| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Özge ÖZKAN |
| Baskı Tarihi | 2022/06 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 330 |
Ceza Muhakemesi Hukukunda Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanması
Bugünün gülen yüzü, geleceğin umut ışığı olan çocuklarımız; ne yazık ki “suça sürüklenen” sıfatı ile ceza adalet sistemine dâhil olabilmektedirler. Bizler onların okulda olmasını dilerken; onlar adliye koridorlarında belki de daha önce hiç karşılaşmadıkları kişi ve makamlar ile tanışmak zorunda kalmaktadırlar. Gelişmekte olan teknoloji ve sosyal imkânlar, aslında fiziken gözümüzün önünde olan çocuklarımıza ulaşamamamıza ve onların kolaylıkla kriminal kişilerle iletişim kurup bir suç süjesine dönüşmesine neden olmaktadır. Nihayetinde yargılama makamlarının önüne gelen çocuğun, yetişkinlerden ayrı bir yargılama sistemi ile karşılaşmasının gerekliliği, bugün neredeyse tüm hukuk sistemleri tarafından kabul edilen bir gerçekliktir. Bu çalışmada; suça sürüklenen çocuğun muhatap olduğu ayrık hükümler Ceza Muhakemesi Kanunu özelinde incelenerek günümüzde olan ve olması arzu edilen uygulamalara dikkat çekilmiş, çocuğun yüksek yararı ilkesi merkezinde suça sürüklenen çocuğun ceza muhakemesinde korunması fikri her daim dinamik tutulmuştur.
İÇİNDEKİLER
TAKDİM......................................................................................................................... 7
ÖN SÖZ ......................................................................................................................... 9
İÇİNDEKİLER................................................................................................................ 11
TABLOLAR LİSTESİ....................................................................................................... 16
KISALTMALAR ............................................................................................................. 17
GİRİŞ ...................................................................................................................19
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA VE ULUSLARARASI HUKUKTA
ÇOCUK KAVRAMI VE ÇOCUK SUÇLULUĞU
I. ÇOCUK KAVRAMI ................................................................................................ 23
A. Genel Olarak ................................................................................................ 23
B. Uluslararası Hukukta Çocuk Kavramı ........................................................... 26
1. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme............................... 27
2. Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi .................. 32
3. Birleşmiş Milletler Çocuk Adalet Sisteminin Uygulanması Hakkında
Asgari Standart Kurallar (Pekin/Beijing Kuralları) ................................. 33
4. Çocuk Suçluluğunun Önlenmesine İlişkin Birleşmiş Milletler
Yönlendirici İlkeleri (Riyad İlkeleri)........................................................ 35
5. Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Çocukların Korunmasına İlişkin
Birleşmiş Milletler Kuralları (Havana Kuralları) ..................................... 36
C. Türk Hukukunda Çocuk Kavramı.................................................................. 38
1. Türk hukukunda çocuk kavramının tarihçesi......................................... 38
2. 1982 Anayasası’nda çocuk kavramı ...................................................... 41
3. Türk Medeni Kanunu’nda çocuk kavramı.............................................. 43
4. Türk Ceza Kanunu’nda çocuk kavramı .................................................. 46
12 İçindekiler
5. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda çocuk kavramı......................................48
6. Çocuk Koruma Kanunu’nda çocuk kavramı............................................50
a. Korunma ihtiyacı olan çocuk ...........................................................51
b. Suça sürüklenen çocuk....................................................................53
II. ÇOCUK SUÇLULUĞU ............................................................................................54
A. Kavramsal Olarak Suç ve Çocuk Suçluluğu....................................................54
B. Çocuk Suçluluğunun Nedenleri.....................................................................57
1. Bireysel nedenler ...................................................................................59
a. Kalıtımsal nedenler.........................................................................59
b. Cinsiyet ve fiziksel özellikler ............................................................60
c. Yaş ve ergenlik dönemi ...................................................................62
d. Psikolojik nedenler..........................................................................63
2. Çevresel nedenler ..................................................................................66
a. Aile .................................................................................................67
b. Okul ve akran çevresi ......................................................................71
c. Kentleşme ve göç ............................................................................74
d. Diğer nedenler ................................................................................79
C. Çocukların İşlediği Suçlar ..............................................................................81
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK VE
ÇOCUKLARIN CEZAİ SORUMLULUĞU
I. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK.................................................................................87
A. Suça Sürüklenen Çocuk Kavramı...................................................................87
B. Suça Sürüklenen Çocuğun Hakları ................................................................88
1. Masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkı...........................................88
2. İsnat edilen suç konusunu öğrenme hakkı.............................................90
3. Kendisini bizzat ya da bir müdafi aracılığı ile savunma hakkı.................91
4. Makul sürede yargılanma hakkı.............................................................92
5. Kanunla kurulmuş bağımsız ve tarafsız mahkeme tarafından
yargılanma hakkı....................................................................................94
İçindekiler 13
II. TÜRK CEZA KANUNU’NDA ÇOCUKLARIN CEZAİ SORUMLULUĞU .......................... 96
A. Cezai Sorumluluk Kavramı ........................................................................... 96
B. Çocukların Cezai Sorumluluğu ..................................................................... 99
1. 0-12 yaş aralığındaki çocukların cezai sorumluluğu ............................ 102
2. 12-15 yaş aralığındaki çocukların cezai sorumluluğu .......................... 105
3. 15-18 yaş aralığındaki çocukların cezai sorumluluğu .......................... 113
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN YARGILANMASI
I. GENEL OLARAK ÇOCUK YARGILAMASI.............................................................. 117
A. Çocuk Yargılamasına Hâkim Olan İlkeler.................................................... 120
1. Ayrımcılık yasağı.................................................................................. 120
2. Çocuğun üstün yararı .......................................................................... 122
3. Yaşama ve gelişme hakkı..................................................................... 125
4. Çocuğun görüşünün alınması ve kararlara katılımının sağlanması ..... 127
5. Özgürlüğü bağlayıcı cezanın son çare olması ...................................... 129
6. Saygınlık .............................................................................................. 130
7. Takdirilik.............................................................................................. 131
8. Gizlilik .................................................................................................. 133
II. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARIN YARGILANMASINDA ÇOCUKLARA ÖZGÜ
DURUMLAR....................................................................................................... 135
A. Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Uygulanan Tedbirler ........................ 135
1. Koruma tedbirleri................................................................................ 136
a. Yakalama ...................................................................................... 138
b. Gözaltı .......................................................................................... 143
c. Tutuklama..................................................................................... 147
aa. Genel olarak tutuklama koruma tedbiri ................................ 147
bb. Suça sürüklenen çocukların tutuklanması ............................. 152
d. Adli kontrol................................................................................... 158
e. Arama ve elkoyma........................................................................ 165
14 İçindekiler
2. Koruyucu ve destekleyici tedbirler ......................................................168
a. Tedbir kararlarının verilmesi ve yerine getirilmesi........................170
b. Koruyucu ve destekleyici tedbir türleri .........................................174
B. Suça Sürüklenen Çocuğun İfadesinin Alınması ve Sorgusu.........................178
1. Adli görüşme odaları............................................................................178
2. Suça sürüklenen çocuğun ifadesinin alınması......................................181
3. Suça sürüklenen çocuğun sorgusu.......................................................183
C. Suça Sürüklenen Çocuğun Müdafi Seçimi ve Zorunlu Müdafilik ................185
1. Müdafi ve türleri ..................................................................................185
2. Suça sürüklenen çocuğun müdafi yardımından faydalanması.............187
D. Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanmasında Sosyal İnceleme Raporu.....193
1. Sosyal çalışma ve/veya adli destek görevlileri .....................................194
2. Sosyal inceleme raporu........................................................................199
E. Çocuğun Yetişkinlerle Birlikte Suç İşlemesi.................................................203
III. SORUŞTURMA EVRESİNDE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARA ÖZGÜ
DURUMLAR .......................................................................................................207
A. Genel Olarak Soruşturma Evresi.................................................................207
B. Suça Sürüklenen Çocukların Soruşturmasında Görev Alan Makamlar .......208
1. Cumhuriyet savcılığı çocuk bürosu ......................................................208
2. Kolluğun çocuk birimi...........................................................................210
C. Çocuğun Nakli.............................................................................................213
D. Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığına Dair Karar ..................................214
E. Soruşturma Evresinin Sona Ermesi.............................................................217
1. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar.............................................217
2. İddianamenin düzenlenerek kamu davasının açılması .......................221
IV. KOVUŞTURMA EVRESİNDE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARA ÖZGÜ
DURUMLAR .......................................................................................................224
A. Genel Olarak Kovuşturma Evresi ................................................................224
B. Suça Sürüklenen Çocukları Yargılayan Makam: Çocuk Mahkemeleri.........226
1. Çocuk mahkemelerinin tarihçesi..........................................................226
2. Çocuk mahkemeleri ve çocuk ağır ceza mahkemeleri .........................228
İçindekiler 15
a. Çocuk mahkemeleri hâkimleri...................................................... 232
C. Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanmasında Duruşma Aşaması.............. 233
1. Duruşmanın kapalılığı.......................................................................... 234
2. Suça sürüklenen çocuğun duruşmadan bağışıklığı.............................. 236
3. Suça sürüklenen çocuğa disiplin hapsi uygulanamaması.................... 238
4. Duruşma esnasında çocuğun yaş tespiti veya yaşının düzeltilmesi .... 238
D. Suça Sürüklenen Çocukların Yargılanmasında Duruşmadan Sonuç
Çıkarma Aşaması ve Hüküm....................................................................... 240
1. Hüküm çeşitleri ................................................................................... 242
2. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması............................................. 247
a. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının şartları..................... 249
b. Suça sürüklenen çocuğun denetime tabi tutulması ..................... 253
c. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz............... 256
3. Kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi................ 258
4. Hak yoksunluklarının uygulanamaması............................................... 265
5. Tekerrür hükümlerinin uygulanamaması............................................ 267
6. Terörle Mücadele Kanunu’ndaki bazı hükümlerin çocuklar hakkında
uygulanamaması ................................................................................. 269
7. Hapis cezasının ertelenmesi................................................................ 272
E. Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Yargılama Giderleri .............................. 280
F. Kanun Yolları .............................................................................................. 283
G. Zamanaşımı................................................................................................ 286
V. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARLA İLGİLİ ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI .......... 288
A. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi .................................................. 289
B. Uzlaştırma .................................................................................................. 294
C. Önödeme ................................................................................................... 303
D. Seri Muhakeme Usulü................................................................................ 306
E. Basit Yargılama Usulü ................................................................................ 309
SONUÇ VE ÖNERİLER ......................................................................................... 311
KAYNAKLAR....................................................................................................... 319
16 Tablolar Listesi
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Tablo 1. Ceza mahkemelerine yıl içinde açılan dosyalardaki suça sürüklenen
çocuk sayısı, 2020 .........................................................................................78
Tablo 2. Çocuk nüfusunda 100 000 kişideki suça sürüklenen çocuk sayısı,
2013-2020.....................................................................................................82
Tablo 3. Ceza mahkemelerinde suça sürüklenen çocuklara ilişkin verilen
mahkûmiyet kararlarının niteliklerine göre oranları, %, 2013-2020...........245
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
