Viyana Satım Sözleşmesi’nin (CISG) 79. Maddesi Uyarınca Tazminat Sorumluluğundan Kurtulma

Viyana Satım Sözleşmesi’nin (CISG) 79. Maddesi Uyarınca Tazminat Sorumluluğundan Kurtulma

Halil Ahmet YÜCE

2018/12 1.Baskı, 198 Sayfa

ISBN 978-605-7542-91-5

Viyana Satım Sözleşmesi (CISG), hukuk sistemlerinin farklılıklar içerdiği dünyamızda bir orta yol bulma çabasıdır. Uluslararası mal satım sözleşmelerinin esasına uygulanacak hukuk olan CISG'e dair en tartışmalı noktalardan biri de "borca aykırı davranan bir taraf hangi şartlar altında bu davranışından ötürü sorumlu tutulmaz?" sorusudur. Bu konunun düzenlendiği asıl madde olan CISG m. 79 hükmü, önünüzde bulunan kitabın odak noktasını oluşturmaktadır. Fakat çalışmamızda CISG m. 79 hükmü ile yetinilmemiştir. Yer yer CISG'in diğer önemli maddeleri, UNIDROIT İlkeleri, PECL ve ICC Model Klozları gibi uluslararası mal satım hukukunda önem taşıyan diğer hukuki metinlerle 79. madde arasında karşılaştırmalar yapılarak konunun daha iyi irdelenmesi amaçlanmıştır. Kitabın kıymetini arttırdığına inandığımız asıl özelliği ise; Türk Hukuku'nda daha önce yazılmış birçok eserin aksine, force majeure, hardship, yeniden müzakere yükümlülüğü ve sözleşmenin hakim müdahalesiyle uyarlanması gibi doktrinlerin CISG rejimi altında uygulanıp uygulanamayacağına ilişkin tartışmalara ve çözüm önerilerine yer vermesidir. CISG m. 79 hükmünün uygulama şartlarının ve hukuki sonuçlarının incelendiği çalışmamızın son bölümünden de anlaşılacağı üzere; CISG'in ifa engelleri sistematiği Türk Hukuku'ndan oldukça büyük farklılıklar içermekte ve uygulama şartlarının varlığını ortaya koymak özel bir gayret istemektedir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM 
TAZMİNAT SORUMLULUĞUNDAN KURTULMANIN TARİHİ GELİŞİMİ, ULUSLARARASI METİNLERDEKİ DURUM VE CISG SİSTEMATİĞİ 
§ 1. CISG m.79 HÜKMÜNÜN OLUŞUM SÜRECİ 
I. Mukayeseli Hukuk Açısından Genel Olarak İfanın İmkansızlaşması ve İfa Güçlüğü Halleri
II. Uluslararası Metinlerde İfa Engelleri
III. Antlaşma'nın Yorumlanmasında 1969 Tarihli Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin Yeri
§ 2. ULUSLARARASI ÖZEL HUKUK METİNLERİNDE CISG m. 79 BENZERİ DÜZENLEMELER
I. UNIDROIT İlkeleri: m. 7.1.7 (Force Majeure) ve m. 6.2.2 (Hardship) 
II. PECL m. 8:108 ve m. 6:111, DCFR m. III – 3:104 m. ve III – 1:110 
III. ICC 2003 Model Force Majeure ve Hardship Klozları (Model Klozlar) 
§ 3. CISG m. 79 HÜKMÜNÜN ANTLAŞMA SİSTEMATİĞİNDEKİ YERİ VE BAZI MADDELERLE İLİŞKİSİ
I. CISG m. 79 Hükmünün Düzenlenme Yeri
II. Tazminat Talebi Hakkının Düzenlenmesi
III. CISG m. 6 İle İlişkisi: Taraflarca Düzenlenen Sorumsuzluk Kayıtları 
IV. CISG m. 28 İle İlişkisi: Aynen İfa Talebine Etki
V. CISG m. 80 İle İlişkisi: Alacaklı Tarafın Sebep Olduğu Borca Aykırılık
VI. CISG m. 50 ile İlişkisi: Bedel İndirimi

İKİNCİ BÖLÜM 
CISG m. 79 HÜKMÜNÜN SINIRLARI 
§ 4. CISG m. 79 HÜKMÜNÜN KAPSAMI
I. Borca Aykırı Davranışın Tipi Yönünden CISG m. 79'un Kapsamı
II. Aykırı Davranılan Borcun Tipi Yönünden CISG m. 79'un Kapsamı
§ 5. CISG m. 79 HÜKMÜNÜN KAPSAMA ALANINA DAİR BAZI TARTIŞMALI HALLER 
I. Sözleşmeye Uygun Malların Verilmemesi Durumunu Kapsaması 
II. Hardship ve CISG
III. CISG'de Yeniden Müzakere Yükümlülüğü
IV. CISG'de Sözleşmenin Kazai Olarak Uyarlanması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
CISG m. 79 HÜKMÜNDE DÜZENLENEN HUKUKİ SONUÇLAR 
§ 6. CISG m. 79 HÜKMÜNÜN UYGULAMA ŞARTLARI
I. İfa Engelinin Kontrol Dışı Gerçekleşmesi
II. İfa Engelinin Öngörülemez Olması
III. İfa Engelinin ve Sonuçlarının Önlenemez veya Aşılamaz Olması 
IV. İfa Edememe Hali İle İfa Engeli Arasında İlliyet Bağı Olması 
V. Kusurun Etkisi
VI. İspat Yükü
§ 7. BORÇLUNUN SORUMLULUKTAN KURTULMASI VE ALACAKLININ SEÇİMLİK HAKLARININ DURUMU 
I. Borçlunun İfa Engeli Sayesinde Tazminat Sorumluluğundan Kurtulması
II. Diğer Sözleşmesel Hakların İfa Engeli Karşısındaki Durumu
§ 8. CISG m. 79 HÜKMÜNE İLİŞKİN BAZI ÖZEL DURUMLAR
I. Borçlunun Üçüncü Kişi Nezdinde Gerçekleşen İfa Engeli Nedeniyle Sorumluluktan Kurtulması Hali (CISG m. 79/II)
II. İfa Engelinin Geçici Süre İçin Varlık Göstermesinin Sonuçları
III. Bildirim Yükümlülüğü ve Bildirimdeki Gecikmeden Doğan Zarardan Sorumluluk
IV. Kısmi İfa Engelleri 
SONUÇ

KAYNAKÇA