Şirketler Topluluğunda Hâkimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması

Ortaklıklar hukukundaki iştirak ilişkileri neticesinde ortaya çıkan menfaat ihtilaflarının çözüme kavuşturulabilmesi, hakimiyet ve bunun sonucunda oluşan bağımlılık ilişkisinin öncelikle tanınması, ardından da bu ilişkinin sınırlarının çizilebilmesiyle mümkündür. Yoğunlaşmaların ve bu kapsamda toplulukların sınıraşan düzeyde ticaretin yapıtaşı haline geldiği modern ekonomik sistemlerde, hukuk düzeninin de ortaya çıkan sorunlar ile eşleşecek ve bunlara çözüm sunabilecek yapılar öngörmesi gerekir. Şirketler topluluğu sorumluluk hukukunun önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Genellikle koruyucu bir sistem olarak öngörülen topluluk hukuku, hem hedeflenen ekonomik yararın elde edilmesi, hem de bağlı şirket menfaatlerinin topluluk menfaatine feda edilmesinin önlenmesini amaçlamaktadır. Şirketler topluluğu hukukunu pozitif bir düzenlemeye kavuşturma arzusunda olan bir sistemin, hakim şirket ve bağlı şirket menfaatleri arasındaki dengenin nasıl sağlanacağı, hakim şirket ya da topluluk menfaatinin ne oranda bağlı şirket seviyesinde kabul edilmesine izin verileceği gibi hususları gözönünde bulundurması gerekir. Topluluğa ilişkin pozitif düzenlemelerin olmadığı bir sistemde, topluluk dışı pay sahiplerinin genel ilkelerden hareketle korunmasının mümkün olacağı düşünülebilirse de, bu korunma pozitif hükümlerin yaratacağı güvenceden yoksun olacaktır.(ARKA KAPAKTAN)

İçindekiler

Giriş
Birinci Bölüm
Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılmasından Doğan Sorumluluğun Temelleri
I. Şirketler Topluluğu Sorumluluk Hukukuna İlişkin Ayrık bir Düzenleme Yapılmasının Ardındaki Nedenler
A. Şirketler Topluluğu Hukuku'nun Öncesine Bakış
B. Şirketler Topluluğu Hukukuna İlişkin Pozitif Bir Düzenleme Yapılmasını Gerekli Kılan Nedenler
C. Şirketler Topluluğu Hukuku'na İlişkin Sistemler
II. Şirketler Topluluğu Hukukunda Temel Kavramlar
A. Şirketler Topluluğunun Merkez Kavramı : Hakimiyet
B. Şirketler Topluluğunun Kişi Bakımından Unsurları
III. Şirketler Topluluğu Hükümlerinin Uygulama Alanı
A. Genel Olarak
B. Saf Hakimiyet İlişkilerine Uygulanacak Hükümler
C. Hükümlerin Zaman Bakımından Uygulanması

İkinci Bölüm
Hakimiyeti Hukuka Aykırı Kullanma Kavramı ve Hukuka Aykırı Kullanma Oluşturan Durumların İncelenmesi
I. Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanması Kavramı
A. Hukuka Aykırılık
B. Şirketler Topluluğunda Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması
II. Hukuka Aykırı Kullanımın Görünüm Biçimleri
A. Yönlendirme Yoluyla
B. Talimat Yoluyla
C. Yapısal Nitelikte Kararlar Alınması Yoluyla

Üçüncü Bölüm
Kayıp ve Kaybın Denkleştirilmesi
I. Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılmasının Görünüm Biçimleri Açısından Durum
II. Kayıp
A. Kaybın Kavramsal Çerçevesi ve Sınıflandırılması
B. Kayıp Kavramına Özgü Başlıca Hukuki Sorunlar
C. Kaybın Topluluk İlişkilerini Sınırlama İşlevi
D. Kayıp ve Zarar Kavramlarının Farkları
E. Benzer Kavramlarla İlişkisi
F. Kayıp Oluşturabilecek İşlemler
G. Kaybın Tespiti ve Ölçülmesi
III. Kaybın Denkleştirilmesi
A. Denkleştirme Kavramı ve Hukuki Niteliği
B. Denkleştirme Kavramının Şirketler Topluluğu Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi
C. Kaybın Denkleştirilmesini Talep Hakkı
D. Denkleştirme Yöntemleri
E. Denkleştirmenin Gerçekleştirileceği An Kanuni Denkleştirme Süresi
F. Denkleştirmenin Kimin Tarafından Gerçekleştirileceği

Dördüncü Bölüm
Yönlendirme ve Talimattan Kaynaklanan Kaybın Denkleştirilmemesinden Doğan Sorumluluk
I. Alelade Hakimiyette Kaybın Denkleştirilmemesinden Doğan Sorumluluk
A. Sorumluluğun Niteliği
B. Sorumluluğun Unsurları
C. İspat Yükü
D. TTK m. 202/1 Hükmü Uyarınca İleri Sürülebilecek Talep Hakları ve Kapsamı
E. Teminat Sorunu
F. Davacı ve Davalı Sıfatlarının Tespiti ve Sorumlular Arasındaki İlişkinin Niteliği
II. Talimat Nedeniyle Doğan Kaybın Denkleştirilmemesinden Kaynaklanan Sorumluluk
A. Genel Olarak
B. Tam Hakimiyet Hükümlerinin Uygulama Alanının Tespiti, Tam Hakimiyet Kavramı ve Görünüm Biçimleri
C. TTK m.202 hükmü ile Düzenlenmiş olan Alelade Hakimiyetten Doğan Sorumluluğa Nazaran Özellikleri

Beşinci Bölüm
Bağlı Şirkette Yapısal Kararlar Alınması Nedeniyle Meydana Gelen Zararlardan Doğan Sorumluluk
I. Genel Olarak
II. Sorumluluğun Niteliği
III. TTK m. 202/2 Hükmünden Kaynaklanan Sorumluluğun Unsurları
A. TTK m. 202/2 Hükmüne Aykırılık
B. Kusur
C. Zarar
D. İlliyet Bağı
IV. İspat Yükü
V. TTK 202/II Hükmü Uyarınca Söz Konusu Olacak Talep Hakları ve Kapsamı
A. Genel Bakış ve Hükmün Anlamı
B. Bağlı Şirket Pay Sahiplerinin Zararlarının Tazimini Talep Etmeleri
C. Bağlı Şirket Pay Sahiplerinin Paylarının Hakim Şirket Tarafından Satın Alınmasını Talep Etmeleri
VI. Talep Haklarının İleri Sürülmesi Bakımından Davacı ve Davalı Sıfatlarının Tespiti
A. Davacı Sıfatının Tespiti: Bağlı Şirket Pay sahibi
B. Davalı Sıfatının Tespiti: Hakim Teşebbüs ve Hakim Şirket
Sonuç ve Öneriler

Kaynakça