Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Sorumluluğu

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Erdem DOĞAN
ISBN: 9789750277573
571,50 TL 635,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Erdem DOĞAN
Baskı Tarihi 2022/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 336

İnsanlık medeniyetinin daha önce geliştirmiş olduğu teknolojik buluşlardan hiç birine benzemeyen çok yönlü ve kendine özgü bir varlıkla karşı karşıya bulunmaktayız. Biyolojik insan algoritmalarını taklit eden bir modellemeye dayanan yapay zekâ sistemleri günümüzde, insan zekâsını taklit eden bilgisayarlar ile makinenin hızı ve sentetik zekâsına sahip insanların oluşturduğu insan-makine karışımı bir varlığın tasarlandığı noktaya evrilmiş durumdadır. Yapay zekânın biyolojik zekâya entegre edilmesiyle yeni bir tür kişiliğin oluşturulmasını hedefleyen yaklaşım günümüzde, insan beynine implante edilebilen yapay zekâ ve bilgisayar ara yüzleri içeren beyin çiplerinin üretilmesiyle gerçek hayata aktarılmış görünmektedir.

İnsanoğlu böylesine güçlü ve yetenekli bir varlıkla, geleneksel yöntemlerle çözümü uzun yıllar alabilecek küresel sorunları kısa sürede ortadan kaldırmayı, ekonomik ve sosyal hayatta da verimlilik, iş memnuniyeti ve toplumsal refah bakımından en üst noktalara ulaşmayı amaçlamaktadır. Daha da önemlisi bilim insanları, süper yapay zekanın uyarlanabilir ve dinamik yapısı sayesinde sibernetik toplum hedefi çerçevesinde, dünya medeniyetinin statik kalıplarını kırarak çok daha derin ve sofistike katmanlara ulaşmayı hedeflemektedir. Bununla birlikte anılan sistemler, insan hakları ve etik kurallar ile kişisel verilerin korunmasına ilişkin ilkelerinin ihlali konusunda ciddi endişeler barındırmaktadır. Daha da önemlisi böylesine güçlü ve sınır tanımayan bir gücün davranışları sonucu oluşan zararlara ilişkin hukukî sorumluluğun nasıl belirleneceği bilişim hukukunun en önemli tartışma konularından birini oluşturmaktadır.

Bu itibarla, kitabın, daha önce benzer bir uygulaması veya örneği bulunmayan yeni nesil yapay zekâ teknolojisinin hukukî alt yapısının hazırlanması ve buna ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde kanun koyucu, bilim insanları ve uygulayıcılara katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Konu Başlıkları
Genel Olarak Yapay Zekâ Kavramı
Yapay Zekânın Olumlu, Olumsuz Yönleri ve Etik Tartışmalar
Yapay Zekânın Hukukî Statüsü
Yapay Zekânın Yol Açtığı Zararlar Bakımından Hukukî Sorumluluk
İçindekiler
Önsöz  5
Kısaltmalar  13
Giriş  15
Birinci Bölüm
GENEL OLARAK YAPAY ZEKÂ KAVRAMI
I. YAPAY ZEKÂ KAVRAMININ TANIMI, TÜRLERİ VE UNSURLARI  19
A. Tanım  19
B. Yapay Zekâ Türleri ve Unsurları  28
1. Genel Olarak  28
2. Yapay Zekâ Türleri  30
a. Birinci Ayrım  31
aa. Dar/Zayıf Yapay Zekâ  31
bb. Genel/Güçlü Yapay Zekâ  33
cc. Süper Yapay Zekâ  35
b. İkinci Ayrım  37
aa. Reaktif/Tepki Veren Yapay Zekâ  38
bb. Sınırlı Hafızalı Yapay Zekâ  38
cc. Zihin Teorisi Düzeyinde Yapay Zekâ  39
dd. Bilinçli Yapay Zekâ  39
3. Yapay Zekânın Unsurları  40
a. Genel Olarak Makine Öğrenmesi (Machine Learning)  42
b. Makine Öğrenmesinin Alt Bileşenleri  45
aa. Denetimli (Supervised), Denetimsiz (Unsupervised) Öğrenme ve Yarı Denetimli (Semi supervised) Öğrenme  45
bb. Pekiştirmeli Öğrenme (Reinforcement Learning)  48
cc. Derin Öğrenme (Deep Learning)  50
II. YAPAY ZEKÂNIN TARİHSEL GELİŞİMİ  53
III. TARİHSEL OLGU VE BİLİMSEL ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARI VE GEÇİRDİĞİ EVRELER  63
A. Geçmişten Günümüze Yapay Zekâ Uygulamaları  63
B. Geleceğin Yapay Zekâsı Bağlamında Şekillenen Yeni Dünya Düzeni  68
1. Sosyal Hayat ve Yaşam Biçimlerinde Dönüşüm  68
2. İş ve Ekonomi Dünyasında Dönüşüm  72
3. Hukuk ve Adalet Sisteminde Dönüşüm  80
a. Genel Olarak  80
b. Yapay Zekânın Hukukî Düzenlemeler Üzerindeki Etkisi  83
c. Yapay Zekânın Yargılama Faaliyetleri Üzerindeki Etkisi  85
4. Kamu Güvenliği Alanında Dönüşüm  91
5. Sanat Dünyasında Dönüşüm  91
İkinci Bölüm
YAPAY ZEKÂNIN OLUMLU, OLUMSUZ YÖNLERİ VE
ETİK TARTIŞMALAR
I. GENEL OLARAK  97
II. YAPAY ZEKÂNIN OLUMLU YÖNLERİ  98
III. YAPAY ZEKÂNIN OLUMSUZ YÖNLERİ  102
IV. DEĞERLENDİRME  105
V. YAPAY ZEKÂDA ETİK TARTIŞMALAR  106
A. Genel Olarak  106
B. İnsan Hakları ve Etik Kurallara İlişkin Uluslararası ve Ulusal Düzenlemeler  111
1. Uluslararası Düzenlemeler  111
a. Birleşmiş Milletler Düzenlemeleri  111
b. Avrupa Birliği Düzenlemeleri  112
c. OECD Düzenlemeleri  118
d. Diğer Kuruluşlarca Yapılan Düzenlemeler  120
2. Ulusal Düzenlemeler  121
C. İnsan Hakları ve Etik Kurallara Aykırılık Oluşturan Yapay Zekâ Uygulamaları  122
1. Genel Olarak  122
2. Yapay Zekâ Sistemlerinin İnsan Hakları ve Etik Kurallara Aykırılık Oluşturma Nedenleri  125
a. Algoritmik Önyargı, Hata ve Eksikliklerden Kaynaklanan İhlaller  125
aa. Genel Olarak  125
bb. Algoritmadan Kaynaklanan İhlallerin Görünüm Şekilleri  128
cc. Algoritmik Önyargı, Hata ve Eksikliklerden Kaynaklanan İhlallerin Önlenmesine İlişkin Çözüm Önerileri  135
b. Yapay Zekânın Kullanım Amacından Kaynaklanan İhlaller  137
Üçüncü Bölüm
YAPAY ZEKÂNIN HUKUKÎ STATÜSÜ
I. GENEL OLARAK KİŞİ VE KİŞİLİK KAVRAMLARI  143
A. Kişi Kavramı  143
1. Genel Olarak  143
2. Kişi Türleri  145
a. Konusu Bakımından Kişi Türleri  145
aa. Sosyolojik ve Felsefî Anlamda Kişi  146
bb. Hukukî Anlamda Kişi  146
b. Ontolojik Açıdan Kişi Türleri  149
aa. Genel Olarak  149
bb. Gerçek Kişiler  149
cc. Tüzel Kişiler  150
aaa. Genel Olarak  150
bbb. Tüzel Kişilerin Niteliği  153
ccc. Tüzel Kişilerin Ehliyetleri  155
B. Kişilik Kavramı  157
1. Genel Olarak  157
2. Tanım  159
a. Hukukî Anlamda Kişilik  159
b. Sosyolojik ve Felsefî Anlamda Kişilik  162
C. Kişi ve Kişilik Kavramlarının Tarihî ve Etimolojik Kökenleri  163
II. YAPAY ZEKÂYA HUKUKÎ KİŞİLİK KAZANDIRILMASI BAĞLAMINDA MAKİNE VE İNSAN ETKİLEŞİMİ  166
III. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKÎ STATÜSÜ  168
A. Yapay Zekânın Hukukî Statü Sorunu  168
B. Yapay Zekânın Hukukî Statüsüne Yönelik Doktrinde İleri Sürülen Görüşler  173
1. Genel Olarak  173
2. Hukukî Kişiliği Reddeden Yaklaşım  176
a. Kişiliğin Reddine İlişkin İleri Sürülen Gerekçeler  176
aa. Yapay Zekânın Kişilik İçin Gerekli Niteliklere Sahip Olmaması  178
bb. Yapay Zekâya Kişilik Tanınmasının İnsan Çıkarlarına Aykırı Olması  183
cc. Yapay Zekânın Haklara ve Borçlara Ehil Olabilme Yeteneğinin Bulunmaması  185
dd. Yapay Zekâya İlişkin Sorunların Çözümü İçin Kişiliğin Zorunlu Bir Koşul Olmaması  188
b. Sonuç  189
3. Hukukî Kişiliği Kabul Eden Yaklaşım  190
a. Genel Olarak  190
b. Yapay Zekâ İçin Öngörülen Kişilik Modelleri  196
aa. Elektronik Kişilik  196
bb. Tüzel Kişi Benzeri Kişilik  200
cc. Yarı Kişilik  203
dd. Sınırlı Amaçlı Kişilik  205
ee. İnsan Olmayan Kişi  207
IV. DEĞERLENDİRME  209
Dördüncü Bölüm
YAPAY ZEKÂNIN YOL AÇTIĞI ZARARLAR BAKIMINDAN
HUKUKÎ SORUMLULUK
I. GENEL OLARAK SORUMLULUK HUKUKU KAVRAMI VE TÜRLERİ  213
II. YAPAY ZEKÂDAN KAYNAKLANAN HUKUKÎ SORUMLULUK  218
A. Genel Olarak  218
B. Yapay Zekânın Eşya veya Ürün Olmasına Bağlı Olarak Gerçekleşen Hukukî Sorumluluk  226
1. Tüketicinin Korunması Hukukundan Kaynaklanan Sorumluluk  226
2. Ürün Sorumluluğundan Kaynaklanan Sorumluluk  233
a. Genel Olarak  233
b. Yapay Zekâlı Varlıklar Bakımından Ürün Sorumluluğu  235
c. Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğu  237
aa. Tarihî Gelişimi  237
bb. Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu  238
aaa. Genel Olarak  238
bbb. Temel Kavramlar  239
ccc. Hukukî Sorumluluk  245
3. Sözleşmeden Kaynaklanan Hukukî Sorumluluk  249
4. Haksız Fiilden Kaynaklanan Sorumluluk  255
a. Kusura Dayanan Sorumluluk  255
b. Kusura Dayanmayan Sorumluluk  260
aa. Tehlike Sorumluluğu  261
bb. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu  262
cc. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu  266
dd. Yapı Malikinin Sorumluluğu  269
ee. Ev Başkanının Sorumluluğu  270
ff. Motorlu Araç İşletenin Sorumluluğu  272
C. Yeni Nesil Yapay Zekânın Kendine Özgü Nitelikleri Gereği Oluşan Hukukî Sorumluluk  277
1. Genel Olarak  277
2. Yeni Nesil Yapay Zekânın Verdiği Zararlardan Hukukî Sorumluluk  281
D. Değerlendirme  289
Sonuç  295
Kaynakça  301
Kavram Dizini  327
Yazar Hakkında  335

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar