Sermaye Piyasası Faaliyetleri Bağlamında Yatırımcının Tüketici Olarak Korunması

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Hatice Ebru TÖREMİŞ
ISBN: 9789750277436
409,50 TL 455,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Hatice Ebru TÖREMİŞ
Baskı Tarihi 2022/04
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 344

Bu kitap, yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerinin müşterilerinin, bu sıfatlarının yanında "tüketici" sıfatını da haiz olup olmadığı sorunsalından hareket etmektedir. Tüketici sayılabilecek sermaye piyasası yatırımcılarını belirleyerek, bu kişilerin sermaye piyasası mevzuatı dışında ne şekilde ve kapsamda bir korumayı haiz olduklarının tespitini amaçlamaktadır.

Özellikle ticari uyuşmazlıklarda ve tüketici uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk müessesesinin kabulü ile birlikte, sermaye piyasalarında gerçekleştirilen hangi iş ve işlemlerin tüketici işlemine vücut vereceğinin tespiti daha çok önem arz eder hale gelmiştir. Bu çerçevede kitapta öncelikle, yatırımcıların sermaye piyasası mevzuatı kapsamında korunmasına ilişkin düzenlemeler ile bu düzenlemelerin yatırımcı zararlarının tazmini noktasında eksik kalan yanları tespit edilmiştir. Daha sonra, yatırımcının korunmasında tüketici hukuku odaklı yaklaşımın 2008 krizi sonrası düzenlemelere yansımaları incelenmiş, sermaye piyasası faaliyetlerinden yararlanan yatırımcıların TKHK kapsamında tüketici sıfatını haiz olup olmadıkları, müşteri sınıflandırması kurallarından hareketle irdelenmiştir. Sermaye piyasası faaliyeti benzeri bir faaliyet olarak kitle fonlaması ve finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler kapsamında kripto varlık alım satım işlemleri ayrıca değerlendirilmiştir. Son olarak, sermaye piyasası faaliyetlerinden yararlanan ve tüketici sıfatını haiz olabileceği tespit edilen kişilere, haksız şartlara, ayıplı hizmete, finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelere, ticari reklam ve ilanlara ve tüketici mahkemeleri ile tüketici hakem heyetlerinin görev alanına ilişkin düzenlemelerin ve dava şartı arabuluculuk hükümlerinin uygulanmasına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Konu Başlıkları
Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden Yararlanan Yatırımcıların Sermaye Piyasası Mevzuatı Kapsamında Korunması ve Bu Korumanın Eksik Kalan Yanları
Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden Yararlanan Yatırımcıların Tüketici Sıfatının Tespiti
Yatırımcıların Tüketici Sıfatını Tayin Etmede Müşteri Sınıflandırmasının Rolü
Tüketici Hukukunun Sermaye Piyasası Faaliyetlerinden Yararlanan Yatırımcılara Uygulanabilirliği
İçindekiler
Önsöz  5
Kısaltmalar  13
Giriş  17
Birinci Bölüm
SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİNİN TANITILMASI VE
BU FAALİYETLERDEN YARARLANAN YATIRIMCININ
SERMAYE PİYASASI MEVZUATI KAPSAMINDA KORUNMASI
I. SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİNİN TANITILMASI  21
A. Sermaye Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Kavramsal Çerçeve  21
1. Sermaye Piyasaları, Borsalar, Teşkilatlanmış Diğer Pazar Yerleri ve Tezgahüstü Piyasalar  21
2. Sermaye Piyasası Faaliyetleri  26
3. Sermaye Piyasası Kurumları  27
a. Genel Olarak  27
b. Yatırım Kuruluşları  29
c. Portföy Yönetim Şirketleri  34
d. Kolektif Yatırım Kuruluşları  35
4. Sermaye Piyasası Araçları  37
a. Tanımı  37
b. Mal Olarak Sermaye Piyasası Araçları  41
i. Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarının Mal Olma Niteliği  41
ii. Kaydileştirilmemiş Sermaye Piyasası Araçlarının Mal Olma Niteliği  47
5. Yatırımcı  48
B. Sermaye Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Hukuki Çerçeve  50
1. Sermaye Piyasası Kanunu  50
2. Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin İkincil Mevzuat  52
3. Genel Hükümler  54
C. Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri  58
1. Aracılık Faaliyeti  59
a. Genel Olarak  59
b. Alım Satım Aracılığı Faaliyeti  60
c. Halka Arza Aracılık  65
i. Tanımı ve Türleri  65
ii. Halka Arza Aracılık Faaliyeti Yürütmeye Yetkili Kuruluşlar  67
iii. Halka Arza Aracılık Faaliyetinin Kapsadığı Hizmetler  67
2. Bireysel Portföy Yöneticiliği Faaliyeti  70
3. Kolektif Portföy Yöneticiliği Faaliyeti  71
4. Yatırım Danışmanlığı Faaliyeti  72
5. Saklama Faaliyeti  73
6. Çok Taraflı Alım Satım Sistemlerinin, Borsa Dışı Diğer Teşkilatlanmış Piyasaların İşletilmesi  76
D. Yan Hizmetler  77
II. YATIRIM HİZMET VE FAALİYETLERİNDEN YARARLANAN YATIRIMCILARIN SERMAYE PİYASASI MEVZUATI KAPSAMINDA KORUNMASI VE BU KORUMANIN EKSİK KALAN YANLARI  79
A. Genel Olarak Sermaye Piyasalarında Yatırımcıyı Korumaya Yönelik Düzenleme Yaklaşımları  79
B. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden Yararlanan Yatırımcıların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler  81
1. Yatırım Kuruluşlarının Tabi Oldukları İş Kuralları  81
a. Genel Olarak  81
b. Çerçeve Sözleşme Akdetme Yükümlülüğü  83
c. Müşteri Emrini En İyi Şekilde Gerçekleştirme Yükümlülüğü  86
d. Özen ve Sadakat Borcu Çerçevesinde Hareket Etme Yükümlülüğü  87
e. Basiretli Bir Tacir Gibi Davranma, İşin Gerektirdiği Mesleki Dikkat ve Özeni Gösterme, Bu Kapsamda Gerekli Önlemleri Alma Yükümlülüğü  90
f. Faaliyetlerini Sürdürmeleri İçin Sahip Oldukları Kaynakları Etkin Bir Biçimde Kullanma Yükümlülüğü  91
g. Bilgilendirme, Açıklama ve Şeffaflığı Sağlama Yükümlülüğü  91
2. Uygunluk Testi  95
3. Yerindelik Testi  97
4. Yatırım Kuruluşlarının Müşteri Varlıkları Üzerinde Yetkisiz Şekilde Tasarruf Etmelerini Önlemeye Yönelik Düzenlemeler  98
5. Yatırım Kuruluşlarının Mali Durumlarına İlişkin Düzenlemeler  101
6. Yatırımcı Tazmin Mekanizmaları  103
a. Genel Olarak  103
b. Tazminin Kapsamına İlişkin Düzenlemeler  104
7. Tedrici Tasfiyeye İlişkin Düzenlemeler  106
8. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerine İlişkin Düzenlemeler  108
9. İç Denetim ve Kontrol Mekanizmalarına İlişkin Düzenlemeler  110
10. Yatırım Danışmanlığı ve Portföy Yönetimi Özelinde Öngörülen Diğer Korumalar  111
C. Sermaye Piyasası Mevzuatı ile Yatırımcılara Sağlanan Korumaların Eksik Yönlerinin Tespiti  114
İkinci Bölüm
SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİNDEN YARARLANAN YATIRIMCILARIN KORUNMASINA İLİŞKİN YENİ YAKLAŞIMLAR IŞIĞINDA
YATIRIMCILARIN TÜKETİCİ NİTELİĞİ
I. YATIRIM HİZMET VE FAALİYETLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİNDE 2008 FİNANSAL KRİZİNİN ETKİSİ VE ULUSLARARASI DÜZENLEMELERE YANSIMASI  121
A. Genel Olarak  121
B. AB Düzenlemelerinde Krizin Yansımaları  123
C. ABD Düzenlemelerinde Krizin Yansımaları  126
II. FİNANSAL KRİZİN ARDINDAN YATIRIMCININ KORUNMASINA İLİŞKİN OLARAK GÜNDEME GELEN YENİ MODEL ARAYIŞLARI  128
A. Genel Olarak  128
B. Davranışsal Finans Çerçevesinde Yatırımcının Korunması Yaklaşımı  128
C. Yatırımcının Korunmasının Finansal Tüketicinin Korunması Kapsamında Ele Alınması Yaklaşımı  132
III. YATIRIMCININ TÜKETİCİ OLARAK NİTELENDİRİLEBİLİRLİĞİ SORUNUNUN ORTAYA ÇIKIŞI  133
IV. YATIRIMCININ KORUNMASINDA TÜKETİCİ HUKUKU ODAKLI YAKLAŞIMIN TÜRK MEVZUATINA YANSIMASI  135
A. Finansal Tüketici Kavramının Kullanılmaya Başlanması ve Finansal Tüketiciye İlişkin Eylem Planları  135
B. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerle İlgili Düzenlemeler  137
V. YATIRIM HİZMET VE FAALİYETLERİNDEN YARARLANAN YATIRIMCILARIN TÜKETİCİ SIFATININ DEĞERLENDİRİLMESİ  139
A. TKHK Uyarınca Tüketici Kavramı  139
1. TKHK’nın Kapsamı ve Tüketici İşlemleri  139
2. TKHK Kapsamında “Tüketici”  143
a. Tüketici Tanımı ve Unsurları  143
b. Tüzel Kişilerin Tüketici Vasfı  149
i. Tüzel Kişilerin Tüketici Tanımının Kapsamına Girmesi  149
ii. Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin Tüketici Vasfı  151
iii. Kamu Hukuku Tüzel Kişilerinin Tüketici Vasfı  159
c. Adi Ortaklıkta ve Gizli Ortaklıkta Tüketici Vasfı  160
B. Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Yatırımcıların Tüketici Sıfatı  162
1. Genel Olarak  162
2. Yatırım Hizmet ve Faaliyetinden Yararlanmak Suretiyle Sermaye Piyasalarında Üçüncü Kişilerle Yapılan İşlemlerde Yatırımcıların Tüketici Sıfatı  163
3. Yatırım Hizmet ve Faaliyetinden Yararlanan Yatırımcıların Tüketici Sıfatı  166
a. Yatırımcıların Tüketici Sıfatını Tayin Etmede Müşteri Sınıflandırmasının Rolü  166
i. Müşteri Sınıflandırması Kuralları  166
ii. Yatırımcıların Tüketici Sıfatının Müşteri Sınıflandırması Kurallarından Yararlanılarak Tayin Edilmesi  172
b. Profesyonel Müşterilerin Tüketici Sıfatı  175
c. Genel Müşterilerin Tüketici Sıfatı  182
4. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinin Türleri Bakımından Yatırımcının Tüketici Sıfatının Değerlendirilmesi  184
a. Genel Olarak  184
b. Aracılık Faaliyetleri Bakımından  184
i. Alım Satım Aracılığı Bakımından  184
ii. Halka Arza Aracılık Bakımından  188
c. Yatırım Danışmanlığı Faaliyeti Bakımından  194
d. Portföy Yöneticiliği Faaliyeti Bakımından  198
e. Saklama Faaliyeti Bakımından  203
f. Çok Taraflı Alım Satım Sistemlerinin ve Borsa Dışı Diğer Teşkilatlanmış Pazar Yerlerinin İşletilmesi Bakımından  207
5. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları  209
a. Genel Olarak  209
b. Yargıtay 11. Hukuk. Dairesi’nin 23.6.2016 Tarih ve E. 2016/90, K. 2016/6987 Sayılı Kararı  209
c. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 8.3.2017 Tarihli ve E. 2017/692, K. 2017/1363 Sayılı, 22.6.2017 Tarihli ve E. 2017/2141, K. 2017/4020 Sayılı ve 12.6.2018 Tarih ve E. 2016/13442, K.2018/4450 Sayılı Kararları  211
d. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.5.2018 Tarih ve E.2017/22, K.2018/1102 Sayılı Kararı  213
C. Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Benzeri Bir Faaliyet Olarak Kitle Fonlaması Bağlamında Yatırımcıların Tüketici Sıfatı  220
1. Kitle Fonlamasına İlişkin Hukuki Çerçeve  220
2. Kitle Fonlama Platformları Aracılığıyla Yatırım Yapan Kişilerin Tüketici Sıfatı  222
Üçüncü Bölüm
TÜKETİCİ HUKUKUNUN SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİNDEN YARARLANAN YATIRIMCILARA UYGULANABİLİRLİĞİ
I. TKHK VE SPKn’NİN AMAÇLARI YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI  229
A. TKHK’nın Amacı  229
B. SPKn’nin Amacı  231
C. Amaçları Bağlamında TKHK ve SPKn’nin Düzenleme Farklılığı  232
II. SERMAYE PİYASASI MEVZUATI DÜZENLEMELERİNİN SERMAYE PİYASASI KURUMU İLE MÜŞTERİSİ ARASINDAKİ ÖZEL HUKUK UYUŞMAZLIKLARINA DOĞRUDAN UYGULANABİLİRLİĞİ  233
III. TKHK’NIN YATIRIM HİZMET VE FAALİYETLERİ BAĞLAMINDA UYGULAMA ALANI BULABİLECEK HÜKÜMLERİ  240
A. Haksız Şartlara İlişkin Düzenlemelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Uygulanabilirliği  240
1. Genel Olarak Genel İşlem Koşulları ve Haksız Şartlar  240
2. Genel İşlem Koşulları ve Haksız Şartların Denetlenmesi  242
3. Haksız Şartların Yaptırımı  248
4. Genel İşlem Koşulları ve Haksız Şartlar ile Çerçeve Sözleşme İlişkisi  249
a. Çerçeve Sözleşme Hükümlerinin Genel İşlem Şartı Kapsamında Değerlendirilmesi  249
b. Haksız Şart Olarak Değerlendirilemeyecek Çerçeve Sözleşme Hükümleri  255
B. Ayıplı Hizmet ve Ayıplı Hizmetten Sorumluluğa İlişkin Hükümlerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Uygulanabilirliği  258
1. Ayıplı Hizmet Kavramı  258
2. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinde Ayıptan Sorumluluk  259
a. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinin Sunulmasında Ayıp Kavramı  259
b. Ayıplı Yatırım Hizmet ve Faaliyetinden Yararlanan Tüketicinin Hakları  262
i. Tüketicinin Seçimlik Hakları  262
ii. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinin Ayıplı İfası Halinde Sözleşmeden Dönme Hakkının Kullanılabilirliği  264
c. Ayıplı Yatırım Hizmet ve Faaliyetinden Doğan Sorumluluğun Tabi Olduğu Zamanaşımı Süresi  268
C. Finansal Hizmetlere İlişkin Düzenlemelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Uygulanabilirliği  268
1. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşme Kavramı  268
2. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşme Kapsamına Giren Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinin Belirlenmesi  270
3. Kripto Varlıkların Alım Satımına İlişkin Mesafeli Finansal Sözleşmelerin Durumu  273
a. Kripto Varlıklar ve Hukuki Nitelikleri  273
b. Kripto Varlık Alım Satımının ve Bu Kapsamda Akdedilen Mesafeli Sözleşmelerin Tüketici Mevzuatı Karşısındaki Durumu  281
4. Mesafeli Finansal Sözleşmelere İlişkin Düzenlemelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerine Uygulanabilirliği  282
a. Bilgilendirme Yükümlülüklerine İlişkin Düzenlemelerin Uygulanabilirliği  282
b. Cayma Hakkına İlişkin Düzenlemelerin Uygulanabilirliği  286
i. Cayma Hakkı Kullanımına İlişkin Tüketici Mevzuatı Düzenlemeleri  286
ii. Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Sözleşmelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Akdedilen Sözleşmeler Kapsamında Değerlendirilmesi  289
D. Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin Düzenlemelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Uygulanabilirliği  291
1. Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin Tüketici Mevzuatı Düzenlemeleri  291
2. Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin Tüketici Mevzuatı Düzenlemelerinin Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerine Uygulanabilirliği  293
3. Aldatıcı Reklam Yoluyla Pazarlanan Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerine Karşı Tüketicinin BK ve TTK Uyarınca Korunması  296
4. Aldatıcı Reklam Yoluyla Pazarlanan Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerine Karşı Tüketicinin İdari Denetim Mekanizması ile Korunması  301
E. Uyuşmazlıkların Çözümüne İlişkin Düzenlemelerin Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Bağlamında Uygulanabilirliği  302
1. Tüketici Mahkemelerinin ve Tüketici Hakem Heyetlerinin Görev Alanına İlişkin Düzenlemeler  302
a. Tüketici Mahkemelerinin Görev Alanı  302
b. Tüketici Hakem Heyetlerinin Görev Alanı  305
2. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri ve Tüketici İşlemlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanabilirliği  307
a. Genel Olarak Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Uygulanabilirliği  307
b. Dava Şartı Arabuluculuğun Uygulanabilirliği  309
c. Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Tüketici Mevzuatının Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Düzenlemelerinin Uygulanabilirliği  313
Sonuç  317
Kaynakça  325
Kavram Dizini  341

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.