6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminat

Kişinin beden bütünlüğü üzerindeki hakkını ihlal eden, yanlış teşhis ve tedavinin uygulandığı tıbbi müdahaleler, trafik kazaları, iş kazaları ve meslek hastalıkları, cinsel saldırı, taciz ve psikolojik tacizlerde yaşanan hızlı artış, bir kişisel değer olarak beden bütünlüğü üzerindeki hakkın ve aynı zamanda sağlık hakkının hukuk tarafından korunmasının ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Hukukumuz bakımından sorumluluk ve tazminat hukuku alanında bu korumayı manevi tazminat yönünden Türk Borçlar Kanunu'nun 56. maddesi sağlamaktadır. Eserde, kişinin yaşam hakkını, beden bütünlüğü üzerindeki hakkını ve sağlık hakkını ihlal eden fiillerin manevi tazminat ödeme şeklindeki yaptırımının düzenlendiği Türk Borçlar Kanunu'nun 56. maddesi, başlıca beden bütünlüğü ihlalleri yönünden etraflıca incelenmiş, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun getirdiği en önemli yeniliklerden birisi olan ağır bedensel zararlar söz konusu olduğunda sadece ilk zarar görene değil, onun yakınlarına da tıpkı ölüm halinde olduğu gibi manevi tazminat talep etme imkanı tanıyan 56. maddenin II. fıkrası yabancı hukuklarla karşılaştırmalı olarak ele alınmış ve konuya ilişkin Yargıtay'ın güncel kararlarına yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
I. Konunun Takdimi
II. Terminoloji
III. Çalışma Planı

Birinci Bölüm
MANEVİ TAZMİNATA İLİŞKİN KAVRAMLAR- MANEVİ TAZMİNATIN TARİHSEL GELİŞİMİ- AMACI VE İŞLEVİ
§1. MANEVİ TAZMİNATA İLİŞKİN KAVRAMLAR
I. Zarar Kavramı
II. Zarar Kavramının Genişletilmesi Eğilimi
III. Manevi Zarar Kavramı
A. Sübjektif Teori
B. Objektif Teori
C. Görüşümüz
IV. Maddi Zarar-Manevi Zarar Ayırımı
V. Manevi Tazminat Kavramı
§2. MANEVİ TAZMİNATIN TARİHSEL GELİŞİMİ-AMACI VE İŞLEVİ
I. Manevi Tazminatın Tarihsel Gelişimi
II. Manevi Tazminatın Amacı ve İşlevi
A. Ceza Görüşü
B. Tatmin Görüşü
C. Önleme ve Caydırma Görüşü
D. Denkleştirme Görüşü
E. Telafi Görüşü
F. Maddi Tazminatı Tamamlayıcı-Düzeltici Sosyal Denkleştirme Görüşü
G. Görüşümüz

İkinci Bölüm
KİŞİLİK HAKKI-KİŞİLİĞİN KORUNMASI TÜRK BORÇLAR KANUNU'NUN 56. MADDESİ KAPSAMINDA KORUNAN KİŞİSEL DEĞERLER VE MANEVİ TAZMİNATIN TÜRK BORÇLAR KANUNU'NDAKİ YASAL DAYANAKLARI
§3. KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI KİŞİLİK HAKKININ NİTELİKLERİ VE KONUSU
I. Kişilik Hakkı Kavramı
II. Kişilik Hakkının Nitelikleri
III. Kişilik Hakkının Konusu
§4. KİŞİLİĞİN KORUNMASI-KORUMANIN KAPSAMINA GİREN BAŞLICA KİŞİSEL DEĞERLER VE ÖZELLİKLE TÜRK BORÇLAR KANUNU'NUN 56. MADDESİ KAPSAMINDA KORUNAN KİŞİSEL DEĞERLER
I. Kişiliğin Korunması
II. Kişilik Hakkı Kapsamında Korunan Başlıca Kişisel Değerler
III. Türk Borçlar Kanunu'nun 56. Maddesi Kapsamında Korunan Kişisel Değerler
A. Yaşama Hakkı
B. Sağlık Hakkı
C. Beden Bütünlüğü Hakkı
§5. TÜRK HUKUKUNDA MANEVİ TAZMİNATIN DÜZENLENİŞ BİÇİMİ-MANEVİ TAZMİNATIN TÜRK BORÇLAR KANUNU'NDAKİ YASAL DAYANAKLARI
I. Türk Hukukunda Manevi Tazminatın Düzenleniş Biçimi
II. Manevi Tazminatın Türk Borçlar Kanunu'ndaki Yasal Dayanakları - TBK m. 58 - TBK m. 56
A. Özel Hüküm Genel Hüküm İlişkisi
B. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 58. Maddesi
C. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 56. Maddesi

Üçüncü Bölüm
BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDEN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNİN KOŞULLARI
§6. TÜRK BORÇLAR KANUNU'NUN 56. MADDESİNE GÖRE BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDEN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNİN KOŞULLARI
I. Bedensel Bütünlüğün İhlali
A. Kavram
B. Bedensel Bütünlüğün İhlali
C. Ruhsal Bütünlüğün İhlali
II. Manevi Zarar
III. Kusur Sorumluluğu Kusursuz Sorumluluk Hali ya da Sözleşmeye Aykırılık
A. Kusur Sorumluluğu
B. Kusursuz Sorumluluk
C. Sözleşmeye Aykırılık
IV. Hukuka Aykırılık
A. Zarar Görenin (Mağdurun) Rızası
B. Üstün Özel Yarar
C. Üstün Kamusal Yarar
D. Kanunun Verdiği Yetki
E. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
V. Nedensellik Bağı
VI. Olayın Özelliklerinin Manevi Tazminatı Gerektirmesi

Dördüncü Bölüm
ÖZELLİĞİ GEREĞİ BAZI BEDEN BÜTÜNLÜĞÜ İHLALLERİNİN İNCELENMESİ
§7. BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN TIBBİ MÜDAHALELER SONUCUNDA İHLALİ
I. Genel Olarak
II. Tıbbi Müdahaleler
III. Organ ve Doku Nakilleri
IV. Cinsel Yaşam ve Üreme Fonksiyonuna Yönelik Müdahaleler
A. Sterilizasyon (Kısırlaştırma)
B. Kastrasyon (Hadım Etme)
C. Gebeliğin Sona Erdirilmesi
D. Yapay Döllenme
E. Cinsiyet Değişikliği
V. Estetik Müdahaleler
§8. GENİŞ ANLAMDA BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN FİZYOLOJİK VE PSİKOLOJİK MÜDAHALELER SONUCUNDA İHLALİ
I. Genel Olarak
II. Nevrozlar (Nevrotik Rahatsızlıklar)
III. Yaşam Beklentisinin Azalması
IV. Ölüm Korkusu ve Diğer Korkular
V. Şok Zararları
VI. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)
§9. CİNSEL SALDIRI
§10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI
§11. İSTENMEDEN DÜNYAYA GELEN ÖZÜRLÜ ÇOCUK

Beşinci Bölüm
BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLAL EDİLMESİNDEN ÖTÜRÜ MANEVİ TAZMİNAT TALEP ETME HAKKINA SAHİP KİŞİLER
§12. TÜRK BORÇLAR KANUNU'NUN 56. MADDESİ'NE GÖRE BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLAL EDİLMESİNDEN ÖTÜRÜ MANEVİ TAZMİNAT TALEP ETME HAKKINA SAHİP KİŞİLER
I. Zarar Gören
II. Zarar Görenin Yakınları
A. Genel Olarak Yakınları Kavramı
B. Yakınları Kavramının Destek Kavramından Farkı
C. Karşılaştırmalı Hukukta Yakınları Kavramı
D. Türk Hukukunda Yakınları Kavramı
§13. AĞIR BEDENSEL ZARARLARDA YAKINLARIN MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ
I. Genel Olarak
II. Şok Zararları-Duygu Zararları Ayırımı
A. Şok Zararları
B. Duygu Zararları
C. Avrupa Hukuku Perspektifinde Şok ve Duygu Zararları
III. İsviçre Hukukunda Ağır Bedensel Zararlarda Zarar Görenin Yakınlarının Manevi Tazminat Talebi
A. İsviçre Federal Mahkemesinin Uygulaması
B. İsviçre Hukuk Öğretisinde İleri Sürülen Görüşler
C. İsviçre Hukukunda Ağır Bedensel Zararlarda Manevi Tazminat Talep Edebilecek Kişiler Çevresi
D. İsviçre Sorumluluk Hukukunun Revizyonu ve Birleştirilmesine İlişkin Kanun Tasarısı
IV. Türk Hukukunda Ağır Bedensel Zararlarda Zarar Görenin Yakınlarının Manevi Tazminat Talebi
A. 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 47. Maddesine Göre Yakınların Manevi Tazminat Talebine İlişkin Olarak Türk Hukuk Öğretisinde İleri Sürülen Görüşler
B. Yargıtay'ın 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nun Yürürlükte Olduğu Dönemde Yakınların Manevi Tazminat Talebine İlişkin Uygulaması
C. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun Ağır Bedensel Zararlarda Yakınların Manevi Tazminat Talebine İlişkin Düzenlemesi
D. Yargıtay'ın 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra Yakınların Manevi Tazminat Talebine İlişkin Uygulaması
E. Türk Hukukunda Ağır Bedensel Zararlarda Manevi Tazminat Talep Edebilecek Kişiler Çevresi

Altıncı Bölüm
BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDE MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ
§14. MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE HAKİME TANINMIŞ OLAN TAKDİR YETKİSİ
I. Genel Olarak
II. Hakime Tanınmış Olan Takdir Yetkisinin Sınırları
A. Kanunun Hakime Takdir Yetkisi Tanımış Olması
B. Hakimin Kanunun Çizdiği Sınırlar İçinde Kalması
C. Takdir Yetkisinin Kullanılmasında Yöntem (Hakkaniyet Yöntemi)
D. Hakimin Takdir Yetkisini Kullanırken Sübjektif Davranmaması
E. Hakimin Takdir Yetkisinin Gerekçelerini Göstermek Zorunda Olması
F. Takdir Yetkisinin Kullanılmasında Üst Yargı Denetiminin İşlemesi
§15. BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLAL EDİLMESİ DURUMUNDA MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNE ESAS OLAN OLGULAR
I. Genel Olarak
II. İsviçre - Türk Öğreti ve Uygulaması Tarafından Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Manevi Tazminatın Belirlenmesinde Esas Alınan Başlıca Olgular
A. Manevi Zararın Ağırlığı
B. Zarar Verenin Kusuru
C. Zarar Görenin Kusuru
D. Zarar Görenin Yaşı
E. Zarar Görenin Ekonomik Durumu
F. Zarar Görenin Sosyal Konumu
G. Zarar Görenin Meslek Hayatının Olumsuz Şekilde Etkilenmesi
H. Zarar Görenin Üçüncü Kişilerin Bakım ve Yardımına Muhtaç Hale Gelmesi
III. Sorumlunun Ekonomik Durumu
A. Sorumlu Kişinin Yoksulluğa Düşecek Olması
B. Beklenmeyen Olay
C. Zarar Görenin Bedensel Yatkınlığı
D. Zarar Görenin (Mağdurun) Rızası
E. Zararın Hatır İşleri veya Zarar Görene Yardım Sırasında Meydana Gelmesi
F. Diğer Olgular
G. Değerlendirme
§16. BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDE HÜKMEDİLEN MANEVİ TAZMİNATIN ŞEKLİ HÜKMEDİLEN MANEVİ TAZMİNAT TUTARLARI VE MANEVİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİ
I. Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Hükmedilen Manevi Tazminatın Şekli
II. Bedensel Bütünlüğün İhlalinde Hükmedilen Manevi Tazminat Tutarları
III. Manevi Tazminatın Belirlenmesi Yöntemleri
A. Alman Hukukunda Uygulanmakta Olan Yöntem
B. İsviçre Hukukunda Uygulanmakta Olan Yöntem
C. Türk Hukukunda Belli Bir Yöntemin Uygulanmamasına Yönelik Eleştiriler ve Çözüm Önerileri

Yedinci Bölüm
MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİNE BAĞLI BAZI SONUÇLAR VE ZAMANAŞIMI
§17. MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİNE BAĞLI BAZI SONUÇLAR
I. Manevi Tazminat Talebinin Mirasçılara Geçmesi ve Devri
A. Türk Pozitif Hukukunda Yaşanan Gelişmeler
B. Manevi Tazminat Talebinin Mirasçılara Geçmesi
C. Manevi Tazminat Talebinin Devri
II. Manevi Tazminat Talebinin Haczi
§18. MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNİN TABİ OLDUĞU ZAMANAŞIMI SÜRESİ
I. Genel Olarak
II. İki Yıllık Kısa Zamanaşımı Süresi
III. On Yıllık Uzun Zamanaşımı Süresi
IV. Ceza Zamanaşımı Süresi
Sonuç

Kaynakça