Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Seyhan SELÇUK
ISBN: 9786050502930
297,50 TL 350,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Seyhan SELÇUK
Baskı Tarihi 2018/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

UH297
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali
Dr. Seyhan SELÇUK
2018/05 Baskı, 432 Sayfa,
ISBN 978-605-05-0293-0


4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (MTK) ile 2001 yılında Türk Hukukuna giren değişiklikler, o güne kadar 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) çerçevesinde bilinen/alışılan kalıpları aşmanın ilk adımını oluşturmuştur. Hakem kararlarına karşı iptal davası açılması yolu MTK ile mevzuatımıza dahil olmuştur. Nitekim bundan önce hakem kararlarının temyizi söz konusu idi. Yaklaşık on yıl süren bu deneyimin ardından bu kez 1 Ekim 2011 yılında yürürlüğe giren HMK, iç (yerli, ulusal) tahkim bakımından MTK'ya paralel hükümler getirmiştir. Böylece MTK ile başlayan süreç, HMK m. 407 - 444 hükümleri ile devam etmiştir.

"Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na Göre Hakem Kararlarının İptali", bu yeni hükümlerin kuşkusuz en önemlilerinden birisidir. Yukarıda belirtildiği üzere, ilke olarak HMK'nın tahkim hükümleri MTK'yı izlemekle birlikte, ondan ayrılan yönleri de mevcuttur. Bu bakımdan hakem kararlarının iptali konusu da özel bir önem taşımaktadır. MTK ve HMK'nın bu konudaki hükümleri pek çok ortak yön taşımakla birlikte, HMK m. 439 hükmü, birçok bakımdan MTK'dan bağımsız bir incelemeyi gerektirmektedir. (Önsöz'den)


Kitabın Bölüm Başlıkları

  • Giriş
  • İptal Davasının Amacı, Hukuki Niteliği ve İptal Sebepleri
  • İptal Davasına İlişkin Usul Hükümleri, İptal Davasının Sonuçları ile İptal Davasına İlişkin Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanması

ÖNSÖZ

Bir uyuşmazlık çözüm yolu olan tahkim müessesesi, bütün Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de giderek gelişmekte; bunun için yeni yeni yasal düzenlemeler yapılmakta ve uygulama da buna göre şekillenmektedir. Ülkemizde tahkim müessesesini düzenleyen mevzuat, uzun süre, esas itibariyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinden (HUMK   m. 515-536) ibaret kabul edilmekteydi. Ancak, uluslararası ticaretin, globalleşmenin de etkisiyle hızla yaygınlaşması sonucu HUMK’ndaki tahkim hükümleri, çağın gerisinde kalarak zamanla yetersiz hale geldi. Ayrıca, tahkim kararlarının da hukuki denetim makamı olan Yargıtay’ın, tahkimle ilgili HUMK hükümlerini, tahkim yargılamasında (emredici hükümler dışında) taraf iradesinin egemen olduğu gerçeğini gözardı ederek muhafazakâr bir bakış açısı ile yorumlayıp uygulaması ve özellikle, HUMK’nun 533. maddesindeki kanun yolu sebeplerini genişletici şekilde verdiği 28.01.1994 tarihli ve 4/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı sonrasında, tahkimde yeni yasal düzenleme arayışlarına başlandı.

Bu arada, tahkimle ve özellikle milletlerarası tahkimle ilgili olarak diğer ülkelerde de yaşanan benzeri sorunlara çözüm olmak üzere, Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Komisyonu (Uncitral), üye ülkelere bir “Tahkim Kanunu Örneği” sundu ve pekçok ülke, bu örnek kanunu ya aynen benimseyerek veya bazı değişiklikler yaparak kendi tahkim kanunu olarak yürürlüğe koydu. Ülkemizde de, işbu satırların yazarının başkanlık ettiği bir Bilim Komisyonu, anılan “Uncitral Kanun Örneği”ni esas alarak ve kısmen İsviçre’nin Milletlerarası Özel Hukuk Hakkında Federal Kanunu’ndan da yararlanarak bir “Milletlerarası Tahkim Kanunu Tasarı Taslağı” hazırladı[1]. Bu Tasarı Taslağı, daha sonra üzerinde yapılan çeşitli çalışmalardan sonra Bakanlık Kanun Tasarısı haline getirilerek TBMM’ne sunuldu ve bunun sonucunda, 2001 tarihli ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (MTK) kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun getirdiği en önemli değişiklerin başında, “hakem kararlarına karşı (tek) kanun yolu” olarak kabul edilen “iptal davası” gelmektedir (MTK m.15). İptal davasının önemli özelliği, iptal sebeplerinin, tahkim müessesesinin ruhuna uygun olarak, esas itibariyle şeklî kurallarla sınırlı olmasıdır ki bu düzenleme, 1086 sayılı HUMK m.533’deki sebeplerden farklı olarak (eski dönemdeki gibi mahkemenin -Yargıtay’ın-) geniş denetim yetkisine olanak vermeyen bir düzenlemedir.

Buna göre, verilen tahkim kararını doğru bulmayan taraf, görevli/yetkili mahkemede (MTK m.15,A,I) bir iptal davası açar; davayı gören mahkeme, MTK m.15,A,II’de belirtilen sınırlı sayıdaki sebeplerle bağlı olarak inceleme yaparak kararını verir. İptal davası üzerine verilen karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir; temyiz incelemesi de, MTK m.15,A,II’de sayılan sebeplerle sınırlı olarak yapılır.

Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun uygulandığı tahkimlerde iptal davası açılması kabul edilmesine rağmen, bu Kanun’un yayınlanmasından itibaren sadece iç tahkim bakımından geçerli hale gelen HUMK’nun tahkimdeki kanun yolu sistemi, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) kadar sürdü. HMK, kanun yolu sistemi bakımından (HUMK m.533’de öngörülen sistemi değil), MTK’nun sistemini benimsedi.

HMK m.439,1’e göre, “hakem kararlarına karşı yalnızca iptal davası açılabilir” ve iptal sebepleri, HMK m.439,2’de sayılan şeklî ve sınırlı hallerden ibarettir. İptal davası üzerine verilen karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir; temyiz incelemesi de, HMK m.439,2’de sayılan sebeplerle sınırlı olarak yapılır. HMK m.439,2’de gösterilen sebepler, (sözel küçük bazı farklılıklarla) MTK m.15,A,II’nin saydığı sebeplerle aynıdır. İptal davası üzerine verilen karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir; temyiz incelemesi de, HMK m.439,2’de sayılan sebeplerle sınırlı olarak yapılır (HMK m.439,6).

Yukarıda özetlenen bu gelişmelerden de anlaşıldığı üzere, bugünkü sistemimize göre hakem kararlarına karşı (tek) kanun yolu, iptal davasından ibarettir ve iptal (kanun yolu) sebepleri sınırlıdır. Yapılan bu yeni düzenleme sonucunda (eski) HUMK dönemine oranla, daha iyi bir düzenleme getirilmiş olmakla birlikte, (yeni) HMK’nun iptal davası ile ilgili hükümlerinin anlaşılmasında ve yorumunda öğretide değişik görüşler ortaya çıktığı gibi mahkeme uygulamasında da çeşitli tereddütler bulunmaktadır.

İşte bu sebeple, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali” konusu, Seyhan Selçuk’a, Doktora Danışmanı Prof. Dr. Sema Taşpınar Ayvaz tarafından doktora tez konusu olarak verilmişti. Seyhan Selçuk, çok sayıdaki yerli ve yabancı kaynaktan ve bu arada tezi için çeşitli kereler gittiği İngiltere’deki üniversitelerde yaptığı araştırmalardan da yararlanarak uzun süren titiz çalışmaları sonucunda doktora tezini tamamladı ve doktora sınavlarının son aşamasını da başarı ile tamamlayarak “hukuk doktoru” unvanını aldı.

Şimdi kitap haline gelen elinizdeki eserde de bizzat göreceğiniz üzere Dr. Selçuk, “iptal davası”nı her yönüyle ayrıntılı bir şekilde incelemiş, öğretide ve uygulamada çeşitli konularda ortaya çıkan tereddütler hakkındaki bilimsel gerekçeli, doyurucu kişisel görüşlerini ve olması gereken hukuk bakımından yaptığı önerilerini açık ve seçik bir şekilde dile getirmiştir.

“Yüksek seviyeli” olarak değerlendirdiğim bu doktora tezi nedeniyle Dr. Selçuk’u, tebrik ediyor ve Türk Hukukuna yaptığı katkılar nedeniyle kendisine teşekkür ediyorum.

Bilim adamı olarak öteden beri, doktora tez çalışmalarını, “Tez Danışmanı” ile birlikte yaratılan eserler olarak görürüm. Elinizdeki doktora tezinin ulaştığı “yüksek seviye”de Prof. Dr. Sema Taşpınar Ayvaz’ın büyük katkısının varlığı şüphesizdir. Bu sebeple, tebrik ve teşekkürüm Prof. Dr. Sema Taşpınar Ayvaz için de aynen geçerlidir. Başka bir deyişle, bu eser, “İyi Usta ile “İyi Çırak” birlikteliğinin sonucudur. Bu birlikteliğin, bütün doktora tez çalışmalarına örnek olmasını dilerim.

Prof. Dr. Ejder YILMAZ

Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Medenî Usul ve İcra İflâs Hukuku Anabilim Dalı Başkanı



[1]      Bu konuda bkz. Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir mi? Sempozyum, Bildiriler - Tartışmalar, Ankara 1997; Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir mi? II, Taslaklar - Tartışmalar - Öneriler, Ankara 1999. 



ÖNSÖZ

Tahkim, devlet yargısına alternatif ve Türk Hukuku bakımından son yıllarda gittikçe daha çok önem kazanan bir yargılamadır. Özellikle uluslararası uygulama alanı bakımından tercih edilen tahkimle ilgili olarak 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (MTK) ile 2001 yılında Türk Hukukuna giren değişiklikler, o güne kadar 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) çerçevesinde bilinen/alışılan kalıpları aşmanın ilk adımını oluşturmuştur. Hakem kararlarına karşı iptal davası açılması yolu MTK ile mevzuatımıza dahil olmuştur. Nitekim bundan önce hakem kararlarının temyizi söz konusu idi. Yaklaşık on yıl süren bu deneyimin ardından bu kez 1 Ekim 2011 yılında yürürlüğe giren HMK, iç (yerli, ulusal) tahkim bakımından MTK’ya paralel hükümler getirmiştir. Böylece MTK ile başlayan süreç, HMK m. 407-444 hükümleri ile devam etmiştir.

Elinizdeki doktora tezinin konusunu oluşturan “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının İptali”, bu yeni hükümlerin kuşkusuz en önemlilerinden birisidir. Yukarıda belirtildiği üzere, ilke olarak HMK’nın tahkim hükümleri MTK’yı izlemekle birlikte, ondan ayrılan yönleri de mevcuttur. Bu bakımdan hakem kararlarının iptali konusu da özel bir önem taşımaktadır. MTK ve HMK’nın bu konudaki hükümleri pek çok ortak yön taşımakla birlikte, HMK m. 439 hükmü, birçok bakımdan MTK’dan bağımsız bir incelemeyi gerektirmektedir.

Devlet yargısına oranla pek çok avantaj içeren tahkimi tercih eden taraflar, herşeyden önce devlet yargısına başvurma yolunu bertaraf etmeyi amaçlarlar. Ancak yargılama sonunda, tarafların çeşitli nedenlerle hakem kararına karşı bazı çekince veya itirazları olması mümkündür. “Kesin hüküm” gücüne kavuşacak hakem kararının yargısal denetimi, taraflar için aynı zamanda bir güvencedir. İşte bu denetimin şekli hakem kararlarının “iptali”dir. Bu noktada hakem kararı ile devlet mahkemesinin karşı karşıya gelmesi söz konusu olup, bu ilişkinin sınırlarını ve hakem kararının hangi hallerde ortadan kaldırılacağını belirlemek önem kazanmaktadır. Türk Hukuku bu konuda kuramsal olarak bir tercih ve yeni bir düzenleme yapmış olmakla birlikte, konu yine Türk hukuk uygulamasından kaynaklanan bazı özel zorluk ve sorunlar ne­deniyle hararetli tartışma ve görüş ayrılıklarına neden olmuştur. Herşeyden önce istinaf (bölge adliye) mahkemelerinin göreve başlaması, HMK’nın yürürlüğe girmesinden beş yıl sonra, ancak 20 Temmuz 2016’da mümkün olabilmiştir. HMK’da bu konuda özel bir geçiş düzenlemesi bulunmaması nedeniyle, en azından bu süre içinde, HUMK hükümlerinin mi yoksa HMK’nın mı uygulanacağı, dolayısıyla hakem kararlarının iptal mi edileceği yoksa bu kararlara karşı temyiz yoluna mı başvurulacağı; ayrıca bu konuda hangi mahkemelerin görevli olacağı gibi pek çok konu tartışılmıştır. O nedenle hakem kararlarının iptali sebepleri, usulü veya bu yolun özellikleri çok fazla inceleme ve irdeleme konusu yapılamadan, bir anlamda usule ilişkin tartışmalarla zaman geçirilmiştir. Dolayısıyla hakem kararlarının iptali konusundaki sorunlar belki de bundan sonra daha etraflıca su yüzüne çıkacaktır.

Lisans döneminde öğrencim olduktan sonra yollarımızın tekrar KKTC’de Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde kesiştiği Dr. Seyhan Selçuk ile önce yüksek lisans tezini tamamladık. Ardından aynı üniversitede çalışmaya devam ettiğimiz Dr. Seyhan Selçuk, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde doktora öğrencisi olmuştur. Dr. Seyhan Selçuk, yukarıda bir kısmına değinilen pek çok sorun içeren, zor ve çetrefil bir konuyu doktora tezi olarak seçmiş; bu amaçla da olağanüstü bir çaba göstermiştir. Kendi olanaklarıyla yurt dışında çalışmalar yapmış, zengin bir kay­nakça ile tezini güçlü bir şekilde ve derinlemesine işlemiştir. Böylece doktora tezinden beklenen özgün ve son derece başarılı bir çalışma ortaya çıkmıştır. Tezde zaman zaman yaşadığımız bilimsel görüş ayrılıkları karşısında kendi görüşlerini savunmuştur. Bu denli ağır ve zor bir çalışmanın altına gir­mekten kaynaklanan ve aslında doktora tezlerinin vazgeçilmezi olan güvensizlik ve yılgınlık duygularıyla da baş etmeyi becermiştir.

Dr. Seyhan Selçuk, tezde hakem kararlarına karşı başvurulacak iptal davasının hukukî niteliği, özellikleri, iptal sebepleri, yargılama usulü ve iptal davasının zaman bakımından uygulanması konularını ayrıntılı bir şekilde incelemiştir. Hatta tezin savunulmasından sonra 7101 sayılı Kanunla HMK’da yapılan değişiklikler de elinizdeki kitaba işlenmiştir. O nedenle tez, yazımı sırasında ve sonrasında uzun soluklu bir süreç içerisinde ortaya çıkmıştır.

Azimli, gayretli, dikkatli ve özenli çalışmasıyla son derece başarılı bir tez ortaya çıkaran Dr. Seyhan Selçuk’u kutluyor; bilimsel çalışma için olmazsa olmaz olan kaygı, kuşku ve merakının bundan sonraki çalışmalarının da dinamosu olmasını diliyorum.

Prof. Dr. Sema TAŞPINAR AYVAZ

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Medenî Usul ve İcra İflâs Hukuku Anabilim Dalı

İÇİNDEKİLER XV

KISALTMALAR XXIII

GİRİŞ 1

§ 1. TAHKİMİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE DÜZENLENİŞİ 1

A. Tahkimin Tanımı 1

B. Tahkim Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 6

I. Maddi Hukuk Sözleşmesi Görüşü 8

II. Usul Hukuku Sözleşmesi Görüşü 12

III. Karma Nitelikli Sözleşme Görüşü 17

IV. Görüşümüz 18

C. Türk Hukukunda Tahkimin Düzenlenişi 25

I. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndan Önceki Düzenleme 25

1. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’ndaki Düzenleme 25

2. Milletlerarası Tahkim Kanunu’ndaki Düzenleme 27

II. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki Düzenleme 29

§ 2. HAKEM KARARI KAVRAMI, İPTAL DAVASINA TÂBİ OLAN KARARLAR VE HAKEM KARARININ ETKİLERİ 32

A. Hakem Kararı Kavramı 32

B. Karar Türleri ve İptal Davasına Tâbi Olan Kararlar 34

I. Karar Türleri 34

1. Nihaî Karar-Ara Karar 34

2. Kısmî Karar-Tam Karar 36

3. Geçici Hukuki Koruma Kararı 41

II. İptal Davasına Tâbi Olan Kararlar 43

C. Hakem Kararının Etkileri 46

I. İcra Edilebilirlik Etkisi 47

II. Bağlayıcılık Etkisi 48

III. Kesin Hüküm Etkisi 49

1. Şekli Anlamda Kesin Hüküm 50

2. Maddi Anlamda Kesin Hüküm 53


BİRİNCİ BÖLÜM

İPTAL DAVASININ AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE İPTAL SEBEPLERİ


§ 3. İPTAL DAVASININ AMACI 57

§ 4. İPTAL DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 61

A. Kanun Yolu Olup Olmadığı 61

I. Kanun Yolunun Tanımı Bakımından 61

II. İptal Davasının Görüleceği Mahkeme Bakımından 65

B. İnşaî Bir Dava Olup Olmadığı 68

C. Kendine Özgü Bir Hukuki Çare Olup Olmadığı 72

§ 5. HAKEM KARARININ İPTALİ SEBEPLERİ 75

A. Genel Olarak İptal Sebepleri 75

I. İptal Sebeplerinin Usule İlişkin Olması 77

II. İptal Sebeplerinin Sınırlı Sayıda Olması 79

III. İptal Hakkının Dürüstlük Kuralına Uygun Olarak Kullanılması 83

B. İptal Sebepleri 87

I. Taraflardan Birinin Ehliyetsiz Olması veya Tahkim Sözleşmesinin Geçersiz Olması 87

1. Taraflardan Birinin Ehliyetsiz Olması 88

2. Tahkim Sözleşmesinin Geçersiz Olması 92

a. Tahkim Sözleşmesi 93

b. Tahkim Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları 97

aa. Yazılılık 97

bb. Tahkim İradesinin Kayıtsız Şartsız (Kesin) Olması 107

cc. Uyuşmazlığın Belirli Olması 111

c. Tahkim Sözleşmesinin Asıl Sözleşmeden Bağımsızlığı İlkesi 113

II. Hakem Seçiminin Kanuna veya Tahkim Sözleşmesine Aykırı Olması 116

1. Hakem Sayısı 119

2. Hakem Seçim Usulü 123

a. Hakemin Tahkim Sözleşmesinde İsmen Gösterilmesi 123

b. Hakemin Taraflarca Sonradan Seçileceğinin Kararlaştırılması 126

aa. Tek Hakem Seçilmesi 127

bb. Birden Fazla Hakem Seçilmesi 128

c. Hakem Seçiminin Bir Kurum veya Üçüncü Kişiye Bırakılması 133

d. Tahkim Sözleşmesinde Hakem Seçiminin Belirlenmiş Olması 135

e. Tahkim Sözleşmesinde Hakem Seçimine İlişkin Bir Açıklık Bulunmaması 137

III. Hakem Kararının Tahkim Süresi İçinde Verilmemiş Olması 139

1. Tahkim Süresinin Başlangıcı ve Uzatılması 147

a. Tahkim Süresinin Başlangıcı 147

aa. Tahkim Süresinin Başlangıcının Taraflarca Kararlaştırılmamış Olması 148

bb. Tahkim Süresinin Başlangıcının Taraflarca Kararlaştırılmış Olması 151

b. Tahkim Süresinin Uzatılması 151

aa. Tahkim Süresinin Taraflarca Uzatılması 151

bb. Tahkim Süresinin Mahkeme Tarafından Uzatılması 160

2. Tahkim Süresinin Sona Ermesi 164

IV. Hakem veya Hakem Kurulunun Kendi Yargı Yetkisiyle (Competence-Competence) İlgili Yanlış Karar Vermesi 165

1. Genel Olarak 165

2. Yargı Yetkisine İlişkin İtirazın Niteliği ve İtirazda Bulunma Süresi 167

a. Yargı Yetkisine İlişkin İtirazın Niteliği 168

b. Yargı Yetkisine İtirazda Bulunma Süresi 171

3. Yargı Yetkisiyle İlgili Hakem Kararı 177

a. Yargı Yetkisinin Bulunmadığına Karar Vermesi 177

b. Yargı Yetkisinin Bulunduğuna Karar Vermesi 180

V. Hakem veya Hakem Kurulunun Tahkim Sözleşmesi Dışında Kalan Bir Konuda Karar Vermesi, Talebin Tamamı Hakkında Karar Vermemesi veya Yetkisini Aşması 182

1. Tahkim Sözleşmesi Dışında Kalan Bir Konuda Karar Verilmesi 182

2. Talebin Tamamı Hakkında Karar Verilmemesi 187

a. Talebin Tamamı Hakkında Karar Verilmemesi 187

b. HMK m. 437/4’e göre Tamamlama Talebinde Bulunulmadan Bu iptal Sebebine Başvurulabilip Başvurulamayacağı 189

3. Yetkinin Aşılması 195

VI. Tahkim Yargılamasının Usulüne Uygun Yürütülmemesi ve Bu Durumun Kararın Esasına Etki Etmesi 202

1. Tahkim Yargılamasının Usulüne Uygun Yürütülmemesi 203

2. Usule Aykırılığın Kararın Esasına Etki Etmesi 206

VII. Tarafların Eşitliği İlkesine ve Hukuki Dinlenilme Hakkına Uyulmaması 210

1. Genel Olarak 210

2. Adil Yargılanma Hakkının Tahkimde Geçerli Olup Olmadığı 212

3. Tarafların Eşitliği ve Hukuki Dinlenilme Hakkına Uyulmaması 216

a. Tarafların Eşitliği İlkesine Uyulmaması 216

aa. Tahkimde Eşitlik İlkesinin Uygulanması 216

bb. Tahkimde Eşitlik İlkesinin İhlali Sayılan Haller 218

b. Hukuki Dinlenilme Hakkına Uyulmaması 225

aa. Tahkimde Hukuki Dinlenilme Hakkının Uygulanması 225

bb. Tahkimde Hukuki Dinlenilme Hakkının İhlali Sayılan Haller 228

VIII. Uyuşmazlığın Türk Hukukuna Göre Tahkime Elverişli Olmaması 237

1. Tahkime Elverişlilik 238

2. Sübjektif Tahkime Elverişlilik ve Objektif Tahkime Elverişlilik 240

a. Sübjektif Tahkime Elverişlilik 240

b. Objektif Tahkime Elverişlilik 241

3. Tahkime Elverişli Olmayan Konular 242

a. Taşınmaz Üzerindeki Ayni Haklardan Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 243

b. Taraf İradesine Tâbi Olmayan İşlerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 245

IX. Kararın Kamu Düzenine Aykırı Olması 253

1. Kamu Düzeni Kavramı 253

2. Bir İptal Sebebi Olarak Kararın Kamu Düzenine Aykırı Olması 256

a. Yabancı Düzenlemelerde Kamu Düzeni 256

b. Türk Hukukunda Kamu Düzeni 260


İKİNCİ BÖLÜM

İPTAL DAVASINA İLİŞKİN USUL HÜKÜMLERİ, İPTAL DAVASININ SONUÇLARI İLE İPTAL DAVASINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI

§ 6. İPTAL DAVASINA İLİŞKİN USUL HÜKÜMLERİ 269

A. İptal Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 269

I. İptal Davasında Görevli Mahkeme 269

1. 5235 Sayılı Kanun’da Yapılan Düzenlemeden Önceki Durum 272

2. 5235 Sayılı Kanun’da Yapılan Düzenlemeden Sonraki Durum 273

a. Bölge Adliye Mahkemeleri Göreve Başlayıncaya Kadarki Durum 274

b. Bölge Adliye Mahkemeleri Göreve Başladıktan Sonraki Durum 275

3. 7101 sayılı Kanun’da Yapılan Düzenlemeden Sonraki Durum 281

II. İptal Davasında Yetkili Mahkeme 283

1. Genel Olarak 283

2. Tahkim Yeri Mahkemesinin Yetkisinin Kesin Olup Olmadığı 286

B. İptal Davası Açma Süresi 289

I. Düzeltme, Tavzih veya Tamamlama Talep Edilmemiş Olması Halinde 292

II. Düzeltme, Tavzih veya Tamamlama Talep Edilmiş Olması Halinde 293

1. Düzeltme veya Tavzih Talep Edilmesi Halinde 295

2. Tamamlama Talep Edilmesi Halinde 298

C. İptal Davası Açma Hakkından Feragat 300

I. Genel Olarak Kanun Yollarından Feragat 302

II. İptal Davası Açma Hakkından Feragatin Mümkün Olup Olmadığı 307

III. İptal Davası Açma Hakkından Feragat 311

1. Hakem Kararının Verilmesinden Önce 311

2. Hakem Kararının Verilmesinden Sonra 316

D. İptal Davasında Yargılama Usulü ve İptal Sebeplerinin İleri Sürülmesi 321

I. İptal Davasında Yargılama Usulü 321

II. İptal Sebeplerinin İleri Sürülmesi 323

E. İptal Davasının Hakem Kararının İcrasına Etkisi 328

§ 7. İPTAL DAVASINDA MAHKEMENİN KARARI ve KARARA KARŞI BAŞVURU YOLLARI 334

A. İptal Davasında Mahkemenin Kararı 334

I. Hakem Kararının İptali 336

1. Hakem Kararının Tamamen İptali 336

2. Hakem Kararının Kısmî İptali 336

a. Genel Olarak 336

b. İptal Sebepleri Bakımından Uygulanması 339

3. İptal Kararının Sonuçları 342

II. İptal Talebinin Reddi 346

B. İptal Davası Sonucunda Verilen Karara Karşı Kanun Yolları 346

I. Temyiz Yolu 349

II. Yargılamanın İadesi 351

§ 8. İPTAL DAVASINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 357

A. Genel Olarak 358

B. Tahkime İlişkin Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanması 363

I. Öğretideki Görüşler 363

II. Öğretideki Görüşlerin Değerlendirilmesi 365

C. İptal Davasına İlişkin Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanması 370

I. Yargıtay’ın İptal Davasına İlişkin Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanmasındaki Yorumu 370

1. Yargıtay’ın Tahkim Sözleşmesinin Yapıldığı Tarihi Esas Alan Yorumu 370

2. Yargıtay’ın Hakem Kararının Verildiği Tarihi Esas Alan Yorumu 372

3. Yargıtay’ın Hakem Kararının İptal Davasına Konu Oluşturacağı Yönündeki Yorumu 372

II. Yargıtay’ın Yorumlarının Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 373

SONUÇ 383

KAYNAKÇA 387


KAYNAKÇA

Abdulla, Z.: The Arbitration Agreement, Chapter 2, International Arbitration in Switzerland, A Handbook for Practitioners, ed. Gabrielle Kaufmann-Kohler & Blaise Stucki, Kluwer Law International 2004

Abedian, H.: Judicial Review of Arbitral Awards in International Arbitration- A Case for an Efficient System of Judicial Review (Jour. Int. Arb., Vol. 28, No.6, 2011, pp.553-590)

Akcan, R.: Usul Kurallarına Dayanan Temyiz Nedenleri, Ankara 1999

Akıllıoğlu, T.: Yasaların Zaman Bakımından Uygulanması (Amme İdaresi Dergisi 1984/3, s. 36-45)

Akıncı, Z.: Milletlerarası Tahkim, 4. B., İstanbul 2016

Akıncı, Z.: Gerekçesiz Hakem Kararları Türkiye’de Tenfiz Edilebilir Mi? (İBD 1996/1-2-3, s. 82-91) (Akıncı, Gerekçe)

Akıncı, Z.: Milletlerarası Özel Hukukta İnşaat Sözleşmeleri, İzmir 1996 (Akıncı, İnşaat Sözleşmeleri)

Akıncı, Z.: Adalet Bakanlığı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda İç Tahkim (m.411-448) Paneli, 23 Mart 2007, (s. 30-43) (Akıncı, İç Tahkim)

Akıncı, Z.: Hakemlerin Esasa Uygulanacak Hukukun Devlet Yargısınca Denetlenmesi (BATİDER 1994/3, s. 119-146) (Akıncı, Denetleme)

Akil, C.: Genel Hatlarıyla Alman Medeni Yargılama Hukukunda Kısmi Hüküm (İÜHFM 2012/1, s. 179 – 202)

Akil, C.: Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 18.7.2007 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi (TAAD 2012/8, s. 21-43) (Akil, Zaman Bakımından)

Akipek, J. G./Akıntürk, T./Ateş Karaman, D: Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 9. B., C., I, İstanbul 2012

Akkaya, T.: Medenî Usûl Hukukunda İstinaf, Ankara 2009

Akyol Aslan, L.: Medenî Usul Hukukunda Davadan Feragat, Ankara 2011

Alangoya, Y.: UNCITRAL Tahkim Yönetmeliği Hakkında (Prof. Dr. İlhan Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990, s. 1-39)

Alangoya, Y.: Medenî Usul Hukukunda Tahkimin Niteliği ve Denetlenmesi, İstanbul 1973 (Alangoya, Tahkim)

Alangoya, Y.: Medeni Usûlün Amacı ve Sosyal Karakteri Açısından Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi (Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı V Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı Değerlendirmesi, Ankara 8-9 Eylül 2006, s. 33-54) (Alangoya, Medeni Usulün Amacı)

Alangoya, Y.: Medenî Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul 1979 (Alangoya, Vakıalar ve Deliller)

Albayrak, H.: Tahkimde Kanun Yolları, (Terazi HD 2008/18, s.59-88)

Ansay, S. Ş.: Hukuk Yargılama Usulleri, Ankara 1960

Arslan, R.: (ICC X. Milletlerarası Tahkim Semineri, Ankara 2012, s. 23-53)

Arslan, R.: Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi (İade-i Muhakeme), Ankara 1977 (Arslan, Yargılamanın Yenilenmesi)

Arslan, R.: Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, Ankara 1989                (Arslan, Dürüstlük Kuralı)

Arslan, R./ Tanrıver, S.: Yargı Örgütü Hukuku, Ankara 2001

Arslan, R./ Yılmaz, E./ Taşpınar Ayvaz, S.: Medeni Usul Hukuku, 2. B., Ankara 2016

Asouzu A. A.: The National Arbitration Law and International Commercial Arbitration: The Indespensability of the National Court and the Setting Aside Procedure (7 RADIC 1995, pp.68-97)

Atalay, Ö.: Uygulamada Tahkim Sorunu (ABD 1976/3, s. 365-371)

Atalı, M.: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., C. III, İstanbul 2017 (Atalı, Pekcanıtez Usûl)

Ateş, M.: HMK Yargıtay İlke Kararları, C. 2, Ankara 2014

Aygün, M.: Milletlerarası Ticarî Tahkimde Hakem Kararlarına Karşı İptal Yolu (MİHDER 2007/3, s. 661-695)

Bachand, F./ Gélinas, F.: The UNCITRAL Model Law After 25 Years: Global Perspectives on International Commercial Arbitration, 2013

Balcı, M.: İhtilafların Çözüm Yolları ve Tahkim, İstanbul 1999

Baptista, L. O.: Correction and Clarification of Arbitral Awards (ICCA Congress – Rio de Janeiro May 25, 2010

Barceló, J. J.: Who Decide the Arbitrators’ Jurisdiction? Separability and Competence-Competence in Transnational Perspective (Vanderbilt Journal of Transnational Law, Vol.36, No. 4, October 2003, pp. 1115-1136)

Başaklar, E.: Devletin Hakem Davalarında Yargıtay İncelemesi (ABD 1971/5, s. 625-627)

Başlar, K.: Anayasa Yargısında Mahkeme Kavramı, Ankara 2005

Becker, H.: “İsviçre Medeni Kanunu Şerhi” Borçlar Kanunu I. Kısım Genel Hükümler, (çev. Bülent Olçay), C. VI, Ankara 1967

Belgesay, M. R.: Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. II, İstanbul 1939

Belgesay, M. R.: Hakem Kararlarının Hukuki Niteliği (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 41-55) (Belgesay, Hakem Kararı)

Berg, A. J.: Should The Setting Aside of the Arbitral Award be Abolished? (ICSID Review, Vol. 29, no. 2, 2014, pp.263-288)

Berger, K. P.: The German Arbitration Law of 1998 First Experiences, Law of International Business and Dispute Settlement in the 21st Century, 2001

Berger, B./ Kellerhals, F.: International and Domestic Arbitration in Switzerland, Third Edition 2015

Berkin, N. M.: Tatbikatçılara Medeni Usul Hukuku Rehberi, İstanbul 1981

Bernstain, R./Tackaberry, J./Marriot, A. L./Wood, D.: Handbook of Arbitration Practice, Third Edition, London 1998

Biçkin, İ.: Hakem Sözleşmesi ve Hakem Yargılaması (TBBD 2006/67,            s. 380-397)

Bilge, N.: Hakem Yargılamasında Uygulanacak Hukuk Kaideleri (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-   4 Aralık 1965, s.83-107)

Bilge, N.: Hukuk Başlangıcı Dersleri, Ankara 1975 (Bilge, Başlangıç)

Bilge, N.: Medenî Yargılama Hukukunda Karar Düzeltme, Ankara 1973 (Bilge, Karar Düzeltme)

Bilge, N./ Önen, E.: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, 3. B., Ankara 1978

Binder, P.: International Commercial Arbitration in UNCITRAL Model Law Jurisdictions: An International Comparison of the UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, Sweet & Maxwell 2000

Birsel, M. T./Budak, A. C.: Milletlerarası Tahkim Konusunda Türk Hukuku Açısından Sorunlar ve Öneriler- Türk Hukuku ve Uncitral Kanun Örneği (Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Sempozyum 11.4.1997, s. 169-223)

Blessing, M.: The New International Arbitration Law in Switzerland:           A Significant Step Towards Liberalism (Jour. Int. Arb., Vol. 5, No. 1, 1988, pp., 9-82)

Blessing, M.: Introduction to Arbitration-Swiss and International Perspectives, 1999 (Blessing, Introduction)

Blessing, M.: The ICC Arbitral Procedure Under The 1998 ICC Rules-What Has Changed? (The ICC Int. Court of Arb. Bulletin, Vol. 8, No. 2,            December 1997, pp. 16-36) (Blessing, The ICC Rules)

Bolayır, N.: Medeni Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 2009

Boran Güneysu, N.: Medenî Usûl Hukukunda Karar, Ankara 2014

Böckstiegel, K. H.: An Introduction to New German Arbitration Act Based on the UNCITRAL Model Law (Arbt. Int. Vol. 14, 1998, pp.19-31)

Böckstiegel, K. H.: Germany International Handbook on Commercial Arbitration, J.Paulsson ed. Suppl. 34, 2001 (Böckstiegel, Germany)

Böckstiegel, K. H.: Public Policy and Arbitrability (Comparative Arbitration Practice and Public Policy in Arbitration, ICCA Congress Series,    No. 3, 1987, pp.177-204) (Böckstiegel, Public Policy)

Böckstiegel, K. H./ Kröll, M./ Nacimiento, P.: Arbitration in Germany: The Model Law in Practice (Second Edition), Kluwer Law International 2015

Börü, L.: Medenî Usûl Hukukunda İddia ve Somutlaştırma Yükü, Ankara 2016

Broches, A.: Commentary on the UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, Deventer 1990

Budak, A. C.: Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tahkim Hükümleri (UTTDER 2012/1, s. 31-60)

Bühler, M.: The German Arbitration Act 1997: Text and Notes, Kluwer Law International 1998

Capucci, L.: An Imrotant Decision of the Italian ‘Corte Constituzionale’ Regarding the Powers of Arbitral Tribunals to Apply to the Court to Test the Constitutionality of a Law (22 November 2001 ASA Bulletin 2002, Volume 20, Issue 1, pp. 138-141)

Carbonneau, E. T.: Arbitral Adjudication: A Comperative Assessment of Its Remedial and Substantive Status in Transnational Commerce (Texas Int. Law Jour., Vol. 19, 1984, pp.33-113)

Craig, W. L.: Uses and Abuses of Appeal From Awards (Arb. Int., 1988, Vol. 4, pp.174-227)

Crowter, H.: Introduction to Arbitration, London 1998

Çelikel, A./Erdem, B.: Milletlerarası Özel Hukuk, 14. B., İstanbul 2016

Çenberci, M.: Hakemlerin Tayin Usulü ve Ücreti (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 119-149)

Dayınlarlı, K.: Hakem Kararlarının Bozulması Sebepleri (Prof. Dr. Ernst E. Hirsch’e Armağan, Ankara 1986, s. 775-812)

Dayınlarlı, K.: Tahkim Nedir ve Tahkimin Faydaları Nelerdir (İç Tahkim ve Uygulamaları XLII. Çözüm Arama Konferansı Ankara 2013, s.17-28) (Dayınlarlı, Tahkim Nedir)

Dayınlarlı, K.: HUMK’da Düzenlenen İhtiyarî İç Tahkim, 2. B., Ankara 2004 (Dayınlarlı, İç Tahkim)

Dayınlarlı, K.: Milli–Milletlerarası Kamu Düzeni Tahkime Etkileri ve Sonuçları, 2. B., Ankara 2011 (Dayınlarlı, Kamu Düzeni)

Dayınlarlı, K.: Neuchatel Hukuk Usulünde Hakem Kararlarına Karşı Temyiz Müracaatı (YD 1986/1-2, s. ) (Dayınlarlı, Temyiz Müracaatı)

Deren Yıldırım, N.: UNCITRAL Model Kanunu ve Milletlerarası Tahkim Kanunu Çerçevesinde Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları, İstanbul 2004

Deren Yıldırım, N.: Tahkim ve Objektif Açıdan Tahkime Elverişlilik (Prof.Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 47-61) (Deren Yıldırım, Tahkime Elverişlilik)

Deren Yıldırım, N.: Kanunyollarına Dair Bazı Düşünceler (Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-VI Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007, s. 3-17) (Deren Yıldırım, Kanun Yolları)

Deynekli, A.: HMK’ya Göre Tahkimde Yargılama Usulü (İç Tahkim ve Uygulamaları XLII. Çözüm Arama Konferansı Ankara 2013, s. 36-46)

Deynekli, A./Kısa, S.: İtirazın İptali Davaları, İcra İnkâr ve Kötüniyet Tazminatı, Ankara 2013

Doğanay, İ.: Hakem Mahkemesi Kararlarının Yargıtay Tarafından Bozulması Halinde Hakemler Direnme (Israr) Kararı Verebilirler Mi? (XIV. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, 4-5 Nisan 1997,     s. 29-62)

Doğanlılar, F.: Hakemlerin Karar Serbestisi (İBD 1974/9-10, s. 541-544)

Domaniç, H.: Hukukta Kaziye-i Muhkeme ve Nisbi Kuvveti, İstanbul 1964

Dore, I. I.: Arbitration and Concilication Under the UNCITRAL Rules:           A Textual Analysis, Boston 1986

Duran, L.: Sayıştay, Yüksek Mahkeme Değil Ama, Bir İdarî Yargı Merciidir (Amme İdaresi Dergisi 1974/1, s. 3-10)

Dündar, H.: Tahkim Sözleşmesinin Şekli ve Niteliği Üzerine Bir İnceleme (Terazi HD 2008/22, s. 27-32)

Edis, S.: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 3. B., Ankara 1987

Ekşi, N.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (6100 Sayılı HMK md. 407-444), İstanbul 2013

Ekşi, N.: Yargıtay Kararlarında Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun Zaman İtibariyle Uygulanması (Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, İstanbul 2010,     s. 1373-1388) (Ekşi, Zaman İtibariyle)

Ekşi, N.: 6545 Sayılı Kanun’un Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Davalarında Görevli Mahkeme Üzerindeki Etkisi (UTTDER 2017/2, s. 381-396) (Ekşi, Görevli Mahkeme)

Emberland, M.: The Usefulness of Applying Human Rights Arguments in International Commercial Arbitration (Jour. Int. Arb., Vol. 20, 2003,           pp. 355-363)

Ercan, İ./Özbay, İ.: Medeni Usul Hukukunda Kanun Yollarından Feragat (EÜHFD 2006/3-4, s. 433-458)

Erdemir, İ.: Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. II, Ankara 1998

Erdönmez, G.: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., C. I, İstanbul 2017 (Erdönmez, Pekcanıtez Usûl)

Eren, F.: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. B., Ankara 2012

Erişir, E.: Geçici Hukuki Korumanın Temelleri ve İhtiyati Tedbir Türleri, İstanbul 2013

Erkuyumcu, M.: Tahkime Müteallik Hükümler Üzerine Bir İnceleme (AD 1947/7, s. 563-579)

Ermenek, İ.: Medenî Usul Hukukunda Davayı Kabul (Mahkeme Huzurunda Yapılan Kabuller), Ankara 2009

Ersoy, Y.: Tahkim Anlaşmasının Geçerliliği (İç Tahkim ve Uygulamaları XLII Çözüm Arama Konferansı, Ankara 2013, s. 28-36)

Ertekin, E./ Karataş, İ.: Uygulamada İhtiyari Tahkim ve Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi, Ankara 1997

Esen, E.: Yetkisiz Temsilci Vasıtasıyla Yapılan Tahkim Anlaşmasının Geçersizliği (MHB 2003/1-2, s. 377-403)

Fouchard, P./Gaillard, E./Goldman, B.: on International Commercial Arbitration, ed. Emmanuel Gaillard and John Savage, Kluwer Law International 1999

Gaillard, E.: Laws and Court Decisions in Civil Law Countries (I.Preventing Delay and Disruption of Arbitration, II. Effective Proceeddings in Construction Cases, ICCA Congress Series, No.5, 1992, pp.)

Galic, A.: Arbitration and The Right to a Fair Trial (7 Croat Arbit. Yearb.              9, 2000)

Geisinger, E./ Voser, N.: International Arbitration in Switzerland: A Handbook for Practitioners (Second Edition), Kluwer Law International 2013

Gençcan, Ö. U.: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Yorumu, Bilimsel Açıklama-Son İçtihatlar, Ankara 2013

Gilles, P.: 2002 Medenî Usûl Hukuku Reformu Sonrası Hipertrofik Bir Medenî Yargının Problem Sahası Olarak Alman Kanun Yolu Sistemi (Çev.: Evrim Erişir) (Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-VI Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007, s. 19-51)

Ginsburg, T.: The Culture of Arbitration (36 Vanderbilt Journal of Transnational Law 2003, pp. 1335-1345)

Giunio, M.: Arbitration and The Right to a Fair Trial: Right to a Fair Trial and Efficiency of Arbitration Proceedings (7 Croat Arbit., Yearb. 31, 2000)

Gökalp, Ş.: Hukukumuzda Tahkimin Yeri ve Uygulamaya İşlerlik Kazandırma Çabaları (BursaBD 1991/40, s. 16-23)

Göksu, Y.: Schiedsgerichtsbarkeit, Zürich/St. Gallen 2014

Görgün, L. Ş.: Medeni Usul Hukuku, 4. B., Ankara 2015

Gözler, K.: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, 1. B., C. II, Bursa-Haziran 2011

Günal, V.: Hakem Kararlarının Temyizi (ABD 1967/1, s. 29-40)

Gürdoğan, B.: Medeni Usul Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960

Gürdoğan, B.: Davaya Vekalette Özel Mezuniyeti Gerektiren Haller (Temsil ve Vekalete İlişkin Sorunlar, Sempozyum, 14-16 Haziran 1976, İstanbul 1977, s. 147-161) (Gürdoğan, Vekalet)

Gürdoğan, B.: Fransa’da Tahkim (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 622-638) (Gürdoğan, Tahkim)

Han, P.: Challenging Arbitral Awards: A Comperative Study of Chinese Law, British Law and UNCITRAL Model Law (Frontiers of Law in China 2011, 6/3, pp.418-446)

Hanağası, E.: Davada Menfaat, Ankara 2009

Hanağası, E.: Medenî Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği, Ankara 2016 (Hanağası, Eşitlik)

Harris, B./Planterose, R./Tecks, J.: The Arbitration Act 1996: A Commentary, Third Edition, 2003

Hatemi, H.: Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları, İstanbul 1976

Herrmann, G.: UNCITRAL Adopts Model Law on International Commercial Arbitration (Arb. Int., 1986, Vol. 2, pp., 2-22)

Herrmann, G.: The UNCITRAL Model Law - its background, salient features and purposes (Arb. Int., 1985, Vol. 1, pp., 6-40) (Herrmann, The UNCITRAL Model Law)

Herrmann, G.: The Role of The Courts under the UNCITRAL Model Law script (Contemporary Problems in International Arbitration, ed. Julian D. M. Lew, pp.164-187) (Herrmann, The Role)

Holtzmann, H. M./ Neuhans, J. E.: A Guide To The UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration Legislative History and Commentary, Kluwer Law International 1995

Hong-Ling, Y.: Commercial Arbitration: The Scottish and International perspectives, Dundee University Press, 2011

Horvath, G. J.: The Duty of the Tribunal to Render an Enforceable Award (Jour. Int. Arb., Vol. 18, no.2, 2001, pp.135-158)

Hunter, M./Landau, T.: The English Arbitration Act 1996: Text and Notes, Kluwer Law International 1997

Huysal, B.: Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik, İstanbul 2010

Hürlimann, R.: International Arbitration in Switzerland- First Experience with the New International Arbitration Law (ADRLJ, Vol. 3, 1994, pp. 8-23)

Ildır, G.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara 2003

İlhan, H. A.: Tahkim Sözleşmesinin Geçerliliği, Ankara 2016

İyilikli, A. C.: Hukuk Yargılamasında Kesin Hüküm, Ankara 2016

Kalpsüz, T.: Türk Hakem Kararı Kavramı (Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi II. Tahkim Haftası, Ankara, 25-26 Kasım 1983, s. 35-53)

Kalpsüz, T.: Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, Ankara 2010 (Kalpsüz, Milletlerarası Tahkim)

Kalpsüz, T.: Hakem Kararlarının Temyizi Sebepleri (Yargıtay’ın 128’inci Ankara Üniversitesi’nin 50’inci Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin 70’inci Kuruluş Yıldönümü Ortak Bilimsel Toplantı, s. 91-134) (Kalpsüz, Temyiz Sebepleri)

Kalpsüz, T.: Türk Hukukunda Hakem Kararlarının Temyizi Sebepleri (BATİDER 1997/1, s. 3-41) (Kalpsüz, Hakem Kararlarının Temyizi)

Kalpsüz, T.: İsviçre Hukukunda Milletlerarası Tahkim, (Milletlerarası Tahkim Konusunda Türk Hukuku Açısından Sorunlar ve Öneriler, Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi?, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Sempozyum, 11.4.1997, s. 5-51) (Kalpsüz, İsviçre Hukuku)

Kalpsüz, T.: Adalet Bakanlığı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda İç Tahkim (m.411-448) Paneli, 23 Mart 2007, s. 23-30) (Kalpsüz, İç Tahkim)

Kalpsüz, T.: Tahkim Anlaşması (Prof.Dr. Ünal Tekinalp’e Armağan, C. II, İstanbul 2003, s. 1027-1079) (Kalpsüz, Anlaşma)

Kalpsüz, T.: Yeni Milletlerarası Tahkim Kanunun Değerlendirilmesi (Milletlerarası Tahkim Semineri, Ankara 2001, s. 110-127) (Kalpsüz, Yeni MTK)

Kalpsüz, T.: Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? II Taslaklar-Tartışmalar-Öneriler, Abant (25-28 Eylül 1997) Ankara (6 Haziran 1998) (Kalpsüz, Taslaklar)

Kaplan, Y.: Milletlerarası Tahkimde Hakemin ve Tenfizin Reddi Sebebi Olması Açısından Bağımsızlık ve Tarafsızlık İlkesi (MHB 2001/1-2,           s. 43-73)

Kaplan, Y.: Uluslararası Tahkim, Yeni Gelişmeler ve Önemi (İBD 2003/3, s. 576-619) (Kaplan, Yeni Gelişmeler)

Kaplan, Y.: Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakemlerin Seçilmesi ve Sonuçları (Prof.Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, MHB 1999-2000/1-2, s. 473-504) (Kaplan, Hakem Seçimi)

Kaplan, Y.: Milletlerarası Tahkimde Usule Aykırılık, Ankara 2002 (Kaplan, Usule Aykırılık)

Karadaş, İ.: 6100 Sayılı HMK’nda Düzenlenen Ulusal (İç) Tahkim, Ankara 2013

Karafakih, İ. H.: Hukuk Muhakemeleri Usulü Esasları, Ankara 1952

Karafakih, İ. H.: Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolu (ABD 1951/7,           s. 2-9) (Karafakih, Kanun Yolu)

Karan, H.: Milletlerarası Ticari Tahkimin Hukuki Mahiyeti ve Bu Alandaki Kanunlaştırmalara Etkisi (Prof.Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, İzmir 2001, s. 201-251)

Karataş, İ.: Uygulamada İhtiyari Tahkim, Ankara 1999

Karayalçın, Y.: Tahkim Sözleşmesinde Oybirliği Kaydı- Karar Tahlili (YD 1979/3, s.629-634)

Karayalçın, Y.: Milletlerarası Tahkimde Muhakeme Usulü (BATİDER 1998/3, s. 3-52) (Karayalçın, Tahkim)

Karayalçın, Y.: Hakem Mahkemesi Kararları ve Yargıtay Denetimi (Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara 1994, s. 37-56) (Karayalçın, Denetim)

Karayalçın, Y.: Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? II Taslaklar-Tartışmalar-Öneriler, Abant (25-28 Eylül 1997) Ankara (6 Haziran 1998) (Karayalçın, Taslaklar)

Karslı, A.: Medeni Muhakeme Hukuku, 4. B., İstanbul 2014

Karslı, A.: İcra Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2010 (Karslı, Ders Kitabı)

Katoğlu, T.: Ceza Kanunlarının Zaman Yönünden Uygulanması, Ankara 2008

Kayalar, M.: Hakem Kararlarının Temyizinde “Resen Bozma” ve “Düzelterek Onama” (ABD 1971/5, s. 628-632)

Kerameus, K. D.: Waiver of Setting-Aside Procedures in International Arbitration (The Am. Jour. Com. Law Vol. 41, No. 1 (Winter 1993), pp. 73-87)

Kerr, M.: Arbitration and the Courts: The UNCITRAL Model Law (International and Comperative Law Quarterly, Vol. 34, No. 1 (Jan., 1985) pp.1-24)

Keser Berber, L.: Hakem Mahkemesinin Yetkisi Hakkında Karar Verme Yetkisi (Kompetenz-Kompetenz) (Prof.Dr. İrfan Baştuğ Armağanı, Ankara 2001, s. 123-138)

Keyman, S.: Hukuka Giriş ve Metodoloji, Ankara 1981

Kılıçoğlu, M.: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu El Şerhi, İstanbul 2012

Kızılyel, G.: İstinaf Mahkemelerinin Faaliyete Geçmesinden Sonra Tahkim Yargılamasında Görevli Mahkeme Sorununa İlişkin Bir Yorum (UTTDER 2017/1, s. 213-216)

Kirby, J.: Finality and Arbitral Rules: Saying An Award Is Final Does Not Necessarily Make It So (Jour. Int. Arb., Vol. 29, 2012, pp., 119-128)

Kirby, J.: What Is An Award, Anyway? (Jour. Int. Arb., Vol. 31, 2014,            pp. 475-484) (Kirby, What Is An Award)

Kocayusufpaşaoğlu, N./Hatemi, H./Serozan, R./Arpacı, H.: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, I. C., İstanbul 2008

Kokkini-Iatrido, D.: Judicial Recourse Against The Arbitral Award:             A Comperative Synthesis (Netherlands International Law Review, Vol. 39, October 1992, pp 157-174)

Konuralp, C. S.: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Tahkim (İÜSBE Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2011)

Koral R.: Hakemliğin Hukuki Mahiyetinin Tayininde Kullanılan Kriterler ve Bir Seminerin Bıraktığı İzlenimler (İÜHFM 1983/1-4, s. 75-98)

Koral, R.: Yeni ve Eski Hukukumuzda Tahkim (İÜHFM 1947, C. XIII,             s. 193-218) (Koral, Tahkim)

Koral, R.: İç Hukukumuzda Tahkim (İÜHFM 1947/3, s. 1038-1081)       (Koral, İç Hukukumuzda Tahkim)

Koral, R.: Türk Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları Sistemimiz ve Gelişmesi (Prof.Dr. Yaşar Karayalçın’a 65 inci Yaş Armağanı, Ankara 1988, s. 567-580) (Koral, Kanun Yolu)

Korkmaz, R.: Medenî Usûl Hukuku Açısından Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, İstanbul 2014

Kostakoğlu, C.: İnşaat Hukuku ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri, İstanbul 2000

Kreindler, H. R./Mahlich, T.: A Foreing Perspective on the New German Arbitration Act (Arb. Int., 1998, Vol 14, pp.65-90)

Kuru, B.: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Kasım 2015

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., C., I, İstanbul 2001 (Kuru, Usul I)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., C., II, İstanbul 2001 (Kuru, Usul II)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., C., III, İstanbul 2001 (Kuru, Usul III)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., C., V, İstanbul 2001 (Kuru, Usul V)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. B., C., VI, İstanbul 2001 (Kuru, Usul VI)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü El Kitabı, İstanbul 1995 (Kuru, El Kitabı)

Kuru, B.: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku, İstanbul 2016 (Kuru, İstinaf Sistemine Göre)

Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme (Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı V Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısı Değerlendirmesi, Ankara/8-9 Eylül 2006,                      s. 58-86) (Kuru, Tasarı)

Kuru, B.:  Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? II Taslaklar-Tartışmalar-Öneriler, Abant (25-28 Eylül 1997) Ankara (6 Haziran 1998) (Kuru, Taslaklar)

Kuru, B./ Arslan, R./ Yılmaz, E.: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2014

Lew J. D. M.: Applicable Law in International Commercial Arbitration, 1978

Lew, J. D.: The Law Applicable to the Form and Substance of the Arbitration Clause (Improving the Efficiency of Arbitration Agreements and Awards: 40 Years of Application of the New York Convention, ICCA Congress Series, No.9, 1999, pp.114-145) (Lew, Arbitration Clause)

Lew, J. D. M./ Mistelis, A. L./ Kröll, M. S.: Comperative International Commercial Arbitration, Kluwer Law International 2003

Liebscher, C.: Global Developments: Fair Trial and Challenge of Awards in International Arbitration (6 Croat Arbit. Yearb 83, 1999)

Liebscher, C.: The Healthy Award: Challenge in International Commercial Arbitration, Kluwer Law International 2003 (Liebscher, The Healthy Award)

Lörcher, G.: The New German Arbitration Act. (Jour. Int. Arb., Vol. 15 no.2 1998, s. 85-93)

Mann F. A.: Lex Facit Arbitrum, International Arbitration: Liber Amicorum for Martin Domke, ed. Pieter Sanders, Tha Hague, 1967

Mcnerney, M. E./Esplugues, C. A.: International Commercial Arbitration: The UNCITRAL Model Law (Int'l & Comp. L.  Rev. 47, 1986, pp.47-71)

Merkin, R.: Arbitration Act 1996, London 2000

Moses, M. L.: The Principles and Practice of International Commercial Arbitration, Second Edition, 2012

Muşul, T.: Medeni Usul Hukuku, 3. B., Ankara 2012

Namlı, M.: Türk ve Fransız Medenî Usul Hukuku’nda Yargılamanın Yenilenmesi, İstanbul 2014

Nomer, E.: Hakem Kararlarının Kamu Düzenine Aykırılığı ve Tahkim Anlaşmasının Geçerliliği (MHB 1990/1-2, s. 129-131)

Nomer, E.: Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Kamu Düzeni Müdahalesi (Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, 19-20 MHB 1999-2000/1-2,               s. 555-576) (Nomer, Tenfizde Kamu Düzeni)

Nomer, E.: Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Hakem Mahkemesinin Bağımsızlığı (MHB 1984/4, s. 29-31) (Tek Atıf)

Nomer, E.: Devletler Hususi Hukuku, 18. B., İstanbul 2010 (Nomer, Devletler Hususi)

Olgaç, S.: Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 179-196)

Önen, E.: Hakem Kararlarının Temyizi ve Hakemlerin Direnme Yetkisi (MÜİİBFD 1998/1, Prof.Dr. Halil Nadaroğlu’na Armağan, s. 297-307)

Önen, E.: Medeni Yargılama Hukuku, Ankara 1979 (Önen, Yargılama)

Önen, E.: İnşaî Dava, Ankara 1981 (Önen, İnşaî Dava)

Özbay, İ.: Hakem Kararlarının Temyizi, Ankara 2004

Özbay, İ.: 1998 Alman Tahkim Hukuku Reformu ve Bu Reforma İlişkin Özellikler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, İstanbul 2003, C. II, s. 1055-1076) (Özbay, Reform)

Özbay, İ.: Hakem Kararlarının Kesin Hüküm Teşkil Etmesi (Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan, İstanbul 2003, s. 281-304) (Özbay, Kesin Hüküm)

Özbay, İ.: Yargıtay’ın Son Kararları Işığında Hakem Kararlarına Karşı Açılacak İptal Davasına İlişkin HMK m. 439 Hükmünün Zaman Bakımından Uygulanması (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, 2014/16, s. 779-811) (Özbay, Zaman Bakımından)

Özbay, İ.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tahkimi Düzenleyen Hükümlerinin Zaman Bakımından Uygulanması (Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, C., 2, Ankara 2015, s. 1181-1211) (Özbay, Zaman)

Özbay, İ./Korucu, Y.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim HMK m. 407-444, Ankara 2016

Özbek, M. S.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 2. B., Ankara 2009

Özekes, M.: İcra ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara 1999

Özekes, M.: Medeni Usul Hukukunda Yok Hüküm ve Etkisiz Hüküm          (YD 2000/4, s. 661-699) (Özekes, Etkisiz Hüküm)

Özekes, M.: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003 (Özekes, Dinlenilme)

Özekes, M.: Özel Hukuk-Kamu Hukuku ve Yargılama Hukuku Bakımından Kanunların Zaman İtibariyle Uygulanması (Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C. II, Ankara 2010, s. 2859-2875) (Özekes, Zaman İtibariyle)

Özekes, M.: HMK Bakımından Dava Dilekçesinde Eksiklik Halinde Yapılması Gereken İşlemler (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, 2014/16, s.263-300) (Özekes, Dava Dilekçesi)

Özekes, M.: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., C. III, İstanbul 2017 (Özekes, Pekcanıtez Usûl)

Özkan, Y.: İcra İflâs Hukukunda İtirazın İptali Davası, Ankara 2004

Özsunay, E.: Fransız Tahkim Hukukunda Reform (İBD 2012/5, s. 163-185)

Özsunay, E.: Almanya’da Tahkim (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 577-608) (Özsunay, Almanya)

Özsunay, E.: Adalet Bakanlığı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda İç Tahkim (m. 411-448) Paneli, 23 Mart 2007, (s. 46-49) (Özsunay, Panel)

Öztürk, P.: Hakem Kararlarının Temyizi ve Direnme Hakkı (Prof.Dr. Nuri Çelik’e Armağan, İstanbul 2001, s. 953-973)

Park, W. W.: The Arbitrability Dicta in First Options ν Kaplan: What Sort of Kompetenz–Kompetenz Has Crossed the Atlantic? (Arb. Int., 1996, Vol. 12, pp.137-160)

Park, W. W.: Why Courts Review Arbitral Awards (Festschrift für Karl-Heinz Böckstiegel 595 (2001) (Park, Courts Review)

Pekcanıtez, H./ Atalay, O./ Özekes, M.: Medeni Usul Hukuku, 14. B., Ankara 2013

Pekcanıtez, H./Yeşilırmak, A.: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., C. III, İstanbul 2017

Pekcanıtez, H.: Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanununun Tahkime İlişkin Hükümleri (ICC IX. Milletlerarası Tahkim Semineri 19 Nisan 2011            Ankara, s. 63-93)

Pekcanıtez, H.: Hukuki Dinlenilme Hakkı (Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, İzmir 2000, s. 753-791) (Pekcanıtez, Dinlenilme Hakkı)

Pekcanıtez, H.: Medeni Yargıda Adil Yargılama (İzBD 1997/2, s. 35-55) (Pekcanıtez, Adil Yargılama)

Pekcanıtez, H.: Hukuk Muhakemeleri Kanununun Tahkime İlişkin Hükümlerinin Zaman İtibariyle Uygulanması (Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, C., 2, Ankara 2015, s. 1387-1407) (Pekcanıtez, Zaman İtibariyle)

Pekcanıtez, H.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri (Hukuki Perspektifler Dergisi 2005/5, s. 12-16) (Pekcanıtez, Alternatif Uyuşmazlık)

Pekcanıtez, H.: İcra-İflas Hukukunda Şikâyet, Ankara 1986 (Pekcanıtez, Şikâyet)

Pekcanıtez, H./Yeşilırmak, A.: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. B., C. III, İstanbul 2017

Plantey, A.: Milletlerarası Ticari Tahkim ve İnsan Hakları (Prof. Dr. S. S. Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul 1999, s. 539-542)

Postacıoğlu, İ.: Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. B., İstanbul 1975

Pulaşlı, H.: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Yeni Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Ankara 2012

Pulle, A. I.: Securing Natural Justice in Arbitration Proceedings (Asia Pacific Law Review, Vol. 20, No. 1, 2012, pp.63-87)

Raeschke-Kessler, H.: The New German Arbitration Act v. Old German Case Law: Which Case Law of the Bundesgerichtshof (German Federal Supreme Court) is to be Applied to the New Act? (Jour. Int. Arb., Vol. 14 no.1, 1998, pp.47-56)

Redfern, A./Hunter, M./Blackaby, N./Partasides, C.: Law and Practice of International Commercial Arbitration, Fourth Edition, 2004

Ruhi, A. C./Kaplan, Y.: Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi Açısından Kamu Düzeni (Ordre Public) (MHB 2002/22, s. 643-663)

Rutherford, M./Sims, H. M. J: Arbitration Act 1996: A Practical Guide, 1996

Saldırım, M.: Tahkim Süresi ile İlgili İki Yargıtay Kararı Üzerine Bir İnceleme (AD 2001/6, s. 108-119)

Samuel A.: Jurisdictional Problems in International Commercial Arbitration: A Study of Belgian, Dutch, English, French, Swedish, Swiss, U.S and West German Law, Zurich 1989

Samuel, A.: Separability in English Law- Should an Arbitration Clause Be Regarded as an Agreement Separate and Collateral to a Contract in Which It Is Contained (Jour. Int. Arb., Vol. 3, 1986, pp. 95-109)        (Samuel, Separability)

Sanders, P.: Arbitration (IECL, Vol.XVI, Chapter 12, 1996)

Sanders, P.: The Work of UNCITRAL on Arbitration and Conciliation, Second and Expanded Edition, Kluwer Law International 2004 (Sanders, The Work of UNCITRAL)

Sanders, P.: Unitiy and Diversity in the Adoption of the Model Law (Arb. Int., 1995, Vol. 11, pp. 1-38) (Sanders, Unitiy and Diversity)

Sandrock, O.: Procedural Aspects of the New German Arbitration Act (Jour. Int. Arb. Vol. 14, No. 1, 1998, pp. 33-45)

Šarčevič, P.: The Setting Aside and Enforcement of Arbitral Awards under The UNCITRAL Model Law (Essays on International Commercial Arbitration, London 1989, s. 177-196)

Sargın, F.: Milletlerarası Tahkim Kanunu’na Göre Hakem Kararlarının Kısmî İptali İmkanı (BATİDER 2015/2, s. 39-96)

Sarısözen, M. S.: Medeni Usul Hukukunda Hakem Yargılaması, İstanbul 2005

Sarıtaş, H.: Milletlerarası Tahkim Kanununa Göre Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları (Sayıştay Dergisi, S. 59, s. 141-157)

Savadkouhi, S.H./Savadkouhi, S.H./Bashiri, A.: The Four Legal Theories of International Commerical Arbitration (Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities Vol. 4, No. 6, June 2014, pp. 292-302)

Schmitthoff, C. M.: Finality of Arbitral Awards and Judicial Review (Comtemporary Problems in International Arbitration, Ed. Julian D. M. Lew, Netherlands 1987)

Schwebel, M. S.: The Validity of an Arbitral Award Rendered by an Truncated Tribunal, 6 (2) ICC Bulletin 1995

Schwebel, M. S./Lahne, G. S.: Public Policy and Arbitral Procedure, Comperative Arbitration Practice and Public Policy (ICCA Congress Series, No.3, 1987, pp. 205-226)

Sebük, T.: Tartışmalar (Tekinalp, Ü.:Hakem Sözleşmesinin Hukuki Mahiyeti Konusunda Düşünceler (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 15-39) (Tek atıf)

Sebük, T.: Hakem, Hakem-Bilirkişi ve Kanunî Hakem Kararlarının Mukayesesi ve Tahkim Şartı (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası Bildiriler-Tartışmalar 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 63-79)

Selçuk, S.: Medenî Usul Hukukunda Dava Vekâletnameleri, Ankara 2011

Semler, F. J.: German Arbitration Law The 1998 Reform and Recent Case Law (Jour. Int. Arb., Vol. 18, No. 5, 2001, pp. 579-586)

Smit, R. H.: Seperability and Competence-Competence in International Arbitration: Ex Nihilo Nihil Fit? Or Can Something Indeed Come From Nothing (ARIA Vol. 13, No. 1-4, 2002, pp.19-42)

Sungurtekin, M.: Karar Düzeltmenin Kanun Yolu Niteliği ve Karar Düzeltme Dilekçesinde Sebep Gösterme Zorunluğu Bulunup Bulunmadığı Meselesi (YD 1990/4, s. 471-489)

Sungurtekin Özkan, M.: Hukukumuzda Hakemlerin Direnme Kararı Verip Veremeyecekleri Meselesi ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısında Hakem Kararına Karşı Başvurulabilecek Yollar (Prof.Dr.Saim Üstündağ Armağanı, Ankara 2009, s. 425-431)

Sungurtekin Özkan, M.: İnşai Karar ve Özellikleri (75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2004, s. 553-576) (Sungurtekin Özkan, İnşai Karar)

Süral, C.: Hakem Kararlarının İcrası ve İptal Davası (Prof.Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, 2014/16, s. 1377-1411)

Şanlı, C.: Milletlerarası Ticari Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara 1986

Şanlı, C.: 4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunun Yürürlük Tarihinden Evvel Yapılmış Sözleşmelerden Doğan Tahkimlere Uygulanıp Uygulanmayacağı Sorunu (Prof. Dr. Gülören Tekinalp’e Armağan, MHB 2003/1-2, s. 687-712) (Şanlı, Yürürlük)

Şensöz, E.: Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda Hakem Kararlarına Karşı Başvurulacak Kanun Yolları “Hakem Kararlarının İptali” (Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2004)

Şit, B.: Yargıtay Kararlarında Milletlerarası Tahkim Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması ve Hukuk Seçimi Sorunu (BATİDER 2009/4,              s. 457-473)

Tanrıver, S.: Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Kamu Düzeninin Rolü (Makalelerim I, 1985-2005, s. 151-163)

Tanrıver, S.: Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizi Bağlamında Kamu Düzeninin Etkisi (Makalelerim I, 1985-2005, s. 103-124) (Tanrıver, Kamu Düzeninin Etkisi)

Tanrıver, S.: Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı (Makalelerim I (1985-2005) s. 211-236) (Tanrıver, Adil Yargılan­ma)

Tanrıver, S.: Noterlik Açısından Vekalet (Temsil), 2. B., Ankara 2001 (Tanrıver, Temsil)

Tanrıver, S.: Medenî Usul Hukukunda Derdestlik İtirazı, 2. B., Ankara 2007 (Tanrıver, Derdestlik)

Tanrıver, S.: Medeni Usul Hukuku, C. I., Ankara 2016 (Tanrıver, Usul)

Tanrıver, S.: Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri ve Tahkim (Makalelerim I, 1985-2005, s. 125-150) (Tanrıver, İmtiyaz Sözleşmeleri)

Tanrıver, S.: İlâmlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara 1996 (Tanrıver, İlâmlı İcra)

Tanrıver, S.: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk [Makalelerim (2006), Ankara 2007, s.1-25] (Tanrıver, Alternatif Uyuşmazlık)

Taşkın, A.: Hakem Sözleşmesi, 2. B., Ankara 2005

Taşkın, A.: Hakem Mahkemesinin Kendi Yetkisi Hakkında Karar Vermesi (Prof. Dr. İhsan Tarakçıoğluna Armağan, GÜHFD 1998/1-2, s. 115-125) (Taşkın, Kendi Yetkisi)

Taşpınar, S.: Medeni Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Ankara 2001

Taşpınar Ayvaz, S.: Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları Konusunda HMK Hükümlerinin Uygulanması ( İç Tahkim ve Uygulamaları XLII. Çözüm Arama Konferansı Ankara 2013, s. 47-56)

Taşpınar Ayvaz, S.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) Zaman Bakımından Uygulanması, Ankara 2013 (Taşpınar Ayvaz, Zaman Bakımından)

Taşpınar Ayvaz, S.: Asliye Ticaret Mahkemeleri Hakkında Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Tahkimde Görevli Mahkeme (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, 2014/16, s. 469-482)           (Taşpınar Ayvaz, Tahkimde Görevli Mahkeme)

Taşpolat Tuğsavul, M.:  4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca Hakemlerin ve Mahkemelerin Geçici Hukuki Koruma Kararı Verme Yetkisi (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD Özel Sayı, 2014/16, s. 2063-2113)

Tekinalp, Ü.: Hakem Sözleşmesinin Hukuki Mahiyeti Konusunda Düşünceler (Tahkim IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler-Tartışmalar, 29 Kasım-4 Aralık 1965, s. 15-39)

Tekinay, S. S./Burcuoğlu, H./Akman, S./Altop, A.: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. B., İstanbul 1993

Tercan, E.: Medenî Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde) Eski Hale Getirme, Ankara 2006

Trappe, J.: The Arbitration Proceedings Fundamental Principles and Right of The Parties (Jour. Int. Arb., Vol. 15, No. 3, 1998, pp., 93-102)

Tunç Yücel, M.: HMK Uyarınca Tahkimde İhtiyati Tedbir ve Delil Tespiti, Ankara 2013

Tupman, W. M.: Challenge and Disqualification of Arbitrators in International Commercial Arbitration (ICLQ Vol.38, Jan. 1989, pp.26-52)

Tweeddale, A./Tweeddale, K.: A Practical Approach to Arbitration Law, 1999

Umar, B.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. B., Ankara 2014

Uzar, G. N.: Rechtsmittel gegen Schiedssprüche nach dem neuen deutschen und türkischen Schiedsverfahrensrecht, Frankfurt 2007

Üstündağ, S.: Medeni Yargılama Hukuku, 7. B., İstanbul 2000

Üstündağ, S.: Medeni Yargılama Hukukunda Kanun Yolları ve Tahkim,    2. B., İstanbul 1971 (Üstündağ, Kanun Yolları)

Üstündağ, S.: “İsmen Tayin Olunan Bir Hakemin Ölümü veya İstifa Etmesi” Tahkim Şartının Durumu (TD 19.2.1960) (İÜHDM 1962/1, s. 281-285) (Üstündağ, İsmen Tayin)

Üstündağ, S.: Hakemlerin Israr Hakkı Var Mıdır? (Yasa HD 1996, C. XV, S. 171/2, s. 217-223) (Üstündağ, Israr Hakkı)

Üstündağ, S.: Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? II Taslaklar-Tartışmalar-Öneriler, Abant (25-28 Eylül 1997) Ankara (6 Haziran 1998) (Üstündağ, Taslaklar)

Vural, G.: Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları (ABD 1967/1, s. 29-40)

Wagner, G.: Germany, Practitioner’s Handbook on International Arbitration, ed. Frank-Bernd Weigand, 2002

Weigand, F. B.: The UNCITRAL Model Law: New Draft Arbitration Acts in German and Sweden (Arb. Int., Vol. 11, No. 4, 1995, pp. 397-428)

Yavuz, C.: Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi ve Tabi Olduğu Hükümler (II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim” 14 Şubat 2009,                s. 133-178)

Yeğengil, R.: Tahkim (L’arbitrage), İstanbul 1974

Yeşilırmak, A.: Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem-Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul 2011

Yeşilırmak, A.: Adalet Bakanlığı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nda İç Tahkim (m.411-448) Paneli, 23 Mart 2007, s. 73-78 (Yeşilırmak, İç Tahkim)

Yeşilırmak, A.: Tahkim Sözleşmesinin Hazırlanması (XII. Milletlerarası Tahkim Semineri, 27.12.2014 Ankara, s. 7-18) (Yeşilırmak, Tahkim Sözleşmesi)

Yeşilırmak, A.: Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir Mi? (TBBD 2011/96, s. 205-228)          (Yeşilırmak, Genel Haciz Yolu)

Yeşilırmak, A.: Güncel Yargıtay Kararları Işığında HMK’nın Tahkim Hükümlerinin Değerlendirilmesi (Zirve Üniversitesi Özel Sayı- Medeni Usul ve İcra- İflas Hukukçuları Toplantısı- XI, 5-6 Ekim Gaziantep 2013)     (Yeşilırmak, Güncel)

Yeşilova, B.: Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahkemelerin Yardımı ve Denetimi, İzmir 2008

Yeşilova, B.: Milletlerarası Tahkimin Hukuki Niteliği Üzerine Düşünceler ve Güncel Gelişmeler (TBBD2008/76, s. 83-164) (Yeşilova, Tahkimin Hukuki Niteliği)

Yeşin, E.: İngiliz Hukukunda Milletlerarası Tahkim (Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi?, 1997 Sempozyum, s. 105-121)

Yıldırım, M. K.: İhtilafların Mahkeme Dışı Usullerle Çözülmesi Hakkında (Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 337-360)

Yılmaz, E.: Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri, 2. Cilt, Ankara 2001

Yılmaz, E.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012 (Yılmaz, Şerh)

Yılmaz, E.: Tahkim Hukukuna Genel Giriş ve Ülkemizdeki Gelişim (Yargı Reformu 2000 Sempozyumu, İzmir 2000, s. 268-286) (Yılmaz, Tahkim Hukukuna Genel Giriş)

Yılmaz, E.: Hakem Kararlarının Denetimi [Makaleler (1973-2013) C. 2,      s. 1805-1828] (Yılmaz-Kararların Denetimi)

Yılmaz, E.: Hukuk Davalarında Yasayollarına Başvuru Hakkı ve Bu Hakkın Sınırlandırılmasının Yerindeliği Sorunu [Makaleler (1973-2013), C. 1,         s. 607-626] (Yılmaz, Yasayollarına Başvuru)

Yılmaz, E.: Alman Hukukunda Milletlerarası Tahkim (Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi?, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Sempozyum 11.4.1997, s. 127-164)          (Yılmaz, Alman Hukuku)

Yılmaz, E.: Milletlerarası Ticari Tahkime Dair Avrupa (Cenevre) Sözleşmesi ve Türk Tahkim Hukuku Hakkında Bazı Düşünceler (Bir Yorum) (Avrupa (Cenevre) Sözleşmesi-New York Sözleşmesi ve Türk Tahkim Hukuku Sempozyumu, Ankara 1990, s. 15-24) (Yılmaz, Avrupa Sözleşmesi)

Yılmaz, E.: Tahkimde İtirazın İptali Davası ve Tahkime Elverişlilik Kuralı (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı, İzmir 2015, s. 531-554) (Yılmaz, Tahkimde İtirazın İptali)

Yılmaz, E.: Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi [Makaleler (1973-2013)            C. 2, s. 1239-1249] (Yılmaz, Uzlaşma Sağlama)

Yılmaz, E.: Hukuk Sözlüğü, 9. B., Ankara 2005 (Yılmaz, Sözlük)

Yılmaz, E.: Tahkime İlişkin Kanun Hükümlerinin Zaman Bakımından Uygulanması (LHD 2014 Özel Sayı Akademik Yaşamının 55. Yılı Onuruna Rona Aybay’a Armağan, C. 2, s. 2285-2319) (Yılmaz, Zaman Bakımından)

Yılmaz, E./Yılmaz, Ü: Hukuk Rehberi Adli Yazı ve Yazışma Usulleri,              8. B., C. III, Ankara 2006

SONUÇ

Tahkim sözleşmesiyle, taraflar, aralarındaki mevcut veya muhtemel bir uyuşmazlığın devlet mahkemeleri yerine hakem veya hakem kurulu tarafından nihaî olarak çözüme kavuşturulmasını kararlaştırmaktadırlar. Bu sözleşmenin hakemlerin uyuşmazlıkla ilgili yargılama yapma ve hüküm verme yetkisine sahip olmasını sağlaması ve devlet mahkemelerine başvuru yolunu kapatması sebebiyle, tahkim sözleşmesi usulî nitelikte bir sözleşmedir.

Taraf iradesine dayanan tahkim yargılaması sonucunda, hakem veya hakem kurulu tahkime konu yapılan uyuşmazlığın esası hakkında bir karar vermektedir. Hakem veya hakem kurulunun, taraflarca tahkim sözleşmesi (veya tahkim şartı) yoluyla, kendilerine verilen hüküm verme yetkisine dayanarak, taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözümledikleri belgeye, hakem kararı denilmektedir. Tahkim yargılaması her ne kadar, taraflar arasındaki tahkim sözleşmesine (veya şartına) dayanıyor olsa da, burada da bir yargılama yapılıyor olması (HMK m. 410, m. 411) ve hakemlerin gördüğü işin bir dava olması (HMK m. 26), hakem kararının yargısal bir karar olma sonucunu da beraberinde getirmektedir. Bunun bir gereği olarak olarak, hakem kararları da tıpkı devlet mahkemesi kararları gibi, icra edilebilirlik, bağlayıcılık ve kesin hüküm etkisini bünyesinde taşımaktadır.

Bu yargılamanın da bireylerin haklarının belirlenip korunmasına ve hukuksal güvenliğin sağlanmasına hizmet etmesi ve yapılan yargılama sonucunda verilen hakem kararının icra edilebilirlik, bağlayıcılık ve kesin hüküm etkisine sahip olması, hakem kararlarının belli bir dereceye kadar denetime tâbi tutulmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda, yargılama fonksiyonunun devletin asli fonksiyonlarından (AY m. 9) biri olmasından hareket eden kanun koyucu, sözleşme temeline dayalı yapılan bu yargılama sonucunda verilen hakem kararının denetlenmesi görevini, yine kendi yargı organları aracılığıyla gerçekleştirmek istemiştir. Bu denetim için, kanun koyucu, mülga HUMK döneminde temyiz yolunu benimsemişken, HMK’da bu tercihini değiştirerek iptal davası yolunu kabul etmiştir. Bu tercihin sebebi, iptal davasının tahkimin amacına, niteliğine ve tahkimden beklenen hızlılığın gerçekleştirilmesine daha iyi hizmet edeceği düşüncesi ile Türk milli ve milletlerarası tahkim hukuku arasındaki farklılığın giderilerek, dünyadaki tahkime ilişkin düzenlemelere uyum sağlanmak istenmesidir.

Hakem kararının iptalini talep etme hakkı, tahkimin bir yargılama olması ve tahkim sözleşmesinin usulî bir sözleşme olması sebebiyle, usul hukukundan kaynaklanan bir hakkı ifade etmektedir. Bu dava ile esas itibariyle, hakem kararı olarak ortaya çıkan hukuki durumun, taraflar açısından bağlayıcı olup olmadığı ve eğer bağlayıcı değilse, mevcut hukuki durumun yeniden inşa edilmesi sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu nedenle, tarafların sahip olduğu hakem kararını iptal ettirme hakkı, usul hukukundan kaynaklanan inşaî bir hak; bu hakka dayanılarak açılan dava ise, inşaî bir dava olarak nitelendirilir. Buna göre, bu dava ile kural olarak, hatalı olan yargılama hukuku işlemlerinin düzeltilmesi ve bunun da ötesinde, genellikle, hakem kararının ortadan kaldırılması amaçlandığı için, yargılama hukukuna özgü yeni bir hukuki durumun veya ilişkinin inşası gerçekleştirilmektedir. Yapılan iptal yargılaması sonucunda, iptal kararı verilip kesinleşecek olursa, mevcut hukuki durum (hakem kararı), geçmişe etkili olarak tamamen veya kısmen ortadan kaldırılmış olur (HMK m. 439/3). Buna karşılık, iptal talebi mahkeme tarafından reddilirse, bu kararla, davacının varlığını iddia ettiği iptal hakkının mevcut olmadığı tespit edilmiş olur.

Kanun koyucu, hakem kararlarının denetimi bakımından iptal davası yolunu öngörürken, esas itibariyle, yargılamanın tarafların akdettikleri tahkim sözleşmesine uygun yürütülmesini ve yargılama hukukunun asgari ilkelerine uygun yargılama yapılmasını temin etmek amacıyla, iptal denetiminde başvurulabilecek iptal sebeplerini bu amaca uygun olarak dokuz bent halinde belirtmiştir (HMK m. 439/2-a-ğ). Ayrıca, tahkim yargılamasından beklenen kolaylık, basitlik ve çabukluğun sağlanması açısından, iptal sebeplerinin, temel olarak, sadece usule ilişkin hususlara hasredilmesi tercih edilmiştir. Bu doğrultuda, kanunda belirtilen sebepler, kararın kamu düzenine aykırı olması hali ayrık olmak üzere, usule ilişkindir. Kanun koyucunun bu tercihinin, tahkimin modern ihtiyaçlarına ve amacına uygun olduğu söylenebilir. Kanunda öngörülen iptal sebepleri, doğrudan doğruya kararın varlık ve geçerliliğinin incelenmesine yöneldiği için, hakem kararının maddi vakıalara veya hukuka uygunluğunun denetlenmesi bu denetimin kapsamı dışında bırakılmıştır (HMK m. 439/2 Gerekçe). İrade serbestisinin egemen olduğu tahkimde, taraflar hangi sebeplerin iptal sebebi oluşturacağını bilmek (öngörmek) istemektedirler. Bu doğrultuda, kanun koyucu, iptal sebeplerinin sınırlı olarak sayıldığını belirtmiştir (HMK m. 439/2 Gerekçe).

İptal davası bakımından da kanun koyucu, taraflara tanıdığı hakem kararını iptal ettirebilme hakkının, dürüstlük kuralına (hakkın kötüye kullanılma yasağına) uygun olarak kulanılmasını sağlamak amacıyla, HMK m. 409’da tüm tahkim yargılaması bakımından ve bu bağlamda iptal davasında da geçerli olacak kurala yer vermiş ve bununla da yetinmeyerek, dürüstlük kuralına (hakkın kötüye kullanılması yasağına) aykırılık oluşturabilecek bazı hallerin somut yaptırımını da özel olarak düzenlemiştir (örneğin HMK m. 412/3). Bu açıdan, hukukun geneline hâkim olan dürüstlük kuralı (hakkın kötüye kullanılması yasağı), iptal sebeplerinin kullanılması ve iptal davasının başarıya ulaşması bakımından sınırlayıcı bir işlevi yerine getirmektedir.

Burada iptal sebepleri yönünden özellikle üzerinde durulması gereken, HMK m. 439/2-d’de düzenlenmiş olan “hakem veya hakem kurulunun talebin tamamı hakkında karar vermediği”nin bir iptal sebebi olarak belirtilmiş olmasıdır. Zira, söz konusu durum ilgili maddede, bir iptal sebebi olarak düzenlemiş olmakla birlikte, taraflara, aynı durum için ayrıca HMK m. 437/4’de hakem kararının tamamlanmasını talep etme imkânının da verilmiş olmasıdır. Bu düzenlemeler, kanun koyucunun, ilgili tarafa, kararın tamamlanmasını veya iptal ettirilmesini talep etme bakımından bir seçim hakkı tanımış gibi anlam çıkarılmaya müsait olması sebebiyle, bu hususa kanunda açıklık getirilmesi uygun olacaktır. Özellikle, kanun koyucunun, tamamlama imkânına yönelik düzenleme yapmaktaki amacından hareket edilerek, kanunda yapılacak bir değişikle, bu iptal sebebine dayanılarak iptal talebinde bulunabilmek için, tarafların öncelikli olarak hakem veya hakem kurulundan tamamlama talep etmiş olmaları, ön koşul olarak getirilmesi düşünülebilir. Bu yönde bir değişiklik yapılmaması halinde, yine kanunda gelecekte yapılabilecek bir değişikte, UNCITRAL Model Kanun m. 33/3’deki çözüm benimsenerek bir düzenleme yapılması uygun olabilir. Böylelikle, HMK m. 437/4’deki, hakem kararının tamamlamasını talep etme hakkına ilişkin düzenleme kanunda muhafaza edilerek, talebin tamamı hakkında karar verilmemiş olması sebebi, bir iptal sebebi olmaktan çıkartılabilir.

HMK m. 439/1’de kanun koyucu, iptal davasının tahkim yerindeki mahkemede açılacağını belirtmiş olmakla birlikte, bu mahkemenin hangi mahkeme olduğu konusunda açık bir düzenlemeye ilgili maddede yer vermemişti. HMK m. 410’da, tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde tahkim yeri bölge adliye mahkemesinin görevli olduğu belirtilmiş, ancak HMK’nın yürürlüğe girdiği 1/10/2011 tarihinde (HMK m. 451), söz konusu mahkemelerin henüz göreve başlamamış olması nedeniyle, uygulamada bir boşluk oluşmuş ve bu boşluk 6545 sayılı Kanun ile değişik 5235 sayılı Kanun’un 5. maddesiyle doldurulmaya çalışılarak, iptal davasında asliye ticaret mahkemesinin görevli olduğu hükme bağlanmıştı. 5235 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yapılan bu düzenleme, bölge adliye mahkemelerinin 20.07.2016 tarihinde göreve başlamalarıyla, öğretide yeniden tartışma konusu olmuş ve bu konuda çeşitli görüşler ileri sürülmüştü. Gerek HMK m. 410 gerek HMK Geçiçi m. 3/3 dikkate alınarak, iptal davasında görevli mahkemenin 20.07.2016 tarihinden itibaren bölge adliye mahkemesi olduğu gözönünde tutulmalı ve kanun koyucunun bu konuda, tartışmalara son verecek açıklayıcı bir düzenleme getirmesinin uygun olacağı kanısındaydık. Nitekim savunduğumuz bu görüş çerçevesinde kanun koyucu, 7101 sayılı Kanun ile iptal davası bakımından bölge adliye mahkemelerini görevli kılmıştır.

Kaldı ki, kanımızca, olması gereken hukuk açısından konunun ayrıca ele alınması da gerekmektedir. Bu yönde kanunda yapılacak bir değişiklikte, yabancı hukuk sistemlerindeki düzenlemeler de dikkate alınarak, tahkimde esas alınan hızlılığın ve çabukluğun desteklenmesi için, iptal davasında tek dereceli bir denetim yöntemi benimsenmelidir. Bu bakımdan, bölge adliye mahkemelerini iptal davası bakımından görevli kılan ve onun bu davada vereceği karara karşı temyiz yoluna başvuruyu ortadan kaldıran bir düzenleme yapılması düşünülebilir. Bu yönde bir değişiklik yapılmaması halinde, hakem kararının iptali için, doğrudan Yargıtay’a başvurulması ve fakat, Yargıtay’da yapılacak iptal denetimi bakımından, HMK m. 439’un (ve Gerekçesinin) muhafaza edilerek, Yargıtay’a, kararı sınırlı iptal sebepleriyle ve esasa ilişkin bir denetim yapmasına imkân vermeyen bir düzenleme yapılması da mümkündür.

HMK m. 439/2’de belirtilen iptal sebepleri arasında herhangi bir ayrım yapılmadan “tespit edilirse, hakem kararı iptal edilebilir” düzenlemesine yer verilmiş olması, yanlış anlaşılmaya müsait olduğu için, söz konusu hükmün MTK m. 15 ve yabancı hukuk sistemlerindeki ve UNCITRAL Model Kanun 34 dikkate alınarak yeniden kaleme alınması uygun olacaktır. Bu çerçevede yapılacak bir değişiklikte ilgili hükmün, “HMK m. 439/2 a ile f bentleri arasındaki iptal sebeplerinin iptal talebinde bulunan tarafça iddia edilmesi halinde; g ve ğ bendinde düzenlen iptal sebeplerinin ise, mahkeme tarafından re’sen dikkate alınacağı” şeklinde bir düzenleme yapılması uygun olacaktır.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.