| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Çağlar ALTUN |
| Baskı Tarihi | 2021/02 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 317 |
Ankara Barosu Hava ve Uzay Hukuku Kurulu’nun çalışmaları sırasında tanıştığım, birlikte pek çok Sempozyuma, Havacılık Hukuku çalışmalarına katıldığım Kıymetli Büyüğüm ve Meslektaşım Av. Çağlar ALTUN’un pek çok veçhesi ile birlikte ele aldığı, alanındaki en kapsamlı eserlerden biri olan bu çalışmaya ön söz yazma onurunu yaşamaktayım.
Uzun süredir Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde lisans ve Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans programında, “Sivil Havacılığın Milletlerarası Özel Hukuk Boyutu” konulu dersi vermekteyim. En büyük dileğim, Hukuk Fakültelerinde ve lisansüstü programları yürüten Enstitülerde “Havacılık ve Uzay Hukuku” adı altında Ana Bilim Dallarının kurulmasıdır. Son yıllarda havacılık sektöründeki ciddi atılımlar, Uzay Ajansı’nın kurulması, tüm Dünya’yı kendisine hayran bırakan insansız hava aracı (silahlı yahut silahsız) üretimi ile ülkemizde giderek artan havacılık faaliyetleri, elbet bir gün Hukuk Fakültelerinde Havacılık ve Uzay Hukuku Ana Bilim Dallarının kurulmasını sağlayacaktır. İşte kıymetli meslektaşımın kaleme aldığı bu eser de, bu yolda atılan adımlardan biridir. Kendisi sadece avukatlık yapmamakta aynı zamanda akademik faaliyette bulunmakta, eşsiz bilgi ve tecrübesini öğrencilerle paylaşmaktadır. Hava hukuku ile ilgilenen hukukçuların sayısı artıkça, onlar değerli bilgilerini paylaştıkça alanın akademik farkındalığı artacak ve bağımsız bir ana bilim dalına kavuşması gerektiği fikri daha da taraftar bulacaktır. Eserin bu bağlamda katkısı son derece önemlidir.
Eserde, sivil ve askeri alanda kullanılacak İnsansız Hava Aracı Sistemleri ve teknolojisi hakkında bilgi verildikten sonra İnsansız Hava Araçlarının hukukî düzenlemeleri oldukça ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. İnsansız hava araçlarına ilişkin kitapları yabancı dilde bulmak mümkündür; ancak Türkçe yazılmış olup teknik ve hukuki pek çok veçhesini birlikte ele alan bir kitaba ulaşmak neredeyse imkânsız iken Av. Çağlar ALTUN bu tip kitap arayanların sesine kulak vererek bu çok önemli eseri hazırlamıştır.
ÖNSÖZ-I.................................................................................................................. 11
ÖN SÖZ - II .............................................................................................................. 13
ÖN SÖZ - III ............................................................................................................. 15
TEŞEKKÜR ............................................................................................................... 17
İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 19
ŞEKİLLER, RESİMLER VE TABLOLAR LİSTESİ ............................................................ 27
KISALTMALAR......................................................................................................... 29
TANIMLAR .............................................................................................................. 31
GİRİŞ ....................................................................................................................... 35
BİRİNCİ BÖLÜM
1. TARİHSEL GELİŞİM......................................................................................39
2. İHA TEKNOLOJİLERİ VE GELECEĞE DÖNÜK BEKLENTİLER..............................49
İKİNCİ BÖLÜM
1. HAVA SAHASININ HUKUKİ REJİMİ...............................................................57
2. İHA SİSTEMLERİNİN MİLLİ VE ULUSLARARASI HAVA SAHASINA
ENTEGRASYONU ........................................................................................59
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1. İHA SİSTEMLERİNİN TANITILMASI ...............................................................65
a. Genel........................................................................................................... 65
b. İHA Sistem Unsurları ................................................................................... 67
(1) Hava Aracı............................................................................................ 67
(2) Faydalı Yük........................................................................................... 69
(3) Yer Kontrol İstasyonu........................................................................... 71
(4) Veri Bağı............................................................................................... 72
(a) Genel ............................................................................................ 72
(b) Veri Bağlarının Sınıflandırılması:................................................... 73
20 İçindekiler
(5) Yer Veri Terminali:............................................................................... 73
(6) Yer Destek Teçhizatı ............................................................................ 74
(7) Görüntü Kıymetlendirme İstasyonu .................................................... 74
(8) Uzak Görüntü Terminali ...................................................................... 75
2. İHA SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRMASI........................................................76
a. Havalanma ve Uçuş Dinamiklerine Göre İHA Sistemleri............................. 76
(1) Sabit kanatlı İHA’lar ............................................................................. 76
(2) Döner kanatlı İHA’lar ........................................................................... 77
(3) Keşif balonları (Blimps)........................................................................ 77
(4) Çırpan kanatlı İHA’lar (Flappingwing UAV).......................................... 77
(5) Hibrit veya değiştirilebilir tasarımlar ................................................... 77
b. İrtifa ve Havada Kalma Süresine(Endurance) Göre İHA Sistemleri ............. 78
(1) Yüksek İrtifada Uzun Süre Kalabilen İHA’lar(High Altitude Long
Endurance, HALE) ................................................................................ 78
(2) Orta İrtifada Uzun Süre Kalabilen İHA’lar (Medium AltitudeLong
Endurance, MALE) ............................................................................... 78
(3) Taktik İHA’lar ....................................................................................... 78
(4) Küçük/mini taşınabilir veya organik İHA’lar ........................................ 78
(5) Mikro hava araçları (MAV) .................................................................. 78
c. Azami Kalkış Ağırlıklarına Göre İHA Sistemleri:........................................... 79
3. İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMLERİNİN HUKUKİ MAHİYETİ ..........................81
a. Hava Aracı Kavramı..................................................................................... 81
b. Türk Hukuk Sisteminde İnsansız Hava Araçlarının Hukuki Niteliği.............. 82
c. İnsansız Hava Aracı Sisteminin “bütünleyici parça” ve “eklenti”leri........... 83
4. İHA SİSTEMLERİNİN SİVİL AMAÇLI KULLANIM ALANLARI .............................86
5. İHA SİSTEMLERİNİN AVANTAJLARI ..............................................................87
6. İHA SİSTEMLERİNİN DEZAVANTAJLARI ........................................................88
7. İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMLERİNİN MALİYET ETKİNLİĞİ .........................89
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
1. ULUSLARARASI İHA DÜZENLEMELERİ ..........................................................91
a. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation
Organisation-ICAO) Düzeyinde Yapılan Çalışmalar..................................... 91
b. Avrupa Birliği Düzeyinde Yapılan Çalışmalar............................................... 95
İçindekiler 21
(1) Genel ................................................................................................... 95
(2) 12 Mart 2019 tarihli Yetkilendirme Tüzüğü(EU-2019/945) ............... 100
(3) 24 Mayıs 2019 Tarihli Uygulama Tüzüğü(Commission
Implementing Regulation(EU- 2019/947).......................................... 104
(a) Açık Kategori İHA Operasyonları ................................................ 106
(b) Özel Kategori İHA Operasyonları................................................ 106
(c) Onaylı Kategori İHA Operasyonları............................................. 107
c. ABD İHA Düzenlemeleri ............................................................................ 107
2. ULUSAL İHA DÜZENLEMELERİ ................................................................... 109
a. 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu Kapsamındaki İHA
Düzenlemeleri........................................................................................... 109
b. SHGM İnsansız Hava Aracı Sistemleri Talimatı(SHT-İHA) .......................... 110
(1) Genel ................................................................................................. 110
(2) Sınıflandırma...................................................................................... 111
(3) İHA Sistemlerinde Bulunması Gereken Zorunlu Teçhizat .................. 112
(4) Uçuşa Elverişlilik ve Özel Uçuş İzni Belgesi ........................................ 112
(5) Bakım ve Onarım Gereklilikleri .......................................................... 113
(6) Sorumluluk ve Sigorta........................................................................ 114
(7) Kayıt ve Tescil .................................................................................... 115
(8) Uçuş Operasyon El Kitabı ve Hafif İHA İşleten Sertifikası................... 116
(9) Pilot Lisansı Sınıflandırması ve Gereklilikleri...................................... 118
(a) Genel .......................................................................................... 118
(b) Hobi ve Sportif Maksatlı İHA0 ve İHA1 Uçuracak Kişiler............. 118
(c) Ticari Maksatlı İHA0 ve İHA1 Uçuracak Kişiler............................ 119
(ç) İHA2 Sınıfı İHA’ları Uçuracak Kişiler............................................ 120
(d) İHA3 Sınıfı İHA’ları Uçuracak Kişiler............................................ 120
(10) İHA Pilotu Sorumlulukları................................................................... 121
(11) İHA İşleteninin Sorumlulukları ........................................................... 122
(12) Uçuş İzni Gereklilikleri ....................................................................... 122
(a) İHA0 ve İHA1 sınıfı İHA’lar için................................................... 123
(b) İHA2 ve İHA3 sınıfı İHA’lar için................................................... 125
(13) Yabancı İHA Operasyonları ................................................................ 128
(14) Acil Durum Usulleri............................................................................ 129
(15) Güvenlik............................................................................................. 130
22 İçindekiler
(16) İzinsiz Operasyon............................................................................... 130
(17) Sorumluluklar, Güvenlik ve Yasaklar ................................................. 134
(18) Talimatla İlgili Görüşlerim.................................................................. 135
BEŞİNCİ BÖLÜM
İHA SİSTEMLERİNİN SİVİL KULLANIMINDAN KAYNAKLI
HUKUKİ SORUNLAR
1. GENEL ......................................................................................................139
2. TERMİNOLOJİ KONUSUNDA YAŞANAN SORUNLAR:...................................140
3. KONUYA İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YAPILMASINDA VE
UYGULANMASINDA YAŞANAN SORUNLAR................................................141
4. DİKEY/YATAY MÜLKİYET HAKKINA YÖNELİK TEHDİTLER ............................147
5. ÖZEL HAYAT HAKKINA YÖNELİK TEHDİTLER...............................................154
6. GÜVENLİK SORUNLARI..............................................................................160
7. İHA SİSTEMLERİNİN AYRILMAMIŞ HAVA SAHASINA
ENTEGRASYONUNDA YAŞANAN SORUNLAR..............................................162
8. İHA KAZALARINDAN KAYNAKLI HUKUKİ SORUNLAR VE SİGORTA...............163
a. Genel......................................................................................................... 163
b. Hukuki Sorumluluğun Tespiti Sorunu ....................................................... 164
c. İHA Sigortası: ............................................................................................ 166
(1) Ticari Maksatlı Kullanılan İHA Sistemleri ........................................... 169
(2) Ticari Maksatlı Kullanılmayan İHA Sistemleri .................................... 169
9. HA PERSONELİ VE SİSTEMLERİNİN LİSANSLANDIRMA VE
SERTİFİKASYON SÜREÇLERİNDE YAŞANAN SORUNLAR ..............................170
10. SİNYAL KİRLİLİĞİ .......................................................................................170
a. Genel......................................................................................................... 170
b. Genel Frekans Planlama ve Tahsis Süreçleri............................................. 172
11. SİBER GÜVENLİK KONUSUNDA YAŞANAN SORUNLAR................................174
12. ÇEVRESEL SORUNLAR ...............................................................................176
İçindekiler 23
ALTINCI BÖLÜM
OTONOM VE SÜRÜ İHA/SİHA TEKNOLOJİLERİ
1. GENEL ...................................................................................................... 179
2. YAPAY ZEKÂ İLE DONATILMIŞ OTONOM İHA/SİHA SİSTEMLERİNİN HUKUKİ
STATÜLERİ VE BU SİSTEMLERE İLŞKİN YASAL KİŞİLİK SENARYOLARI.................. 184
3. OTONOMİ SPEKTRUMU IŞIĞINDA HUKUKİ SORUMLULUĞUN TESPİTİ........ 192
a. Tam Mürettebat Kontrolü......................................................................... 193
b. Sistem Kontrolü-Otonom Kontrol ............................................................. 194
c. Karma Kontrol........................................................................................... 195
d. 3. Şahıs Kontrolü ....................................................................................... 196
YEDİNCİ BÖLÜM
KARŞI İHA ÇALIŞMALARI
1. GENEL ...................................................................................................... 199
2. İHA TESPİT SİSTEMLERİ............................................................................. 200
3. İHA SAVAR SİSTEMLERİ ............................................................................ 201
4. İHA’LAR MEŞRU SAVUNMA HAKKI KAPSAMINDA VURULABİLİR Mİ? ......... 202
SEKİCİNCİ BÖLÜM
ASKERİ İHA VE SİHA SİSTEMLERİ
1. GENEL ...................................................................................................... 209
2. İSTİHBARAT HAKKINDA GENEL BİLGİ......................................................... 209
a. İstihbaratın Tanımı .................................................................................... 209
b. İstihbarat Disiplinleri................................................................................. 214
3. ASKERİ İHA’LARIN KULLANIM ALANLARI................................................... 218
4. ASKERİ İHA VE SİHA’LARIN AVANTAJLARI ................................................. 218
5. ASKERİ İHA VE SİHA’LARIN DEZAVANTAJLARI ........................................... 220
6, İHA/SİHA MÜRETTEBATI VE GÖREVLERİ ................................................... 221
a. Taktik/Operatif İHA/SİHA Sistem Mürettebatı.......................................... 221
(1) Görev komutanı................................................................................. 221
(2) Pilot.................................................................................................... 221
(3) Faydalı Yük Operatörü: ...................................................................... 222
(4) Elektronik Teknisyeni:........................................................................ 222
24 İçindekiler
(5) Mekanik Teknisyeni........................................................................... 223
b. Mini İHA Sistemi Mürettebatı................................................................... 223
(1) Operatör............................................................................................ 223
(2) Operatör Yardımcısı........................................................................... 224
7. ASKERİ İHA SİSTEMLERİNDE İZ AZALTICI ÖNLEMLER..................................224
a. Akustik İz................................................................................................... 224
b. Görsel İz .................................................................................................... 225
c. Infrared(Kızıl Ötesi) İz ............................................................................... 226
ç. Radar İzi .................................................................................................... 227
d. Sinyal İzi .................................................................................................... 228
8. TÜRKİYE’DE İHA SEKTÖRÜNDE YAŞANAN SORUNLAR................................228
9. ASKERİ İHA VE SİHA’LARIN KULLANILMASININ HUKUKİ DAYANAKLARI......230
a. Genel......................................................................................................... 230
b. Birleşmiş Milletler Şartı Kapsamında İHA/SİHA Kullanımının Hukuki
Dayanağı ................................................................................................... 232
c. Uluslararası İnsancıl Hukuk ve İnsan Hakları Hukuku Kapsamında
İHA/SİHA Kullanımının Hukuki Dayanağı .................................................. 237
ç. Uluslararası İnsancıl Hukuk(International Humanitarian Law) ve
Otonom İHA/SİHA Operasyonları ............................................................. 250
d. Angajman Kuralları: .................................................................................. 253
e. Sınır Ötesi Operasyon Kapsamında İHA ve SİHA Kullanımının Hukuki
Dayanakları: .............................................................................................. 259
g. Ülke içinde İHA ve SİHA Kullanımının Hukuki Dayanakları........................ 268
(1) Genel ................................................................................................. 268
(2) Hukuki ve Yasal Dayanaklar............................................................... 271
g. İHA/SİHA Operasyonlarında Komutan, Karargah Personeli (İstihbarat
Subayı ve Harekat Subayı) ile İHA/SİHA Mürettebatının Ceza Hukuku
Bakımından Sorumlulukları:...................................................................... 279
(1) Genel ................................................................................................. 279
(2) İHA/SİHA operasyonlarındaki istem dışı muhtemel hak
ihlallerinin nedenleri ......................................................................... 280
(3) İHA/SİHA mürettebatı ile komutan ve karargâh personelinin
ceza hukuku açısınan sorumlulukları................................................. 281
h. İHA/SİHA Operasyonlarında Hukuki Sorunların Yaşanmaması İçin
Öneriler..................................................................................................... 292
İçindekiler 25
DOKUZUNCU BÖLÜM
KOLLUK İHA VE SİHA SİSTEMLERİ
1. GENEL ...................................................................................................... 295
2. ÖNLEYİCİ KOLLUK VE ADLİ KOLLUK KAPSAMINDA İHA/SİHA
KULLANIMININ HUKUKİ DAYANAĞI .......................................................... 298
a. Önleyici(İdari) Kolluk Görevler Kapsamında İHA Kullanımı....................... 298
b. Adli Kolluk Görevler Kapsamında İHA Kullanımı ....................................... 301
3. KOLLUĞUN SİLAHLI İNSANSIZ HAVA ARACI (SİHA) KULLANIMININ
HUKUKİ DAYANAĞI .................................................................................. 305
a. Genel......................................................................................................... 305
b. Anayasal Dayanak ..................................................................................... 306
c. Yasal Dayanaklar ....................................................................................... 307
KAYNAKÇA .................................................................................................... 313
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
