| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Hasan PULAŞLI |
| Baskı Tarihi | 2024/06 |
| Baskı Sayısı | 5 |
| Boyut | 17x25 |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 4200 |
| Baskı Niteliği | Güncellenmiş |
Şirketler Hukuku Şerhi
Prof. Dr. Hasan PULAŞLI
“Şirketler Hukuku; dün, bugün, yarın” mottosu altında, Kitabın 5. baskısındaki güncelleme ve önemli yenilikler üç başlık halinde tespit edebilirim.
I. Genel olarak
Her hukuk kitabının yeni baskısı, yazarına bilimsel görüşlerini tekrar gözden geçirerek değerlendirme, hatalarını düzeltme ve özellikle kitabın bilimsel kurgu ve sistematiği geliştirme konusunda önemli bir fırsat sunar. Böylece, her güncellemede yazarlar, mevcut bilimsel deneyimleri ve birikimleriyle hem bizzat kendisini hem öğretideki görüşleri hem de yüksek yargı kararlarını daha nesnel şekilde inceleme ve değerlendirme yapabilirler. Bu bağlamda 5. baskıda özellikle kitabın bilimsel kurgusu ve sistemiği ve içeriği geliştirilip güncellenmiştir. Konu olarak, başta adi ortaklık olmak üzere, özellikle şirketler topluluğu, anonim şirket genel kurulunun iptali kabil ve batıl kararlarına ilişkin güncellemeler; yönetim kurulunun görev taksimi, yönetim ve temsil yetkisinin devri arasındaki farklılar ve sonuçları güncellenmiştir. Ayrıca, Kanunda belirli bir paya veya bir pay grubuna oy hakkındaki imtiyazda olduğu gibi, kâr ve rüçhan hakkı tanınmasında bir üst sınır öngörülmemiş olması nedeniyle, anılan haklara hangi oranda imtiyaz tanınabileceğine ilişkin İsviçre ve Türk hukukundaki görüşler dikkate alınarak ayrıntılı şekilde örnekler verilerek açıklanmış; şirketin iflasında, iflas idaresinin YK üyeleri ve yöneticilere karşı sorumluluk davası açmasına ilişkin İsviçre Federal Mahkemesinin yeni kararları ve öğretideki görüşler eşliğinde incelenip ortaya konulmuştur. Bu kapsamda, limited şirketlere ilişkin olarak da birçok konuda güncelleme ve konu bazında genişletmeler yapılmıştır.
II. TTK’daki Yasal Değişiklikler
1. Yeni Kurulacak Anonim ve Limited Şirketlerin asgari Sermaye Tutarları, 25.11.2023 tarihli ve 7886 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile anonim şirketlerde kuruluşta en az sermaye tutarı 50.000 TL’den 250 TL’ye; limited şirketlerde 10.000 TL’den 50.000 TL’ye, kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş olan halka açık olmayan anonim şirketlerde 100.000 TL olan en az başlangıç sermayesi tutarı 500.000 TL’ye yükseltilmiştir ve yürürlük tarihi de 26.11.2023 tarihli Düzeltme Tebliği ile, 01.01.2024 olarak değiştirilmiştir. Ancak anılan şirketlerin mevcut sermayesinin yeni sermaye tutarlara ne zaman yükseltmelerine ilişkin Bakanlık tebliği henüz yayımlanmamıştır.
2. Bağımsız Denetime Tabi Olan Şirketlere İlişkin Değişiklik. “6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı”1 ile “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar, 01.01.2023 tarihinden geçerli olmak üzere, TTK’nun 397. maddesi gereğince bağımsız denetime tabi tutulması gereken şirketlerin tabi olacağı eşit değerler yeniden düzenlenmiştir.
3. “Türk Ticaret Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi” 3.5.2024 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunulmuş ve 9.5.2024 tarihinde kabul edildi. Bu düzenlemede Anonim ve Limited şirketlerin, TTK m.366/1, 392/7, 375/1-d ve 332, 580. maddelerinde öngörülen yeni tutarlara yükseltilmesine ilişkin anılan şirketlere verilen süre ve genel kurul toplantı ve karar nisaplarına yer verilmiştir.
III. Konulara İlişkin Güncelleme ve Yenilikler
1. Pratikte sıkça karşılaşılan anonim ve limited şirketlerin genel kurul ve yönetim kurulunun iptal, batıl ve yok hükmündeki güncel kararları, İsviçre Federal Mahkemesi ve özellikle Yargıtay içtihatları dikkate alınmış ve gerekli olduğu ölçüde de Alman Federal Mahkemesinin güncel içtihatları ile Türk, İsviçre ve Alman hukukundaki bilimsel öğretisindeki görüşler ve gelişmeler ışığında incelenerek ortaya konulmuştur.
2. TTK’da ve Yargıtay kararlarında, anonim ve limited şirketlerde bedelli sermaye artırımında paysahiplerinin sermaye oranın korunmasına hizmet eden ve paya bağlı olarak kanundan doğan “yeni pay alma hakkı (“Bezugsrecht”)” ile ilk esas sözleşme veya genel kurul kararıyla esas sözleşme değişikliği yapılarak belirli bir paya veya pay grubuna imtiyaz olarak tanınabilen “rüçhan hakkı” (Vorrecht) kavramlarının başta kanunda olmak üzere, öğretide ve Yargıtay kararlarında eş anlamlı olarak kullanılmasının hatalı olduğu, mehaz İsvBK ve Alman hukukundaki ilgili düzenlemeler ve öğretide görüşler dikkate alınarak özenli şekilde gözden geçirilip açıklanmıştır.
3. Son yıllarda pratikte sıkça karşılaşılan ortakların şirketten olan “sermaye avansı” olarak adlandırılan alacağının, sermaye artırımında ortağın yeni pay alma hakkını kullanılmasından kaynaklanan sermaye borcuyla takas edilmesi sorunu, TTK ve vergi mevzuatındaki düzenlemeler ve İç Ticaret Genel Müdürlüğü, Merkez Bankası ve bakanlık genelleri dikkate alınarak incelenmiştir. Bu durum, özellikle şirkete hakim ortakların yönetim bulunmaları ve şirketin her türlü işlemlerindeki başat rolü nedeniyle kötüye kullanılma olasılığı ve sermayenin ifa edilememe riskine dikkat çekilmiştir.
4. Paysahiplerine “eşit işlem yapılması” kuralını ihlal eden yönetim kurulu kararı, TTK m. 391/1-a bendi hükmünde batıl sayılırken, aynı yasağı ihlal eden genel kurul kararının m. 447’de ve SPKn m. 18/6’da iptale tabi olmasına ilişkin farklı yasal düzenlemeler, öğretideki görüşler eşliğinde incelenip, değerlendirmiştir.
5. Her genel kuruldan sonraki ilk yönetim kurulu toplantısında, örneğin (A) grubu nama yazılı pay sahiplerinin göstereceği adayların, YK başkanı ve Başkan vekili seçileceğine ilişkin esas sözleşme hükmünün imtiyaz olarak kabul edilip edilemeyeceği, Kanundaki mevcut imtiyaz sistemi dikkate alınarak ayrıntılı olarak incelenip açıklanmıştır.
6. Türk hukukunda şirketler topluluğunun oluşabilmesi için bir hakim şirket ile ona bağlı en az kaç ticaret şirketin varlığının şart olduğu, TTK’ nun 195 hükmü ve Ticaret Sicili Yönetmeliğinin 105/1 hükmü ile Yargıtay 11.HD’nin 23.6.2022, E.2020/8290, K.2022/5229 sayılı kararı, TTK’daki mevcut hükümler dikkate alınarak değerlendirilmiştir.
7. Temsile yetkili bir yönetim kurulu üyesinin kendi adına şirketler yaptığı işlemlerin (Insichgeschäfte) öğretideki görüşler ve uygulamadaki Yüksek Yargı kararları eşliğinde ayrıntılı olarak incelenip değerlendirilmiştir.
8. İrdelenen diğer önemli bir sorun da, birden fazla YK üyesinin hepsinin münferiden şirketi temsile yetkili olması halinde, bir üyenin şirketle yaptığı sözleşmenin geçerli olabilmesi için kimlerin onay verebilip, veremeyeceği, İsviçre Federal Mahkemesinin yeni kararları ve bilimsel öğretideki görüşler eşliğinde değerlendirilerek ortaya konulmuştur.
9. Borçlar hukukuna ilişkin önalım hakkı (Vorkaufsrecht), öncelik hakkı (Vorhandrecht) gibi hakların anonim şirketin esas sözleşmesine konulmasının, TTK m. 493/7 hükmü karşısında geçerli olup olmadığı ve anılan hakların TTK m. 492/1 uyarınca, esas sözleşmedeki nama yazılı payların devrinde şirket onayına ilişkin bağlam hükmüne nazaran uygulanma önceliğinin olup olmadığı İsviçre Federal Mahkemesi’nin yeni bir kararı ve öğretideki görüşler dikkate alınarak incelenmiştir.
10. Borsaya kote olmayan anonim şirketin nama yazılı paylarının devrinde, şirketin esas sözleşmedeki bağlam hükmüne dayanarak, iktisap edenin onay ve pay defterine kayıt isteminin reddetmesinin, Türk ve İsviçre Yüksek Yargı kararları ve öğretideki zengin literatür eşliğinde incelenip değerlendirilmiştir.
11. Pratikte karşılaşılan “fiili yönetim kurulu üyesinin” (faktischer Verwaltungsratsmitglied) hukuki işlemlerde anonim şirketi temsil edip etmeyeceği konusu, İsviçre Federal Mahkemesinin yeni bir kararı ve İsviçreTürk öğretisindeki görüşler eşliğinde incelenmiştir.
12. Anonim şirketin iflasında, iflas idaresinin şirketin zararı nedeniyle yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilere karşı açacağı hukuki sorumluluk davasıyla ilgili tartışmalar, İsviçre Federal Mahkemesinin yeni bir kararı ve öğretideki görüşler eşliğinde incelenip değerlendirilmiştir.
13. Keza anonim şirketin iflasında, iflas idaresinin şirketin zararı söz konusu olmaksızın, bazı şirket alacaklıları korunması açısından yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilere karşı sorumluluk davası açıp açamayacağı, İsviçre Federal Mahkemesinin yeni kararı ve öğretideki görüşler eşliğinde değerlendirilmiştir.
14. İncelenen diğer bir konuda, mehaz İsvBK m. 712/1’de yer almayan, ancak hangi gerekçe ile alındığı belli olmayan TTK m. 366/1’deki “yönetim kurulu her yıl üyeleri arasından bir başkan ve … en az bir başkan vekili seçer” hükmünün, başkanın ve/veya başkan vekilinin esas sözleşmede öngörülmesi kaydıyla, genel kural tarafından üç yıl için seçilmiş üyeleri arasından üç yıl için atanıp atanamayacağı sorunu, Mayıs 2024 Tarihinde TBMM Başkanlığına sunulan “Türk Ticaret Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde, “her yıl” ibaresi silinmek suretiyle, öğretideki tartışmalara son verilmiş ve yukarıda anılan 11.HD’nin kararıda etkisini yitirmiş olacaktır.
15. 3.5.2024 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulan 9.5.2024 tarihinde kabul edilen “Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde, TTK’nın bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Kitabın onaltıncı Bölümü, § 73’de, değişik maddeler ve bunların gerekçelerine yer verilmiştir. Ancak bu beş madde değişiklinin yeterli olduğu söylenemez. Bu nedenle, TTK’da tartışmalı veya çelişkili olan 41 maddenin değişmesine ilişkin kapsamlı bir “öneri paketi” sunulmuş ve ayrıca muhtemel değişikliğe göz önüne alınması düşünülerek, 19.6.2020 tarihinde yapılmış ve 1.1.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olan birçok İsvBK’daki yeni maddelerin hem Almanca metinleri ile Türkçe’ye çevrileri de eklenmiştir.
İncelenen diğer bir konuda, mehaz İsvBK m. 712/1’de yer almayan, ancak hangi gerekçe ile alındığı belli olmayan TTK m. 366/1’deki “yönetim kurulu her yıl üyeleri arasından bir başkan ve … en az bir başkan vekili seçer” hükmünün, başkanın ve/veya başkan vekilinin esas sözleşmede öngörülmesi kaydıyla, genel kural tarafından üç yıl için seçilmiş üyeleri arasından üç yıl için atanıp atanamayacağı sorunu, Yargıtay HGK’nun 01.03.2023, E.2020/11-65, K.2023/144 sayılı kararı ve öğretideki görüşler dikkate alınarak ayrıntılı şekilde de lege lata incelenmiş ve de lege ferenda öneride bulunulmuştur.
1991 tarihli İsvBK’nın revizyonuna ilişkin olarak 15 yıldan beri tartışılan ve iki konuda halka oylaması yapılması nedeniyle ilk referandum, halka açık şirketlerde yönetim kurulu üyeleri ile emekli üyelere sağlanan mali nitelikteki hak ve menfaatlerin genel kurulda paysahiplerine açıklanması, ikincisi ise, çok uluslu şirketlerin küresel faaliyetleri çerçevesinde, Konzernverantwortung olarak anılan ana şirketin merkezi dışındaki başka ülkelerde faaliyette bulunan yavru veya bağlı şirketlerinin insan hakları ve çevre standartlarına aykırı davranışlarından, ana şirketin organ üyelerine karşı cezai ve hukuki sorumluluğa ilişkin referandum) yasalaşması geciken “Anonim Şirketler Hukukuna İlişkin Büyük Revizyon” (Die «grosse» Schweizer Aktienrechtsrevision) çalışmasının nihayet 19.6.2020’de yasalaşıp, 1.1.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Bu hususta ilgili konularda İsvBK’daki bu yeni yasal değişiklikler dikkate alınarak incelenmiştir.
Adalet Bakanlığı’nın 4-5 Kasım 2022’de Bursa’da “10.Yılında Türk Ticaret Kanunu Çalıştayı”2 , yüksek yargı mensupları, akademisyenler ve iş dünyasının temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bizim de katıldığımız bu Çalıştayda, 6102 sayılı TTK’nın birçok hükümleri kapsamlı olarak irdelenmiş ve yeni öneriler sunulmuştur. Bu bağlamda biz de ileride TTK’da yapılacak değişikliğe ilişkin olarak bu kitabın 5. basısına § 73. Paragraf olarak, “de lege ferenda Türk Ticaret Kanunu” başlığı altında yeni bir bölüm ekledik. Bu bölümde öğretide tartışılması amacıyla da, TTK’nın 41 maddesine ilişkin değişiklik önerileri sunulmuştur. Ayrıca, TTK’daki muhtemel değişiklik kapsamında dikkate alınması amacıyla, 19.6. 2020 tarihinde değiştirilen yeni İsvBK’nın 33 yeni maddelerinin Almanca metinler ve bunların Türkçe’ye çevirisi de yer verilmiştir ve İsvBK’daki yeni hükümlerin değişiklik gerekçesi de (Botschaft) açıklanmıştır. Ayrıca, değerli meslektaşım Prof. Dr. Murat Can Atakan’ın yenilik olarak, Alman hukukunda yasalaşma aşamasında olan “Yönetici Kurulu Üyesinin Gözetim Kurulu Tarafından “Belirli Bir Süre İle Görevinin Askıya Alınması” başlığını taşıyan düzenlemenin benzerinin, Türk hukukuna ilişkin “Yasa Taslağı”, önerisi de, TTK sistemi özelinde mümkün olup olmadığı, kitabın yönetim kurulu bölümünde ayrıntılı olarak incelenip değerlendirilmiştir.
İÇİNDEKİLER
CİLT I
ÖNSÖZVII
İÇİNDEKİLER XIII
BİBLİYOGRAFYA CIX
KISALTMALAR .CLI
GİRİŞ
ŞİRKET DERNEK VAKIF KAVRAMLARI
§ 1. ORTAKLIK KAVRAMI VE DİĞER KURUMLAR
I. GENEL OLARAK TOPLULUKLAR. 3
II. ŞİRKET, DERNEK VE VAKIF KAVRAMLARI 4
III. ADÎ ORTAKLIK TEMELİNE DAYALI ORTAKLIK ÇEŞİTLERİ. 7
A. İÇ ORTAKLIK (İNNENGESELLSCHAFT) . 7
B. DIŞ ORTAKLIK (AUSSENGESELLSCHAFT) 11
C. GİZLİ ORTAKLIK (STİLLE GESELLSCHAFT) . 13
IV. ŞİRKET TÜRLERİ. 13
A. ADÎ ŞİRKET – TİCARET ŞİRKETİ 14
B. ŞAHIS ŞİRKETİ – SERMAYE ŞİRKETİ 16
BİRİNCİ BÖLÜM
ADÎ ORTAKLIK
§ 2. ADÎ ORTAKLIĞIN KURULUŞU VE TÜRLERİ
I. GENEL OLARAK. 21
II. ADÎ ORTAKLIĞIN TANIMI VE UNSURLARI 21
A. SÖZLEŞME 22
1. Şekil Serbestisi . 25
2. Şeklin Zorunlu Olduğu Haller 27
a. İradî Şekil. 27
b. Resmi Şekil 27
i. Taşınmaz Malın Adi Şirkete Sermaye Olarak Konulması 27
ii. Motorlu Taşıt Araçlarının Adi Ortaklığa Sermaye
Olarak Konulması . 28
iii. Fikir ve Sanat Eserlerinin Şirkete Sermaye Olarak
Konulması . 28
B. KİŞİ. 29
C. MÜŞTEREK AMAÇ 30
1. Genel Olarak. 30
2. İktisadi Amaç Kavramının Anlam ve Kapsamı 30
İçindekiler
XIV
D. SERMAYE 31
1. Sermaye Olarak Konulabilecek Değerler . 32
2. Katılma Paylarının Nakdî Değerlerinin Tespiti 33
3. Şekle İlişkin Usul 33
E. MÜŞTEREK AMAÇ DOĞRULTUSUNDA BİRLİKTE
ÇALIŞMA (AFFECTİO SOCİETATİS). 36
III. ADİ ORTAKLIĞIN TİCARÎ İŞLETME İŞLETİP
İŞLETEMEYECEĞİ SORUNU 37
IV. ADÎ ŞİRKETİN KURULUŞU. 39
V. ADÎ ŞİRKET TEMELİNE DAYALI ŞİRKET TÜRLERİ 42
A. ALENÎ ADÎ ŞİRKET 43
B. GİZLİ ADÎ ŞİRKET . 43
C. ORTAK GİRİŞİM (JOINT VENTURE). 44
D. ORTAK GİRİŞİMİN VERGİ HUKUKU AÇISINDAN DURUMU 45
E. KONSORSİYUM 46
VI. İSVİÇRE HUKUKUNDA ADİ ORTAKLIK TASFİYE HÜKÜMLERİNİN
EVLİLİK DIŞI BİRLİKTE YAŞAMANIN SONA
ERMESİNDE UYGULANMASI 47
VIII. İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİNİN KONUYA İLİŞKİN
25.6.1982 TARİH VE 108 II 204 SAYILI KARARI 48
IX. KURULUŞ BAKIMINDAN ADÎ ŞİRKET. 56
A. İRADİ ADÎ ŞİRKET. 56
B. KANUNİ ADÎ ŞİRKET 57
X. MAHİYET VE FAALİYET KONULARI BAKIMINDAN 58
§ 3. ADÎ ŞİRKETLERDE İÇ İLİŞKİLER
I. ORTAKLARIN BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ . 61
A. SERMAYE KOYMA BORCU . 61
1 Sermaye Borcunun Niteliği ve Actio Pro Socio Davası . 61
2. Ortakların Sermaye Koyma Borcunda Karşılılık İlkesi Geçerli
Olup Olmadığı Sorunu 64
B. ZARARA KATILMA YÜKÜMÜ 71
1. Şirket Alacaklılarına Karşı Sorumluluk 71
2. Zarara Katılmaya İlişkin Kurallar. 73
C. GİDERLERE VE DİĞER ORTAĞIN YAPTIĞI İŞLERE KATILMA
YÜKÜMÜ . 73
D. ŞİRKETİ YÖNETME BORCU 74
E. ÖZEN YÜKÜMÜ . 74
F. REKABET YASAĞI 75
İçindekiler
XV
II. ORTAKLARIN HAKLARI. 75
A. KÂR PAYI İSTEME HAKKI. 75
B. TASFİYE PAYINI İSTEME HAKKI. 76
C. ÜCRET, FAİZ, AVANS VE MASRAFLARI İSTEME HAKKI . 77
D. YÖNETİM VE İTİRAZ HAKKI 77
E. DENETİM HAKKI . 78
III. ŞİRKETİN YÖNETİMİ. 78
IV. ORTAKLIK İŞLERİNİ İNCELEME HAKKI. 81
V. ORTAKLIK KATILIM PAYININ DEVRİ. 81
VI. ORTAKLIKTAN ÇIKMA VE ÇIKARILMA . 82
§ 4. ADÎ ŞİRKETTE DIŞ İLİŞKİLER
I. TEMSİL . 85
II. TEMSİLİN ÇEŞİTLERİ 86
A. DOĞRUDAN TEMSİL. 86
B. DOLAYISIYLA TEMSİL 86
C. YETKİSİZ TEMSİL 86
III. TEMSİL YETKİSİNİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI . 87
IV. ORTAKLIK MALLARI 89
A. TÜRK HUKUKUNDA . 89
B. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKUNDA. 89
§ 5. ADÎ ŞİRKETİN SONA ERMESİ
I. SONA ERME HALLERİ. 91
A. ORTAK AMACIN GERÇEKLEŞMESİ VEYA
GERÇEKLEŞMESİNİN İMKÂNSIZ DURUMA GELMESİ 91
B. BİR ORTAĞIN ÖLÜMÜ 91
C. ORTAKLARDAN BİRİNİN TASFİYE PAYI HAKKINDA
CEBRİ İCRA UYGULANMASI, ORTAĞIN İFLÂSI VEYA
KISITLANMASI 92
D. ORTAKLARIN OYBİRLİĞİ KARARIYLA . 93
E. ORTAĞIN TAAHHÜT ETTİĞİ SERMAYE PAYINI ÖDEMEMESİ . 93
F. SÜRENİN SON BULMASI 94
G. BİR ORTAĞIN FESİH BİLDİRİMİNDE BULUNMASIYLA 94
H. MAHKEME KARARI İLE FESİH. 95
II. SONA ERMENİN HÜKÜMLERİ. 96
III. TASFİYE . 97
IV. TASFİYE USULÜ. 100
V. ZAMANAŞIMI 102
İçindekiler
XVI
İKİNCİ BÖLÜM
TİCARET ŞİRKETLERİ HAKKINDAKİ
GENEL HÜKÜMLER
§ 6. TİCARET ŞİRKETLERİ HAKKINDA GENEL HÜKÜMLER VE
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN ŞİRKET TÜRLERİ
I. GENEL HÜKÜMLERE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER 107
A. TERMİNOLOJİ 107
B. MADDÎ ANLAMDAKİ DEĞİŞİKLİKLER. 107
II. GENEL HÜKÜM KAVRAMI VE KAPSAMI . 112
III. ŞİRKET KURULUŞLARINDA DEVLETİN ETKİSİ 113
A. NORMATİF SİSTEM. 114
B. SERBEST SİSTEM. 115
C. İZİN SİSTEMİ 116
IV. TÜRK TİCARET KANUNUNDA NUMERUS CLAUSUS İLKESİNE
GÖRE ŞİRKET TİPLERİ 118
V. İSVİÇRE HUKUKUNDA ŞİRKET TİPLERİ VE NİTELİKLERİ 122
A. SERMAYE ŞİRKETLERİ 122
1. Anonim Şirket 122
2. Limited Şirket (Gesellschaft mit beschränkter Haftung=GmbH). 124
3. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
(Kommanditaktiengesellschaft= Kommandit-AG) 124
4. Değişken Sermayeli Yatırım Şirketi
(Inwestmentgesellschaft mit varialem Kapital= SICAV) 125
5. Kollektif Sermaye Yatırım Komandit Şirketi
(Kommanditgesellschaft für kollektive Kapitalanlagen). 125
B. ŞAHIS ŞİRKETLERİ 126
1. Adi Ortaklık (einfache Gesellschaft) 126
2. Kollektif Şirket (Kollektivgesellschaft) 126
3. Komandit Şirket (Kommanditgesellschaft = KG). 127
C. İSVİÇRE HUKUKUNDA YENİ ŞİRKET TİPLERİ
YARATMAYA İLİŞKİN ÇABALAR 128
1. Sınırlı Sorumlu Şahıs Şirketi
(Partnerschaft mit beschränkter Haftung) 128
2. Limited Şirket ve Ortağı Komandit Şirket (GmbH & Co.KG) . 129
VI. ALMAN HUKUKUNDA ŞİRKET TİPLERİ VE NİTELİKLERİ. 130
A. ŞAHIS ŞİRKETLERİ VE ŞİRKETLER HUKUKUNUN
UYGULANDIĞI EKONOMİK AMAÇLI DERNEKLER. 131
İçindekiler
XVII
1. Medeni Hukuk Ortaklığı= adi ortaklık” (BGB §§ 705 ff.);
(“Gesellschaft bürgerlichen RechtsGbR”;
“BGB-Gesellschaft” oder “Außen-Gesellschaft). 131
2. “Gizli ortaklık” (Stille Gesellschaft, BGB §§ 230 ff.). 131
3. “Kollektif şirket”
(Offene Handelsgesellschaft=(OHG, HGB §§ 105 ff) 133
4. “Komandit şirket”
(Kommanditgesellschaft=KG, HGB §§ 161 ff.) 134
5. Limited şirket ve Ortağı Komandit Şirket (GmbH & Co. KG). 135
6. Çift Katlı Limited Şirket ve Ortağı Komandit Şirket
(Doppelstöckige GmbH & Co. KG) 138
7. Anonim şirket ve Ortağı Komandit şirket (AG & Co. KG) 138
8. Vakıf ve Ortağı Komandit şirket (Stiftung & Co. KG). 138
9. Vakıf Limited Şirket ve Ortağı Komandit Şirket
(Stiftung GmbH & Co. KG) 139
10. (Sınırlı Sorumlu) Girişimci Şirket ve Ortağı Komandit Şirket
(UG (haftungsbeschränkt) & Co. KG) 139
11. Limited Şirket ve Ortağı Kollektif Şirket (GmbH & Co. OHG). 139
12. Anonim Şirket ve Ortağı Kollektif Şirket (AG & Co. OHG) 139
13. Donatma iştiraki (Partenreederei, a.F. HGB §§ 489 ff.) 139
14. Hak Ehliyetine Sahip Medeni-Hukuk Derneği (Der rechtsfähige
bürgerlich-rechtliche Verein e.V. (BGB §§ 22 ff.) 140
15. Hak Ehliyetine Sahip Olmayan Medeni Hukuk Derneği
(Der nichtrechtsfähige bürgerlich-rechtliche Verein, BGB § 21) 140
16. Meslektaş Ortaklığı (Partnerschaftsgesellschaft). 141
17. Sınırlı Sorumlu Meslektaş Ortaklığı (Partnerschaftsgesellschaft
mit beschränkter Berufshaftung=PartGmbB). 144
B. SERMAYE ŞİRKETLERİ 147
1. Anonim Şirket (Aktiengesellschaft=AG). . 147
a. Kısa Tarihçe. 147
b. Amaçlarına Göre Anonim Şirketler . 148
c. Pay Sahipleri Çevresine Göre Anonim Şirketler . 148
d. Sermaye ve Pay Türleri 148
e. Yönetim Sistemi ve Organlar. 149
f. Faaliyet Konusu Bakımından Anonim Şirket Tipleri 150
i. Kamu Yararlı anonim şirket (gemeinnützige
Aktiengesellschaft=gAG) 150
ii. Yatırım Anonim Şirketi
(Investmentaktiengesellschaft=InvAG). 150
İçindekiler
XVIII
iii. Taşınmaz Yatırımı Anonim Şirketi
(REIT-Aktiengesellschaft=(REIT-AG) 151
2. Limited Şirket (Gesellschaft mit beschränkter Haftung=GmbH). 152
a. Genel Olarak 152
b. Kuruluş ve Sermaye Bakımından Limited Şirket Tipleri. 152
c. Limited Şirketin Organsal Yapısı 153
3. (Sınırlı sorumlu) Girişimci Şirket (Unternehmergesellschaft
UG (Haftungsbeschränkt). 154
4. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
(Kommanditgesellschaft auf Aktien=KGaA) 155
a. Genel Olarak 155
b. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketin Alt
Grubundaki Karma Tipteki Komandit Şirketler 156
i. Anonim Şirket ve Ortağı Sermayesi Paylara Bölünmüş
Komandit Şirket (Aktiengesellschaft & Co.
Kommanditgesellschaft auf Aktien =KGaA). 156
ii. Vakıf ve Ortağı Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit
Şirket (Stiftung & Co. Kommanditgesellschaft auf
Aktien=Stiftung & Co. KGaA) 157
D. ALMAN HUKUKUNDA AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNA
GÖRE KURULABİLEN ŞİRKETLER VE KURULUŞLAR 157
1. Avrupa Anonim Şirketi (Europäische Aktiengesellschaft=SE) 157
2. Avrupa Anonim Şirketi ve Ortağı Sermayesi Paylara Bölünmüş
Komandit Şirket (Europäische Aktiengesellschaft & Co.
Kommanditgesellschaft auf Aktien=SE & Co. KGaA) . . 158
3. Avrupa Kooperatifi” (Europäische Genossenschaft=Latince
“Societas Cooperativa Europaea= SCE). 158
4. Avrupa Ekonomik Menfaat Birliği=AEMB (Europäische
wirtschhaftliche Interressenvereinigung=EWIW)” 158
5. Avrupa Bölgesel İşbirliği Kuruluşu=ABİK (Europäischer
Verbund für territoriale Zusammenarbeit=EVTZ). 159
6. Avrupa Tek Kişi Şahıs Şirketi (Europäische
Einpersonengesellschaft) 160
§ 7. TİCARET ŞİRKETLERİNDE EHLİYET,
SERMAYE VE SERMAYENİN GETİRİLMESİNİ
GÜVENCEYE ALAN YASAL ÖNLEMLER
I. TİCARET ŞİRKETLERİNİN TANIMI. 161
II. TÜZEL KİŞİLİK 161
III. TÜZEL KİŞİLİK KAZANMANIN SONUÇLARI 164
A. BAĞIMSIZ MALVARLIĞI . 164
B. TİCARET UNVANI . 165
C. YERLEŞİM YERİ (MERKEZ). 165
D. TABİİYET 166
İçindekiler
XIX
IV. TİCARET ŞİRKETLERİNİN EHLİYETİ. 167
A. HAK EHLİYETİ . 167
B. İŞLEM EHLİYETİ 171
1. İşlem Ehliyetinin Kazanılması 171
2. Organ Kavramı ve Kapsamı . 171
3. Ceza Ehliyeti 176
V. TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE. 177
A. SERMAYE TÜRLERİ 177
B. SERMAYENİN KONUSU . 179
1. Nakit . 179
2. Ayın Sermaye . 180
3. Şahsî Emek -Fikir Sermayesi 181
4. Ticari İşletme 182
5. Elektronik Ortamlar, Alanlar, Adlar ve İşaretler 183
VI. TİCARET ŞİRKETLERİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN
KATILMA PAYINA İLİŞKİN ÖZEL HÜKÜMLER . 184
A. KATILMA PAYINI GÜVENCEYE ALAN ÖNLEMLER 184
1. Bilirkişi Tarafından Değerin Belirlenmesi . 184
2. Sicile Şerh veya Kayıt 185
3. Taşınırların Güvenilir Bir Kişiye Tevdi Edilmesi 186
4. İhtiyatî Tedbir. 187
B. TAAHHÜT VE DEVİR 187
1. Taşınmaz Mallar. 187
2. Taşınırlar. 190
3. Fikrî Mülkiyet Hakları ile Diğer Değerler 190
C. NAKDÎ SERMAYE VE ÖDENMESİ 192
VI. ORTAKLARIN ŞAHSİ ALACAKLILARININ HAKLARI. 195
A. ŞİRKETİN DEVAMI SIRASINDA 195
B. ŞİRKETİN SONA ERMESİNDE . 195
VII. ZAMANAŞIMI 197
VIII. UYGULANACAK MUHAKEME USULÜ 197
§ 8. TİCARET ŞİRKETLERİNDE
YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER
I. YAPISAL DEĞİŞİKLİKLERE GENEL BAKIŞ 199
II. KAVRAMLAR 201
İçindekiler
XX
§ 9. TİCARET ŞİRKETLERİNDE BİRLEŞME
I. BİRLEŞMENİN TEMEL İLKELERİ 207
A. MALVARLIKLARININ BİRLEŞMESİ 209
B. TASFİYENİN ÖNLENMESİ . 210
II. BİRLEŞME TÜRLERİ 211
A. DEVRALMA ŞEKLİNDE BİRLEŞME . 211
B. YENİ KURULUŞ ŞEKLİNDE BİRLEŞME 212
III. GEÇERLİ BİRLEŞMELER. 212
A. GENEL OLARAK 212
B. BİRLEŞME KOMBİNASYONLARI . 213
C. GEÇERLİ OLMAYAN BİRLEŞMELER. 214
IV. BİRLEŞMEDE ORTAKLIK PAYLARI VE HAKLARININ
KORUNMASI . 216
A. GENEL OLARAK 216
B. ORTAKLIK PAYININ VE HAKLARININ DEVAMLILIĞI 218
1. Devrolunan Şirketin Ortaklarına Devralan Şirkette
Eşit Değerde Paysahipliği Hakkı Verilmesi . 218
2. Malvarlığının Değerlendirilmesinde Önem Taşıyan Hususlar . 219
C. DEVAMLILIK İLKESİNİN İSTİSNALARI 221
1. Denkleştirme Ödenmesi . 221
2. Ayrılma Akçesi. 222
V. BİRLEŞME İŞLEMLERİ 224
A. ŞİRKETLER ARASINDAKİ GÖRÜŞMELER VE ANLAŞMA. 224
1. Due Diligence Süreci 225
2. Değer Yaratma Tahminlerinin Kontrolü Bakımından
Due Diligence’in Rolü 227
B. BİRLEŞME SÖZLEŞMESİ 229
1. Sözleşmenin Şekli ve Niteliği. 229
2. Birleşme Sözleşmesinin İçeriği 231
C. SERMAYE ARTIRIMI VE BİRLEŞEN ŞİRKETLERİN
BİLANÇOLARI 237
1. Sermaye Artırımı 237
2. Bilânçolar . 238
a. Birleşmeye Esas Oluşturan Bilânço. 238
b. Ara Bilânço 239
D. BİRLEŞME RAPORU 240
1. Raporun İçeriği. 240
2. Özel Durumlara İlişkin Açıklamalar. 241
İçindekiler
XXI
E. BİRLEŞMEYE İLİŞKİN BELGELERİN İNCELEMEYE
SUNULMASI VE MALVARLIĞINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER . 243
1. İnceleme Hakkının Çerçevesi ve İncelemeye Sunulacak
Birleşme Belgeleri 243
2. Malvarlığındaki Değişiklikler. 245
a. Değişikliğin Bildiriminin Zamanı ve Niteliği 245
b. Değişikliğin Kapsamı 245
c. Önemli Değişikliklere İlişkin Bildiriminin
Hukukî Sonuçları . 246
VI. BİRLEŞME KARARI 247
A. GENEL OLARAK 247
B. BİRLEŞME KARARINA İLİŞKİN NİTELİKLİ NİSAPLAR . 248
C. BİRLEŞMENİN DENETLENMESİ. 252
VII. BİRLEŞMENİN KESİNLEŞMESİ 253
A. TİCARET SİCİLİNE TESCİL 253
B. SİCİL MÜDÜRÜNÜN İNCELEMESİ. 253
C. HUKUKÎ SONUÇLAR. 255
1. Tescilin Etkisi. 255
2. Malvarlığının Küllî Halefiyet Uyarınca Geçişi. 256
VIII. ALACAKLILARIN KORUNMASI 257
A. GENEL OLARAK 257
B. ALACAKLARIN TEMİNAT ALTINA ALINMASI. 258
C. YARGITAY’IN GÖRÜŞÜ . 260
D. ALACAKLILARA İLAN YAPILMASI. 264
E. ORTAKLARIN ŞAHSÎ SORUMLULUĞU. 265
IX. İŞÇİLERİN KORUNMASI . 266
X. ÖZEL ŞARTLARDAKİ BİRLEŞMELER 268
A. MALÎ DURUMUN İYİLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN
BİRLEŞMELER 268
1. Genel Olarak. 268
2. Sermayenin Kaybedilmesi veya Borca Batıklık Halinde
Birleşmeye Katılmanın Koşulları . 269
a. Kanunda Öngörülen Özvarlığa Sahip Olma 270
b. Mahkemece Şirketin Sona Ermesinin Ertelenmiş Olması . 271
B. MALİ DURUMUN DÜZELTİLMESİ AMACINI GÜTMEMESİ
SEBEBİYLE BİRLEŞMENİN GEÇERLİ OLMADIĞI HALLER . 271
XI. TİCARÎ İŞLETMENİN BİR TİCARET ŞİRKETİYLE BİRLEŞMESİ. 272
XII. SERMAYE ŞİRKETLERİNDE KOLAYLAŞTIRILMIŞ
BİRLEŞMELER 273
A. UYGULAMA ALANI 274
B. YASADA ÖNGÖRÜLEN KOLAYLIKLAR . 275
İçindekiler
XXII
1. Sermaye Şirketlerinde. 275
a. Hakimiyetin Yüzde Yüz (%100) Olması Halinde 275
b. Hakimiyetin Yüzde Doksan (% 90) Olması Halinde. 276
2. Küçük ve Orta Ölçekli Şirketlerde . 277
a. Vazgeçilebilecek Konular 277
b. Bütün Ortakların Onayının Alınmasına İlişkin Prosedür. 279
c. Ticaret Sicili Müdürlüğüne Bütün Koşulların Yerine
Getirildiğinin Kanıtlanması . 280
XIII. BİRLEŞMEYE KATILAN ŞİRKETLERİN PAY DURUMLARI
VE DEĞİŞİM ORANI . 281
A. KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLERDE DEVRALMA
YOLUYLA BİRLEŞMEYE İLİŞKİN FORMÜLLER . 281
1. İsviçre Hukukunda 281
2. Türk Hukukunda. 285
B. HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKETLERDE DEVRALMA
YOLUYLA BİRLEŞMEYE İLİŞKİN İŞLEMLER 287
1. Yetkili Organların Ön Kararı 287
2. Birleşmeye Esas Alınacak Mali Tablolar ve Özel Bağımsız
Denetim Raporu 287
3. Bilirkişi İncelemesi. 288
4. Birleşme Oranının Hesaplanmasında Uygulanabilecek
Yöntemler. 289
5. Uzman Denetleme Kuruluşu İncelemesi 289
6. Birleşme Sözleşmesi. 290
7. Yönetim Kurulu Raporu . 290
8. Kurula Başvurularak Onay Alınması 290
9. Pay Sahiplerinin Bilgilendirilmesi 290
10. Birleşme Sözleşmesinin Onaylanması ve Ortaklık Devralma
Yoluyla Birleşme İşleminde Sermaye Artırım Kararı 291
11. Kurul Kaydına Alınma . 292
12. Hisse Senetlerinin Teslimine İlişkin Esaslar 292
13. Kurula Bildirim 293
14. Ortaklık Devralma Yoluyla Birleşme Sonrasında Ulaşılacak
Sermaye Tutarının Belirlenmesine İlişkin Formül . 294
15. Yeni Ortaklık Kurulması Yoluyla Birleşme Sonrasında
Ulaşılacak Sermaye Tutarı 294
XIV. REKABET HUKUKU AÇISINDAN BİRLEŞMENİN
DEĞERLENDİRİLMESİ 295
XV. VERGİ HUKUKUNDA BİRLEŞMEYLE İLGİLİ
DÜZENLEMELER 296
İçindekiler
XXIII
§ 10. TİCARET ŞİRKETLERİNDE BÖLÜNME
I. BÖLÜNMEYE İLİŞKİN MEVZUAT. 297
A. AVRUPA TOPLULUĞU VE ÜYE ÜLKELER HUKUKUNDA
BÖLÜNMEYE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 297
B. TÜRK MEVZUATINDA BÖLÜNMEYE İLİŞKİN
DÜZENLEMELER. 298
II. TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE BÖLÜNME. 299
A. BÖLÜNME KAVRAMI VE MALVARLIĞININ GEÇİŞİNDE
TEMEL İLKE . 299
1. Kavram . 299
2. Bölünmede Hak ve Yükümlülüklerin Tek İşlemle
Kendiliğinden (Uno Actu et Ipso Iure) Geçişi 301
B. BÖLÜNMENİN TÜRLERİ 302
1. Tam Bölünme . 303
2. Kısmî Bölünme. 304
a. Devralma Yoluyla Bölünme 304
b. Yeni Kuruluş Yoluyla Bölünme 305
3. Oranın Korunduğu (Simetrik) Bölünme . 306
4. Oranın Korunmadığı (Asimetrik) Bölünme 307
III. BÖLÜNMEDE TEHLİKE ARZ EDEN DURUMLAR. 309
IV. BÖLÜNME OLANAKLARI. 310
A. GEÇERLİ OLAN BÖLÜNMELER 310
B. GEÇERLİ OLMAYAN BÖLÜNMELER. 310
V. BÖLÜNMENİN UYGULANMASINA İLİŞKİN İŞLEMLER. 311
A. SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ . 311
1. Sermaye Azaltılması. 311
2. Sermaye Artırımı 313
3. Yeni Kuruluş 314
4. Ara Bilânço. 314
VI. BÖLÜNME İŞLEMLERİ 314
A. BÖLÜNME SÖZLEŞMESİ 315
B. BÖLÜNME PLÂNI 315
C. BÖLÜNME SÖZLEŞMESİNİN VEYA PLÂNININ ŞEKLİ. 315
1. Bölünme Sözleşmesi veya Plânının Hukukî Niteliği 316
2. Bölünme Sözleşmesi veya Plânını Hazırlamaya Yetkili Organ 317
D. BÖLÜNME SÖZLEŞMESİ VEYA PLÂNININ İÇERİĞİ. 318
1. Bölünmeye Katılan Ortaklıkların Ticaret Unvanları,
Merkezleri ve Türleri 319
2. Devredilecek Ortaklıktaki Devredilecek Bölümlerin
Belirlenmesi «Envanter» 320
İçindekiler
XXIV
3. Denkleştirme Tutarı ve Ortaklık Haklarına İlişkin Açıklamalar 321
4. Devralan Ortaklığın Özel Hak Sahiplerine Tahsis Ettiği Haklar. 321
5. Ortaklık Oranlarının Değişim Şekilleri. 321
6. Bilânço Kârına Hak Kazanma Zamanı . 322
7. Bölünen Ortaklığın İşlemlerinin Hangi Tarihten İtibaren Devralan
Ortaklığın Hesabına Yapılmış Kabul Edileceği Sorunu 322
8. Yönetimde Görevli Kişilere Tanınan Özel Menfaatler. 323
9. Bölünme Sonucunda İntikal Eden İş İlişkilerinin Listesi . 324
VII. BÖLÜNMEDE TAHSİS DIŞI KALAN MALVARLIĞININ HUKUKÎ
DURUMU VE BORÇLARDAN SORUMLULUK. 325
VIII. BÖLÜNME RAPORU. 325
A. GENEL OLARAK 325
B. RAPORUN ZORUNLU İÇERİĞİ 326
IX. BÖLÜNME SÖZLEŞMESİ VEYA BÖLÜNME PLANININ VE
BÖLÜNME RAPORUNUN DENETLENMESİ. 327
A. GENEL OLARAK 327
B. İNCELEME HAKKI. 327
C. MALVARLIĞINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERLE İLGİLİ BİLGİLER. 329
X. BÖLÜNME KARARI 329
XI. HAK SAHİPLERİNİN KORUNMASI 332
A. ORTAKLIK PAYLARININ VE HAKLARININ KORUNMASI . 332
B. PAYSAHİPLİĞİ HAKLARININ DEVAMI. 332
1. Pay Değişim Oranının Tespiti 334
a. Oranın Korunduğu (Simetrik) Bölünmede. 335
b. Oranın Korunmadığı (Asimetrik) Bölünmede . 336
i. Ortaklara Devralan Ortaklıkta En Azından Bir Pay
veya Ortaklık Hakkının Tahsisi veya Devreden
Ortaklıkta Ek Bir Hak Tanınması 336
ii. Ayrılma Akçesi Karşılığında Ortaklıktan İhraç Yasağı 337
2. Denkleştirme Tazminatı Ödenmesi 337
3. Özel Haller 338
C. ALACAKLILARIN KORUNMASI . 338
D. ÇALIŞANLARIN KORUNMASI 340
XII. BÖLÜNMENİN GEÇERLİLİK KAZANMASI 343
A. TİCARET SİCİLİNE TESCİL VE İLÂNI 343
B. TAPU SİCİLİNE BİLDİRİM 344
C. BAKANLIĞIN TEBLİĞİNE GÖRE YAPILACAK İŞLEMLER 344
XIII. SERMAYE PİYASASI MEVZUATINDAKİ BİRLEŞME VE
BÖLÜNME GİBİ ÖNEMLİ İŞLEMLERDE ORTAKLARIN
ŞİRKETTEN AYRILMA HAKKI. 346
A. ÖNEMLİ İŞLEMLER VE KURUL’UN YETKİLERİ . 346
İçindekiler
XXV
B. ÖNEMLİ İŞLEMLERE İLİŞKİN KARARLARA OLUMSUZ OY
VEREN PAYSAHİPLERİNİN ŞİRKETTEN AYRILMA HAKKI . 347
C. PAY ALIM TEKLİFİ 349
§ 11. TİCARET ŞİRKETLERİNDE TÜR DEĞİŞTİRME
I. GENEL OLARAK. 351
II. BİRLEŞME İLE TÜR DEĞİŞTİRMENİN KARŞILAŞTIRILMASI 353
III. TÜR DEĞİŞTİRMENİN TEMEL UNSURLARI 354
IV. TÜR DEĞİŞTİRMENİN ÇEŞİTLERİ. 354
A. YENİ KURULUŞ YOLUYLA TÜR DEĞİŞTİRME . 355
B. MEVCUT TÜRÜ (HUKUKÎ KABUK) DEĞİŞTİRMEK
SURETİYLE TÜR DEĞİŞTİRME . 355
V. GEÇERLİ OLAN TÜR DEĞİŞTİRMELER . 357
VI. GEÇERLİ OLMAYAN TÜR DEĞİŞTİRMELER 358
VII. ŞAHIS ŞİRKETLERİNİN TÜR DEĞİŞTİRMESİNE İLİŞKİN
ÖZEL DÜZENLEME 358
VIII. TÜR DEĞİŞTİRME İÇİN YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 359
A. YENİ TÜRDEKİ ŞİRKETİN KURULUŞUNA İLİŞKİN
HÜKÜMLERE UYULMASI 359
B. ARA BİLÂNÇO HAZIRLANMASI 361
C. TÜR DEĞİŞTİRME PLÂNI . 361
D. TÜR DEĞİŞTİRME RAPORU. 361
E. İŞLEMLERİN ORTAKLAR TARAFINDAN İNCELENMESİ 362
F. TÜR DEĞİŞTİRME KARARI 362
G. TÜR DEĞİŞTİRMENİN HUKUKÎ GEÇERLİLİK KAZANMASI 363
IX. MENFAAT SAHİPLERİNİN KORUNMASI. 363
A. ORTAKLARIN KORUNMASI 363
B. ALACAKLILARIN KORUNMASI . 363
C. ÇALIŞANLARIN KORUNMASI 364
D. TESCİL VE İLÂN 365
X. TÜR DEĞİŞTİRMENİN SONUÇLARI 365
XI. ORTAK HÜKÜMLER 366
A. ORTAKLIK PAYININ VE HAKKININ İNCELENMESİ. 366
B. BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞTİRMENİN İPTALİ. 368
C. BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞTİRMEYE İLİŞKİN
İŞLEMLERDEKİ EKSİKLİĞİN SONUÇLARI. 369
XII. SORUMLULUK 369
XIII. ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİNDE SİCİLLER
ARASI İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN İŞLEMLER . 370
A. TEBLİĞİN AMACI 370
İçindekiler
XXVI
B. MÜDÜRLERİN VE İLGİLİ SİCİLLERİ TUTAN KURUMLARIN
BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ 370
C. BİLDİRİLECEK HUSUSLAR VE BİLDİRİM ŞEKLİ 371
D. BİLDİRİM ÜZERİNE SİCİLLERDE YAPILACAK İŞLEMLER. 373
XIV. VERGİ HUKUKUNDAKİ TÜR DEĞİŞTİRME İLE İLGİLİ
DÜZENLEMELER 373
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ŞAHIS ŞİRKETLERİ VE SERMAYESİ PAYLARA
BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKET
§ 12. KOLLEKTİF ŞİRKETİN TANIMI VE KURULUŞU
I. YENİ DÜZENLEMEDEKİ DEĞİŞİKLİK VE YENİLİKLER 377
II. KOLLEKTİF ŞİRKETİN NİTELİKLERİ VE EKONOMİK ÖNEMİ . 377
III. KOLLEKTİF ŞİRKETİN TANIMI VE UNSURLARI 378
A. TİCARİ İŞLETME 379
B. TİCARET UNVANI . 379
C. KİŞİ UNSURU 380
D. SORUMLULUK . 381
1. Sınırsız 381
2. İkinci Derecede. 382
3. Müteselsil . 382
E. TÜZEL KİŞİLİK. 382
IV. KOLLEKTİF ŞİRKETİN KURULUŞU 383
A. ŞİRKET SÖZLEŞMESİ 383
1. Şekli 383
2. Zorunlu Kayıtlar . 383
B. TESCİL VE İLÂN 384
V. KURULUŞ İŞLEMLERİNDEKİ EKSİKLİKLER 385
VI. ŞİRKETİN EHLİYETİ 387
VII. KOLLEKTİF ŞİRKETİN İŞLEYİŞİ . 387
§ 13. KOLLEKTİF ŞİRKETTE İÇ İLİŞKİLER
I. ORTAKLARIN MALİ NİTELİKTEKİ HAK VE BORÇLARI 389
A. SERMAYE KOYMA BORCU . 389
1. Sermayenin Konusu ve Taahhüdü 389
2. Sermaye Olarak Konulan Taşınmazların Tapu Siciline ve Diğer
Fikrî Mülkiyet Haklarının İlgili Özel Sicillerine Şerh Edilmesi. 390
3. Sermaye Borcunun İfasında Temerrüt ve Sonuçları. 391
İçindekiler
XXVII
a. Faiz ve Tazminat Ödeme Borcu. 391
b. Mütemerrit Ortağın Şirketten Çıkarılması . 391
c. Şirketin Feshinin Talep Edilmesi. 392
B. KÂR VE ZARARA KATILMA VE BUNA İLİŞKİN
DÜZENLEMELER. 392
1. Sözleşme ile Düzenleme. 393
2. Paylaştırıcı Tarafından Tespit. 394
3. Kanun Gereğince Paylaşma 394
4. Kâr Payını ve Alacağını İsteme Hakkı . 394
C. TASFİYE PAYINA KATILMA HAKKI . 395
II. ORTAKLARIN KİŞİSEL NİTELİKTEKİ HAK VE BORÇLARI 396
A. YÖNETİM HAKKI. 396
1. Kavram . 396
2. Yönetim Hakkının Kapsamı . 396
3. Yönetim İşlemlerinin Türleri 397
a. Olağan İşlemler. 397
b. Olağanüstü İşlemler . 397
c. Temel İşlemler . 398
4. Yönetim İşlerinde Yalnız Başına veya Birlikte Hareket. 398
5. Yönetici Sıfatının Kazanılması. 398
a. Kanunen Kazanma. 398
b. Şirket Sözleşmesi ile Kazanma 399
c. Ortaklar Kararıyla Kazanma 399
6. Yönetim Hakkının Kısıtlanması ve Geri Alınması. 400
a. Kişi Yönünden Sınırlandırma 400
b. Konu ve Miktar İtibariyle Sınırlandırma . 400
7. Yönetim Hakkının Kaybedilmesi . 401
8. Geçici Yönetim. 401
B. İTİRAZ HAKKI 401
C. DENETİM HAKKI . 402
D. OY VE KARAR 403
E. REKABET YASAĞI 405
1. Kavram ve Sınırı. 405
2. Rekabet Yasağına Giren İşler . 405
3. Rekabet Yasağının Yaptırımı . 406
4. Zamanaşımı 406
İçindekiler
XXVIII
§ 14. KOLLEKTİF ŞİRKETTE DIŞ İLİŞKİLER
I. ŞİRKETİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE İLİŞKİLERİ . 407
A. GENEL OLARAK TEMSİL. 407
B. TEMSİLE YETKİLİ OLAN KİŞİLER . 407
C. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRLANDIRILMASI. 408
1. Genel Olarak. 408
2. Geçerli Sınırlamalar 409
D. TEMSİL YETKİSİNİN KALDIRILMASI . 410
E. TEMSİL YETKİSİNİN SONA ERMESİ 410
II. KOLLEKTİF ŞİRKETTE SORUMLULUK . 411
A. ŞİRKETİN SORUMLULUĞU . 411
B. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU VE BUNUN NİTELİĞİ 411
1. Sınırsız Sorumluluk 411
2. Müteselsil Sorumluluk 412
3. İkinci Derecede Sorumluluk. 412
4. İkinci Derecede Sorumluluğun İstisnaları 413
a. Şirkete Karşı Yapılan Takibin Semeresiz Kalması 413
b. Şirketin Sona Ermesi . 414
5. Ortaklara Müracaatın Şekli. 416
a. Şirketin İflas Yolu ile Takibi . 416
i. Adî İflâs Yolu . 416
ii. Olağanüstü İflâs Yolları 417
b. Takas 418
§ 15. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
I. ORTAKLIĞA GİRME. 421
II. ÇIKMA VEYA ÇIKARILMA. 422
A. ŞİRKETTEN ÇIKMA VE BUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER . 422
1. Çıkma Şirket Sözleşmesinde Düzenlenmişse . 422
2. Çıkma Şirket Sözleşmesinde Düzenlenmemişse 422
B. ORTAĞIN ÖLÜMÜ VE SONRASINA İLİŞKİN
DÜZENLEMELER. 423
1. Şirket Sözleşmesinde Ölüm Sonrasına İlişkin Bir Hüküm Varsa. 423
2. Şirket Sözleşmesinde Ölüm Sonrasına İlişkin Bir Hüküm Yoksa.425
C. ÇIKARILMA VE BUNA İLİŞKİN HALLER 428
1. Ortaklardan Birinin İflası 428
2. Kişisel Sebeplerle Şirketin Feshinin İstenilmesi. 428
İçindekiler
XXIX
a. Ortaklardan Birinin Feshi İhbar Etmesi . 428
b. Bir Ortağın Kişisel Alacaklısının Feshi İhbar Etmesi 429
c. Bir Ortağın Kişisel Alacaklısının Şirketin Süresinin Uzatılmasına
İtiraz Etmesi . 429
D. HAKLI SEBEPLERLE ÇIKARMA . 429
E. İKİ KİŞİLİK ŞİRKETLERDE ÖZEL DÜZENLEME 430
III. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN HUKUKÎ
SONUÇLARI. 431
A. ŞİRKETTEN AYRILMANIN SONUÇLARI. 431
1. Tescil ve İlân 431
2. Tasfiye Payının İadesi 433
3. Ayrılan Ortağın Sorumluluğu. 433
B. ŞİRKETE SONRADAN GİREN KİMSENİN SORUMLULUĞU 434
§ 16. KOLLEKTİF ŞİRKETİN
SONA ERMESİ VE TASFİYESİ
I. TASFİYENİN ŞİRKET ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ . 435
A. HAK EHLİYETİNE ETKİSİ 435
B. ŞİRKETİN TEMSİLİNDEKİ DEĞİŞİKLİK 435
II. TASFİYENİN ORTAKLARARASI İLİŞKİLERE ETKİSİ 436
III. SONA ERME HALLERİ. 436
A. FESİH SEBEPLERİ 436
1. Ortaklar Kararı ile Fesih . 436
2. Bir Ortağın Feshi İhbar Etmesi. 437
3. Mahkeme Kararıyla Fesih. 437
a. Haklı Sebeplerle Bir Ortağın Talebi 437
b. Ortağın Kişisel Alacaklısının Talebi 438
c. Kuruluş İşlemlerindeki Eksiklikler 438
d. Ortağın Sermaye Borcunu Ödememesi 439
B. SONA ERME 439
1. Şirketin İflâsı 439
2. Şirket Sermayesinin 2/3'ünün Kaybedilmesi 440
3. Şirketin Başka Bir Şirketle Birleşmesi . 440
4. Ortaklardan Birinin İflası 440
5. Şirketin Süresinin Dolması. 440
6. Şirket Amacının Elde Edilmesi veya Edilmesinin İmkânsız
Olması 441
7. Bir Ortağın Ölümü veya Kısıtlanması 441
İçindekiler
XXX
IV. SONA ERMENİN SONUÇLARI 442
A. TESCİL VE İLÂN 442
B. ORTAKLARIN YÖNETİM VE TEMSİL YETKİSİ SONA ERER 443
C. SONA ERMENİN ŞİRKETİN EHLİYETİNE ETKİSİ 443
D. ORTAKLARIN BİRİNCİ DERECEDE SORUMLU OLMALARI 443
V. ŞİRKETİN TASFİYESİ. 443
VI. TASFİYE MEMURLARI 444
A. TASFİYE MEMURLUĞU SIFATININ KAZANILMASI 444
1. Şirket Sözleşmesi ile Seçim 444
2. Ortaklar Kararı ile Seçim 444
3. Bütün Ortakların Tasfiye Memuru Sayılması. 444
4. Mahkeme Kararıyla Atama. 445
B. TASFİYE MEMURLUĞU SIFATININ KAYBEDİLMESİ 445
C. TASFİYE MEMURLARININ TESCİL VE İLÂNI 445
D. TASFİYE MEMURLARININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI . 445
E. TASFİYE MEMURLARININ GÖREVLERİ. 447
§ 17. ADÎ KOMANDİT ŞİRKET
I. ADÎ KOMANDİT ŞİRKETİN GENEL NİTELİKLERİ . 449
II. ADÎ KOMANDİT ŞİRKETİN TANIMI VE UNSURLARI . 450
A. TİCARİ İŞLETME 450
B. TİCARET UNVANI . 450
C. ORTAKLARIN TÜRLERİ . 451
1. Komandite Ortaklar 451
2. Komanditer Ortaklar. 451
D. SERMAYE 451
E. TÜZEL KİŞİLİK. 452
III. ADÎ KOMANDİT ŞİRKETİN KURULUŞU 453
A. ŞİRKET SÖZLEŞMESİ VE İÇERİĞİ 453
1. Kişi Unsuru. 453
2. Şirket Türü 454
3. Şirketin Ticaret Unvanı ve Merkezi 454
4. Şirketin Konusu 454
5. Sermaye 455
6. Temsil. 455
B. İMZALARIN ONAYLANMASI 456
C. TESCİL VE İLÂN 456
İçindekiler
XXXI
IV. KOMANDİT ŞİRKETTE ORTAKLAR ARASI İLİŞKİLER. 456
A. İÇ İLİŞKİ 456
1. Ortakların Kişisel Nitelikteki Hakları ve Borçları 456
a. Yönetim Hakkı. 457
b. Denetim Hakkı. 458
i. Olağan Denetim Hakkı 459
ii. Olağanüstü Denetim Hakkı. 459
c. Denetim Hakkının Sınırlandırılması 459
d. Rekabet Yasağı 459
2. Ortakların Mali Nitelikteki Hakları ve Borçları 460
a. Sermaye Koyma Borcu. 460
b. Kâr ve Zarara Katılma . 460
c. Tasfiye ve Ayrılma Payı 461
B. DIŞ İLİŞKİ (TEMSİL) 461
C. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU . 461
1. Komandite Ortağın Sorumluluğu . 461
2. Komanditer Ortağın Sorumluluğu 462
a. Genel Olarak 462
b. Komanditer Ortağın Sınırsız Sorumlu Olduğu Haller 463
i. Komanditer Ortağın Adının Şirket Unvanına Girmesi 463
ii. Ortaklık Adına İşlemlere Girişme. 463
iii. Komanditerin Şirketin Sicile Tescilinden Önce
İşlemler Yapması 464
V. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER . 464
A. KOMANDİTER ORTAĞIN ŞİRKETTEN AYRILMASI 464
B. KOMANDİTER ORTAĞIN ÖLÜMÜ VEYA KISITLANMASI 464
C. TÜZEL KİŞİ KOMANDİTERİN SONA ERMESİ 465
D. KOMANDİTE ORTAĞIN ŞİRKETTEN ÇIKMASI E
ÇIKARILMASI. 466
VI. SONA ERME VE TASFİYE . 467
A. GENEL OLARAK 467
B. KOMANDİT ŞİRKETE ÖZGÜ SONA ERME SEBEPLERİ 467
C. TASFİYE 468
D. TÜR DEĞİŞTİRME 468
§ 18. SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ
KOMANDİT ŞİRKET
I. TANIM VE HUKUKİ YAPISI 469
II. KURULUŞ İŞLEMLERİNDEKİ SAFHALAR. 470
İçindekiler
XXXII
A. ŞİRKET SÖZLEŞMESİNİN DÜZENLENMESİ, İMZASI VE
İMZALARIN NOTERCE ONANMASI. 471
B. TESCİL VE İLÂN 471
III. PAYLI KOMANDİT ŞİRKETİN İŞLEYİŞİ. 472
A. YÖNETİCİLERİN SEÇİMİ VE ATANMASI 472
B. YÖNETİCİLERİN AZLİ 473
C. GENEL KURUL. 473
IV. REKABET YASAĞI . 474
V. DENETÇİLER. 474
VI. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER . 474
VII. SONA ERME VE TASFİYE . 475
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ŞİRKETLER TOPLULUĞU
(KONZERN) HUKUKU
§ 19. İŞLETMELER VEYA ŞİRKETLER ARASINDAKİ MERKEZÎ
YOĞUNLAŞMA VE BUNLARIN UYGULAMAYA YANSIMASI
I. GENEL OLARAK. 479
II. İŞLETMELER ARASI MERKEZÎ YOĞUNLAŞMA OLGUSU 480
III. KONZERN 481
A. KAVRAM VE SORUNLAR 481
B. YABANCI ÜLKE DÜZENLEMELERİNDE KONZERN. 484
IV. HOLDİNG . 486
A. TANIM 486
B. HOLDİNGLERİN TÜRLERİ . 487
V. ŞİRKETLER TOPLULUĞU . 488
A. KAVRAM. 488
B. HOLDİNG VE ŞİRKETLER TOPLULUĞU ARASINDAKİ
FARKLILIKLAR 489
§ 20. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN NİTELİKLERİ VE
BELİRLEYİCİ UNSURLARI
I. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN HUKUKİ ŞEKLİ 491
II. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN DOGMATİK YAPISI 493
III. ŞİRKETLER TOPLULUĞU İLİŞKİSİNDEKİ BELİRLEYİCİ UNSURLAR
494
A. KONTROL 494
B. TİCARET ŞİRKETİ 496
İçindekiler
XXXIII
C. İSTİSNAİ HALLER . 497
IV. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN TÜRLERİ. 498
A. FİİLÎ ŞİRKETLER TOPLULUĞU. 498
1. Hâkimiyet ve Kontrol İlişkisinin Kesin Olduğu Hal 498
2. Hâkimiyet İlişkinin Nispî Olduğu Hal 499
3. Dolaylı Hâkimiyet 499
B. SÖZLEŞMEYE DAYALI ŞİRKETLER TOPLULUĞU 500
V. KARŞILIKLI İŞTİRAK ŞEKİLLERİ . 503
A. BASİT KARŞILIKLI İŞTİRAKLER 503
B. NİTELİKLİ KARŞILIKLI İŞTİRAKLER 505
C. KARŞILIKLI İŞTİRAKLERE BAĞLANAN SONUÇLAR 507
1. Kısıtlamaya Tabi Olacak Şirket 508
2. İştirak Durumunun Tespiti 508
3. İştirak Oranlarının Hesaplanması . 509
4. Oy Haklarının Hesaplanması 512
D. BİLDİRİM, TESCİL VE İLÂN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 513
VI. BAĞLI ŞİRKETLERİN VE HÂKİM ŞİRKETİN RAPORLARI VE
PAYSAHİPLERİNİ BİLGİLENDİRME. 518
A. BAĞIMLILIK RAPORUNUN İÇERİĞİ 518
B. HÂKİM ŞİRKETİN YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN BAĞLI
ŞİRKETLER HAKKINDA BİLGİ ALMA HAKKI. 519
C. BAĞLI ŞİRKETİN BİLGİ VERMEKTEN KAÇINMA HAKKI 519
D. PAYSAHİPLERİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ 520
VII. BAĞIMLILIK RAPORUNUN DENETİMİ 521
VIII. HÂKİM ŞİRKETİN PAYSAHİPLERİNİN BAĞLI ŞİRKETLER
HAKKINDA BİLGİ ALMA HAKKI 522
§ 21. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA SORUMLULUK
I. ANA ŞİRKETİN HÂKİMİYETİ HUKUKA AYKIRI
KULLANILMASI . 523
A. HUKUKA AYKIRILIK HALLERİ 523
B. HÂKİMİYETİN HUKUKA AYKIRI KULLANILMA OLANAĞI . 524
II. BAĞIMLI ŞİRKETİN PAYSAHİPLERİ VE ALACAKLILARININ
HÂKİM ŞİRKETTEN ZARARIN BAĞLI ŞİRKETE ÖDENMESİNİ
TALEP HAKLARI 525
III. BAĞLI ŞİRKETİN KARARINA MUHALİF OLAN
PAYSAHİPLERİNİN DENKLEŞTİRME VEYA UYGUN BİR
TAZMİNAT TALEP HAKLARI. 526
İçindekiler
XXXIV
IV. ANA ŞİRKETİN BAĞLI ŞİRKET YÖNETİM KURULU
ÜYELERİNİN SORUMLULUKLARININ ÜSTLENMESİ. 527
A. TAM HÂKİMİYET HALİNDE 527
1. Talimat Verme Hakkı . 527
2. Talimat Verilemeyen Özel Hal. 531
B. BAĞLI ŞİRKETİN ORGANLARININ ŞİRKETE VE
PAYSAHİPLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU. 532
C. ŞİRKET ALACAKLILARININ HAKLARI 532
V. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNA İLİŞKİN DİĞER HÜKÜMLER. 533
A. ÖZEL DENETİM 533
B. HÂKİM ŞİRKETİN SATIN ALMA HAKKI . 533
C. GÜVENDEN DOĞAN SORUMLULUK. 536
1. Konzernin Uyandırdığı Güvenden Dolayı Sorumluluğu 536
2. Himaye ve Koruma Açıklamasından Dolayı Sorumluluk 538
BEŞİNCİ BÖLÜM
SERMAYE PİYASASI
HUKUKUNUN ESASLARI
§ 22. SERMAYE PİYASASI HUKUKUNUN ESASLARI
I. GİRİŞ . 547
II. YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNUN SERMAYE
PİYASALARINA ETKİSİ. 548
III. YENİ SERMAYE PİYASASI KANUNU İLE
GETİRİLEN YENİLİKLER 549
IV. SERMAYE PİYASASI KANUNUNA GÖRE HALKA AÇIK ANONİM
ŞİRKETLERİN TÜRLERİ . 551
A. HİSSELERİ HALKA ARZEDİLMİŞ ANONİM ŞİRKETLER . 551
B. HİSSE SENETLERİ HALKA ARZEDİLMİŞ SAYILAN ANONİM
ŞİRKETLER. 551
1. Payların Borsada İşlem Görüp Görmemesine Durum 553
2. Halka Açık Ortaklık Statüsünden Çıkma veya Çıkarılma 553
3. Halka Açıklık Statüsünün İktisap Edilip Edilmediğinin Tespiti. 554
V. KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ . 554
VI. SERMAYE PİYASASI İŞLEMLERİ VE HALKA ARZA İLİŞKİN
KAVRAMLAR VE KURUMLAR 556
A. BORSA . 556
B. İHRAÇ 556
C. HALKA ARZ. 556
D. İZAHNAME 557
İçindekiler
XXXV
E. KAYITLI SERMAYE. 557
F. MERKEZÎ KARŞI TARAF 557
G. MERKEZİ KAYIT KURULUŞU . 557
H. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI 558
İ. YATIRIMCI TAZMİN MERKEZİ. 558
J. KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU 558
K. GELİŞEN İŞLETMELER PAZARI 558
L. NİTELİKLİ YATIRIMCI İŞLEM PAZARI . 558
M. PİYASA ÖNCESİ İŞLEM PLATFORMU . 558
N. YILDIZ PAZAR . 558
VII. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ
HALKA ARZINA İLİŞKİN İŞLEMLERİ. 559
A. İZAHNAME HAZIRLAMA YÜKÜMÜ 559
B. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ SATIŞI . 560
C. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ HALKA ARZ EDİLMEKSİZİN
SATIŞI 561
D. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KAYDİLEŞTİRİLMESİ 562
E. RAF KAYIT SİSTEMİ . 563
F. ÖN TALEP TOPLAMA DUYURUSU VE İLANI 563
G. TAHSİSLİ SATIŞ . 564
H. GİP’TE İŞLEM GÖRECEK ANONİM ŞİRKETLERİN TAHSİSLİ
SATIŞI 564
İ. EK SATIŞ . 565
J. TASARRUF SAHİPLERİNE SATIŞ . 565
K. NİTELİKLİ YATIRIMCI . 566
L. PİYASA YAPICI 566
§ 23. SERMAYE PİYASASI KURUMLARI VE ÖZEL KANUNLARA
TABİ OLAN ANONİM ŞİRKETLER
I. MEVDUAT BANKALARI . 567
II. KATILIM BANKALARI 568
III. FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETLERİ 568
IV. YATIRIM KURULUŞLARI 569
A. GENEL OLARAK 569
B. ARACI KURULUŞLARIN KURULUŞ ŞARTLARI 570
V. KOLEKTİF YATIRIM ORTAKLIKLARI 571
A. YATIRIM ORTAKLIKLARI . 572
B. DEĞİŞKEN SERMAYELİ YATIRIM ORTAKLIKLARI. 573
İçindekiler
XXXVI
C. PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİ 576
D. TÜRKİYE VARLIK YÖNETİMİ ANONİM ŞİRKETİ . 577
1. Fonun Temel Nitelikleri . 577
2. Hedefler 578
3. Varlık Fonuna Devredilen Şirket ve Varlıklar 579
VI. KONUT FİNANSMANI KURULUŞLARI. 579
A. KONUT FİNANSMANI KURULUŞLARI 579
B. İPOTEK FİNANSMANI KURULUŞLARI 580
C. KİRA SERTİFİKASI VE VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİ 582
VII. GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIKLARI 583
VIII. GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI . 588
IX. GENEL FİNANS ORTAKLIKLARI. 589
X. BAĞIMSIZ DENETİM, DERECELENDİRME VE DEĞERLEME
KURULUŞLARI . 589
ALTINCI BÖLÜM
TÜZEL KİŞİLİĞE GİDEN YOL VE ÖN ŞİRKET
§ 24. KURULUŞ SÜRECİ VE ÖN ŞİRKET
I. TİCARET ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ SÜRECİNE İLİŞKİN
SAFHALAR VE HUKUKİ OLUŞUMLAR 595
II. ÖN KURULUŞ ŞİRKETİ 597
III. ÖN ŞİRKET. 599
IV. ALMAN HUKUKUNDA ÖN ŞİRKET 602
A. HUKUKİ MAHİYETİ VE NİTELİĞİ 602
B. ÖN ŞİRKETİN ORTAYA ÇIKIŞ SORUNU VE BUNUN
AŞILMASINA İLİŞKİN YASAL ÖNLEMLER 603
C. ALMAN FEDERAL MAHKEMESİNİN ÖN ŞİRKETE İLİŞKİN
23.10.2006 TARİHLİ KARARI 606
1. Olayın Özeti 606
2. Olay 607
3. Kararının Özeti . 608
4. Karar ve Gerekçe 608
D. ÖN ŞİRKETİN HUKUKÎ KONUMU VE BUNA İLİŞKİN
HUKUKÎ YETENEKLERİ. 616
1. Hak Ehliyeti 616
2. Temsil ve Kapsamı . 617
3. Fesih ve Tasfiye 619
İçindekiler
XXXVII
V. İSVİÇRE HUKUKUNDA ÖN ŞİRKET 619
VI. TÜRK HUKUKUNDA ÖN ŞİRKET 621
A. 6762 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU BAKIMINDAN 621
B. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU BAKIMINDAN 623
VII. ÖN ŞİRKETİN YASAL DAYANAĞI 626
A. TÜRK HUKUKUNDA . 626
B. İSVİÇRE HUKUKUNDA 627
C. ALMAN HUKUKUNDA . 629
VIII. ÖN ŞİRKETİN SÜRESİ . 630
IX. ÖN ŞİRKETİN OLUŞMADIĞI HALLER 632
X. ÖN ŞİRKET İLE ADİ ŞİRKET ARASINDAKİ FARKLILIKLAR . 633
§ 25. TÜZEL KİŞİLİK
I. TÜZEL KİŞİLİĞİN NİTELİĞİ . 637
II. TÜZEL KİŞİLİĞE İLİŞKİN TEORİLER 639
III. TÜZEL KİŞİLERİN HUKUKİ NİTELİKLERİ 639
IV. TİCARET SİCİLİNE TESCİLİN ANLAMI 642
V. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 643
A. KAVRAM. 643
B. ALMAN HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN
KALDIRILMASINA İLİŞKİN TEORİLER. 643
1. Kötüye Kullanma Teorisi . 643
2. Normların Uygulanması Teorisi . 644
3. Ayrılık Teorisi 645
C. İSVİÇRE- TÜRK HUKUKUNDA DURUM 646
1. İsviçre Hukukunda 646
2. Türk Hukukunda . 649
§ 26. ANONİM ŞİRKETİN TÜRK HUKUKUNDAKİ GELİŞİMİ
VE İKTİSADÎ FONKSİYONU
I. ANONİM ŞİRKETİN KISA TARİHÇESİ 653
II. TÜRK HUKUKUNDA ANONİM ŞİRKETİN EVRİMİ 653
III. ANONİM ŞİRKETLERİN İKTİSADÎ FONKSİYONU 656
IV. ANONİM ŞİRKETİN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ . 657
§ 27. ANONİM ŞİRKETİN TANIMI VE UNSURLARI
I. TANIM 661
II. UNSURLAR 662
A. UNVAN 662
İçindekiler
XXXVIII
B. SERMAYE VE PAYLAR. 663
1. Sermaye Sistemleri. 663
a. Esas Sermaye . 663
b. Kayıtlı Sermaye . 666
2. Sermayenin Paylara Bölünmüş Olması 669
C. ŞİRKETİN MALVARLIĞIYLA SORUMLU OLMASI 671
D. ORTAKLARIN SINIRLI SORUMLU OLMASI . 672
E. AMAÇ VE KONU 672
F. TÜZEL KİŞİLİK. 674
§ 28. ANONİM ŞİRKETİN
ÇEŞİTLİ BAKIMLARDAN TASNİFİ
I. ORTAK SAYISI AÇISINDAN . 675
A. TİPİK ANONİM ŞİRKETLER. 675
B. ATİPİK ANONİM ŞİRKETLER 677
1. Tek Kişilik Anonim Şirket 677
a. Ortaya Çıkışı . 677
b. Kötüye Kullanılma Durumu 679
c. Yabancı Hukuklarda Tek Kişi Anonim Şirketlere İlişkin
Düzenlemeler 680
i. Alman Hukukunda 680
ii. İsviçre Hukukunda 682
2. Ortaksız-Anonim Şirket 682
II. SERMAYE SİSTEMİ AÇISINDAN . 685
A. ESAS SERMAYELİ ŞİRKETLER. 685
B. KAYITLI SERMAYELİ ŞİRKETLER. 685
C. DEĞİŞKEN SERMAYELİ ŞİRKETLER. 686
III. HALKA AÇIK OLUP OLMAMA AÇISINDAN 686
A. KAPALI ANONİM ŞİRKET 686
B. HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKET 687
1. Kavram ve Nitelikler 687
2. Halka Açık Anonim Şirketlerde Paysahiplerinin Niteliği. 688
3. Ortak Sayısı Bakımından Halka Açık Sayılan Anonim Şirketler688
IV. ÖLÇEKLERİNE GÖRE ANONİM ŞİRKETLER. 689
A. TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE 689
1. Küçük ve Orta Ölçekli Anonim Şirketler . 689
2. Büyük Ölçekli Anonim Şirketler 690
İçindekiler
XXXIX
B. SERMAYE PİYASASI MEVZUATINA GÖRE ANONİM
ŞİRKET GRUPLARI 691
V. MESLEK ŞİRKETİ OLARAK SERMAYE ŞİRKETLERİ . 692
A. YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE AVUKATLIK
SERMAYE ŞİRKETLERİ 692
B. TÜRK HUKUKUNDA AVUKATLIK ŞİRKETLERİ . 692
VI. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNA GÖRE ANONİM ŞİRKET TİPİ
“AVRUPA ANONİM ŞİRKETİ” (SE) 693
A. AVRUPA ANONİM ŞİRKETİNİN HUKUKİ DAYANAĞI. 693
B. AVRUPA ANONİM ŞİRKETİNİN KISA TARİHÇESİ 694
C. AVRUPA ANONİM ŞİRKETİNİN TEMEL NİTELİKLERİ 695
D. AVRUPA ANONİM ŞİRKETİ İLE İLGİLİ OLARAK
ÇIKARILAN 2157/2001 SAYILI YÖNERGE. 696
1. Genel Olarak İçeriği . 696
2. Özet Gerekçesi 697
3. Yönergeye Göre Avrupa Anonim Şirketinin Kuruluşu ve
Nitelikleri 697
4. Avrupa Anonim Şirketinin Kuruluş Türleri 698
a. Değişik Üye Ülkelerdeki Şirketlerin Birleşmesiyle Avrupa
Anonim Şirketinin Kurulması . 698
b. Holding-Avrupa Anonim Şirketi Tipinde Kuruluş 699
c. Yavru-Avrupa Anonim Şirketi Tipinde Kuruluş. 701
d. Milli Hukuka Tabi Bir Anonim Şirketin Tip Değiştirmek
Suretiyle Avrupa Anonim Şirketine Dönüşmesi . 701
e. Şirketin Yerleşim Yerinin Başka Bir Üye Devlete
Nakledilmesi . 702
5. Avrupa Anonim Şirketinin Asgari Sermayesi 702
6. Avrupa Anonim Şirketinin Unvanı. 703
7. İlân Yükümlülüğü. 703
8. Tescil ve Terkin 703
9. Avrupa Anonim Şirketinin Yönetim Organı ve Nitelikleri 703
10. Yetersayılar ve Başkanın Ağırlıklı Oyu 704
11. Genel Kurul 705
E. ÇALIŞANLARIN AVRUPA ANONİM ŞİRKETİNDE YÖNETİ-
ME KATILMA DURUMU. 706
F. YÖNERGEYE GÖRE ÇALIŞANLARIN YÖNETİME
KATILMALARI . 708
1. Genel Olarak. 708
2. Müzakere Usul ve Prosedürü 709
İçindekiler
XL
3. Taraflar Arasındaki Anlaşma 709
4. Süre ve Uygulanacak Hükümler. 709
G. UYGULANMA AÇISINDAN YEDEK HÜKÜM NİTELİKLİ
DÜZENLEMELER. 710
1. Kurul Üyelerinin Sır Saklama ve Sadakat Yükümlülüğü . 712
2. Yönergenin Eki. 713
H. AVRUPA ANONİM ŞİRKET TİPİNİN REVAÇTA OLDUĞU
SEKTÖRLER 713
§ 29. ANONİM ŞİRKETLERE
HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER
I. ÇOĞUNLUK İLKESİ 715
II. HAKLARDAN SERMAYEYE KATILMA ORANINA GÖRE
YARARLANMA İLKESİ . 717
III. MALVARLIĞININ KORUNMASI İLKESİ. 717
IV. DEVLETİN İLGİLENMESİ İLKESİ 718
V. KAMUYU AYDINLATMA İLKESİ 720
A. GENEL OLARAK 720
B. SERMAYE PİYASASI KANUNU SİSTEMİNDE KAMUYU
AYDINLATMA 720
VI. DIŞARIDAN DENETLENME İLKESİ 722
VII. YABANCI BİR MALVARLIĞINI İŞLETME İLKESİ 723
VIII. EŞİT İŞLEM İLKESİ. 724
IX. ANONİM ŞİRKETLERDE EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİ . 727
A. EMREDİCİ HÜKÜM KAVRAMI VE ANLAMI 727
B. TÜRK TİCARET KANUNUNDAKİ EMREDİCİ HÜKÜMLERİ
DÜZENLEYEN 340. MADDENİN KAYNAĞI VE
KAYNAĞINDAN FARKLILIĞI . 728
C. TÜRK TİCARET KANUNUN 330. MADDESİ İLE
340. MADDESİNİN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ. 733
D. EMREDİCİ DÜZENLEMELER VE SAPABİLME OLANAĞI 736
E. ÖZEL KANUNLARDAKİ DÜZENLEMELERİN ANLAM VE
KAPSAMI. 740
F. EMREDİCİ HÜKÜMLERE AYKIRILIĞIN SONUÇLARI 740
1. Genel Olarak. 740
2. Türk-İsviçre Hukukunda Durum 741
3. Alman Hukukunda Durum . 745
İçindekiler
XLI
§ 30. ANONİM ŞİRKET İLE PAYSAHİPLERİ
ARASINDAKİ BORÇ İLİŞKİLERİ
I. PAYSAHİPLERİNİN ŞİRKETE BORÇLANMASI. 747
II. BORÇLANMA YASAĞINA AYKIRI DAVRANMANIN YAPTIRIMI 748
YEDİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU
VE KURULUŞTAN DOĞAN SORUMLULUK
§ 31. ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU
I. KURULUŞ TÜRLERİ. 753
A. GENEL OLARAK 753
B. TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE KURULUŞ. 753
1. Genel Olarak. 753
2. Nakdi ve Nitelikli Kuruluş 754
II. KURUCULAR. 755
A. SAYISI 755
B. KURUCULARIN NİTELİĞİ 756
C. TANIMI 757
D. GİRİŞİMCİ KURUCU (ENTREPRENEURSHİP). 758
1. Kavram . 758
2. Kuruluşta Halka Açılmada Oynayacağı Rol. 760
III. KURULUŞ BELGELERİ 761
IV. KURULUŞ İŞLEMLERİ. 762
A. ESAS SÖZLEŞME . 762
1. Şekli ve Niteliği 762
2. Asgari Zorunlu İçeriği 765
3. Esas Sözleşmeye Yazılabilecek Diğer Hususlar. 770
B. PAY BEDELİNİN KISMEN VEYA TAMAMEN ÖDENMESİ . 770
C. BAKANLIK İZNİ . 771
1. Bakanlık İznine Tabi Olan Şirketler . 771
2. İzin Alması Gerekmeyen Anonim Şirketler . 772
3. Bakanlığın Düzenleme ve Denetleme Yetkisi 772
D. TESCİL VE İLÂN 774
1. Tescilin Süresi 774
2. Tescili Talep Edebilecekler ve İlanın İçeriği 775
3. Sicil Müdürünün Görevi. 776
4. Sicil Müdürünün Kararına Karşı İtiraz . 776
İçindekiler
XLII
V. TESCİLİN ETKİLERİ. 776
VI. KURULUŞTA PAYLARIN HALKA ARZ TAAHHÜDÜ İLE
HALKA AÇILMA. 778
A. HÜKMÜN KONULUŞ AMACI. 778
B. HALKA ARZ EDİLECEK PAYLARIN ORANI. 778
C. HALKA ARZ 779
D. HALKA ARZ EDİLECEK PAYLARIN TAMAMININ TÜM
KURUCULAR TARAFINDAN TAAHHÜT EDİLMESİ 780
E. HALKA ARZ EDİLECEK PAYLARIN BİR BÖLÜMÜNÜN BİR
KISIM KURUCULAR TARAFINDAN TAAHHÜT EDİLMESİ . 782
VII. KURULUŞTAKİ EKSİKLİKLERİN HUKUKÎ SONUÇLARI 783
A. SİCİLİN SAĞLIĞA KAVUŞTURUCU İLKESİ 784
B. ŞİRKETİN KANUNA AYKIRI KURULUŞU NEDENİYLE
FESHİNİN DAVA EDİLMESİ. 785
1. Dava Şartları. 785
2. Süre. 786
3. Dava Açmaya Yetkili Olanlar 786
4. Mahkemenin Yetkisi. 786
5. Mahkeme Kararının Etkisi 787
VIII. ŞİRKETİN TESCİLDEN ÖNCE KENDİ ADINA YAPILAN
İŞLEMLERİ DEVRALMASI 788
A. SÜRE. 788
B. YETKİLİ ORGAN 789
IX. ŞİRKETİN KURULMAMA DURUMU VE SONUÇLARI . 789
A. ÖN KURULUŞ AŞAMASINDA 789
B. ÖN ANONİM ŞİRKET AŞAMASINDA . 790
C. SORUMLULUK . 790
X. KURULUŞTAN DOĞAN SORUMLULUKLA İLGİLİ
ORTAK HÜKÜMLER 791
A. KURULUŞTAN ÖNCEKİ İŞLEMLER . 791
B. TESCİL ÖNCESİ İŞLEMLERİN HUKUKÎ DURUMU 792
C. İŞLEM YAPANLAR VE TAAHHÜTLERE GİRİŞENLER 793
XI. KANUNA KARŞI HİLE (KURULUŞTAN SONRA DEVRALMA) 794
A. DÜZENLEMENİN AMACI . 794
B. UYGULANMA ŞARTLARI 795
C. GEÇERLİLİK ŞARTLARI. 796
D. YAPILAN İŞLEMLERİN HUKUKÎ DURUMU . 797
E. AKTİF DAVA EHLİYETİNE SAHİP OLANLAR VE SÜRE 798
İçindekiler
XLIII
XII. ORTAKLIĞIN KURULUŞUNDAN DOĞAN SORUMLULUK . 798
A. SORUMLU OLANLAR . 798
B. SORUMLULUK SEBEPLERİ . 799
C. MÜEYYİDE VE DAVACILAR. 799
D. ZAMANAŞIMI SÜRESİ 799
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ANONİM ŞİRKETİN ORGANİZASYONU
§ 32. ANONİM ŞİRKETİN İŞLEYİŞİ, ORGANLARI VE
ORGANLAR ARASI İLİŞKİLER
I. ORGANLAR . 803
II. ANONİM ŞİRKET İLE YÖNETİM KURULU ARASINDAKİ
HUKUKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ 804
III. ORGANLAR ARASI İLİŞKİLER VE ORGANİZASYON 805
A. İŞLETME ORGANİZASYONU VE YÖNETİM KURULU 806
B. KURUMSAL YÖNETİMDE MENFAAT GRUPLARI
ARASINDAKİ GÜÇLER İLİŞKİSİ . 808
C. ŞİRKETLERİN KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNİN
NİTELİĞİ VE UYUM SORUNU. 812
1. Kurumsal Yönetim İlkelerinin Niteliği. 812
2. Şirketlerin Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyumu ve
Kurulu’nun Yetkisi. 814
IV. ORGAN KAVRAMININ ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 817
A. İŞLEV BAKIMINDAN ORGAN . 817
B. TEMSİL BAKIMINDAN ORGAN 818
C. SORUMLULUK HUKUKU BAKIMINDAN ORGAN. 818
V. ORGANLAR, YARDIMCI KİŞİLER VE TEMSİLCİLER 819
A. SINIRLANDIRMA. 819
B. ORGAN KONUMUNUN BELİRLENMESİNDEKİ ÖLÇÜTLER . 820
§ 33. GENEL KURUL, İŞLEYİŞİ VE YETKİLERİNE İLİŞKİN
TEMEL İLKELER
I. TANIM 823
II. NİTELİK 826
III. GENEL KURULUN ÜST ORGAN NİTELİĞİ. 828
IV. GENEL KURULUN YETKİLERİ 829
A. GENEL KURULUN DEVREDİLEMEYEN YETKİLERİ 830
1. Esas Sözleşmenin Değiştirilmesi 831
İçindekiler
XLIV
2. Yönetim Kurulu Üyelerinin Seçimi 831
3. Denetçilerin Seçimi ve Görevden Alınması . 832
4. Yılsonu Finansal Tabloların Onayı ve Kâr Payı ve
Yedek Akçeler Hakkında Kararların Alınması. 833
5. Şirketin Feshi 833
6. Diğer Hususlarda 833
B. GENEL KURULUN DEVREDEBİLECEĞİ YETKİLER . 834
C. GENEL KURULUN YETKİLERİNİN SINIRLARI 835
1. Üçüncü Kişilerin Hakları 835
2. Diğer Organların Münhasır Yetkileri . 835
3. Azınlık Hakları ve Bireysel Haklar 835
4. İmtiyazlı Paylar 836
V. GENEL KURULUN İŞLEVİ VE PAYSAHİPLERİ DEMOKRASİSİ. 836
A. PAYSAHİPLERİ DEMOKRASİSİ 836
B. GENEL KURULUN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ . 839
VI. GENEL KURULUN TÜRLERİ 842
A. OLAĞAN GENEL KURUL . 842
B. OLAĞANÜSTÜ GENEL KURUL. 844
C. İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİNİN KONUYA İLİŞKİN
KARARI . 845
VII. GENEL KURULUN TOPLANTIYA ÇAĞRILMASI VE ÇAĞRIYA
İLİŞKİN USULLER 846
A. ÇAĞRILI GENEL KURUL 846
B. ÇAĞRISIZ GENEL KURUL 846
§ 34. İNTERNETİN TİCARÎ İŞLERE VE
TOPLANTILARA ETKİSİ
I. İNTERNETİN TİCARÎ SATIŞLARA VE ŞİRKET GENEL
KURULLARINA ETKİSİ . 849
A. İNTERNETİN TİCARÎ SATIŞLARA ETKİSİ. 849
B. ELEKTRONİK ORTAMDA GENEL KURUL İHTİYACININ
DOĞUŞ SEBEPLERİ VE TEKNOLOJİK YETERLİLİK . 850
C. ELEKTRONİK ORTAMDA GENEL KURUL YAPILMASININ
KISA TARİHÇESİ 852
D. GENEL KURULLARA KATILIMIN ARTIRILMASINA İLİŞ-
KİN ÖNERİLER. 855
E. ELEKTRONİK ORTAMDA GENEL KURULLARA İLİŞKİN
DÜZENLEMELER. 858
1. İsviçre ve Alman Kanunlardaki Düzenlemeler. 858
İçindekiler
XLV
2. Türk Ticaret Kanunu ve İkincil Mevzuattaki Düzenlemeler 859
3. Elektronik Ortamda Anonim Şirket Genel Kurulu ve Buna
İlişkin Yapılması Gereken İşlemler . 864
a. Elektronik Ortamda Genel Kurula Katılmaya İlişkin
Kavramlar, Kurumlar ve Bunların Açıklanması 864
b. Elektronik Genel Kurul Sisteminin Mevzuata Uygunluğunun
Tespiti ve Ticaret Siciline Tescil ve İlanı 865
c. Genel Kurula Elektronik Ortamda Katılmaya ve Oy Vermeye
İlişkin Esas Sözleşme Hükmü Örneği ve Uygulama. 866
d. Şirketlerin, Paysahiplerinin Genel Kurula İlişkin Bilgi ve
Belgelere Erişimini Sağlaması 866
e. Paysahiplerinin Genel Kurula Elektronik Ortamda Katılmaya
İlişkin Bildirim İşlemleri. 867
f. Katılma ve Geri Almaya İlişkin Bildirim Süreleri 867
g. Elektronik Genel Kurul Sistemine Giriş Süresi. 868
h. Toplantıya Katılma ve Katılım Şeklinin Bildirimi 868
ı. Toplantının Elektronik Ortamda Açılması ve Bakanlık
Temsilcisi Tarafından Tespiti 868
i. Elektronik Ortamda Görüş İletme . 869
j. Oy Verme ve Süresi 869
k. Elektronik Ortamda Genel Kurul Tutanağı Tutulması ve
Bakanlık Temsilcisine Teslimi 870
l. Anonim Şirket Genel Kurulu Dışında Diğer Ticaret
Şirketlerinde Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar 870
F. ELEKTRONİK ORTAMDA GENEL KURULLARIN VE
MEKTUPLA OY VERİLMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ . 871
II. GENEL KURUL TOPLANTISINA İLİŞKİN İLKELER . 874
A. DELEGE VEYA MURAHHASLAR GENEL KURULU OLAMAZ 874
B. OY HAKKI GENEL KURUL TOPLANTISINDA VEYA
ELEKTRONİK ORTAMDA KULLANILIR . 875
C. ELDEN DOLAŞTIRMA USULÜYLE GENEL KURUL KARARI
ALINAMAZ 876
III. TEK KİŞİ ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL . 877
A. ÇAĞRININ ŞEKLİ . 877
B. PAYLARIN GENEL KURULDA TÜM TEMSİL EDİLMESİ 879
C. TEK PAYSAHİPLİ ANONİM ŞİRKETTE İBRA KARARI . 880
IV. GENEL KURULUN TOPLANTIYA ÇAĞRILMASI 881
A. ÇAĞRIYA YETKİLİ OLANLAR 881
1. Yönetim Kurulu 881
2. Tasfiye Memurları 881
İçindekiler
XLVI
3. Azınlık 882
a. Azınlık Konumu ve Çağrının şekli. 882
b. Davanın Mahkemece Karara Bağlanması . 882
c. Konuya ilişkin Yargıtay Kararı . 884
4. Bir Paysahibi 887
5. Kayyım . 887
6. Genel Kurul 888
B. ÇAĞRININ ŞEKLİ VE DİĞER ŞARTLAR. 889
1. Çağrılı Genel Kurul Toplantısına İlişkin İşlemler 889
a. Çağrının Şekli ve Usulü 889
b. İlânın İçeriği 890
c. Paysahiplerinin İncelemesine Sunulacak Belgeler 891
2. Çağrısız Genel Kurul Toplantısı. 892
a. Çağrısız Genel Kurula Hiçbir Paysahibinin
İtiraz Etmemiş Olmalı . 892
b. Toplantıyı Terk Halinde Durum 893
c. Gündeme Madde Eklenmesi . 894
d. Karar Nisapları 895
e. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları. 895
f. İsviçre Hukukunda Durum 901
V. TOPLANTI YERİ, ZAMANI VE KOMİSER İSTENMESİ . 902
A. MERKEZ KAVRAMI 902
B. MERKEZDE TOPLANTI. 902
C. MERKEZDEN BAŞKA BİR YERDE VEYA
YURT DIŞINDA TOPLANTI 903
D. KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARI . 903
E. TOPLANTI ZAMANI 907
F. BAKANLIK TEMSİLCİSİ . 907
1. Nitelikleri 907
2. Bakanlık Temsilcisi Talebine İlişkin Başvuru ve Görevlendirme. 908
VI. GENEL KURULUN TOPLANMASI . 910
A. TOPLANTIYA GİRİŞ VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ. 910
B. GENEL KURULA KATILMAYA YETKİLİ OLANLAR. 912
1. Paysahipleri 912
2. Temsilciler 913
3. İntifa Hakkı Sahipleri . 916
4. Yönetim Kurulu Üyeleri. 917
5. Denetçiler . 918
İçindekiler
XLVII
6. Bakanlık Temsilcisi 919
7. Danışmanlar ve Davetliler 920
C. TOPLANTIYA KATILMANIN ŞARTLARI. 922
1. Nama Yazılı Paylarda. 922
2. Hamiline Yazılı Paylarda ve İlmühaberlerde 923
a. Kapalı Tip Anonim Şirketlerde . 923
b. Sermaye Piyasası Kanununa Tâbi Halka Açık Anonim Şirketlerde
925
c. Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin veya İlmühaberlerin Ariyet,
Rehin veya Haciz Sebebiyle Üçüncü Kişilerin Elinde
Bulunması Halinde 926
3. Paylar Üzerinde İntifa Hakkı Bulunması Halinde 926
VII. GENEL KURULUN ÇALIŞMASI 927
A. YETKİLİ KİŞİLERİN OY KULLANILMASINA İLİŞKİN ÖNLEMLER.
927
B. TOPLANTININ YÜRÜTÜLMESİ. 928
1. Toplantı Başkanının Seçimi 928
a. Başkanın Niteliği. 929
b. Başkanın Görevleri 929
c. Paysahibinin veya Temsilcisinin Toplantıdan Çıkarılması
Sorunu . 930
d. Başkanın Üstün Oyu Sorunu ve Çözüm Önerisi . 931
2. Toplantı Başkanlığına İmza Yetkisi Verilmesi. 932
C. GÜNDEM VE GÜNDEME BAĞLILIK İLKESİ. 933
1. Gündemin Belirlenmesi 933
2. Gündeme Bağlılık İlkesi. 933
3. Gündeme Aykırı Genel Kurul Kararlarının Hukukî Durumu. 934
D. GÜNDEME BAĞLILIK İLKESİNİN İSTİSNALARI . 935
1. Gündem Bağlılık İlkesi. 935
a. Gündemin İçeriği Kesin ve Açık Olmalıdır 935
b. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları. 936
c. Konuya İlişkin İsviçre Federal Mahkeme Kararları 939
2. Haklı Sebeplerin Varlığında Yönetim Kurulu Üyelerinin
Görevden Alınması. 941
3. Genel Kurul Toplantısının Ertelenmesi 944
4. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları 946
5. Paysahiplerinin Özel Denetim İstemesi 951
6. Kuruluşta ve Sermaye Artırımında Yönetim Kurulu ve
Denetçilerin İbrasına Engel Olunması 952
İçindekiler
XLVIII
E. KULLANILMASI TOPLANTIYA BAĞLI PAYSAHİPLİĞİ
HAKLARINA . 953
1. Müzakerelere Katılma Hakkı 953
2. Konuşma ve Açıklama Yapma Hakkı 953
3. Oylama . 954
4. Oylama Türleri . 956
a. Açık Oylama . 956
b. Gizli Oylama . 957
F. OY HAKKININ KULLANILMASI . 957
1. Paysahibinin Kendisi Kullanması. 957
2. Temsilci Aracılığıyla Kullanılması. 959
a. Bireysel Temsil . 960
i. Adi Temsilci. 960
ii. Tevdi Eden Temsilcisi 967
b. Kurumsal Temsil. 971
i. Kurumsal Temsilci . 974
ii. Organın Temsilcisi . 978
iii. Bağımsız Temsilci 981
c. Diğer Temsil Halleri 984
i. Ehliyetsizlerde 984
ii. Tüzel Kişilerde . 984
iii. Evlilikte 984
iv. Müşterek Temsilci 985
VIII. KARAR ALINMASI 986
A. TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARINA İLİŞKİN İLKELER 986
B. NİSAP TÜRLERİ 987
1. Nispi veya Basit Çoğunluk . 987
2. Mutlak Çoğunluk 988
a. Bütün Oyların Mutlak Çoğunluğu. 988
b. Temsil Edilen Oyların Mutlak Çoğunluğu 989
c. Verilen Oyların Mutlak Çoğunluğu. 990
d. Geçerli Olarak Verilen Oyların Mutlak Çoğunluğu 990
e. “Evet” veya “Hayır” Oylarının Mutlak Çoğunluğu. 991
3. Nitelikli Çoğunluk 991
C. TOPLANTI NİSAPLARI VE KARAR NİSAPLARI. 991
1. Adî Toplantı Nisabı 991
2. Nitelikli Toplantı Nisapları. 994
İçindekiler
XLIX
a. Genel Nitelikteki Esas Sözleşme Değişikliğindeki Toplantı
ve Karar Nisapları . 994
b. Özel Nitelikteki Esas Sözleşme Değişikliğindeki Toplantı
ve Karar Nisapları . 995
c. Tasfiyeden Dönülmesine İlişkin Özel Nisap. 998
3. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu. 998
D. USULE İLİŞKİN İŞLEMLER 1000
1. Toplantı Tutanağı . 1000
2. Tutanağın İçeriği 1000
3. Tutanağın İmzalanması. 1001
4. Tutanağa Eklenecek Belgeler . 1002
5. Tutanağın Ticaret Siciline Tescil ve İlanı. 1003
IX. NİSAPLARA AYKIRI GENEL KURUL KARARLARININ
HUKUKÎ DURUMU . 1004
A. KANUNDA ÖNGÖRÜLEN NİSABA AYKIRILIK HALİNDE . 1004
B. ESAS SÖZLEŞMEDE ÖNGÖRÜLEN NİSAPLARA
AYKIRILIK HALİNDE 1005
C. TOPLANTI NİSABININ BOZULMASI HALİNDE DURUM . 1009
CİLT II
§ 35. GENEL KURUL KARARLARININ
SAKATLIĞI VE HUKUKİ SONUCU
I. GENEL OLARAK. 1011
II. YOKLUK. 1012
A. YOKLUK KAVRAMI VE HALLERİ 1012
B. YARGITAY’IN GÖRÜŞÜ . 1014
III. BUTLAN. 1016
A. BUTLAN KAVRAMI VE HALLERI 1016
B. TÜRK TİCARET KANUNU’NDAKİ BUTLAN HALLERİ 1017
1. Vazgeçilmez ve Bertaraf Edilemez Paysahipliği Haklarının
İhlâline Dayanan Butlan Halleri . 1021
a. Genel Kurula Katılma Hakkının Sınırlandırılması veya
Kaldırılması. 1021
b. Oy Kullanma ve İptal Davası Açma Hakkının
Sınırlandırılması veya Kaldırılması. 1023
c. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkının Sınırlandırılması veya
Kaldırılması. 1024
d. Bedelsiz Pay Alma Hakkının Sınırlandırılması veya
Kaldırılması. 1026
İçindekiler
L
2. Anonim Şirketin Temel Yapısını Bozan Kararlar 1026
a. Kavram 1026
b. Kapsam 1029
3. Sermayenin Korunması Hükümlerine Aykırılık. 1030
4. Şeklî Eksiklik Nedeniyle Hükümsüzlük. 1031
C. HÜKÜMSÜZLÜĞÜN İLERI SÜRÜLMESI 1032
D. BATIL GENEL KURUL KARARLARININ ISLAHI SORUNU 1033
E. BATIL GENEL KURULKARARLARINA İLİŞKİN YARGITAY
KARARLARI 1034
IV. İPTALİ KABİL GENEL KURUL KARARLARI. 1054
A. GENEL İPTAL SEBEPLERI 1055
1. Kanuna Aykırı Kararlar 1056
2. Esas Sözleşme Hükümlerine Aykırı Kararlar. 1059
3. Dürüstlük Kurallarına Aykırı Kararlar . 1063
4. Genel Kurul Kararlarının İplatine İlişkin Yargıtay Kararları . 1063
B. ÖZEL İPTAL SEBEPLERİ. 1066
1. Kurumsal Temsilcinin Bildirimde Bulunmaması . 1066
2. Toplantı Başkanının Kurumsal Temsilcilerin Bildirimlerini Genel
Kurulda Bir Paysahibinin Talebine Rağmen Açıklamaması .1066
3. Genel Kurula Murahhas Üyelerden Hiçbirinin veya Bir
Yönetim Kurulu Üyesinin Katılmamış Olması. 1068
4. Genel Kurula Hiçbir Denetçinin Katılmamış Olması. 1069
5. Yargıtay Kararlarında İptal Davasına Konu Olan Haller ve
Kanundaki Yeni Düzenleme Karşısındaki Hukukî Durum. 1071
a. Genel Kurula Yetkili Olmayanların Katılması 1071
b. Davetin Usulsüz Yapılması. 1071
c. Paysahiplerinin Toplantıya Alınmaması . 1072
d. Gündemde Olmayan Konuların Görüşülmesi . 1074
e. Diğer Konular 1074
6. İptal Davası Açılmasının Dürüstlük Kurallarıyla Bağdaşmadığı
Haller 1079
7. Yargıtay İçtihatlarına Göre Hakkın Kötüye
Kullanılmasına İlişkin Haller 1081
V. İPTAL DAVASINDA TARAFLAR 1081
A. DAVACILAR . 1082
1. Pay Sahipleri. 1082
a. Toplantıya Katılan Pay Sahipleri. 1083
b. Toplantıya Katılmayan Pay Sahipleri 1086
i. Davetin Usulsüz Olması. 1086
ii. Gündemin Gereği Gibi İlân Edilmemiş Olması . 1088
İçindekiler
LI
iii. Yetkisiz Kişilerin Genel Kurula Katılması. 1089
iv. Müktesep ve Vazgeçilmez Hakların İhlâli . 1090
c. Davacı Sıfatı Bakımından Özel Haller 1092
i. Dava Açılmasından Sonra Payın Devri Halinde
Davanın Düşmesi . 1092
ii. Pay Sahibinin Iskatı Halinde 1093
iii. Pay Senedi Üzerinde İntifa Hakkı Tesis Edilmiş
Olması Halinde. 1095
d. Pay Senetleri Üzerinde Sınırlı Bir Aynî Hak ve Kişisel Bir
Hakkın Bulunması Halinde . 1096
e. Pay Üzerinde Hapis Hakkı Bulunması 1096
f. Pay Senedi Üzerinde İştirak Halinde Mülkiyet veya Müş-
terek Mülkiyet Hakkı Bulunması 1099
2. Yönetim Kurulu 1099
3. Yönetim Kurulu Üyeleri. 1099
a. Görev Bulunan Yönetim Kurulu Üyeleri . 1099
b. Görevde Olmayan Eski Yönetim Kurulu Üyeleri 1101
i. Yargıtayın Görüşü 1101
ii. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Görüşü 1101
iii. Yüksek Mahkeme İçtihatlarının Değerlendirilmesi ve
Yeni Kararlar 1102
4. Sermaye Piyasası Kurulu 1106
B. DAVALI . 1107
C. DAVANIN İLÂN EDİLMESİ 1108
VI. KÖTÜ NİYETLE DAVA AÇILMASI HALİNDE SORUMLULUK 1109
VII. İPTALİ KABİL KARARLARIN HUKUKÎ DURUMU VE ETKİSİ. 1109
VIII. İPTAL DAVASININ USUL HUKUKUNA İLİŞKİN ÖZELLİKLERİ 1110
A. TEMİNAT. 1110
B. DAVA AÇMA SÜRESİ 1111
C. YETKİLİ MAHKEME 1112
D. İPTAL DAVASINA MÜDAHALE 1112
E. GENEL KURUL KARARININ UYGULANMASININ
GERİ BIRAKILMASI 1113
F. KARARIN YENİ BİR GENEL KURUL KARARIYLA
DÜZELTİLMESİ 1115
G. MAHKEMENİN GENEL KURUL KARARINI DÜZELTİP
DÜZELTEMEYECEĞİ SORUNU. 1117
H. MAHKEMENİN İPTAL KARARININ HUKUKÎ ETKİSİ . 1118
İ. İPTAL EDİLEBİLİR KARARLARDA TAHKİM
VE SULH DURUMU . 1118
1. Tahkim 1118
İçindekiler
LII
a. Türk Hukukunda Durum . 1119
b. İsviçre Hukukunda Durum . 1124
c. Alman Hukukunda Durum 1130
d. Kişisel Görüşümüz 1138
2. Sulh. 1140
IX. İPTALİ KABİL KARARLAR VE SİCİL MÜDÜRÜNÜN YETKİSİ 1141
X. İSVİÇRE VE ALMAN HUKUKUNDA GENEL KURUL
KARARLARINI BUTLAN VE İPTALİNE İLİŞKİN HUKUKİ DURUM 1143
A. İSVİÇRE HUKUKUNDA 1143
1. Butlan . 1143
a. 1936 Tarihli İsviçre Borçlar Kanununda. 1143
b. Yürürlükteki Durum 1144
2. İptal. 1144
B. ALMAN HUKUKUNDA . 1146
1. Butlan (Nichtigkeit) 1146
a. Geçersizliğe İlişkin Haller. 1146
b. Geçersiz Genel Kurul Kararlarının İhyası. 1147
c. İptali Dava Edilen Genel Kurul Kararlarının Ticaret Siciline
Tescil Edilmesine İlişkin Yeni Düzenelemeler . 1147
2. İptal. 1150
a. Genel İptal Sebepleri. 1150
b. Çağrı Kurallarının İhlâline İlişkin İptal Sebepleri. 1151
c. Kanun ve Esas Sözleşme Hükümlerinin İhlâline İlişkin İptal
Sebepleri 1152
3. İptal Davasını Açmaya Yetkili Olanlar 1153
4. Süre ve Davalı 1153
5. Davanın İlânı 1153
§ 36. YÖNETİM KURULU, OLUŞMASINA İLİŞKİN
YENİLİKLER VE YÖNETİM SİSTEMLERİ
I. YÖNETİM KURULUNA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER. 1155
A. TERMİNOLOJİ 1155
B. MADDİ ANLAMDAKİ YENİLİKLER . 1155
II. ANONİM ŞİRKET YÖNETİMİNE İLİŞKİN SİSTEMLER . 1158
A. TEK VE İKİLİ YÖNETİM SİSTEMLERİ . 1158
B. OPSİYONLU SİSTEM . 1159
C. KURUMSAL YÖNETİMİN İŞLEVİ VE ANONİM ŞİRKET
YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ . 1161
1. Kavram . 1161
İçindekiler
LIII
2. İşlevi . 1162
3. Yönetim Kurulunun Bünyesinde Oluşturulacak Komiteler ve
Bunların Niteliği ve İşlevi 1163
4. Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Çerçevesinde Oluş-
turulacak Komiteler 1166
a. Riskin Erken Saptanması Komitesi. 1169
b. Ücret Komitesi (Compensation Committee) . 1173
c. Aday Gösterme Komitesi (Nomination Committee). 1175
d. Kurumsal Yönetim Komitesi. 1175
D. ÇALIŞANLARIN YÖNETİME KATILMASI SORUNU 1176
III. YÖNETİM KURULUNUN ORGANİZASYON İMKANLARI 1179
A. YÖNETİM KURULU VE ORGANİZASYONU . 1179
B. İÇ YÖNERGE. 1180
1. Şirketin İç Organizasyonu ve Yönetimin Devrine İlişkin İç
Yönerge 1180
a. Kavram. 1180
b. Nitelik 1181
c. İç Yönergenin Çıkarılma Şartları ve Temel Nitelikleri 1182
d. İç Yönergenin İçeriği . 1184
e. İç Yönergenin Dayanağı 1185
f. İş Bölümü ve Komiteler 1186
g. Yönetim Kurulu ile İlgili Özel Hükümler . 1186
ğ. Yönetim Kurulu Toplantıları. 1186
h. İç Organizasyon Şeması . 1187
ı. Yöneticilerin Görev ve Yetkileri. 1187
i. Yönetim Kurulunun Bir Yönetim Kurulu Üyesi Tarafından
Toplantıya Çağrılması . 1188
j. Yönetim Kurulu Üyelerinin Mali Hakları . 1188
k. Yönetim Kurulu Üyelerinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakları
. 1188
l. Raporların Sunulması 1188
m. Temsil 1189
n. Ticari Vekil veya Diğer Tacir Yardımcılarının Atanması. 1189
o. Yönetim Kurulu Üyelerinin Yükümlülükleri 1190
ö. Son Hükümler . 1190
2. Genel Kurul Toplantısına İlişkin İç Yönerge 1190
IV. YÖNETİM KURULUNUN HUKUKÎ NİTELİĞİ 1192
A. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ İLE ANONİM ŞİRKET
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ 1192
1. Genel Olarak. 1192
İçindekiler
LIV
2. İsviçre Federal Mahkemesinin Şirket ile Yönetim Kurulu ve
Şirket Müdürü Arasındaki Hukuki İlişkinin Çeşitli Hukuk
Dalları Bakımından Niteliği ve Hizmet Akdinin Feshi
Hakkındaki Görüşü (BGE 128 III 129) 1194
3. Kurul Organ Niteliği. 1199
V. YÖNETİM KURULUNUN OLUŞMASI 1201
A. ÜYE SAYISI. 1201
B. ÜYE SAYISININ ESAS SÖZLEŞMEYLE DÜZENLENMESİ 1201
C. TAMAMLAYICI YÖNETİM KURULU ÜYESİ. 1205
VI. YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNİN NİTELİKLERİ 1206
A. ÜYELİĞE SEÇİLME KOŞULLARI 1207
1. Gerçek Kişiler Bakımından 1207
a. Tam Ehliyetli Olmak. 1207
b. Seçilme Engelleri Olmalıdır 1208
i. Türk Ticaret Kanunundaki Seçilme Engel Halleri . 1208
ii. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’ndaki Seçilme
Engeli . 1209
iii. 5941 Sayılı Çek Kanunu’ndaki Dolaylı Seçilme Engeli 1211
c. Paysahibi Olma Şartı Gerekli Değildir 1212
i. Türk Ticaret Kanunundaki Durum . 1212
ii. Esas Sözleşmeye Pay Sahibi Olma Şartı Konulabilir 1213
2. Tüzel Kişiler Bakımından. 1215
a. Tüzel Kişi Adına Sicile Tescil ve İlân Edilecek Gerçek
Kişinin Seçimi. 1216
b. Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulunda Bir Gerçek Kişi ile
Temsil Edilmesi. 1217
B. TESCİL VE İLÂN 1218
VII. ESAS SÖZLEŞMEYLE BELİRLİ GRUPLARA YÖNETİM
KURULUNDA TEMSİL EDİLME İMKÂNININ TANINMASI. 1219
A. KAYNAK İSVİÇRE HUKUKU İLE TÜRK HUKUKUNDAKİ
ESAS SÖZLEŞMEYLE YÖNETİM KURULUNDA TEMSİL
EDİLMEYE İLİŞKİN FARKLILIKLAR . 1219
1. Terminoloji Farkı 1219
2. Maddi Farklıklar. 1220
B. TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE BELİRLİ GRUPLARININ
YÖNETİM KURULUNDA TEMSİL EDİLMESİ . 1222
1. Belirli Pay Grupları 1222
C. ESAS SÖZLEŞMEYLE YÖNETİM KURULUNDA TEMSİL
EDİLMEYE İLİŞKİN İMTİYAZ TANINMASI 1225
1. «Belirli Pay Grubu»na Tanınması 1225
İçindekiler
LV
2. «Özellik ve Nitelikliyle Belirli Bir Grup Oluşturan
Paysahipleri»ne Tanınması. 1228
3. Azınlığa Tanınması. 1232
4. Yönetim Kuruluna Aday Önerme Hakkı 1234
a. Hakkın Niteliği 1234
b. Yargıtay’ın Görüşü 1236
c. Özel Toplantıda Önerilecek Adayın Tespit Edilmesi. 1238
D. HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKETLERDE İMTİYAZLI
PAYLARA İLİŞKİN DURUM. 1239
VIII. YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİNİN KAZANILMA ŞEKİLLERİ . 1240
A. GENEL KURULCA SEÇİM 1240
B. ATAMA VE DİĞER YÖNTEMLER . 1242
1. Esas Sözleşme ile Atama 1242
2. Yönetim Kurulunca Üye Seçimi (Kooptation) . 1242
3. Kamu Tüzel Kişilerinin Üye Seçmesi 1244
4. Sermaye Piyasası Kurulunca Atama. 1246
IX. ÜYELİK SIFATININ KAYBEDİLMESİ 1247
A. KENDİLİĞİNDEN SONA ERME 1247
B. İSTİFA 1247
C. GÖREVDEN ALMA (AZİL) 1249
D. GÖREVDEN AYRILMANIN SİCİLE BİLDİRİMİ VE
BİLDİRİMİN ETKİSİ. 1250
X. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN
BİREYSEL KONUMLARI . 1251
A. YÖNETİM KURULU BAŞKANI 1251
B. MURAHHAS ÜYE. 1254
C. BAĞIMSIZ ÜYE, KRİTERLER VE SEÇİM PROSEDÜRÜ. 1255
D. İNANÇLI YÖNETİM KURULU ÜYESİ. 1258
1. Türk Hukukunda Durum 1259
2. İsviçre Hukukunda Durum . 1261
3. Alman Hukukunda Durum . 1265
E. FİİLİ VEYA GİZLİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ . 1266
F. FAAL OLMAYAN YÖNETİM KURULU ÜYESİ. 1267
G. TAMAMLAYICI YÖNETİM KURULU ÜYESİ. 1269
1. Türk Hukukunda. 1269
2. İsviçre Hukukunda 1270
3. Alman Hukukunda 1272
H. GEÇİCİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ 1272
İ. YEDEK YÖNETİM KURULU ÜYESİ 1273
XI. ÜYE SAYISI VE GÖREV SÜRESİ 1274
İçindekiler
LVI
XII. GÖREVE BAŞLAMA VE GÖREV SÜRESİ . 1277
A. GÖREV SÜRESİNİN BAŞLANGIÇ TARİHİ . 1277
B. GÖREV SÜRESİNİN AŞILMASI HALİNDE YÖNETİM
KURULUNUN HUKUKÎ DURUMU 1278
1. Türk Hukukunda Durum 1278
2. İsviçre Hukukunda Durum . 1280
C. GÖREV SÜRESİNİN BİTİMİNDE YAPILMASI
GEREKEN İŞLEMLER 1281
§ 37. YÖNETİM KURULUNUN GÖREVLERİ,
YETKİLERİ VE BUNLARIN DEVRİ
I. YÖNETİM KURULUNUN KONUMU, GÖREVİ VE YETKİLERİ . 1283
II. DEVİR VE FERAGAT EDİLEMEZ NİTELİKTEKİ
GÖREV VE YETKİLER . 1284
A. ŞIRKETİN ÜST DÜZEYDE YÖNETİMİ VE BUNLARLA İLGİLİ
GEREKLİ TALIMATLARIN VERILMESİ. 1286
1. Üst Düzeyde Yönetim 1286
2. Talimat Vermek 1288
3. Şirketin Yönetim Teşkilatının Belirlenmesi . 1288
a. Organizasyon Şemasında Bulunması Gerekli Asgarî Hususlar
. 1290
b. Şirket Yöneticilerinin Yönetim Kuruluna Vereceği Raporda
Bulunması Gereken Hususlar . 1292
c. Raporun Verilme Zamanı 1292
d. Genel Kurulun Onayına Bağlı Olmayan Durumlar. 1293
e. Paysahiplerinin ve Şirket Alacaklılarının Yazılı Olarak
Bilgilendirilmesi 1293
f. Yönetim Organizasyonun Değişen Koşullara Uyarlanması 1293
4. Muhasebe Sisteminin, Finansal Denetimin ve Plânlamanın
Düzenlenmesi . 1294
a. Muhasebe Sistemi . 1294
b. Finansal Denetim. 1295
5. Yönetimle Görevli Müdürlerin ve İmza Yetkisini Haiz Kişilerin
Atanması ve Görevden Alınması 1296
6. Yönetimle Görevli Kişilerin Üst Gözetimi. 1297
7. Yıllık Faaliyet Raporu ile Genel Kurul Toplantılarının
Hazırlanması. 1298
8. Borca Batıklık Durumunda Mahkemeye Bildirimde Bulunulması . 1299
B. DİĞER YETKİLER 1301
1. Sermaye Artırım Yetkisi. 1301
2. İtibarî Değerin Üzerinde (Agiolu) Hisse Senedi Çıkarma
Yetkisi 1302
İçindekiler
LVII
3. İmtiyazlı Hisse Senedi Çıkarma Yetkisi. 1302
4. İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerinin Haklarını Sınırlandırma
Yetkisi 1302
5. Rüçhan Hakkını Sınırlandırma Yetkisi. 1303
6. Tahvil ve Diğer Borçlanma Senetlerini Çıkarma Yetkisi . 1303
7. Temettü Avansı Dağıtım Yetkisi 1304
a. Kapalı Tip Anonim Şirketlerde . 1304
b. Halka Açık Anonim Şirketler 1307
III. YÖNETİM KURULUNUN ÇALIŞMASI. 1309
A. KARAR GEREKTİRMEYEN GÖREVLER 1309
B. YÖNETİM YETKİSİNİN GENİŞLETİLMESİ
VE DARALTILMASI. 1309
C. YÖNETİM HAKKININ KULLANILMASI. 1310
1. Görev Dağılımı. 1310
2. Toplantı 1312
3. Toplantı Yeri 1312
4. Toplantı Gündemi. 1313
5. Toplantıya Çağrı. 1313
6. Çağrının Şekli. 1315
7. Toplantı Yetersayısı 1316
8. Menfaatler Çatışmasında Müzakereye Katılma Yasağı 1318
9. Toplantıya Denetçilerin Katılması 1320
10. Toplantı Tutanağı 1321
11. Elden Dolaştırma Yoluyla Karar 1321
12. Yönetim Kurulu Toplantılarında Temsil . 1328
13. Oy ve Oylama Usulü 1329
14. Karar Yetersayısı. 1331
IV. YÖNETİM KURULU KARARLARININ SAKATLIĞI . 1333
A. BATIL KARARLAR 1333
1. Genel Olarak Geçersizlik 1333
2. Batıl Yönetim Kurulu Kararları 1337
a. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Kararlar 1338
b. Anonim Şirketin Temel Yapısına veya Sermayenin
Korunması İlkesine Uymayan Kararlar. 1341
c. Paysahiplerinin Vazgeçilmez Nitelikteki Haklarını İhlâl
Eden veya Bunların Kullanılmalarını Kısıtlayan veya
Güçleştiren Kararlar 1345
d. Diğer Organların Devredilmez Yetkilerine Giren
Konulardaki Kararlar. 1346
e. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları. 1346
B. YÖNETİM KURULU KARARLARININ İPTALİ SORUNU. 1348
İçindekiler
LVIII
1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Yönetim Kurulu
Kararlarının İptali . 1348
2. Doktrindeki Görüşler 1349
3. Yargıtay’ın Görüşü. 1350
4. Sermaye Piyasası Kanunu Sisteminde Yönetim Kurulu Kararlarının
İptali 1351
5. İsviçre Hukukunda Yönetim Kurulu Kararlarının İptali. 1352
6. Alman Hukukunda Yönetici Kurul Kararlarının İptali. 1352
V. YÖNETİMİN DEVRİ 1353
A. YÖNETİM KAVRAMI VE KAPSAMI 1353
B. YÖNETİM KURULUNUN YÖNETİMİ DEVRETME
YETKİSİNİN GENEL KURUL TARAFINDAN
SINIRLANDIRILMASI SORUNU 1355
C. YÖNETİMİN DEVRİNE İLİŞKİN DÜZENLEMENİN ETKİ VE
ANLAMI. 1357
D. YÖNETİMİN DEVRİ . 1358
VI. TEMSİL YETKİSİ KULLANMA ŞEKLİ VE DEVRİ . 1364
A. TEMSİL GÜCÜ VE TEMSİL YETKİSİ 1364
1. Temsil Gücü . 1364
2. Temsil Yetkisi 1365
B. TEMSİL VE İMZA YETKİSİNİN DEVRETME YETKİSİNİN
MÜNHASIRAN YÖNETİM KURULUNA AİT OLUP
OLMADIĞI SORUNU . 1365
1. Türk Öğretisinde Durum 1366
2. İsviçre Öğretisinde Durum . 1369
3. Kişisel Görüşümüz . 1373
C. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI . 1373
1. Kapsamı 1373
2. Sınırı . 1375
3. İşletme Konusu Dışında Yapılan İşlemlerin Hukukî Durumu 1376
D. YÖNETİM KURULU ÜYELİKLERİNİN BOŞALMASI
HALİNDE DİĞER TEMSİLCİLERİN YETKİLERİ . 1378
E. TEMSİL YETKİSİNİN KULLANILMASI 1378
1. İmza Şekli. 1378
2. Münferiden Şirketi Temsil Kuralı ve Diğer Haller. 1378
F. TEMSİL YETKİSİNİN BÖLÜNMESİ VE MURAHHASLARA
BIRAKILMASI. 1380
1. Temsil Yetkisinin Bölünmesi . 1380
2. Temsil Yetkisinin Murahhaslara Devredilmesi 1381
3. Ticari Vekil veya Diğer Tacir Yardımcıların Atanması . 1383
İçindekiler
LIX
§ 38. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAKLARI
VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAKLARI 1385
A. KİŞİSEL NİTELİKLİ HAKLARI. 1385
1. Yönetim Hakkı . 1385
2. Temsil Hakkı 1385
3. Bilgi Alma Hakkı 1385
a. Toplantı Öncesi Bilgi Alma 1386
b. Toplantı Esnasında Bilgi İsteme Hakkı ve Sınırları 1387
i. Kural. 1387
ii. Sınırları. 1390
c. Toplantı Dışında Bilgi Alma Hakkı 1392
i. İşlerin Gidişatı Kavramı ve Kapsamı 1394
ii. Belirli Münferit İşler Kavramı 1395
d. Şirket Bilgilerinin Üyeler Tarafından Dosyalanma ve
Dışarı Çıkarılması Sorunu. 1395
e. Üyenin Toplantı Dışında Bilgi İsteminin Reddedilmesi
Halinde Durum 1399
f. Mahkemeye Müracaat. 1400
g. Yönetim Kurulu Başkanının Bilgi İsteme Hakkı 1400
h. İsviçre Hukukunda Yönetim Kurulunun Ret Kararına Karşı
Eda Dava Açılması Sorunu . 1401
i. Alman Hukukunda Bilgi Alma Hakkı. 1402
B. MALÎ NİTELİKLİ HAKLARI . 1403
1. Huzur Hakkı . 1403
2. Ücret . 1406
3. Kazanç Payı (Tantiemé) . 1408
a. Kavram 1408
b. Dağıtım Koşulları 1411
c. Kazanç Payının Kötü Niyetle Alınmasının Yaptırımı. 1412
d. Zamanaşımı . 1413
4. İkramiye 1413
5. Prim 1413
6. Hisse Senedi Opsiyonu Hakkı 1414
C. HAKSIZ ALINAN KÂR VE KAZANÇ PAYLARININ İADESİ 1416
1. Genel Olarak. 1416
2. Normun Amacı . 1417
3. İade İle Yükümlü Olan Kişiler . 1419
İçindekiler
LX
4. İade Yükümünün Konusu. 1420
a. Kâr Payı ve Diğer Kâr Payları. 1420
b. Gizli (Örtülü) Kazanç Dağıtımı 1421
c. Gizli Kazanç Dağıtımının Şartları 1423
i. Edim İle Karşı Edim Arasındaki Orantısızlık. 1423
ii. Şirketin Kötü Ekonomik Durumuna İlişkin Orantısızlık 1423
iii. Orantısızlığın Açık Olması. 1425
d. İade Yükümünün Koşulları . 1425
i. Genel Olarak. 1425
ii. Haksız Alınmış Olmalı. 1425
iii. Kötü Niyetle Alınmış Olmalı . 1426
e. İade Davasının Diğer Bazı Davalarla İlişkisi 1427
i. Sebepsiz Zenginleşme Davası İle Arasındaki İlişki . 1427
ii. İptal Davası İle Arasındaki İlişki 1428
iii. Sorumluluk Davası ile Arasındaki İlişki. 1430
iv. Sermayenin İadesi Yasağı ile Arasındaki İlişki 1431
5. Federal Mahkemenin Yönetim Kurulu Üyelerine Ödenmiş Olan
Edimlerin İadesine İlişkin 27.11.2014 Tarihli Kararı. 1432
6. İsviçre Anonim Şirketler Hukukuna İlişkin 2014 Tarihli Taslakta
İade Yükümüne İlişkin Öngörülen Değişiklikler 1439
II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1443
A. YÖNETİM YÜKÜMÜ. 1443
B. GÖZETİM YÜKÜMÜ 1443
C. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN ÖZEN YÜKÜMÜ . 1445
1. Özen Kavramı. 1445
2. Özen Yükümünün Konusu . 1447
a. Görevin Kabulünde Özen 1447
b. Şirket Organizasyonunda Özen . 1449
c. Görevin İfasında Özen 1450
d. Şirket Yapısal Değişiklikleri ve Yatırımlarında Özen. 1450
e. Şirket Memurlarının Seçiminde Özen. 1452
3. Özen Yükümüne Tabi Olanlar 1452
4. Yönetim Kurulu Üyelerinin İşadamı Kararı (Business Judgment
Rule) İlkesi Korumasından Yararlanma İmkânı. 1453
a. İşadamı Kararı İlkesinin Türk Ticaret Kanunundaki Yeri
ve Anlamı 1453
b. Tedbirli Yönetici Ölçütü Kavramı ve Anlamı. 1456
c. İşadamı Kararlarında Ekonomik Faaliyetlerdeki Riskler
Olgusu İle Yönetim Kurulu Üyesinin Takdir Yetkisinin
Değerlendirilmesi 1458
İçindekiler
LXI
d. Yönetim Kurulunun İşadamı Kararının Yargı Denetimine
Sakınılarak Tabi Tutulması Gerektiğine İlişkin İkinci neden
“Geriye Bakış Hatası” Fenomeni
(Rückschaufehler- Hindsight Bias) . 1461
i. Geriye Bakış Hatası Kavramı 1463
ii. Geriye Bakış Hatasının Sebebi 1466
iii. Geriye Bakış Hatasının Ampirik Araştırma İle
Kanıtlanması. 1466
iv. Geriye Bakış Hatasına İişkin Yapılan Diğer Ampirik
Araştırmılar 1468
v. Geriye Bakış Hatasının Güçlü Ortaya Çıktığı Kişilik
Özellikleri. 1470
vi. Geriye Bakış Hatasından Kaçınmya İlişkin Önlemler 1470
e. Yönetim Kurulunun İşadamı Kararının Yeni Düzenlemeye
Göre Yargıtay İçtihatlarında Durum 1471
5. İşadamı Kararı (Business Judgment Rule) İlkesinin Koşulları 1474
a. Bir İşletmesel Karar Olmalıdır 1475
b. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticiler Tarafsız ve Bağımsız
Olmalı veya Üçüncü Kişinin Etkisi Olmamalıdır 1478
c. Makul Ölçüde Araştırma Yapılmış ve Uzman Kişilerden
Gerekli Tüm Bilgiler Alınmış Olmalıdır. 1479
d. Yönetim Kurulu Üyeleri veya Yöneticiler İyiniyetli Olmalıdır 1479
6. İşadamı Kararı (Business Judgment Rule)
İlkesinin Uygulanmadığı Haller . 1480
7. Amerikan Hukukunda İşadamı kararı (Business Judgment Rule)
İlkesi ve Buna İlişkin Öğretideki Görüşler ve Mahkeme Kararları. 1481
a. Genel Olarak . 1481
b. Business Judgment Rule İlkesine İlişkin Düzenleme 1483
c. Yargı İçtihatlarında Business Judgment İlkesinin
Uygulanmasına İlişkin Benimsenmiş İlkeler. 1484
i. Delaware Yüksek Mahkemesinin Yönetim Kurulu
Üyelerinin Özen ve Gözetim Yükümüne ilişkin
“Caremark” Kararı . 1487
ii. Delaware Yüksek Mahkemesi’nin (Subprime Court of
Delaware) Stone v. Ritter - Kararı 1492
iii. Delaware Mahkemesinin Citigroup-Subprimekrise
Davasına İlişkin (964 A.2d, 106) Sayılı Kararı 1494
8. Alman Hukukunda İşadamı Kararı (Business Judgment Rule)
İlkesi ve Buna İlişkin Öğretideki Görüşler ve Mahkeme Kararları 1499
a. İşadamı Kararı İlkesinin gelişimi ve Yasal Düzenleme 1499
b. Öğretide İşletmesel Kararlardan Doğan Zararlarla İlgili
yapılan Ayırım 1501
İçindekiler
LXII
c. İşadamı Kararı İlkesinin Uygulanmasıyla İlgili Mahkeme
İçtihatları . 1502
i. Düsseldorf (OLG) İstinaf Mahkemesinin Kararı 1502
ii. Alman Federal Mahkemesi’nin (BGH) 01.03.2010 tarih
ve II ZB 1/10 Sayılı Kararının Konuya İlişkin Önemli
Kısmı 1505
9. İsviçre Hukukunda İşadamı Kararı (Business Judgment Rule)
İlkesine İlişkin Öğretideki Görüşler Yüksek Mahkeme Kararları. 1506
a. Öğretideki Görüşler. 1506
b. Federal Mahkeme İçtihatlarında İşadamı Kararı İlkesine
İlişkin Benimsenen İlkeler. 1508
i. Federal Mahkemenin 2002 Tarihli İlk Kararı. 1508
ii. Federal Mahkemenin 8 Şubat 2010 tarihli Kararı 1508
iii. Federal Mahkemenin 21 Mart 2011 tarihli Kararı 1509
iv. Federal Mahkemenin 18.6.2012 tarihli Kararı . 1509
v. Federal Mahkemenin 20 Kasım 2012 Tarih (BGE 139
III 24) Sayılı Kararından Önceki Safhaya İlişkin Davalar
ve Bunlara İlişkin Mahkeme Kararları 1511
vi. Federal Mahkemenin 20 Kasım 2012 Tarih (BGE 139
III 24) Sayılı Kararı 1515
vi. Federal Mahkeme Kararının Değerlendirilmesi . 1522
vii. Federal Mahkemenin 13 Aralık 2016 tarih ve
4A_259/2016 4A_267/2016 sayılı kararı . 1524
10. Alman, İsviçre ve Türk Hukukundaki “İşadamı Kararı İlkesine
İlişkin Farklılıklar. 1527
11. Türk Hukukunda Hangi Ülke Uygulanmasının Esas Alınması
Gerektiği Sorunu 1530
D. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE KARŞI AÇILAN
SORUMLULUK DAVALARINDA İSPAT YÜKÜ 1533
E. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SADAKAT YÜKÜMÜ . 1537
1. Genel Olarak. 1537
2. Tek Kişilik Anonim Şirketlerde 1538
3. Sadakat Yükümünün Kapsamı . 1538
F. SORUMLULUK SİGORTASI . 1540
1. Genel Olarak. 1540
2. Sorumluluk Sigortasının Amacı . 1542
3. Niteliği 1542
4. Sigortayı Kimin Yaptıracağı Sorunu 1542
5. Sigorta Miktarı 1543
6. Muafiyet Durumu ve Miktarı 1543
G. YASAK İŞLEMLER VE ŞİRKETE BORÇLANMA YASAĞI. 1545
İçindekiler
LXIII
1. Şirket İle İşlem Yapma Yasağı. 1545
a. Kapsam 1545
b. Yaptırım 1546
2. Şirkete Borçlanma Yasağı 1550
3. Şirket İle Rekabet Yapma Yasağı. 1550
a. Konusu 1550
b. Yaptırımı . 1552
c. Zamanaşımı . 1553
d. Sorumluluğa Etkisi 1553
4. Görüşmelere Katılma Yasağı 1553
a. Menfaat Çatışması Olan Haller . 1553
b. Yaptırım 1554
H. SERMAYENİN KAYBI VE BORCA BATIK DURUMUNU
MAHKEMEYE BİLDİRME YÜKÜMÜ 1554
1. Kavramların Açıklanması. 1555
a. Sermaye Kavramı 1555
b. Son Yıllık Bilânço. 1557
c. Borca Batıklık . 1558
d. Borca Batık Durumda Bulunma 1559
2. Sermaye Kaybı ve Yönetim Kurulunun Alacağı Tedbirler 1560
a. Sermaye Kavramı ve Kapsamı 1560
b. Sermaye Kapsamına Dahil Olmayan Unsurlar 1561
c. Sermaye Kaybının Miktarı ve Alınması Gerekli Tedbirler . 1562
i. Aktifler İçin Hem Muhtemel Satış Hem de Yıllık
Değerine Göre Bilânçolar Hazırlanması. 1562
ii. İyileştirme Tedbirleri 1563
3. Şirketin Borca Batık Bulunması Halinde Yönetim Kurulunca
Yapılması Gereken İşlemler . 1564
a. Ara Bilânço Çıkarılması. 1564
b. Mahkemeye Bildirim. 1565
c. Bildirim Yükümünü Ortadan Kaldıran Hal. 1565
4. Şirketin İflâsının Ertelenmesi veya İflâsına Karar Verilmesi . 1566
a. İflâsın Ertelenmesi. 1566
b. İflâsa Karar Verilmesi . 1569
III. ANONİM ŞİRKETLERDE MÜDÜRLER 1570
A. NİTELİKLERİ 1570
B. MÜDÜRLER İLE ŞİRKET ARASINDAKİ HUKUKÎ İLİŞKİ 1571
C. GÖREV SÜRESİ 1571
D. ATANMASI VE AZLİ . 1572
İçindekiler
LXIV
E. SORUMLULUK . 1572
F. MÜDÜR İLE MURAHHAS MÜDÜR ARASINDAKİ
FARKLILIKLAR 1573
§ 39. ANONİM ŞİRKETLERDE DENETİM
I. GENEL OLARAK ANONİM ŞİRKETLERDE DENETLEME . 1575
A. ANONİM ŞİRKETLERDE İÇ DENETİM. 1575
B. ANONİM ŞİRKETLERDE DIŞ DENETİM 1577
1. Sermaye Piyasası Kurumlarının Bağımsız Denetimi 1578
2. Denetleme Kuruluşlarının Bağımsızlığı . 1579
3. Bağımsız Denetim Faaliyetinin Sınırları 1580
4. Bağımsız Denetim Sözleşmesi ve Asgarî Unsurları . 1581
5. Şeffaflık Raporunun Hazırlanması ve Duyurulması. 1586
6. Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Türk Ticaret Kanununa
Göre Yükümlülükleri 1587
7. Raporların Saklanma ve İbraz Yükümü 1588
8. Bağımsız Denetçi ve Denetim Kuruluşlarına Uygulanacak
Yaptırımlar . 1588
C. BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN
TESPİTİNE İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARI. 1589
D. BELİRLİ KRİTERLERE GÖRE BAĞIMSIZ DENETİME TABİ