İşverenin Fesih Hakkının Toplu İş Sözleşmesiyle Sınırlandırılması

İş Hukuku'nun temel amaçlarından bir tanesi, işçinin feshe karşı korunmasıdır. İşçiyi feshe karşı korumayı hedefleyen İş Kanunu hükümleri, işçi için iş güvencesinin temelini oluşturur. Öte yandan işçinin feshe karşı korunması amacıyla kanunda yer alan düzenlemelerin halen yeterli düzeyde olmaması, işverenin fesih hakkının sözleşmelerle sınırlandırılmasını gerekli kılmıştır. Zira bu durum, İş Hukuku'nun temel ilkeleri ve liberal anlayışın esas aldığı sözleşme özgürlüğü ilkesinin de bir sonucudur. Uygulamada işverenin fesih hakkının sınırlandırılması daha çok toplu iş sözleşmeleriyle yapılmaktadır. Söz konusu durumun en önemli sebebi, kolektif nitelikte bir hak olan toplu iş sözleşmesinin, işverene karşı ekonomik açıdan zayıf ve pazarlık gücünden yoksun olan işçiyi, bireysel iş sözleşmesine nazaran feshe karşı daha iyi korumasıdır. Belirtmek gerekir ki, işverenin fesih hakkını tamamen ortadan kaldıran veya aşırı derecede sınırlandıran toplu iş sözleşmesi hükümlerinin geçerli olması mümkün olmamalıdır. Bu çalışma ile öğreti görüşleri ve Yargıtay uygulamaları ışığında, işverenin fesih hakkının toplu iş sözleşmesiyle sınırlandırılması konusu ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Eserin öğretiye katkı sağlaması ve uygulamada karşılaşılabilecek sorunlara çözüm getirmesi amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

§ 1. GİRİŞ
I. Konunun Önemi
II. Konunun Sınırlandırılması ve İnceleme Yöntemi

BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR
§ 2. TÜRK İŞ HUKUKUNDA FESİH SİSTEMİ
I. Genel Olarak
II. Feshin Tanımı ve Hukuki Niteliği
III. Feshin İşletme Hakkı ve Çalışma Hakkı Yönünden İncelenmesi
IV. Fesih Bildiriminin Hüküm Doğurma Anı
V. Fesih Bildiriminin Şekli
VI. Fesih Hakkının Çeşitleri
§ 3. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ÖZERKLİĞİ
I. Toplu İş Sözleşmesi
II. Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği
§ 4. SINIRLANDIRILMA KAVRAMI
I. Genel Olarak
II. Fesih Hakkının Doğrudan ve Dolaylı Olarak Sınırlandırılması
III. Feshin Şekline ve Usulüne İlişkin Sınırlandırılmalar
§ 5. İŞVERENİN FESİH HAKKININ SINIRLANDIRILMASININ SINIRI
I. Genel Olarak
II. Feshi İmkansız Hale Getiren Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri
III. Ölçülülük İlkesi
IV. Hakkın Kötüye Kullanılması Niteliğinde Olan Sınırlamalar
V. Kanunlarda Yer Alan Mutlak Emredici Hükümler
VI. Ayrımcılık Yasaklarına İlişkin Sınırlamalar
VII. Sınırın Aşılması Durumunda Toplu İş Sözleşmesi Hükmünün Sonucu

İKİNCİ BÖLÜM
İŞVERENİN FESİH HAKKININ TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİYLE SINIRLANDIRILMA BİÇİMLERİ
§ 6. GENEL OLARAK
§ 7. İŞVERENİN SÜRELİ FESİH HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
I. Genel Olarak
II. İş Güvencesi Hükümlerinin Hukukumuza Girişi ve Bu Hükümlerin Toplu İş Sözleşmesiyle Düzenlenmesi
III. Süreli Fesih Hakkının Meşru ve Makul Sebepler Nedeniyle Sınırlandırılması
IV. İş Güvencesi Hükümlerinin Uygulanması Yoluyla Süreli Fesih Hakkının Sınırlandırılması
V. Bildirim Sürelerinin Artırılması
VI. İhbar Tazminatı Miktarının Artırılması
VII. Peşin Ödeme Yoluyla Yapılan Fesihlerde İşçinin Hakları
§ 8. İŞVERENİN HAKLI NEDENLE FESİH HAKKININ SINIRLANDIRILMASI
I. Kanunda Haklı Neden Olarak Düzenlenen Fesih Sebepleri
II. Kanunda Öngörülen Haklı Nedenle Fesih Sebeplerinin Sınırlandırılması
III. İşçinin Savunmasının Alınması Yönünde Zorunluluk Getirilmesi
IV. Toplu İş Sözleşmesiyle Yeni Haklı Nedenlerin Eklenmesi
V. Haklı Nedenle Feshin Kullanımında Yazılı Geçerlilik Koşulu Kararlaştırılması
VI. Haklı Nedenle Feshe İlişkin Sebep Belirtilmesi Zorunluluğu Kararlaştırılması
§ 9. İŞVERENİN FESİH HAKKININ DİSİPLİN KURULUNA BAŞVURMA ZORUNLULUĞU NEDENİYLE SINIRLANDIRILMASI
I. Disiplin Hukuku
II. Süreli Fesih Hakkının Disiplin Kurulu Kararına Bağlanması
III. Haklı Nedenle Fesih Hakkının Disiplin Kurulu Kararına Bağlanması
§ 10. KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN KAYITLAR
I. Genel Olarak
II. Süreli Fesih Halinde Kıdem Tazminatı
III. Haklı Fesih Halinde Kıdem Tazminatı
IV. Kıdem Tazminatında Bir Yıl Çalışmış Olma Koşulu
V. Kıdem Tazminatına İlişkin Kayıtlarla İşverenin Fesih Hakkının Sınırlandırılması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞ SÖZLEŞMESİYLE İLİŞKİSİ VE İŞVERENİN FESİH HAKKINA İLİŞKİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE YER ALAN SINIRLAMALARA UYULMAMASININ SONUÇLARI
§ 11. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNE İLİŞKİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN NİTELİĞİ
I. Genel Olarak
II. Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin İş Sözleşmesi Üzerindeki Normatif Etkisinin Anlamı
III. Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin İş Sözleşmelerini Etkileme Koşulları ve Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alan Normatif Hükümleri Düzenleme Serbestisi
IV. Aynı Anda Birden Fazla Toplu İş Sözleşmesi Yapılamaması
§ 12. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEKİ NORMATİF HÜKÜMLERİN ETKİSİNİN BAŞLANGICI VE SONU
I. Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanmasının Başlangıcı
II. Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanmasının Sona Ermesi
§ 13. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE DÜZENLENEN FESHE İLİŞKİN SINIRLAMALARA UYULMAMASININ SONUÇLARI
I. Sözleşmede Yaptırımın Öngörülmemiş Olması
II. Sözleşmede Cezai Şartın Öngörülmesi
III. Sözleşmede İşe İadenin Öngörülmesi
§ 14. SONUÇ

KAYNAKÇA