Osmanlı Ceza Hukukunda Adil Yargılama İlkesi

-10%
Osmanlı Ceza Hukukunda Adil Yargılama İlkesi
Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Müge VATANSEVER ÖZTÜRK
ISBN: 9789750275982
427,50 TL 475,00 TL

Adet

 
Ayrıntılar
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Müge VATANSEVER ÖZTÜRK
Baskı Tarihi 2022/03
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 370

Bir Türk Hukuk Tarihi çalışması olan bu eser, hukuk tarihçilerinden başka başta ceza hukukçuları olmak üzere, adil yargılama ilkesi ile ilgili araştırmalar yapan tüm hukukçulara ve araştırmacılara seslenmektedir.

Kitabın başlığı, "Osmanlı'da adil yargılama ilkesi var mıydı?" sorusunu akıllara getirebilir. Bireylerin adil yargılanma hakkının varlığı, insanlığın ortak aklının, ahlâkî değerlerinin ve temel hukuk ilkelerinin bir gereğidir. Osmanlı Devleti'nde benimsenen adil yargılama ilkesinin hukukî metinlerde ayrıca düzenlenmesine ihtiyaç duyulmamış olması, ilkenin var olmadığı anlamına gelmez; ancak ilkenin hukukî metinlerde düzenlenmiş olması, o ülkede yaşayan bireylerin adil yargılamaya ilişkin temel haklarının teminat altına alınması bakımından önemlidir. Bugün ceza muhakemesinin temel ilkesi haline gelmiş olan adil yargılama ilkesinin kapsamında bulunan birçok ilke, İslam Hukuku'nun ana kaynakları olan Kur'an ve Sünnet'te yer almıştır. Özellikle suç ve cezada kanunîlik, orantılılık, cezaların şahsîliği, tarafsızlık, aleniyet, eşitlik ve adalet ilkeleri İslam hukukunu esas alan Osmanlı Hukuku'nda yüzyıllarca uygulanmıştır.

Hukuk kuralları ile ilkeleri insanların ortak ihtiyaçlarının ürünüdür ve bir anda bunların kabul edilip, benimsendiğini düşünmek gerçeklikten uzak bir yaklaşım olup, bunların köklerinin tarihte araştırılıp ortaya çıkartılması toplum ve hukuk bilinci açısından bir gerekliliktir. Türk hukuk tarihinde adil yargılama ilkesinin temellerini başlı başına ve ayrıntılı ele alan bir çalışma yapılmamış olması, yazarı bu kitabı yazmaya yöneltmiştir.

Kitapta Osmanlı Devleti'nin tüm dönemlerinin ele alınmış olmasının nedeni, Osmanlı Hukuku'nda adil yargılama ilkesinin temellerinin her dönemde farklı şekillerde de olsa var olduğunu göstermek ve bu konuda bütünüyle fikir sahibi olunmak istenmesidir.

Konu Başlıkları
Adil Yargılama İlkesinin Tarihi Gelişimi
Osmanlı Ceza Yargılaması ile İlgili Genel Bilgiler
Klâsik Dönem Osmanlı Ceza Yargılamasına Hâkim Olan İlkeler ve Sanığa Tanınan Asgarî Hak ve Güvenceler
Tanzimat Dönemi Düzenlemelerinde Adil Yargılamaya İlişkin İlkeler
İçindekiler
Önsöz  7
Kısaltmalar  17
Giriş  19
Birinci Bölüm
ADİL YARGILAMA İLKESİNE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER VE
ADİL YARGILAMA İLKESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
I. GENEL ÇERÇEVE  23
II. ADİL YARGILAMA İLKESİNE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER  23
A. Adil Yargılama Kavramı  23
B. Adil Yargılama İlkesinin Kapsamı  28
C. Adil Yargılama İlkesinin Unsurları  29
III. ADİL YARGILAMA İLKESİNİN TARİHÇESİ  30
A. Genel Olarak  30
B. İlk Çağ’daki Gelişmeler  31
C. Orta Çağ’daki Gelişmeler  34
Ç. Roma Hukuku’ndaki Gelişmeler  36
1. Genel Olarak  36
2. Eski Hukuk Devri  37
3. Klâsik Hukuk Devri  39
4. Klâsik Sonrası (Postklâsik) Hukuk Devri  40
D. Adil Yargılama İlkesini Düzenleyen Tarihi Belgeler  42
1. Genel Olarak  42
2. Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlük Fermanı)  43
3. Alman Köylülerinin Mektupları  45
4. Haklar Dilekçesi  45
5. Habeas Corpus Act  46
6. Haklar Bildirisi (Bill Of Rights)  47
7. İhanet Suçu Yargılaması Kanunu  48
8. Act Of Settlement (İskân Kanunu)  48
9. Virginia Haklar Bildirgesi  49
10. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi  49
E. Uluslararası Belgelerde Adil Yargılanma Hakkı  51
1. Genel Olarak  51
2. Birleşmiş Milletler Örgütü’nün Çalışmaları  51
a. Genel Olarak  51
b. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi  52
c. Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966 İkiz Sözleşmesi)  53
3. Avrupa’da Yürütülen Çalışmalar  54
a. Genel Olarak  54
b. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi  55
c. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı ve Teşkilâtı  57
4. Evrenselleşme Sürecinde Bölgesel Gelişmeler  58
IV. İSLÂMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU’NDA ADİL YARGILAMA İLKESİ  59
A. Genel Olarak  59
B. Adalet ve Kanun Hâkimiyeti  60
C. Ceza Hukuku  62
Ç. Yargılama ve Adil Yargılamaya Ait İlkeler  64
İkinci Bölüm
KLÂSİK DÖNEM OSMANLI CEZA HUKUKU SİSTEMİNDE
ADİL YARGILAMA İLKESİ
I. GENEL ÇERÇEVE  67
II. KLÂSİK DÖNEM OSMANLI CEZA YARGILAMASI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER  68
A. Genel Açıklama  68
B. Osmanlı Ceza ve Ceza Yargılaması Hukukunun Kaynakları  70
1. Genel Olarak  70
2. Şer’i Kaynaklar  70
3. Örfî Kaynaklar  72
C. Osmanlı Ceza Muhakemesi Sistemi  73
Ç. Osmanlı Ceza Yargılamasının Amacı  74
D. Osmanlı Şer’iyye (Kadı) Mahkemelerinde Ceza Yargılaması  76
1. Genel Olarak  76
2. Ceza Yargılamasının Şartları  79
3. Soruşturma  80
4. Yargılama ve Hüküm  82
E. Divân–ı Hümayûn’da Ceza Yargılaması  87
1. Genel Olarak  87
2. Yargılama Usûlü  88
F. Osmanlı Hukuku’nda Özel Yargılama Usûlleri  90
1. Genel Olarak  90
2. Askerîlerin Yargılanmasındaki Usûl  91
3. Gayrimüslimlerin Yargılanmasındaki Usûl  94
4. Seyyid ve Şeriflerin Yargılanmasındaki Usûl  95
5. Kapitülasyonların Getirdiği Özel Usûller  95
a. Genel Olarak  95
b. Aynı Tâbiiyette Olanlar Arasında  97
c. Farklı Tâbiiyette Olanlar Arasında  98
ç. Osmanlılar ile Yabancılar Arasında  99
III. KLÂSİK DÖNEM OSMANLI CEZA HUKUKU’NDA ADİL YARGILAMA İLKESİ  101
A. Genel Açıklama  101
B. Osmanlı Devleti’nde Adalet Geleneği ve Osmanlı Yargılama Hukuku’nda Adalet İlkesi  104
1. Genel Olarak  104
2. İslam Hukuku’nda Adalet ve Eşitlik İlkeleri  105
3. Osmanlı Devleti’nde Adalet Geleneği  112
4. Osmanlı Hukuku’nda Adalet ve Eşitlik İlkeleri  114
C. Kanunîlik İlkesi  119
1. Genel Olarak  119
2. Had ve Kısas Suçlarında Kanunîlik İlkesi  121
3. Tazir Suçlarında Kanunîlik İlkesi  123
a. Tazir Suçunun Tanımı  123
b. Tazir Suçlarında Kanunîlik İlkesinin Geçerliliği  124
c. Osmanlı Sisteminde Siyaset Cezaları ve Kanunîlik İlkesi  126
4. Kanunîlik İlkesinin Sonuçları  131
a. Kıyas Yasağı  131
b. “Geçmişe Etkili Olmama” Kuralı  132
(1) İslam Hukuku’nda “Geçmişe Etkili Olmama” Kuralı  132
(2) Osmanlı Hukuku’nda “Geçmişe Etkili Olmama” Kuralı  134
Ç. Suç ve Cezada Orantılılık  134
D. Mahkemeye Başvurma Hakkı  137
1. Genel Olarak  137
2. Kişi Bakımından Mahkemeye Başvurma Hakkı  138
3. Suçlar Bakımından Mahkemeye Başvurma Hakkı  139
a. Genel Olarak  139
b. Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar Bakımından Mahkemeye Başvurma Hakkı  139
c. Kovuşturmanın Kamusallığı İlkesi’nin Suçların Takibine Etkisi  141
ç. Kamu Haklarına Yönelik Suçlar Bakımından Mahkemeye Başvurma Hakkı  143
4. Osmanlı Hukuku’nda Hak Arama Hakkı  144
E. Yargılamanın Kadı Tarafından Yapılması, İstiklâl–i Mahkeme ve Bîtaraflık İlkesi (Kanunla Kurulmuş Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Önünde Yargılanma Hakkı)  145
1. Genel Olarak  145
2. Yargılamanın Kadı Tarafından Yapılması  146
3. Adil Bir Yargılama İçin Kadıda Bulunması Gereken Nitelikler  150
4. “Kadı Kararı Olmadan Kimsenin Cezalandırılamayacağı” İlkesi  153
5. İstiklâl–i Mahkeme/Muhakeme İlkesi (Yargı Bağımsızlığı İlkesi)  155
a. Genel Olarak  155
b. İslam Hukuku’nda Yargı Bağımsızlığı İlkesi  155
c. Osmanlı Hukuku’nda Yargı Bağımsızlığı İlkesi  156
ç. Osmanlı Devleti’nde Kadıların Denetimi  161
d. Osmanlı Devleti’nde Kadıların Azil Usûlü ve Görev Teminâtı  164
e. Bağımsızlık İlkesinin Sağlanabilmesi İçin Kadıda Bulunması Gereken Şartlar  166
6. Bîtaraflık İlkesi (Tarafsız Yargılama İlkesi)  167
a. Genel Olarak  167
b. Osmanlı Devleti’nde Kadıların Tarafsızlığını Sağlamak İçin Alınan Tedbirler  167
c. Tarafsızlık İlkesinin Sağlanabilmesi İçin Kadıda Bulunması Gereken Nitelikler ve Tarafsızlığı Zedeleyebilecek Durumlar  169
F. Berâet–i Zimmet İlkesi (Mâsumiyet Karinesi)  173
1. Genel Olarak  173
2. İslam Hukuku’nda Berâet–i Zimmet İlkesi  173
3. Osmanlı Hukuku’nda Berâet–i Zimmet İlkesi  175
G. “Şek ile Yakîn Zâil Olmaz” İlkesi (Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi)  178
1. Genel Olarak  178
2. “Şek” ile “Yakîn” Kavramları  179
3. Had ve Kısas Suçları Bakımından  180
4. Tazir Suçları Bakımından  182
Ğ. Cezaların Şahsîliği İlkesi  183
1. Genel Olarak  183
2. Âkile ve Cezaların Şahsîliği  185
3. Kasâme ve Cezaların Şahsîliği  188
a. İslam Hukuku’nda Kasâme  188
b. Osmanlı Hukuku’nda Kasâme  190
4. Para Cezaları ve Cezaların Şahsîliği İlkesi  191
H. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkı  192
1. Hakkaniyete Uygun Yargılanma ve Dürüstlük Kuralı İlişkisi  192
2. Dürüstlük Kuralının Yargılama Hukukundaki Yeri  194
a. Genel Olarak  194
b. Taraflar Bakımından Dürüstlük Kuralının Uygulanması  194
c. Hâkim Bakımından Hakkaniyetle Hükmetme  195
ç. Mahkeme Görevlileri Bakımından Dürüstlük Kuralının Uygulanması  197
d. Şahitler Bakımından Dürüstlük Kuralının Uygulanması  197
I. Aleniyet İlkesi (Alenî Yargılanma Hakkı)  201
1. Genel Olarak  201
2. İslam Hukuku’nda Aleniyet İlkesi  201
3. Osmanlı Hukuku’nda Aleniyet ve Kamu Vicdânı  201
4. Şühudü’l–hâl Kurumunun Aleniyet İlkesinin Sağlanmasındaki Yeri  203
5. Yargılama Mahallinin Aleniyet İlkesinin Sağlanmasındaki Yeri  205
İ. Muhakemede Çabukluk ve Ucuzluk İlkesi (Makûl Süre İçerisinde Yargılanma Hakkı)  206
1. Genel Olarak  206
2. İslam Hukuku’nda Çabukluk ve Ucuzluk İlkesi  207
3. Osmanlı Hukuku’nda Çabukluk ve Ucuzluk İlkesi  207
4. Osmanlı Hukuku’nda Yargılamanın Gecikmemesi İçin Alınan Tedbirler  209
J. Sanığa Tanınan Asgarî Hak ve Güvenceler  210
1. Genel Olarak  210
2. Osmanlı Hukuku’nda Sanık Kavramı  211
3. Sanık Beyanı ve Beyanın Alınması  213
4. Sanık Hakları  215
a. Genel Olarak  215
b. Ahz ü Kabz (Yakalama) ve Ahz ü Kabz Halinde Sanık Hakları  215
c. Habs–i İhtiyâtî (Tutuklama) ve Habs–i İhtiyâtîde Sanık Hakları  218
(1) İslam Hukuku’nda Tutuklama  218
(2) Osmanlı Hukuku’nda Tutuklama  220
ç. İşkence (Örf–î Maruf) ve Onur Kırıcı Muamelelere Tabi Olmama Hakkı  224
(1) Genel Olarak  224
(2) Doktrinde İşkence  225
(3) Uygulamada İşkence  227
d. Osmanlı Ceza Yargılamasına Özgü Bir Kurum “Kefalet”  230
e. Sanığın Bizzat veya Vekili Aracılığıyla Savunma Hakkı  233
(1) Genel Olarak  233
(2) Sanığın Bizzat Savunma Hakkı  234
(3) Vekil Aracılığıyla Savunma Hakkı ve Osmanlı’da Vekillik Uygulaması  235
(i) Genel Olarak  235
(ii) İslam Hukuku’nda Vekillik  235
(iii) Osmanlı Hukuku’nda Vekillik  238
f. Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı  241
g. Gıyapta Yargılama Yasağı  242
ğ. Tercümandan Yararlanma Hakkı  244
h. Şüpheliye veya Sanığa Tanınan Diğer Haklar  245
IV. KLÂSİK DÖNEM’İN GENEL DEĞERLENDİRMESİ  246
Üçüncü Bölüm
TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI CEZA HUKUKUNDA
ADİL YARGILAMA İLKESİ
I. GENEL ÇERÇEVE  249
II. TANZİMAT DÖNEMİ’NDE OSMANLI CEZA YARGILAMASI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER  250
A. Genel Açıklama  250
B. Yargı Teşkilâtındaki Gelişmeleri ve Ceza Yargılamasına Hâkim Olan İlkelerin Hukukî Metinlerde Yer Almasını Zorunlu Kılan Sebepler  253
1. Genel Olarak  253
2. Kanunlaştırma Hareketleri  255
3. Geleneksel Yargı Teşkilâtının Yetersiz Kalması  258
4. Batılı Ülkelerin Baskıları  258
5. Yeni Gelişmeler Karşısında Eğitim Sisteminin Yetersiz Kalması  261
6. Adalet İlkesine Aykırı Uygulamaların Çoğalması  264
a. Genel Olarak  264
b. Osmanlı’da Adâletnâme Geleneği  264
c. Klâsik Dönem’deki Adâletnâmelerde Yer Alan Hukuka Aykırı Uygulamaların Tanzimat Dönemi Düzenlemelerine Etkileri  265
C. Tanzimat Dönemi Yargı Teşkilâtının İkili Yapısı  268
Ç. Tanzimat Dönemi Ceza Yargılaması Hukukunda İkili Yapı  271
III. TANZİMAT DÖNEMİ DÜZENLEMELERİNDE ADİL YARGILAMAYA İLİŞKİN İLKELER  273
A. Genel Açıklama  273
B. Hak Arama Özgürlüğü  277
C. “Yargılamasız Kimseye Ceza Verilemez” İlkesi  279
Ç. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi  281
1. Genel Olarak  281
2. Yargı Bağımsızlığı İlkesi  284
3. Tarafsızlık İlkesi  290
4. Yargı Denetimi Bağlamında Hükmün Temyizi  296
D. Kanunîlik İlkesi  297
1. Genel Olarak  297
2. Anayasal Belgelerde Kanunîlik İlkesi  299
3. Tanzimat Dönemi Ceza Kanunlarında Kanunîlik İlkesi  299
a. 1840 Tarihli Ceza Kanunu’nda Kanunîlik İlkesi  299
b. 1851 Tarihli Kanun–ı Cedid’de Kanunîlik İlkesi  302
c. 1858 Tarihli Ceza Kanunu’nda Kanunîlik İlkesi  303
E. Eşitlik İlkesi  306
1. Genel Olarak  306
2. Tanzimat Fermanı’nda Eşitlik İlkesi  307
3. Ceza Kanunlarında Eşitlik İlkesi  307
4. Islahat Fermanı’nda Eşitlik İlkesi  309
5. Kanun–ı Esasî’de Eşitlik İlkesi  310
F. Cezaların Şahsîliği İlkesi  311
G. Masumiyet Karinesi  312
Ğ. “Şek ile Yakîn Zâil Olmaz” (Şüpheden Sanık Yararlanır) İlkesi  316
H. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkı  317
I. Aleniyet İlkesi  322
İ. Makûl Sürede Yargılanma Hakkı  323
J. Sanık Hakları  326
1. Genel Olarak  326
2. Tutuklamada Sanık Hakları  327
3. Savunma Hakkı  330
4. Gıyapta Yargılama Yapılmaması  333
5. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı  335
6. İşkence Yasağı  336
IV. TANZİMAT DÖNEMİ’NİN GENEL DEĞERLENDİRMESİ  338
Sonuç  343
Kaynakça  347
Kavramlar Dizini  365
Yazar Hakkında  369

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar

Bilgiler

Müşteri Servisi

Ekstralar

Hesabım

Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.