Müteselsil Kefalet

Müteselsil Kefalet

Av. Nahide SİLLER

2019/10 1. Baskı, 208 Sayfa

ISBN 978-975-02-5763-6

Kişisel teminat sözleşmelerinden biri olan kefalet sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 581 ile 603'üncü maddeleri arasında düzenlenmiştir. Kefalet sözleşmesi, kefilin borçlunun borcunu ödememesi halinde, borcun ifade edilmemesinin sonuçlarından kendisinin kişisel olarak sorumlu olacağını alacaklıya karşı yükümlendiği bir sözleşmedir.

Çalışmamızın konusunu oluşturan müteselsil kefalet sözleşmesi ise kefalet sözleşmesi türlerinden yalnızca biridir. Müteselsil kefalet sözleşmesi, alacaklının ifada geciken asıl borçluya sonuçsuz kalan bir ihtar çekmedikçe ve elindeki teslime bağlı taşınır rehni ve/veya alacak rehnini paraya çevirmedikçe kural olarak kefile başvuramadığı kefalet türüdür.

Kanunumuzda asıl kefalet sözleşmesi, adi kefalet sözleşmesi kabul edilse de uygulamada daha çok müteselsil kefalet sözleşmesinin yapıldığını görmekteyiz. Adi kefalet sözleşmesine göre, müteselsil kefalet sözleşmesi daha avantajlıdır. Şöyle ki, alacaklı asıl borçluyu takip etmeden müteselsil kefile başvurma imkanına sahiptir. Müteselsil kefalet sözleşmesinde, alacaklının ifada geciken asıl borçluya ihtar göndermesi ve bu ihtarın sonuçsuz kalması yeterlidir. Adi kefalet sözleşmesinde ise alacaklının önce asıl borçluyu takip etmesi ve bu takibin sonuçsuz kalması gerekmektedir.

Ayrıca adi kefalet sözleşmesinde kefil, tartışma def'i ve rehnin paraya çevrilmesi def'i haklarına sahiptir. Müteselsil kefil ise, adi kefilin sahip olduğu tartışma def'ine sahip değildir.

Çalışmamızda uygulamadaki önemine binaen ele aldığımız "Müteselsil Kefalet Sözleşmesi" konu başlıklı çalışmamız örnekler ve Yargıtay kararları ile desteklenerek ele alınmıştır.

Konu Başlıkları

	Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasına İlişkin Geçerlilik Şartları
	Kefil İle Alacaklı Arasındaki İlişkiler
	Kefil İle Asıl Borçlu Arasındaki İlişkiler
	Müteselsil Kefaletin Sona Ermesi
	Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Hükümleri
	Kefilin Sorumluluğunun Kapsamı

İçindekiler

Önsöz  7

Kısaltmalar  15

GİRİŞ  17

BİRİNCİ BÖLÜM:

MÜTESELSİL KEFALET SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, TARAFLARI, KONUSU, ÖZELLİKLERİ VE BAZI KAVRAMLARDAN AYRILMASI

I. Tanımı  19

II. Tarafları  21

III. Konusu  23

IV. Özellikleri  25

A. Belirli Ölçüde İkincil Bir Sorumluluk Olması Özelliği  25

B. Fer’ilik Özelliği  27

1. Genel Olarak  27

2. Fer’ilik Özelliğinin Getirdikleri  28

3. Fer’ilik Özelliğinin İstisnaları  30

C. Bağımsız Bir Sözleşme Özelliği  32

D. İvazsız Bir Sözleşme Olma Özelliği  33

V. Müteselsil Kefalet Sözleşmesi ile Bazı Kavramların Ayrılması  34

A. Müteselsil Borçluluktan Ayrılması  34

B. Borca Katılmadan Ayrılması  39

C. Teminat Amaçlı Garanti Sözleşmesinden Ayrılması  42

D. Adi Kefaletten Ayrılması  44

E. Avalden Ayrılması  46

F. Kredi (İtibar) Emrinden Ayrılması  48

İKİNCİ BÖLÜM:

MÜTESELSİL KEFALET SÖZLEŞMESİNİN

GEÇERLİLİK ŞARTLARI

I. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Güvence Altına Aldığı (Asıl Borç) Borca Bağlı Geçerlilik Şartları  53

A. Güvence Altına Alınan Borcun Mevcut ve Geçerli Bir Borç Olması  53

1. Genel Olarak  53

2. Gelecekte Doğacak veya Şarta Bağlı Borçlar  54

3. Güvence Altına Alınan Borcun Borçluyu Bağlamaması  56

a. Genel Olarak  56

b. Asıl Borçlunun İptal Hakkının Bulunması  58

c. Asıl borçlunun Ayıptan Doğan Seçimlik Haklarının Bulunması  60

d. Asıl Borçlunun Ehliyetsiz Olması  61

e. Eksik Borçlara Kefil Olunması  61

II. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasına İlişkin Geçerlilik Şartları  63

A. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasına Yönelik Öneri ve Kabul  63

B. Kefil Olunan Borcun Belirli Olması  66

C. Müteselsil Kefil Olma İradesi  67

D. Müteselsil Kefilin Taahhüdünün Şarta Bağlı Olması Hali  69

E. Müteselsil Kefilin Ehliyet Yönünden Şartları  69

1. Gerçek Kişilerin Ehliyet Şarları  70

a. Tam Fiil Ehliyeti Şartı  70

b. İstisnalar  71

2. Tüzel Kişiler Yönünden Ehliyet Şartları  73

a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri  73

b. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri  75

3. Eşin Yazılı Rızası Şartı  75

F. Müteselsil Kefilin İrade Sakatlıkları Halleri  81

1. Genel Olarak  81

2. Yanılma  82

a. Genel Olarak  82

b. Saikte Yanılma  83

c. Beyanda Yanılma  84

3. Aldatma  86

4. Korkutma  88

III. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Şekline İlişkin Geçerlilik Şartları  90

A. Genel Olarak  90

B. Yazılı Şekil Şartı  93

1. Genel Olarak  93

2. El Yazısı ile Yazılması Gereken Hususlar  93

a. Kefalet Tarihi  93

b. Kefilin Sorumlu Olacağı Azami Miktar  94

c. Müteselsil Kefil İbaresi  96

3. Ferdileştirilmiş Asıl Borç  98

4. Sübjektif Esaslı Noktalar  99

C. Kefalet Sözleşmesinin Değiştirilmesinde Şekil Şartı  101

D. Kısmi Kefalet Sözleşmesinin Şekli  101

E. Kefalet Sözleşmesinin Şekle Aykırılık Halinde Sonuçları  102

1. Genel Olarak  102

2. Şekle Aykırılık İddiasıyla Hakkın Kötüye Kullanılması  103

3. Kefilin Şekle Aykırı Kefalet Sözleşmesini İfa Etmesi  104

4. Kefalet Sözleşmesinin Temsil Yoluyla Yapılması  105

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:

MÜTESELSİL KEFALET SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ

I. Kefilin Sorumluluğunun Kapsamı  109

A. Kefilin Kanundan Doğan Sorumluluğu  109

1. Genel Olarak  109

2. Kefilin Asıl Borçtan Dolayı Sorumluluğu  110

3. Borçlunun Kusur ve Temerrüdünün Kanuni Sonuçlarından Kaynaklanan Sorumluluğu  111

4. Dava ve Takip Masraflarından Dolayı Sorumluluğu  113

5. İşlemiş Bir Yıllık ve İşlemekte Olan Sözleşme Faizinden Sorumluluğu  115

II. Müteselsil Kefilin Sorumluluğunun Gerçekleşmesinin Şartları  116

A. Genel Olarak  116

B. Ödemede Geciken Asıl Borçluya Yapılan İhtarın Sonuçsuz Kalması ve İhtar Gereğini Ortadan Kaldıran Durumlar  117

1. İfada Geciken Asıl Borçlunun İhtar Edilmesi Gereği  117

2. İhtar Gerekliliğini Ortadan Kaldıran Haller  119

a. Ödemede Geciken Borçlunun Açıkça Ödeme Güçsüzlüğü İçinde Bulunması  119

b. Asıl borçlunun Türkiye’de takibinin imkânsız hale gelmesi veya çok güçleşmesi  120

C. Teslime Bağlı Taşınır Rehni ve Alacak Rehninin Öncelikle Paraya Çevrilmesi Gerekliliği  120

1. Taşınmaz Rehninin Paraya Çevrilmesinden Önce Müteselsil Kefile Başvurulabilmesi  120

2. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin ve Alacak Rehninin Paraya Çevrilmesinden Önce Kural Olarak Müteselsil Kefile Başvurulmaması  121

3. Teslime Bağlı Taşınır Rehni ve Alacak Rehninin Paraya Çevrilmesinden Önce Müteselsil Kefile Başvurmanın Mümkün Olmadığı Haller  123

D. Müteselsil Kefil Hakkında Takibin Durdurulması Kararının Verilmemiş Olması  125

E. Kefilin Sorumluluğuna Asıl Borçludan Önce Gidilmesini Engelleyen Özel Hükümlerin Bulunmaması  126

III. Kefil ile Alacaklı Arasındaki İlişkiler  127

A. Kefilin Alacaklıya Karşı Yapabileceği Savunmalar  127

1. Genel Olarak  127

2. Asıl Borç İlişkisinden Kaynaklanan Savunmalar  128

a. Asıl Borcun Doğumu ve Geçerliliği  128

b. Asıl Borcun Sona Ermesi  129

c. Asıl Borcun Muaccel Olmaması  130

d. Asıl Borçluya Alacaklı Tarafından Süre Verilmesi  130

e. Asıl Borcun Zamanaşımına Uğraması  132

f. Alacaklının Borçluya Karşı Edimini Yerine Getirmemiş Olması  134

g. Asıl Borcun Kumar veya Bahisten Doğmuş Olması  134

ğ. Asıl Borçlunun Takas Hakkının Bulunması  136

h. Asıl Borçlu ve Alacaklı Arasındaki Davada Verilen Kesin Hükmün Kefilin Savunmasına Etkisi  137

3. Asıl Borçluya Ait Olan ve Kefil Tarafından Yapılamayacak Savunmalar  137

a. Kefilin Borçlunun Yanılma veya Ehliyetsizliğini Bilerek Yükümlülük Altına Girmesi  137

b. Asıl Borçlunun Ödeme Güçsüzlüğü  138

c. Asıl Borçlunun Mirasçılarının Sahip Olduğu ve Kefil Tarafından İleri Sürülemeyen Savunmalar  139

4. Asıl Borçlunun Sahip Olduğu Savunma İmkanından Vazgeçmenin Müteselsil Kefile Etkisi  140

5. Müteselsil Kefilin Asıl Borçluya Ait Savunma İmkanlarından Feragat Etmesi  141

6. Müteselsil Kefilin Asıl Borçluya Ait Defi’leri ileri Sürmemesinin Sonuçları  141

7. Kefalet Sözleşmesinden Kaynaklanan Savunmalar  142

B. Alacaklının Kefile Karşı Ödevleri  144

1. Asıl Borçlunun İflası veya Konkordato İstemine İlişkin Yükümlülükleri ve Yükümlülüğü Yerine Getirmeme Sonuçları  144

2. Alacaklının Kefilin Ödeme Teklifini Kabul Etme Yükümlülüğü  147

3. Alacaklının TBK md. 594 f.1 Kapsamında Bilgi Verme Yükümlülüğü  152

4. Rehin Haklarını, Güvenceyi ve Rüçhan Haklarını Koruma Yükümlülüğü  154

5. Alacaklının Teminatları, Borç Senetlerini Kefile Teslim Etme ve Bilgi Verme Yükümlülüğü  159

6. Çalışanlara Kefalet Halinde Alacaklının Özen ve Gözetim Yükümlülüğü  160

IV. Kefil ile Asıl Borçlu Arasındaki İlişkiler  161

A. Kefilin Asıl Borçludan Güvence Verilmesini veya Borçtan Kurtarılmasını Talep Hakkı  161

B. Kefilin Alacaklıya Yaptığı Ödemeyi Borçluya Bildirim Yükümlülüğü  164

C. Müteselsil Kefilin Alacaklının Haklarına Halef Olması ve Asıl Borçluya Rücu Hakkı  166

1. Müteselsil Kefilin Alacaklının Haklarına Halefi ve Halefiyet Sonucu Teminatların Müteselsil Kefile Geçmesi  166

2. Kefilin Asıl Borçluya Karşı Sahip Olduğu Rücu Hakkı  167

a. Genel Olarak  167

b. Halefiyete Dayanan Rücu Talebi ile İç İlişkiye Dayanan Rücu Talebinin Karşılaştırılması  168

3. Kefilin Halefiyete Dayanan Rücu Hakkına Başvurabilme Şartları  170

a. Geçerli Bir Kefalet Sözleşmesinin Varlığı  170

b. Kefilin Alacaklıyı Tatmin Etmiş Olması  170

c. Asıl Borcun Muaccel Olması  171

4. Halefiyete Dayanan Rücu Hakkının İleri Sürülemeyeceği Durumlar  171

5. Kısmi ifa Halinde Kefilin Rücu Hakkı  172

6. Kefilin Rücu Hakkından Feragat Etmesi  172

7. Kefilin Asıl Borçluya Karşı Rücu Hakkını Kaybetmesine Sebep Olan Durumlar  173

8. Rücu Hakkının Zamanaşımı  173

D. Müteselsil Kefil ile Rehin Veren Arasındaki İlişkiler  173

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:

MÜTESELSİL KEFALETİN SONA ERMESİ

I. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Asıl Borca Bağlı Olarak Sona Ermesi  175

A. Genel Olarak  175

B. Asıl Borcun İfa Edilmiş Olması  176

C. Asıl Borcun İfasının İmkânsız Hale Gelmesi  176

D. İbra  178

E. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi  179

F. Takas  181

G. Asıl Borcun Yenilenmesi  181

H. Asıl Borcun Zamanaşımına Uğramış Olması  182

II. Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Kendisine Bağlı Sona Erme Sebepleri  182

A. Genel Olarak  182

B. Müteselsil Kefaletin Süresinin Dolması  184

C. Süreli Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi  189

D. Süreli Olmayan Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi  192

E. Müteselsil Kefilin Kefalet Sözleşmesinden Dönmesi  196

F. Borcun Üstlenilmesi Sebebiyle Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi  200

G. Çalışanlara Kefalete Özgü Müteselsil Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi  200

Kaynakça  203

Kavram Dizini  207