshandbuch, 3., überarbeitete Auflage, München, 2012
FRENZ, Walter, “Haftungsfragen bei Fahrassistenzsystemen”, ZFS,
August 2003, s. 381-387
FURRER, Andreas/SCHNYDER, Anton K., Handkommentar
zum Schweizer Privatrecht, Obligationenrecht – Allgemeine Bestimmungen: Art. 1-183 OR, 3. Auflage, Zürich, 2016 (Handkommentar –
Art. 1-183 OR/YAZAR)
GALEA, Alex/CAPELO, Luis, Applied Deep Learning with Phyton – Use scikit-learn, TensorFlow and Keras to Create Intelligent
Systems and Machine Learning Solutions, Birmingham, 2018
GAUCH, Peter/SCHMID, Jörg, Zürcher Kommentar - Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR) - Die Leihe, Art. 305-
318 OR, Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Zürich, 2003
GAYRETLİ AYDIN, Seda, Yapay Zekânın Ürün Sorumluluğu,
Ankara, 2023
GEIGER, Michael, Internationale Ausschreibungen bei der Beschaffung von Luftfahrzeugen, Zürich/St.Gallen, 2021
GEISER, Thomas/WOLF, Stephan, Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, Art. 457-977 ZGB, Art. 1-61 SchlT ZGB, 6. Auflage, Basel,
2019 (GEISER/WOLF/YAZAR)
K a y n a k ç a
263
GIEMULLA, Elmar/SCHMID, Ronald, Frankfurter Kommentar
zum Luftverkehrsrecht, Köln, 2016
GIGER, Hans, Berner Kommentar – Obligationenrecht – Die Miete: Art. 253-275c OR, Grundsatzanalyse, Vorbemerkungen und Art.
253-255 OR, Bern, 2013
GIMBEL, Hermann, Ein Beitrag zu den privatrechtlichen und öffentlichrechtlichen Problemen des Charterverkehrs unter besonderer Berücksichtigung der Rechtslage in der Schweiz und Deutschland, Zürich, 1974
GLASSNER, Andrew, Deep Learning: From Basics to Practice,
Vol. 1, Seattle – WA, 2018
GOLLAPUDI, Sunila, Learn Computer Vision Using OpenCV –
With Deep Learning CNNs and RNNs, California, 2019
GOMILLE, Christian, “Herstellerhaftung für automatisierte Fahrzeuge”, JZ, C. 71, S. 2, Y. 2017, s. 76-82
GOODFELLOW, Ian/BENGIO, Yoshua/COURVILLE, Aaron,
Deep Learning, the USA, 2016
GOULTER, Christina J. M., “The Development of UAVs and UCAVs:
The Earyly Years”, Air Power – UAVs: The Wider Context (Ed.: BARNES, Owen), Cranwell, 2009, s. 11-25 https://www.scribd.com/document/52847466/Air-Power-UAVS-The-Wider-Context (e.t.: 7.5.2022)
GOYAL, Palash/PANDEY, Sumit/JAIN, Karan, Deep Learning
for Natural Language Processing – Creating Natural Networks with
Phyton, New York – NY, 2018
GÖKA, Mehmet Emir, “Sözleşmeye Dayanan Hava Aracı İpoteği”,
AÜHFD, Y. 2019, C. 69, S. 1, s. 107-188
GÖRGEÇ, Başak, Üçüncü Kişinin Hava Aracı Kazası Sebebiyle
Uğradığı Zarardan Doğan Hukuki Sorumluluk, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul,
2021
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
264
GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Cilt II, Güncellenmiş üçüncü
baskı, Bursa, 2019
GRAHAM-SIEGENTHALER, Barbara, Berner Kommentar –
Kommentar zum schweizerisches Privatrecht, Zivilgesetzbuch, Das
Sachenrecht, Das Eigentum, Allgemeine Bestimmungen, Art. 641-
654a ZGB, Zürich, 2022
GRUBER, Scott/KWON, Hyukseong/HAGER, Chad/SHARMA,
Rajnikant/YODER, Josiah/PACK, Daniel, “Payload Design of Small
UAVs”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS,
Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 1, Dordrecht, 2015, s.
143-163
GSELL, Beate/KRÜGER, Wolfgang/LORENZ, Stephan/REYMANN, Christoph/SPICKHOFF, Andreas, Beck-online Grosskommentar, Luftverkehrsgesetz, München, 2023 (BeckOGK/YAZAR)
GULLI, Antonio/PAL, Sujit, Deep Learning with Keras – Implement Neural Networks with Keras on Theano and TensorFlow, Birmingham, 2017
GUPTA, Suraj G./GHONGE, Mangesh M./JAWADHIYA, P. M.,
“Review of Unmanned Aircraft System (UAS)”, IJARCET, Vol. 2, Is. 4, s.
1647-1650 https://www.uxvuniversity.com/wp-content/uploads/2014/04/Review-of-Unmanned-Aircraft-System-UAS.pdf (e.t.:
16.9.2022)
GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri,
Ankara, 2021
GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt-I,
3. Bası, İstanbul, 2013, s. 225 vd. (GÜMÜŞ, Borçlar Özel)
GÜMÜŞ, Mustafa Alper, “Yeni” 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi (TBK m. 299-356), 2. Bası, İstanbul,
2012 (GÜMÜŞ, Kira)
K a y n a k ç a
265
GÜNTHER, Jan-Philipp, Roboter und rechtliche Verantwortung
– Eine Untersuchung der Benutzer- und Herstellerhaftung,
München, 2016
HABERSACK, Mathias/WAGNER, Münchener Kommentar zum
Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 5, Schuldrecht – Besonderer Teil III,
§§ 705-853, Partnerschaftsgesetz, Produkthaftungsgesetz, 8. Auflage,
München, 2020 (HABERSACK/WAGNER)
HALDER, Soma/OZDEMIR, Sinan, Hands-on Machine Learning
for Cybersecurity, Birmingham, 2018
HALL, J. Storrs, “Ethics for Self-Improving Machines”, Machine Ethics (Eds. ANDERSON, Michael/ANDERSON, Susan Leigh), United
States of America, 2011, s. 512-523
HAMADI, Hussein, Fault-Tolerant Control of a Multirotor Unmanned Aerial Vehicle Under Hardware and Software Failures, Automatic Control Engineering. Université de Technologie de Compiègne; Université Libanaise, 2020 https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-03116827/document (e.t.: 20.9.2022)
HÄNSENBERGER, Silvio, Die zivilrechtliche Haftung für autonome Drohnen unter Einbezug von Zulassungs- und Betriebsvorschriften, St. Gallen, 2018
HÄNSENBERGER, Silvio, “Haftungsfragen beim Einsatz von Drohnen”, HAVE 2021, s. 85-110 (HÄNSENBERGER, Haftungsfragen)
HÄNSENBERGER, Silvio, “Wenn Drohnen vom Himmel fallen –
luftfahrtliche Haftungsfragen”, AJP 2017, s. 163-170 (HÄNSENBERGER,
Drohnen)
HARRISON, Jean-Pierre, “The Cierva Gyrodyne”, December 2008, s.
2. https://www.researchgate.net/publication/290776162 (e.t.:
30.4.2022)
HAVUTÇU, Ayşe, Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu, Ankara, 2005
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
266
HERGER, Gregor, “Produktsicherheit und Produkthaftung in der
Praxis der Aufzugsindustrie”, Produktsicherheit und Produkthaftung –
Neue Herausforderungen für schweizerische Unternehmen, 31 Maerz 2011 (Hrsg. FELLMANN, Walter/FURRER, Andreas), Luzern,
2011, s. 121-140
HERTZBERG, Joachim/LINGEMANN, Kai/NÜCHTER, Andreas, Mobile Roboter – Eine Einführung aus Sicht der Informatik,
Berlin, 2012
HESS, Hans-Joachim, Produktehaftpflichtgesetz (PrHG) – Bundesgesetz über die Produktehaftpflicht vom 18. Juni 1993, 3. überarbeitete und ergaenzte Auflage, Bern, 2016
HEY, Tim, Die außervertragliche Haftung des Herstellers autonomer Fahrzeuge bei Unfällen im Straßenverkehr, Berlin, 2018
HIGI, Peter/BÜHLMANN, Anton/WILDISEN, Christoph, Zürcher Kommentar – Die Miete – Vorbemerkongen zum 8. Titel (Art.
253-273c OR) Art. 253-265 OR, 5., neubearbeitete Auflage, Zürich, 2019
(HIGI/BÜHLMANN/WILDISEN/YAZAR)
HILL, James D., “Liability for Aircraft Noise – The Aftermath of Causby
and Griggs”, University of Miami Law Review, Vol. 19, Nr. 1, Y. 1964,
s. 1-32 https://repository.law.miami.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3200&context=umlr (e.t. 20.4.2023)
HIZIR, Serdar/TURAEV, Alisher, “Türk Hukukunda Hava Araçlarının Üzerinde İpotek Tesis Edilmesi”, AÜHFD, Y. 2008, C. 57, S. 3, s. 371-
407
HOLLIGER-HAGMANN, Eugénie, “Bundesgesetz über die Produktehaftpflicht (Produktehaftpflichtgesetz, PrHG) vom 18. Juni 1993”, Kommentar zu den schweizerischen Haftpflichtbestimmungen (Hrsg:
FISCHER, Willi/LUTERBACHER, Thierry), Zürich, 2016
HONSELL, Heinrich/ISENRING, Bernhard/KESSLER, Martin A.,
Schweizerisches Haftpflichtrecht, 5., neu bearbeitete und ergaenzte
Auflage, Zürich, 2013
K a y n a k ç a
267
IŞIKLAR, Celâl, “Danıştay Kararlarında İdarenin Kusursuz Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Haller”, YBHD, Y. 4, S. 2019/1, s. 115-158
IŞIKLAR, Celâl, “Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararlarında İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Haller”, Sorumluluk ve Tazminat
Hukuku Sempozyumu, 28-29 Mayıs 2009, Ankara, 2009, s. 569-636
(IŞIKLAR, Askeri)
İÇEN, Duygu/GÜLEN, Süleyman, “Uzman Sistemler ve İstatistik”,
İstatistikçiler Dergisi, İstatistik & Aktüerya, S. 7, Y. 2014, s. 37-45
İMRE, Zahit, Doktrinde ve Türk Hukukunda Kusursuz Mesuliyet Halleri, İstanbul, 1949
İNCEOĞLU, Murat, “Ürün Sorumluluğunda Sorumlular”, Ürün Sorumluluğu (Sorumluluk Hukuku Konferansları - I) (Ed.: ATAMER,
Yeşim M./BAYSAL, Başak), İstanbul, 2022, s. 81-92
İŞGÜZAR, Hasan, Türk Sorumluluk Hukukuna Göre Sivil Hava
Aracı İşletenin Akit Dışı Sorumluluğu, Ankara, 2003
JÄGGI, Thomas, “Das Bundesgesetz über die Produktehaftpflicht”,
AJP 1993, s. 1419-1424
JANEZIC, Joachim J., “Zum begriff des Luftfahrzeughalters”, ZVR
2012/122
JAQUEMENT, Juri, Schweizer Zivilluftfahrt 1945-2000: Flottenpolitik und Netzwerke am Beispiel der Swissair, Diss., Biel, 2012
JORDAN, David/WILKINS, Ben, “Unmanned Aerial Vehicle Operations since the 1980s”, Air Power: UAVs: The Wider Context (Ed. Barnes Owen), 2009, s. 26-48
JURILY, Ivan, Havacılığın 110 yıllık tarihi gelişimi ve Teknik Evrimi (Çev. Ed. Hacı SOĞUKPINAR), İstanbul, 2020
KÄSTLI, Rolf, “Produkthaftung – eine Herausforderung für den
schweizerischen Gesetzgeber”, recht 1990, s. 85-98
KAMATH, Uday/LIU, John/WHITAKER, James, Deep Learning
for NLP and Speech Recognition, Cham, 2019
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
268
KANER, İnci Deniz, Hava Hukuku (Hususi kısım), Gözden Geçirilmiş 2. Bası, İstanbul, 2004
KANISTRAS, Konstantinos/MARTINS, Goncalo/RUTHERFORD, Matthew J./VALAVANIS, Kimon P., “Survey of Unmanned Aerial Vehicles (UAVs) for Traffic Monitoring”, Handbook of Unmanned
Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 5, Dordrecht, 2015, s. 2643-2666
KANIŞLI, Erhan, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu
(ÜGTDK) Uyarınca Üreticinin Sorumluluğu”, İHM, S. 78, C. 3, Y. 2020, s.
1413-1468
KANZ, Christine/von COELLN, Christian, Haftung bei kooperativen und Fahrassistenzsystemen – Forschungsprojekt FE
89.0251/2010 im Auftrag des Bundesministerium für Verkehr, Bau
und Stadtentwicklung, vertreten durch die Bundesanstalt für
Straßenwesen: Abschlussbericht, Haziran 2012 https:// www.
bast.de/DE/Publikationen/Fachveroeffentlichungen/Fahrzeugtechnik/Downloads-Links/F-haftung-assistenzsysteme.pdf?__blob=publicationFile&v=1 (e.t.: 23.1.2023)
KAPLAN, Andreas/HAENLEIN, Michael, “Siri, Siri, in my hand:
Who’s the fairest in the land? On the interpretations, illustrations, and implications of artificial intelligence”, Business Horizons, Y. 2019, S. 62, s. 15-
25
KARNOW, Curtis E. A., “The Application OF Traditional Tort
Theory to Embodied Machine Intelligence”, Robot Law (Ed. CALO,
Ryan/FROOMKIN, Michael A./KERR, Ian), Cheltenham, 2016, s. 51-
77
KAULARTZ, Markus, “Kapitel 2.2: Trainieren von Machine-Learning-Modellen”, Rechtshandbuch Artificial Intelligence und Machine
Learning (Hrsg.: KAULARTZ, Markus/BRAEGELMANN, Tom),
München, 2020
KEIRSE, Anne Lucienne Maria, “Product Liability in France”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of
K a y n a k ç a
269
New Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom,
2016, s. 311-358
KELLER, Alfred, Haftpflicht im Privatrecht, Bd. I, 6., vollständig
überarbeitete und ergänzte Auflage, Bern, 2001
KESER, Yıldırım, Ürün Sorumluluğu, Ankara, 2021
KESKİN, Göksel/DURMUŞ, Seyhun/KARAKAYA, Muharrem/TEOMAN, Atanur/KUŞHAN, Melih Cemal, “Motorsuz Uçuş
Prensibi: Planör”, Mühendis ve Makina, C. 30, S. 695, Y. 2019, s. 165-177
KILIÇOĞLU, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Genişletilmiş 22. Bası, Ankara, 2018
KIM, Phil, MATLAB Deep Learning – With Machine Learning,
Neural Networks and Artificial Intelligence, New York – NY, 2017
KIRCA, Çiğdem, Ürün Sorumluluğu, Ankara, 2007
KLINDT, Thomas, “Produkthaftung und Produktsicherheit in der EU:
gestern, heute, morgen”, HAVE 2018, s. 484
KOCH, Bernhard A., “Product Liability in Austria”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 111-147
KOSTKIEWICZ, Jolanta Kren/WOLF, Stephan/AMSTUTZ,
Marc/FANKHAUSER, Roland/WOLF, ZGB Kommentar –
Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 4., aktualisierte Auflage, Zürich,
2021 (KOSTKIEWICZ/WOLF/AMSTUTZ/FANKHAUSER/YAZAR)
KOSTKIEWICZ, Jolanta Kren/WOLF, Stephan/AMSTUTZ,
Marc/FANKHAUSER, Roland/HÜNERWADEL, Kommentar zum
Schweizerischen Obligationenrecht, 4. aktualisierte und überarbeitete Auflage, Zürich, 2023, (KOSTKIEWICZ/ WOLF/ AMSTUTZ/
FANKHAUSER/YAZAR, OR)
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
270
KOZIOL, Helmut/APATHY, Peter/KOCH, Bernhard A., Österreiches Haftpflichtrecht, Band III, Gefährdungs-, Produkt- und Eingriffshaftung, 3. Auflage, Wien, 2014
KOZIOL, Helmut, Österreiches Haftpflichtrecht, Band I, Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Wien, 2020
KULE, Ahmet, İnsansız Hava Aracı Sistemleri – Dünü Bugünü
Yarını, İstanbul, 2015
KURTULAN GÜNER, Gökçe, “Dijital Çağda Ürün Sorumluluğuna
İlişkin Bazı Meseleler”, Ürün Sorumluluğu (Sorumluluk Hukuku Konferansları - I) (Ed.: ATAMER, Yeşim M./BAYSAL, Başak), İstanbul,
2022, s. 239-261
LÄMMEL, Uwe/CLEVE, Jürgen, Künstliche Intelligenz,
München 2012
LENZ, Tobias, Produkthaftung, 2., vollstaendig überarbeitete
Auflage, München, 2022
LEROUX, Christophe/LABRUTO, Roberto/BOSCARATO, Chiara/CAROLEO Franco/GÜNTHER, Jan-Philipp/LÖFFLER, Severin/MÜNCH, Florian/BECK, Susanne/MAY Elisa/HUEBER-SAINTOT, Corinne/de COCK BUNING, Madeleine /BELDER, Lucky/de
BRUIN, Roeland/BONARINI Andrea/MATTEUCCI, Matteo/SALVINI, Pericle/SCHAFER, Burkhard/SANTOSUOSSO, Amedeo/HILGENDORF, Eric, Suggestions for a Green Paper on Legal Issues in Robotics – Contribution to Deliverable D3.2.1. on ELS Issues
in Robotics, 31.12.2012 https://www.researchgate.net/publication/
310167745_A_green_paper_on_legal_issues_in_robotics (e.t.:
19.9.2022)
LOHMANN, Melinda Florina, Automatisierte Fahrzeuge im
Lichte des Schweizer Zulassungs- und Haftungsrechts, Univ. Diss.,
St. Gallen, 2016
LOHMANN, Melinda F., “Ein zukunftsfähiger Haftungsrahmen für
Künstliche Intelligenz”, HAVE 2021, s. 111-120 (LOHMANN, KI)
K a y n a k ç a
271
LOHMANN, Melinda F., “Roboter als Wundertüren – eine zivilrechtliche Haftungsanalyse”, AJP 2017, s. 152-162 (LOHMANN, Roboter)
MAGNUS, Ulrich, “Product Liability in Germany”, European Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 237-274
MARBURGER, Peter, “Grundsatzfragen des Haftungsrechts unter
dem gesetzlichen Regelungen zur Produzen- und zur Umwelthaftung”, AcP,
C. 192, S. 1/2, Y. 1992, s. 1-34
MARTIN-CASALS, Miquel/SOLÉ-FELIU, Josep, “Product Liability
in Spain”, European Product Liability – An Analysis of the State of
Art in the Era of New Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr),
United Kingdom, 2016, s. 407-458
MAURER, Markus, “Einleitung”, Autonomes Fahren – Technische, rechtlische und gesellschaftliche Aspekte (Hrsg. MAURER,
Markus/GERDES, J. Christian/LENZ, Barbara/WINNER, Hermann),
open access at SpringerLink.com, 2015, s. 1-8
MEJIAS, Luis/LAI, John/BRUGGEMANN, Troy, “Sensors for Missions”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS,
Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 1, Dordrecht, 2015, s.
385-399
MELITA, Carmela Donato/LONGO, Domenico/MUSCATO, Giovanni/GUIDICE, Gaetano, “Measurement and Exploration in Volcanic
Environments”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 5, Dordrecht,
2015, s. 2667-2692
MENSHAWY, Ahmed, Deep Learning by Example – A Hands-on
Guide to Implementing Advanced Machine Learning Algorithms
and Neural Networks, Birmingham, 2018
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
272
MEYER, Jörg/GÖTTKEN, Matthias/VERNALEKEN, Christoph/SCHRÄRER, Simon, “Automatic Traffic Alert and Collision Avoidance System (TCAS) Onboard UAS”, Handbook of Unmanned Aerial
Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.),
Vol. 4, Dordrecht, 2015, s. 1857-1871
MİSLİ, Sinan, Hava Özel Hukuku, Bursa, 2021
MOSES, Allistair/RUTHERFORD, Matthew J./VALAVANIS, Kimon P., “Scalable RADAR-Based Sense-and-Avoid System for Unmanned
Aircraft”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 4, Dordrecht, 2015,
s. 1895-1953
MUELLER, John Paul/MASSARON, Luca, Deep Learning for
Dummies, Hoboken – NJ, 2019
MÜLLER, Walter J., Ansprüche aus Fluglärmimmissionen in der
Umgebung von Flughäfen nach schweizerischem Recht, Bern, 1987
MÜLLER-CHEN, Markus/HUGUENIN, Claire, Handkommentar zum Privatrecht – Vertragsverhältnisse, Teil 1: Innominatkontrakte, Kauf, Tausch, Schenkung, Miete, Leihe – Art. 184-318 OR, Zürich, 2016 (Handkommentar – Art. 184-318 ZGB/YAZAR)
MUNSON, Kenneth, Helicopters and Other Rotorcraft since
1907, The Pocket Encyclopedia of World Aircraft in Colour, London,
1967
NATH, Vishnu/LEVINSON, Stephan E., Autonomous Robotics
and Deep Learning, Cham, Heidelberg, New York, Dordrecht, London, 2014
NEETHLING, Johann, “Product Liability in South Africa”, European
Product Liability – An Analysis of the State of Art in the Era of New
Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr), United Kingdom, 2016,
s. 549-573
NEWCOME, Laurence R., Unmanned Aviation: A Brief History
of Unmanned Aerial Vehicles, Virginia, 2004
K a y n a k ç a
273
NILSSON, J. Nils, Introduction to machine Learning – An Early
Draft of a Proposed Textbook, California, 2015, s. 1 https://ai.stanford.edu/~nilsson/MLBOOK.pdf (e.t.: 25.10.2022)
ODYAKMAZ, Zehra/KESKİN, Bayram, Anayasa MAhkemesi ve
Danıştay Kararları Işığında Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Kusursuz Sorumluluğunun Gerekliliği, Ankara, 2020
OECHSLER, Jürgen, J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen –
Buch 2: Recht der Schuldverhaeltnisse, §§ 826-829; ProdHaftG (Unerlaubte Handlungen 2, Produkthaftung), Neubearbeitung 2018, Berlin,
2018
OFTINGER, Karl, Lärmbekämpfung als Aufgabe des Rechts - ein
kritischer Beitrag zur Behandlung der Immissionen und ähnlichen
Einwirkungen im schweizerischen Zivilrecht, Polizeirecht und
Expropriationsrecht, Zürich, 1956
OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel
Hükümler, Cilt-2, Gözden Geçirilmiş 13. Bası, İstanbul, 2017
OKUR, Sinan, Otonom Araçlarda Sözleşme Dışı Hukuki Sorumluluk – Yapay Zekâ Sorumluluk Doktrinine Mukayeseli Bir Katkı,
Ankara, 2021
OLIPHANT, Ken/WILCOX, Vanessa, “Product Liability in England
and Wales”, European Product Liability – An Analysis of the State of
Art in the Era of New Technologies (Ed. MACHNIKOWSKI, Piotr),
United Kingdom, 2016, s. 173-204
ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt II,
İstanbul, 1966
ORAL, Tuğçe, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ECHR 069 (2014)
Sayılı 11.03.2014 Tarihli Kararı (Howald Moore and Others V. Switzerland)”, Küresel Bakış, S. 16, Ocak 2015, s. 9-13
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
274
ORBAY ORTAÇ, Nurdan, Havayolu ile Taşınan Yolcuların Ölümünden veya Bedensel Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Akdi Sorumluluk, Ankara, 2014
OTTO, Dietrich W., Die Entwicklung der Regulierung der
Luftfahrt in Hinsicht auf die Globalisierung, Zürich, 2017
OWEN, David G., Products Liability Law, the USA, 2005
OWEN, David G./PHILLIPS, Jerry J., Products Liability in a
Nutshell, Seventh Edition, the USA, 2005
OZTEKİN, Ahmet/WEVER, Rombout, “Development of a Regulatory Safety Baseline for UAS Sense and Avoid”, Handbook of Unmanned
Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 4, Dordrecht, 2015, s. 1817-1839
ÖMEROĞLU, Abdullah, Hava Yoluyla Taşıma Sözleşmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora
Tezi, Ankara, 2021
ÖNDER, Salih, Gemi Kira Sözleşmesi, Ankara, 2016
ÖZGÜLDÜR, Serdar, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları
Işığında Tam Yargı Davaları, Ankara, 1996
ÖZGÜLDÜR, Serdar, “İdarenin Hukuki Sorumluluğu ve Tam Yargı
Davaları”, Günışığında Yönetim (ÖZAY, İl Han), 4. Baskı, İstanbul,
2002, s. 705-784 (ÖZGÜLDÜR, Günışığında)
ÖZKAN, Halid, “İnsansız Hava Araçlarının/Drone’ların Türk Sivil
Havacılık Hukukuna Göre Statüsü, Unsurları ve Ceza Hukuku Boyutuyla
Güncel Sorunlar”, TBB Dergisi, Y. 2015, S. 125, s. 346-347
ÖZKARSLI, Oğuz, İdarenin Kusursuz Sorumluluğu ve Risk İlkesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Afyonkarahisar, 2008
ÖZTAN, Bilge, İmalâtçının Sorumluluğu, Ankara, 1982
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, 2. Kitap, 12.
Bası, Ankara, 2021
K a y n a k ç a
275
PIPPIN, Charles, “Integrated Hardware/Software Architectures
to Enable UAVs for Autonomous Flight”, Handbook of Unmanned
Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 3, Dordrecht, 2015, s, 1725-1747
POLAT, Cemre, “Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda Ürün Sorumluluğu”, AÜHFD, S. 70, C. 4, Y. 2021, s. 973-1041
POOLE, David L./MACKWORTH, Alan K., Artificial Intelligence: Foundations of Computational Agents, 2nd edition, United States of America, 2017
POWER, Richard W., “Liability for Damage from Supersonic Flights, Saint Louis University Law Journal”, Y. 1969, S. 14, s. 187-206
PROBST, Thomas, “Die Benutzung (teil-)autonomer Motorfahrzeuge
im Strassenverkehr aus haftpflichtrechtlicher Sicht”, Strassenverkehrsrechts-Tagung 21.-22. Juni 2016 (Hrsg.: PROBST, Thomas/WERRO, Franz), Bern, 2016, s. 1-28
QUO, Dingfei/WANG, Yulin/ZHONG, Maiying/ZHAO, Yhan,
“Fault Detection and Isolation for Unmanned Aerial Vehicle Sensors by
Using Extended PMI Filter”, IFAC, PapersOnLine 51-24 (2018), s. 818-
823
RABL, Christian, Produkthaftungsgesetz – Kommentar – Judikatursammlung – Materialen, Wien, 2017,
RATTI, Jayant/VACHSTEVANOS, George J., “Inventing a Biologically Inspired, Energy Efficient Micro Aerial Vehicle”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 3, Dordrecht, 2015, s. 1385-1413
REBER, Max, Beitrag zur Frage der Miet- und Charterverträge im
Luftrecht, Lausanne, 1957
REICHENBACH, Donald PH., Haftpflicht und Versicherung des
Luftfahrzeughalters für Lärmschäden – Eine rechtsvergleichende
Darstellung, Diss, Zürich, 1971
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
276
REY, Heinz/WILDHABER, Isabelle, Ausservertragliches
Haftpflichtrecht, 5. Auflage, Zürich, 2018
RUCKRIEGEL, Werner, Das luftrechtliche Chartervertrag, Diss.,
Düsseldorf, 1957
RUSSELL, Stuart/NORVIG, Peter, Artificial Intelligence – A Modern Approach, Third Edition, New Jersey, 2010
SALVARIS, Mathew/DEAN, Danielle/TOK, Wee Hyong, Deep
Learning with Azure – Building and Deploying Artificial Intelligence Solutions on Microsoft AI Platform, New York- NY, 2018
SAMİ, Şemsettin, Kamus-ı Türkî, İstanbul, 1998
SANLI, Kerem Cem, “Hukuk ve Ekonomi Perspektifinden Ürün Sorumluluğu Tazminatının Dayandığı Esasın Eleştirisi”, Ürün Sorumluluğu (Sorumluluk Hukuku Konferansları - I) (Ed.: ATAMER, Yeşim
M./BAYSAL, Başak), İstanbul, 2022, s. 57-79
SCHLEICHER, Rüdiger/REYMANN, Friedrich/ABRAHAM,
Hans Jürgen, Das Recht der Luftfahrt, Bd. 2, Dritte Auflage, Köln Berlin Bonn München, 1966
SEARLE, John R., “Minds, Brains, and Programs”, Behavioral and
Brain Sciences 3, 1980, s. 417-456
https://home.csulb.edu/~cwallis/382/readings/482/searle.minds.brains.programs.bbs.1980.pdf (e.t.: 17.10.2022)
SEVER, Dilşad Çiğdem, “Terörle Bağlantılı Zararlardan Dolayı İdarenin Sorumluluğu”, TBB Dergisi, Y. 2017, S. 133, s. 16
SHIELDS, Allison C., “Managing Artificial Intelligence”, Law Practice 45, Y. 2019, s. 14-15
SIERRA BARRA, Sebastian/DESCHAUER, Martin, “Versuch einer
nichtmenschlichen Anthropologie von Intelligenz”, Autonome Automaten
– Künstliche Körper und artifizielle Agenten in der technisierten
Gesellschaft (Hrsg. GRUBER, Malte-Christian/BUNG, Jochen/ZIEMANN, Sascha), 2. Auflage, Berlin, 2015, s. 61-78
K a y n a k ç a
277
SİRMEN, A. Lâle, Eşya Hukuku, 10. Baskı, Ankara, 2022 (SİRMEN, Eşya)
SİRMEN, A. Lâle, “Ürün Sorumluluğu”, Sorumluluk Hukuku
Sempozyumu Bildirileri Kitabı (Tam Metinler) – 23-24 Haziran 2022,
Antalya (Ed.: ÖĞÜZ, Tufan/ÖZ, Kerem), İstanbul, 2022, s. 63-92 (SİRMEN, Ürün)
SİRMEN, Kâzım Sedat, Hava Araçlarının Tâbiiyeti, Ankara, 2005
(SİRMEN, Hava)
SİRMEN, Kazım Sedat, “Havacılık Alanındaki Gelişmeler 7 Aralık
1944 Tarihli Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi (Chicago Sözleşmesi)’nin Tadil Edilmesi İhtiyacını Ortaya Çıkarmakta mıdır?”, Hava Hukuku Sempozyumu – 15 Aralık 2016 Hacettepe Üniversitesi Hukuk
Fakültesi (Ed. FENDOĞLU, Hasan Tahsin/ŞİT KÖŞGEROĞLU,
Banu), Ankara, 2017, s. 59-70 (SİRMEN, Tadil)
SKANSI, Sandro, Introduction to Deep Learning – From Logical
Calcullus to Artificial Intelligence, Cham, 2018
SOERGEL/SPICKHOFF, Andreas, Bürgerliches Gesetzbuch mit
Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Band 12, Schuldrecht 10, §§
823-853, ProdHG, UmweltHG, Stuttgart, 2005 (SOERGEL/SPICKHOFF/YAZAR)
SORGUCU, Ayhan, Hava ve Uzay Hukuku, gözden Geçirilmiş ve
Güncellenmiş 5. Baskı, Ankara, 2019
SÖZER, Bülent, “Havayolu ile Yapılan milletlerarası Taşımalarda Yolcunun Ölümü ve Yaralanması Sonucundan doğan Zararlardan Taşıyıcının
Sorumluluğu”, BATİDER, C. IX, S. 3, Y. 1978, s. 765-818 (SÖZER, Taşıyıcının Sorumluluğu)
SÖZER, Bülent, “Türk Sivil Havacılık Kanununa İlişkin Bazı Görüşler
ve Değerlendirmeler”, BATİDER, C. XII, S. 2-3, Y. 1984, s. 60-92 (SÖZER,
Kanun)
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
278
SPITZER, Martin, “Der Unternehmer im PHG – Rechtlinienwigrigkeit
des Haftpflichtigen und des zu ersetzenden Sachschadens im Produkthaftungsrecht”, JBl., Y. 125, C. 7, Juli 2003, s. 414-433
STRAUB, Wolfgang, Produktehaftung fürInformationstechnologiefehler, Studien zum Verbraucherrecht, Band 7, Zürich, 2002
SUGOMORI, Yusuke, Java Deep Learning Essentials - Dive in to
the Future of Data Science and Learn How to Build the Sophisticated
Algorithms that are Fundamental to Deep Learning and AI with
Java, Birmingham, 2016
SUGOMORI, Yusuke/KALUZA, Bostjan/SOARES, Fabio
M./SOUZA, Alan M. F., Deep Learning: Practical Neural Networks
with Java – Learning Path, Birmingham, 2017
ŞAHİN CANER, Ayşenur, Türk Borçlar Kanununda Müteselsil
Borçluluk, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Şubat 2017
ŞAŞMAZ, Ayşe Pelin, “İdarenin Sorumluluğu ve Danıştay Kararlarındaki Görünüme Genel Bakış”, JEBPIR, Y. 2016, S. 2, C. 2, s. 211-235
TANDOĞAN, Halûk, Türk Mesuliyet Hukuku (Akit Dışı ve
Akdi Mes’uliyet), Ankara, 1961
TEK, Gülen Sinem, Ulaşım Araçlarının İpoteği, İstanbul, 2012
TEKELİOĞLU, Numan, “Mülkiyeti Saklı Tutma Kaydıyla Satış Sözleşmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 13, S. 137, Y. Ocak 2018, s. 92
TODD, Bryan S., An Introduction to Expert Stsyems, Oxford, 1982
TURING, A. M., “Computing Machinery and Intelligence”, Mind,
Vol. LIX, No. 236, October 1950, s. 433-460
TURNER, Jacob, Robot Rules – Regulating Artificial Intelligence, Switzerland, 2019
United Kingdom Ministry of Defence, Joint Doctrine Note 3/10,
Unmanned Aircraft Systems: Terminology, Definitions and Classification, May, 2010 (United Kingdom, 3/10)
K a y n a k ç a
279
U.S. Department of Transportation, Federal Aviation Administration, Flight Standarts Service, Airplane Flying Handbook (FAA-H8083-3C), Oklahoma, 2021, Chapter: 3 Basic Flight Maneuvers, s. 3-1
vd.
https://www.faa.gov/sites/faa.gov/files/regulations_policies/
handbooks_manuals/aviation/airplane_handbook/00_afh_full.pdf
(e.t.: 28.4.2022)
U.S. Department for Transportation, Unmanned Aircraft System
Service Demand (2015-2035), Literature Review & Projects of Future
Usage, Technical Report, Version 0.1 - September 2013, DOT-VNTSCDoD-13-01 https://irp.fas.org/program/collect/service.pdf (e.t.:
18.9.2022)
ÜLGEN, Hüseyin, Hava Taşıma Sözleşmesi, Ankara, 1987
ÜLGENER, M. Fehmi, Çarter Sözleşmeleri -I- Genel Hükümler –
Sefer Çarteri Sözleşmeleri, İstanbul, 2010
VALAVANIS, Kimon P./KONTITSIS, M., “Chapter 2: A Historical
Perspective on Unmanned Aerial Vehicles”, Advances in Unmanned Aerial Vehicles (Ed. VALAVANIS, Kimon P.), Dordrecht, 2007, s. 15-46
VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J., “Sensors
and Sensing Strategies: Introduction”, Handbook of Unmanned Aerial
Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./ VACHTSEVANOS, George
J.), Vol. 1, Dordrecht, 2015, s. 383 (VALAVANIS/VACHTSEVANOS,
Sensors)
VALAVANIS, Kimon P./VACHSTEVANOS, George J., “UAV
Control: Introduction”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed:
VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 2,
Dordrecht, 2015, s. 527-528 (VALAVANIS/VACHTSEVANOS, UAV
Control)
VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J., “UAV Autonomy: Introduction”, Handbook of Unmanned Aerial Vehicles (Ed:
VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.), Vol. 3,
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
280
Dordrecht, 2015, s. 1723-1724. (VALAVANIS/VACHTSEVANOS,
UAV Autonomy)
VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J., “UAV
Sense, Detect and Avoid: Introduction”, Handbook of Unmanned Aerial
Vehicles (Ed: VALAVANIS, Kimon P./VACHTSEVANOS, George J.),
Vol. 4, Dordrecht, 2015, s. 1813-1816 (VALAVANIS/VACHTSEVANOS, Sense and Avoid)
VERGOUW, Bas/NAGEL, Huub/BONDT, Geert/CUSTERS,
Bart, “Drone Technology: Types, Payloads, Applications, Frequency, Spectrum Issues and Future Developments”, The Future of Drone Use – Opportunities and Threats from Ethical and Legal Perspectives (Ed.
CUSTERS, Bart), The Hague, 2016, s. 21-45
VLADECK, David C., “Machines Without Principles: Liability Rules
and Artificial Intelligence”, Washington Law Review, 89 (1), 2014, s. 117-
150
Von der MÜHLL, Peter, Voraussetzungen und Umfang der
Lufthaftpflicht gegenüber Drittpersonen, Basel, 1950
WAGNER, Gerhard, “Roboter als Haftungssubjekte? Konturen eines
Haftungsrechts für autonome Systeme”, Zivilrechtliche und rechtsökonomische Probleme des Internet und der künstlichen Intelligenz
(Hrsg.: FAUST, Florian/SCHÄFER, Hans-Bernd), Tübingen, 2019, s. 1-
40
WAGNER, Gerhard, “Digitale Ordnungspolitik – Haftung und Verantwortung”, List Forum für Wirtschafts- und Finanzpolitik, Y. 2022,
https://link.springer.com/article/10.1007/s41025-022-00237-8 (e.t.:
15.02.2023) (WAGNER, Digital)
WEIDMAN, Seth, Deep Learning from Scratch – Building with
Phyton from First Principles, the USA, 2019
WERRO, Men Duri, Die Haftung aus Zusammenstaoss von Flugzeugen – unter besonderer Berücksichtigung des schweizerischen
Rechtes, Diss., Zürich, 1978
K a y n a k ç a
281
WESTERMANN, Harm Peter/GRUNEWALD, Barbara/MEIERREIMER, Georg, Erman Bürgerliches Gesetzbuch – Handkommentar
mit AGG, EGBGB (Auszug), Erbbau RG, LPartG, ProdHaftG,
VBVG, VersAusglG und WEG, II, 16., neu bearbeitete Auflage, Köln,
2020 (WESTERMANN/GRUNEWALD/YAZAR)
WHITEMAN, Marjorie M., Digest of International Law, Vol. 9,
Department of State Publication, 1968
WIDMER, Pierre, “Produkthaftung – Konzept und Umsetzung”, Produktsicherheit und Produkthaftung – Neue Herausforderungen für
schweizerische Unternehmen, 31 März 2011 (Hrsg: FELLMANN,
Walter/FURRER, Andreas), Bern, 2011, s. 101-119
WIDMER LÜCHINGER, Corinne, “Apps, Alghoritmen und Roboter in der Medizin: Haftungsrechtliche Herausforderungen”, HAVE
2019, s. 3-15
WIDMER LÜCHTINGER, Corinne/OSER, David, Basler Kommentar Obligationenrecht I, 7. Auflage, Basel, 2020 (WIDMER LÜCHTINGER/OSER/YAZAR)
WILDHABER, Isabelle, “Eine Einführung in die ausservertragliche
Hafrung für Künstliche Intelligenz”, HAVE 2021, s. 28-70
WINIGER, Bénédict, “Product Liability in Switzerland”, European
Product Liability – An Analysis of the State of the Art in the Era of
New Technologies (Ed.: Piotr MACHNIKOWSKI), Plymouth, Mortsel, Portland, 2016, s. 459-478
WOUTERS, Jan/VERHOVEN, Sten, “State Aircraft”, Max Planck
Encyclopedia of Public International Law (MPEPIL), 2011, s. 1-6
https://opil.ouplaw.com/oxlaw/search?conr=Wouters%2C+ Jan&
t:state:client=SmJuAugt0gaJ7fZ2Y0wlylm8p+k=:H4sI AAAA AAAA
AGWQP0/DMBTEX2kRIBBDQTCyMDsTLExtBSJq1FZtEPNr8poaOYl5dv9k6crIF+ELMTOzMTFhVxUg1ZOtO/90d2+fsLtoAEDdM
HRLzgRqTKYkLGoylqsrIQtLXKAShnguEzKioyQVdkBsp LHudid
JpSNbMmYU5lpddql6/zp/3fv4ftmBegSHSZnrsnDWMLXQjJ5wjoHCIgtGlmWR3URwMPGQHub0DCuoRbCvHe
Otonom ve Otomatik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Sistemlerinin Sebep Olduğu Zararlardan Kaynaklanan Sözleşme Dışı Sorumluluk
282
33vdTawmkyY3aQe8KUOMaxly1clEuF i8AQcjINQh83p1Q iV20u
F8Y56i2ljOeAo5xsKC2lpzgmG1rKvdawUHv8dZ3JLU5c6XWYxorh2j
UScoKJa12JdYC/obYjDFwX/x02pwmwZDj2Owi/g7gtZvl/0SU46vR
78TBsP8T94egHgOKY5KgBAAA= (e.t.: 5.3.2022)
WYSS, Lukas, “Der Fehlerbegriff im schweizerischen Produktehaftpflichtgesetz (PrHG) vom 18. Juni 1993”, recht 1996, s. 108-120
YAĞCIOĞLU, Ali Haydar, Haksız Fiil Sebebiyle Aynı Zarardan
Birden Fazla Kimsenin Müteselsil Sorumluluğu, Ankara, 2014
YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, İstanbul, 2009
YEREBASMAZ, Yasin, Yargı Kararları Işığında Hizmet Kusuru –
Kişisel Kusur Ayrımı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2012
YILMAZ, Abdullah/ULVİ, Hayri, “Kentsel Hava Sahasında insansız
Hava Aracı Sistemleri Trafik Kontrol Yönetimi İçin Verilmesi Gereken Hizmetler ve Kullanılabilecek Bazı Teknolojiler”, Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 2022: 4(1), s. 8-18
ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku -
Özel Borç İlişkileri, 21. Bası, İstanbul, 2021
ZORLUOĞLU YILMAZ, Ayça, Tehlike Sorumluluğunda Bedensel Zararlar ve Tazminat, Ankara, 2020
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
