Hukuka Ekonomik Yaklaşımın Toplumsal Dayanakları

Çalışma, çağdaş hukuk kuramında önemli bir yer edinen Hukuk ve Ekonomi Öğretisi'nin felsefi arka planını ve toplum teorisiyle temas noktalarını açığa çıkarmaya dönük bir çabanın ürünüdür. Dolayısıyla konuya hukuk felsefesi ve hukuk sosyolojisi disiplinleri üzerinden bir bakış açısını temsil eden bu çalışmada belli başlı soruların cevapları aranmaktadır: Hukuki kavramların arka planında ekonomik bir içerik ya da öz söz konusu mudur? Toplumsal uyuşmazlıkların çözümü süreçlerinde hukuki mekanizmaların kullanımına dönük olarak ekonomik düşünceden üretilen öneriler nelerdir? Bu noktada ilkeselleştirilen bir kavram olarak ekonomik etkinliğin hukukun amaçları arasında yeri ve anlamı nedir? Hukukun ekonomik öğretisinin ideolojik bir içeriği söz konusu mudur? Ne tip bir insan modeline ve toplumsal düzen tasavvuruna dayanır? Ayrıca düşünsel çıktıları itibariyle nasıl bir bireye, nasıl bir topluma ve nasıl bir hukuka kapı aralar? Çalışmada tüm bu sorular, öğretinin merkezindeki üç büyük ekol (Chicago, Avusturya, Virginia) ve onların önde gelen temsilcilerinin (Posner, Hayek, Buchanan) düşünceleri çerçevesinde ele alınıp tartışılmaktadır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNİN TEMEL KAVRAMLARI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
1.1. HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNİN KAVRAMSAL İÇERİĞİ
1.2. HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNİN TARİHİ VE FELSEFİ KÖKLERİ
1.2.1. Lex Mercatoria
1.2.2. İki Büyük Öncü: Adam Smith ve Jeremy Bentham
1.2.3. Laissez Faire Doktrini ve Hukuk-Ekonomi Bağıntısına Tesiri
1.2.4. Faydadan Etkinliğe: Pareto ve Kaldor-Hicks Modelleri
1.3. HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNİN YAKIN TARİHİ
1.3.1. Kıta Avrupasında Yaşanan Gelişmeler
1.3.2. Amerika Birleşik Devletleri'nde Yaşanan Gelişmeler
1.3.3. Pratik Hukukta Gelişmeler ve Hand Formülü
1.3.4. Hukukun Ekonomik Öğretisinin "Yeni" Çehresi

İKİNCİ BÖLÜM
CHICAGO OKULU VE HUKUKUN EKONOMİK ANALİZİ
2.1. CHICAGO İKTİSAT OKULU
2.1.1. Coase Teoremi: Dışsallık Sorunu ve İşlem Maliyetleri Teorisi
2.1.2. Gary S. Becker: Beşeri Sermaye ve Yayılmacı İktisat
2.2. RICHARD A. POSNER VE HUKUKUN EKONOMİK ANALİZİ
2.2.1. Posner'ın Ekonomik Hukuk Öğretisinin Genel Karakteri
2.2.2. Hukukun Ekonomik Analizi
2.2.3. Etkinlik Kavramı
2.2.4. Posner'a Yönelik Eleştiriler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AVUSTURYA OKULU, FRIEDRICH A. HAYEK VE ÖZEL HUKUK TOPLUMU
3.1. AVUSTURYA OKULU, LUDWİG VON MİSES VE PRAKSİYOLOJİ
3.2. NEO-AVUSTURYA OKULU: FRIEDRICH A. HAYEK
3.2.1. Kozmos ve Taxis: Hayek'te Düzen Kavramı
3.2.2. Nomos ve Thesis: Hayek'in Hukuk Teorisi
3.2.3. Hayek'te Hukuk ve Ekonomi Bağlamı

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VIRGINIA OKULU: KAMU TERCİHİ TEORİSİ VE EKONOMİK ANAYASA
4.1. VIRGINIA OKULUNUN TARİHİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ
4.1.1. Hukuk ve Ekonomi Bağlamında Virginia Okulu
4.1.2. Kamu Tercihi Teorisinin Genel Özellikleri
4.2. JAMES M. BUCHANAN VE HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNE KATKILARI
4.2.1. Buchanan'ın Entelektüel Kimliği
4.2.2. Buchanan'da İktisadi Düşüncenin Temel Unsurları
4.2.3. Anayasal Ekonomik Analizin Genel Mahiyeti
4.2.4. Kamusal Sermaye Olarak Hukuk ve Sözleşmesel Temelleri
4.3. HUKUK VE EKONOMİ BAĞLAMINDA VIRGINIA OKULU
4.3.1. Hukuka Fonksiyonalist Bir Yaklaşım olarak Virginia Okulu
4.3.2. Posner Buchanan Tartışması

BEŞİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİ VE TOPLUM KURAMI
5.1. TOPLUMSALIN İKTİSADİ KAVRANIŞI ÜZERİNE
5.1.1. Toplumsalın Ekonomik Kavramlarla Tanımlanması
5.1.2. Bir Mübadele Sahası Olarak Toplum
5.1.3. Rekabet İlkesi ve Sosyobiyoloji
5.1.4. Kredi Üzerine Kurulu Sosyal Paradigma
5.2. NEOLİBERAL TOPLUM KURAMI VE EKONOMİKLEŞEN HUKUK
5.2.1. Neoliberalizmi Tanımlamak
5.2.2. Sermaye-İnsan, Piyasa Toplumu ve Neoliberal Devlet
5.2.3. Neoliberalizmin Hukuku
5.3. POSTMODERN TOPLUM TARTIŞMALARI BAĞLAMINDA HUKUK VE EKONOMİ
5.4. MALİYETLERDEN RİSKLERE: RİSK TOPLUMU TARTIŞMALARINDA HUKUK VE EKONOMİ
5.4.1. Risk Kavramı ve Risk Toplumu Teorisi
5.4.2. Hukukun Ekonomik Öğretisinde Risk Analizinin Mahiyeti

ALTINCI BÖLÜM
HUKUKUN EKONOMİK ÖĞRETİSİNİN TARTIŞMALI İÇERİĞİ
6.1. EKONOMİK PERSPEKTİFTEN HUKUKTA ÖZNE VE RASYONALİTE
6.1.1. Homo Juridicus vs. Homo Economicus
6.1.2. Sınırlı Rasyonalite'ye Doğru
6.1.3. Davranışsal Hukuk ve Ekonomi Ekolü
6.2. HUKUKTA EKONOMİZM
6.2.1. Hukukun Ekonomik Öğretisinin Bilimsellik Söylemi
6.2.2. Fiyatlandırma Mekanizması Olarak Hukuk (?)
6.2.3. Özel Mülkiyet Odaklı Radikal Görüş ve Adaletin Metalaşması
6.2.4. Hukukun Amacı ve Etkinlik Kavramı
SONUÇ

KAYNAKÇA