İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hukuki ve Cezai Sorumluluk

KISA İÇERİK

1

GİRİŞ

I. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ, GÜNCELLİĞİ VE AMAÇ

II. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI, YÖNTEMİ VE SUNULMASI

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA TEMEL KAVRAMLAR

I. GENEL ANLAMDA KAZA VE HASTALIK KAVRAMLARI

II. İŞ KAZASI KAVRAMI, UNSURLARI VE İŞ KAZASI SAYILAN HALLER

III. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI, UNSURLARI VE MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI KAVRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

V. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR VE UNSURLARI

İKİNCİ BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DAYANAK, KAPSAM VE TARİHİ GELİŞİM

I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DAYANAĞI VE KAPSAMI

II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TARİHİ GELİŞİM VE KAYNAKLAR

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İSG ALANINDA DEVLETİN, İŞVERENİN, ÇALIŞANLARIN VE

DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DEVLETİN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

IV. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

V. SENDİKALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GÖREVLERİ VE TOPLU İŞ SÖZ-

LEŞMESİNİN İŞLEVİ

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

MADDİ ZARAR VE TAZMİNATLAR

I. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT

BEŞİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

MANEVİ ZARAR VE TAZMİNATLAR

I. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT

1

Prof. Dr. Yusuf Alper’e “kısa anlatım planı” fikri nedeniyle teşekkür edilen Prof. Dr.

Ali Nazım Sözer’in Türk Genel Sağlık Sigortası isimli kitabından esinlenilmiştir.

XIV Kısa Plan

ALTINCI BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

HUKUKİ SORUMLULUKLAR

I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU

II. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN (İŞÇİYİ GÖZETME BORCUNUN) HUKUKİ NİTELİĞİ

III. İŞVERENİN SGK, SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU VE SORUM-

LULUKTAN KURTULMA HALLERİ

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVEREN DIŞINDAKİ SORUMLULAR

V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA DEVLET’İN HUKUKİ SORUMLULUĞU

YEDİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

CEZAİ SORUMLULUKLAR

I. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKELER VE ÇALIŞMA HUKUKU İLE ORTAK ALAN

ÇALIŞMA CEZA HUKUKU

II. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR

III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA VE CEZALARIN UYGULANMASI

IV. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE UZLAŞMA

SEKİZİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

TAZMİNAT DAVALARI VE İŞ YARGILAMA USULÜ

I. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER VE İŞ MAHKEMELERİ

II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN ZARARLARDA AÇILABİLECEK DAVA TÜR-

LERİ

III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN DAVALARDA GÖREV VE YETKİ

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN DAVALARDA UYGULANACAK YAZILI

YARGILAMA USULÜ VE DAVANIN AŞAMALARI

DOKUZUNCU BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA

ZAMANAŞIMI, FAİZ VE İBRA

I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI

II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA FAİZ

III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA İBRA

ONUNCU BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

RÜCU (ÖDETTİRME) HAKKI VE DAVALARI

I. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN RÜCU HAKKININ AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE RÜCU

HAKKININ ŞARTLARI

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN RÜCU HAKKI

III. HASTALIK SİGORTASI VE DİĞER HALLERDEN DOĞAN RÜCU HAKKI

IV. SGK’NIN RÜCÛ DAVASINDA BAZI ÖZELLİKLER

V. RÜCU HAKKININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ONBİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TAZMİNATI HESAPLAMA TABLOLARI

VE ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPORLARI

İÇİNDEKİLER

DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ.................................................................................................VII

ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ.....................................................................................................VIII

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ ...........................................................................................................IX

ÖNSÖZ ....................................................................................................................................XI

KISA İÇERİK............................................................................................................................XIII

İÇİNDEKİLER ...........................................................................................................................XV

KISALTMALAR ....................................................................................................................... LXI

GİRİŞ..................................................................................................................................1

I. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ, GÜNCELLİĞİ VE AMAÇ ..............................................1

A. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ ...................................................................................1

B. ÇALIŞMA KONUSUNUN GÜNCELLİĞİ ...........................................................................3

C. ÇALIŞMANIN AMACI ....................................................................................................5

II. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI, YÖNTEMİ VE SUNULMASI .....................6

A. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI ...............................................................6

B. ÇALIŞMADA İZLENECEK YÖNTEM.................................................................................6

C. ÇALIŞMA KONUSUNUN SUNULMASI ...........................................................................8

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI, MESLEK HASTALIĞI VE İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİNDE TEMEL KAVRAMLAR İLE UNSURLARI

I. GENEL ANLAMDA KAZA VE HASTALIK KAVRAMLARI ...................................................9

A. KAZA KAVRAMI VE UNSURLARI....................................................................................9

1. KAZA KAVRAMI ......................................................................................................9

2. KAZANIN UNSURLARI...........................................................................................10

a. Kişiye Veya Eşyaya Gelen Zarar......................................................................10

b. Dışarıdan Gelen Olay (Dış Etki).......................................................................11

c. İstenilmeyen Olay ..........................................................................................11

d. Ani Olay..........................................................................................................12

e. Uygun İlliyet Bağı ...........................................................................................12

B. HASTALIK KAVRAMI VE ETKENLERİ ............................................................................13

1. HASTALIK KAVRAMI .............................................................................................13

2. BEDEN SAĞLIĞINI BOZAN VE HASTALIĞA NEDEN OLAN ETKENLER.....................14

XVI İçindekiler

a. Kalıtımla ilgili nedenler...................................................................................14

b. Çevre ile ilgili nedenler...................................................................................14

c. Yetersiz ve dengesiz beslenme ......................................................................14

d. Duygusal Nedenler.........................................................................................15

C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI, NEDENLERİ VE

ÖNLEMLER .................................................................................................................15

1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI...........................................15

2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BAŞLICA NEDENLERİ ............................17

3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARI ÖNLEMLERİ ................................................19

II. İŞ KAZASI KAVRAMI, UNSURLARI VE İŞ KAZASI SAYILAN HALLER .............................. 21

A. TEKNİK VE HUKUKİ ANLAMDA İŞ KAZASI KAVRAMI VE ÖNEMİ .................................21

1. TEKNİK ANLAMDA İŞ KAZASI................................................................................21

2. HUKUKİ ANLAMDA İŞ KAZASI VE ÖNEMİ .............................................................23

3. HUKUKİ ANLAMDA İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞINI KAPSAMI İÇİNE ALIR ..........25

B. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI .................................................27

1. HİZMET SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ

UNSURLARI ..........................................................................................................28

a. Kazanın varlığı (İş Kazası Sayılan Haller).........................................................28

aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar..........29

ab. Yürütülen İş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar ....................................30

ac. Sigortalının İşyeri Dışına Bir Yere Gönderilmesi Nedeniyle Asıl

işini Yapmaksızın Geçen Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar...............31

ad. Emziren Kadın Sigortalının Çocuğuna Süt Vermesi için Ayrılan

Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar......................................................33

ae. İşveren Tarafından Sağlanan Taşıtla İşin Yapıldığı Yere Gidiş Geliş

Sırasında Meydana Gelen Olaylar ..........................................................34

b. Bedenen veya Ruhen Bir Zararın Ortaya Çıkması...........................................36

c. Zarar Görenin Sigortalı Sayılması ...................................................................37

ca. Hizmet sözleşmesi ile çalışan sigortalılar................................................37

cb. Fiilen Çalışanlar ......................................................................................38

cc. Hizmet Sözleşmesi İle Çalıştırılanlar Gibi Sigortalı Sayılanlar .................39

d. İlliyet Bağının Bulunması................................................................................40

2. BAGIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ UNSURLARI............................42

a. Kazanın varlığı (İş Kazası Sayılan Haller).........................................................42

aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar..........42

ab. Yürütülen iş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar.....................................43

b. Bedence veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması............................................43

c. Zarar Görenin Bağımsız Çalışan Sigortalı Sayılması ........................................43

ca. Köy ve Mahalle Muhtarları.....................................................................44

İçindekiler XVII

cb. Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar ve Öyle sayılanlar ..........................45

d. İlliyet Bağının Bulunması................................................................................45

3. KAMU GÖREVLİLERİ AÇISINDAN İŞ (VAZİFE MALULLÜĞÜ) KAZASI VE

UNSURLARI ..........................................................................................................45

a. Vazife Malullüğü ............................................................................................45

b. Vazife Malullüğü ve Unsurları ........................................................................46

ba. İş Kazasının Varlığı ..................................................................................47

baa. Adi Malul Sayılma (% 60 oranında çalışma gücünü veya

vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma

gücünü kaybetmek).......................................................................47

bab. İşyerinde Meydana Gelen Kazalar .................................................47

bac. Vazife Yapıldığı Sırada Meydana Gelen Kazalar.............................48

bad. Kendi Vazifeleri Dışında İdarelerince Görevlendirildikleri

Başka Bir Kamu İdaresine Ait İşleri Yaparken Meydana

Gelen Kazalar.................................................................................49

bae. Kurumun Menfaatini Korumak İçin İş Yaparken Meydana

Gelen Kazalar.................................................................................49

baf. İdare Tarafından Sağlanan Taşıtla İşin Yapıldığı Yere Gidiş

Geliş Sırasında Meydana Gelen Kazalar.........................................50

bb. Bedence Veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması ...................................50

bc. İlliyet Bağının Bulunması ........................................................................50

C. İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI............................................................................51

1. İŞ HUKUKU ANLAMINDAKİ İŞ KAZASI İLE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

ANLAMINDAKİ İŞ KAZASI ARASINDA FARKLAR.....................................................51

2. İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASININ UNSURLARI ............................................53

a. Kaza, işverenin İSG önlemlerini hiç veya yeteri kadar almamasından

kaynaklanmalıdır............................................................................................54

b. Sigortalının Dıştan Gelen, İstenilmeyen, Ani ve Gözle Görülebilir Bir

Olayla Karşılaşması.........................................................................................54

ba. Dıştan Gelen Bir Etken............................................................................54

bb. İstenilmeyen Olay...................................................................................54

bc. Anî Olay ..................................................................................................55

bd. Gözle Görülebilir Olay ............................................................................56

c. Sigortalının Kaza Sonucu Zarara Uğraması.....................................................56

d. Uygun İlliyet Bağı Bulunması..........................................................................57

da. Yapılan iş ile Kaza Arasındaki İlliyet Bağı ve Karineler ............................57

db. Kaza ile Zarar Arasındaki İlliyet Bağı .......................................................59

dc. Uygun İlliyet Bağının Kesilmesi...............................................................60

dca. Mücbir Sebep ................................................................................60

dcb. Zarara Uğrayanın Ağır Kusuru........................................................62

XVIII İçindekiler

dcc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru............................................................63

dcd. Zarara Uğrayan ile Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru .............................65

3. ÖĞRETİ VE UYGULAMADA KARİNE OLARAK İŞ KAZASI KABUL EDİLEN

HALLER.................................................................................................................65

a. Yapılan İş Sırasında Meydana Gelen Kazalar İş Kazasıdır. ..............................65

aa. Sigortasız Çalıştırılanların Karşılaştıkları İş Kazası veya Meslek

Hastalığı Halinde.....................................................................................66

ab. Ticari Taksi, Dolmuş ve Benzeri Nitelikteki Toplu Taşıma

Araçlarında Meydana Gelen Kazalar ......................................................66

aba. Tam Süreli Çalışanlar Açısından .....................................................66

abb. On Günden Az Çalışanlar Açısından...............................................67

ac. İş Arama İzni Sırasında Meydana Gelen Kazalar.....................................68

b. İş Süresinde veya İş Süresinden Sayılan Hallerde Meydana Gelen

Kazalar İş Kazasıdır. ........................................................................................69

c. Yapılan İşin Yarattığı Tehlike Sonucu Meydana Gelen Kazalar İş

Kazasıdır. ........................................................................................................70

d. İşverenin, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirlerini Almamasından

Kaynaklanan Kazalar İş Kazasıdır....................................................................71

D. HUKUK SİSTEMİMİZE GÖRE COVİD 19 HASTALIĞI İŞ KAZASI MI VEYA MESLEK

HASTALIĞI MIDIR? .....................................................................................................71

1. COVİD 19 POZİTİF DURUMUNA İLİŞKİN SGK VE SAĞLIKÇILARIN

GÖRÜŞLERİ...........................................................................................................71

2. COVİD 19 POZİTİF DURUMUNUN İŞ KAZASI MI VEYA MESLEK HASTALIĞI

MI? OLDUĞUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ..........................................................73

E. İŞ KAZASI VE MALULİYETİN TESPİTİ............................................................................78

1. İŞ KAZASININ MAHKEME TARAFINDAN TESPİTİ...................................................78

a. İş Kazası Tespit Davasının amacı ....................................................................78

b. İş Kazası Tespit Davasında Görev ve Yetki......................................................79

c. İş Kazası Tespit Davasında Taraflar ................................................................81

ca. Davacı Taraflar........................................................................................81

cb. Davalı Taraflar ........................................................................................82

d. İş Kazası Tespit Davasında Uygulanacak Usul ................................................83

2. MALÜLİYETİN SAĞLIK KURULUŞLARINCA TESPİTİ ................................................83

3. SOSYAL SİGORTALAR KURUMU YÜKSEK SAĞLIK KURULU VE İŞLEVİ ....................85

4. SGK TARAFINDAN YAPILACAK ÖDEMEYE HAK SAHİPLERİNİN İTİRAZI..................86

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ........................................................................... 87

III. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI, UNSURLARI VE MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ ....... 102

A. TEKNİK VE HUKUKİ ANLAMDA MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI VE ÖNEMİ................102

1. TEKNİK ANLAMDA MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI..............................................102

2. HUKUKİ ANLAMDA MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI.............................................103

İçindekiler XIX

3. MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI...................................................................104

B. MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI ......................105

1. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN KİŞİNİN SİGORTALI OLMASI...........................105

2. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN İŞÇİNİN BEDENSEL VEYA RUHSAL

ARIZAYA UĞRAMASI YA DA ÖLMESİ ..................................................................106

3. MESLEK HASTALIĞI İLE SİGORTALININ GÖRDÜĞÜ İŞ VEYA İŞYERİ

KOŞULLARI ARASINDA UYGUN BİR İLLİYET BAĞI BULUNMASI...........................106

4. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTEKİ LİSTEDE YER ALMASI........................107

5. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTE BELİRTİLEN SÜREDE ORTAYA

ÇIKMASI .............................................................................................................109

6. BAĞ KUR SİGORTALILARI YÖNÜNDEN PRİM VE PRİME İLİŞKİN TÜM

BORÇLARIN ÖDENMİŞ OLMASI ..........................................................................109

7. MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ..........................................................................110

a. MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNCA TESPİTİ..............110

aa. Meslek Hastalığının Kurum Sağlık Kurulunca Tespiti............................110

ab. Meslek Hastalığının Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca

Tespiti...................................................................................................111

aba. Hastalığın Meslek Hastalıkları Listesinde Yer Almaması..............111

abb. Meslek Hastalığının Yükümlülük Süresinden (İşten

Ayrıldıktan) Sonra Ortaya Çıkması...............................................112

b. Meslek Hastalığının Mahkeme Tarafından Tespiti.......................................113

ba. Meslek Hastalığı Tespit Davasının amacı..............................................113

bb. Meslek Hastalığı Tespit Davasında Görev ve Yetki ...............................115

bc. Meslek Hastalığı Tespit Davasında Taraflar..........................................118

bd. Meslek Hastalığı Tespit Davasında Uygulanacak Usul..........................118

C. SİGORTASIZ ÇALIŞANIN MESLEK HASTALIĞINA TUTULMASI....................................118

1. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ VE NİTELİĞİ ................................................................119

2. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİNİN KURULMASI VE SİGORTALILIK .............................120

3. MESLEK HASTALIĞINDA SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ.............................................122

4. DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER .........................................................................124

D. SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULU..............................................................126

E. MESLEK HASTALIĞINDA KAÇINILMAZLIK UNSURU VE İŞVERENİN KUSURU (32

YIL FORMÜLÜ)..........................................................................................................127

F. YURT DIŞINDA TÜRK İŞVERENLERCE ÇALIŞTIRILAN TÜRK İŞÇİLERİN MESLEK

HASTALIĞI HALİ........................................................................................................129

1. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILAN ÜLKELERDE .......................................129

2. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILMAYAN ÜLKELERDE ...............................130

a. 506 Sayılı Kanun Döneminde .......................................................................130

b. Bugünkü Durum (5510 s. Kanun Dönemi)....................................................132

KONUYA İLŞKİN YARGITAY KARARLARI .......................................................................... 133

XX İçindekiler

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI KAVRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI................. 143

A. TEKNİK ANLAMDA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI ARASINDA BULUNAN

FARKLAR...................................................................................................................143

B. HUKUKİ ANLAMDA İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞINI KAPSAMI İÇİNE ALIR ..............143

V. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR VE UNSURLARI .......................... 145

A. İŞ SAĞLIĞI.................................................................................................................145

1. İŞ SAĞLIĞI KAVRAMI ..........................................................................................145

2. İŞ SAĞLIĞININ AMAÇLARI ..................................................................................147

a. Çalışanları Korumak ....................................................................................148

b. Üretim Güvenliğini Sağlamak.......................................................................148

c. İşletme Güvenliğini Sağlamak ......................................................................149

3. İŞ SAĞLIĞININ ÖZELLİKLERİ ................................................................................149

4. İŞ SAĞLIĞI UYGULAMA İLKELERİ ........................................................................149

a. Uygun İşe Yerleştirme ..................................................................................150

b. İşyeri Ortam Faktörlerinin Değerlendirilmesi...............................................151

c. Sağlık Risklerinin Kontrolü............................................................................152

d. Aralıklı Kontrol Muayenesi...........................................................................152

e. İşyerinde Sağlık Hizmeti Sağlanması ............................................................153

f. Sağlık Eğitimi ................................................................................................153

5. TEMEL İŞ SAĞLIĞI HİZMETLERİ...........................................................................154

a. Temel İş Sağlığı Hizmetlerinde Amaç ...........................................................154

b. Temel İş Sağlığı Hizmetleri İçin Gerekli Altyapı Özellikleri............................154

6. İŞ HİJYENİ ...........................................................................................................155

B. İŞ GÜVENLİĞİ ...........................................................................................................156

1. İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMI .....................................................................................156

2. İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ .....................................................................................157

a. İş Güvenliği Kültürü Kavramı........................................................................157

b. Güvenlik Kültürünün Özellikleri ...................................................................158

3. İŞ GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI .............................................................................159

4. İŞ GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ ...................................................................................160

C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ.........................................................................................160

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI ..................................................................161

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ ................................................................163

3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TEMEL İLKELER...................................................163

D. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ...........................................................165

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 169

İçindekiler XXI

İKİNCİ BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DAYANAK, KAPSAM VE TARİHİ GELİŞİM

I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DAYANAĞI VE KAPSAMI ........................................... 173

A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DAYANAĞI ................................................................173

1. İŞÇİYİ GÖZETME BORCU.....................................................................................173

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ..............................174

a. Kusur Esasına Dayalı Sorumluluk .................................................................174

b. Kusursuz Sorumluluk....................................................................................175

B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI...................................................................176

II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TARİHİ GELİŞİM VE KAYNAKLAR............................... 177

A. DÜNYADA TARİHİ GELİŞİM.......................................................................................177

B. TÜRK HUKUKUNDA TARİHİ GELİŞİM ........................................................................179

1. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEMDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ.............................179

2. CUMHURİYET DÖNEMİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ......................................180

C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAYNAKLARI .............................................................182

1. ULUSAL KAYNAKLAR ..........................................................................................182

a. 1982 Anayasa’sı ...........................................................................................182

aa. Yaşama Hakkı .......................................................................................182

ab. Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı ......................................183

ac. Yaşına, Cinsiyetine ve Gücüne Uymayan İşlerde Çalıştırılma

Yasağı ...................................................................................................183

b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu......................................................................184

ba. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Amacı...............................................184

bb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Temel Kavramlar ............................186

bba. Çalışan .........................................................................................186

bbb. Genç Çalışan ................................................................................186

bbc. Çalışan Temsilcisi.........................................................................186

bbd. İşyeri ............................................................................................186

bbe. İşveren.........................................................................................187

bbf. İşveren Vekili ...............................................................................187

bbg. Teknik Eleman .............................................................................187

bbh. İşyeri Hemşiresi ...........................................................................188

bc. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı ve İstisnaları...........................188

bca. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı.......................................188

bcb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Uygulamasında İstisnalar ............189

c. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yönetmelikler..............................................190

2. ULUSLARARASI KAYNAKLAR...............................................................................192

a. Birleşmiş Milletler Normları .........................................................................193

XXII İçindekiler

aa. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi...........................................................194

ab. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi ..............195

b. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Normları.................................................196

ba. Uluslararası Sözleşmeler ......................................................................198

baa. 155 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin

Sözleşme......................................................................................199

bab. 161 sayılı Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşmesi..........................200

bac. 187 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve

Sözleşmesi ...................................................................................200

bc. Tavsiye Kararları ...................................................................................201

bca. İşçi Sağlığının Korunmasına İlişkin 1953 Tarihli 97 Sayılı

Tavsiye Kararı ..............................................................................201

bcb. İşyerlerindeki İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin 1985 Tarihli 171

Sayılı Tavsiye Kararı .....................................................................202

bcc. İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamı ile ilgili 1981 tarihli

164 Sayılı Tavsiye Kararı ..............................................................202

bcd. Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler Bildirgesi .....................203

c. Avrupa Birliği Normları.................................................................................204

ca. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi..........................................................205

cb. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı.............206

cc. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi ..................................................209

cd. Avrupa Birliği Hukukunun Genel İlkeleri...............................................209

ce. Yönetmelikler .......................................................................................210

cf. Direktifler (Yönergeler) ........................................................................211

cfa. 89/391 Sayılı Çerçeve Direktif .....................................................211

cfb. Çerçeve Direktife Dayanarak Çıkartılan Direktifler......................215

d. Uluslararası Hukukta İş Sağlığı Ve Güvenliği Örgütlenmesi..........................218

da. Avrupa Birliği Hukukunda İş Güvenliği Ve Sağlığı Örgütlenmesi...........218

daa. Genel Kurumsal Yapı....................................................................218

dab. Avrupa Birliği İş Güvenliği ve Sağlığı Ajansı (EU-OSHA) ...............222

db. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda İş Sağlığı Ve Güvenliği

Örgütlenmesi........................................................................................225

dc. Birleşik Krallık (İngiliz) Hukukunda İş Sağlığı Ve Güvenliği

Örgütlenmesi........................................................................................228

dd. Almanya Federal Cumhuriyeti Hukukunda İş Sağlığı Ve Güvenliği

Örgütlenmesi........................................................................................231

de. Fransa Cumhuriyeti Hukukunda İş Sağlığı Ve Güvenliği

Örgütlenmesi........................................................................................235

İçindekiler XXIII

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İSG ALANINDA DEVLETİN, İŞVERENİN, ÇALIŞANLARIN VE

DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DEVLETİN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ .................... 237

A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANAYASAL DAYANAĞI VE MEVZUATININ

OLUŞTURULMASI .....................................................................................................237

B. ÜNİVERSİTELERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİNİN VERİLMESİ.....................238

C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖRGÜTÜNÜN OLUŞTURULMASI .....................................239

1. GÜÇLÜ BİR ÖRGÜTÜN KURULMASI ZORUNLULUĞU .........................................239

2. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ ......................................................240

3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ................................................241

4. SİGORTA PRİMİ İNDİRİMİ (SGK’NIN KATKISI) .....................................................244

5. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ .............................244

D. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DENETİMİ VE YAPTIRIM UYGULANMASI ........................245

E. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .............................................247

1. İŞ KAZASININ VE MESLEK HASTALIĞININ KURUM TARAFINDAN

SORUŞTURULMASI.............................................................................................247

2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI YARDIMLARI ................................249

a. Sigortalıya Yapılacak Yardımlar ....................................................................249

b. Sağlık Yardımları...........................................................................................249

ba. Sağlık Yardımlarının Amacı ...................................................................249

bb. Sağlık Yardımlarının Kapsamı ...............................................................250

bc. Sağlık Yardımlarının Süresi ...................................................................250

c. Parasal Yardımlar .........................................................................................250

ca. Sigortalıya Yapılacak Parasal Yardımlar................................................251

caa. Geçici İş Göremezlik Ödeneği ......................................................251

cab. Sürekli İş Göremezlik Ödeneği.....................................................252

cb. Sigortalının Ölümü Halinde Hak Sahiplerine Yapılan Parasal

Yardımlar..............................................................................................253

cba. Cenaze Ödeneği Verilmesi...........................................................253

cbb. Eş ve Çocuklara Gelir Bağlanması ................................................253

cbc. Sigortalının Ana - Babasına Gelir Bağlanması ..............................253

cbd. Gelir Bağlanmış Kız Çocuklarına Evlenme Ödeneği verilmesi ......254

II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ..................... 255

A. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA YÜKÜMLÜLÜKLERİ..................255

1. İŞYERİNİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA ÖRGÜTLEME

YÜKÜMLÜLÜĞÜ .................................................................................................257

a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümlülüğü................................257

b. İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Oluşturma veya Ortak Sağlık ve

Güvenlik Biriminden Hizmet Alma Yükümlülüğü .........................................258

XXIV İçindekiler

c. Çalışan Temsilcisi Görevlendirme Yükümlülüğü...........................................259

2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ SAĞLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ .............259

a. İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme Yükümlülüğü.......................................259

b. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli Görevlendirme Yükümlülüğü..........260

3. RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMAK VE YAPTIRMAK YÜKÜMLÜLÜĞÜ..................260

4. ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ, BİLGİLENDİRİLMESİ VE KATILIMLARININ

SAĞLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ...........................................................................262

a. Çalışanları Bilgilendirme ve Eğitme Yükümlülüğü ........................................262

b. Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

Yükümlülüğü ................................................................................................265

5. İŞYERİNDE ACİL DURUMLARA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ .....................................266

a. Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım ile İlgili

Yükümlülükler ..............................................................................................266

b. Tahliye ile İlgili Yükümlülükler......................................................................267

6. SAĞLIK GÖZETİMİ YAPMA, KAYIT VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ .......................268

a. Sağlık Gözetimi ile İlgili Yükümlülükler.........................................................268

b. İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi ile İlgili

Yükümlülükler ..............................................................................................269

7. HER TÜRLÜ ÖNLEMİ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ .....................................................270

a. Her Türlü Önlem Kavramı ............................................................................270

b. Her Türlü Önlem Kavramı İçine Giren Psikososyal Riskler............................273

ba. Psikolojik Tacizi Önleme (Mobbing) Yükümlülüğü ...............................274

bb. Cinsel Tacizi Önleme Yükümlülüğü.......................................................279

8. ÖNLEMLERE UYULUP UYULMADIĞINI DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ................285

9. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİN MALİYETİNİ KARŞILAMA

YÜKÜMLÜLÜĞÜ .................................................................................................285

a. Tüm İSG Önlemlerinin Maliyetini Karşılama Yükümlülüğü...........................285

b. İşverenin İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetlerini Kendisi Yürütmesi.................286

10. ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN AYRIMINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

YÜKÜMLÜLÜKLERİ .............................................................................................287

a. Asıl İşveren - Alt İşveren Kavramları.............................................................287

b. Asıl İşverenin İşyerindeki Alt İşveren İşçilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği ........289

c. Alt İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği ..............................................291

ca. Alt İşverenin İşyeri................................................................................291

cb. Alt İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri .............................292

cba. Alt İşverenin İş Mevzuatından Doğan İş Sağlığı ve Güvenliği

Yükümlülükleri.............................................................................292

cbaa. 6331 Sayılı Kanundan Doğan Yükümlülükler....................292

cbab. Yönetmeliklerden Doğan Yükümlülükler..........................293

İçindekiler XXV

cbb. Asıl İşveren - Alt İşveren Arasındaki Sözleşmeden Doğan

Yükümlülükler..............................................................................295

d. Alt İşverenin İşyerindeki Asıl İşverenin İşçilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği .....296

da. Asıl İşveren ve Alt İşveren İşçilerinin Birlikte Çalışması Hali .................296

db. Alt İşveren ile Asıl İşveren İşçisi Arasındaki İlişki ..................................297

dba. Asıl İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Alt İşveren İşçisinin

Zarar Görmesi..............................................................................298

dbb. Alt İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Asıl İşveren İşçisinin

Zarar Görmesi..............................................................................298

e. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımlarında Alt İşveren - Asıl İşveren Ayrımı.......299

f. Bazı Özel Durumlarda İş Sağlığı ve Güvenliği ...............................................300

fa. Rödövans İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği ..........................................300

faa. Rödövans İlişkisi Kavramı.............................................................300

fab. Rödövans İlişkisi Türleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği ......................301

faba. Birinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler ................301

fabb. İkinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler ..................302

fabc. Üçüncü Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler ..............302

fb. Yapı Denetim Kuruluşlarında İş Sağlığı ve Güvenliği.............................303

fc. Anahtar Teslimi İş Alan İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği.......306

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 308

B. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI.....................314

1. İŞVERENİN İŞÇİDEN ZARARIN KARŞILANMASINI İSTEME HAKKI.........................314

2. İŞVERENİN DİSİPLİN CEZASI UYGULAMA HAKKI.................................................316

3. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI .........................................................318

a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin Haklı

Nedenle Fesih Hakkı.....................................................................................318

aa. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya

İşyerindeki Mallan Zarara Uğratması ...................................................318

ab. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Aykırı Hareket Etmek

Suretiyle İşyerindeki Malları Zarara Uğratması ....................................319

b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin

Geçerli Nedenle Fesih Hakkı ........................................................................321

III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ............... 322

A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .................................322

1. DİĞER ÇALIŞANLARIN VE KENDİ SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİ TEHLİKEYE

DÜŞÜRMEME YÜKÜMLÜĞÜ ..............................................................................322

2. ÇALIŞANLARIN, İŞVERENİN VERDİĞİ EĞİTİM VE TALİMATLARA GÖRE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ .............................................................................................323

a. İşyerindeki Tüm Araçları Kurallara Uygun Şekilde Kullanmak......................323

XXVI İçindekiler

b. Kişisel Koruyucu Donanımı Doğru Kullanmak ve Korumak ..........................323

c. İşyerindeki Ciddi ve Yakın Bir Tehlikeyle Karşılaştıklarında ve Koruma

Tedbirlerinde Bir Eksiklik Gördüklerinde, İşverene veya Çalışan

Temsilcisine Derhal Haber Vermek ..............................................................323

d. İşyerinde Tespit Edilen Noksanlık ve Mevzuata Aykırılıkların

Giderilmesi Konusunda, İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği

Yapmak ........................................................................................................324

e. Kendi Görev Alanında İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması için

İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği Yapmak ........................................324

3. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI DURUMUNDA GENEL

YÜKÜMLÜLÜKLER ..............................................................................................324

a. İş Kazası Ve Meslek Hastalığını Bildirme Yükümlülüğü (Bağımsız

Çalışanlar İçin)..............................................................................................325

b. Sağlık Tesislerine Başvurma Yükümlülüğü ...................................................326

c. Hekim Tavsiyelerine Uyma Yükümlülüğü.....................................................326

B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN HAKLARI.................................................327

1. İŞVERENİN MÜTEMERRİT ALACAKLI DURUMUNA DÜŞMESİ .............................327

2. ÇALIŞANIN ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI ......................................................328

a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun veya İşverenin Kararına İstinaden

Çalışmaktan Kaçınma Hakkı .........................................................................328

aa. Genel Olarak.........................................................................................328

ab. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Koşulları..............................................329

aba. Ciddi ve Yakın Bir Tehlikenin Varlığı.............................................329

abb. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Tespiti .................................................329

abc. Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Önleminin Alınmamış Olması.......329

abd. İşin Durdurulmamış Olması .........................................................329

b. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı...................................................330

ba. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Koşulları ............................330

baa. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Önlenemez Olması..............................330

bab. İşin Durdurulmamış Olması .........................................................330

bb. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanımı ...........................331

bba. İşyerini veya Tehlikeli Bölgeyi Terk Ederek Belirlenen

Güvenli Yere Gitme......................................................................331

bbb. Kaçınmayı Takiben İşvereni Haberdar Etme................................331

bbc. Kaçınma Sonucu Bir Başkası Aleyhine Ciddi ve Yakın Bir

Tehlike Oluşturmama ..................................................................331

c. Kaçınma Süresinin Sınırı...............................................................................331

d. Çalışmaktan Kaçınmanın Hükümleri ............................................................332

da. Çalışmaktan Kaçındığı Dönem için İşçinin Ücret ve Diğer Hakları

Saklıdır..................................................................................................332

İçindekiler XXVII

db. Kaçınma Hakkı Kapsamında Çalışılmayan Süreler Çalışma

Süresinden Sayılır .................................................................................332

3. İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI ....................................332

a. 4857 Sayılı İş Kanunu Bakımından................................................................332

b. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bakımından ................................333

4. İŞÇİNİN İHBAR VE ŞİKAYET HAKKI ......................................................................334

IV. SENDİKALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GÖREVLERİ VE TOPLU

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞLEVİ........................................................................................ 335

V. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ.......... 338

A. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREV, YETKİ, HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ ...................................................................................................338

1. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLERİ .................................338

a. Rehberlik Görevi ..........................................................................................339

aa. Öneride Bulunmak ...............................................................................339

ab. İşyerinde Alınması Gereken Tedbirleri İşverene Yazılı Olarak

Bildirmek ..............................................................................................340

b. Risk Değerlendirmesi Görevi........................................................................341

ba. Risk Değerlendirme Ekibi......................................................................341

bb. Risk Değerlendirmesi Yapılırken Dikkate Alınacak Hususlar.................341

bc. Risk Değerlendirmesi Aşamaları...........................................................342

bd. Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi ..................................................342

c. Gözetim Görevi ............................................................................................343

ca. İşyeri Hekiminin Sağlık Gözetimi Görevi...............................................343

cb. İş Güvenliği Uzmanının Çalışma Ortamı Gözetimi Görevi.....................344

d. Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi...........................................................344

da. İşyeri Hekiminin Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi.........................344

db. İş Güvenliği Uzmanının Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi..............345

e. İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi ......................................................................346

ea. İşyeri Hekiminin İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi....................................346

eb. İş Güvenliği Uzmanının İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi .........................346

2. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YETKİLERİ....................................347

a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşin Durdurulması İçin

İşverene Başvurma Yetkisi ...........................................................................347

b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İnceleme ve Araştırma,

Gerekli Bilgi ve Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi..............347

c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İlgili Kurum ve Kuruluşlarla

İşbirliği Yapma Yetkisi...................................................................................348

d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Mesleki Gelişmelerini

Sağlamaya Yönelik Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara

Katılma Yetkisi..............................................................................................348

XXVIII İçindekiler

3. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ......................348

a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Sır Saklamak ve Gizliliğe

Uymak Yükümlüğü .......................................................................................348

b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşini Özenle Yapma

Yükümlüğü ...................................................................................................349

c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Çalışma ve İş Kurumu İl

Müdürlüğüne Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü.........................................349

d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Defter Tutma Yükümlüğü .............350

4. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ HAKLARI VE İŞ GÜVENCESİ .........350

B. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ .......................351

1. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREVLERİ .........................................................351

2. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN YETKİLERİ............................................................351

a. Diğer Sağlık Personelinin İnceleme ve Araştırma, Gerekli Bilgi ve

Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi ......................................351

b. Diğer Sağlık Personelinin İlgili Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği Yapma

Yetkisi...........................................................................................................351

c. Diğer Sağlık Personelinin Mesleki Gelişmelerini Sağlamaya Yönelik

Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara Katılma Yetkisi .................352

3. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ.................................352

a. Diğer Sağlık Personelinin Hakları ve İş Güvencesi .......................................352

b. Diğer Sağlık Personelinin Yükümlülükleri.....................................................352

ba. Diğer Sağlık Personelinin İşini Özenle Yapma Yükümlülüğü .................352

bb. Diğer Sağlık Personelinin Sır Saklamak ve Gizliliğe Uymak

Yükümlülüğü.........................................................................................353

C. İŞYERİ HEKİMLERİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI VE DİĞER SAĞLIK

PERSONELİNİN İŞ GÜVENCESİ ..................................................................................353

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR VE TAZMİNATLAR

I. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR .......................... 357

A. MADDİ ZARAR KAVRAMI TANIMI VE UNSURLARI....................................................357

1. MADDİ ZARAR KAVRAMI....................................................................................357

2. MADDİ ZARARIN UNSURLARI.............................................................................358

a. Malvarlığı .....................................................................................................358

b. Malvarlığının Eksilmesi.................................................................................359

c. Malvarlığındaki Eksilmenin İrade Dışı Meydana Gelmesi.............................359

3. NİTELİKLERİNE GÖRE MADDİ ZARAR TÜRLERİ ...................................................360

a. Fiili Zarar - Yoksun Kalınan Kâr .....................................................................360

b. Doğrudan Zarar - Dolaylı Zarar.....................................................................360

İçindekiler XXIX

c. Kişiye İlişkin Zarar - Eşyaya İlişkin Zarar .......................................................361

B. EŞYAYA VE KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARAR .................................................................361

1. EŞYAYA İLİŞKİN ZARARLAR .................................................................................361

a. Eşyanın Tamamen Yok Olması (Tam Kayıp Zararı) .......................................362

b. Eşyanın Kısmen Yok Olması..........................................................................363

ba. Onarım Giderleri Zararı ........................................................................363

bb. Onarılmış Eşyalarda Değer Kaybı Zararı................................................365

c. Gelir Yoksunluğu Zararı (Ek-Munzam Zarar) ................................................366

d. Eşyanın Onarım Süresince Kullanılamamasından Doğan Zarar....................367

2. KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARARLAR .......................................................................367

a. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesinden Doğan Maddi Zarar......................367

aa. Tedavi (İyileştirme) Giderleri................................................................368

ab. Kazanç Kaybı.........................................................................................369

ac. Çalışma Gücünün Azalmasından veya Sürekli Kaybından Doğan

Zarar .....................................................................................................369

aca. Çalışma Gücünün Geçici Kaybından Doğan Zarar........................370

acb. Çalışma Gücünün Sürekli Olarak Azalması veya Kaybından

Doğan Zarar .................................................................................370

ad. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zarar ...............................370

b. İnsan Ölümünde Maddi Zarar ......................................................................371

ba. Ölüm Derhâl Olmadıysa İyileştirme Giderleri ve Gelir Kaybı................371

bb. Cenaze Giderleri ...................................................................................371

bc. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalma.......................................................372

C. MADDİ ZARARIN İSPATLANMASI .............................................................................372

D. MADDİ ZARARIN HESAPLANACAĞI ZAMAN.............................................................374

E. MADDİ ZARAR MİKTARINA FAİZ EKLENMESİ ...........................................................375

F. MADDİ ZARARIN DENKLEŞTİRİLMESİ (Yararın İndirilmesi).......................................376

1. GENEL BİLGİ .......................................................................................................376

2. YARAR KAVRAMI ................................................................................................376

3. DENKLEŞTİRMENİN ŞARTLARI ............................................................................378

a. Zarar verici olay zarar gören lehine ekonomik bir yarar sağlamalıdır ..........378

b. Zarar Verici Olay İle Yarar Arasında Uygun İlliyet Bağı Olmalıdır. ................379

c. Tarafların İradesi Veya Bir Kanun Hükmü Yararın Denkleştirilmesini

Engellememelidir. ........................................................................................379

ca. Üçüncü Kişilerin Zarar Gören’e İfa Amacı Taşımayan Yardımları .........380

cb. Zarar Görenin Önlem ve Davranışları Sonucu Elde Edilen Yararlar......381

cba. Zarar Görenin Zararı Kendi İmkanlarıyla Gidermesi ...................381

cbb. Zarar Görenin Yaptığı Kaza veya Hayat Sigortaları........................381

XXX İçindekiler

cc. Haksız Fiil Nedeniyle Yapılmayan Giderler ...........................................382

cd. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalınmasında Özel Durumlar...................382

4. DENKLEŞTİRMEDE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI (MK m. 2) .........................382

5. DENKLEŞTİRME İŞLEMİNDE USUL SORUNLARI...................................................383

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 383

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT.................... 393

A. MADDİ TAZMİNAT KAVRAMI, AMACI, KAPSAMI VE ZARAR İLE ARASINDAKİ

İLİŞKİ ........................................................................................................................393

1. TAZMİNAT KAVRAMI VE AMACI ........................................................................393

2. TAZMİNATIN KAPSAMI.......................................................................................394

3. TAZMİNAT İLE ZARAR ARASINDAKİ İLİŞKİ...........................................................395

B. MADDİ TAZMİNAT TÜRLERİ .....................................................................................396

1. AYNİ TAZMİNAT .................................................................................................396

2. NAKDİ TAZMİNAT...............................................................................................396

C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN KAYNAKLANAN BEDENSEL

BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDE (YARALANMADA) MADDİ TAZMİNAT ............................397

1. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI....................................................................398

a. Bedensel Zarar Kavramı ve Korunması ........................................................399

b. Geçici İş Göremezlikten Doğan Tazminat.....................................................400

2. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI .................................................................403

3. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNAT HESABI......................................................404

a. Yaşam Süresi (Muhtemel Ömür Süresi) .......................................................404

b. Çalışma Süresi (Faal Ömür Süresi - İş Görebilme Çağı) ................................404

c. Zarar Görenin Geliri .....................................................................................405

d. İş Göremezlik Oranı (Çalışma Gücünden Kayıp Oranı) .................................406

e. Kusurun Belirlenmesi ...................................................................................407

f. Sürekli İş Göremezlikte Zarar ve Tazminattan Yapılacak İndirimler .............410

fa. İşçinin İş Göremezlik Oranı...................................................................410

fb. İşçinin Kendi Kusuru (Ortak Kusur).......................................................410

fc. Kanundan Kaynaklanan İndirimler .......................................................411

fca. Zarar Görenin Rızası ....................................................................411

fcb. İşverenin Müzayaka (Yoksulluk) Durumuna Düşmesi..................411

fcc. Beklenmedik Hâl (Umulmayan olaylar) .......................................412

fcd. Zarar Görenin Bünyesinin Zarar Görmeye Elverişli Olması..........412

fce. Zayıf İlliyet Bağı............................................................................413

fcf. Zarar Görenin Çok Yüksek Bir Gelire Sahip Olması ......................413

fcg. Hatır İşleri ....................................................................................413

fd. SGK Tarafından Sağlanan Parasal Yardımlar.........................................414

İçindekiler XXXI

fe. Özel Sigorta Ödemeleri ........................................................................415

ff. İşverence ve Özel Kişilerce Yapılan Ödemeler......................................415

fg. Sosyal Yardım Zamları ve Sürekli Bakıma Muhtaçlık Geliri...................416

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 416

D. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN DESTEKTEN YOKSUN

KALMA TAZMİNATI ..................................................................................................422

1. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINA İLİŞKİN KAVRAMLAR ....................422

a. Destek Kavramı ............................................................................................422

aa. Gerçek Destek (Fiili destek)..................................................................423

ab. Varsayılan Destek (Farazi destek).........................................................424

b. Destekten Yoksunluk Kavramı ve Destekten Yoksun Kalanlar .....................424

c. Bakım İlişkisi.................................................................................................426

d. Bakım Gücü ve Bakım İhtiyacı Kavramları....................................................426

da. Bakım Gücü ..........................................................................................426

db. Bakım İhtiyacı .......................................................................................427

e. Destek Süresi................................................................................................428

2. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN KİŞİLER ............................................................428

a. Eşlerin Birbirlerine Destek olması ................................................................428

aa. Evlilik Birliği İçerisinde Eşlerin Birbirine Destek Olması........................428

ab. Nikahsız Yaşayan Eşlerin Birbirine Destek Olması ................................429

ac. Nişanlıların Birbirine Destek Olması .....................................................430

b. Ana ve Babanın Çocuklarına Destek olması .................................................431

c. Çocukların Ana ve Babalarına Destek olması ...............................................432

ca. Küçük Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması ............................432

cb. Yetişkin Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması..........................434

d. Kardeşlerin Birbirlerine Destek olması.........................................................436

e. Değişik Destek Tiplerinin Destek olması ......................................................437

3. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN DEĞERLER .......................................................438

a. Ölenin Fikri ve Bedeni Katkısı İle Sağladığı Gelirden Yoksun kalınması........438

b. Yardım ve Hizmet Ederek katkı Sağlayan Kişinin Ölmesi Halinde

Yoksun kalınan Değer...................................................................................439

c. Ev İşlerini Yaparak katkı Sağlayan Kişinin (Ev Hanımı) Ölmesi Halinde

Yoksun kalınan Değer...................................................................................441

d. Yaşlı veya Emekli olmuş Kişinin (Erkeklerin) Ölmesi Halinde Yoksun

kalınan Değer ...............................................................................................443

e. Ölenin Ödediği Nafaka Alacağından Yoksun Kalınması ................................444

f. Üçüncü Kişilerin Ölenin Düzenli Yaptığı Yardımlardan Yoksun Kalması .......445

4. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI VE NİTELİĞİ .............................................445

XXXII İçindekiler

a. Yoksun Kalınan Gelir (Kazanç, yardım ve hizmetten Yoksun Kalma)

Niteliği..........................................................................................................445

b. Zararın Yansıma Zarar Olması ......................................................................445

5. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ YASAL DAYANAĞI .......................447

6. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ KONUSU VE AMACI ....................448

7. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ ........................449

8. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA İŞVERENİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU .................................................................................................450

9. DESTEKTEN YOKSUN KALMADA ÖDENECEK ZARAR TÜRLERİ.............................451

a. Cenaze Giderleri...........................................................................................451

b. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse Tedavi Giderleri.......................................452

c. Çalışma Gücünün Azalması veya Kaybedilmesinden Doğan Kayıplar ..........453

10. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ HESAPLANMASI ................................453

a. Zarar Süresinin Başlangıcı ............................................................................454

b. Zararın Hesaplanma Tarihi ...........................................................................455

c. Desteğe Ait Gelirin Tespiti............................................................................455

ca. Bilinen Dönem Geliri ............................................................................456

caa. Bakiye Ömür Hesabı ....................................................................456

cab. Desteğin Geliri .............................................................................457

ccc. Geçmiş Dönem Zarar Hesabı .......................................................458

cb. Bilinmeyen Dönem Geliri .....................................................................458

cda. Aktif Dönem Geliri .......................................................................460

cdb. Pasif Dönem Geliri .......................................................................460

cc. Örnek Zarar Hesabının Şema Üzerinde Gösterilmesi ...........................461

d. Desteğe Ait Gelirin Paylaştırılması ...............................................................461

da. Gelirin Paylaştırılmasında Uygulanacak İlkeler.....................................461

daa. Desteğin Gelirinin Bir Miktarını Kendine Ayıracağı Dikkate

Alınmalıdır...................................................................................462

dab. Dava Açmamış Kişilerin Destek Payları da Dikkate

Alınmalıdır ...................................................................................462

dac. Yoksun Kalanlara Ayrılacak Destek Payları İhtiyaçları

Süresince Olmalıdır......................................................................462

dad. Destekten Çıkanların Payları Kalanların Paylarına

Eklenmelidir.................................................................................462

db. Eş ve Çocukların Alacakları Paylar ........................................................463

dba. Çocuksuz Eşin Alacağı Destek Payı .............................................463

dbb. Eş ve Değişen Sayıda Çocukların Alacakları Destek Payları........464

dc. Desteğin Bakım Gücü ve Destekten Yoksun Kalanların Bakım

ihtiyacı Süresi .......................................................................................465

İçindekiler XXXIII

dca. Desteğin Bakım Gücü (Destek) Süresi..........................................465

dcb. Destekten Yoksun Kalanların Bakım İhtiyacı Süresi .....................465

e. Destekten Yoksun Kalma Zarar Hesabında İndirimler..................................466

ea. Destekten Yoksun Kalan Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Çalışıp

Kazanma Yeteneği ................................................................................466

eaa. Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Tablolar ....................................466

eab. Dul Eşin yeniden Evlenme Olasılığı Belirleneceği Zaman ...........467

eac. Kadınların Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı ..................468

ead. Erkeklerin Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı.................469

eae. Eşin Çalışma ve Kazanma Yeteneği..............................................470

eb. Yetiştirme Giderlerinin Dikkate Alınması .............................................471

ec. Desteğin Ortak ve Tam Kusuru.............................................................472

eca. Desteğin Ortak Kusuru ................................................................472

ecb. Desteğin Tam Kusuru ve Sigortanın Sorumluluğu ......................472

ed. Kaçınılmazlık İndirimi veya Hakkaniyet İndirimi ...................................474

ee. Miras Geliri Olması Halinde İndirim Yapılabilir mi?..............................474

ef. İşverenin Yoksulluk Durumuna Düşecek Olması Hali...........................475

eg. SGK Tarafından Hak Sahiplerine Bağlanan Gelirler ..............................475

ega. Genel Bilgi ve Hukuk Sistemimizde Durum..................................475

egb. Hak sahiplerine bağlanan Dul ve yetim Aylıkları Konusunda

Alman Hukuku Örneği .................................................................477

eh. Özel Sigortalar Tarafından Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler.............478

eı. İşveren veya Üçüncü Kişilerce Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler.......478

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 479

BEŞİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR VE TAZMİNATLAR

I. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR ........................ 489

A. MANEVİ ZARAR KAVRAMI........................................................................................489

B. MANEVİ ZARARIN HUKUKİ NİTELİĞİ ........................................................................490

1. SÜBJEKTİF GÖRÜŞ ..............................................................................................490

2. OBJEKTİF GÖRÜŞ................................................................................................491

3. KARMA GÖRÜŞ ..................................................................................................492

C. HUKUKA AYKIRI FİİLİN YÖNELDİĞİ VARLIĞIN TÜRÜNE GÖRE MANEVİ ZARAR ........493

1. MADDİ NİTELİKTEKİ KİŞİSEL DEĞERLERE SALDIRI HALİNDE MANEVİ ZARAR......493

2. MADDİ NİTELİKTE OLMAYAN KİŞİSEL DEĞERLERİN İHLALİNE DAYANAN

MANEVİ ZARAR ..................................................................................................494

3. KİŞİLİK HAKKINA DAHİL OLACAK MESLEKİ VE EKONOMİK DEĞERLERE

SALDIRI NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN MANEVİ ZARAR .........................................495

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 496

XXXIV İçindekiler

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT .................. 499

A. MANEVİ TAZMİNAT KAVRAMI .................................................................................499

B. MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ................................................................502

1. TATMİN GÖRÜŞÜ...............................................................................................502

2. CEZA GÖRÜŞÜ....................................................................................................503

3. TAZMİNAT (TELAFİ) GÖRÜŞÜ.............................................................................504

4. CAYDIRICILIK (YARGITAY’IN) GÖRÜŞÜ ...............................................................504

C. MANEVİ TAZMİNAT DAVASININ AMACI ..................................................................505

D. MANEVİ ZARAR HALLERİNDE TAZMİNAT İSTEYEBİLECEK OLANLAR ........................506

1. BEDENSEL VE RUHSAL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİ HALİNDE .....................................506

a. Bedensel ve Ruhsal Bütünlüğü Zarar Gören İşçi...........................................506

b. Ağır Bedensel Zarar Gören İşçinin Yakınları .................................................507

c. Zarar Gören İşçinin veya Yakınlarının Mirasçıları .........................................508

2. ÖLÜM NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNABİLECEK

OLANLAR............................................................................................................509

a. Anne ve Baba ...............................................................................................509

b. Eş..................................................................................................................510

c. Çocuklar .......................................................................................................511

d. Kardeşler ......................................................................................................512

e. Nişanlı ve Evlatlık .........................................................................................512

f. Diğer Yakınlar...............................................................................................513

E. MANEVİ TAZMİNAT TAKDİRİNDE OLAYIN ÖZELLİKLERİ ...........................................514

1. MANEVİ ZARARIN ÖNEMLİ OLMASI...................................................................514

2. İŞÇİNİN KENDİ KUSURU (ORTAK KUSURU).........................................................515

3. OLAYIN KAÇINILMAZLIK SONUCU OLUŞMASI ....................................................515

4. SATIN ALMA GÜCÜ ............................................................................................516

5. TARAFLARIN SOSYAL VE EKONOMİK DURUMLARI.............................................516

6. TAZMİNATIN TATMİN DUYGUSU OLUŞTURACAK TUTARDA OLMASI ................517

7. TAZMİNATIN CAYDIRICILIK UYANDIRAN TUTARDA OLMASI ..............................517

8. TAZMİNAT DAVASININ GEÇ AÇILMASI...............................................................518

9. OLAYIN OLUŞ ŞEKLİ ............................................................................................518

10. ÖLEN KİŞİNİN YAŞI..............................................................................................519

a. Ölüm Tarihindeki Yaşı ..................................................................................519

b. Bedensel Zarar Tarihindeki Yaşı ...................................................................519

11. ÖLEN KİŞİNİN SAĞLIĞINDA DAVALI İLE ARASINDAKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ ...........519

F. MANEVİ TAZMİNATIN BÖLÜNMEZLİĞİ İLKESİ..........................................................520

1. MANEVİ TAZMİNATIN EK DAVA KONUSU YAPILAMAMASI................................520

2. ISLAH DİLEKÇESİ İLE MANEVİ TAZMİNAT İSTENİLMESİ ......................................521

İçindekiler XXXV

3. AÇILMAMIŞ SAYILAN DAVADAKİ TUTARIN BAĞLAYICI OLMAMASI ...................522

4. BEDENSEL ZARARIN GELİŞEREK ARTIŞ GÖSTERMESİ..........................................523

5. MANEVİ TAZMİNATA MAHSUBEN BİR MİKTAR PARA ALINMASINA

RAĞMEN DAVA HAKKININ SAKLI TUTULMASI HALİ ...........................................523

G. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI VE ŞEKLİ.................................................................524

1. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI .........................................................................524

2. MANEVİ TAZMİNATIN ŞEKLİ...............................................................................525

a. Nakdi Tazmin ...............................................................................................525

b. Nakdi Tazmin Dışındaki Tazmin Şekilleri ......................................................526

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 526

III. ULUSLARARASI HUKUKTA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ....................................... 538

A. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ................................538

B. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ ........541

C. BİRLEŞİK KRALLIK (İNGİLİZ) HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ ...............543

D. ALMANYA FEDERAL CUMHURİYETİ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT

TÜRLERİ....................................................................................................................544

E. FRANSIZ HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ ............................................546

F. İTALYA HUKUKUNDA ZARAR VE TAZMİNAT TÜRLERİ ..............................................548

ALTINCI BÖLÜM............................................................................................................. 549

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUKLAR.................... 549

I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU............................ 549

A. SORUMLULUK KAVRAMI..........................................................................................549

B. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDA İŞÇİYİ GÖZETME BORCU ......................................552

1. TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE İŞÇİYİ GÖZETME BORCU..........................................552

2. ULUSLARARASI HUKUKTA İŞÇİYİ GÖZETME BORCU VE İŞVERENİN

SORUMLULUĞU .................................................................................................554

a. Avrupa Birliği Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin

Sorumluluğu.................................................................................................554

b. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve

İşverenin Sorumluluğu .................................................................................557

c. Birleşik Krallıkta (İngiliz) Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin

Sorumluluğu.................................................................................................559

d. Almanya Federal Cumhuriyeti Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve

İşverenin Sorumluluğu .................................................................................562

e. Fransa Cumhuriyeti Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin

Sorumluluğu.................................................................................................564

f. İsviçre Konfederasyonu Hukukunda İşçiyi Gözetme Borcu ve İşverenin

Sorumluluğu.................................................................................................566

C. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDA SÖZLEŞME (AKDİ) SORUMLULUĞU İLE

HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN YARIŞMASI HALİ..................................................567

XXXVI İçindekiler

1. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRÜ VE AVRUPA HUKUKUNDAKİ

DÜZENLEME.......................................................................................................567

2. SÖZLEŞME SORUMLULUĞU İLE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU ARASINDAKİ

FARKLAR.............................................................................................................568

II. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN (İŞÇİYİ GÖZETME BORCUNUN) HUKUKİ

NİTELİĞİ.................................................................................................................. 570

A. KUSURSUZ SORUMLULUK........................................................................................570

1. KUSURSUZ SORUMLULUK KAVRAMI..................................................................570

2. ÖZEN SORUMLULUĞU (OLAĞAN SEBEP SORUMLULUĞU) ................................572

a. Sorumluluğun Şartları ..................................................................................573

b. Sorumluluktan Kurtulma (Kurtuluş Beyyinesi) .............................................573

c. İstihdam Edenin Yardımcı Kişiye Rücuu .......................................................574

3. TEHLİKE SORUMLULUĞU ...................................................................................574

4. İŞLETENİN KAÇINILMAZLIK HALİNDE SORUMLULUĞU.......................................577

a. Kaçınılmazlık ................................................................................................577

aa. Kaçınılmazlık Kavramı...........................................................................577

ab. Kaçınılmazlığın Unsurları ......................................................................577

aba. İrade Dışında Meydana Gelen Olay .............................................577

abb. Davranış Kuralının Veya Sözleşme Borcunun İhlâli......................577

abc. İlliyet Bağının Bulunması .............................................................578

abd. Olayın Önlenemezliği...................................................................578

b. Kaçınılmazlığın Sorumluluğa Etkisi...............................................................579

5. HAKKANİYET SORUMLULUĞU............................................................................580

6. DİĞER KUSURSUZ SORUMLULUK TÜRLERİ.........................................................580

a. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu .............................................................580

b. Ev Başkanının Sorumluluğu..........................................................................582

c. Üreticinin (İmalatçının) Sorumluluğu ...........................................................582

d. Raylı Motorlu Araç İşletenlerin Sorumluluğu ...............................................583

e. Bina ve Diğer Eser Maliklerinin Sorumluluğu...............................................584

f. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlardan Devletin

Sorumluluğu.................................................................................................585

B. KUSUR SORUMLULUĞU (HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU) ...........................................585

1. KUSUR SORUMLULUĞU KAVRAMI.....................................................................585

2. AVRUPA ÖZEL HUKUKUNUN UYUMLAŞTIRILMASI ÇABALARI VE AVRUPA

HAKSIZ FİİL İLKELERİ ...........................................................................................588

3. HAKSIZ FİİL VE UNSURLARI.................................................................................589

a. Fiil (Davranış) ...............................................................................................590

aa. Davranış Kavramı ve Sorumluktaki Rolü...............................................590

ab. Davranışın Tanımı ve Unsurları.............................................................590

İçindekiler XXXVII

ac. Davranış Çeşitleri..................................................................................591

aca. Olumlu Davranış (Bir Şey Yapma) ................................................591

acb. Olumsuz Davranış (Bir Şey Yapmama).........................................591

b. Hukuka Aykırılık ...........................................................................................592

ba. Genel Bilgi ............................................................................................592

bb. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller ............................................593

c. Zarar.............................................................................................................595

ca. Genel Olarak Zarar Kavramı .................................................................595

cb. Maddi Zararın Tanımı ve Unsurları.......................................................595

cba. Malvarlığı.....................................................................................595

cbb. Malvarlığının Eksilmesi ................................................................596

cbc. Azalmanın İrade Dışı Meydana Gelmesi ......................................596

cc. Manevi Zararın Tanımı ve unsurları......................................................596

cd. Maddi Zarar Çeşitleri............................................................................597

cda. Fiili Zarar – Yoksun Kalınan Kâr....................................................597

cdb. Doğrudan Zarar – Dolaylı Zarar ...................................................598

cdc. Kişiye İlişkin Zarar – Eşyaya İlişkin Zarar ......................................599

d. İlliyet Bağı.....................................................................................................599

da. Uygun İlliyet Bağı..................................................................................599

bb. Ortak İlliyet Bağı ...................................................................................601

dc. Yarışan (Birlikte) İlliyet Bağı..................................................................601

dd. İlliyet Bağının Kesilmesi ........................................................................601

e. Kusur ............................................................................................................602

ea. Tanımı...................................................................................................602

eb. Kusurun Türleri.....................................................................................602

eba. Kasıt.............................................................................................603

ebb. İhmal............................................................................................603

ec. Kusur Ehliyeti........................................................................................605

eca. Genel Bilgi....................................................................................605

ecb. Temyiz Kudretinden Yoksun Olanların Sorumluluğu ...................605

ed. Kusurun ispatı.......................................................................................605

ee. Zarar Görenin Kusuru ...........................................................................606

ef. Üçüncü Şahsın Kusuru ..........................................................................607

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 607

III. İŞVERENİN SGK, SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU VE

SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ ................................................................. 617

A. İŞVERENİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA KARŞI SORUMLULUĞU .......................617

1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU

TUTULMASININ AMACI......................................................................................617

XXXVIII İçindekiler

2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA SGK’NUN RÜCU HAKKININ HUKUKİ

NİTELİĞİ..............................................................................................................619

3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU OLDUĞU

DURUMLAR ........................................................................................................620

a. İş Kazası ve Meslek Hastalığı İşverenin kasıtlı Eylemi Sonucu Meydana

Gelmişse.......................................................................................................621

b. İşverenin Sigortalıların Sağlığını Koruma ve İş Güvenliği Mevzuatına

Aykırı Hareket Etmesi Halinde .....................................................................621

c. İşverenin SGK’ya Karşı Sorumluluğunun Sınırı .............................................622

4. YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN İŞVERENİN SGK

KARŞISINDAKİ SORUMLULUĞU..........................................................................623

a. İş Kazasının Yasal Sürede SGK’ya Bildirilmemesi Halinde Sorumluluk .........623

b. Sigortalılığın Yasal Sürede Bildirilmemesi Halinde İş Kazası veya

Meslek Hastalığı Meydana Gelmişse............................................................624

c. Sigortalıya İlk sağlık Yardımlarının Yapılmaması ve İşçinin Bünyesine

Uygun İşte Çalıştırılmaması Halinde SGK’ya Karşı Sorumluluk.....................625

B. İŞVERENİN SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU ..................626

1. İŞVERENİN İŞ HUKUKUNDAN DOĞAN SORUMLULUĞU .....................................626

2. İŞVERENİN TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDAN DOĞAN SORUMLULUĞU..............628

C. İŞVERENİN SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ................................................629

1. GENEL SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ ................................................629

a. İlliyet Bağının Kesilmesi................................................................................629

aa. Mücbir Sebep (kaçınılmazlık) ...............................................................629

ab. Zarar Görenin Ağır Kusuru....................................................................632

ac. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru...................................................................633

b. Hukuka Uygunluk Sebepleri .........................................................................635

ba. Kanunun Verdiği Yetkinin Kullanılması (Kamu Menfaatinin

Üstünlüğü)............................................................................................636

bb. Özel Hukuktan Doğan Bir Hakkın Kullanılması .....................................637

bc. Zarar Görenin Zarara Razı Olması.........................................................637

bd. Haklı Savunma (Meşru Müdafa)...........................................................638

be. Zorunluluk Hali .....................................................................................639

bf. Kişinin Hakkını Kendi Gücüyle Koruması ..............................................640

bg. Üstün Nitelikte Özel ve Kamusal Yararın Bulunması ............................641

bh. Vekaletsiz İş Görme..............................................................................641

2. ÖZEL (İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA) SORUMLULUKTAN

KURTULMA HALLERİ ..........................................................................................642

a. İşin Alt işverene Verilmesi Halinde Sorumluluk ...........................................642

b. İşin Anahtar Teslimi Verilmesi Halinde Sorumluluk .....................................643

c. Rödövans İlişkisinde Sorumluluk..................................................................644

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 644

İçindekiler XXXIX

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVEREN DIŞINDAKİ SORUMLULAR ............... 648

A. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SORUMLULUĞU........................................................................648

1. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SGK’YA KARŞI SORUMLULUKLARI .......................................648

2. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRENE KARŞI SORUMLULUKLARI .........................650

a. İşveren Olmayan İşveren Vekilinin Sorumluluğu..........................................650

b. Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinden Doğan Sorumluluk.............................651

B. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI’NA GÖRE SİGORTACININ SORUMLULUĞU ......652

1. GENEL BİLGİ .......................................................................................................652

2. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI........................................654

a. İşveren Sorumluluk Sigortası Teminatının Kapsamı .....................................654

b. Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Haller .................................655

c. Teminat Dışında Kalan Haller .......................................................................655

d. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu ......................................................................656

e. Sigorta Ettirenin Beyan Yükümlülüğü ..........................................................656

f. Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğü ve Sonuçları .................................657

g. Sigorta Priminin Ödenmesi, Sigortacının Sorumluluğunun Başlaması

ve Sigorta Ettirenin Temerrüdü....................................................................658

h. Zarar Vukuunda Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri........................................659

ı. Tazminat Miktarının Tespiti .........................................................................659

i. Zarar ve Tazminatın Sonuçları......................................................................660

j. İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarındaki Çeşitli Hükümler.............660

C. TRAFİK İŞ KAZALARINDA GÜVENCE HESABININ SORUMLULUĞU (ZMS

SİGORTALARI TARAFINDAN KARŞILANMAYAN ZARARLARDA).................................661

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 662

V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA DEVLET’İN HUKUKİ SORUMLULUĞU ............. 667

A. DEVLET’İN İŞVEREN OLARAK HUKUKİ (MALİ) SORUMLULUĞU................................667

1. İDARENİN SORUMLULUĞU ................................................................................667

a. İdarenin Sorumluluğu Kavramı, Özellikleri ve Devletin Sorumluluğu

İlkesi .............................................................................................................667

aa. İdarenin Sorumluluğu...........................................................................667

ab. İdarenin Sorumluluğunda Özellikler.....................................................670

ac. İdarenin Sorumluluğu İlkesi..................................................................671

b. İdarenin Sorumluluğunda Gerekli Şartlar.....................................................672

ba. İdari Davranışın Varlığı .........................................................................673

bb. Davranışın İdareye Yüklenebilir Olması................................................674

bc. Zararın Ortaya Çıkması .........................................................................674

bd. İdari Davranış ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması ..................677

c. İdarenin Sorumluluğunu Azaltan Veya Ortadan Kaldıran Haller ..................677

XL İçindekiler

ca. Mücbir Sebep İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldırır.....................678

cb. Beklenilmeyen Haller İdarenin Kusura Dayalı Sorumluluğunu

Ortadan Kaldırır....................................................................................679

cc. Zarar Görenin Kusuru İdarenin Sorumluluğunu Azaltır ........................680

cd. Üçüncü Kişinin Kusurunda Sorumluluk Halleri .....................................681

2. İDARENİN KUSUR SORUMLULUĞU ....................................................................682

a. Hizmet Kusuru..............................................................................................683

aa. Hizmet Kusurunun Özellikleri ...............................................................683

ab. Hizmet Kusuru Halleri...........................................................................687

b. Hizmet Kusuru ve Kişisel Kusur Ayrımı.........................................................690

c. Kişisel Kusur .................................................................................................691

ca. Kişisel Kusur Kavramı............................................................................691

cb. Kişisel Kusurun Varsayıldığı Durumlar ..................................................692

3. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU ..............................................................694

a. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluk İlkeleri ...........................................697

aa. Risk (Tehlike) İlkesi ...............................................................................697

ab. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi (Fedakarlığın

Denkleştirilmesi İlkesi, Hakkaniyet İlkesi).............................................700

b. İdare Hukukunda Kusursuz Sorumluluğun Özellikleri ..................................701

c. Kusursuz Sorumlulukta Ek Kusurun (Munzam Kusur) Etkisi.........................702

4. TAM YARGI DAVASINDA TARAFLAR, YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME,

İDARİ SÜRELER, ZAMANAŞIMI, FAİZ VE ISLAH ...................................................703

a. Zarardan Sorumlu Olan İdarenin (Kamu Tüzel Kişisinin) Belirlenmesi .........703

b. Tam Yargı Davasında Taraflar ......................................................................704

c. Tam Yargı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme .......................................705

d. Tam Yargı Davalarında İdari Süreler.............................................................705

da. İdareye Başvuru Zorunluluğu ...............................................................705

db. Dava Açma Süresi.................................................................................706

e. Dava Açmadan Önce İdareye Başvuru ve Zamanaşımı ................................707

ea. Zamanaşımı Süreleri.............................................................................707

eb. Sürenin ve Zamanaşımının Başlangıcı...................................................708

f. İdarenin Sorumluluğunda Faiz .....................................................................710

g. İdare Yargıda Islah........................................................................................711

B. TRAFİK İŞ KAZASINDA YARALANANLARIN TEDAVİ GİDERLERİNİN DEVLETÇE

KARŞILANMASI.........................................................................................................711

1. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNUN SONA ERMESİ ..........................712

2. SGK’CA TEDAVİ GİDERLERİYLE İLGİLİ ÖDEMELERİN BELİRLENMESİ ...................713

C. DEVLET’İN YÖNETSEL İŞLEM VE EYLEMLERDEN (HİZMET KUSURURUNDAN)

DOĞAN SORUMLULUĞU..........................................................................................713

İçindekiler XLI

1. GENEL BİLGİ .......................................................................................................713

2. HİZMET KUSURUNUN SÖZ KONUSU OLDUĞU DURUMLAR...............................714

a. Kötü İşleyen Hizmet .....................................................................................714

b. İşlemeyen Hizmet ........................................................................................715

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 716

YEDİNCİ BÖLÜM ............................................................................................................ 725

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR ....................... 725

I. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKELER VE ÇALIŞMA HUKUKU İLE

ORTAK ALAN ÇALIŞMA CEZA HUKUKU .................................................................... 725

A. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU ORTAK ALANI ...............................................725

1. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU İLE İLİŞKİ .................................................725

2. SUÇ VE YASAL UNSURLARI .................................................................................729

B. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA UYGULANAN İLKELER ................................................729

1. SUÇLARIN VE CEZALARIN KANUNİLİĞİ İLKESİ.....................................................729

2. CEZA KANUNLARININ GEÇMİŞE YÜRÜMEMESİ İLKESİ .......................................730

3. CEZALARIN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ ..............................................................................731

4. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ.......................................................................734

C. SUÇUN MADDİ UNSURLARI VE TEŞEBBÜS ...............................................................737

D. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SUÇLU (FAİL) .............................................................740

1. SORUMLU KİŞİ- FAİL...........................................................................................740

2. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SORUMLU KİŞİNİN BELİRLENMESİ ......................741

a. Sorumlu Kişinin Yasal Olarak Belirlenmesi ...................................................741

b. Sorumlu Kişinin Sözleşme ile Belirlenmesi...................................................742

c. Sorumlu Kişinin Adli Yoldan Belirlenmesi.....................................................743

3. SORUMLU KİŞİ OLARAK İŞVEREN, İŞVEREN VEKİLİ VE YETKİ DEVRİ ...................743

a. İşveren .........................................................................................................743

aa. İşveren Kavramı....................................................................................744

ab. Soyut İşveren - Somut İşveren Ayrımı ..................................................744

ac. Tüzel Kişi Organının İşveren Niteliği .....................................................746

b. İşveren Vekili Kavramı ve Unsurları..............................................................747

c. Yetki Devri....................................................................................................749

ca. Yetki Devrinin Alanı ..............................................................................749

cb. Yetki Devrinin Koşulları ........................................................................750

cba. Yetki Devredilen (İşveren Vekili) Kişide Bulunması Gereken

Koşullar........................................................................................750

cbb. Yetki Devrinin Konusu Bakımından Koşullar................................752

4. TÜZEL KİŞİ İŞVERENLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU..............................................753

a. Tüzel Kişilere İlişkin Kavramlar.....................................................................753

XLII İçindekiler

b. Tüzel Kişilerde İşveren veya İşveren Vekilinin Ceza Sorumluluğu................756

ba. Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu.........................................................756

bb. Suçun Tüzel Kişi Tarafından İşlenmesi..................................................758

bc. Fiili (Gerçek) İşverenin Belirlenmesi - Tüzel Kişilik Perdesinin

Kaldırılması...........................................................................................761

c. Asıl İşveren - Alt İşveren Ayrımında Ceza Sorumluluğu................................763

II. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR.............................. 764

A. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA SUÇ TÜRLERİ.......................................764

1. KASITLI SUÇ ........................................................................................................764

a. Türk Ceza Kanunu’nda Doğrudan Kast.........................................................765

b. Türk Ceza Kanunu’nda Olası (Dolaylı) Kast...................................................765

2. TAKSİRLİ SUÇ......................................................................................................766

a. Türk Ceza Kanunu’nda Taksir .......................................................................767

b. Türk Ceza Kanunu’nda Bilinçli Taksir............................................................768

c. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Açısından Taksirli Suçlarda Kusurun

Belirlenmesi .................................................................................................769

B. TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR ...................................................771

1. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN KASITLI SUÇLAR .......................................771

a. Kasten Öldürme Suçu...................................................................................771

b. İhmali Davranışla Adam Öldürme Suçu........................................................772

c. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlâli Suçu ...........................................................773

2. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN TAKSİRLİ SUÇLAR.....................................774

a. Taksirle Öldürme Suçu .................................................................................774

b. Taksirle Yaralama Suçu ................................................................................775

ba. Taksirle Basit Yaralama.........................................................................775

bb. Taksirle Ağır Yaralama ..........................................................................776

bc. Yüksek Oranda Kayıpların Gerçekleştiği Taksirle Ağır Yaralamalar ......776

bd. Birden Çok Kişinin Taksirle Yaralanması ...............................................776

be. Taksirli Suçlarda Soruşturma ve Kovuşturmanın Şikayete Bağlılığı ......776

3. TÜRK CEZA KANUNU’NDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE İŞLENEN

DİĞER SUÇLAR....................................................................................................777

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 778

C. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR .........788

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE SUÇLAR.....................................................788

a. İdari Para Cezaları ........................................................................................788

b. Hapis Cezaları...............................................................................................789

ba. İşverenin Cezai Sorumluluğu ................................................................789

bb. İşveren Vekilinin Cezai Sorumluğu .......................................................791

İçindekiler XLIII

bc. İş Güvenliği Uzmanın Cezai Sorumluğu ve Şartları ...............................791

bd. Geçici İş İlişkisi Olması Halinde Sorumluluk..........................................792

be. İşyeri Hekiminin Cezai Sorumluluğu .....................................................793

bf. Diğer Sağlık Personelinin Cezai Sorumluluğu .......................................793

bg. OSGB’lerin Cezai Sorumluluğu .............................................................793

2. İŞ HAYATININ DENETİM VE TEFTİŞİNE İLİŞKİN SUÇLAR ......................................793

III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA VE CEZALARIN UYGULANMASI.................... 794

A. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA VE YARGILAMA.................................................794

1. ŞİKAYET ..............................................................................................................794

2. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA ....................................................................796

3. CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA ........................................................................797

a. Kamu Davası.................................................................................................797

aa. Kamu Davasına Katılma........................................................................798

ab. Kamu Davasını Düşüren Nedenler........................................................798

b. Kamu Davasında Görevli Mahkeme .............................................................800

B. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLAR............................................................................800

1. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN NİTELİĞİ....................................................801

a. Ceza Hukukunda Asli Cezalar .......................................................................801

aa. Adli Para Cezaları..................................................................................801

ab. Hürriyeti Kısıtlayıcı Cezalar ...................................................................802

b. Ceza Hukukunda Tamamlayıcı Yaptırımlar...................................................803

2. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI.........................................805

a. Tekerrür .......................................................................................................806

b. Çalışma Mevzuatında Tekerrür ....................................................................807

C. CEZALARIN BELİRLENMESİ, BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE HAKİMİN TAKDİR HAKKI .....808

D. CEZANIN VERİLEMEYECEĞİ VEYA İNDİRİLEBİLECEĞİ DURUMLAR İLE HAKLARI

KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKMA .......................................................................811

E. HAPİS CEZASININ ERTELENMESİ ..............................................................................812

F. HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR.................................................................814

1. ADLİ PARA CEZASINA ÇEVİRME..........................................................................815

2. DİĞER SEÇENEK YAPTIRIMLAR ...........................................................................815

G. HÜKÜM VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI...................................816

1. HÜKÜM ..............................................................................................................816

2. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI ...................................817

3. HÜKMÜN AÇIKLANMASI VE SEÇENEK YAPTIRIMLAR .........................................818

4. AÇIKLANMASI GERİ BIRAKILAN KARARIN KALDIRILMASI ...................................819

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 819

XLIV İçindekiler

IV. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE UZLAŞMA................................ 831

A. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE ŞİKAYETTEN

VAZGEÇMENİN ETKİSİ ..............................................................................................831

1. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI..............................................831

2. ŞİKAYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNATA ETKİSİ ...............................................832

B. HAPİS CEZASININ TAZMİNAT KARŞILIĞI ERTELENMESİ............................................832

C. CEZA YARGILAMASINDA UZLAŞMA..........................................................................834

1. UZLAŞMA ...........................................................................................................834

a. Uzlaşmanın Uzlaştırmacı Tarafından Yapılması............................................835

b. Uzlaşmanın Mahkeme Tarafından Yapılması ...............................................837

2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE MANEVİ

ZARAR İÇİN UZLAŞMA ........................................................................................838

3. UZLAŞMANIN DİĞER FAİLLERE VE MÜTESELSİL SORUMLULARA ETKİSİ.............839

4. MANEVİ TAZMİNATIN UZLAŞMA İLE ÖDENMESİ ...............................................842

SEKİZİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

TAZMİNAT DAVALARI VE İŞ YARGILAMA USULÜ

I. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER VE İŞ MAHKEMELERİ ................................................ 843

A. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER ..................................................................................843

1. İŞÇİ LEHİNE YORUM İLKESİ VE AMAÇSAL YORUM..............................................843

2. İŞ HUKUKUNDA DÜZENLEME (KANUN) BOŞLUKLARININ DOLDURULMASI .......847

a. Genel Hükümlerin Uygulanması ..................................................................847

b. Medeni Hukuk İlke ve Kurallarını İş Hukukuna Uyarlama zorunluluğu ........849

B. İŞ MAHKEMELERİ .....................................................................................................851

1. İŞ MAHKEMELERİNİN YAPISI ..............................................................................851

2. İŞ MAHKEMELERİ KANUNU’NUN ÖZELLİKLERİ...................................................852

a. İş Mahkemelerinin Niteliği ...........................................................................853

aa. Özel Mahkeme Niteliği .........................................................................853

ab. İş Mahkemeleri Hukuk Mahkemesidir..................................................854

b. İş Mahkemelerinde Yargılama Yönteminin Özellikleri .................................854

ba. Basitlik ve Kolaylık ................................................................................854

baa. Basit Yargılama ............................................................................854

bab. Arabuluculuğun Zorunlu Oluşu....................................................855

bac. Dava açılmadan önce SGK’ya Başvuru Zorunluluğu ....................855

bb. Seri ve Çabuk Yargılama .......................................................................856

bc. Kısa Karar – Gerekçeli Karar .................................................................856

bd. Kuralların Niteliği ve Feragat Yasağı .....................................................857

İçindekiler XLV

be. İstinaf Yoluna Başvurma Süresi ............................................................857

bf. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar ..............................................858

C. BASİT YARGILAMA USULÜ’NE GENEL BAKIŞ ............................................................858

1. GENEL BİLGİ .......................................................................................................858

2. BASİT YARGILAMA USULÜNE TABİ DAVA VE İŞLER ............................................859

3. DAVA AÇILMASI VE DAVAYA KARŞILIK VERİLMESİ .............................................860

4. DELİLLERİN BİLDİRİLMESİ ...................................................................................861

5. BASİT YARGILAMADA İDDİA VE SAVUNMANIN GENİŞLETİLMESİ.......................861

6. ÖN İNCELEME VE TAHKİKAT...............................................................................861

7. HÜKÜM ..............................................................................................................862

8. UYGULANACAK HÜKÜMLER...............................................................................863

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 863

II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN ZARARLARDA AÇILABİLECEK

DAVA TÜRLERİ ........................................................................................................ 874

A. BELİRSİZ ALACAK DAVALARI.....................................................................................874

1. MADDİ TAZMİNATLARDA BELİRSİZ ALACAK DAVASI..........................................874

a. Belirsiz Alacak Davasının Önemi ve İşlevi.....................................................874

b. Belirsiz Alacak Davasının Özellikleri ve Açılabileceği Durumlar....................876

c. Belirsiz Alacak Davasının Açılması ve Dava Değerinin Artırılması

Aşaması........................................................................................................878

d. Belirsiz Alacak Davasında Islahta Sırasında Zamanaşımı Def’i İleri

Sürülemez ....................................................................................................879

d. Belirsiz Alacaktan Söz Edilmeksizin Kısmi Taleplerde Bulunulması

Halinde Dava Nasıl Değerlendirilir? .............................................................882

2. MANEVİ TAZMİNATLARDA BELİRSİZ ALACAK DAVASI........................................882

a. Belirsiz Alacak Davasında Manevi Tazminatın İşlevi ....................................882

b. Manevi Tazminat Miktarı ve Belirlemede Ölçü............................................883

c. Manevi Tazminatın İstenme Zamanı............................................................884

d. Sonradan Ortaya Çıkan Durumlarda Manevi Tazminat................................884

B. TESPİT DAVALARI .....................................................................................................885

1. MADDİ TAZMİNATLARDA TESPİT DAVASI ..........................................................885

a. Tespit Davasının Önemi ve İşlevi..................................................................885

b. Tespit Davasının özellikleri ve Açılabileceği Durumlar .................................886

c. Tespit Davasının Açılması.............................................................................887

2. MANEVİ TAZMİNATLARDA TESPİT DAVASI ........................................................888

C. KISMİ DAVALAR .......................................................................................................889

1. MADDİ TAZMİNATLARDA KISMÎ DAVA ..............................................................889

a. Kısmi Davanın Önemi ve İşlevi .....................................................................889

b. kısmi Davanın Özellikleri ..............................................................................890

XLVI İçindekiler

c. Kısmi Davanın Açılması ................................................................................891

2. MANEVİ TAZMİNATLARDA KISMİ DAVA ............................................................892

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 893

III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN DAVALARDA GÖREV VE YETKİ....... 899

A. GÖREV......................................................................................................................899

1. Genel Görevli Mahkeme ....................................................................................899

a. Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda Görev ...............................................899

b. Şahıs Varlığına ilişkin Davalarda Görev ........................................................900

c. Ölüm ve vücut bütünlüğünün yitirilmesinden doğan zararlar .....................900

2. İş Mahkemeleri Kanunu’na Göre Görev.............................................................901

a. Davanın Tarafları açısından Görevin Belirlenmesi .......................................904

b. İş Akdine Göre Görevin Belirlenmesi ...........................................................904

c. İş Kanunu’na veya İş Mahkemesine Gönderme Yapan Kanunlara Göre

Görevin Belirlenmesi....................................................................................906

3. Karayolları Trafik Kanunu‘na Göre Görev ..........................................................907

4. İş Bölümü ...........................................................................................................914

a. İş Dağılımı.....................................................................................................915

b. İş Bölümü İtirazı ...........................................................................................916

5. Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ....................................................917

B. YETKİ ........................................................................................................................918

1. GENEL YETKİLİ MAHKEME..................................................................................918

2. İŞ MAHKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE YETKİ ......................................................919

3. TRAFİK - İŞ KAZALARI BAKIMINDAN KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NA

GÖRE YETKİ ........................................................................................................920

4. HAKSIZ FİİLDEN DOĞAN DAVALARDA YETKİ ......................................................921

5. DAVALININ BİRDEN FAZLA OLMASI HALİNDE YETKİ ..........................................922

6. TÜZEL KİŞİLERLE İLGİLİ DAVALARDA YETKİ.........................................................923

7. YERLEŞİM YERLERİ İLE İLGİLİ DİĞER MADDELER ................................................925

8. YETKİ SÖZLEŞMESİ..............................................................................................925

a. Genel Bilgi ....................................................................................................925

b. Yetki Sözleşmesinin Şartları .........................................................................926

ba. Kesin Yetkinin Bulunduğu Durumlarda Yetki Sözleşmesi

Yapılamaz .............................................................................................926

bb. Yetki Sözleşmesi Yazılı Şekilde Olmalıdır ..............................................926

bc. Uyuşmazlık ve Mahkeme Belirli Olmalıdır............................................926

9. YETKİ İTİRAZI ......................................................................................................927

a. İlk İtirazlardan Olması ve İleri Sürülme Zamanı............................................927

b. Yetki İtirazının Nasıl Yapılacağı.....................................................................927

İçindekiler XLVII

c. Yetki İtirazının İncelenmesi ve Mahkemenin Kararı.....................................928

d. Yetkinin Kesin Olduğu Davalarda, Mahkemenin Kendiliğinden Karar

Vermesi ........................................................................................................930

e. Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ................................................930

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 931

IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN DAVALARDA UYGULANACAK

YAZILI YARGILAMA USULÜ VE DAVANIN AŞAMALARI ............................................. 940

A. DAVA ŞARTLARI........................................................................................................940

1. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNDA BELİRTİLEN ŞARTLAR ...........................940

a. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları..................................................................940

b. Taraflara İlişkin Dava Şartları .......................................................................941

c. Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları .............................................................941

d. Özel Kanunlardaki Özel Dava Şartları...........................................................942

2. TRAFİK İŞ KAZALARINDA DAVA AÇMADAN ÖNCE SİGORTAYA

BAŞVURULMASI ÖN ŞARTI .................................................................................942

3. DAVA ŞARTLARINA İLİŞKİN MADDE GEREKÇESİNDEKİ AÇIKLAMALAR ...............943

4. DAVA ŞARTLARININ İNCELENMESİ.....................................................................946

a. Dava Ehliyeti ................................................................................................948

b. Taraf Ehliyeti ................................................................................................948

c. Hukuki Yarar.................................................................................................948

B. DAVANIN AÇILMASI .................................................................................................949

1. DAVA ÖNCESİ HAZIRLIKLAR ...............................................................................949

2. DAVANIN AÇILMA ZAMANI................................................................................949

3. YARGILAMA HARÇ VE GİDERLERİ AVANSI ÖDENMESİ .......................................950

4. DAVA DİLEKÇESİ İLE BİRLİKTE VERİLECEK BELGELER ..........................................951

5. DAVA DİLEKÇESİNİN TEBLİĞİ..............................................................................952

6. DAVANIN GERİ ALINMASI ..................................................................................952

7. TARAFTA İRADİ DEĞİŞİKLİK ................................................................................953

8. DAVA KONUSUNUN DEVRİ.................................................................................953

C. DİLEKÇELER AŞAMASI ..............................................................................................954

1. DAVA DİLEKÇESİ VE UNSURLARI ........................................................................954

a. Mahkemenin Adı..........................................................................................954

b. Tarafların Adı, Soyadı ve Adresleri ...............................................................955

c. Davacının T.C. Kimlik Numarası....................................................................955

d. Kanuni Temsilcilerin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adresleri ...............955

e. Davanın Konusu ve Değeri ...........................................................................956

f. Davanın Dayanağı Olan Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetleri.......956

g. İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği.......................957

XLVIII İçindekiler

h. Dayanılan Hukuki Sebepler ..........................................................................958

ı. Belgelerin Dilekçeye Eklenmesi ve Başka Yerlerden Getirtilecek

Belgelerin Açıklanması Zorunluluğu.............................................................959

j. Talep Sonucu................................................................................................959

k. İmza..............................................................................................................960

2. CEVAP DİLEKÇESİ VE UNSURLARI.......................................................................960

a. Cevap Dilekçesinin Verilmesi ve Süresi ........................................................961

b. Süresinde veya Hiç Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonucu ......................962

c. Cevap dilekçesinin içeriği .............................................................................962

ca. Unsurları...............................................................................................962

cb. Usule İlişkin İtirazlar .............................................................................963

cc. Esasa İlişkin İtirazlar .............................................................................964

d. Cevap Dilekçesinde Eksiklik Bulunması ........................................................965

e. Karşı Dava Açılması ......................................................................................965

ea. Karşı Dava Açılabilmesinin Şartları .......................................................966

eb. Karşı Davanın Açılması ve Süresi ..........................................................967

ec. Asıl Davanın Sona Ermesi .....................................................................968

3. CEVABA CEVAP VE İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ.......................................................968

a. Cevaba Cevap Dilekçesi................................................................................968

aa. Cevaba Cevap Dilekçesinin Verilmesi ...................................................968

ab. Cevaba Cevap Dilekçesinin Verilmemesinin veya Geç

Verilmesinin Sonuçları..........................................................................969

ac. Cevaba Cevap Dilekçesinde Neler Olmalıdır.........................................969

b. Davalının İkinci Cevap Dilekçesi ...................................................................970

ba. İkinci Cevap Dilekçesinin Verilme Süresi ..............................................970

bb. İkinci Cevap Dilekçesinin İçeriği............................................................970

D. ÖN İNCELEME AŞAMASI...........................................................................................971

1. ÖN İNCELEMENİN ANLAM VE AMACI ................................................................971

2. ÖN İNCELEMENİN ZAMANI VE KAPSAMI ...........................................................973

3. ÖN İNCELEME EVRELERİ.....................................................................................973

a. Duruşmasız Ön İnceleme .............................................................................973

b. Duruşmalı Ön İncelemeye Tarafların Çağrılması..........................................974

4. DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR HAKKINDA KARAR VERİLMESİ......................975

5. ÖN İNCELEME DURUŞMASI................................................................................976

a. Dava Şartlarının İncelenmesi........................................................................977

b. İlk İtirazların İncelenmesi .............................................................................977

c. Uyuşmazlık Konularının Tespit Edilmesi ve Tutanağa Geçirilmesi ...............977

d. Tarafların Sulhe Teşvik Edilmesi...................................................................978

İçindekiler XLIX

e. Eksik Belgelerin Tamamlatılması..................................................................978

6. İDDİA VE SAVUNMANIN GENİŞLETİLMESİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ ..........................979

a. Dilekçeler Aşamasında İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve

Değiştirilmesi Yasağı ....................................................................................981

b. Ön İnceleme Aşamasında İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve

Değiştirilmesi Yasağı ....................................................................................981

c. Tahkikat Aşamasında İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve

Değiştirilmesi Yasağı ....................................................................................982

d. İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağının

İstisnaları......................................................................................................982

da. Karşı Tarafın Açık Muvafakatinde İddia ve Savunmanın

Genişletilmesi ve Değiştirilmesi............................................................982

db. Islah Yoluylta İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve

Değiştirilmesi........................................................................................983

dc. Dava Konusunun Devrinde İddia ve Savunmanın Genişletilmesi

ve Değiştirilmesi ...................................................................................983

dca. Davalı Tarafından Dava Konusunun Devrinde İddia ve

Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi ..............................984

dcb. Davacı Tarafından Dava Konusunun Devrinde İddia ve

Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi ..............................985

7. ÖN İNCELEME TAMAMLANDIKTAN SONRA SÜRELER HAKKINDA KARAR

VERİLMESİ ..........................................................................................................986

a. Zamanaşımı..................................................................................................986

b. Hak Düşürücü Süreler ..................................................................................987

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ......................................................................... 988

E. TAHKİKAT AŞAMASI VE BU AŞAMADAKİ ÖZEL DURUMLAR...................................1005

1. TAHKİKAT AŞAMASI İŞLEMLERİ........................................................................1005

2. SES VE GÖRÜNTÜ NAKLEDİLMESİ YOLUYLA DURUŞMA YAPILMASI ................1006

3. Dosyanın İşlemden Kaldırılması .......................................................................1006

a. Dosyanın işlemden Kaldırılmasını Gerektiren Durumlar ............................1006

b. Davanın Yenilenmesi..................................................................................1007

c. Davanın Açılmamış Sayılması .....................................................................1007

4. ÖN SORUN VE BEKLETİCİ SORUN .....................................................................1008

a. Ön Sorun ....................................................................................................1008

b. Bekletici Sorun ...........................................................................................1009

5. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI ...................................................1010

a. Davaların Birleştirilmesi .............................................................................1010

aa. Davaların Birleştirilmesi Şartları .........................................................1010

ab. Davaların Birleştirilmesi Usulü ...........................................................1011

b. Davaların Ayrılması ....................................................................................1012

L İçindekiler

ba. Davaların Ayrılması Şartları ................................................................1012

bb. Davaların Ayrılması Usulü...................................................................1012

6. İSTİCVAP...........................................................................................................1013

7. ISLAH................................................................................................................1015

a. Islahın Tanımı .............................................................................................1015

b. Islahın Zamanı ve Şekli ...............................................................................1015

c. Islahın Çeşitleri...........................................................................................1016

ca. Davanın Tamamen Islahı ....................................................................1016

cb. Davanın Kısmen Islahı.........................................................................1016

d. Islahın Etkisi ...............................................................................................1017

e. Kötüniyetli Islah .........................................................................................1018

f. Islah Yoluyla Zamanaşımı Savunması .........................................................1018

8. MADDİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ ..................................................................1019

F. İSPAT YÜKÜ VE DELİLLER........................................................................................1020

1. İSPAT YÜKÜ ......................................................................................................1021

2. KARİNELER .......................................................................................................1023

a. Fiili Karineler ..............................................................................................1023

b. Kanuni Karineler.........................................................................................1023

3. KARŞI İSPAT......................................................................................................1024

4. İSPATLANMASI GEREKMEYEN DURUMLAR......................................................1025

5. DELİLLERİN BİLDİRİLMESİ .................................................................................1028

6. DELİL LİSTELERİ ................................................................................................1031

7. TANIK GÖSTERİLMESİ VE DİNLENMESİ ............................................................1032

a. Avukatların Tanığa Doğrudan Soru Yöneltebilmeleri.................................1040

b. Tarafların Tanığa Doğrudan Soru Yöneltebilmeleri....................................1041

8. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ .......................................................................................1041

a. Bilirkişiye Başvurulmasını Gerektiren Durumlar ........................................1041

b. Bilirkişi Seçimi ............................................................................................1043

c. Bilirkişinin Görev Süresi .............................................................................1044

d. Bilirkişinin Haber Verme Yükümlülüğü.......................................................1045

e. Bilirkişinin Yetkileri.....................................................................................1045

f. Bilirkişi Açıklamalarının Tespiti ve Rapor ...................................................1045

g. Bilirkişi Raporunun Verilmesi .....................................................................1046

h. Bilirkişi Raporuna İtiraz ..............................................................................1046

ı. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Değerlendirilmesi.........................................1047

9. UZMAN GÖRÜŞÜ .............................................................................................1047

a. Uzman Görüşünün Yararları.......................................................................1048

b. Hangi Konularda Uzman Görüşü Alınabilir.................................................1049

İçindekiler LI

c. Uzmandan Hukuki Görüş Alınabilir mi? .....................................................1049

d. Uzman Görüşünün Mahkemece Değerlendirilmesi ...................................1049

G. KARAR VE HÜKÜM .................................................................................................1050

1. KARAR KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ ........................................................................1050

2. KARARIN İÇERİĞİ VE BİLDİRİLMESİ...................................................................1052

3. HÜKMÜN ETKİLERİ ...........................................................................................1053

4. HÜKMÜN AÇIKLANMASI ..................................................................................1054

5. DAVANIN HÜKÜM VERİLMEDEN SONA ERMESİ ..............................................1055

6. İLAMLARDA ZAMANAŞIMI ...............................................................................1061

H. KANUN YOLLARI OLARAK İSTİNAF, TEMYİZ, KANUN YARARINA TEMYİZ VE

YARGILAMANIN YENİLENMESİ...............................................................................1061

1. KANUN YOLU ...................................................................................................1061

2. İSTİNAF.............................................................................................................1063

a. İstinaf Kavramı, Hukuki Niteliği Ve Türleri .................................................1063

aa. İstinaf Kavramı....................................................................................1063

ab. İstinaf Teşkilatı ve Hukuki Nitelik .......................................................1063

ac. Geniş Anlamda İstinaf - Dar Anlamda İstinaf......................................1064

b. İstinaf İle Temyiz Arasındaki Temel Farklar................................................1065

c. Zaman Rakımından Uygulama Nedeniyle İstinaf mı, Temyiz mi

Olacaktır?...................................................................................................1065

d. Yetkili İstinaf Mahkemesi ve İstinaf Mahkemelerinin Bulunduğu Bölge

ve Yargı Çevreleri .......................................................................................1067

e. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar....................................................1069

ea. İlk Derece Mahkemesi Kararı Olması..................................................1069

eb. Nihaî Karar Olması..............................................................................1069

ec. Kesin Karar Olmaması ........................................................................1070

f. İstinafa Başvuru Süresi ve İş Mahkemelerinde Süre ..................................1071

g. İstinaf Dilekçesi, Cevap Dilekçesi ve Katılma yolu ile İstinaf ......................1072

h. İstinaf Hakkından Feragat ..........................................................................1073

ı. İstinaf Başvurusunun Hükmün İcrasına Etkisi ............................................1073

i. Ön İnceleme ve Duruşma Yapılmadan Verilecek Kararlar..........................1073

j. İstinafta İnceleme (Tahkikat) Ve İstinabe...................................................1075

k. İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşler.................................................1076

ka. Karşı Dava Açma Yasağı......................................................................1076

kb. Müdahale Talebinde Bulunma Yasağı ................................................1076

kc. Islah Talebinde Bulunma Yasağı .........................................................1077

kd. Birleştirme Talebinde Bulunma Yasağı ...............................................1077

ke. Yetki Sözleşmesi Yapma Yasağı ..........................................................1078

LII İçindekiler

kf. Yeni Delil Gösterme île İddia ve Savunmada Bulunma Yasağı............1079

l. İstinaf Mahkemesi Kararı ...........................................................................1080

3. TEMYİZ .............................................................................................................1081

a. Temyiz Kavramı..........................................................................................1081

b. Temyizde Uygulanacak Hükümler..............................................................1083

c. Temyiz Hakkı ve Hukuki Yararın Bulunması ...............................................1083

d. Temyiz edilebilen Kararlar .........................................................................1085

e. Temyiz Edilemeyen Kararlar ......................................................................1085

ea. Nihai Bir Karar Olması ........................................................................1085

eb. Temyize Engel Bir Durumun Olmaması ..............................................1086

ec. İş Mahkemelerinden Verilen Kararlarda Durum ................................1087

eca. İş Mahkemelerinde Kesinlik ve Temyiz Edilebilirlik Sınırı ..........1087

ecb. İş Mahkemelerinde Temyiz Süresi.............................................1088

ecc. İş Mahkemelerinde Katılma Yoluyla Temyiz Süresi ...................1088

e. Temyiz Dilekçesi ve Nereye Verileceği.......................................................1089

f. Temyiz Süresi ve İncelemesi.......................................................................1090

g. Yargıtay’ın Onama kararları .......................................................................1092

h. Yargıtay’ın Bozma Sebepleri ......................................................................1092

ı. Yargıtay Kararlarının Tebliği .......................................................................1093

i. Bozmaya Uyma veya Direnme ...................................................................1093

4. KANUN YARARINA TEMYİZ...............................................................................1094

5. YARGILAMANIN YENİLENMESİ.........................................................................1095

a. Yargılamanın Yenilenmesi Kavramı............................................................1095

b. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri..........................................................1096

c. Yargılamanın Yenilenmesini İsteme Süresi ................................................1098

d. Yeniden yargılama veya hükmün iptali ......................................................1098

e. Yeniden yargılamanın İcranın Durdurulmasına Etkisi ................................1098

6. DİĞER KANUN YOLLARI ....................................................................................1099

a. Karar Düzeltme ..........................................................................................1099

b. Kararın Tavzihi............................................................................................1100

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1101

DOKUZUNCU BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI, FAİZ VE İBRA

I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA

ZAMANAŞIMI........................................................................................................ 1117

A. GENEL ANLAMDA ZAMANAŞIMI............................................................................1117

İçindekiler LIII

1. ZAMANAŞIMI KAVRAMI, AMACI VE ÖNEMİ.....................................................1118

a. Zamanaşımı Kavramı..................................................................................1118

b. Zamanaşımının Amacı ................................................................................1119

c. Zamanaşımının Önemi ...............................................................................1121

2. ZAMANAŞIMININ ŞARTLARI.............................................................................1122

a. Borcun Zamanaşımına Uğramaya Elverişli Olması .....................................1122

b. Borcun Muaccel Olması .............................................................................1123

c. Kanuni Sürenin Geçmesi ............................................................................1124

ca. Olağan (Genel) Zamanaşımı Süresi.....................................................1124

cb. Olağandışı (İstisnai) Zamanaşımı Süresi .............................................1124

3. ZAMANAŞIMININ TÜRLERİ...............................................................................1125

a. Kazandırıcı zamanaşımı - Kaybettirici zamanaşımı.....................................1125

b. Sözleşme zamanaşımı - Haksız Fiil zamanaşımı..........................................1126

c. Hukuk zamanaşımı - Ceza zamanaşımı.......................................................1127

4. ZAMANAŞIMINDA GENEL İLKELER ...................................................................1127

a. Zamanaşımı Sürelerinin hesaplanması.......................................................1127

b. Zamanaşımı Sürelerinin Kesinliği ...............................................................1127

c. Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi........................................................1128

ca. Zamanaşımının Durması.....................................................................1128

cb. Zamanaşımının Kesilmesi ...................................................................1129

d. Davanın Reddedilmesinde Ek süre.............................................................1129

e. Zamanaşımından Vazgeçme (Feragat) .......................................................1130

f. Zamanaşımının İleri sürülmesi (Resen İncelenememe) .............................1130

g. Af Kanunlarının Zamanaşımına Etkisi.........................................................1130

h. Daimî Def’i Hakkı........................................................................................1131

ı. Rücu Davalarında Zamanaşımı...................................................................1131

ıa. Rücu Hakkı ve Koşulları ......................................................................1131

ıb. Rücu Hakkının Kapsamı ......................................................................1132

ıc. Rücu Edilebilecek Miktar....................................................................1133

ıd. Rücu Hakkının Kaybı ...........................................................................1133

ıe. Rücu Davasında Zamanaşımı Süresi ...................................................1134

5. ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE..........................................................1134

a. Hak Düşürücü Süre Kavramı.......................................................................1135

b. Hak Düşürücü Süre ve Zamanaşımı Arasındaki Farklar ..............................1135

B. HAKSIZ FİİLDE GENEL ZAMANAŞIMI SÜRELERİ ......................................................1136

1. BORÇLAR HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ.............................................1136

a. İş Kazası ve Meslek Hastalığında Zamanaşımı............................................1136

aa. Sözleşme Zamanaşımı ........................................................................1136

LIV İçindekiler

ab. Sözleşme Zamanaşımının Başlama Anı...............................................1139

b. Diğer Haksız Fiillerde Zamanaşımı Süreleri ................................................1140

ba. İki Yıllık Zamanaşımı Süresi (Olağan-Subjektif-Nispi Zamanaşımı

Süresi).................................................................................................1142

bb. On Yıllık Zamanaşımı Süresi (Mutlak-Objektif Zamanaşımı Süresi) ....1143

bc. Ceza Zamanaşımı Süresi ve Uygulama Şartları ...................................1144

bca. Zarar Veren Fiil, Cezayı Gerektiren Bir Fiil Olmalıdır..................1144

bcb. Ceza Zamanaşımı Süresi Daha Uzun Olmalıdır ..........................1145

bcc. Ceza Davası Zamanaşımının Uygulanabileceği Diğer

Durumlar ...................................................................................1146

2. YARGILAMA HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ ........................................1147

a. Genel Bilgi ..................................................................................................1147

b. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu’na Göre ......................................1148

3. TRAFİK HUKUKUNDA (TRAFİK İŞ KAZALARINDA) ZAMANAŞIMI SÜRELERİ.......1149

a. Karayolları Trafik Kanununda Zamanaşımı Süreleri ...................................1149

aa. İki Yıllık Zamanaşımı Süresi (Olağan-Subjektif-Nispi Zamanaşımı

Süresi).................................................................................................1149

ab. On Yıllık Zamanaşımı Süresi (Mutlak-Objektif Zamanaşımı Süresi) ....1150

ac. Ceza Zamanaşımı Süresi (Olağanüstü-Uzamış Zamanaşımı Süresi)....1151

b. Karayolu Taşıma Kanununa Göre Zamanaşımı Süresi ................................1152

C. HAKSIZ FİİLDE ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA ZAMANI.............................................1153

1. FİİLİN İŞLENDİĞİ TARİH KAVRAMI ....................................................................1154

2. ZARARIN GERÇEKLEŞMESİ KOŞULU..................................................................1156

3. TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNÜN (FAİLİN) ÖĞRENİLMESİ .....................................1160

4. ZARARIN ÖĞRENİLMESİ ...................................................................................1162

5. BEDENSEL ZARARIN ARTMASI (GELİŞEN DURUMLAR) .....................................1165

6. BİZİM GÖRÜŞÜMÜZ (zararın para ile ölçülebilir değerinin öğrenilmesi) .........1166

7. ZARARIN BELİRLENMESİ VE ZAMANAŞIMI AÇISINDAN HMK 107. MADDESİ

YORUMUMUZ ..................................................................................................1169

8. ÖRNEK DAVA ÜZERİNDEN YARGITAY KARARI DEĞERLENDİRMESİ ..................1170

9. ZARARIN ÖĞRENİLMESİ İÇİN ZARARIN PARA İLE ÖLÇÜLEBİLİR ŞEKİLDE

BELİRLENMESİ GEREKTİĞİ KONUSUNDA 16.03.2016 TARİHLİ YARGITAY

HUKUK GENEL KURULU KARARI.......................................................................1174

D. İDAREYE KARŞI HAKSIZ FİİL NEDENİYLE AÇILACAK TAZMİNAT DAVALARINDA

ZAMANAŞIMI .........................................................................................................1181

E. SİGORTALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ ...............................................................1183

1. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK (TRAFİK) SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI .........1183

a. 2918 sayılı KTK’nda Zamanaşımı ................................................................1183

b. Sigortacıya Uygulanacak Zamanaşımı Süreleri...........................................1184

İçindekiler LV

c. Rücu Davalarında Zamanaşımı Süresi ........................................................1184

d. İşleten ve Sürücü Yakınlarının Trafik Sigortasından Yaralanmalarında

Zamanaşımı Süreleri...................................................................................1185

2. İSTEĞE BAĞLI SİGORTADA ZAMANAŞIMI.........................................................1185

3. TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI ............................................................1186

a. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasında

Zamanaşımı................................................................................................1186

b. Taşıma Sigortasında Zamanaşımı Süreleri..................................................1186

c. Taşıma Sigortasında Zamanaşımını kesen nedenler ..................................1187

d. Taşıma Sigortasında Rücu davalarında Zamanaşımı süresi ........................1187

4. ZORUNLU KOLTUK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI ...........................................1187

a. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında

Zamanaşımı................................................................................................1187

b. Zorunlu Koltuk Sigortasında Zamanaşımı Süreleri .....................................1187

c. Zorunlu Koltuk Sigortasında Zamanaşımını Kesen Nedenler .....................1188

d. Zorunlu Koltuk Sigortasında Rücu Davalarında Zamanaşımı Süresi ...........1188

5. GÜVENCE HESABINDA ZAMANAŞIMI...............................................................1188

6. TÜPGAZ SORUMLULUK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI ....................................1189

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1189

II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA FAİZ................ 1205

A. GENEL ANLAMDA FAİZ...........................................................................................1205

1. FAİZ KAVRAMI..................................................................................................1205

2. FAİZİN NİTELİĞİ ................................................................................................1206

3. FAİZ BORCUNUN KAYNAKLARI.........................................................................1207

4. FAİZ TÜRLERİ....................................................................................................1208

a. Kanuni (Yasal) Faiz......................................................................................1208

aa. Genel Bilgi ..........................................................................................1208

ab. Türk Borçlar Kanunu’nda Yasal Faiz....................................................1211

b. Temerrüt (Gecikme) Faizi...........................................................................1212

c. Ticari Faiz ...................................................................................................1213

B. HAKSIZ FİİLLERDE (TRAFİK KAZALARINDA) FAİZ.....................................................1214

1. HAKSIZ FİİLLERDE FAİZ TÜRÜ VE BAŞLANGICI..................................................1214

a. Haksız Fiillerde Faiz Türü............................................................................1214

b. Haksız Fiillerde Faiz Başlangıcı ...................................................................1215

2. DAVADA FAİZ İSTEĞİ VE BAŞLANGICI...............................................................1216

a. Dava Açılırken Faiz İsteği............................................................................1216

b. Faizin Başlangıcının Belirtilmesi .................................................................1217

ba. Davanın Kısmen Islahında Faiz Başlangıcı...........................................1217

LVI İçindekiler

bb. Ek Davada Faiz Başlangıcı ...................................................................1218

bc. Sigortacının Sorumluluğunda Faiz Başlangıcı .....................................1218

c. Faizin Türünün Belirtilmesi ........................................................................1219

3. FAİZİN AYRI BİR DAVA İLE İSTENMESİ ..............................................................1219

a. Ayrı Bir Dava ile Faiz İsteme Nedeni ve Şartları .........................................1219

b. Faiz Davasının Açılışında Yöntem ...............................................................1220

c. Faiz Davasında Ayrıca Faiz Talebi ...............................................................1221

4. FAİZ DAVALARINDA ZAMANAŞIMI...................................................................1221

a. Faiz ve Zamanaşımı ....................................................................................1221

b. Faiz Davalarında Zamanaşımı Sürelerinin Hesaplanması ...........................1222

5. FAİZİN ANA PARAYI GEÇİP GEÇEMEYECEĞİ .....................................................1223

6. BİLEŞİK FAİZ......................................................................................................1223

a. Ticarî Olmayan İşlerde Bileşik Faiz .............................................................1224

b. Ticarî İşlerde Bileşik Faiz.............................................................................1224

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1224

III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARINDA

İBRA...................................................................................................................... 1230

A. İBRA VE İBRA SÖZLEŞMESİ (İBRANAME) KAVRAMI................................................1230

B. İBRANAMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ ...........................................................................1232

C. İBRANIN UNSURLARI..............................................................................................1232

1. HMK YÖNÜNDEN İBRA’DA ESASA İLİŞKİN UNSURLAR .....................................1232

a. İbranın Konusunu Oluşturan Alacağın Kuşkulu Olmaması, Doğmuş ve

Belirgin Bulunması .....................................................................................1232

b. Tarafların İrade Beyanlarının Uygun Olması ve Alacaklının Borçluyu

Borçtan Kurtarma İradesine Sahip Olması .................................................1233

c. Taraflar Arasında İbra Sözleşmesinin Varlığı ..............................................1233

2. İŞ HUKUKU YÖNÜNDEN İBRANIN UNSURLARI (6098 sayılı TBK m. 420)..........1234

a. Taraflar Arasında İş İlişkisinden Doğan Bir Alacak Bulunmalıdır. ...............1234

b. İbranamenin Düzenlenirken Alacak Doğmuş ve Çekişmesiz Olmalıdır. .....1235

c. İbra Sözleşmesi Düzenlenmesi Konusunda İrade Birliği veTarafların Fiil

Ehliyeti Bulunmalıdır..................................................................................1235

d. İş Hukukunda İbra Sözleşmesi Yazılı Şekilde Düzenlenmelidir. ..................1236

e. İş Sözleşmesinin Sona Erdikten ve En Az Bir Aylık Süre Geçtikten Sonra

İbra Sözleşmesi Düzenlenebilir. .................................................................1237

f. Alacağın Türü ve Miktarının İbranamede Açıkça Belirtilmesi Gerekir........1238

g. Ödemenin Eksiksiz Olarak ve Banka Yoluyla Yapılması Gerekir .................1239

D. İBRANIN ÇEŞİTLERİ.................................................................................................1239

1. İVAZLI İBRA - İVAZSIZ İBRA ...............................................................................1239

a. İvazlı ibra ....................................................................................................1239

İçindekiler LVII

b. İvazsız ibra..................................................................................................1240

2. TAM İBRA - KISMİ İBRA ....................................................................................1240

E. İBRANIN SONUÇLARI..............................................................................................1240

F. İŞ HUKUKU UYGULAMASINDA İBRANAME ............................................................1241

1. 818 SAYILI BORÇLAR KANUNU DÖNEMİ ..........................................................1241

a. İş İlişkisi Sürerken Yapılan İbra Sözleşmesi Geçersizdir..............................1241

b. İbranamede Tanzim Tarihi Bulunmalıdır....................................................1242

c. İşçi, İbranamede İrade Fesadı İddiasında ise Bunu İspatlamalıdır..............1242

d. Tartışmalı ve Henüz Doğmamış Alacaklar İçin İbra Sözleşmesi

Düzenlenemez ...........................................................................................1244

e. İbranamede Alacağın Türü ve Miktarı Belirtilmelidir .................................1244

f. İbranameye İhtirazı Kayıt Konulması İbra İradesinin Olmadığını

Gösterir ......................................................................................................1244

g. İbranamenin Bölünebilir Etkisi Vardır ........................................................1245

h. İbranamenin İleri Sürülme Zamanı.............................................................1246

2. 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU DÖNEMİ...............................................1247

a. İbraname Fesihten Bir Ay Sonra Düzenlenmelidir .....................................1247

b. İşveren Ödemeleri Banka Yoluyla Yapmalıdır ............................................1248

c. İbraname Yazılı Şekilde Yapılmalıdır ..........................................................1248

d. İbraname Miktar İçermelidir......................................................................1248

e. İbrada İş Kazası ve Meslek Hastalığına Özgü Durumlar..............................1248

f. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin İbraname İlke Kararı....................................1250

g. Geçerli İbraname Örneği............................................................................1252

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1254

ONUNCU BÖLÜM

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

RÜCU (ÖDETTİRME) HAKKI VE DAVALARI

I. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN RÜCU HAKKININ AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ

VE RÜCU HAKKININ ŞARTLARI............................................................................... 1265

A. RÜCU HAKKININ AMACI.........................................................................................1266

B. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ...................1266

1. RÜCU HAKKINI HALEFÎYET İLKESİNE DAYANDIRAN GÖRÜŞ .............................1266

2. RÜCU HAKKINI DOĞRUDAN DOĞRUYA KANUNA DAYANDIRAN GÖRÜŞ .........1268

3. YARGITAY’IN GÖRÜŞÜ .....................................................................................1269

4. GÖRÜŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ..................................................................1271

C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN RÜCU HAKKININ GERÇEKLEŞME ŞARTLARI ......1272

1. ZARARA UĞRAYANIN SİGORTALI VEYA HAK SAHİBİ OLMASI ...........................1272

2. İŞ KAZASININ VE MESLEK HASTALIĞININ MEVCUDİYETİ..................................1274

3. UYGUN İLLİYET BAĞININ BULUNMASI .............................................................1276

LVIII İçindekiler

4. İŞVERENİN KASITLI HAREKETİ...........................................................................1277

5. İŞVERENİN SİGORTALILARIN SAĞLIĞINI KORUMA VE İŞ GÜVENLİĞİ

MEVZUATINA AYKIRI BİR HAREKETİ.................................................................1278

6. SİGORTALIYA GEREKLİ YARDIMLARIN YAPILMASI............................................1279

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1279

II. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN RÜCU HAKKI ........................... 1289

A. KURUMUN İŞVERENE RÜCU HAKKI........................................................................1289

1. İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN

SORUMLULUĞU ...............................................................................................1289

a. İşverenin Doğrudan Sorumluluğu ..............................................................1289

b. İşverenin Dolaylı Sorumluluğu ...................................................................1290

2. KURUMUN RÜCU HAKKINI YÖNELTEBİLECEĞİ KİŞİLER.....................................1290

a. Sigortalının işvereni....................................................................................1290

b. Üçüncü Kişilerin İşvereni............................................................................1291

c. Sigorta Şirketi.............................................................................................1291

d. Sorumlu Bulunan Kişiler Arasında Teselsül Durumu ..................................1292

3. İŞVERENE RÜCU HAKKININ KOŞULLARI............................................................1292

4. RÜCU DAVASI...................................................................................................1293

B. KURUMUN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE RÜCU HAKKI ..............................................................1294

1. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN SORUMLULUĞU ...................................................................1294

2. İŞÇİNİN SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI..........................................1294

III. HASTALIK SİGORTASI VE DİĞER HALLERDEN DOĞAN RÜCU HAKKI........................ 1295

A. HASTALIK SİGORTASINDAN DOĞAN RÜCU HAKKI .................................................1295

1. KURUMUN İŞVERENE RÜCU HAKKI..................................................................1296

2. KURUMUN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE RÜCU HAKKI ........................................................1297

3. RÜCU DAVASI...................................................................................................1297

B. DİĞER HALLERDEN DOĞAN RÜCU HAKKI...............................................................1298

1. SİGORTALININ BİLDİRİLMEMESİ HALİNDE .......................................................1298

2. İŞ KAZASINA UĞRAYAN SİGORTALIYA İLK SAĞLIK YARDIMLARININ

YAPILMAMASI HALİNDE...................................................................................1300

3. İŞ KAZASININ VAKTİNDE BİLDİRİLMEMESİ HALİNDE ........................................1301

4. MESLEK HASTALIĞININ BİLDİRİLMEMESİ HALİNDE..........................................1302

IV. SGK’NIN RÜCÛ DAVASINDA BAZI ÖZELLİKLER ....................................................... 1304

A. GÖREVLİ MAHKEME...............................................................................................1304

B. YETKİLİ MAHKEME .................................................................................................1304

C. ZAMANAŞIMI .........................................................................................................1305

V. RÜCU HAKKININ DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................................. 1306

A. YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN .........................................................................1306

B. İŞVEREN AÇISINDAN ..............................................................................................1306

İçindekiler LIX

C. SOSYAL SİGORTALAR KURUMU AÇISINDAN...........................................................1307

D. SİGORTALININ ORTAK KUSURU .............................................................................1307

E. SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNİN SİGORTA YARDIMLARI İLE

KARŞILANMAYAN ZARARLARININ TAZMİNİ ...........................................................1307

KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI ....................................................................... 1308

ONBİRİNCİ BÖLÜM

İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI TAZMİNATI HESAPLAMA TABLOLARI

VE ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPORLARI

TABLOLAR ................................................................................................................... 1322

ÖRNEK BİLİRKİŞİ RAPORLARI ....................................................................................... 1333

MALULİYETTE MADDİ TAZMİNAT HESABI..............................................................1333

DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI ..............................................................1340

İŞ KAZASI NEDENİYLE MADDİ TAZMİNAT...............................................................1342

SSK’NIN İŞ KAZASI NEDENİYLE MALULİYETTE RÜCUU............................................1345

BAĞ-KUR ÖLÜMLÜ KAZADA RÜCUEN TAZMİNAT..................................................1347

İŞGÜCÜ KAYBI NEDENİ İLE TAZMİNAT HESABI.......................................................1350

İŞ GÜCÜ KAYBI NEDENİ İLE TAZMİNAT HESABI......................................................1352

DESTEKTEN YOKSUNLUK TAZMİNATI HESABI ........................................................1355

GEÇİCİ İŞ GÖRMEZLİK VE MALULİYETTEN DOĞAN TAZMİNAT ..............................1358

MALULİYET NEDENİYLE TAZMİNAT........................................................................1360

İŞ KAZASI NEDENİYLE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI............................1363

ERKEK ÇOCUK ÖLÜMÜNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI ..................1367

KIZ ÇOCUĞUN ÖLÜMÜNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI ..................1371

EŞİN ÖLÜMÜNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI..................................1376

BAĞ-KUR SİGORTALISININ ÖLÜMÜNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA ..................1382

SİGORTA ŞİRKETİNİN RÜCUU’NDA DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI .......1387

ÇALIŞMAYAN KİŞİNİN ÖLÜMÜNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI.......1392

66 YAŞINDA ÖLEN DESTEĞİN TAZMİNAT HESABI ..................................................1397

TRAFİK İŞ KAZASI SONUCU ÖLÜMDE TAZMİNAT ...................................................1400

ÖĞRENCİNİN MALULİYETİNDE TAZMİNAT.............................................................1406

%100 MALULİYET HALİNDE TAZMİNAT HESABI .....................................................1410

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİNİN YARALANMASINDA TAZMİNAT .................................1413

EV HANIMININ MALULİYETİNDE TAZMİNAT HESABI .............................................1418

KAYNAKLAR........................................................................................................................1423