Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu

Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu

Av. Arb. Bediray ERDOST

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.................................................................................................v

TEŞEKKÜR .......................................................................................ix

ÖZGEÇMİŞ........................................................................................xi

İÇİNDEKİLER ............................................................................... xiii

KISALTMALAR LİSTESİ.............................................................xix

1. GİRİŞ...........................................................................................1

2. TÜRK HUKUKUNDA ARABULUCULUĞA İLİŞKİN

TEMEL KAVRAMLAR, ARABULUCULUĞUN HUKUKÎ

NİTELİĞİ VE TEMEL ÖZELLİKLERİ, ARABULUCUNUN

HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ................................................3

2.1.ARABULUCULUK KAVRAMI, ARABULUCULUĞUN

TANIMI, ÖZELLİKLERİ VE TÜRK HUKUK

SİSTEMİNDEKİ GELİŞİMİ.................................................3

2.1.1.Arabuluculuk Kavramı..................................................3

2.1.2. Arabuluculuğun Tanımı ve Özellikleri ........................6

2.1.2.1. Arabuluculuğun tanımı...................................6

2.1.2.2. Arabuluculuğun temel özellikleri ...................8

2.1.2.3. Arabuluculuğun doğuşu ve tarihsel

gelişimi...........................................................9

2.1.2.4. Farklı arabuluculuk modelleri ......................16

2.2. ARABULUCULUĞUN HUKUKÎ NİTELİĞİ VE

ARABULUCUNUN HUKUKÎ STATÜSÜ ........................20

2.2.1. Arabuluculuk Faaliyetinin Hukuki Niteliği ...............20

2.2.2. Arabulucunun Hukukî Statüsü...................................24

2.2.2.1. İhtiyarî arabuluculukta arabulucunun hukukî

statüsü...........................................................26

2.2.2.2. Dava şartı arabuluculukta arabulucunun

hukukî statüsü...............................................29

2.3. ARABULUCUNUN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ....31

2.3.1. Arabulucunun Hakları................................................31

2.3.1.1. Arabuluculuk unvanı ve bu unvanın

sağladığı yetkileri kullanma hakkı ...............31

2.3.1.2. Ücret ve masraf isteme hakkı .......................32

2.3.1.3. Taraflarla görüşme ve iletişim kurma

hakkı .............................................................36

xiv

2.3.1.4. Yargı organları, kamu kurum ve

kuruluşlarından elektronik ortamda bilgi ve

belge isteme hakkı........................................38

2.3.2. Arabulucunun Yükümlülükleri ..................................39

2.3.2.1. Arabuluculuk sürecini sevk ve idare etme

yükümlülüğü.................................................39

2.3.2.2. Tarafsız olma yükümlülüğü..........................41

2.3.2.3. Tarafları bilgilendirme ve aydınlatma

yükümlülüğü.................................................48

2.3.2.4. Sır saklama yükümlülüğü .............................50

2.3.2.5. Görevini özenle yerine getirme

yükümlülüğü.................................................55

2.3.2.6. Görevi şahsen yerine getirme

yükümlülüğü.................................................56

2.3.2.7. Arabuluculuk tutanağı tutma, Adalet

Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’ne

gönderme ve dosya saklama

yükümlülüğü.................................................58

2.3.2.8. Reklam yasağına uyma yükümlülüğü...........59

2.3.2.9. Aidat ödeme yükümlülüğü ...........................59

3. ARABULUCUNUN HUKUKİ SORUMLULUĞU...................61

3.1. GENEL OLARAK..............................................................61

3.2. ARABULUCUNUN SÖZLEŞMEDEN DOĞAN HUKUKİ

SORUMLULUĞU...............................................................64

3.2.1. Arabuluculuk Sözleşmesi...........................................64

3.2.1.1.Arabuluculuk sözleşmesinin tanımı...............64

3.2.1.2. Arabuluculuk sözleşmesinin şekli ................67

3.2.1.3. Arabuluculuk sözleşmesinin tarafları ...........69

3.2.1.4. Arabuluculuk sözleşmesinin konusu ............72

3.2.1.5. Arabuluculuk sözleşmesinin hukukî

niteliği...........................................................73

3.2.2. Arabulucu Sözleşmesi................................................78

3.2.2.1. Arabulucu sözleşmesinin tanımı...................78

3.2.2.2. Arabulucu sözleşmesinin şekli .....................80

3.2.2.3. Arabulucu sözleşmesinin tarafları ................82

3.2.2.4. Arabulucu sözleşmesinin konusu .................86

3.2.2.5. Arabulucu sözleşmesinin hukukî niteliği .....86

3.2.2.6. Arabulucu sözleşmesinin esaslı unsurları.....97

xv

3.3.2.7. Arabulucu sözleşmesinin yan (ikinci

derecedeki- tâli) unsurları.............................99

3.2.3. Arabulucu Sözleşmesinden Doğan Hukuki

Sorumluluğun Sebepleri ..........................................100

3.2.3.1. Arabulucunun borcunu hiç ifa etmemesi....101

3.2.3.2. Arabulucunun borcunu gereği gibi ifa

etmemesi veya kötü ifa etmesi ...................114

3.2.4. Arabulucunun Sözleşmeden Doğan Sorumluluğunun

Şartları .....................................................................120

3.2.4.1. Arabulucunun sözleşmeyi ihlâl etmesi.......121

3.2.4.2. Bir zararın doğmuş olması..........................122

3.2.4.3. Arabulucunun kusurlu olması.....................127

3.2.4.4. Uygun illiyet (nedensellik) bağı .................129

3.2.5. Arabulucu Sözleşmesine Özgü Bazı Sorumluluk

Sebepleri ..................................................................132

3.2.5.1. Arabulucunun aydınlatma yükümlülüğünü

yerine getirmemesinden doğan

sorumluluğu................................................132

3.2.5.2. Arabulucunun gizliliği ihlâlinden doğan

hukuki sorumluluğu....................................134

3.2.5.3. Arabulucunun tarafsızlık ve eşit davranma

borcunu ihlâlinden doğan sorumluluğu......138

3.2.5.4. Arabulucunun irade bozukluğu veya aşırı

yararlanmaya neden olmasından dolayı

sorumluluğu................................................141

3.3. ARABULUCUNUN HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN

HUKUKİ SORUMLULUĞU ............................................147

3.3.1. Genel Olarak ............................................................147

3.3.2. Arabuluculuk Faaliyeti Kapsamında Haksız Fiil.....148

3.3.2.1. Arabulucunun hukuka aykırı fiilde

bulunması ...................................................148

3.3.2.2. Arabulucunun taraflara zarar vermesi ........152

3.3.2.3. Arabulucunun kusurlu olması.....................154

3.3.2.4. Uygun İlliyet Bağı ......................................156

3.4. ARABULUCUNUN SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN

DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUĞU.............................159

3.4.1. Genel Olarak ............................................................159

xvi

3.4.2. Arabulucunun Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan

Sorumluluğunun Koşulları ......................................160

3.4.2.1. Arabulucunun malvarlığında artış meydana

gelmelidir....................................................160

3.4.2.2. Arabulucunun zenginleşmesi bir başkasının

malvarlığından veya emeğinden veya hukuk

alanının ihlâli sonucu meydana gelmelidir.161

3.4.2.3. Arabulucunun zenginleşmesi ile

zenginleştirici olay arasında illiyet bağı

bulunmalıdır. ..............................................162

3.4.2.4. Arabulucunun zenginleşmesi haklı bir sebebe

dayanmamalıdır..........................................162

3.5. ARABULUCUNUN GÜVENE DAYANAN

SORUMLULUĞU.............................................................163

3.5.1. Genel Olarak ............................................................163

3.5.2. Güven Sorumluluğu .................................................165

3.5.3. Arabuluculuk Faaliyeti Bakımından Güven

Sorumluluğu ............................................................168

3.5.4. Arabulucunun Güven Sorumluluğunun Unsurları ...170

3.5.4.1. Arabulucunun hukukî bir görüntü ile güven

sağlaması ....................................................170

3.5.4.2. Arabulucu ile zarar gören arasında hukukî bir

temasın olması............................................171

3.5.4.3. Arabulucunun kusurlu olması.....................172

3.5.4.4. Güvenenin zararının doğması.....................172

3.5.4.5. Güvenenin zararı ile hukukî görüntü sonucu

oluşan güven arasında nedensellik bağı

olmalıdır .....................................................173

3.5.5. Arabulucunun Güven Sorumluluğuna Aykırı

Davranışının Yaptırımı............................................173

3.6. ARABULUCULUK MESLEKİ SORUMLULUK

SİGORTASI.......................................................................173

3.6.1. Genel Olarak Sorumluluk Sigortası.........................173

3.6.2.Mesleki Sorumluluk Sigortaları................................175

3.6.3. Arabuluculuk Sorumluluk Sigortası ........................176

4. ARABULUCUNUN DİSİPLİN VE CEZA

SORUMLULUĞU...................................................................178

4.1. ARABULUCUNUN DİSİPLİN SORUMLULUĞU .......178

xvii

4.2. ARABULUCUNUN CEZAİ SORUMLULUĞU ............180

4.2.1. Genel Olarak ............................................................180

4.2.1. Arabulucunun, Arabuluculuk Kanunu’ndan Doğan

Cezai Sorumluluğu ..................................................181

4.2.2.1. Gizliliği ihlal suçu ......................................181

4.3. ARABULUCUNUN TÜRK CEZA KANUNU

HÜKÜMLERİNE GÖRE CEZAİ SORUMLULUĞU......187

4.3.1. Genel Olarak ............................................................187

4.3.2. Arabuluculukta Görevi Kötüye Kullanma Suçu

(TCK. m.257) ..........................................................191

4.3.3. Arabuluculukta Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması

Suçu (m.258) ...........................................................195

4.3.4. Arabuluculukta Zimmet Suçu ..................................198

4.3.5. Arabuluculukta İrtikap Suçu ....................................200

4.3.6. Arabulucunun Suçu Bildirme Yükümlülüğü ...........201

SONUÇ.............................................................................................203

KAYNAKÇA ...................................................................................209