Türk Miras Hukukunda Denkleştirme (MK m. 669 – 675)

İÇİNDEKİLER 

ÖNSÖZ...........................................................................................................I

İÇİNDEKİLER...........................................................................................III

KISALTMALAR........................................................................................IX

GİRİŞ............................................................................................................. 1

BİRİNCİ BÖLÜM

MİRASTA DENKLEŞTİRME KAVRAMI, AMACI, 

HUKUKİ NİTELİĞİ VE BENZER KURUMLAR İLE 

KARŞILAŞTIRILMASI 

§ 1. MİRASTA DENKLEŞTİRME KAVRAMI 

VE AMACI 

I. GENEL OLARAK ................................................................................. 3 

II. KANUNDAKİ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ VE TERMİNOLOJİ ................ 5 

A. Kanundaki Düzenleniş Şekli ............................................................. 5 

B. Terminoloji........................................................................................ 5 

III. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN AMACI ......................................... 6 

§ 2. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 

VE TABİ OLDUĞU HUKUKİ REJİM 

I. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ..................... 8 

A. Yükleme (Mükellefiyet) Teorisi........................................................ 8 

B. Ayni Teori ......................................................................................... 9 

IV İçindekiler 

C. Kişisel Borç Teorisi ......................................................................... 10 

D. Karma Teori..................................................................................... 11 

II. DENKLEŞTİRME İŞLEMİNİN TABİ OLDUĞU HUKUKİ 

REJİM................................................................................................... 12 

A. Genel Olarak.................................................................................... 12 

B. Denkleştirmeyle İlgili Kuralların Borçlar Hukuku ve Miras 

Hukuku ile İlişkisi ........................................................................... 12 

§ 3. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN BENZER KURUMLAR 

İLE KARŞILAŞTIRILMASI 

I. TENKİS İLE KARŞILAŞTIRILMASI ................................................ 16 

A. Tenkis ve Denkleştirmenin İşlevi Bakımından................................ 16 

B. Denkleştirme ve Tenkisi Düzenleyen Kuralların Medeni 

Kanun’daki Düzenlenme Yeri ve Niteliği Bakımından................... 16 

C. Denkleştirme ve Tenkis İsteme Hakkına Sahip Olan Kişiler 

Bakımından...................................................................................... 17 

D. Denkleştirme ve Tenkis Yükümlüleri Bakımından ......................... 17 

E. Denkleştirme ve Tenkisin Konusu Bakımından .............................. 17 

F. Denkleştirme ve Tenkisin İleri Sürülme Şekilleri Bakımından....... 18 

II. PAYLAŞTIRMA KURALI İLE KARŞILAŞTIRILMASI .................. 20 

III. TÜKETİM ÖDÜNCÜ (KARZ) SÖZLEŞMESİ İLE 

KARŞILAŞTIRILMASI....................................................................... 21 

İçindekiler V 

İKİNCİ BÖLÜM 

MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN KOŞULLARI, 

TARAFLARI VE KONUSU 

§ 4. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN KOŞULLARI 

I. SAĞLARARASI BİR KAZANDIRMA OLMASI .............................. 23 

II. KAZANDIRMANIN KARŞILIKSIZ OLMASI.................................. 25 

III. KAZANDIRMA KONUSUNUN MİRASBIRAKANIN 

MALVARLIĞINDAN ÇIKMASI........................................................ 28 

IV. KAZANDIRMANIN YASAL MİRASÇILARA YAPILMIŞ 

OLMASI............................................................................................... 32 

V. KAZANDIRMANIN MİRAS PAYINA MAHSUBEN 

YAPILMIŞ OLMASI ........................................................................... 34 

§ 5. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI 

I. Denkleştirme Borçlusu ......................................................................... 36 

A. Genel Olarak.................................................................................... 36 

B. Yasal Mirasçıların Denkleştirme Borcu .......................................... 36 

1. Altsoy ......................................................................................... 36 

2. Altsoy Dışındaki Yasal Mirasçılar ............................................. 38 

3. Doğrudan Kendisine Kazandırma Yapılmadığı Halde 

Denkleştirme ile Yükümlü Olanlar ............................................ 41 

II. Denkleştirme Alacaklısı ....................................................................... 43 

§ 6. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN KONUSU 

I. Altsoy Bakımından Denkleştirmenin Konusu ...................................... 44 

A. Yasa Gereği Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar.......................... 44 

1. Çeyiz........................................................................................... 44 

VI İçindekiler 

2. Kuruluş Sermayesi...................................................................... 46 

3. Malvarlığı Devri ......................................................................... 47 

4. Borçtan Kurtarma ....................................................................... 49 

5. Diğer Benzeri Kazandırmalar..................................................... 50 

B. Mirasbırakan Tarafından Denkleştirmeye Tabi Tutulan 

Karşılıksız Kazandırmalar ............................................................... 55 

II. ALTSOY DIŞINDAKİ YASAL MİRASÇILAR BAKIMINDAN 

DENKLEŞTİRMENİN KONUSU ....................................................... 56 

III. DENKLEŞTİRMEYE TABİ OLMAYAN KARŞILIKSIZ 

KAZANDIRMALAR ........................................................................... 56 

A. Mirasbırakanın Altsoyunu Denkleştirmeden Muaf Tutması ........... 56 

B. Kanun Gereği Altsoyun Denkleştirmeden Muaf Tutulduğu 

Durumlar.......................................................................................... 56 

1. Olağan Hediyeler........................................................................ 56 

2. Altsoy Evlenirken Geleneğe Uygun Ölçüde Yapılan 

Giderler....................................................................................... 58 

3. Eğitim ve Öğrenim Giderleri...................................................... 59 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK 

BEYANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE ŞEKLİ, 

DENKLEŞTİRMENİN TALEP EDİLMESİ, GERÇEKLEŞMESİ 

VE DENKLEŞTİRMEDEN DOĞAN SORUMLULUK 

§ 7. MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK 

BEYANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE ŞEKLİ 

I. MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK 

BEYANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................. 63 

II. DENKLEŞTİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ BELİRLEYEN 

BEYANLARIN ŞEKLİ ........................................................................ 65 

İçindekiler VII 

§ 8. DENKLEŞTİRMENİN TALEP EDİLMESİ, 

GERÇEKLEŞMESİ VE DENKLEŞTİRMEDEN 

DOĞAN SORUMLULUK 

I. DENKLEŞTİRME TALEBİ ................................................................ 69 

II. DENKLEŞTİRME DAVASI................................................................ 69 

A. Genel Olarak.................................................................................... 69 

B. Denkleştirme Davasında İspat......................................................... 72 

C. Görevli ve Yetkili Mahkeme ........................................................... 75 

1. Görevli Mahkeme....................................................................... 75 

2. Yetkili Mahkeme........................................................................ 76 

III. DENKLEŞTİRMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ VE 

DENKLEŞTİRMEDEN DOĞAN SORUMLULUK ........................... 76 

A. Geri Verme veya Mahsup................................................................ 76 

B. Miras Payını Aşan Kazandırmalar................................................... 78 

C. Denkleştirmeye Tabi Kazandırmanın Değerinin Belirlenmesi........ 81 

D. Denkleştirmeye Tabi Kazandırmada Gerçekleşen Yarar ve 

Zarar ile Gelir ve Giderlerden Doğan Sorumluluk.......................... 83 

SONUÇ........................................................................................................ 85

KAYNAKÇA .............................................................................................. 89

ANTALYA, O. Gökhan: Miras Hukuku, 2. Bası, İstanbul 2009. 

AYAN, Mehmet: Miras Hukuku, 3. Bası, Konya 2005. 

AYDIN ÜNVER, Tülay: Miras Bırakanın Denkleştirmeye Tabi Kazandırmaları, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul 2011. 

AYİTER, Nuşin/ KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Miras Hukuku, 2. Bası, Ankara 1991. 

AYKONU, M. Sadrettin: Mirasta İade ve İlgili Yargıtay Kararları Üzerine 

Bir İnceleme, AD, Y. 1973, S. 9, s. 698 vd. 

BAYGIN, Cem: Tenkis Davalarında Mirasbırakanın Tasarruf Nisabının 

Hesaplanması, EÜHFD, Y. 2008, C. XII, S. 3-4. 

BELGESAY, Mustafa Reşit: Türk Kanunu Medenisi Şerhi, 3. Kitap: Miras, 4. Baskı, İstanbul 1952. 

BERKİ, Ali Himmet: Miras ve Tatbikat, 3. Bası, Ankara 1968. (Kısaltma: 

Miras) 

BERKİ, Ali Himmet: Medeni Kanunda İade ve Tenkis, Mukayeseli Hukuk 

Dergisi, Y. 2, S. 2, Ankara 1957. (Kısaltma: İade) 

BERKİ, Şakir: Miras Hukuku, Ankara 1975. (Kısaltma: Miras) 

BERKİ, Şakir: Miras Davalarında Müruruzaman ve Defi, AÜHFD, C. 25, 

S. 1-2, Ankara 1968. (Kısaltma: Müruruzaman) 

BERKİ, Şakir: Türk Hukukunda Mirasta Ret ve İade, AD, Y. 1952, S. 4, s. 

480-497. (Kısaltma: İade) 

BRÜCKNER, Christian: Zur Herabsetzung lebzeitiger Zuwendungen, 

Successio-Zeitschrift für Erbrecht, 2008, Schulthess Juristische Medien AG. 

DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan/ GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Özel 

Hukuku, C. III, Aile Hukuku, Gözden Geçirilmiş 13. Bası, İstanbul 2018. 

90 Kaynakça 

DURAL, Mustafa/ ÖZ, Turgut: Türk Özel Hukuku, C. IV, Miras Hukuku, 

Yenilenmiş 8. Bası, İstanbul 2015. 

ENGİN, Baki İlkay/ SEROZAN, Rona: Miras Hukuku, 3. Bası, Ankara 

2012. 

EREN, Fikret: Mirasta İade, AD, Y. 1963, s. 340 vd., s. 370 vd. (Kısaltma: İade) 

EREN, Fikret: Türk Medeni Hukukunda Tenkis Davası, Ankara 1973. (Kısaltma: Tenkis) 

ESCHER, Arnold: Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch; 

Band III, 2. Abteilung: Der Erbgang (Artikel 537-640 ZGB), 3. Auflage, 

Bearbeitet von Arnold ESCHER, Zürich, 1959/1960. 

GENÇCAN, Ömer Uğur: Miras Hukuku, Ankara 2008 

GÖNENSAY, Samim/ BİRSEN, Kemalettin: Miras Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1963. 

GÖNENSAY, Samim: Mirasta İade, İleri Hukuk, S. 34, İstanbul 1948. 

GÖKTÜRK, Hüseyin Avni: Miras Hukuku, 3. Bası, Ankara 1955. 

GUISAN, François: Medeni Kanunun 527. ve 626. (TKM m. 507 ve 

603) Maddelerinde Mirasbırakanın Miras Hissesine Mahsuben Sağlığında 

Yaptığı Teberrular Mefhumu’ Çev: K. F. Arık, AÜSBFD, 1953, C. VIII, 

S. 1. 

GÜRELLİ, Nevzat: 23.06.1950 tarihli RO 76 II 188 Sayılı İsviçre Federal 

Mahkemesi Kararı Çevirisi, MHAD, C. 1, S. 1, s. 68 vd. 

HATEMİ, Hüseyin: Miras Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2004. 

İMRE, Zahit: Türk Miras Hukuku, Yenilenmiş 4. Bası, İstanbul 1978. 

İMRE, Zahit/ ERMAN, Hasan: Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş 8. Bası, 

İstanbul 2011. 

İNAN, Ali Naim/ ERTAŞ, Şeref/ ALBAŞ, Hakan: Miras Hukuku, 8. Bası, 

İzmir 2012. 

İNAL, Nihat: Miras Davaları, 3. Bası, Ankara 2011. 

Kaynakça 91 

İNAL, Emrehan: Denkleştirme ve Tenkis Davalarında Parası Mirasbırakan 

Tarafından Ödenerek Mirasçılardan Biri Adına Alınan Taşınmazların Durumu, İÜHFM, Y. 2007, C. LXV, S. 2, s. 275-298. 

İŞGÜZAR, Hasan: Yeni Türk Medeni Kanunu’na Göre Miras Hukuku 

Hükümlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler, Ankara 2003. 

KAÇAK, Nazif: Yeni İçtihatlarla Yeni Miras Hukuku, Ankara 2006. 

KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Miras Hukuku, Genişletilmiş 2. Bası, Ankara 

2007. 

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Miras Hukuku, 3. Bası, İstanbul 1987. 

(Kısaltma: Miras) 

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Mirasta İade Mefhumu ve Murisin 

İadeye Tabi Kazandırmaları (basılmamış doçentlik tezi), İstanbul 1960. (Kısaltma: İade) 

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Mirasta İade (=Denkleştirme) ile İlgili 

Meseleler, Medeni Kanun’un 50. yılı, Ankara 1977. (Kısaltma: Meseleler) 

KÖMÜRCÜOĞLU, Halit/ ERGÜNEY, Hilmi: Şahıs, Aile ve Miras Hukuku, Ankara 1951. 

KÖPRÜLÜ, Bülent: Miras Hukuku Dersleri, Genişletilmiş ve Yenilenmiş 

2. Bası, İstanbul 1985. 

KURU, Baki/ ARSLAN, Ramazan/ YILMAZ, Ejder: Medeni Usul Hukuku, 6100 sayılı HMK’na göre yeniden yazılmış 23. B., Ankara 2012. 

OZANEMRE YAYLA, Hatice Tolunay: Mirasın Paylaşılması, Ankara 

2011. 

OĞUZMAN, Kemal: Miras Hukuku, Gözden Geçirilmiş, 6. Bası, İstanbul 1995. 

OĞUZMAN, Kemal/ BARLAS, Nami: Medeni Hukuk (Giriş-KaynaklarTemel Kavramlar), 12. Bası, İstanbul 2005. 

OĞUZMAN, Kemal/ ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. II, 

10. Bası, İstanbul 2013. 

OLGAÇ, Senai: Kazai ve İlmi İçtihatlarla Türk Kanunu Medenisi, C. 1, 

İstanbul 1956. 

92 Kaynakça 

ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 3. Bası, Ankara 2008. 

ÖZUĞUR, Ali İhsan: Tenkis, Mirasta Denkleştirme ve Muvazaa Davaları, 

Ankara 2008. 

SEROZAN, Rona/ ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku, 3. Bası, Ankara 

2012. 

SEROZAN, Rona: Sağlar Arası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırma, 

İstanbul 1979. (Kısaltma: Ölüme Bağlı Kazandırma) 

SEROZAN, Rona: Sağlar Arası İşlem Eliyle Ölüme Bağlı Kazandırma: 

Karma İşleme Karma Rejim, Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, C. 

II, Özel Hukukun Diğer Dalları ve Kamu Hukuku, İstanbul 2001, s. 1015-

1021. (Kısaltma: Karma İşlem) 

SEVGİ, Emre: Mirasbırakanın Muvazaalı İşlemleri (yayımlanmamış yüksek lisans tezi) İstanbul 2008. 

ŞENER, Esat: Mirasta Tenkis-İade-İstihkak, Ankara 1995. (Kısaltma: Mirasta İade) 

ŞENER, Esat: Miras Hukukunda İadenin Yeri ve Önemi, Yargıtay Dergisi, 

Y. 1976, C. II, S. 1. (Kısaltma: İade) 

TEPECİ, Kamil: Notlu ve İzahlı Türk Kanunu Medenisi, C. 1, Şahsın Hukuku, Aile Hukuku, Miras, Ankara 1946. 

TOPDEMİR, Fuat: Miras bırakanın Mirasçıdan Mal Kaçırma Amacıyla 

Yaptığı Muvazaalı İşlemlere Karşı Mirasçıların Başvuru Yolları (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul 1995. 

TURAN BAŞARA, Gamze: Miras Hukukunda Denkleştirme, Ankara 2013. 

TURANBOY, K. Nuri: Mirasbırakanın Denkleştirme ve Tenkise Bağlı 

Sağlar Arası Hukuki İşlemleri, Ankara 2010. 

TUOR Peter/PICENONI Vito: Berner Kommentar, Band III, Das 

Erbrecht, 2. Abteilung, Der Erbgang (Artikel 537-640 ZGB), 2. Auflage des 

Kommentars von Prof. Dr. Peter TUOR Bearbeitet und nachgeführt von Vito 

PICENONI, Bern 1966. 

TÜFEK, K. Gültekin: Miras Hukukunda Tenkis ve İade Davaları, Ankara 

1977. 

Kaynakça 93 

UYAR, Talih: Uygulamada Tereddüt ve İhtilaf Konusu Olan Üç Müessese: Mirasta Tenkis-İptal ve İade, Ankara Barosu Dergisi, Y. 1971, S. 3, 

s. 406 vd. 

VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Türk Medeni Kanununa Göre Medeni 

Hukuk, Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 1956. 

YAZICI, Hilmi/ATASOY, Hasan: Şahıs, Aile ve Miras Hukuku ile İlgili 

Yargıtay Tatbikatı 1952-1970, Ankara 1970. 

ELEKTRONİK KAYNAKLAR

Kazancı İçtihat Bilgi Bankası 

www.yargitay.gov.tr