İdare Hukukuna Giriş

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Polat TUNÇER
ISBN: 9786257802734
281,70 TL 313,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Polat TUNÇER
Baskı Tarihi 2020/10
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 555

Hukuk hayatımızın içinde yer alır ve onu düzenler. Onsuz düzenli bir hayat düşünülemez. Kurallar hatalı yapılabilir; ancak ona uymamak daha büyük sorunlara yol açar. Dolayısıyla, hukukun üstünün olduğu ve kuralların titizlikle uygulandığı ülkeler hem huzurlu hem medenî ülkelerdir. Zira, hukuk düzeni, kaba kuvveti ortadan kaldırır ve onun yerine devlet gücüyle adaleti tesis eder. Hayatımızın her an ve aşamasında hukuk vardır ve olmalıdır. Ancak böylece medenî ve gelişmiş bir ülke haline gelebiliriz. Bu arada gelişmeyle hukukun önemli ölçüde bağlantılı olduğunu da belirtmek gerekir. Özetle hukuk, toplumsal düzeni, esenliği, güvenliği ve barışı sağlamak için önemli bir araçtır; en önemli özelliği de öngörülebilir olmasıdır. Hakeza, kamu yönetimindeki düzeni, intizamı, huzuru ve verimliliği sağlamanın ve çatışmaları azaltmanın en etkili yolu, idare hukuku hükümlerinin özenle uygulanmasını sağlamaktır. Bunun için hem yöneten hem de yönetilenlerin azamî ölçüde çaba sarf etmesi gerekir.

İdare hukuku, kamu yönetimi alanında çalışanlar için, olmazsa olmaz hukuk dallarından biridir. İyi bir idareci olabilmenin yolu idare hukukundan geçer. Yani, iyi bir idarecinin mutlaka hukuk, bilhassa da idare hukuku alanına hâkim olması gerekir. Günümüzde ne yazık ki pek az insan, bu gerçeğin farkındadır. Hukuk devleti olabilmek için öncelikle yöneten, sonra da yönetilenlerin idare hukukuna vakıf olmaları elzemdir. Hukuk devleti, hukukun üstünlüğüne dayalıdır; ancak bunu sağlayabilmek için toplumsal işbirliğine ihtiyaç vardır. Bir başka deyişle, yönetilenlerin kendilerine uygulanacak yasalardan en azından haberdar olmaları, daha nitelikli ve hukuka uygun bir yönetim sürecinin yaşanmasını sağlayan bir niteliktir. İdare edilenler kendi hak ve hukuklarını koruyabilmek için en az yönetenler kadar idare hukukuna hâkim olmalıdır. Bu niteliği kazanan kimseler; müstakbel idareciler arasında önemli bir yer edinir. Her kamu çalışanı, öncelikle hukukun temel ilkeleriyle ilgili bilgilere sahip olmalı, daha sonrada çalışmakta olduğu mesleği yürütmek için gerekli olan idare hukukuyla alakalı esaslı bir bilgi birikimi edinmelidir.

İdare hukuku kodifiye edilmiş bir alan değildir. Bir başka deyişle, idare hukukuyla ilgili kanunlar tek bir kanun altında birleştirilerek, idare ya da yönetim kanunu adı altında yayınlanması şimdilik mümkün değildir. Bu nedenle de idare hukuku; kamu yönetimini ilgilendiren pek çok yasal düzenlemeleri içeren geniş bir alanı kapsamaktadır.

Günümüzde pek çok hukukî sahada olduğu gibi, idare hukuku alanındaki en büyük sorunlardan birisi de çok kısa süreler içinde sürekli mevzuatın değişmesidir. Toplumsal değişime ayak uydurmak zorunda olan yasaların, bu denli hızlı değişmesi hukuk alanındaki belirsizliği artırmakta ve uyum sorunların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Bu nedenle de yasalardaki temel mantığı ve yaklaşımı kavramak, temel bilgileri edinmek bu süreçte daha doğrudur. Böylece, idare hukuku alanındaki yenilikleri takip etmek daha bir kolaylaşır.

İdare hukuku kitabını, mümkün mertebe sade ve anlaşılır bir dille yazılmaya çalıştım. Zira, yasaların dili maalesef çok ağır ve ağdalıdır. Uzun cümleler okuyanı anlama problemiyle karşı karşıya getirir. Çetrefilli cümleler zaman zaman mananın zihinlerde kaybolmasına yol açmakta ve okuyucuyu sıkmaktadır. Ayrıca, idare hukuku sahası çok geniş olduğu için kitabın hacmini artırmamak ve kitabı okunur kılabilmek için pek fazla detaya da girilmemiştir.

YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ ......................................................................................................... VII

ÖNSÖZ .................................................................................................................................XI

İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................XIII

KISALTMALAR ................................................................................................................ XXVII

I. İDARE KAVRAMI.....................................................................................................1

A. İdarenin Anlamı .....................................................................................................1

B. İdare Hukukunun Konusu ......................................................................................2

C. İdare Hukuku Sistemleri ........................................................................................3

1. Anglo-Sakson Sistemi.......................................................................................3

2. Kara Avrupa Sistemi.........................................................................................3

D. Kamu - Özel İdare Ayrımı .......................................................................................4

E. İdarenin Alanı ........................................................................................................5

1. Organik İdare ...................................................................................................5

2. Fonksiyonel İdare.............................................................................................6

II. İDARE HUKUKU ......................................................................................................9

A. İdare Hukuku Kavramı ...........................................................................................9

B. İdare Hukukunun Kısa Tarihi..................................................................................9

1. Fransa’da Gelişimi..........................................................................................10

2. Almanya’da Gelişimi ......................................................................................11

3. Türkiye’de Gelişimi ........................................................................................13

C. İdare Hukukunun Özellikleri ................................................................................14

1. İdare Hukuku Genç Bir Hukuk Dalıdır ............................................................14

2. Tedvin Edilmemiş Bir Hukuk Dalıdır...............................................................14

3. İçtihadî Bir Hukuk Dalıdır ...............................................................................15

4. Bağımsız Bir Hukuk Dalıdır .............................................................................16

5. Statüsel Niteliktedir .......................................................................................16

6. İşlemleri Tek Taraflıdır ...................................................................................16

7. Uyuşmazlıklara İdari Yargıda Bakılır...............................................................17

8. Kamu Yararı Düşüncesi Hâkimdir...................................................................17


XIV İçindekiler

D. İdare Hukukunun Kaynakları................................................................................18

1. Asıl Kaynaklar.................................................................................................18

a. Yazılı Kaynaklar ........................................................................................18

1) Anayasa..............................................................................................19

2) Kanun.................................................................................................19

3) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi .........................................................20

4) Uluslararası Antlaşma ........................................................................22

5) Tüzük..................................................................................................23

6) Yönetmelik .........................................................................................24

7) Diğer Düzenleyici İşlemler..................................................................24

b. Yazısız Kaynaklar ......................................................................................25

2. Yardımcı Kaynaklar ........................................................................................25

a. Yargı İçtihatları.........................................................................................25

b. Doktrin .....................................................................................................25

E. İdare Hukukunun Bölümleri.................................................................................26

1. Genel İdare Hukuku .......................................................................................26

2. Özel İdare Hukuku .........................................................................................26

F. Anayasadaki İdare Hukuku İlkeler........................................................................27

1. Hukuk Devleti İlkesi .......................................................................................27

2. Eşitlik İlkesi.....................................................................................................29

3. Sosyal Devlet İlkesi.........................................................................................31

4. Demokratik Devlet İlkesi................................................................................33

5. İdarenin Kanuniliği İlkesi................................................................................36

III. İDARÎ TEŞKİLATIN TEMEL İLKELERİ ........................................................................39

A. Merkezden Yönetim İlkesi ...................................................................................39

1. Merkezden Yönetimin Türleri ........................................................................40

a. Siyasî Merkeziyetçilik ...............................................................................40

b. İdarî Merkeziyetçilik.................................................................................41

2. Merkezden Yönetimin Özellikleri...................................................................41

3. Merkezden Yönetimin Faydaları....................................................................42

4. Merkezden Yönetimin Sakıncaları .................................................................42

5. Yetki Genişliği.................................................................................................43

B. Yerinden Yönetim İlkesi .......................................................................................45

1. Yerinden Yönetimin Tanımı ...........................................................................45

2. Yerinden Yönetimin Özellikleri ......................................................................45

a. Tüzel Kişilik...............................................................................................45


İçindekiler XV

b. Özerklik ....................................................................................................45

c. Vesayet Denetimi.....................................................................................45

3. Yerinden Yönetimin Türleri............................................................................46

a. Yer Bakımından Yerinden Yönetim ..........................................................46

b. Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim ....................................................46

4. Yerinden Yönetimin Fayda ve Zararları..........................................................47

a. Faydaları ..................................................................................................47

b. Zararları ...................................................................................................47

C. Kamu Tüzel Kişiliği ...............................................................................................47

D. Yetki Devri, İmza Devri, Vekâlet ve Tedvir ...........................................................50

1. Yetki Devri......................................................................................................50

2. İmza Devri......................................................................................................53

3. Vekâlet...........................................................................................................55

4. Tedvir.............................................................................................................58

E. İdarenin Bütünlüğü İlkesi.....................................................................................59

1. Hiyerarşi.........................................................................................................60

2. İdari Vesayet..................................................................................................62

IV. MERKEZÎ İDARE ....................................................................................................67

A. Merkezî İdare Kavramı.........................................................................................67

B. Başkent Teşkilatı..................................................................................................68

1. Cumhurbaşkanı..............................................................................................68

a. Görev ve Yetkileri.....................................................................................69

b. Cumhurbaşkanına Vekâlet.......................................................................71

c. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu ....................................................72

d. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı ......................................................................73

1) İdarî İşler Başkanlığı ...........................................................................73

2) Politika Kurulları.................................................................................74

3) Ofisleri................................................................................................75

4) İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar.....................................................76

2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları..........................................................................77

3. Bakanlar ve Bakanlıklar..................................................................................77

a. Bakanların Statüleri .................................................................................77

b. Bakanların Görev Yetkileri .......................................................................78

c. Bakanların Sorumlulukları........................................................................78

d. Bakan Yardımcıları ...................................................................................79

e. Bakan Müşavirliği.....................................................................................79


XVI İçindekiler

f. Bakanlık Teşkilatı .....................................................................................80

4. Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar ....................................................................82

a. Danıştay ...................................................................................................82

b. Sayıştay ....................................................................................................83

c. Millî Güvenlik Kurulu................................................................................84

C. Taşra Teşkilatı ......................................................................................................86

1. İl İdaresi .........................................................................................................86

a. Vali ...........................................................................................................87

b. İl İdaresi Başkanları (İl Müdürleri)............................................................90

c. İl İdare Kurulu ..........................................................................................90

2. İlçe İdaresi......................................................................................................91

a. Kaymakam ...............................................................................................91

b. İlçe İdare Başkanları.................................................................................94

c. İlçe İdare Kurulu.......................................................................................94

3. Bucak İdaresi..................................................................................................95

4. Bölge İdareleri................................................................................................95

V. YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI......................................................................97

A. Mahallî İdareler ...................................................................................................97

1. İl Özel İdaresi .................................................................................................98

a. Tanımı ......................................................................................................98

b. Görev ve Sorumlulukları ..........................................................................98

.c. Yetki ve İmtiyazları...................................................................................99

d. Gelir ve Giderleri....................................................................................100

e. Organları ................................................................................................101

1) İl Genel Meclisi.................................................................................101

2) İl Encümeni ......................................................................................106

3) Vali ...................................................................................................108

2. Belediye İdaresi............................................................................................109

3. Büyükşehir ve Büyükşehir İlçe Belediyesi ....................................................128

a. Büyükşehir Belediyesinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları......................128

b. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin Görev ve Yetkileri.................................131

c. Büyükşehir Belediyesinin Organları .......................................................132

d. Büyükşehir Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri ...............................134

e. Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri .........................................................135

f. Büyükşehir Belediyesinin Giderleri ........................................................136

g. Büyükşehir Belediye Bütçesi ..................................................................137


İçindekiler XVII

4- Köy İdaresi ...................................................................................................138

a. Köy İşleri ................................................................................................138

b. Köyün Gelir ve Giderleri.........................................................................142

c. Köyün Organları .....................................................................................143

B. Kamu Kurumları (Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim Kuruluşları)...............148

1. Kamu Kurumu Kavramı ................................................................................148

2. Kamu Kurumlarının Ortak Özellikleri ...........................................................149

3. Kamu Kurumlarının Çeşitleri........................................................................150

a. İdari Kamu Kurumları.............................................................................150

b. Sosyal Kamu Kurumları ..........................................................................151

c. İktisadî Kamu Kurumları (KİT) ................................................................151

d. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları .........................................153

e. Düzenleyici ve Denetleyici Kamu Kurumları (Bağımsız İdari

Otoriteler)..............................................................................................154

C. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları ................................................157

1. Meslek Kuruluşu Tanımı ..............................................................................157

2. Ortak Özellikleri ...........................................................................................157

3. Görev ve Yetkileri.........................................................................................158

VI. İDARİ İŞLEMLER..................................................................................................159

A. İdarî İşlem Kavramı ............................................................................................159

1. Tanımı ..........................................................................................................159

2. İdari İşlemlerin Özellikleri ............................................................................160

3. İdarî İşlemin Türleri......................................................................................161

a. Tek Yanlı İdarî İşlemler...........................................................................161

b. İki Yanlı İdari İşlemler.............................................................................162

4. İdarî İşlemlerde Takdir Yetkisi......................................................................162

B. Bireysel İşlemler (İdari Kararlar) ........................................................................163

1. Tanımı ..........................................................................................................163

2. Özellikleri .....................................................................................................164

3. Türleri ..........................................................................................................165

4. Unsurları ......................................................................................................166

a. Yetki Unsuru ..........................................................................................166

b. Şekil Unsuru ...........................................................................................168

c. Usul Unsuru ...........................................................................................170

d. Sebep Unsuru ........................................................................................173

e. Amaç Unsuru .........................................................................................173


XVIII İçindekiler

C. Hukuka Aykırı İdarî İşlemin Müeyyidesi: İptal ve Yokluk ...................................175

1. İdari İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi ...............................................................176

2. İdarî İşlemlerin Geriye Yürümezliği İlkesi.....................................................178

3. İdari Kararların İcrası....................................................................................179

4. İdari İşlemlerin Sona Ermesi ........................................................................180

VII. DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER ...................................................................................... 183

A. Genel Olarak ......................................................................................................183

B. Düzenleyici İşlem Kavramı .................................................................................183

C. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ......................................................................184

1. Yetki Unsuru ................................................................................................187

2. Konu Unsuru ................................................................................................188

3. Usul ve Şekil Unsuru ....................................................................................189

4. Denetim Unsuru ..........................................................................................189

D. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.............................................190

E. Yönetmelikler ....................................................................................................190

F. Adsız Düzenleyici İşlemler..................................................................................191

G. Anayasa Değişikliği Kanunu ile Kaldırılan Düzenleyici İşlemler..........................192

1. Kanun Hükmünde Kararnameler .................................................................192

2. Tüzükler, Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler................................195

H. İdarî Sözleşmeler ...............................................................................................196

1. İdarî Sözleşme Kavramı................................................................................196

2. İdarî Sözleşmelerin Kriterleri .......................................................................197

a. İdarenin Taraf Olması (Organik Şart) .....................................................198

b. Konusunun Kamu Hizmeti Olması (İşlevsel Şart) ...................................198

c. İdarenin Üstün ve Ayrıcalıklı Olması (Maddî Şart) .................................199

3. İdari Sözleşmelerin Türleri ...........................................................................200

a. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri .......................................................200

b. İltizam Sözleşmeleri ...............................................................................202

c. Müşterek Emanet Sözleşmeleri .............................................................203

d. Kamu İstikraz (Borçlanma) Sözleşmeleri................................................204

e. İdarî Hizmet Sözleşmeleri ......................................................................207

f. Yap-İşlet-Devret Sözleşmeleri ................................................................209

g. Doğal Servetlere İlişkin İşletme Sözleşmeleri.........................................214

h. Orman İşletme Sözleşmeleri ..................................................................216

4. İdari Sözleşmelerin Usulü ............................................................................218

5. İhale Usulleri ................................................................................................222


İçindekiler XIX

a. 4734 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri ..................................................223

1) Açık İhale Usulü................................................................................224

2) Belli İstekliler Arasında İhale Usulü..................................................225

3) Pazarlık Usulü...................................................................................225

4) Doğrudan Temin ..............................................................................227

5) Tasarım Yarışmaları..........................................................................228

b. 2886 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri ..................................................228

1) Kapalı Teklif Usulü............................................................................228

2) Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü ......................................230

3) Açık Teklif Usulü...............................................................................231

4) Pazarlık Usulü...................................................................................232

5) Yarışma Usulü ..................................................................................234

6. İdari Sözleşmelerin Aşamaları......................................................................234

a. Hazırlık Aşaması.....................................................................................234

b. İhale Aşaması.........................................................................................239

c. İhaleye Yönelik Başvurular.....................................................................243

d. Sözleşme Aşaması..................................................................................245

e. İdarî Sözleşmelerin Uygulanması...........................................................247

7. İhale İle İlgili Yasaklar...................................................................................254

8. İhaleyle İlgili Ceza Sorumluluğu ...................................................................255

9. İdarî Sözleşmelerin Sona Erme Halleri .........................................................256

a. İdare Tarafından Tek Yanlı Sona Erdirme...............................................257

b. Yargı Kararıyla Sona Erdirme .................................................................259

10. Kamu İhale Kurumu .....................................................................................261

VIII. İDARENİN FAALİYETLERİ .....................................................................................263

A. Kamu Hizmeti ....................................................................................................263

1. Kamu Hizmeti Kavramı ................................................................................263

2. Kamu Hizmetinin Hukuki Rejimi ..................................................................265

3. Kamu Hizmetinin Özellikleri.........................................................................266

a. Süreklilik İlkesi .......................................................................................266

b. Değişkenlik İlkesi....................................................................................267

c. Eşitlik ve Tarafsızlık İlkesi .......................................................................269

d. Kamu Hizmetinde Meccanilik (Bedelsizlik) ............................................270

4. Kamu Hizmetlerinin Kurulması ve Kaldırılması ............................................272

5. Kamu Hizmetinin Çeşitleri ...........................................................................272


XX İçindekiler

6. Kamu Hizmetinin Görülme Usulleri .............................................................273

a. Emanet Usulü.........................................................................................274

b. Müşterek Emanet Usulü ........................................................................275

c. İltizam Usulü ..........................................................................................275

d. Ruhsat Usulü..........................................................................................277

e. Yap-İşlet Usulü .......................................................................................278

f. İmtiyaz Usulü .........................................................................................278

1) Genel Olarak ....................................................................................278

2) İmtiyaz Sözleşmesinin Hukukî Niteliği..............................................284

g. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri...........................................................284

B. Kolluk .................................................................................................................287

1. Kamu Düzeni Kavramı..................................................................................288

2. Güvenlik ve Kolluk Kavramı..........................................................................288

3. Kolluk Çeşitleri (İdarî ve Adlî Kolluk) ............................................................290

a. İdarî Kolluk .............................................................................................290

b. Adlî Kolluk ..............................................................................................291

c. Siyasî Kolluk ...........................................................................................293

4. Genel ve Özel İdarî Kolluk ............................................................................293

a. Genel İdarî Kolluk...................................................................................294

1) Polis..................................................................................................294

2) Jandarma .........................................................................................300

3) Sahil ve Kara Sınırı Güvenliği............................................................302

4) Bekçi.................................................................................................305

a) Bekçilik Şartları ve Atanması ......................................................305

b) Bekçilerin Görev ve Yetkiler .......................................................306

b. Özel İdarî Kolluk .....................................................................................310

1) Belediye Zabıtası ..............................................................................311

2) Köy Korucuları..................................................................................316

3) Çiftçi Mallarını Koruma Kolluğu .......................................................318

4) Orman Kolluğu .................................................................................319

5) Gümrük Kolluğu ...............................................................................320

6) Özel Güvenlik ...................................................................................324

5. Kolluk İşlemleri ve Usulleri...........................................................................329

a. Düzenleyici İşlemler ...............................................................................330

b. Bireysel İşlemler.....................................................................................330

1) İzin (Ruhsat) Verme..........................................................................330


İçindekiler XXI

2) Bildirim Alma ...................................................................................332

3) Faaliyeti Yasaklama..........................................................................333

4) Faaliyeti Erteleme ............................................................................334

5) Emir ve Uyarı....................................................................................334

6) Para Cezası ve Kapatma ...................................................................335

7) Re’sen İcra ve Zor Kullanma.............................................................336

6. Kolluk Yetkisinin Sınırları..............................................................................338

IX. İDARENİN MALLARI............................................................................................341

A. Kamu Malı Kavramı............................................................................................341

B. Kamu Mallarının Tasnifi .....................................................................................342

1. Kullanma Bakımından Kamu Malları............................................................342

2. Yapıları Bakımından Kamu Malları...............................................................343

3. Oluşumları Bakımından Kamu Malları .........................................................344

4. Taşınabilirliklerine Göre Kamu Malları.........................................................345

C. Kamu Mallarının Özellikleri................................................................................345

1. Devir ve Ferağ Edilmezler ............................................................................346

2. Zaman Aşımı İle Kazanılamaz.......................................................................346

3. Özel Hukuk İşlemine Tabi Tutulamaz...........................................................346

4. Kamu Malları Kamulaştırılmaz .....................................................................347

5. Özel Bir Korumaya Tabidir ...........................................................................348

6. Malî Yükümlülükten Muaftır........................................................................349

D. Kamu Mallarından Faydalanma.........................................................................349

1. Genel Faydalanma .......................................................................................349

2. Özel Faydalanma .........................................................................................350

E. İdarenin Mal Edinme Usulleri ............................................................................352

1. Kamulaştırma...............................................................................................352

a. Mülkiyet Hakkı ve Kamulaştırma ...........................................................353

b. Kamulaştırmanın Temel İlkeleri .............................................................354

c. Kamulaştırmanın Unsurları ....................................................................355

d. Kamulaştırmanın Aşamaları...................................................................357

1) İdarî Aşama ......................................................................................357

2) Adlî Aşama .......................................................................................359

2. Kamulaştırmadan Vazgeçme ve Geri Alma..................................................362

a. Kamulaştırmadan Vazgeçme .................................................................362

b. Mal Sahibinin Geri Alma Hakkı...............................................................363


XXII İçindekiler

3. Acele Kamulaştırma .....................................................................................364

4. Kamulaştırmasız El Atma .............................................................................365

a. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma ...............................................365

b. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma ................................................366

5. Devletleştirme .............................................................................................368

6. İstimval ........................................................................................................369

7. Geçici İşgal ...................................................................................................370

8. Diğer Usuller ................................................................................................371

9. Usullerin Karşılaştırılması.............................................................................375

X. İDARENİN PERSONELİ......................................................................................... 377

A. Kamu Görevlileri ................................................................................................377

1. Kamu Görevlisi Kavramı...............................................................................377

2. Geniş Anlamda Kamu Görevlisi Türleri ........................................................378

3. Kamu Görevlisi Türleri .................................................................................379

a. Memurlar...............................................................................................379

b. Diğer Kamu Görevlileri...........................................................................381

1) Sözleşmeli Personel .........................................................................381

2) Geçici Personel.................................................................................383

3) İşçiler................................................................................................384

4. Memurluk Mesleği ve İlkeleri ......................................................................384

a. Memurluk Mesleği.................................................................................384

b. Memurluk Mesleğinin İlkeleri ................................................................387

1) Sınıflandırma İlkesi...........................................................................387

2) Kariyer İlkesi.....................................................................................389

3) Liyakat İlkesi.....................................................................................393

c. Memurluğa Girişteki İlkeler ...................................................................397

1) Serbestlik İlkesi ................................................................................397

2) Eşitlik İlkesi.......................................................................................397

3) Görevin Gerektirdiği Niteliklere Sahip Olma İlkesi...........................398

d. Memur Olabilmenin Genel Şartları........................................................398

1) Vatandaşlık.......................................................................................398

2) Yaş....................................................................................................399

3) Öğrenim ...........................................................................................400

4) Kamu Haklarından Mahrum Olmama Şartı ......................................400

6) Mahkûmiyet.....................................................................................401

7) Askerlik ............................................................................................401

8) Sağlık................................................................................................401


İçindekiler XXIII

e. Memur Olabilmenin Özel Şartları ..........................................................402

B. Memurların Atanma Aşamaları .........................................................................403

1. Kadroların Duyurulması ...............................................................................403

2. Sınav Aşaması ..............................................................................................403

3. Atama ve Adaylık Aşaması...........................................................................405

4. Aslî Memurluğa Atanma ..............................................................................406

5. Göreve Başlama...........................................................................................407

C. MEMURLARIN ÖZLÜK DOSYASI .........................................................................407

D. MEMURLARIN İLERLEMESİ ................................................................................408

E. ÇALIŞMA SAATLERİ ............................................................................................408

XI. MEMURLARIN ÖDEV, YASAK VE HAKLARI ...........................................................411

A. Memurların Ödevleri .........................................................................................411

1. Anayasa ve Kanunlara Sadakat ....................................................................411

2. Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık.......................................................................411

3. Davranış İşbirliği...........................................................................................412

4. Amirlerin Emrine Uyma ...............................................................................412

5. Mal Bildiriminde Bulunma ...........................................................................413

6. Resmi Belge, Araç ve Gereçleri Teslim Etme ...............................................415

7. Bizzat İş Başında Bulunma ...........................................................................415

8. Kılık ve Kıyafet Kurallarına Uyma .................................................................416

B. Memurların Yasakları.........................................................................................417

1. İkinci Görev Yasağı.......................................................................................417

2. Grev ve Toplu Çekilme Yasağı......................................................................418

3. Ticarî Faaliyetlerde Bulunma Yasağı ............................................................419

4. Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı....................................................419

5. Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı.......................................................................421

6. Siyasî Faaliyette Bulunma Yasağı .................................................................422

7. Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı...................................................422

8. Yasaklanmış Üyeliklere Genel Bir Bakış .......................................................423

C. Memurların Hakları ...........................................................................................425

1. Çalışma ve Hizmet Hakkı..............................................................................425

2. Uygulamayı İsteme Hakkı ............................................................................426

3. Güvenlik Hakkı .............................................................................................427

4. Çekilme ve İstifa Hakkı.................................................................................427

5. Müracaat, Şikâyet ve Dava Açma Hakkı.......................................................428

6. Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı..............................................................428


XXIV İçindekiler

7. İzin Hakkı......................................................................................................429

8. İsnat ve İftiralara Karşı Korunma .................................................................436

9. Aylık- Maaş Hakkı.........................................................................................437

10. Yolluk ve Gündelik Hakkı..............................................................................438

11. Sosyal Haklar................................................................................................439

XII. İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ......................................................................... 445

A. Siyasî Denetim ...................................................................................................445

1. TBMM İnsan Hakları Komisyonu..................................................................445

2. Siyasî Denetimin Yetersizliği ........................................................................446

B. İdarî Denetim.....................................................................................................447

1. İstitaf Yoluyla Denetim ................................................................................448

2. Hiyerarşik Denetim ......................................................................................448

3. Vesayet Denetimi.........................................................................................449

a. Kararlar Üzerinde Vesayet Denetimi......................................................450

b. İşlem ve Eylemler Üzerinde Vesayet Denetimi ......................................451

c. Organlar Üzerindeki İdari Vesayet Denetimi .........................................451

d. Personel Üzerindeki İdarî Vesayet Denetimi .........................................451

e. Bütçe ve Mali Kaynaklar Üzerinde Vesayet Denetimi............................452

f. Organlar Üzerinde İdarî Vesayet Yetkisi.................................................455

g. Yerine Geçerek İşlem Tesis Etme ...........................................................455

4. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Denetimi .............................................456

5. İnsan Hakları Kurulları Denetimi ..................................................................457

6. Ombudsman (Bağımsız Kamu Denetçisi) Denetimi .....................................459

7. Kamuoyu Denetimi ......................................................................................461

8. Denetleme Kurulları.....................................................................................464

a. Devlet Denetleme Kurulu ......................................................................464

b. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu..................................................465

c. Bakanlık ve Bağlı Kuruluş Teftiş Kurulları ...............................................465

XIII. İDARENİN YARGI TARAFINDAN DENETİMİ .......................................................... 469

A. Genel Olarak ......................................................................................................469

B. İdari Yargı Denetiminin Özellikleri .....................................................................472

C. Türkiye’de İdari Yargının Ortaya Çıkışı ...............................................................474

D. İdari Yargı Örgütü ..............................................................................................475

1. İlk Derece Mahkemeleri...............................................................................476

a. İdare Mahkemesi ...................................................................................476


İçindekiler XXV

b. Vergi Mahkemeleri ................................................................................476

2. Üst Derece Mahkemeleri.............................................................................477

a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri)...................................477

b. Danıştay .................................................................................................478

1) Danıştay’a Üye Seçimi......................................................................479

2) Üyeler ve Nitelikleri .........................................................................480

3) Dava Daireleri Kurulları....................................................................481

4) İçtihatları Birleştirme Kurulu............................................................481

5) Danıştay’ın Görevleri .......................................................................482

E. İdari Yargının Görev Alanı ..................................................................................483

F. İptal Davası ........................................................................................................485

1. İptal Davasının Özellikleri ............................................................................486

2. İptal Davasının Ön Koşulları .........................................................................487

a. Göreve İlişkin Ön Koşullar......................................................................487

b. Yetkiye İlişkin Ön Koşullar......................................................................488

c. İptal Davasının Konusuna İlişkin Ön Koşullar .........................................488

d. Davacıya İlişkin Ön Koşullar ...................................................................489

e. Davalıya İlişkin Ön Koşullar ....................................................................489

f. Süreye İlişkin Ön Koşullar.......................................................................489

g. Biçime İlişkin Ön Koşullar.......................................................................490

3. İptal Nedenleri (Esasa İlişkin Koşullar) .........................................................490

a. Yetki Unsuru ..........................................................................................491

b. Şekil (Biçim) Unsuru...............................................................................492

c. Neden Unsuru........................................................................................493

d. Konu Unsuru ..........................................................................................494

e. Amaç Unsuru .........................................................................................495

f. İdarenin Takdir Yetkisi ...........................................................................496

4. İptal Davasının Sonuçları..............................................................................499

a. Davada Yargıcın Yetkisi ..........................................................................499

b. Red Kararının Sonuçları..........................................................................500

c. İptal Kararının Sonuçları.........................................................................500

5. Yargı Kararlarının Uygulanması....................................................................501

G. Tam Yargı Davası................................................................................................504

1. Tam Yargı Davasının Nitelikleri ....................................................................504

2. Tam Yargı ve İptal Davasının Mukayesesi ....................................................504

3. Tam Yargı Davasının Türleri .........................................................................505


XXVI İçindekiler

a. Tazminat Davaları ..................................................................................505

b. Geri Alma (İstirdat) Davaları ..................................................................506

c. Vergi Davaları.........................................................................................506

d. İdarî Sözleşmelerden Doğa Davalar .......................................................506

4. Tam Yargı Davasının Önkoşulları..................................................................506

a. Genel Olarak ..........................................................................................506

b. Kişisel Hakkın Doğrudan İhlali Koşulu ....................................................507

c. İdarî Merci Tecavüzü Olmaması Koşulu .................................................508

5. Tam Yargı Davasının Esastan Kabul Şartları .................................................508

a. Kusurlu Sorumluluk................................................................................509

b. Kusursuz Sorumluluk .............................................................................510

H. Yürütmenin Durdurulması .................................................................................511

İ. İdarî Yargılama Usulü.........................................................................................513

1. Özel Yargılama Usulleri ................................................................................513

a. İvedi Yargılama Usulü ............................................................................513

b. Merkezî ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü ...............................514

2. Yazılı Yargılama Usulü ..................................................................................516

3. Re’sen İnceleme İlkesi..................................................................................517

4. Davanın İncelenme ve Karar Bağlanma Usulü ...............................................518

J. Kanun Yolları (Kararlara Karşı Başvuru Yolları) ..................................................519

1. Olağan Kanun Yolları....................................................................................519

a. İstinaf .....................................................................................................519

b. Temyiz....................................................................................................522

c. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması.................525

2. Olağanüstü Kanun Yolları: Yargılamanın Yenilenmesi .................................525

a. Yargılamanın Yenilenmesi......................................................................525

b. Kanun Yararına Temyiz ..........................................................................528

KAYNAKÇA ........................................................................................................................529

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar