İş Sağlığı ve Güvenliğini Tehlikeye Düşüren İşçinin Hukuksal Sorumluluğu

İçindekiler

Teşekkür  7

Önsöz  9

Kısaltmalar  15

Giriş  17

Birinci Bölüm

İŞ İLİŞKİSİNDE

TEMEL KAVRAMLAR VE BORÇLAR

1.1. TEMEL KAVRAMLAR  19

1.1.1. İşçi  19

1.1.2. İşveren  21

1.1.2.1. İşveren  21

1.1.2.2. İşveren Vekili  23

1.1.2.2.1. Alt İşveren  26

1.1.2.2.2. Muvazaalı Asıl İşveren & Alt İşveren İlişkisi  31

1.1.3. İşyeri  32

1.1.4. İş Sözleşmesi  33

1.1.4.1. İş Sözleşmesinin Unsurları  35

1.1.4.2. İş Görme Unsuru  35

1.1.4.3. Ücret Unsuru  35

1.1.4.4. Bağımlılık Unsuru  35

1.1.5. Tarafların Borçları  38

1.1.5.1. İşçinin Borçları  38

1.1.5.1.1. İş Görme Borcu  39

1.1.5.1.2. İşçinin İşi Özenle Yapma Yükümü  39

1.1.5.1.3. İşçinin Teslim ve Hesap Verme Yükümü  40

1.1.5.1.4. İşçinin İşverenin Talimatlarına Uyma Borcu  41

1.1.5.1.5. Sadakat Borcu  41

1.1.5.2. İşverenin Borçları  43

1.1.5.2.1. Ücret Ödeme Borcu  43

1.1.5.2.2. İşçiyi Gözetme Borcu  43

1.1.5.2.2.1. İşçinin Kişiliğini Gözetme (Koruma) Borcu  44

1.1.5.2.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Alma Borcu  44

1.1.5.2.2.3. İşverenin Eşit Davranma Borcu  45

İkinci Bölüm

İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME (KORUMA)

BORCU VE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ

SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

2.1. BORCUN KAPSAMI  47

2.1.1. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirlerini Alma Yükümlülüğü  48

2.1.2. İşyerine Getirilen Eşyaları Koruma Yükümlülüğü  50

2.2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  51

2.2.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramları  53

2.2.1.1. İş Sağlığı  53

2.2.1.2. İş Güvenliği  53

2.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Hukuksal Dayanakları  53

2.2.2.1. Uluslararası Kaynaklar  53

2.2.2.2. Ulusal Kaynaklar  54

2.2.3. Yükümlülüklerin Kapsam ve Sınırları  55

2.2.3.1. Geçici İş İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüğü  56

2.2.3.1.1. Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisinde İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri  59

2.2.3.1.2. Geçici İş İlişkisinde İşverenlerin Hukuksal Sorumluluğu  60

2.2.3.2. Asıl İşveren İle Alt işverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüğü  61

2.2.4. Borca Aykırılık Halinde Hukuksal Sorumluluk  64

2.2.4.1. Genel Olarak İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından Hakları  65

2.2.4.1.1. İşverenin Alacaklı Temerrüdüne Düşmesi  65

2.2.4.1.2. İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı  65

2.2.4.1.3. İşçinin Haklı Nedenle Feshi  67

2.2.4.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığı  69

2.2.4.2.1. İş Kazası  69

2.2.4.2.1.1. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada  70

2.2.4.2.1.2. Yürütülmekte Olan Bir İş Nedeniyle  71

2.2.4.2.1.3. İşveren Tarafından Görev İle Başka Bir Yere Gönderilmesi  72

2.2.4.2.1.4. Emziren Kadının Çocuğa Süt Vermek İçin Ayrılan Zamanlarda  73

2.2.4.2.1.5. İşveren Tarafından Sağlanan Taşıtla İşin Yapıldığı Yere Gidiş Gelişi Sırasında  73

2.2.4.2.2. İş Kazasının Unsurları  74

2.2.4.2.2.1. Bireysel İş Hukuku Anlamındaki İş Kazasının Unsurları  74

2.2.4.2.2.2. Kaza İle Zarar Arasındaki İlliyet Bağı  75

2.2.4.2.2.3. Kaza İle Yapılan İş Arasındaki İlliyet Bağı  76

2.2.4.2.2.4. Uygun Nedensellik Bağının Kesilmesi  76

2.2.4.2.3. Meslek Hastalığı  79

2.2.4.2.3.1. Meslek Hastalığının Unsurları  79

2.2.5. İş kazası ve Meslek Hastalığında Hukuksal Sorumluluk  79

2.2.5.1. Tazminat Sorumluluğu  83

2.2.5.1.1. Sözleşme/Haksız Fiil Sorumluluğu  83

2.2.5.1.2. İlliyet Bağı ve Kusur  85

2.2.5.1.2.1. Kusursuz Sorumluluk Görüşü  87

2.2.5.1.2.2. Kusur Sorumluluğu Görüşü  88

2.2.5.1.3. İşverenin Rücu Yoluyla SGK’ya Karşı Sorumluluğu  93

2.2.5.1.4. İşverenin Ceza Sorumluluğu  98

2.2.5.1.4.1. Ceza Hukuku Yönünden  98

2.2.5.1.4.2. İdari Yaptırımlar Yönünden  101

2.2.5.1.4.2.1. İşin Durdurulması  102

2.2.5.1.4.2.2. İdari Para Cezası  103

2.2.5.1.4.2.3. Kamu İhalesinden Yasaklama  103

Üçüncü Bölüm

İŞÇİNİN İŞVERENİN EMİR VE

TALİMATLARINA UYMA BORCU VE

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNE

UYMAMASI HALİNDE HUKUKSAL SORUMLULUĞU

3.1. İŞÇİNİN EMİR VE TALİMATLARA UYMA BORCU  105

3.1.1. Borcun Kapsamı ve Sınırları  105

3.1.1.1. İş İlişkisinde Emir ve Talimatın Kapsamı  105

3.1.1.1.1. Sigara İçme Yasağı  106

3.1.1.2. İş İlişkisinde Emir ve Talimatın Sınırları  109

3.1.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Uyma Yükümlülüğü  110

3.1.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Uyulmamasının Hukuksal Sonuçları  112

3.1.3.1. İşverence İş Sözleşmesinin Feshi  112

3.1.3.1.1. Haklı Fesih  113

3.1.3.1.1.1. Genel Olarak Talimatlara Uyulmadığında  113

3.1.3.1.1.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Uyulmadığında Haklı Fesih  116

3.1.3.1.1.2.1. İş Güvenliğinin Tehlikeye Düşürülmesi  117

3.1.3.1.1.2.2. İşçinin Kusurlu Davranışı Sonucu Tehlikenin Doğması  119

3.1.3.1.1.2.3. İşçinin İşyerindeki Malları Zarara Uğratması  119

3.1.3.1.1.2.4. İşçinin Kusurlu Davranışıyla Meydana Gelen Zararın Otuz Günlük Ücretinin Üzerinde Olması  120

3.1.3.1.2. Geçerli Fesih  122

3.1.3.1.2.1. Genel Olarak Talimatlara Uyulmadığında  122

3.1.3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Uyulmadığında Geçerli Fesih  125

3.1.3.2. İşçinin Disiplin Cezası Sorumluluğu  128

3.1.3.3. İşçinin Tazminat Sorumluluğu  129

3.1.3.3.1. İşçinin Tazminat Sorumluluğunun Hukuki Niteliği  129

3.1.3.3.2. İşçinin Tazminat Sorumluluğunu Etkileyen Durumlar  131

3.1.3.3.2.1. Mücbir Sebep ve Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru  136

3.1.3.3.2.2. Zarar Görenin Kusuru  136

3.1.3.3.2.3. İşçinin Verdiği Zarara Göre Tazminat Sorumluluğu  137

3.1.3.3.2.3.1. Üçüncü Kişi Zarar Gördüğünde  137

3.1.3.3.2.3.2. İşverenin Bir Başka İşçisi Zarar Gördüğünde  138

3.1.3.3.2.3.3. İşveren veya İşyerindeki Mal ve Teçhizat Zarar Gördüğünde  139

3.1.3.4. İşçinin Cezai Sorumluluğu  141

Sonuç  145

Kaynakça  151

Kavramlar Dizini  157