| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Ejder YILMAZ |
| Baskı Tarihi | 2020/12 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 13,5x21 cm (Roman Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 185 |
Hukuk Dilinin Gelişmesi ve Sadeleşmesi
Prof. Dr. Ejder YILMAZ
Basit bir tanımlama ile dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan, sesli veya yazılı simgeler bütünüdür. Her dil gibi Türkçemiz de, eski Türk kavimlerinin Orta Asya’dan çıkışından bugüne kadarki zaman içerisinde devamlı olarak gelişerek değişmiştir. Bu değişim sırasında dilimiz, Osmanlı döneminde özellikle Arapça ve Farsça sözcüklerin ağır baskısı altında kalmış; giderek halkın anlayamadığı bir dil ortaya çıkmıştır. Bu sakıncalı durum sebebiyle, ondokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru Türkçenin yabancı dillerin etkisinden kurtularak sadeleştirilmesine yönelik bir eğilim ortaya çıkmıştır. Bu eğilim, günümüze kadar yaklaşık yüzelli yıldan beri sürmektedir. Genel olarak dilimizde başlayan sadeleştirme eğilimi, 1920’li yıllardan bu yana hukuk dilimiz bakımından da geçerlidir. Niteliği gereği, durağan ve tutucu olması sebebiyle hukuk dilindeki değişim, genel dildeki değişime oranla daha ağır yürüyen bir süreçtir. Bu nedenle, Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Osmanlı hukuk dilindeki teknik terimlerin yerine, bunların tam karşılığı olan yeni Türkçelerinin bulunması uzunca bir zaman almıştır. Bu arada, hukuk dilinde de ortaya çıkan, “sadeleştirme tarafı olanlar ile olmayanlar” arasındaki yasama organını etkileyen tartışmalar da, hukuk dilindeki sadeleştirme süreci üzerinde etkili olmuştur. Buna bağlı olarak hukuk dilindeki gelişme ve sadeleşme, deyiş yerinde ise “iki ileri - bir geri adımlar” şeklinde ortaya çıkmıştır. Bunun geçmişte yaşanan en önemli örneği, 1924 tarihli ve 491 sayılı Teşkilâtı Esasiye Kanunu’nun dili ile ilgilidir. Şöyle ki: 1945 yılında çıkartılan 4695 sayılı Kanun’la 1924 tarihli Teşkilâtı Esasiye Kanunu, anlam ve kavramda değişiklik yapılmaksızın sadeleştirilmiş şekliyle ve bu kez “Anayasa” adı altında tekrar kabul edilerek Resmi Gazete’de yayınlanmıştı. Bu husus, daha sonra devlet yönetimdeki siyasal değişikliklerin de etkisiyle çok büyük tartışmaların konusu oldu ve 1952 yılında çıkartılan 5997 sayılı “491 sayılı Teşkilâtı Esasiye Kanununun Tekrar Meriyete Konulması Hakkında Kanun” ile, 1945 tarihli 4695 sayılı Kanun (Anayasa) yürürlükten kaldırıldı ve 1924 tarihli Teşkilâtı Esasiye Kanunu yeniden yürürlüğe konuldu. Daha sonraki 1961 tarihli Anayasa ile ise, 1945 tarihli Anayasa’ nın diline dönüldü! Bunun gibi bazı örnekler, daha az önemli olarak, başka kanunlar bakımından da yaşandı durdu. Ancak, bugünden geriye doğru bakıldığında, yüzyıllık zaman kesitinde, “iki ileri - bir geri adımlar” şeklinde de olsa, hukuk dilinin sadeleştirilmesi uğruna yapılan çeşitli çalışmaların, büyük çapta başarıya ulaştığı görülmektedir. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasasının dili, daha sonraki tarihlerde çıkartılan kanunların dilini etkilemiş; özellikle 2000’li yıllarda tümüyle yenilenen, Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve yargılama usulü kanunları gibi temel kanunlarda kullanılan dil sayesinde hukuk dilimiz, 1920’li yıllarda kabul edilen kanunlara oranla büyük ölçüde sadeleşerek halkın da anlayabileceği hale getirilmiştir. Bununla birlikte, hukuk dilinde yüzyıllık kısa zaman aralığında geçmişte yaşananlar, hukuk dilindeki gelişme ve sadeleşmenin devam edeceğini göstermektedir.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.....................................................................................9
İÇİNDEKİLER.......................................................................13
I. GENEL OLARAK DİL...................................................15
II. TÜRKÇENİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE
SADELEŞMESİ..............................................................29
A. TÜRKÇENİN KÖKENİ................................................. 30
B. TÜRKÇE İLE İLGİLİ SÖZLÜKLER ............................ 32
C. TANZİMAT DÖNEMİNDE TÜRKÇECİLİK VE
DİLDE SADELEŞME AKIMI.......................................39
1. Tanzimata Kadar Süren Yeni Batı Türkçesi
Dönemi ve Osmanlıca.............................................. 39
2. Tanzimatla Başlayan Türkçecilik (Öztürkçecilik)
Akımı........................................................................50
D. DİL KONUSUNDA CUMHURİYET DÖNEMİNDEKİ
GELİŞMELER................................................................ 57
III. HUKUK DİLİNDEKİ GELİŞMELER.............................67
A. GENEL OLARAK HUKUK DİLİ VE
ÖZELLİKLERİ............................................................... 67
B. HUKUK DİLİNDE GELİŞMELERE BAĞLI ORTAYA
ÇIKAN ZENGİNLEŞMELER........................................69
1. Hukuk Dilinde Gelişme ve Zenginleşmeyle
İlgili Olarak Cumhuriyet Dönemi Öncesı̇ne
Ait Bazı Örnekler..................................................... 70
2. Hukuk Dilinde Cumhuriyet Dönemindeki
Gelişmeler ............................................................... 81
IV. HUKUK DİLİNDE SADELEŞME..................................84
A. SADELEŞME İHTİYACI .............................................. 84
İçindekiler
| 14
B. HUKUK DİLİNDE SADELEŞTİRME
ÇALIŞMALARI ............................................................. 90
C. SADELEŞME EVRELERİ........................................... 106
D. DİLİ AÇISINDAN 1924 ANAYASASININ
BAŞINA GELENLER veya HUKUK DİLİNDEKİ
SADELEŞMEDE DERS ALINMASI GEREKEN
“İKİ İLERİ - BİR GERİ ADIMLAR”IN İLGİNÇ
BİR ÖRNEĞİ................................................................ 111
1. 1924 TARİHLİ “TEŞKİLÂTI ESASİYE
KANUNU”NUN TÜRKÇELEŞTİRİLMESİ
YOLUYLA ONUN YERİNE KONULAN
“ANAYASA” ADLI 1945 TARİHLİ
4695 SAYILI KANUN ............................................ 112
2. “1945 TARİHLİ ve 4695 SAYILI ANAYASA”NIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASI ve “491 SAYILI
TARİHLİ TEŞKİLÂTI ESASİYE KANUNUNUN
TEKRAR MERİYETE KONULMASI HAKKINDA”
1952 TARİHLİ 5997 SAYILI KANUN ................... 119
E. 1961 ANAYASASININ DİLİ ve HUKUK
DİLİNİN SADELEŞTİRİLMESİNE ETKİSİ .............. 128
F. 1982 ANAYASININ DİLİ VE HUKUK DİLİNİN
SADELEŞTİRİLMESİNE ETKİSİ .............................. 133
1. Türk Medeni Kanunu’nun Dili:............................. 134
2. Türk Borçlar Kanunu’nun Dili:............................... 137
3. Türk Ticaret Kanunu’nun Dili:.............................. 139
4. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Dili: ............... 142
5. Türk Ceza Kanunu’nun Dili:................................. 143
6. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Dili: .................... 144
V. SONUÇ .........................................................................147
KAYNAKÇA .......................................................................153
Prof. Dr. Ejder YILMAZ’IN YAYINLARI .........................161
Prof. Dr. Ejder YILMAZ’ın YAŞAM ÖYKÜSÜ ................183
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
