Kendine Özgü Bir Siyasal Topluluk Antik Çağ Polisi

ÖNSÖZ

Elinizdeki bu çalışma noktası virgülüne kadar 2001’deki ilk teksir

baskının aynıdır. Bir başka deyişle, bir “finishing touch” işleminden

geçmeden kitaba dönüşmüştür. Bütün eksikliklerine karşın daha yaygın

bir okuyucuya ulaşabilmesi için bu yolu tercih ettim. Bu konuda bana

telkinde bulunan, beni cesaretlendiren, daha önemlisi basım imkanlarını hazırlayan meslektaşlarım Prof.Dr. Abdurrahman Saygılı’ya ve

Doç. Dr. Hamdi Gökçe Zabunoğlu'na teşekkür ederim.

Çok gecikmiş olsa bile, bu çalışmanın da beğenmeyip yayınlamadığım çalışmalar arasına katılmaması için beni teşvik eden, bununla yetinmeyip hiyeroglif yazıya taş çıkartan elyazılı metinleri çözerek baskıya hazır hale getiren, eşim, Z. Meriç Mumcuoğlu’na en içten şükranlarımı sunarım.

Antik Çağ polisleri içinde toplumsal, ekonomik, tarihsel, sanatsal,

felsefi, edebi ve siyasal açılardan en seçkin yer tutan Atina Polisi’ni

incelediğimiz bu çalışmanın konuya ilgi duyanlara yardımcı olmasını,

daha geniş ve derinlemesine okumalara teşvik etmesini dilerim. İnsanlığın ilk demokrasi girişiminin mekanı olan Atina Polisi hakkında daha

ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler “Antik Atina Demokrasisinin Kuruluş

Süreci” başlıklı kitabımızdan yararlanabilirler.

H. Maksut Mumcuoğlu

Datça/ Aktur, 3 Kasım 2022

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ .........................................................................................................V

İÇİNDEKİLER .........................................................................................VII

KENDİNE ÖZGÜ BİR SİYASAL TOPLULUK ANTİK ÇAĞ POLİSİ.9

GİRİŞ...........................................................................................................9

KAYNAKLAR ÜZERİNE:..............................................................................24

YÖNTEM ÜZERİNE: ....................................................................................28

I. POLİS NEDİR? ......................................................................................36

A. Max Weber'e Göre Polis.................................................................38

B. Modern Devletin Ögeleri Açısından Polis......................................43

1. İnsan Topluluğu Ögesi Açısından Polis....................................43

2. Ülke Ögesi Açısından Polis.......................................................44

3. İktidar Ögesi Açısından Polis....................................................46

4. Devletin Hukuksal Kişiliği Açısından Polis..............................49

II. PLATON VE ARİSTOTALES'E GÖRE POLİS....................................51

A. Platon'da Genel Olarak Polis ..........................................................52

B. Platon'a Göre Devletin/Polisin Kuruluşu ........................................55

B. Aristotales'in Polis Kuramı.............................................................56

D. Platon'a Göre İdeal Polis.................................................................60

E. Aristo'ya Göre İdeal Polis ...............................................................63

III. TARİHSEL ÇAĞLAR İTİBARİYLE POLİS'İN OLUŞUMU............67

A. Miken Uygarlığı Dönemi................................................................67

B. Karanlık Çağ: İ.Ö. 1200-800...........................................................71

C. Arkaik Çağ: İ.Ö. 800-500 ...............................................................74

IV. ANTİK ÇAG POLİS'İNE GEÇİŞ ........................................................80

A. Gelişen Ticaretin Toplumsal ve Siyasal Sonuçları .........................80

B. Tiranlık Yönetimlerinin Ortaya Çıkışı............................................84

C. Hukuk Reformu...............................................................................87

D. Dinin Etkisi.....................................................................................90

SONUÇ......................................................................................................93

KAYNAKÇA...............................................................................................99

KAYNAKÇA

Adalberto Giovannini, “11 Symbols and Rituals in Classical Athens”,

City States in Classical Antiquity and Medieval ltaly, Der. A.

Molho-K. Raaflaub-J. Emlen, The University of Michigan Press,

Ann Arbor, 1991.

Alfred Weber, Felsefe Tarihi, 5.Bası, Çev. H. Vehbi Eralp, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1993.

Amaldo Momigliano, Essays İn Ancient and Modem Historiography, Wesleyan University Press, Middletown-Connectiout, 1987.

Amaldo Momigliano, The Classical Foundations of Modern Historiography, University of Califomia Press, Berkeley-Los AngelesOxford, 1990.

Arif Müfid Mansel, Ege ve Yunan Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yay.,

No.8, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1947.

Aristophanes, The Complete Plays of Aristophanes, Bantam Books,

New York- London, 1984.

Aristotle, Aristotle's Physics: Books 1 and 2, Clarenden Press,

Oxford, 1985.

Aristotle, Politics and The Athenian Conslitution, Çev. J. Warrington, Everyman's Library, London-New York, 1961.

Aristotle, The Nicomachean Ethics, Çev. H. Rackham, Harvard University Press, Cambridge-Mass., London, 1994.

Arnold H.M. Jones, Athenian Democracy, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1986.

Bertrand Russell, Power: A New Social Analysis, George Alen and

Unwin Ltd., London, 1946.

Carol G. Thomas, "The Greek Polis", The City States in Five Cultures, s. 47.

Cemal Yıldırım, 100 Soruda Bilim Tarihi, Gerçek Yayınevi, lstanbul,

1974.

Chester G. Starr, The Economic and Social Growth of Early Greece:

800-500 BC, Oxford University Press, New York, s. 5-11; Davies.

Chester G. Starr, The Economic and Social Growth of Early Greece:

800-500 BC, Oxford University Press, New York, 1977.

Chester G. Starr, The Origins of Greek Civilization: 1100-650 B.C.,

W.W. Norton Company, New York-London, 1991.

Edward H. Carr - Josep Fontana, Tarih Yazımında Nesnellik ve Yanlılık, Çev. Özer Ozankaya, İmge Kitabevi, Ankara, 1992.

Edward H. Carr, Tarih Nedir?, Çev. Misket Gizem Gürtürk, Birikim

Yayınları, İstanbul: 1980.

Ernest Barker, The Political Thought of Plato and Aristotle, Dover

Publications, New York, 1959.

Fernand Braudel, Tarih Üzerine Yazılar, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay,

İmge Kitabevi, Ankara, 1992.

Fernand Braudel, The Meditenanean and the Mediterranean World

in the Age of Philip II: Vol.I, Çev. Sian Reynolds, Collins, London: 1972.

Friedrich A. Hayek, Kanun: Yasama Faaliyeti ve Özgürlük (Kurallar ve Düzen), Çev. Atilla Yayla, Türkiye iş Bankası Kültür Yayınları.

Fustel de Coulanges, The Ancient City, Doubleday Anchor Bocks,

New York, 1956.

Geoffrey E.R. Lloyd, Early Greek Science: Thales to Aristotle, W.W.

Norton and Company, New York-London, 1970.

George Forest, "Greece: The History of the Archaic Period'', The

Oxford History of Greece and the Hellenistic World, Der. Boardman-J. Griffin-O. Murray, Oxford University Press, OxfordNewYork, 1991

Giovanni Sartori, Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, Çev. Tuncer

Karamustafaoğlu-Mehmet Turhan, Yetkin Basımevi, Ankara, 1993.

Gustave Glotz, The Greek City and Its Institutions, Kegan Paul

Trench-Trubner, London, 1929.

H. Floris Cohen, The Scientific Revolation: A Historicgraphical

Inquiry, The University of Chicago Press, Chicago-London, 1994.

Herodotus, Herodot Tarihi, 3.Bası, Çev. Müntekim Okmen, Remzi

Kitabevi, İstanbul, 1991.

Hesiodos, Eseri ve Kaynaklan, Çev. Sabahattin Eyüboglu-Azra Erhat,

Türk Tarih Kurumu Yay., XX. Dizi-Sayı: 5, Türk Tarih Kurumu

Yayınevi, Ankara, 1977.

Homer, The Iliad, Çev. E.V.Rieu, Penguin Books, Middlesex.

Homer, The Odyssey, Çev. Robert Fitzgerald, Random House, New

York, 1990.

John B. Bury-Russell Meigss, A History of Greece: To the Death of

Alexander the Great, Mac Millan, London, 1975.

John K. Davies, Democracy and Classical Greece, Harvard University Press, Cambridge Mass., 1993.

John R. Green, Theatre in Ancient Greek Society, Routedge, London,

1994

Jürgen Habermas, Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çev. Tanıl

Bora-Mithat Sancar, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997.

Karl Popper, Açık Toplum ve Düşmanları: Cilt I: Platon, Çev. Mete

Tunçay, Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Sevinç Matbaası,

Ankara, 1967.

Kathleen M.T. Chrimes, Ancient Sparta, Manchester University Press,

Manchester, 1952.

Leslie Lipson, Demokratik Uygarlık, Çev. Haldun Gülalp-Türker

Alkan, Türkiye iş Bankası Kültür Yayınları, Ajans-Türk Matbaası,

Ankara, 1984.

Leslie Lipson, Politika Biliminin Temel Sorunları, Çev. Tuncer Karamustafaoglu, AÜHF Yay., Sevinç Matbaası, Ankara, 1978.

M. Hennan Hansen, The Athenian Democracy in the Age of Demosthenes: Structure, Principles and Ideology, Çev. J.A. Crock,

Blackwell, Oxford, 1992.

Marc Bloch, Tarihin Savunusu yada Tarihçilik Mesleği, 2.Bası, Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara, 1994.

Margarete Bieder, The History of the Greek and Roman Theater,

4.Bası, Princeton University Press, Princeton-New Jersey, l971.

Marshall Clagett, Greek Science in Antiquity, The Ayer Company,

Salem-New Hampshire, The Scholar's Bookshelf, New Jersey,

1988.

Max Weber, On Law in Economy and Society, Der. E. SHILS and M.

RHEINSTEIN, Harvard University Press, Cambridge-Massachusets, 1954.

Max Weber, The City, Çev.Der. Don Martindole and Gertrud Nenwith,

The Free Press, New York, 1966.

Mehmet Akad - Bihterin (Vural) Dinçkol, Genel Kamu Hukuku, Der.

Yayınları, İstanbul, 2000.

Mehmet Ali Ağaoğulları, Kent Devletinden imparatorluğa, İmge Kitabevi, Ankara, 1994,.

Moses I. Finley, Democracy: Ancient And Modem, Rutgers University Press, New Brunswick-New Jersey, 1985.

Moses I. Finley, Early Greece: The Bronze and Archaic Ages, W.W.

Norton Company, New York-London, 1981.

Moses I. Finley, Economy and Society in Ancient Greece, The Viking

Press, New York, 1982.

Moses I. Finley, The Ancient Economy, University of California

Press, Berkeley and Los Angeles, 1985.

Mukbil Özyörük, İdare Hukuku Dersleri, Teksir, Ankara, 1972-1973.

Muvaffak Akbay, Umumi Amme Hukuku Dersleri: Birinci Cilt,

AÜHF Yay., No.157, Ajans Türk Matbaası, Ankara, 1961

Nai Rhee, “Sumerian Cily Stales”, The City State in Five Cultures,

Der. R. Griffeth and C.G. Thomas, ABC-Clio, Santa BarbaraOxford, 1981.

Nicholas G.L. Hammond, A History of Greece To 322 BC, 3.Bası,

Clarendon Press, Oxford, 1989.

Peter D. Arnott, Public and Perfonnance in lhc Greek Theatre, Routlcdge, London-New York, 1989.

Philip Brook Manville, The Origins of Citizenship in Ancient Athens, Princeton University Press, New Jersey, 1990.

Recai G. Okandan, Umumi Amme Hukuku, İÜHF Yay., Fakülteler

Matbaası, İstanbul, 1976.

Richard E. Wycherley, Antik Çağ'da Kentler Nasıl Kuruldu?, Çev.

N. Nirven-N. Başgelen, Arkeoloji ve Sanat Yay., Ufuk Matbaası,

İstanbul, 1986.

Samuel E. Stumpf, Philosophy: History and Problems, 2.Bası, Mc

Graw-Hill, New York, 1977.

Samuel P. Huntington, "Political Modernization: America vs. Europa",

World Politics, Vol.XVIII, No.3, April, 1966.

Sophocles, The Complete Plays of Sophocles, Çev. Sir Richard Claverhouse Jebb, Bantam Books, New York-London-Sydney, 1982.

Stanley Chodorow, Macgregor Knox, Conrad Schirokauer, Joseph R.

Strayer, Hans W. Gatzke, The Main Stream of Civilization to

1715, 5.Bası, Harcourt Brace Jovanovich, San Diego-New York,

1989.

Şevket Pamuk, 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi: 1500-

1514, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1988.

Thomas S. Kuhn, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, 4.Bası, Çev. Nilüfer

Kayaş, Alan Yayıncılık, İstanbul, 1995.

Thukydides, Peloponnesos'lularla Atina’lıların Savaşı: 1. Kitap,

Çev. Halil Demircioğlu, AÜDTCF Yay., No.63, Ankara, 1950.

Victor Ehrenberg, The Greek State, The Norton Library, New York,

1994, s. 24-26.

Yahya Kazım Zabunoğlu, Kamu Hukukuna Giriş: Devlet, TanımKaynak-Unsurlar, AÜHF Yay., Sevinç Matbaası, Ankara, 1973.