Kıymetli Evrak Hukuku

236,70 TL 263,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Mehmet ÖZDAMAR, Kürşat GÖKTÜRK, Mehmet Çelebi CAN, Esra KAŞAK
Baskı Tarihi 2023/10
Baskı Sayısı 4
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 309

Dünya genelinde yaşanan Covid-19 salgını nedeniyle uzaktan yürütülen öğretim faaliyetleri çerçevesinde “Kıymetli Evrak Hukuku” isimli bu eserin ilk baskısı hazırlanmıştı. Kitabın ikinci baskısında, gerekli kanuni güncellemeler yapılmış, bu kanuni değişikliklerin getirdiği yeni tartışmalara ve mahkeme kararlarına yer verilmiş, bunun yanı sıra birinci basıda gözden kaçan imla ve noktalama yanlışlarıyla anlatım bozuklukları düzeltilmiştir. 

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 5

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7

KAYNAKÇA.............................................................................................................. 17

KISALTMALAR CETVELİ ........................................................................................... 21


1. BÖLÜM

GENEL ESASLAR

1. KISIM


TÜRK HUKUKUNDA KIYMETLİ EVRAK VE

KIYMETLİ EVRAK KAVRAMI


I. TÜRK HUKUKUNDA KIYMETLİ EVRAK.........................................................23

A. Türk Ticaret Kanunu................................................................................... 23

1. Üçüncü Kitapta Yer Alan Hükümler...................................................... 23

2. Diğer Kitaplarda Yer Alan Hükümler .................................................... 25

B. Diğer Kanunlar ........................................................................................... 26

1. Çek Kanunu .......................................................................................... 27

2. Sermaye Piyasası Kanunu..................................................................... 27

3. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu ..................................... 28

4. İcra ve İflas Kanunu .............................................................................. 29

5. Türk Ceza Kanunu................................................................................. 30

II. KIYMETLİ EVRAK KAVRAMI........................................................................31

A. Tanımı ........................................................................................................ 31

B. Unsurları .................................................................................................... 32

1. Senet (Maddi Unsur) ............................................................................ 32

2. Senedin Bir Hak İçermesi (Gayrimaddi unsur)...................................... 35

3. Hak ile Senedin Bağlanması (Dercedilmesi).......................................... 35

III. KIYMETLİ EVRAKTA SINIRLI SAYI SORUNU..................................................37

IV. KIYMETLİ EVRAK TEORİLERİ .......................................................................38

A. Kreasyon Teorisi......................................................................................... 39

B. Sözleşme (Akit) Teorisi............................................................................... 39

C. Görünüşe Güven İlkesiyle Birleştirilmiş Sözleşme Teorisi.......................... 40


8 İçindekiler


2. KISIM


KIYMETLİ EVRAKIN SINIFLANDIRILMASI


I. İÇERDİĞİ HAKKIN TÜRÜNE GÖRE ...............................................................41

A. Alacak Hakkı İçeren Senetler ..................................................................... 41

B. Ortaklık Hakları İçeren Senetler................................................................. 42

C. Ayni Hak İçeren Senetler ........................................................................... 43

II. HAKKIN SENETTEN ÖNCE MEVCUT OLUP OLMADIĞINA GÖRE ....................44

A. Kurucu Kıymetli Evrak................................................................................ 45

B. Açıklayıcı Kıymetli Evrak ............................................................................ 45

III. SEBEBE BAĞLI VEYA SEBEPTEN SOYUT OLMASINA GÖRE............................46

A. Sebep Kavramı........................................................................................... 46

B. Sebebe Bağlılık ve Sebepten Soyutluğun Anlamı....................................... 47

C. Sebebe Bağlı Kıymetli Evrak....................................................................... 48

D. Sebepten Soyut Kıymetli Evrak.................................................................. 48

E. Devir Şekli Bakımından Kıymetli Evrak ...................................................... 49

IV. KAMU GÜVENİNE SAHİP OLMALARINA GÖRE ............................................50

A. Kamu Güvenine Sahip Olmanın Amacı ...................................................... 50

B. Kamu Güvenine Sahip Senetler ................................................................. 51

1. Hamile Yazılı Senetler .......................................................................... 52

2. Emre Yazılı Senetler ............................................................................. 52


3. KISIM


KIYMETLİ EVRAKTA DEFİ HAKLARI


I. DEFİ HAKLARI ............................................................................................53

II. ÇEŞİTLİ KIYMETLİ EVRAKTA DEFİ HAKLARI ..................................................54

A. Nama Yazılı Senetlerde.............................................................................. 54

B. Hamile ve Emre Yazılı Senetlerde .............................................................. 54

1. Yasal Düzenlemeler.............................................................................. 54

2. Senet Metninden Anlaşılan Defiler ...................................................... 56

3. Senedin Geçersizliğine İlişkin Defiler ................................................... 57

4. Şahsi Defiler ......................................................................................... 58


4. KISIM


KIYMETLİ EVRAKTA TÜR DEĞİŞTİRME İLE ZIYA VE İPTAL


I. KIYMETLİ EVRAKTA TÜR DEĞİŞTİRME ........................................................61

II. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYAI VE İPTALİ ............................................................63

A. İptal Davasının Amacı ................................................................................ 63


İçindekiler 9

B. Genel ve Özel Düzenlemeler...................................................................... 64

C. İptal Davasının Şartları ve Hükümleri......................................................... 66

1. Şartları.................................................................................................. 66

2. Hükümleri............................................................................................. 68

D. Ödeme Yasağı ve İptal Usulü ..................................................................... 70

1. Hamile Yazılı Senetlerde....................................................................... 70

a. Ödeme Yasağı ................................................................................. 70

b. İptal Usulü....................................................................................... 71

2. Nama Yazılı Senetlerde......................................................................... 72

a. Genel Esaslar .................................................................................. 72

b. Çeşitli Nama Yazılı Senet Hakkında Öngörülen Özel

Hükümler........................................................................................ 72

c. Basit İptal Usulü.............................................................................. 73

d. Mahkeme Kararı Olmaksızın Ödeme .............................................. 73

3. Poliçede................................................................................................ 74

a. Ödeme Yasağı ................................................................................. 74

b. İptal Usulü....................................................................................... 74

4. Makbuz Senedi ve Varant’ta ................................................................ 76


2. BÖLÜM

KAMBİYO SENETLERİ

1. KISIM

GENEL ESASLAR


I. KAMBİYO SENETLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ ............................................77

II. KAMBİYO SENETLERİ VE TEMEL BORÇ İLİŞKİSİ............................................79


2. KISIM

POLİÇE


I. GENEL OLARAK..........................................................................................81

II. HUKUKİ NİTELİĞİ .......................................................................................83

III. İKTİSADİ FONKSİYONU ..............................................................................85

IV. POLİÇENİN UNSURLARI..............................................................................87

A. Zorunlu Unsurlar........................................................................................ 87

1. Poliçe Kelimesi...................................................................................... 87

2. Belirli Bir Bedelin Ödenmesi Hususunda Kayıtsız Şartsız Havale.......... 88

3. Ödeyecek Olan Kişinin “Muhatabın” Adı.............................................. 90

4. Ödeme Yeri........................................................................................... 91


10 İçindekiler

5. Kime veya Kimin Emrine Ödenecek ise Onun Adını (Lehtar) ............... 92

6. Düzenleme Tarihi ve Yeri ..................................................................... 94

a. Düzenleme Tarihi ........................................................................... 94

b. Düzenleme Yeri .............................................................................. 95

7. Düzenleyenin İmzası ............................................................................ 96

B. İhtiyari Unsurlar......................................................................................... 99

1. TTK’de Bahsedilen İhtiyari Kayıtlar ...................................................... 99

2. Kanunda Bahsedilmeyen İhtiyari Kayıtlar .......................................... 100

C. Damga Pulu.............................................................................................. 100

D. Poliçede Temsil........................................................................................ 101

1. Genel Olarak Kambiyo Senetlerinde Temsil....................................... 101

2. Senedin Yetkisiz Temsilci Eliyle Düzenlenmiş Olması......................... 103

E. Poliçeyi Düzenleyen Kişinin (Keşidecinin) Sorumluluğu .......................... 105

V. POLİÇENİN UNSURLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ .....................................107

A. Genel Olarak ............................................................................................ 107

B. Poliçenin Şekil Şartlarının Senedin Lehtara Verildiği Anda

Tamamlanmaması ................................................................................... 109

1. Açık Poliçe .......................................................................................... 110

2. Eksik Poliçe......................................................................................... 113

VI. POLİÇENİN DEVREDİLMESİ (CİRO) ............................................................115

A. Cironun Hukuki Niteliği............................................................................ 116

B. Cironun Şekli............................................................................................ 117

C. Ciroda Kişiler............................................................................................ 120

D. Cironun Yapılabileceği Süre ..................................................................... 121

E. Cironun Türleri......................................................................................... 123

1. Cironun Yapıldığı Şahsın Belli Olup Olmamasına Göre....................... 123

a. Tam Ciro ....................................................................................... 124

b. Beyaz Ciro..................................................................................... 124

2. Cironun Yapılma Amacına Göre ......................................................... 125

a. Temlik (Devir) Cirosu .................................................................... 125

aa. Temlik (Devri) Fonksiyonu ................................................... 126

bb. Teşhis Fonksiyonu................................................................ 126

cc. Garanti (Teminat) Fonksiyonu ............................................. 130

b. Tahsil Cirosu ................................................................................. 131

aa. Yapılma Usulü ...................................................................... 132

bb. Tahsil Cirosunun Hükümleri................................................. 133

c. Rehin Cirosu ................................................................................. 135


İçindekiler 11

aa. Yapılma Usulü....................................................................... 136

bb. Rehin Cirosunun Hükümleri ................................................. 137

VII. POLİÇENİN KABUL EDİLMESİ.................................................................... 139

A. Kabule Arz................................................................................................ 140

1. Kabule Arzın Yeri ve Zamanı............................................................... 140

2. Kabule Arzın Mecburi Olduğu Haller.................................................. 141

3. Kabule Arz Eden Kişi ........................................................................... 142

B. Poliçenin Kabul Edilmesi .......................................................................... 143

1. Kabulün Şekli...................................................................................... 143

2. Kabul Edecek Olan Kişi ....................................................................... 144

3. Kabul Beyanının Çizilmesi................................................................... 145

C. Poliçenin Kabul Edilmesinin veya Kabul Edilmemesinin Hukuki

Sonuçları .................................................................................................. 145

1. Senedin Kabul Edilmesi ...................................................................... 146

2. Senedin Kabul Edilmemesi ................................................................. 146

3. Kısmen Kabul Kısmen Ret Hali............................................................ 148

VIII. POLİÇE KEFALETİ (AVAL) .......................................................................... 148

A. Avalin Hukuki Niteliği ve Kefalet Sözleşmesinden Farkları ...................... 149

B. Avalin Şekli............................................................................................... 150

C. Aval Verebilecek Olan Kişiler ................................................................... 151

D. Lehine Aval Verilebilecek Olan Kişiler...................................................... 151

E. Aval Veren Kişinin Sorumluluğu............................................................... 152

F. Ödeme Yapan Avalistin Durumu.............................................................. 154

IX. POLİÇENİN ÖDENMESİ............................................................................. 155

A. Vade......................................................................................................... 156

1. Vadenin Türleri................................................................................... 156

a. Belirli Bir Günde Ödenecek Vadeli Poliçe ..................................... 157

b. Keşide Tarihinden Belli Süre Sonra Gelen Vadeli Poliçe ............... 157

c. Görüldüğünde Ödenecek Vadeli Poliçe ........................................ 157

d. Görüldükten Belli Süre Sonra Ödenecek Vadeli Poliçe................. 158

2. Vadenin Özellikleri ............................................................................. 158

a. Ödeme Günü ve Vade Günü......................................................... 159

b. Vade Zorunlu Şekli Bir Unsur Değildir........................................... 159

c. Vade Tarihinin Yorumlanarak Tespit Edilmesi Mümkündür......... 160

3. Sürelerin Hesabı ................................................................................. 160

B. Ödeme ..................................................................................................... 161

1. Poliçenin İbrazı ................................................................................... 162

a. İbrazın Süresi ................................................................................ 162

b. İbrazın Konusu .............................................................................. 163


12 İçindekiler

c. İbraz Yeri....................................................................................... 164

d. İbrazı Kimin Yapacağı.................................................................... 164

e. İbrazın Kime Yapılacağı................................................................. 165

f. İbrazın Sonuçları........................................................................... 165

2. Poliçenin Ödenmesi ........................................................................... 166

a. Tam Ödeme.................................................................................. 166

b. Kısmi Ödeme ................................................................................ 167

c. Vadeden Önce Ödeme ................................................................. 168

d. Yabancı Para Üzerinden Borç İçeren Poliçenin Ödenmesi ........... 169

e. Poliçe Bedelinin Tevdi Edilmesi .................................................... 170

X. POLİÇEDE BAŞVURMA (MÜRACAAT) HAKKI .............................................171

A. Başvuru Borçluları.................................................................................... 172

B. Başvurma Hakkını Doğuran Sebepler ...................................................... 172

1. Genel olarak....................................................................................... 172

2. Vadeden Önce Başvuru Hakkını Doğuran Sebepler ........................... 173

a. Kabulden kaçınılmış olması .......................................................... 173

b. Muhatabın iflası, ödemelerini tatili ya da hakkındaki icra

takibinin semeresiz kalması.......................................................... 174

c. Kabul için arz edilmesi yasaklanmış poliçenin düzenleyeninin

iflası .............................................................................................. 175

C. Başvurma Hakkının Şekli Koşulu: Protesto .............................................. 175

1. Protesto Düzenlemeye Yetkili Merci.................................................. 175

2. Protesto Türleri.................................................................................. 175

a. Kabul Etmeme Protestosu............................................................ 175

b. Ödememe Protestosu .................................................................. 176

3. Protestonun İçeriği............................................................................. 177

4. Protesto Çekilmesini Gerektirmeyen Haller....................................... 178

a. Protestodan İradi Muafiyet .......................................................... 178

b. Protestodan Kanuni Muafiyet Halleri........................................... 179

c. Mücbir Sebeplerin Vadeden İtibaren Otuz Günden Fazla

Sürmüş Olması.............................................................................. 180

D. İhbar ........................................................................................................ 180

E. Başvurma Hakkının Kullanımı .................................................................. 181

1. Teselsül .............................................................................................. 181

2. Başvurma Hakkının Kapsamı.............................................................. 182

3. Başvuru Evrakının ve Makbuzun Verilmesi ........................................ 183

4. Retret ................................................................................................. 183

F. Başvurma Hakkının Düşmesi ................................................................... 183


İçindekiler 13

XI. POLİÇEDE SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME........................................................... 184

XII. POLİÇEDE KARŞILIĞIN İNTİKALİ................................................................ 186

XIII. POLİÇEDE ARAYA GİRME ......................................................................... 187

A. Genel Esaslar............................................................................................ 187

B. Araya Girme Suretiyle Kabul .................................................................... 187

C. Araya Girme Suretiyle Ödeme ................................................................. 189

XIV. POLİÇEDE SURET VE NÜSHA..................................................................... 191

A. Poliçede Suret.......................................................................................... 191

B. Poliçe Nüshaları ....................................................................................... 191

XV. SENET METNİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER.......................................................... 193

XVI. POLİÇEDE ZAMANAŞIMI .......................................................................... 193


3. KISIM

BONO (EMRE YAZILI SENET)


I. BONONUN KANUNDA DÜZENLENİŞ TARZI ............................................... 195

II. BONONUN UYGULAMADA İŞLEYİŞ TARZI ................................................. 196

III. BONONUN UNSURLARI ........................................................................... 198

A. Genel Olarak ............................................................................................ 198

B. Münferit Unsurlar .................................................................................... 199

1. Bono ya da Emre Yazılı Senet İbaresi ................................................. 199

2. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedeli Ödemek Vaadi............................. 201

3. Vade ................................................................................................... 202

4. Lehtar ................................................................................................. 205

5. Düzenleme Yeri .................................................................................. 205

6. Ödeme Yeri......................................................................................... 206

7. Düzenleme Tarihi ............................................................................... 206

8. Düzenleyenin İmzası........................................................................... 206

IV. BONONUN UNSURLARINDAKİ EKSİKLİKLERİN SONUÇLARI........................ 207

A. Genel Sonuç ............................................................................................. 207

B. Özel Sonuç: Emre yazılı ödeme vaadi ...................................................... 207

V. BONOYA UYGULANACAK HÜKÜMLER...................................................... 208


4. KISIM


KAMBİYO SENETLERİNE BENZEYEN SENETLER VE

CİROSU KABİL OLAN DİĞER SENETLER


I. KAMBİYO SENETLERİNE BENZEYEN SENETLER .......................................... 211

II. CİROSU KABİL OLAN DİĞER SENETLER...................................................... 211


14 İçindekiler


5. KISIM

ÇEK


I. GİRİŞ .......................................................................................................213

II. TÜRK MEVZUATI BAKIMINDAN ÇEK KURUMU..........................................214

III. ÇEK KURUMU VE ÇEKİN ZORUNLU UNSURLARI ........................................215

A. Çek Kavramı............................................................................................. 215

B. Hukuki Niteliği ......................................................................................... 216

C. Çekin Unsurları ........................................................................................ 217

1. TTK Bakımından ................................................................................. 217

a. Çek Kelimesi ................................................................................. 217

b. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedelin Ödenmesi İçin Havale ......... 217

c. Ödeyecek Kişinin, “Muhatabın” Ticaret Unvanı ........................... 218

d. Ödeme Yeri................................................................................... 218

e. Düzenlenme Tarihi ve Yeri............................................................ 219

f. Düzenleyenin İmzası..................................................................... 222

g. Banka Tarafından Verilen Seri Numarası...................................... 222

h. Karekod ........................................................................................ 223

2. Çek Kanunu Bakımından .................................................................... 224

3. Çekin Düzenlenme Koşulları .............................................................. 225

a. Karşılık .......................................................................................... 225

b. Çek Anlaşması............................................................................... 226

c. Çek Üzerindeki Kayıtların Niteliği ................................................. 227

aa. Zorunlu Kayıtlar.................................................................... 227

bb. İhtiyari Kayıtlar..................................................................... 228

cc. Yasak Kayıtlar ....................................................................... 228

dd. Çekin Temsilci Aracılığıyla Düzenlenmesi ............................ 229

D. Çek Türleri ............................................................................................... 229

1. Devir Usulüne Göre Çek Türleri: Nama-Emre-Hamile Çek................. 229

2. Özel Ödenme Usulü Öngörülen Çekler .............................................. 229

a. Teyitli ve Vizeli Çek......................................................................... 229

b. Çizgili Çek...................................................................................... 231

c. Kartlı Çek ...................................................................................... 232

d. Mahsup Çeki/Hesaba Geçirilmek Üzere Düzenlenen Çek ............ 232

aa. Genel Olarak ........................................................................ 232

bb. Hamilin Hakları..................................................................... 233

3. Özel Tür Çekler................................................................................... 233

a. Banka Çeki .................................................................................... 233


İçindekiler 15

b. Seyahat Çekleri ............................................................................. 234

c. Posta Çekleri................................................................................. 235

E. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çek .................................................................. 235

F. Çekin Devri............................................................................................... 236

1. Genel Olarak....................................................................................... 236

2. Çekin Cirosu........................................................................................ 236

a. Genel Olarak ................................................................................. 237

b. Çekte Cironun Yapılabileceği Süre ve Gecikmiş Ciro..................... 240

c. Muhataba Yapılan Ciro ................................................................. 240

d. Hamile Yazılı Çekin Cirosu............................................................. 241

G. Çekte Aval ................................................................................................ 241

H. Çekte Kabul Yasağı ................................................................................... 243

I. Çekte Sürelerin Hesaplanması ve Mücbir Sebep ..................................... 244

1. Sürelerin Hesaplanması...................................................................... 244

2. Mücbir Sebep ..................................................................................... 245

İ. Çekin Ödenmesi ....................................................................................... 247

1. İbraz Yeri ............................................................................................ 248

a. Muhatap Banka ............................................................................ 248

b. Takas Odası................................................................................... 248

2. İbraz Süreleri ...................................................................................... 250

a. Genel Olarak ................................................................................. 250

b. Kanuni İbraz Süreleri..................................................................... 252

3. Çekin Karşılığının Ödenmesi............................................................... 253

a. Muhatap Bankanın İnceleme Yükümlülüğü.................................. 253

b. Nakden Ödeme............................................................................. 254

c. Hesaben Ödeme ........................................................................... 255

d. Kısmi Ödeme................................................................................. 256

4. Çekin Ödenmemesi ............................................................................ 257

5. Hamilin Başvuru Hakları ..................................................................... 259

6. Sorumluluk ......................................................................................... 259

a. Bankanın Sorumluluğu.................................................................. 259

aa. Bankanın Karşılıksız Çıkan Çek Yapraklarından

Sorumluluğu......................................................................... 260

bb. Bankanın Hesapta Karşılık Bulunmasına Rağmen

Ödeme Yapmaması .............................................................. 261

b. Hamilin Karşılıksız Çekten Dolayı Cezai Sorumluluğu ................... 262

aa. Karşılıksız Çekin Suç Sayılmasının Kısa Tarihçesi .................. 263

bb. Karşılıksız Çek Suçunun Uygulanabilmesinin Şartları ........... 264


16 İçindekiler

aaa. Çekin Şeklen Geçerli Olması ........................................ 264

bbb. Süresinde ve Doğru Yerde İbraz Edilmesi .................... 264

ccc. İbraz Edildiği Anda Hesapta Kısmen veya

Tamamen Karşılığı Olmadığı için Ödenememesi ......... 265

ddd. Çekin Karşılıksız Çıktığının Usulüne Uygun Şekilde

Tespit Edilmesi............................................................. 265

eee. Hamilin Şikayet Etmesi ................................................ 265

cc. Karşılıksız Çek Keşide Etmenin Cezası .................................. 265

dd. Etkin Pişmanlık..................................................................... 266

J. Cayma ...................................................................................................... 267

K. Nüsha....................................................................................................... 267

L. Zamanaşımı.............................................................................................. 268

M. Uygulanacak Hükümler............................................................................ 269

N. Kanunlar İhtilafı ....................................................................................... 270


3. BÖLÜM

MAKBUZ SENEDİ VE VARANT


I. GENEL OLARAK........................................................................................273

II. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN İŞLEYİŞ ESASLARI.....................................273

III. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN ŞEKLİ ......................................................274

IV. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN DEVRİ .....................................................275

V. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTA KONU EDİLEN EŞYA ÜZERİNDEKİ

TASARRUFLAR .........................................................................................275

VI. VARANT HAMİLİNİN SENEDE DAYALI HAKLARI .........................................276

A. Eşyayı Sattırma Hakkı............................................................................... 277

B. Başvurma Hakkı ....................................................................................... 277

C. Sigorta Bedelinden Yararlanma Hakkı ..................................................... 278

VII. ZAMANAŞIMI ..........................................................................................278

VIII. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN ZIYAI.......................................................278


4. BÖLÜM


PRATİK ÇALIŞMA VE TEST SORULARI


I. PRATİK ÇALIŞMALAR ..................................................................................... 279

II. TEST SORULARI.............................................................................................. 284

III. DOĞRU-YANLIŞ ÖNERMELER ........................................................................ 287

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.