Rekabet Hukukunda Devlet Yardımlarının Denetlenmesi

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR .......................................................................................... VII

İÇİNDEKİLER ....................................................................................... IX

TABLOLAR ........................................................................................ XIII

KISATMALAR...................................................................................... XV

GİRİŞ ........................................................................................................ 1

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE DEVLET YARDIMLARI VE DEVLET YARDIMLARININ DENETLENMESİNİN ÖNEMİ

I. TÜRKİYE’DE DEVLET YARDIMLARI ..................................... 7

A. Devlet Yardımı Kavramı ve Tanımı ..................................................... 7

B. Devlet Yardımı Faaliyetinin Amacı.................................................... 10

C. Devlet Yardımının Unsurları.............................................................. 13

D. Devlet Yardımı Türleri ...................................................................... 14

II. TÜRKİYEDE UYGULANAN DEVLET YARDIMLARI ........... 15

A. Yatırımlar Çerçevesinde Devlet Yardımları........................................ 18

1. Genel Teşvik Uygulamaları ....................................................... 20

2. Bölgesel Teşvik Uygulamaları ................................................... 21

3. Stratejik Yatırımlar .................................................................... 21

B. Yatırımlara Proje Bazlı Verilen Devlet Yardımları ............................. 21

C. İhracat Çerçevesinde Devlet Yardımları ............................................. 24

1. Şirketlere Yönelik Destekler ...................................................... 27

2. İşbirliği Kuruluşlarına Yönelik Destekler ................................... 28

III. TEMEL İLKELER KAPSAMINDA DEVLET YARDIMLARININ DENETLENMESİNİN ÖNEMİ ................. 29

A. Hukuk Devleti İlkesi.......................................................................... 30

B. Eşitlik İlkesi ...................................................................................... 35

C. Ekonomik Kamu Yararına Uygunluk İlkesi ........................................ 37

D. Bütçe ve Hesap Denetimi İlkesi ......................................................... 42

E. Saydamlık ve Hesap Verilebilirlik İlkesi ............................................ 45

F. Rekabetin Korunması İlkesi ............................................................... 47

IV. ARA DEĞERLENDİRME ........................................................... 49

İKİNCİ BÖLÜM

DEVLET YARDIMLARI VE REKABET HUKUKU

I. DEVLET YARDIMLARININ EKONOMİK ETKİLERİ ........... 51

A. Kaynak Dağılımına Etkisi .................................................................. 53

B. Kamu Maliyesine Etkisi .................................................................... 54

C. Gelir Dağılımına Etkisi ...................................................................... 55

D. Bölgeler Arasındaki Gelişmişlik Düzeyine Etkisi ............................... 55

E. Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi ............................................................. 57

F. Rekabet Koşullarına Etkisi ................................................................ 58

II. REKABET HUKUKU ÇERÇEVESİNDE DEVLET YARDIMLARI ............................................................................. 60

A. Devlet Yardımlarının Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri .................... 60

B. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Yasaklanan İşlem ve Fiiller .................................................................................. 61

C. Yasaklanan İşlem ve Fiiller Çerçevesinde Devlet Yardımlarının Değerlendirilmesi .............................................................................. 65

D. Devlet Yardımlarının 4054 Sayılı Kanun Kapsamında Yasaklanmamasının Hukuki Etkileri .................................................. 68

III. ARA DEĞERLENDİRME ........................................................... 71

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ULUSLARARASI YAPILANMALARDA VE TÜRKİYE’DE DEVLET YARDIMLARININ DENETLENMESİ

I. ULUSLARARASI YAPILANMALAR ÇERÇEVESİNDE DEVLET YARDIMLARININ DENETLENMESİ ...................... 73

A. Avrupa Birliği ve Devlet Yardımlarının Denetlenmesi ....................... 74

1. Avrupa Birliği’nde Devlet Yardımlarının Denetlenmesi ............. 75

XI

2. Avrupa Birliği-Türkiye İlişkileri Kapsamında Devlet Yardımları ve Devlet Yardımlarının Denetlenmesi ...................................... 79

a. Ankara Anlaşması ve Katma Protokol................................ 80

b. 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı ................................... 81

c. Katılım Ortaklığı Belgeleri ................................................ 82

d. Ulusal Program ve Avrupa Birliği’ne Katılım İçin Ulusal Eylem Planlarında Devlet Yardımları ................................ 83

e. Avrupa Birliği Komisyonu Tarafından Hazırlanan 2023 Türkiye Raporu ................................................................. 86

B. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları ve Devlet Yardımlarının Denetlenmesini.................................................................................. 87

C. OECD ve Devlet Yardımlarının Denetlenmesi ................................... 90

II. TÜRKİYE’DE DEVLET YARDIMLARININ İZLENMESİ ve DENETLENMESİ ........................................................................ 92

A. 6015 Sayılı Devlet Desteklerinin İzlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Kanun ............................................................................................... 94

1. 6015 Sayılı Kanun’a göre Devlet Yardımlarına İlişkin Başvuru ve Başvuruların İncelenmesi .......................................................... 94

2. Devlet Desteğinin Kötüye Kullanılması ve Kanuna Uygun Olmayan Devlet Desteğinin Geri Alınması ................................ 95

B. 102 Sayılı Devlet Yardımlarının Uygulanması, Koordinasyonu, İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ...................................................................................... 96

1. Devlet Yardımına İlişkin Tekliflerin Yapılması ve Değerlendirilmesi ...................................................................... 97

2. Devlet Yardımlarını İzleme ve Değerlendirme ........................... 97

C. Devlet Yardımları Genel Müdürlüğü .................................................. 97

III. ARA DEĞERLENDİRME ........................................................... 98

SONUÇ.................................................................................................. 101

KAYNAKÇA ........................................................................................ 107

EKLER.................................................................................................. 117