Türk Ceza Kanunu'nda Çevreye Karşı Suçlar

Çevresel sorunların ulaştığı boyutun, yaşanan ve yaşanma ihtimali çok yüksek olan yıkımların uzun zamandır hepimiz farkındayız. Soru-nun farkında olmak, çözüm için gereken çabanın yeterince gösterildiği anlamına gelmiyor maalesef.

Ozon tabakasının incelmesi, küresel ısınma, buzulların erimesi, ik-limlerin değişmesi, su kaynaklarının ve ormanların azalması, yangınların artması, çarpık kentleşme, bitki örtüsünün zayıflaması ve bozulması, hayvanların umarsızca avlanması sonucu bazı türlerin yok olma tehlike-siyle karşı karşıya kalması, çevre kirliliği… insanın çevreye/doğaya karşı hoyratlığının bir bedeli olarak karşımıza çıkıyor.

Hiç şüphesiz doğaya en büyük zararı “insan” veriyor. Ancak dev-letlerin yarattıkları yıkımlar, tek tek bireylerin tahribatına nazaran tahay-yül edilemeyecek kadar büyük. Çözüm üretmede başrolde olması gere-ken devletler, tersine sorunun büyümesinde başrolü üstleniyorlar.

Tahribatın devam etmesinin yakın gelecekte insanlığı yok olma teh-likesiyle karşı karşıya bırakacağının; doğanın insan olmadan da var ol-maya devam edebileceğinin ancak doğa olmadan insanın var olamaya-cağının bilincinde olanlar, doğayı yok edenlerle büyük bir mücadele içindeler. Fakat çok güçlü, fütursuz ve kâr hırsıyla gözü dönmüş bir kapitalist üretim/tüketim biçimi var ki bununla baş edebilmek kolay de-ğil. 

Çevre bilincinin, duyarlılığının ve çevre biliminin oluşması her ne kadar çok eski olmasa da giderek güçlendiği yadsınamaz. Çevre sorunla-rının çözümlenebilmesi için alınması gereken önlemlerin ne olması ge-rektiği konusunda çok önemli çalışmalar yapılmakta. Bilinçlenme elbette çok önemlidir ancak zorlayıcı tedbirlere başvurmadan, sadece belli du-yarlılıkların oluşturulmaya çalışılmasıyla fazla yol alınması mümkün değildir. Şüphesiz bu tedbirlerin başında “hukuk” gelmektedir.

Uluslararası belgelerin yanında çevrenin korunmasına yönelik ulu-sal belgeler de giderek artma eğilimi göstermiştir. Başlangıçta idare hu-kukunun uğraş alanı içinde olan “çevre” giderek bağımsız bir disiplinin “çevre hukuku”nun konusu oldu. Ceza hukukunun koruma alanı içeri-sine girmesi ise daha yakın tarihlerdedir. Çevrenin, özel hukuk ve idare hukuku yaptırımlarıyla korunabilmesinin mümkün olmadığı oldukça geç anlaşılmıştır.

“Çevreye Karşı Suçlar” ilk kez 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda bağımsız bir bölüm olarak düzenlenmiştir. Düzenlemeler geç kalmıştır, yeterli değildir, eksiklikler ve hatalar vardır. Bu konuda şimdiye kadar yapılan akademik çalışmalar çok kıymetlidir ancak sayılarının daha faz-la olması gerekir.

Dr. Volkan MAVİŞ’in doktora tezi olan bu kitap, ceza hukuku lite-ratürüne ve yargı pratiğine son derece önemli bir katkıdır. Kitapta, TCK’de yer alan suçların ayrıntılı bir analizi yapılmış, karşılaştırmalı hukuktan faydalanılmış, düzenlemelerdeki eksiklik ve aksaklıklar titiz-likle değerlendirilmiş, çözüm önerileri getirilmiştir. Sadece teknik bir ceza hukuku çalışması olmayan eserde; etimolojik, sosyolojik ve krimi-nolojik açıdan önemli tespitler ve değerlendirmeler yapılmıştır. 

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ 7

TEŞEKKÜR 9

İÇİNDEKİLER 11

KISALTMALAR 21

GİRİŞ 23

B İ R İ N C İ   B Ö L Ü M

ÇEVRE VE KENT KAVRAMLARI – ÇEVRE SORUNLARI

VE KÖKENİ - ÇEVRE VE KENTLİ HAKLARI

I. KAVRAMLAR 27

A. ÇEVRE KAVRAMI 27

B. ÇEVREYLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR 30

1. Genel Olarak 30

2. Ekoloji (Çevrebilim) 30

3. Habitat 31

4. Ekosistem 31

C. KENT KAVRAMI 32

II. ÇEVRE VE KENT SORUNSALI 37

A. GENEL OLARAK 37

B. ÇEVRE KİRLİLİĞİ 38

C. KÜRESEL ISINMA 42

D. ASİT YAĞMURLARI 43

E. ORMANSIZLAŞMA 44

III. ÇEVRE VE KENT SORUNSALININ SEBEPLERİ 46

A. GENEL OLARAK 46

B. TARİHÎ VE DİNÎ KÖKLER 46

C. ENDÜSTRİYEL VE BİLİMSEL İLERLEME 48

D. KAPİTALİST ÜRETİM İLİŞKİLERİ 50

E. NÜFUS ARTIŞI VE YOKSULLUK 52

F. KENTLEŞME 54

IV. ÇEVRE VE KENTLİ HAKLARI 55

A. İNSAN HAKLARININ EVRİMİ VE DAYANIŞMA HAKLARI 55

B. BİR İNSAN HAKKI (?) OLARAK ÇEVRE HAKKI 66

1. Genel Olarak 66

2. Çevre Hukukunun Tarihsel Gelişimi 67

3. Çevre Hakkının Niteliği 74

a. Genel Olarak 74

b. İnsan Hakları Bağlamında Çevre 74

c. Çevre(nin) Hakkı 83

d. Değerlendirme 86

4. Türk Hukukunda Çevre Hakkı 89

C. KENT HAKKI 93

1. Genel Olarak 93

2. Toplumsal Kent Hareketlerinin Geçmişi ve Kent Hakkının

Ortaya Çıkışı 93

3. Kent Hakkının Tanınma Süreci 99

4. Kent(li) Hakkının Niteliği 104

5. Değerlendirme 107

6. Türk Hukukunda Kent Hakkı 108

İ K İ N C İ   B Ö L Ü M

ÇEVRE-KENT VE CEZA HUKUKU İLİŞKİSİ – ÇEVRE

SUÇLARIYLA İHLAL EDİLEN HUKUKİ DEĞER – ÇEVRE

SUÇLARININ ÖZELLİKLERİ VE ÇEVRE SUÇLARINA

İLİŞKİN GENEL SORUNLAR

I. ÇEVRE VE KENTİN HUKUK VASITASIYLA KORUNMASI 111

A. GENEL OLARAK 111

B. İDARE HUKUKU KORUMASI 113

C. MEDENİ HUKUK KORUMASI 117

D. CEZA HUKUKU KORUMASI 123

E. DEĞERLENDİRME 129

II. ÇEVRE SUÇU KAVRAMI VE ÇEVRE SUÇLARININ

KRİMİNOLOJİK ÖZELLİKLERİ 131

A. GENEL OLARAK 131

B. ÇEVRE SUÇU 131

1. Çevre Suçu Kavramı 131

2. Çevre Suçlarının Sınıflandırılması 134

3. Kriminolojik Açıdan Çevre Suçu 136

a. Yeşil Kriminoloji 136

b. Çevre Suçlarında Suçlu Profili 137

c. Çevre Suçları ve Organize Suçluluk 138

d. Çevre Suçlarının Sınıraşan Boyutu 141

e. Çevre Suçlarının Sosyal Maliyeti 142

III. ÇEVRE SUÇLARININ HUKUKİ KONUSU 144

A. GENEL OLARAK 144

B. İNSANMERKEZLİ (ANTROPOSENTRİK) GÖRÜŞ 145

C. ÇEVREMERKEZLİ (EKOLOJİK) GÖRÜŞ 148

D. KARMA VEYA UZLAŞTIRICI

(EKOLOJİK - ANTROPOSENTRİK) GÖRÜŞ 152

E. İDARİ GÖRÜŞ 154

F. DEĞERLENDİRME 156

IV. ÇEVRE CEZA HUKUKU MODELLERİ 157

A. GENEL OLARAK 157

B. TEHLİKE SUÇU OLARAK ÇEVRE SUÇLARI 159

1. Soyut Tehlike Suçları 159

2. Somut Tehlike Suçları 163

a. Varsayılan Tehlike 165

b. Kanıtlanabilen Tehlike 165

3. Potansiyel Tehlike Suçu 166

C. ZARAR SUÇU OLARAK ÇEVRE SUÇU 167

D. CİDDİ ÇEVRE KİRLİLİĞİ MODELİ 169

V. ÇEVREYE KARŞI SUÇLARDA KARŞILAŞILAN TEMEL

SORUNLAR 171

A. İDARE HUKUKUNA BAĞLILIK SORUNU 171

1. Genel Olarak 171

2. İdare Hukukuna Bağlantı Türleri 173

a. İdari Kavramlara Bağlılık 173

b. İdare Hukukuna Bağlılık 174

c. İdari İşlemlere Bağlılık 175

d. İdari Sözleşmelere Bağlılık 175

e. İdari Yargı Kararlarına Bağlılık 175

3. İdare Hukukuna Bağlılıktan Kaynaklanan Sorunlar 176

a. Ceza Hukukunun İdare Hukukuna Bağlanmasının

Anayasaya Uygunluğu 176

b. İdari Kararların Ceza Hukuku Bakımından Niteliği 182

c. Yok Hükmündeki İdari İşlemlerin Cezai Sorumluluğa

Etkisi 183

d. Hukuka Aykırı İdari İşlemlerin Cezai Sorumluluğa Etkisi 185

e. İdarenin İzinsiz Faaliyete Tolerans Göstermesinin Cezai

Sorumluluğa Etkisi 187

f. İdarece İzin Verilebilir Bir Faaliyetin İzin Alınmaksızın

Gerçekleştirilmesi 188

g. İdari İznin Kapsamı 189

B. NEDENSELLİK BAĞINA İLİŞKİN SORUNLAR 190

1. Genel Olarak 190

2. Neticenin Tespiti Sorunu 194

3. Nedenselliğin İspatına İlişkin Sorunlar ve Genel Nedensellik 197

4. Alternatif (Çifte) ve Kümülatif (Toplam) Nedensellik 200

a. Genel Olarak 200

b. Alternatif Nedensellik 200

c. Kümülatif Nedensellik 201

aa. Neticenin Toplu Olarak İsnadı 202

bb. Neticenin Kısmi İsnadı 204

d. Değerlendirme 206

C. ÇEVRE SUÇLARINDA TAKSİR 207

1. Genel Olarak 207

2. Taksirin Bir Unsuru Olarak Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne

Aykırılık 209

3. Çevre Suçlarında Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün İçeriği 210

4. Çevre Suçlarında Dikkat ve Özen Yükümlülüğününe

Aykırılığın Tespiti 212

5. Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılığın Faile İsnat

Edilebilirliği 213

D. ÇEVRE SUÇLARINDA YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU 214

1. Genel Olarak 214

2. Özel İşletmelerde Personelin Cezai Sorumluluğu 214

a. Bottom-up ve Top-down Değerlendirme 214

b. Hiyerarşik İlişkilere Göre Cezai Sorumluluğun Dağılımı 216

ba. Yatay (Horizontal) İlişkilerde Sorumluluk 216

bb. Dikey (Vertikal) İlişkilerde Sorumluluk 217

bba. Dolaylı Faillik 217

bbb. İhmali Hareketten Sorumluluk 220

c. Çevre Görevlilerinin Cezai Sorumluluğu 221

3. Kamu Görevlilerinin Cezai Sorumluluğu 223

a. Genel Olarak 223

b. Kamu Görevlisinin İşletmeci Olarak Şahsi Sorumluluğu 224

c. Kamu Görevlisinin Yükümlülüklerini İhmalden

Sorumluluğu 225

ca. Hatalı Olarak Verilen İzin veya Ruhsattan

Sorumluluk 225

cb. Hatalı İzin veya Ruhsatın Geri Alınmamasından

Sorumluluk 227

cc. Üçüncü Kişilerin İşlediği Çevre Suçlarına Müdahale

Edilmemesinden Sorumluluk 229

cd. Suçu Bildirmemekten Sorumluluk 229

Ü Ç Ü N C Ü   B Ö L Ü M

KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ÇEVRE SUÇLARI

VE 5237 SAYILI TCK’DA ÇEVREYE KARŞI SUÇLAR

I. GENEL OLARAK 231

II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ÇEVRE SUÇLARI 232

A. AVRUPA BİRLİĞİ 232

B. ALMANYA 233

C. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 235

D. BİRLEŞİK KRALLIK 237

E. FRANSA 238

F. İTALYA 240

III. ÇEVRENİN KASTEN KİRLETİLMESİ (TCK M. 181) 241

A. GENEL OLARAK 241

B. HUKUKİ KONU 243

C. FAİL VE MAĞDUR 245

D. MADDİ KONU 247

1. TCK m. 181/1 Bakımından 247

a. Genel Olarak 247

b. Toprak 248

c. Su 249

d. Hava 252

2. TCK m. 181/2 Bakımından 252

E. SUÇUN UNSURLARI 258

1. Maddi Unsur 258

a. Atık veya Artıkların Toprağa, Suya veya Havaya

Verilmesi (TCK m. 181/1) 258

aa. İlgili Kanunlarda Belirlenen Teknik Usullere

Aykırılık 258

ab. Çevreye Zarar Verecek Şekilde Olma 260

ac. Vermek 267

b. Atık veya Artıkların İzinsiz Olarak Ülkeye Sokulması

(TCK m. 181/2) 271

c. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bulunmaması 275

2. Manevi Unsur 278

F. SUÇUN ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ 280

1. Cezayı Ağırlaştıran Nedenler 280

a. Atık veya Artıkların Toprakta, Suda veya Havada Kalıcı

Özellik Göstermesi (TCK m. 181/3) 280

b. Suçun, İnsan veya Hayvanlar Açısından Tedavisi Zor

Hastalıkların Ortaya Çıkmasına, Üreme Yeteneğinin

Körelmesine, Hayvanların veya Bitkilerin Doğal

Özelliklerini Değiştirmeye Neden Olabilecek Niteliklere

Sahip Olan Atık veya Artıklarla İlgili Olarak İşlenmesi

(TCK m. 181/4) 282

2. Teşebbüs 284

3. İştirak 287

4. Suçların İçtimaı 290

a. Genel Olarak 290

b. Zincirleme Suç 290

c. Fikri İçtima 292

G. YAPTIRIM 296

H. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 299

IV. ÇEVRENİN TAKSİRLE KİRLETİLMESİ (TCK M. 182) 302

A. GENEL OLARAK 302

B. HUKUKİ KONU 303

C. FAİL VE MAĞDUR 303

D. MADDİ KONU 304

E. SUÇUN UNSURLARI 305

1. Maddi Unsur 305

2. Manevi Unsur 307

F. SUÇUN ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ 311

1. Cezayı Ağırlaştıran Nedenler 311

a. Atık veya Artıkların, Toprakta, Suda veya Havada Kalıcı

Etki Bırakması (TCK m. 182/1-ikinci cümle) 311

b. İnsan veya Hayvanlar Açısından Tedavisi Zor

Hastalıkların Ortaya Çıkmasına, Üreme Yeteneğinin

Körelmesine, Hayvanların veya Bitkilerin Doğal

Özelliklerini Değiştirmeye Neden Olabilecek Niteliklere

Sahip Olan Atık veya Artıkların Toprağa, Suya veya

Havaya Taksirle Verilmesine Neden Olmak

(TCK m. 182/2) 313

2. Teşebbüs 314

3. İştirak 314

4. Suçların İçtimaı 314

a. Zincirleme Suç 314

b. Fikri İçtima 315

G. YAPTIRIM 316

H. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 318

V. GÜRÜLTÜYE NEDEN OLMA (TCK M. 183) 319

A. GENEL OLARAK 319

B. HUKUKİ KONU 320

C. FAİL VE MAĞDUR 321

D. MADDİ KONU 322

E. SUÇUN UNSURLARI 323

1. Maddi Unsur 323

a. Gürültüye Neden Olmak 323

b. Başka Bir Kimsenin Sağlığının Zarar Görmesine

Elverişlilik 326

c. İlgili Mevzuata Aykırılık 328

d. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bulunmaması 329

2. Manevi Unsur 329

F. SUÇUN ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ 330

1. Teşebbüs 330

2. İştirak 330

3. Suçların İçtimaı 331

a. Zincirleme Suç 331

b. Fikri İçtima 331

G. YAPTIRIM 333

H. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 334

VI. İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA (TCK M. 184) 335

A. GENEL OLARAK 335

B. HUKUKİ KONU 336

C. FAİL VE MAĞDUR 339

D. MADDİ KONU 345

E. SUÇUN UNSURLARI 346

1. Maddi Unsur 346

a. TCK m. 184/1 Bakımından 346

b. TCK m. 184/2 Bakımından 356

c. TCK m. 184/3 Bakımından 359

d. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bulunmaması 363

2. Manevi Unsur 364

F. SUÇUN ORTAYA ÇIKIŞ BİÇİMLERİ 364

1. Teşebbüs 364

2. İştirak 367

3. Suçların İçtimaı 367

a. Zincirleme Suç 367

b. Fikri İçtima 369

G. ETKİN PİŞMANLIK 373

H. YAPTIRIM 377

İ. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 381

J. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 382

SONUÇ 385

KAYNAKÇA 395

İNTERNET KAYNAKLARI 421

AKAD Mehmet / VURAL DİNÇKOL Bihterin / BULUT Nihat: Genel Kamu Hukuku, Der Yay., İstanbul 2016.

AKBULUT Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. B., Adalet Yay., Ankara 2018.

AKKOYUNLU ERTAN Kıvılcım: “Kentsel Hareketlerden Yeni Top-lumsal Hareketlere: Castells’in Sorgulanması ve Türkiye Örnekle-ri”, Amme İdaresi Dergisi, C. 32, S. 3, Eylül 1999, s. 115-128.

AKKOYUNLU ERTAN Kıvılcım: “Paris Banliyö Hareketini Anlamak: Manuel Castells’i Yeniden Okumak”, Amme İdaresi Dergisi, C. 40, S. 1, Mart 2007, s. 57-83.

AKKOYUNLU ERTAN Kıvılcım / ERTAN Birol: “Kentli Hakları: Kent ve İnsan Hakları Bağlamında Kentsel Hizmetlere Erişim Hakkı”, Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları içinde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul 2013, s. 45-72.

ALACAKAPTAN Uğur: Suçun Unsurları, AÜHF Yay., Ankara 1975.

ALACAKAPTAN Uğur: İşlenemez Suç, AÜHF Yay., (Bası yeri ve tarih belirtilmemiş).

ALBRECHT Hans-Jörg / HEINE Günter / MEINBERG Volker: “Umweltschutz durch Strafrecht?”, ZStW 96, Heft: 4, 1984, s. 943-998.

ALCOTT Blake: “Jevon’s Paradox”, Ecological Economics, Vol. 54, Iss. 1, 2005, s. 9-21.

ALDER John / WILKINSON David: Environmental Law and Ethics, Macmillan Press, London 1999.

ALGAN Bülent: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, Seçkin Yay., Ankara 2007.

ALSTON Philip: “Conjuring Up New Human Rights: A Proposal for Quality Control”, The American Journal of International Law, Vol. 78, Iss. 3, 1984, s. 607-621.

ANDERSON Terry L. / LEAL Donald R.: Free Market Environmenta-lism, Palgrave Macmillan, New York 2001.

ANTON Donald K. / SHELTON Dinah L.: Environmental Protection and Human Rights, Cambridge University Press, New York 2011.

ARISOY Mine: “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda ‘İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu’”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 2, S. 13, 2007, s. 87-103.

ARİSTOTELES: Politika (Çev. Furkan AKDERİN), 3. B., Say Yay., İstanbul 2017.

ARSLAN Çetin / AZİZAĞAOĞLU Bahattin: Yeni Türk Ceza Kanunu Şerhi, Asil Yay., Ankara 2004.

ARTUÇ Mustafa: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 2. B., Adalet Yay., Ankara 2009.

ARTUK Mehmet Emin / GÖKCEN Ahmet: Ceza Hukuku Özel Hü-kümler, 16. B., Adalet Yay., Ankara 2017.

ARTUK Mehmet Emin / GÖKCEN Ahmet: Ceza Hukuku Genel Hü-kümler, 11. B., Adalet Yay., Ankara 2017.

ASLAN Suzan: İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu, Yetkin Yay., Ankara 2020.

ATAPATTU Sumudu: “The Right to a Healthy Life or the Right to Die Polluted?: The Emergence of a Human Right to a Healthy Envi-ronment under International Law”, Tulane Environmental Law Journal, Vol. 16, Iss. 1, 2002, s. 65-126.

ATTOH Kafui A.: “What Kind of Right is the Right to the City?”, Prog-ress in Human Geography, Vol. 35, Iss. 5, 2011, s. 669-685.

AYANOĞLU Taner: Yapı Hukukunun Genel Esasları, Vedat Kitapçı-lık, İstanbul 2014.

AYBAY Rona: İnsan Hakları Hukuku, 2. B., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul 2015.

AYDIN Devrim: Türk Ceza Hukukunda Suça İştirak, Yetkin Yay., An-kara 2009.

AYGÖRMEZ UĞURLUBAY Gülsün Ayhan: Çevreye Karşı Suçlar, Yetkin Yay., Ankara 2015.

BABBITT Charles J. / CORY Dennis C. / KRUCHEK Beth L.: “Discretion and the Criminalization of Environmental Law”, Du-ke Environmental Law & Policy Forum, Vol. 15, Iss. 1, 2004, s. 1-64.

BADUR Emel: “Çevreyi Kirletenin Hukuki Sorumluluğu”, Çevre Hu-kuku Sempozyumu içinde, Türkiye Adalet Akademisi Yay., An-kara 2006, s. 105-115.

BALABAN Osman: “İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi?”, İnşaat Ya Resulullah içinde, Ed. Tanıl BORA, 3. B., İletişim Yay., İstanbul 2017, s. 17-32.

BALCI Murat: “Çevrenin Taksirle Kirletilmesi”, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi ve Çevreye Karşı Suçlar Paneli içinde, Ed. Murat BALCI, Seçkin Yay., Ankara 2012, s. 145-185.

BANKS Debbie / DAVIES Charlotte / GOSLING Justin / NEWMAN Julian / RICE Mary / WADLEY Jago / WALRAVENS Fionnu-ala: Environmental Crime: A Threat to Our Future, Emmerson Press, London 2008.

BAŞOĞLU Başak: Çevre Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.

BAŞTÜRK İhsan: Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi, Adalet Yay., Ankara 2014.

BAYRAKTAR Köksal: “Çevrenin Korunması ve Türk Hukuku”, Seha L. Meray’a Armağan C. I, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fa-kültesi Yay., Ankara 1981, s. 68-78.

BEIRNE Piers: “Theriocide: Naming Animal Killing”, International Journal for Crime, Justice and Social Democracy, Vol. 3, Iss. 2, 2014, s. 49-66.

BELL Stuart / McGILLIVRAY Donald / PEDERSEN Ole W.: Envi-ronmental Law, 8th Edition, Oxford University Press, Oxford 2013.

BENSON Nsikak / PALMER Rob: “Global Warming”, Encyclopedia of Global Warming and Climate Change içinde, Ed. S. George PHILANDER, SAGE Publications, USA 2008, s. 456-460.

BENTON-SHORT Lisa / SHORT John Rennie: Cities and Nature, Routledgre Press, Oxon 2008.

BEST Gerry: Environmental Pollution Studies, Liverpool University Press, Liverpool 1999.

BIANCO Floriana / LUCIFORA Annalisa: “Environmental Criminal Law in France”, Environmental Crime in Europe içinde, Ed. And-rew FARMER / Michael FAURE / Grazia Maria VAGLIASINDI, Hart Publishing, Portland 2017, s. 59-94.

BIANCO Floriana / LUCIFORA Annalisa / VAGLIASINDI Grazia Maria: Fighting Environmental Crime in France: A Country Re-port, EFFACE Research Project, Catania 2015.

BIRNIE Patricia / BOYLE Alan: International Law and the Environ-ment, Oxford University Press, New York 2002.

BJORNLUND Lydia: Deforestation, ReferencePoint Press, San Diego 2010.

BLOY Rene: “Die Straftaten gegen die Umwelt im System des Rechts-güterschutzes”, ZStW 100, Heft: 5, 1988, s. 485-507.

BLOY Rene: “Umweltstrafrecht: Geschichte – Dogmatik - Zukunfts-perspektiven”, JuS, Heft: 7, Juli 1997, s. 577-587.

BOCK Dennis: Strafrecht Allgemeiner Teil, Springer Verlag, Heidelberg 2018.

BOONE Christopher G. / MODARRES Ali: City and Environment, Temple University Press, Philadelphia 2006.

BOSSELMANN Klaus: When Two Worlds Collide: Society and Eco-logy, RSVP Publishing, Auckland 1995.

BOYLE Alan: “Human Rights and the Environment: Where Next?”, The European Journal of International Law, Vol. 23, Iss, 3, 2012, s. 613-642.

BÖRNER René: Umweltstrafrecht, Springer Verlag, Berlin 2020.

BRUCKERHOFF Joshua J.: “Giving Nature Constitutional Protec-tion: A Less Anthropocentric Interpretation of Environmental Rights”, Texas Law Review, Vol. 86, Iss. 3, 2008, s. 615-646.

BURNS Ronald G. / LYNCH Michael J. / STRETESKY Paul: Envi-ronmental Law, Crime and Justice, LFB Scholarly, New York 2008.

CACHADA Anabela / ROCHA-SANTOS Teresa / DUARTE Arman-do C.: “Soil and Pollution: An Introduction to the Main Issues”, Soil Pollution: From Monitoring to Remediation içinde, Ed. Ar-mando C. DUARTE, Academic Press, London 2018, s. 1-28.

CAMERON James / MACKENZIE Ruth: “Access to Environmental Justice and Procedural Rights in International Institutions”, Hu-man Rights Approaches to Environmental Protection içinde, Ed. Alan E. BOYLE / Michael R. ANDERSON, Clarendon Press, Oxford 1996, s. 129-152.

CARRABINE Eamonn / COX Pam / LEE Maggy / PLUMMER Ken / SOUTH Nigel: Criminology: A Sociological Introduction, Rout-ledge Press, Oxon 2009.

CARSON Rachel: Sessiz Bahar (Çev. Çağatay GÜLER), Palme Yay., Ankara 2011.

CASTELLS Manuel: The City and the Grassroots, Edward Arnold Pub-lishers, London 1983.

CENTEL Nur / ZAFER Hamide / ÇAKMUT Özlem: Türk Ceza Hu-kukuna Giriş, 9. B., Beta Yay., İstanbul 2016.

CEYHAN İbrahim: “İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu”, Ceza Huku-ku Dergisi, C. 4, S. 10, Ağustos 2009, s. 87-108.

CHAMBERS James P.: “Noise Pollution”, Advanced Air and Noise Pollution Control içinde, Ed. Lawrence K. WANG / Norman C. PEREIRA / Yung-Tse HUNG, Humana Press, New Jersey 2005, s. 441-452.

CHAPMAN Jenny L. / REISS Michael J.: Ecology: Principles and Applications, Cambridge University Press, New York 1999.

CHAVIS Benjamin F.: “Preface”, Environmental Justice and Commu-nities of Color içinde, Ed. obert D. BULLARD, Sierra Club Bo-oks, San Francisco 1994, s. xi, xii.

CHILDE Gordon: “The Urban Revolution”, The Town Planning Re-view, Vol. 21, Iss. 1, 1950, s. 3-17.

CHIRAS Daniel D.: Environmental Science, Jones & Bartlett Publis-hers, USA 2013.

CHO Byung-Sun: “Emerge of an International Environmental Criminal Law?”, UCLA Journal of Environmental Law and Policy, Vol. 19, Iss. 1, 2000, s. 11-47.

CLIFFORD Mary / EDWARDS Terry D.: Environmental Crime, Jones & Bartlett Publishers, USA 2012.

COHEN Mark. A.: “Environmental Crime and Punishment: Le-gal/Economic Theory and Empirical Evidence on Enforcement of Federal Environmental Statutes”, The Journal of Criminal Law & Criminology, Vol. 82, Iss. 4, 1992, s. 1054-1108.

COLE Luke W. / FOSTER Sheila R.: From the Ground Up: Environ-mental Racism and the Rise of the Environmental Justice Move-ment, New York University Press, New York 2001.

CORBUSIER Le: The Athens Charter, Grossman Publishers, New York 1973.

CRANSTON Maurice William: What Are Human Rights?, The Bodley Head, London 1973.

CURLEY Robert: New Thinking About Pollution, Britannica Educatio-nal Publishing, New York 2011.

ÇOLAK Nusret İlker: İmar Hukuku, On İki Levha Yay., İstanbul 2010.

DARAGENLİ Vesile Sonay: “Tehlike Suçları”, Prof. Dr. Sahir Er-man’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., İs-tanbul 1999, s. 163-188.

DAVIS Mike: Üzerinde Güneş Batmayan Katliam: El Nino Kıtlıkları ve Üçüncü Dünyanın Açlıkla İnşası, Yordam Kitap, İstanbul 2009.

DAVIS Mike: Gecekondu Gezegeni (Çev. Gürol KOCA), 3. B., Metis Yay., İstanbul 2016.

DEĞİRMENCİ Olgun: “Ceza Hukukunda Yanılma Kavramı ve Huku-ka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma”, TBBD, S. 110, 2014, s. 129-188.

DEMBOUR Marie-Benedicte: “Critiques”, International Human Rights Law içinde, Ed. Daniel MOECKLI / Sangeeta SHAH / Sandesh SIVAKUMARAN, Oxford University Press, Hampshire 2014, s. 53-71.

DEMİRBAŞ Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

Des JARDINS Joseph R.: Çevre Etiği: Çevre Felsefesine Giriş (Çev. Ruşen KELEŞ), İmge Kitabevi Yay., Ankara 2006.

DESGAGNE Richard: “Integrating Environmental Values Into the European Convention on Human Rights”, The American Journal of International Law, Vol. 89, Iss. 2, 1995, s. 263-294.

DICKENHORST Christian: Gewässerschutz durch Umweltstrafrecht, Diplomica Verlag, Hamburg 2013.

DIMENTO Joseph F.: “Criminal Enforcement of Environmental Law”, The Annals of the American Academy, Vol. 525, 1993, s. 134-146.

Dictionary of Environment & Ecology, Bloomsbury Publishing, Lon-don 2004.

DİNÇ Güney: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Çevre ve İn-san, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2008.

DOĞAN Koray: “Tehlike Suçu ile Zarar Suçu Arasındaki Suçların İçtimaı Sorunu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 5, S. 16, 2014, s. 179-208.

DONAY Süheyl: Türk Ceza Kanunu Şerhi, Beta Yay., İstanbul 2007.

DONNELLY Jack: Universal Human Rights in Theory and Practice, Cornell University Press, Ithaca 2013.

DOUGLAS Ian: “The City as an Ecosystem”, Progress in Physical Ge-ography, Vol. 5, Iss. 3, 1981, s. 315-367.

DOUGLAS-SCOTT Sionaidh: “Environmental Rights in the European Union – Participatory Democracy or Democratic Deficit?”, Hu-man Rights Approaches to Environmental Protection içinde, Ed. Alan E. BOYLE / Michael R. ANDERSON, Clarendon Press, Oxford 1996.

DÖNMEZER Sulhi / ERMAN Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku C. I, 13. B., Beta Yay., İstanbul 1997.

DÖNMEZER Sulhi / ERMAN Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku C. II, 12. B., Beta Yay., İstanbul 1999.

DUBBER Markus D. / HÖRNLE Tatjana: Criminal Law: A Compara-tive Approach, Oxford University Press, New York 2014.

ECCLESTON Charles H.: Environmental Impact Assessment, CRC Press, Roca Baton 2011.

EDMUNDSON William A.: An Introduction to Rights, Cambridge Uni-versity Press, New York 2004.

EKİCİ ŞAHİN Meral: Ceza Hukunda Rıza, On İki Levha Yay., İstan-bul 2012.

ELDER P. S.: “Legal Rights for Nature: The Wrong Answer to the Right(s) Question”, Osgoode Hall Law Journal, Vol. 22, Iss. 2, 1984, s. 285-295.

ELLIOTT Lorraine: “Fighting Transnational Environmental Crime”, Journal of International Affairs, Vol. 66, Iss. 1, 2012, s. 87-104.

EMMENEGGER Susan / TSCHENTSCHER Axel: “Taking Nature’s Rights Seriously: The Long Way to Biocentrism in Environmental Law”, The Georgetown International Environmental Law Review, Vol. 6, Iss. 3, 1994, s. 545-592.

ENGELS Friedrich: İngiltere’de Emekçi Sınıfın Durumu (Çev. Yurda-kul FİNCANCI), 2. B., Sol Yay., Ankara 2010.

Encyclopedia of Criminology, Vol. I, Routledge Press, New York 2005.

Encyclopedia of White-Collar Crime, Greenwood Press, Westport 2007.

Environmental Encylopedia, Vol. I, Thomson Gale, USA 2003.

Environmental Law Institute Research Report: Constitutional Envi-ronmental Law: Giving Force to Fundamental Principles in Africa, Washington 2002.

EPÖZDEMİR Rezan: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 2. B., Adalet Yay., Ankara 2017.

ERBGUTH Wilfried / SCHLACKE Sabine: Umweltrecht, Nomoslehr-buch, Baden 2010.

ERDEM Mehmet: “Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Tehlike Sorumlulu-ğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Hukuk Sempozyumu Özel Sayısı, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, Legal Yay., İstanbul 2012, s. 217-226.

EREM Faruk: Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku C. I, 13. B., Seçkin Yay., Ankara 1995.

EREN Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 18. B., Yetkin Yay., Ankara 2015.

ERİŞGİN Nuri: “Çevre Kirletenin Hukuksal Sorumluluğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 14, S. 4, 2008, s. 205-273.

ERKUT Celâl: “İdare Hukukunda Yokluk Teorisi”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C. 9, S. 1-3, 1988, s. 69-91.

ERSOY Yüksel: Ceza Hukuku Genel Hükümler, İmaj Yay., Ankara 2002.

FAURE Michael G.: “Environmental Crimes”, Criminal Law and Eco-nomics içinde, Ed. Nuno GAROUPA, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2009, s. 320-345.

FAURE Michael G. / VISSER M. J. C.: “How to Punish Environmen-tal Pollution - Some Reflections on Various Models of Criminali-zation of Environmental Harm”, European Journal of Crime, Cri-minal Law and Criminal Justice, Vol. 3, Iss. 4, 1995, s. 316-368.

FAURE Michael G. / KOOPMANS Ingeborg M. / OUDIJK Johannes C.: “Imposing Criminal Liability on Government Officials Under Environmental Law: A Legal and Economic Analysis”, Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Journal, Vol. 18, Iss. 3, 1996, s. 529-569.

FISCHER Thomas: Strafgesetzbuch mit Nebengesetzen, 60. Aufl., Ver-lag C. H. Beck, München 2013.

FOLTZ Richard C.: “Islamic Environmentalism: A Matter of Interpre-tation”, Islam and Ecology: A Bestowed Trust içinde, Ed. Richard C. FOLTZ / Frederick M. DENNY / Azizan BAHARUDDIN, Har-vard University Press, USA 2003, s. 249-280.

FOSTER John Bellamy: Marksist Ekoloji (Çev. Barış BAYSAL), Kal-kedon Yay., İstanbul 2012.

FRANZHEIM Horst / PFOHL Michael: Umweltstrafrecht: Eine Dars-tellung für die Praxis, 2. Aufl., Carl Heymanns Verlag, Köln 2001.

FREUND Georg: Strafrecht Allgemeiner Teil – Personale Straftatlehre, 2. Aufl., Springer Verlag, Heidelberg 2009.

FREY William H. / ZIMMER Zachary: “Defining the City”, Hand-book of Urban Studies içinde, Ed. Ronan PADDISON, Sage Pub-lications, London 2001, s. 14-35.

GEMALMAZ Mehmet Semih: Devlet, Birey ve Özgürlük, Legal Yay., İstanbul 2012.

GENÇ Mustafa: İmar Hukuku, Seçkin Yay., Ankara 2015.

GIAGNOCAVO Cynthia / GOLDSTEIN Howard: “Law Reform or World Re-form: The Problem of Environmental Rights”, McGill Law Journal, Vol. 35, Iss. 2, 1990, s. 345-386.

GIBSON Noralee: “The Right to a Clean Environment”, Saskatchewan Law Review, Vol. 54, Iss. 1, 1990, s. 5-18.

GOTTDIENER Mark / HUTCHISON Ray: The New Urban Socio-logy, Westview Press, Boulder 2011.

GÖZE Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 15. B., Beta Yay., İstanbul 2015.

GÖKCEN Ahmet: “İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu”, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi ve Çevreye Karşı Suçlar Pa-neli içinde, Ed. Murat BALCI, Seçkin Yay., Ankara 2012.

GÖKTÜRK Neslihan: Fikri İçtima, Adalet Yay., Ankara 2013.

GÖLCÜKLÜ Feyyaz: “‘İdari Ceza Hukuku’ ve Anlamı: İdarenin Cezaî Müeyyide Tatbiki”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 2, 1963, s. 115-182.

GÖZLER Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi C. II, Ekin Basım Yayın, Bursa 2011.

GÖZLER Kemal: İdare Hukuku Dersleri, 20. B., Ekin Yay., Bursa 2018.

GROPP Walter: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Aufl., Springer Verlag, Heidelberg 2015.

GUPTA R. D.: Environmental Pollution: Hazards and Control, Concept Publishing, New Delhi 2006.

GÜNDAY Metin: İdare Hukuku, 11. B., İmaj Yay., Ankara 2017.

GÜNDÜZ Bilal: “Son değişiklikler Işığında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, ABD, S. 1, 2008, s. 155-170.

GÜNEŞ Ahmet M.: “Aarhus Sözleşmesi Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, S. 1, 2010, s. 299-333.

GÜNEŞ Ahmet M.: Çevre Hukuku, On İki Levha Yay., İstanbul 2015.

GÜNGÖR Devrim: Ceza Hukukunda Fiil Üzerinde Hata, Yetkin Yay., Ankara 2007.

GÜRİZ Adnan: Hukuk Felsefesi, 10. B., Siyasal Kitabevi, Ankara 2014.

HAAS Michael: International Human Rights: A Comprehensive Intro-duction, Routledge Press, Oxon 2010.

HAFIZOĞULLARI Zeki: Ceza Normu: Normatif Bir Yapı Olarak Ce-za Hukuku Düzeni, Seçkin Kitabevi, Ankara 1987.

HAFIZOĞULLARI Zeki / ÖZEN Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. B., US-A Yay., Ankara 2015.

HAFIZOĞULLARI Zeki / ÖZEN Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, 3. B., US-A Yay., Ankara 2017.

HAKERİ Hakan: Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmalî Suçların Çeşitleri, Seçkin Yay., Ankara 2003.

HAKERİ Hakan: “Ceza Hukukunda Önemsiz Hareketler”, TBBD, S. 69, 2007, s. 55-96.

HAKERİ Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 22. B., Adalet Yay., Ankara 2019.

HALL Daniel E.: Criminal Law and Procedure, 5th Edition, Delmar Cengage Learning, Canada 2009.

HAMAMCI Can: “Çevre Hakkı Üzerine Düşünceler”, İnsan Hakları Yıllığı, S. 5-6, 1984, s. 171-180.

HANDL Günther: “Human Rights and Protection of the Environment: A Mildly ‘Revisionist’ View”, Human Rights and the Environment Vol. 1 içinde, Ed. Dinah L. SHELTON, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 2011, s. 31-56.

HANSEN Moges Herman: Polis: An Introduction to the Ancient Greek City-State, Oxford University Press, New York 2006.

HARVEY David: Kent Deneyimi (Çev. Esin SOĞANCILAR), Sel Yay., İstanbul 2016.

HARVEY David: Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğ-ru (Çev. Ayşe Deniz TEMİZ), Metis Yay., İstanbul 2012.

HEINE Günter: “Verwaltungsakzessorietät des Rechtsvergleichende Funktionsanalysen - unbestimmte Rechtsbegriffe - Reichweite von Genehmigungen”, NJW, Heft: 39, 1990, s. 2426-2434.

HEINE Günter: “Elaboration of Norms and the Protection of the Envi-ronment”, Duke Environmental Law & Policy Forum, Vol. 2, Iss. 1, 1992, s. 106-121.

HEINRICH Bernd: Strafrecht - Allgemeiner Teil, 3. Aufl., Kohlham-mer Verlag, Stuttgart 2012.

HEINRICH Michael: Kapital’e Giriş (Çev. Koray R. YILMAZ), Yor-dam Kitap, İstanbul 2017.

HILL Marquita K.: Understanding Environmental Pollution, Cambrid-ge University Press, Cambridge 2010.

HINSHAW John / STEARNS Peter N.: Industrialization in the Modern World: From the Industrial Revolution to the Internet Vol. 1, ABC-CLIO, California 2014.

v. HIPPEL Robert: Lehrbuch des Strafrechts, Springer Verlag, Heidel-berg 1932.

HISKES Richard P.: “Environmental Human Rights”, Handbook of Human Rights içinde, Ed. Thomas CUSHMAN, Routledge Press, London 2012, s. 399-409.

HOBBES Thomas: Leviathan (Çev. Semih LİM), 13. B., Yapı Kredi Yay., İstanbul 2014.

HOHMANN Olaf: Das Rechtsgut der Umweltdelikte: Grenzen Des Strafrechtlichen Umweltschutzes, Verlng Peter Lang, Frankfurt am Main 1990.

HOLLANDER Jack M.: The Real Environmental Crisis, University of California Press, Berkeley 2004.

HOLTON Robert J.: Cities, Capitalism and Civilization, Allen & Unwin Publishers, London 1986.

HOUGHTON John: Global Warming, Cambridge University Press, New York 2004.

HUBERMAN Leo: Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla (Çev. Murat BELGE), 17. B., İletişim Yay., İstanbul 2016.

HUFFMAN James L.: “Do Species and Animals Have Rights?”, Public Land Law Review, Vol. 13, 1992, s. 51-76.

HUGGETT Richard J.: “Ecosphere, Biosphere, or Gaia? What to Call the Global Ecosystem”, Global Ecology and Biogeography, Vol. 8, 1999, s. 425-431.

IFE Jim: Human Rights and Social Work: Towards Rights-Based Practi-ce, Cambridge University Press, Melbourne 2012.

İÇEL Kayıhan: Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumlu-luk, İÜHF Yay., İstanbul 1967.

İÇEL Kayıhan: Suçların İçtimaı, İÜHF Yay., İstanbul 1972.

İÇEL Kayıhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. B., Beta Yay., İstan-bul 2014.

İPEK Ali İhsan: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Adalet Yay., Ankara 2010.

İPEKÇİOĞLU Pervin Aksoy: Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs, Seçkin Yay., Ankara 2009.

JAKOBS Günther: Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Aufl., Walter de Gruyter, Berlin 1991.

JAMIESON Dale: Ethics and the Environment: An Introduction, Camb-ridge University Press, New York 2008.

JESCHECK Hans-Heinrich: Alman Ceza Hukukuna Giriş (Çev. Feri-dun YENİSEY), Beta Yay., İstanbul 2007.

JESCHECK Hans-Heinrich / WEIGEND Thomas: Lehrbuch des Strafrechts – Allgemeiner Teil, 5. Aufl., Duncker und Humblot, Berlin 1996.

KABOĞLU İbrahim Ö.: Özgürlükler Hukuku 1: İnsan Hakları Genel Kuramına Giriş, 7. B., İmge Kitabevi, Ankara 2013.

KABOĞLU İbrahim Ö.: “‘Dayanışma Hakları’nın Hukuksal Değeri”, İnsan Hakları Yıllığı, S. 13, 1991, s. 37-48.

KABOĞLU İbrahim Ö.: Çevre Hakkı, İletişim Yay., (Bası yeri ve tarih belirtilmemiş).

KAHN Matthew E.: Green Cities, Brookings Institution Press, Washing-ton D.C. 2006.

KALABALIK Halil: İmar Hukuku Dersleri, 9. B., Seçkin Yay., Ankara 2019.

KANGAL Zeynel T.: Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu, Seçkin Yay., Ankara 2003.

KANGAL Zeynel T.: Ceza Hukukunda Zorunluluk Durumu, Seçkin Yay., Ankara 2010.

KANT Immanuel: Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi (Çev. İoanna KUÇURADİ), 6. B., Türkiye Felsefe Kurumu Yay., Ankara 2015.

KAPANİ Münci: Kamu Hürriyetleri, 7. B., Yetkin Yay., Ankara 2013.

KAPLAN Mahmut: İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu, Seçkin Yay., Ankara 2018.

KAPLAN Mahmut / ATLADI R. Barış: “Gürültüye Neden Olma Su-çu”, DEÜHFD – Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C. 21, Özel S., 2019, s. 627-654.

KARASU Mithat Arman: Kente Karşı Suç, Savaş Yay., Ankara 2009.

KAREKLAS Stefanos Emm: Die Lehre vom Rechtsgut und das Umweltstrafrecht, Eberhard-Karls-Universität zu Tübingen 1990.

KATOĞLU Tuğrul: “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları”, AÜHFD, C. 61, S. 2, 2012, s. 657-693.

KATOĞLU Tuğrul: “Yeni Türk Ceza Kanunu ve Çevreye Karşı Suç-lar”, Mülkiye Dergisi, C. 29, S. 246, 2005, s. 133-157.

KATOĞLU Tuğrul: “Çevre ve Ceza Hukuku: Yeni Türk Ceza Kanunu ve Çevreye Karşı Suçlar”, Çevre Hukuku Sempozyumu içinde, Ed. Emel BADUR, Türkiye Adalet Akademisi Yay., Ankara 2006, s. 77-104.

KATOĞLU Tuğrul: “Ekip Halinde Yürütülen Faaliyetlerde Güven İlkesi ve Ceza Sorumluluğu”, TBBD, S. 68, 2007, s. 29-42.

KAYAER Nebahat: “Atık veya Artıklarla Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, S. 1, 2019, s. 139-203.

KEÇELİOĞLU Elvan: Taksirli Suçun Dogmatiği, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.

KELEŞ Ruşen: Kentleşme Politikası, 15. B., İmge Kitabevi Yay., Anka-ra 2016.

KELEŞ Ruşen / MENGİ Ayşegül: Kent Hukuku, İmge Kitabevi Yay., Ankara 2017.

KELEŞ Ruşen / MENGİ Ayşegül: İmar Hukukuna Giriş, 2. B., İmge Kitabevi, Ankara 2014.

KEMP David D.: The Environment Dictionary, Routledge Press, Lon-don 1998.

KEYMAN Selâhattin: Türk Hukukunda Af, AÜHF Yay., Ankara 1965.

KINDHÄUSER Urs: Strafgesetzbuch, Lehr- und Praxiskommentar, 4. Aufl., Nomos Verlagsgesellschaft, Baden 2010.

KINDHÄUSER Urs / NEUMANN Ulfrid / PAEFFGEN Hans-Ullrich: NomosKommentar – Strafgesetzbuch Band 2, 3. Aufl, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden 2010.

KISS Alexandre / SHELTON Dinah L.: Guide to International Envi-ronmental Law, Martinus Nijhoff Publishers, Lediden 2007.

KLOEPFER Michael: Umweltrecht, C. H. Beck’sche Buchdruckerei, München 1998.

KLOEPFER Michael / VIERHAUS Hans-Peter: Umweltstrafrecht, 2. Aufl., Verlag C. H. Beck, München 2002.

KNAUT Silke: Die Europäisierung des Umweltstrafrechts, Centaurus Verlag, Herbolzheim 2005.

KOCA Mahmut / ÜZÜLMEZ İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hü-kümler, 13. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

KOCASAKAL Ümit: “Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçu (TCK 123)”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, 2015, s. 109-146.

KRAMER Ronald: “Climate Change: A State-corporate Crime Pers-pective”, Environmental Crime and its Victims: Perspectives wit-hin Green Criminology içinde, Ed. Toine SPAPENS / Rob WHITE / Marieke KLUIN, Ashgate Publishing, Surrey 2014, s. 23-39.

KRELL Paul: Umweltstrafrecht, C. F. Müller Verlag, Heidelberg 2017.

KRÖGER Detlef / KLAUß Ingo: Umweltrecht: Schnell - erfaßt, Sprin-ger Verlag, Berlin 2001.

KUDLICH Hans / OĞLAKÇIOĞLU Mustafa Temmuz: Wirtsc-haftsstrafrecht, 2. Aufl., C. F. Müller Verlag, Heidelberg 2014.

KUHLEN Lothar: “Strafhaftung bei unterlassenem Rückruf gesund-heitsgefährdender Produkte“, NStZ, Heft: 12, 1990, s. 566-570.

KUHLEN Lothar: “Umweltstrafrecht — auf der Suche nach einer ne-uen Dogmatik”, ZStW, Heft: 4, 1993, s. 697-726.

KUMBASAR Enver: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yay., Ankara 2012.

KUZU Burhan: Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı, Fakül-teler Matbaası, İstanbul 1997.

KÜHL Kristian: Strafrecht Allgemeiner Teil, 8. Aufl., Verlag Franz Vahlen, München 2017.

KÜPPER Georg: Strafrecht Besonderer Teil I, 2. Aufl., Springer Ver-lag, Heidelberg 2001.

LACKNER Karl / KÜHL Kristian: Strafgesetzbuch Kommentar, 28. Aufl., Verlag C. H. Beck, München 2014.

LAZARUS Richard J.: “Assimilating Environmental Protection into Legal Rules and the Problem with Environmental Crime”, Loyola of Los Angeles Law Review, Vol. 27, 1994, s. 867-892.

LEE John: “The Underlying Legal Theory to Support a Well-Defined Human Right to a Healthy Environment as a Principle of Custo-mary International Law”, Columbia Journal of Environmental Law, Vol. 25, Iss. 2, 2000, s. 283-346.

LEFEBVRE Henri: The Production of Space (Çev. Donald NICHOL-SON-SMITH), Blackwell Press, Cornwall 1991.

LEFEBVRE Henri: The Urban Revolution (Çev. Robert BONONNO), University of Minnesota Press, Minneapolis 2003.

LEFEBVRE Henri: Şehir Hakkı (Çev. Işık ERGÜDEN), 2. B., Sel Yay., İstanbul 2017.

LEIB Linda Hajjar: Human Rights and the Environment: Philosophi-cal, Theoretical and Legal Perspectives, Martinus Nijhoff Publis-hers, Leiden 2011.

LEIPOLD Klaus / TSAMBIKAKIS Michael / ZÖLLER Mark A.: AnwaltKommentar StGB, Deutscher Anwaltverlag, Bonn 2011.

LEOPOLD Aldo: A Sand County Almanac and Sketches Here and The-re, Oxford University Press, New York 1949.

LIDDICK Donald R.: Crimes Against Nature: Illegal Industries and the Global Environment, Praeger Press, California 2011.

LIENERT Katharina: “Confronting Historical Pollution in Germany: The Predominant Role of Administrative Law and Its Focus on Getting Results”, Historical Pollution: Comparative Legal Respon-ses to Environmental Crimes içinde, Ed. Francesco CENTONZE / Stefano MANACORDA, Springer Publishing, Cham 2017, s. 307-350.

LOCKE John: Second Treatise of Government, Hackett Publishing, Indianapolis 1960.

LYNCH Michael J. / STRETSKY Paul B.: “The Meaning of Green: Contrasting Criminological Perspectives”, Theoretical Crimino-logy, Vol. 7, Iss. 2, 2003, s. 217-238.

LYNCH Michael J. / LONG Michael A. / STRETSKY Paul B. / BARRETT Kimberly L.: Green Criminology: Crime, Justice and the Environment, University of California Press, Oakland 2017.

MADEN Mehmet: “Bı̇r Tehlı̇ke Suçu Olarak “Gürültüye Neden Olma” (TCK, m. 183) ve Tehlı̇ke Suçlarına İlı̇şkı̇n Genel Tespı̇tler”, An-kara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXV, S. 1, 2021, s. 431-469.

MAHMUTOĞLU Fatih Selami / KARADENİZ Serra: Türk Ceza Hu-kuku Genel Hükümler Şerhi, Beta Yay., İstanbul 2017.

MALKOÇ İsmail: Açıklamalı Türk Ceza Kanunu 3. C., Sözkesen Mat-baacılık, Ankara 2013.

MANDIBERG Susan F. / FAURE Michael: “A Graduated Punishment Approach to Environmental Crimes: Beyond Vindication of Admi-nistrative Authority in the United States and Europe”, Columbia Journal of Environmental Law, Vol. 34, Iss. 2, 2009, s. 447-511.

MARCUSE Peter: “Reading the Right to the City”, City, Vol. 18, Iss. 1, 2014, s. 4-9.

MARCUSE Peter: “Hangi Kent, Kim(ler)in Hakkı?”, Kâr İçin Değil Halk İçin (Çev. Ali Yağız ŞEN) içinde, Ed. Peter MARCUSE / Margit MAYER, Sel Yay., İstanbul 2014, s. 47-71.

MARKS Stephen P.: “Emerging Human Rights: A New Generation for the 1980s?”, Rutgers Law Review, Vol. 33, Iss. 2, 1981, s. 435-452.

MARX Karl: Yahudi Sorunu (Çev. Muzaffer İlhan ERDOST), Sol Yay., Ankara 1997.

MATT Holger / RENZIKOWSKI Joachim: Strafgesetzbuch Kommen-tar, Verlag Franz Vahlen, München 2013.

MAUNIER Rene: “The Definition of the City”, American Journal of Sociology, Vol. 15, Iss. 4, 1910, s. 536-548.

MAURACH Reinhart / SCHROEDER Friedrich-Christian / MAIWALD Manfred: Strafrecht Besonderer Teil – Straftaten ge-gen Gemeinschaftswerte, 9. Aufl., C. F. Müller Verlag, Heidelberg 2005.

MAVİŞ Volkan: “Çevre Suçluluğu ve Kadın”, Kadın Yazıları içinde, Ed. Türkan YALÇIN, Savaş Yay., Ankara 2020, s. 405-436.

MAWALAGEDARA Rachindra / OGLESBY Robert J.: “The Clima-tic Effects of Deforestation in South and Southeast Asia”, Defores-tation Around the World içinde, Ed. Paulo MOUTINHO, InTec-hOpen Publishing 2012, s. 4-20.

MAYER Margit: “Toplumsal Kent Hareketlerinde ‘Kent Hakkı’”, Kâr İçin Değil Halk İçin (Çev. Ali Yağız ŞEN) içinde, Ed. Peter MAR-CUSE / Margit MAYER, Sel Yay., İstanbul 2014.

MAYER Michael: Strafrechtliche Produktverantwortung bei Arzneimit-telschäden, Springer Verlag, Berlin 2008.

McBEATH Jerry / McBEATH Jenifer Huang: “Environmental Deg-radation and Food Security Policies in China”, China’s Environ-mental Crisis içinde, Ed. Joel Jay KASSIOLA / Sujian GUO, Palg-rave Macmillan, New York 2010, s. 85-119.

McCLELLAND J. S.: A History of Western Political Thought, Routled-ge Press, London 1996.

McMURRY Robert I. / RAMSEY Stephen D.: “Environmental Crime: The Use of Criminal Sanctions in Enforcing Environmental Laws”, Loyola of Los Angeles Law Review, Vol. 19, 1986, s. 1133-1170.

MERAN Necati: 5237 Sayılı TCK’da İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu ve İmardan Sorumlu Kişilerin Görevi Kötüye Kullanmaları, Adalet Yay., Ankara 2013.

MICHALKE Regina: Umweltstrafsachen, C. F. Müller Verlag, Heidel-berg 2000.

MILLER Alan: Environmental Problem Solving: Psychosocial Barriers to Adaptive Change, Springer Publishing, New York 1999.

MITCHELL Don / HEYNEN Nik: “The Geography of Survival and the Right to the City: Speculations on Surveillance, Legal Innova-tion, and the Criminalization of Intervention”, Urban Geography, Vol. 30, Iss. 6, 2009, s. 611-632.

MITSILEGAS Valsamis / FASOLI Elena: “Historical Pollution in the UK (England and Wales): The Residual Role Played by Criminal Law”, Historical Pollution: Comparative Legal Responses to Envi-ronmental Crimes içinde, Ed. Francesco CENTONZE / Stefano MANACORDA, Springer Publishing, Cham 2017, s. 225-264.

MONTEIRO A. Reis: Ethics of Human Rights, Springer International Publishing, Heidelberg 2014.

MUMFORD Lewis: The City in History, Harcourt Publishing, New York 1961.

MUMFORD Lewis: The Culture of Cities, Harcourt Brace Jovanovich Press, New York 1970.

MURPHY Enda / KING Eoin A.: Environmental Noise Pollution: Noi-se Mapping, Public Health and Policy, Elsevier Science & Techno-logy Books, San Diego 2014.

NANDA Ved P.: International Environmental Law and Policy, Transna-tional Publishers, New York 1995.

NASH James A: “The Case for Biotic Rights”, Yale Journal of Interna-tional Law, Vol. 18, Iss. 1, 1993, s. 235-250.

NELLEMANN Christian: The Rise of Environmental Crime: A Growing Threat to Natural Resources Peace, Development and Security, UNEP, Nairobi 2016.

NICKEL James W.: “The Human Right to a Safe Environment: Philo-sophical Perspectives on Its Scope and Justification”, Yale Jour-nal of International Law, Vol. 18, Iss. 1, 1993, s. 281-295.

NURSE Angus: Policing Wildlife: Perspectives on the Enforcement of Wildlife Legislation, Palgrave Macmillan, Hampshire 2015.

OGUS Anthony / ABBOT Carolyn: “Sanctions for Pollution: Do We Have the Right Regime?”, Journal of Environmental Law, Vol. 14, Iss. 3, 2002, s. 283-298.

OĞUZMAN M. Kemal / ÖZ M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hü-kümler, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016.

ONAR Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumî Esasları C. I, 3. B., İs-mail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.

OTTO Harro: Grundkurs Strafrecht, 7. Aufl., De Gruyter Rechtswis-senschaften Verlags, Berlin 2004.

OZANSÜ Mehmet Cemil: Ceza Hukukunda Kasttan Doğan Sübjektif Sorumluluk, Seçkin Yay., Ankara 2007.

ÖNDER Ayhan: Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul 1992.

ÖNER Recep Volkan / OSMANOĞULLARI Fırat: “Kentli Haklarına Karşı Şehir Hakkı: Farklılıklar, Benzerlikler ve Eğilimler”, Emek Araştırma Dergisi, C. 8, S. 11, 2017, s. 75-98.

ÖNOK R. Murat: Yapısal Suçlarda Failin Tespiti: Müşterek Suç Girişi-mi (Joint Criminal Enterprise) ve Örgütsel Faaliyete Dayalı Dolaylı Faillik Doktrinleri, Seçkin Yay., Ankara 2019.

ÖZBEK Veli Özer: Ekonomi Ceza Hukuku - Genel Hükümler, Seçkin Yay., Ankara 2020.

ÖZBEK Veli Özer / DOĞAN Koray / BACAKSIZ Pınar: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

ÖZDEK E. Yasemin: İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yay., Ankara 1993.

ÖZEK Çetin: “Ceza Normunun Varlığında Hata”, Ünal Tekinalp’e Armağan C. III, Beta Yay., İstanbul 2003, s. 817-830.

ÖZEN Muharrem: Ceza Hukukunda Objektif Sorumluluk, US-A Yay., Ankara 1998.

ÖZEN Muharrem: Genel Tehlike Yaratan Suçlar, US-A Yay., Ankara 2010.

ÖZEN Mustafa: “Çevreye Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 181, 182)”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 1, 2010, s. 9-43.

ÖZGENÇ İzzet: Suça İştirakin Hukukî Esası ve Faillik, İstanbul Bü-yükşehir Belediyesi Hukuk Müşavirliği Yay., İstanbul 1996.

ÖZGENÇ İzzet: Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi, 2. B., Seçkin Yay., Ankara 2005.

ÖZGENÇ İzzet: Türk Ceza Hukuku, 16. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

ÖZTÜRK Bahri / ERDEM Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 20. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

PALLEMAERTS Marc: “International Environmental Law from Stockholm to Rio: Back to the Future?”, Review of European, Comparative and International Environmental Law, Vol. 1, Iss. 3, 1992, s. 254-266.

PALLEMAERTS Marc: “Proceduralizing Environmental Rights: The Aarhus Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-Making and Access to Justice in Environmental Mat-ters in a Human Rights Context”, Human Rights and the Envi-ronment: Proceedings of a Geneva Environment Network Round-table, UNEP, Geneva 2004, s. 14-21.

PAPIER Hans-Jürgen: “Strafbarkeit von Amtsträgern im Umwelt-recht”, NJW, Heft: 18, 1988, s. 1113-1116.

PARLAR Ali / HATİPOĞLU Muzaffer: Türk Ceza Kanunu Yorumu 3. C., Seçkin Yay., Ankara 2008.

PAZARCI Hüseyin: Uluslararası Hukuk Dersleri II. Kitap, AÜSBF Yay., Ankara 1989.

PEIRCE J. Jeffrey / VESILIND P. Aarne / WEINER Ruth F.: Envi-ronmental Pollution and Control, Elsevier Science & Technology Books, USA 1997.

PEPPER David: Modern Environmentalism: An Introduction, Routled-ge Press, London 2003.

PLATON: Devlet (Çev. Sabahattin EYÜBOĞLU – M. Ali CİMCOZ), 28. B., Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2015.

Pollution A to Z, Vol. 1-2, Thomson Gale, USA 2004.

POTTER Gary: “The Criminogenic Effects of Environmental Harm: Bringing a ‘Green’ Perspective to Mainstream Criminology”, En-vironmental Crime and its Victims: Perspectives within Green Criminology içinde, Ed. Toine SPAPENS / Rob WHITE / Marieke KLUIN, Ashgate Publishing, Surrey 2014, s. 7-22.

QUADIR Tarık M.: Traditional Islamic Environmentalism, University Press of America, USA 2013.

REGAN Tom: Kafesler Boşalsın (Çev. Serpil ÇAĞLAYAN), İletişim Yay., İstanbul 2007.

RODRIGUEZ-RIVERA Luis E.: “Is the Human Right to Environment Recognized under International Law? It Depends on the Source”, Colorado Journal of International Environmental Law and Policy, Vol. 12, Iss. 1, 2001, s. 1-46.

ROGALL Klaus: “Die Duldung im Umweltstrafrecht”, NJW, Heft: 14, 1995, s. 922-925.

ROUSSEAU Jean Jacques: Toplum Sözleşmesi (Çev. Vedat GÜN-YOL), Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2014.

ROWE J. Stan: “What on Earth is Environment?”, The Trumpeter, Vol. 6, Iss. 4, 1989, s. 123-126.

SABINE George H.: A History of Political Theory, Holt, Rinehart and Winston, New York 1962.

SACK Hans-Jürgen: “Umweltstrafrecht”, Umweltrecht: Ein Lehrbuch içinde, Ed. Winfried KLUTH / Ulrich SMEDDINCK, Springer Fachmedien, Wiesbaden 2013, s. 395-474.

SADRİ Hossein: “Kent Hakkından Kentte İnsan Haklarına”, Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları içinde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul 2013, s. 73-85.

SALIGER Frank: Umwelt-Strafrecht, Verlag Franz Vahlen, Müchen 2012.

SAMSON Erich: “Kausalitäts- und Zurechnungsprobleme im Umweltstrafrecht”, ZStW 99, Heft: 4, 1987, s. 617-636.

SANCAR Mithat: Temel Hakların Yorumu, Ankara 1995 (Yayımlan-mamış doktora tezi).

SANCAR Türkan YALÇIN / KÖPRÜLÜ Timuçin: Ceza Hukuku Ge-nel Hükümler Uygulamalı Çalışmaları, 3. B., Savaş Yay., Ankara 2016.

SANDS Philippe: Principles of International Environmental Law, Camb-ridge University Press, Cambridge 2003.

SATZGER Helmut / SCHMITT Bertram / WIDMAISER Gunter: Strafgesetzbuch Kommentar, 1. Aufl., Carl Heymanns Verlag, München 2009.

SAUNIER Richard E. / MEGANCK Richard A.: Dictionary and Int-roduction to Global Environmental Governance, Earthscan Pub-lishing, Bath 2007.

SAVCI Bahri: İnsan Hakları: Kanunilik Yoluyla Korunması, AÜSBY Yay., Ankara 1953.

SAYGILI Abdurrahman: Çevre Hukuku Açısından Çevresel Etki De-ğerlendirmesi, İmaj Yay., Ankara 2007.

SCHALL Hero: “Umweltschutz durch Strafrecht: Anspruch und Wirk-lichkeit”, NJW, Heft: 20, 1990, s. 1263-1272.

SCHEB John M. / SCHEB II John M.: Criminal Law, Wadsworth Cengage Learning, USA 2011.

SCHMID Christian: “Henri Lefebvre, Kent Hakkı ve Yeni Metropol Anaakımı”, Kâr İçin Değil Halk İçin (Çev. Ali Yağız ŞEN) içinde, Ed. Neil BRENNER / Peter MARCUSE / Margit MAYER, Sel Yay., İstanbul 2014, s. 72-99.

SCHÖNKE Adolf / SCHRÖDER Horst: Strafgesetzbuch Kommentar, 29. Aufl., Verlag C. H. Beck, München 2014.

SCHUNEMANN Bernd: “Principles of Criminal Legislation in Post-modern Society: The Case of Environmental Law”, Buffalo Cri-minal Law Review, Iss. 1, 1997, s. 175-194.

SCHRÖDER Horst: “Abstrakt-konkrete Gefährdungsdelikte?”, JZ, Nr: 17, 1967, s. 52-525.

SCHWEITZER Albert: Civilization and Ethics (Çev. C. T. CAMPION), Adam & Charles Black Publishing, London 1949.

SHELTON Dinah L.: “Human Rights, Environmental Rights, and the Right to Environment”, Stanford Journal of International Law, Vol. 28, Iss. 1, 1991, s. 103-138.

SHELTON Dinah L.: “What Happened in Rio to Human Rights?”, Ye-arbook of International Environmental Law, Vol. 3, Iss. 1, 1993, s. 75-93.

SHORTS Edwin / de THAN Claire: Civil Liberties: Legal Principles of Individual Freedom, Sweet & Maxwell, London 1998.

SINAR Hasan: “Çevre Ceza Hukukunun Gelişimi ve Çevrenin Ceza Normları İle Korunması Rejimi Yönünden Almanya ve Fransa Ör-nekleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Doğan Soyaslan Armağanı, C. 8, S. 2, 2013, s. 417-442.

SITU Yingyi / EMMONS David: “Teaching Environmental Crime in a Criminal Justice Curriculum”, Journal of Criminal Justice Educa-tion, Vol. 7, Iss. 1, 1996, s. 147-154.

SITU Yingyi / EMMONS David: Environmental Crime: The Criminal Justice System’s Role in Protecting the Environment, Sage Publi-cations, Thousand Oaks 2000.

SİRMEN Lale: “Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 1990, s. 22-30.

SOHN Louis B.: “The Stockholm Declaration on the Human Environ-ment”, Harvard International Law Journal, Vol. 14, Iss. 3, 1973, s. 423-515.

SOHN Louis B.: “The New International Law: Protection of the Rights of Individuals rather than States”, American University Law Re-view, Vol. 32, Iss. 1, 1982, s. 1-64.

SOYASLAN Doğan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. B., Yetkin Yay., Ankara 2014.

SOYASLAN Doğan: Teşebbüs Suçu, Kazancı Hukuk Yay., Ankara 1994.

STEINDORF Joachim: Umwelt-Strafrecht, 2. Aufl., Walter de Gruyter, Berlin 1997.

STONE Christopher D.: “Should Trees Have Standing? Toward Legal Rights for Natural Objects”, Southern California Law Review, Vol. 45, Iss. 2, 1972, s. 450-501.

SÜTÇÜ Nezih: “İmar Kirliliğine Neden Olma Suçunun Tahlili”, Legal Hukuk Dergisi, S. 27, Mart 2005, s. 979-994.

ŞAHBAZ İbrahim: Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu 2. C., Yetkin Yay., Ankara 2016.

ŞEN Ersan: Çevre Ceza Hukuku, Kazancı Hukuk Yay., İstanbul 1994.

ŞENEL Alâeddin: Siyasal Düşünceler Tarihi, 5. B., Bilim ve Sanat Yay., Ankara 2014.

ŞENTÜRK Ünal: “Mekân Sadece Mekân Değildir: Kentsel Mekanın Yeni Tezahürleri”, Doğu Batı, Y. 17, S. 67, 2013-2014, s. 85-106.

TALAS Serdar: “Türk Ceza Kanunu’nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları”, İÜHFM, C. 71, S. 1, 2013, s. 1147-1157.

TANDOĞAN Haluk: “2872 Sayılı Çevre Kanununa Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk”, Yargıtay Dergisi, C. 12, S. 1-2, 1986, s. 31-56.

TANDOĞAN Haluk: Türk Mes’uliyet Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstan-bul 2010.

TANER M. Tahir: Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. B., İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1953.

TANİLLİ Server: Uygarlık Tarihi, 30. B., Cumhuriyet Kitapları, İstan-bul 2014.

TAŞKIN Ozan Ercan: “Maddi ve Muhakeme Boyutuyla Çevre Ceza Hukukuna Dair Bazı Tespitler/Kısmi Öneriler”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, C. 3, S. 1, 2015, s. 119-166.

TAYLOR Paul W.: Respect for Nature: A Theory of Environmental Ethics, Princeton University Press, Princeton 2011.

TAYLOR Prudence E.: “From Environmental to Ecological Human Rights: A New Dynamic in International Law”, The Georgetown International Environmental Law Review, Vol. 10, Iss. 2, 1998, s. 309-397.

TEKELİ İlhan: Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, 2. B., Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2015.

TEZCAN Durmuş / ERDEM Mustafa Ruhan / ÖNOK R. Murat: Teo-rik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 18. B., Seçkin Yay., Ankara 2020.

THE INTERNATIONAL DARK SKY ASSOCIATION: Fighting Light Pollution, Stackpole Books, China 2012.

THORME Melissa: “Establishing Environment as a Right”, Denver Journal of International Law and Policy, Vol. 19, Iss. 2, 1990, s. 301-342.

TOROSLU Nevzat: Ceza Hukukunda Zaruret Hali, AÜHF Yay., Anka-ra 1968.

TOROSLU Nevzat: Cürümlerin Tasnifi Bakımından Suçun Hukuki Konusu, AÜHF Yay., Ankara 1970.

TOROSLU Nevzat: Ceza Hukuku ve Çevre, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yay., Ankara 1982.

TOROSLU Nevzat / TOROSLU Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yay., Ankara 2015.

TOSUN Öztekin: “Yürütme Organlarının Koyduğu Kaidelere Aykırılık-ların Cezalandırılması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 28, S. 2, 1962, s. 349-366.

TRANTER Bruce: “The Environment Movement: Where to from He-re?”, Controversies in Environmental Sociology içinde, Ed. Rob WHITE, Cambridge University Press, Cambridge 2004, s. 185-203.

TRIFFTERER Otto: “Die Rolle des Strafrechts beim Umweltschutz in der Bundesrepublik Deutschland”, ZStW 91, Heft: 2, 1979, s. 309-348.

TUNÇ Hasan / GÖVEN Yusuf: “Çevre Hakkı ve 1982 Anayasası”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1 1997, s. 103-127.

TURGUT Nükhet: “Çevre Hukukunun Temel Kavram ve İlkeleri”, Çev-re Hukuku Sempozyumu içinde, Ed. Emel BADUR, Türkiye Ada-let Akademisi Yay., Ankara 2006, s. 15-35.

TURGUT Nükhet: Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj Yay., Ankara 2009.

UHLMANN David M.: “Environmental Crime Comes of Age: The Evo-lution of Criminal Enforcement in the Environmental Regulatory Scheme”, Utah Law Review, Iss. 4, 2009, s. 1223-1252.

ULUSOY Ali D.: “Çevre Kirlenmesinin Oluşmasından Sonraki Aşama-da Medeni Hukuk, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku Çözümlerine Genel Bir Bakış”, AÜHFD, C. 43, S. 1, 1993, s. 125-142.

UNITED NATIONS CENTRE FOR HUMAN SETTLEMENTS (HABITAT): Habitat Agenda and Istanbul Declaration, United Nations Dept. of Public Information, New York 1996.

UNITED NATIONS CENTRE FOR HUMAN SETTLEMENTS (HABITAT): Cities in A Globalizing World: Global Report on Human Settlements 2001, Earthscan Publications, London 2006.

ÜNVER Yener: Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yay., Ankara 2003.

ÜNVER Yener: “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Çevrenin Kirletilmesi Suçları”, Güncel Hukuk, S. 24, 2005, s. 52-54.

ÜNVER Yener / NUHOĞLU Ayşe: Federal Almanya Çevre Ceza Hu-kuku, Beta Yay., İstanbul 1999.

VAGLIASINDI Grazia Maria: “The EU Environmental Crime Directi-ve”, Environmental Crime in Europe içinde, Ed. Andrew FAR-MER / Michael FAURE / Grazia Maria VAGLIASINDI, Hart Pub-lishing, Portland 2017, s. 31-55.

VAGLIASINDI Grazia Maria / LUCIFORA Annalisa / BIANCO Floriana: Fighting Environmental Crime in Italy: A Country Re-port, EFFACE Research Project, Catania 2015.

VINA Antonio G. M. La: “The Right to a Sound Environment in the Philippines: The Significance of the Minor Oposa Case”, Review of European, Comparative & International Environmental Law, Vol. 3, Iss. 4, 1994, s. 246-252.

WAAL Frans de: Empati Çağı (Çev. Kadir YILMAZ), Akılçelen Kitap-lar, Ankara 2014.

WATSON Michael: “The Enforcement Of Environmental Law: Civil Or Criminal Penalties?”, Environmental Law and Management, Vol. 17, Iss. 1, 2005, s. 3-6.

WEBER Max: The City, Free Press, New York 1958.

WEBER Max: General Economic History, Collier Books, New York 1961.

WESSELS Johannes / BEULKE Werner: Strafrecht Allgemeiner Teil, 42. Aufl., C. F. Müller Verlag, Heidelberg 2012.

WESSELS Johannes / HETTINGER Michael: Strafrecht Besonderer Teil I, 38. Aufl., C. F. Müller Verlag, Heidelberg 2014.

WHITE Lynn: “The Historical Roots of Our Ecologic Crisis”, Science, Vol. 155, Iss. 3767, 1967, s. 1203-1207.

WHITE Rob: Crimes Against Nature: Environmental Criminology and Ecological Justice, Willan Publishing, Devon 2008.

WHITE Rob: Transnational Environmental Crime: Toward an Eco-global Criminology, Routledge Press, New York 2011.

WHITE Rob / HECKENBERG Diane: Green Criminology: An Intro-duction to the Study of Environmental Harm, Routledge Press, Oxon 2014.

WILKINSON David: Environment and Law, Routledge Press, London 2002.

WILSON Nanci Koser: “Environmental Ethics, Criminal Law and En-vironmental Crime”, Environmental Crime: Enforcement, Policy and Social Responsibility içinde, An Aspen Publication, Maryland 1998, s. 281-298.

WILLIAMS Peter / SMITH Neil: “‘Rönesans’tan Yeniden Yapılandır-maya: Çağdaş Kentsel Gelişimin Dinamikleri”, Kentin Mutenalaş-tırılması (Çev. Melike UZUN) içinde, Ed. Neil SMITH / Peter WILLIAMS, Yordam Kitap, İstanbul 2015, s. 271-297.

WINKELBAUER Wolfgang: “Die strafrechtliche Verantwortung von Amtsträgern im Umweltstrafrecht”, NStZ, Heft: 4, 1986, s. 149-153.

WINKEMANN Thomas: Probleme der Fahrlässigkeit im Umweltst-rafrecht: erläutert anhand des § 324 III StGB, Verlag Peter Lang, Frankfurt am Main 1991.

WIRTH David A.: “The Rio Declaration on Environment and Deve-lopment: Two Steps Forward and One Back, or Vice Versa?”, Georgia Law Review, Vol. 29, Iss. 3, 1995, s. 599-653.

WIRTH Louis: “Urbanism as a Way of Life”, The American Journal of Sociology, Vol, 44, Iss. 1, 1938, s. 1-24.

YALÇIN Can: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (Yayımlan-mamış Yüksek Lisan Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2019.

YALÇIN SANCAR Türkan: Müteselsil Suç, Seçkin Yay., Ankara 1995.

YALÇIN SANCAR Türkan: “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda ‘Zincirleme Suç’”, TBBD, S. 70, 2007, s. 244-259.

YAŞAR Osman / GÖKCAN Hasan Tahsin / ARTUÇ Mustafa: Yo-rumlu – Uygulamalı Türk Ceza Kanunu 4. C., 2. B., Adalet Yay., Ankara 2014.

YENERER ÇAKMUT Özlem: Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma ve Gürültüye Neden Olma Suçları, Beta Yay., İstanbul 2014.

YENİSEY Feridun / PLAGEMANN Gottfried: Alman Ceza Kanunu – Strafgesetzbuch (StGB), 2. B., Beta Yay., İstanbul 2015.

YILDIZ Ali Kemal: “Çevrenin Kasten Kirletilmesi”, Özel Ceza Huku-ku C. V: Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağ-lığına Karşı Suçlar içinde, On İki Levha Yay., İstanbul 2019, s. 181-218.

YILDIZ Ali Kemal: “Çevrenin Taksirle Kirletilmesi”, Özel Ceza Huku-ku C. V: Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağ-lığına Karşı Suçlar içinde, On İki Levha Yay., İstanbul 2019, s. 219-234.

YILDIZ Ali Kemal: “İmar Kirliliğine Neden Olma”, Özel Ceza Huku-ku C. V: Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağ-lığına Karşı Suçlar içinde, On İki Levha Yay., İstanbul 2019, s. 255-274.

YILDIZ Ali Kemal: “Gürültüye Neden Olma”, Özel Ceza Hukuku C. V: Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar içinde, On İki Levha Yay., İstanbul 2019, s. 235-254.

YILDIZ Ferruh: İmar Bilgisi, Nobel Yay., Ankara 2012.

YILMAZ Sacit: Çevre Hukuku Bağlamında Türk Ceza Kanunundaki Çevre Suçları, Adalet Yay., Ankara 2013.

YOKUŞ SEVÜK Handan: Çevre Hukuku: Doğal Çevrenin Korunması, 2. B., Adalet Yay., Ankara 2017.

YOKUŞ SEVÜK Handan: “Gürültüye Neden Olma Suçu (TCK m. 183)”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, 2013, s. 363-379.

İNTERNET KAYNAKLARI

ADLİ SİCİL VE İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ: “Adli İstatis-tikler 2015”, www.adlisicil.adalet.gov.tr/istatistik_2015/ist_tab.htm.

del CASTILLO Teresa Fajardo: “Organised Crime and Environmen-tal Crime: Analysis of EU Legal Instruments”, www.ecologic.eu/ si-tes/files/publication/2015/efface_organised_crime_and_environmental_crime_eu_level.pdf.

GLOBAL INITIATIVE AGAINST TRANSNATIONAL ORGANI-ZED CRIME: “The Global Response to Transnational Organized Environmental Crime”, www.stoprhinopoaching.com/UploadedFiles/ Knowled-ge/Global%20Initiative%20-%20Organized%20Environmental% 20Crime%20-%20Baseline%20Assessment%20-%20June%202014.pdf.

HEALTH EFFECTS INSTITUTE: “State of Global Air 2017: A Spe-cial Report on Global Exposure to Air Pollution and Its Disease Burden”. www.stateofglobalair.org/sites/default/files/SOGA2017_report.pdf.

RENGIER Rudolf: “Abstrakte und potentielle Gefährdungsdelikte im Umweltst-rafrecht”, www.uni-konstanz.de/FuF/Jura/heinz/RisikoPrognose.pdf.

WORLD HEALTH ORGANIZATION / UNITED NATIONS HU-MAN SETTLEMENTS PROGRAMME: “Global Report on Ur-ban Health: Equitable, Healthier Cities for Sustainable Develop-ment”, www.who.int/ kobe_centre/measuring/urban-global-report/ugr_full_report.pdf.

WORLD HEALTH ORGANIZATION: “Environmental Noise Guide-lines for the European Region”, www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/ 0008/383921/noise-guidelines-eng.pdf.

WORLD WILDLIFE FUND: “WWF Living Forest Report: Chapter 5 – Saving Forests at Risk”, www.wwf.de/fileadmin/fm-wwf/Publikationen-PDF/WWF-Living-Forests-Report-Chapter-5.pdf.