Arabuluculuk Sözleşmesi

Arabuluculuk Sözleşmesi

Mustafa ERTÜRK

2019/05 1. Baskı, 219 Sayfa

ISBN 978-605-300-752-4

“Arabuluculuk Sözleşmesi” isimli çalışmamızda, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte, Ülkemizde de uygulanmaya başlayan ve ihtiyaçlar ekseninde her geçen gün geliştirilmekte olan arabuluculuk yöntemine ilişkin uyuşmazlığın taraflarınca akdedilen arabuluculuk sözleşmesi, tüm detayları ile ele alınacaktır. Bu çalışmamız ile arabuluculuk yöntemine yönelik uygulamada karşılaşılan sorunların çözümünde yol gösterici olmak ve özellikle arabuluculuk sözleşmesinin uygulanabilirliğini artırmak suretiyle, arabuluculuk kurumunun toplumda daha fazla karşılık bulmasını ve etkin kullanılmasını teşvik etmek amaçlanmıştır.

Çalışmamızda literatürdeki kaynaklar içerik analizi metoduyla incelenerek, öncelikli olarak arabuluculuk yöntemi genel itibariyle ele alınmıştır. Bu kapsamda çalışmamızın ilk bölümünde, arabuluculuk kavramı, özellikleri, tarihsel gelişimi, türleri, yönteme hâkim olan temel ilkeler, yöntemin devlet yargısına nazaran avantajları ile aksayan yönleri ve arabuluculuk sürecinin aşamaları üzerinde durulmuştur. Çalışmamızın devamında, ilk etapta sözleşme kavramı, unsurları, türleri ve özellikleri kısaca ele alınmıştır. Daha sonra arabuluculuk sözleşmesi tüm detayları ile incelenmeye başlanmıştır. Öncelikle arabuluculuk sözleşmesinin tanımı, unsurları, hukuki niteliği, içeriği, kuruluş aşamaları ve süreci irdelenmiştir. Akabinde sözleşmenin taraflar için bağlayıcı olup olmadığı, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere etkisi ele alındıktan sonra sözleşme benzer kurumlarla karşılaştırılmıştır. Son olarak da arabuluculuk sözleşmesinin sona erme nedenleri açıklanmıştır.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
ÖZET 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15

BİRİNCİ BÖLÜM
ARABULUCULUK KAVRAMI, TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRLERİ, ARABULUCULUĞA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER,
ARABULUCULUĞUN AVANTAJLARI, DEZAVANTAJLARI VE AŞAMALARI
§1. GENEL OLARAK 21
§2. ARABULUCULUK KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ 25
A. Arabuluculuğun Tanımı ve Özellikleri 25
B. Arabuluculuğun Tarihsel Gelişimi 31
§3. ARABULUCULUĞUN TÜRLERİ 37
A. Geleneksel Arabuluculuk-Modern Arabuluculuk 37
B. İradi Arabuluculuk-Zorunlu Arabuluculuk. 37
C. Hak Temelli Arabuluculuk-Menfaat Temelli Arabuluculuk 39
D. Kolaylaştırıcı Arabuluculuk-Değerlendirici Arabuluculuk 40
E. Aktif Arabuluculuk-Pasif Arabuluculuk 40
§4. ARABULUCULUĞA HÂKİM OLAN TEMEL İLKELER 41
A. İradilik İlkesi 42
B. Eşitlik İlkesi 47
C. Tarafların Hâkimiyeti İlkesi 50
D. Arabulucunun Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı İlkesi 55
E. Gizlilik İlkesi 58
§5. ARABULUCULUK YÖNTEMİNE BAŞVURUNUN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLI YÖNLERİ 67
A. Avantajları. 67
I. Zamandan Tasarruf Sağlaması 68

II. Masraftan Tasarruf Sağlaması 69
III. Sürecin Esnek Olması 70
IV. Taraflar Arasındaki Mevcut İlişkilerin Geleceğe Taşınmasına
İmkân Tanıması 71
V. Uzman Kişinin Arabulucu Olması 72
VI. Tarafların Sürece Doğrudan Katılımı ve Hâkimiyetin
Kendilerinde Olması 73
VII. Yargı Yollarına Başvuruyu Kısıtlamaması 73
VIII. Gizliliğin Korunabilmesi 74
IX. Toplumdaki Barışın Korunmasına ve Uzlaşı Kültürünün
Kazanılmasına Hizmet Etmesi 74
X. Mahkemelerin İş Yükünü Azaltması 75
B. Dezavantajlı Yönleri 75
§6. ARABULUCULUK SÜRECİNİN AŞAMALARI 79
İKİNCİ BÖLÜM ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİ
§1. İRADE BEYANI VE HUKUKİ İŞLEM KAVRAMLARI 83
A. İrade Beyanı 83
B. Hukuki İşlem 84
§2. SÖZLEŞME KAVRAMI 87
A. Sözleşmenin Özellikleri 88
I. Sözleşmede En Az İki Tarafın Bulunması 88
II. İradelerin Karşılıklı Olarak Açıklanması 89
III. İradelerin Birbirine Uygun Olması 89
B. Sözleşme Türleri 90
I. Genel Olarak 90
II. Kanunda Düzenlenmiş Olup Olmamaları Açısından 90
III. Zaman Açısından 92
IV. Edim İlişkisi Açısından 92
§3. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI 95
A. Tanımı 95
B. Unsurları 99
§4. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 101
A. Genel Olarak 101
B. Arabuluculuk Sözleşmesinin Niteliği 104

İçindekiler 11
§5. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞ AŞAMALARI 109
A. Asıl Sözleşmeyle Beraber veya Sözleşmenin Yapılması Esnasında 112
B. Uyuşmazlık Ortaya Çıktıktan Sonra 114
C. Uyuşmazlık Sonrası Dava Açıldıktan Sonra 116
§6. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 121
A. Genel Olarak 121
B. Öneri 121
C. Kabul 122
D. Ehliyet 124
§7. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİ 129
A. Sözleşmenin Konusu 129
I. Yabancılık Unsuru Taşıyan Hukuk Uyuşmazlıkları 129
II. Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilecekleri İş veya İşlemlerden Doğan Hukuk Uyuşmazlıkları 130
B. Sözleşmenin Şekli 140
C. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk 142
D. Arabuluculuk Sözleşmesinde Yetki 145
E. Arabuluculuk Sözleşmesinde Gizliliğin Açıkça Düzenlenmesi 148
F. Sözleşmeden Doğan Masrafların Belirlenmesi 150
G. Arabulucu Kişinin Tayin Edilmesi 152
I. Arabulucu Kişinin Nitelikleri 154
II. Arabulucu Kişinin Sözleşmeden Doğan Hakları 157
III. Arabulucu Kişinin Sözleşmeden Doğan Yükümlülükleri 159
§8. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN BAĞLAYICILIĞI SORUNU 163
§9. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN SÜRELERE ETKİSİ 169
A. Dava Açılmadan Önce Arabuluculuğa Başvurulması 169
B. Dava Açıldıktan Sonra Arabuluculuğa Başvurulması 171
§10. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 173
A. Tahkim Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 173
B. Hakem-Bilirkişilik Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 176
C. İbra Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 179
D. Sulh Sözleşmesi ve Arabuluculuk Sözleşmesi 181

§11. ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 185
A. Arabuluculuk Sözleşmesinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine
Getirilmesi 185
B. Arabuluculuk Sözleşmesinin Taraflarından Birisinin Ölümü veya Fiil Ehliyetini Kaybetmesi 186
C. Tarafların Karşılıklı Olarak Sözleşmeyi Sona Erdirmeleri 187
D. Arabuluculuk Sözleşmesinin Feshi 188
I. Taraflardan Birisinin Arabuluculuk Toplantılarına Katılmaması
veya Toplantılardan Çekilmesi 188
II. Taraflardan Birisinin Arabuluculuk Sözleşmesinde Belirlenen Masrafları Ödememesi 189
III. Arabuluculuk Sözleşmesinde Sır Saklama Yükümlülüğün Açıkça Düzenlenmesi Durumunda Bu Yükümlülüğe Aykırı
Hareket Edilmesi 189
IV. Taraflardan Birisinin Sözleşmeye Konu Uyuşmazlığın Çözümü İçin
Devlet Yargısına veya Tahkim Yoluna Başvurması 190
E. Arabuluculuk Sözleşmesinin İptali 190
I. Yanılma 191
II. Aldatma 192
III. Korkutma 193
IV. Aşırı Yararlanma 195
F. Arabuluculuk Sözleşmesinin Geçersizliği 196
I. Genel Olarak Kesin Hükümsüzlük Halleri 196
II. İmkânsızlık 197
III. Ahlâka aykırılık 197
IV. Emredici Hükümlere Aykırılık 198
V. Kişilik Haklarına Aykırılık 198
VI. Şekle Aykırılık 199
SONUÇ. 201
EK 1- MODERN ARABULUCULUK SÖZLEŞMESİ ÖRNEĞİ 205
KAYNAKÇA 209