| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Ahmet ARSLAN |
| Baskı Tarihi | 2021/03 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 258 |
Hukukumuzda taşınmazlar üzerinde bir ayni hakkın kazanılması, kural olarak tescille gerçekleşmektedir. Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 1021 gereğince; “…ayni haklar, tescil edilmedikçe varlık kazanamaz”. Tescilin olumsuz hükmü olarak da adlandırılan bu ilkeye göre, mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni haklar ancak tescil ile kurulabilecek veya devredilebilecektir. Bununla birlikte, anılan ilke mutlak nitelikte olmayıp, kanunla açıkça öngörülmesi halinde ayni hakkın tescilden önce de kazanılması mümkündür. Bu konu TMK m. 705/II’de açıkça düzenlenmiştir. TMK m. 705/II hükmünün 1. cümlesine göre, “Miras, mahkeme kararı, cebri icra, işgal, kamulaştırma halleri ile kanunda öngörülen diğer hallerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır”.
Taşınmaz mülkiyetinin “mahkeme kararı” ile tescilden önce kazanılması hali ise TMK m. 716/I’de düzenlenmiştir. Esasen eşya hukukunda taşınmazlarla ilgili, zilyetlik davaları ve istihkak davası bir tarafa bırakıldığında, iki temel davadan söz edilebilir. Bu davalardan biri TMK m. 1025 hükmü ile düzenlenen sicilin düzeltilmesi davası diğeri ise TMK m. 716/I’de yer alan tescile zorlama davasıdır. Taşınmaz mülkiyetinin mahkeme kararı ile tescilden önce kazanılması, tescile zorlama davası ile gerçekleşmektedir.
Ahmet Arslan tarafından yüksek lisans tez konusu olarak seçilen bu çalışma tescile zorlama davasını konu edinmektedir. Tescile zorlama davası ile, mülkiyet hakkkını kazanmasını gerektiren bir hukuki sebebi olduğunu iddia eden ve buna ilişkin geçerli olarak kurulmuş kişisel hakkına dayanan davacı, malikin tescili talep etmekten kaçınması halinde, hâkimden mülkiyet hakkının kendi üzerine hükmen geçirilmesini istemektedir.
Tescile zorlama davasının açılabilmesi için maliki taşınmaz mülkiyetini devretme borcu altına sokan kanundan veya sözleşmeden kaynaklanan bir ilişki olmalı ya da alım, önalım veya geri alım gibi yenilik doğuran bir hak kullanılmalıdır.
Türk hukukunda bu davanın geniş bir uygulama alanı bulunmaktadır. Tescile zorlama davası, eşya hukuku ve borçlar hukukundan kaynaklanan farklı hak ve sözleşmeler bakımından açılabileceği gibi, isimsiz sözleşmelerde, aynen geri vermenin
talep edildiği hallerde sebepsiz zenginleşme, vekaletsiz iş görme durumlarında, hatta bazen idari makam kararları sonucunda da açılabilir. Bu nedenle uygulamada sık karşılaşılan bir davadır.
Aynı zamanda farklı hukuk disiplerinin de kesiştiği bir dava olan tescile zorlama davası, birçok niteliği tam bilinmeyen ve zaman zaman sicile zorlama davası ile karıştırılan, hatta her iki dava için de Yargıtay dahil uygulamanın sıklıkla yanlış bir isim kullanarak ve “tapu iptal ve tescil davası” olarak adlandırdığı, bu nedenle de zaman zaman yanlış kararların verilmesi ile gündeme gelen bir dava olma niteliğini taşımaktadır. Tescilen zorlama davası, belirtilen önemine ve uygulamada karşılaşılan sıklığına rağmen, başlıbaşına bir konu olarak ele alınıp incelenmemiştir. Yüksek lisans tezi için ağır bir konu olmakla birlikte, Ahmet Arslan’ın bu konuyu seçmesi başta beni biraz korkutsa da, lisans döneminden de öğrencim olan ve çalışkanlığı, titizliği, azmi ile ön plana çıkmayı başaran Ahmet’e duyduğum güven, ilgi alanına giren bu konunun üstesinden gelebileceğine olan inancımı sağlamlaştırmıştır. Son derece planlı bir şekilde çalışmaya başlayan Ahmet, yüksek lisans düzeyinde beklenmeyecek oranda büyük bir başarı göstererek, Türk ve İsviçre kaynaklarını eksiksiz bir şekilde inceleyip değerlendirerek ve çok önemli bazı yeni fikirler geliştirerek bu tezi tamamlamıştır.
Öğrencim olması ile gurur duyduğum Ahmet, tezini hızlı bir şekilde kitap haline getirerek, bu kıymetli çalışmayı doktrin ve uygulamanın takdir ve kullanımına sunmaktadır. Birlikte çalışmaktan daima keyif aldığım Ahmet Arslan’ın gelecekte parlak ve başarılı bir akademisyen olacağına ve başta medeni hukuk olmak üzere hukuk alanına önemli katkılar sağlayacağına olan inancım tamdır.
DANIŞMANIN ÖNSÖZÜ..................................................................................5
SUNUŞ VE TEŞEKKÜR....................................................................................7
İÇİNDEKİLER..................................................................................................11
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ.......................................................17
GİRİŞ ..................................................................................................21
BİRİNCİ BÖLÜM
TAŞINMAZ MÜLKİYETİNİN KONUSU VE KAZANILMASI
1. Taşınmaz Mülkiyetinin Konusu...................................................................25
1.1. Arazi ..................................................................................................27. 1.2.
Bağımsız ve Sürekli Haklar...................................................................30
1.2.1. İrtifak Hakkının Varlığı ve Geçerli Olarak Kurulması.................31
1.2.2. Bağımsız Nitelikte Olması...........................................................33
1.2.3. Sürekli Nitelikte Olması...............................................................36
1.2.4. Tapu Kütüğüne Kaydedilmesi......................................................36
1.3. Kat Mülkiyeti Kütüğüne Kayıtlı Bağımsız Bölümler...........................37
2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması............................................................39
2.1. Genel Olarak Kazanma Biçimleri.........................................................39
2.1.1. Aslen Kazanma – Devren Kazanma.............................................39
2.1.2. Tescille Kazanma – Tescilden Önce Kazanma.............................40
2.2. Taşınmaz Mülkiyetinin Tescille Kazanılması........................................42
2.2.1. Genel Olarak................................................................................42
2.2.2. Kazanma Sebepleri.......................................................................47
2.2.3. Mülkiyeti Devir Borcu Doğuran Sözleşmelerde Şekil.................50
2.2.3.1. Genel Olarak.......................................................................50
2.2.3.2. Şeklin Amacı ve Kapsamı..................................................51
2.2.3.3. Resmî Şekli Gerçekleştirecek Makam...............................52
2.2.3.4. Resmî Şeklin İstisnaları......................................................53
2.3. Taşınmaz Mülkiyetinin Tescilden Önce Kazanılması Halleri...............56
2.3.1. Tmk Md. 705’Te Belirtilenler......................................................58
2.3.1.1. Miras Yoluyla Tescilsiz Kazanma......................................58
2.3.1.2. İşgal Yoluyla Tescilsiz Kazanma........................................59
2.3.1.3. Kamulaştırma Yoluyla Tescilsiz Kazanma.........................61
2.3.1.4. Cebri İcra Tescilsiz Kazanma.............................................63
2.3.1.5. Mahkeme Kararıyla Tescilsiz Kazanma.............................64
2.3.2. Tmk Md. 705’Te Belirtilmeyenler...............................................65
2.3.2.1. Kişiliği Sona Eren Tüzel Kişinin Mallarının
Kamu Kurum Kuruluşuna Geçmesi................................................65
2.3.2.2. Vakfa Özgülenen Malın Mülkiyetinin Vakfa Geçmesi.......65
2.3.2.3. Mal Rejimi Sözleşmesi Sonucu Meydana Gelen
Değişiklik........................................................................................65
2.3.2.4. Yeni Arazi Oluşması...........................................................66
2.3.2.5. Ticaret Ortaklıklarına Sermaye Olarak Taşınmaz
Konulması ve Şirket Birleşmesi......................................................67
2.3.2.6. 5543 Sayılı Kanun Uyarınca Tahsis...................................67
3. Taşınmaz Mülkiyeti İle Taşınır Mülkiyetinin Hukukî İşlemle
Kazanılmasının Genel Olarak Karşılaştırılması ve Sistem
Farklılığının Sonuçları..................................................................................68
3.1. Genel Olarak Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması...................................69
3.2. Taşınır Ve Taşınmaz Mülkiyetinin Hukukî İşlemle Devren
Kazanılmasının Karşılaştırılması..................................................................70
3.2.1. Mülkiyetin Devrinde Tek Sözleşmeli Yapı Veya Çift Sözleşmeli
Yapı Olması Açısından...........................................................................70
3.2.2. Sebebe Bağlılık – Soyutluk Açısından.........................................76
3.2.3. Tasarruf İşlemlerinin Şarta Bağlanıp Bağlanamaması
Açısından................................................................................................77
3.3. Taşınır ve Taşınmazlardaki Sistem Farklılığının Mülkiyetin
Kazanılma Biçimi Bakımından Sonuçları....................................................78
3.3.1. Taşınmazlarda Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesi
Yapılamaması.........................................................................................78
İçindekiler
12
3.3.2. Taşınmaz Mülkiyetini Devir Borcu Doğuran Sözleşmelerde
Ön Sözleşmeye (Taşınmaz Satış Vaadi) İhtiyaç Duyulması..................79
3.3.3. Taşınmaz Mülkiyetinin Doğrudan Mahkeme
Kararıyla Kazanılması............................................................................80
İKİNCİ BÖLÜM
TESCİLE ZORLAMA DAVASININ ÖZELLİKLERİ
1. Tescile Zorlama Davasının Tanımı, Konusu, Davanın Esastan
Kabülüne İlişkim Şartları Ve Zamanaşımı...................................................83
1.1. Tanımı Ve Konusu.................................................................................83
1.2. Varsayım (Fiktion) Normu Olarak Tmk Md. 716..................................88
1.3. Terminoloji Sorunu................................................................................90
1.4. Tarihsel Boyutu......................................................................................93
1.5. Davanın Esastan Kabülüne İlişkin Şartlar.............................................95
1.5.1. Geçerli Bir Hukukî Sebebin Bulunması.......................................95
1.5.2. Borçlunun Tescil Talebinde Bulunmayı Haksız
Olarak Reddetmesi.................................................................................99
1.5.3. Mülkiyeti Devir Borçlusunun Malik Olması.............................101
1.6. Tescile Zorlama Davasında Davalının Ödemezlik Defini İleri
Sürmesi Halinde Mahkemenin Nasıl Karar Vereceği Problemi.................102
1.7. Zamanaşımı........................................................................................107
2. Tescile Zorlama Davasının Hukukî Niteliği...............................................108
2.1. Genel Olarak........................................................................................108
2.2. Tescile Zorlama Davasının Niteliğine İlişkin Görüşler.......................111
2.2.1. Eda Davası Olduğu Görüşü........................................................111
2.2.2. İnşaî Dava Olduğu Görüşü.........................................................112
2.3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz......................................115
3. Usul Hukuku Bakımından Hükümleri........................................................118
3.1. Tescile Zorlama Davasının Tarafları....................................................118
3.1.1. Davacı.........................................................................................118
3.1.2. Davalı.........................................................................................119
3.1.3. Aynı Taşınmazın Birden Fazla Kişiye Satılması
(Doppelverkauf) ve İmkânsızlık Halinde Davalı.................................121
İçindekiler
13
3.2. Görevli ve Yetkili Mahkeme...............................................................124
3.2.1. Görevli Mahkeme.......................................................................124
3.2.2. Yetkili Mahkeme........................................................................125
3.3. İspatın Konusu ve İspat Yükü.............................................................126
3.4. Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması Şerhi................................................127
3.5. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri’nin Etkisi .....................................129
3.6. Hükmün Kesinleşmesinin Sonuçları...................................................130
4. Tescile Zorlama Davasının Benzer Davalardan Ayırt Edilmesi.................133
4.1. Tapu Sicilinin Düzeltilmesi Davası (Tmk Md. 1025) İle
Karşılaştırılması..........................................................................................133
4.2. İstihkak Davası İle Karşılaştırılması...................................................139
4.3. Miras Sebebiyle İstihkak Davasıyla Karşılaştırılması.........................141
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TESCİLE ZORLAMA DAVASI AÇMAYA ESAS OLAN
HUKUKİ SEBEPLER
1. Genel Olarak Hukukî Sebep Kavramı ve Tescile Zorlama
Davası Açmaya Esas Olan Hukukî Sebeplerin Kaynakları........................145
1.1. Genel Olarak........................................................................................145
1.2. Tescile Zorlama Davası Açmaya Esas Olan Hukukî
Sebeplerin Kaynakları................................................................................148
1.2.1. Hukukî İşlem..............................................................................148
1.2.1.1. Tek Taraflı İşlem...............................................................148
1.2.1.2. Sözleşme...........................................................................151
1.2.1.2.1. Genel Olarak...........................................................151
1.2.1.2.2. İsimli Sözleşmeler...................................................152
1.2.1.2.3. İsimsiz Sözleşmeler................................................157
1.2.1.2.4. Miras Hukuku Sözleşmeleri....................................160
1.2.1.2.5. Sınırlı Ayni Hakların Kurulmasına İlişkin
Sözleşmeler.............................................................................163
1.2.2. Haksız Fiil..................................................................................165
1.2.3. Sebepsiz Zenginleşme................................................................168
İçindekiler
14
1.2.4. Doğrudan Kanundan Doğan Diğer Borçlar................................170
1.2.4.1. Tmk’nın Eşya Hukuku Kitabında Düzenlenen
Durumlar.......................................................................................170
1.2.4.2. Tmk’nın Aile Hukuku Kitabında Düzenlenen
Durumlar.......................................................................................176
1.2.4.3. Tmk’nın Miras Hukuku Kitabında Düzenlenen
Durumlar.......................................................................................178
1.2.4.4. Kamulaştırma Kanunu’nda Düzenlenen Durum..............179
1.2.5. Mahkeme Kararı.........................................................................180
2. Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesine Aykırılık Sebebiyle
Tescile Zorlama Davası Açılması...............................................................181
2.1. Tanımı ve Hukukî Niteliği...................................................................181
2.1.1. Ön Sözleşme Niteliğinde Olduğu Görüşü..................................181
2.2.2. Ön Sözleşme Olmadığı Görüşü..................................................185
2.3. Şerh Verilmesi.....................................................................................187
2.4. Aynı Taşınmaz İçin Birden Fazla Kişiyle Satış Vaadi
Sözleşmesi Yapılması.................................................................................188
2.5. Borçlunun Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesinden Doğan
Borcunu İfa Etmemesi Halinde Tescile Zorlama Davası Açılıp
Açılamayacağı Problemi............................................................................191
2.5.1. Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesine Dayanılarak Tescile
Zorlama Davası Açılabileceği Görüşü.................................................193
2.5.1.1. Taşınmaz Satış Sözleşmesinin Yapılmasını
İstemeksizin Doğrudan Mülkiyetin Geçirilmesinin İstenebileceği
Görüşü...........................................................................................193
2.5.1.2. Mahkeme Kararının Borçlunun İradesi Yerine
Geçeceği Böylece Taşınmaz Satış Sözleşmesinin
Kurulmuş Sayılacağı ve Mahkemenin Aynı Davada
Tmk Md. 716’ya Göre Mülkiyetin Geçtiğine
Hükmedeceği Görüşü....................................................................195
2.5.2. Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesine Dayanılarak Tescile
Zorlama Davası Açılamayacağı Görüşü...............................................201
2.5.2.1. Kimsenin Bir Şey Yapmaya Zorlanamayacağı
İlkesinden Hareket Eden Görüş.....................................................201
İçindekiler
15
2.5.2.2. Yapma Borcunun İfa Edilmemesi Nedeniyle Hâkimden
Tbk Md. 113’E Göre Kendisi veya 3.Kişi Tarafından
Borçlu Yerine İrade Beyanında Bulunulmasının
İsteneceğini Savunan Görüş..........................................................202
2.5.2.3. Mahkeme Kararının Borçlunun İradesi Yerine
Geçeceği, Ayrıca Tapuda Satış Sözleşmesi Kurulacağı
ve Bunun Da İfa Edilmemesi Halinde Mahkemenin
Ayrıca Tescile Zorlama Davası Açılabileceği Görüşü...................203
2.5.2.4. Mahkeme Kararının Borçlunun Hem İradesi Yerine
Geçeceği Hem Taşınmaz Satış Sözleşmesinin Kurulmuş Sayılacağı; . Ancak Aynı Davada Tmk Md. 716’ya Göre
Karar Verilemeyeceği....................................................................204
2.5.3. İsviçre Hukukundaki Durum......................................................204
2.5.4. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz............................209
3. Taşınmaz Mülkiyetini Devir Borcu Doğuran Sözleşmeden Dönülmesi
Halinde İfa Edilmiş Edimlerin İadesinde Tescile Zorlama Davası............216
3.1. Klasik Dönme Teorisine Göre.............................................................217
3.2. Kanuni Borç İlişkisi Teorisine Göre....................................................218
3.3. Yeni Dönme Teorisine Göre................................................................219
3.4. Ayni Etkili Dönme (İstihkak) Teorisine Göre......................................220
3.5. Yargıtay’ın Görüşü..............................................................................222
3.6. Sözleşmenin İptali Halindeki Durum..................................................223
4. Tmk Md. 716’Nın Terkin Etme Borcu İçin Uygulanması..........................225
5. Tmk Md. 716’Nın Şerh Verme Borcu İçin Uygulanması...........................230
SONUÇ ................................................................................................232
KAYNAKÇA ................................................................................................239
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
