Tüketici Hukuku Dersleri

ÖNSÖZ........................................................................................................................... 5

İÇİNDEKİLER................................................................................................................... 7

KISALTMALAR CETVELİ ................................................................................................ 25

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜKETİCİ HUKUKU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§1. TÜKETİCİ HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ................................................................27

I. YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDEKİ GELİŞMELER ................................................ 27

A. Genel Olarak................................................................................................... 27

B. Amerika Birleşik Devletlerindeki Gelişmeler .................................................. 27

C. Avrupa Birliğindeki ve Diğer Bazı Hukuk Sistemlerindeki Gelişmeler ............. 28

II. TÜRK HUKUKUNDAKİ GELİŞMELER....................................................................... 35

A. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Önceki Durum ......... 35

B. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Sonraki Durum ........ 36

C. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Sonraki Durum ........ 38

§2. TÜKETİCİ HUKUKUNUN ÇEŞİTLİ HUKUK DALLARI İLE İLGİSİ....................................41

§3. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ NEDENLERİ VE AMAÇLARI İLE TÜKETİCİ

HUKUKU KURALLARININ KARAKTERİ VE NİTELİĞİ ..................................................44

I. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ NEDENLERİ........................................................... 44

II. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ AMAÇLARI............................................................ 46

III. TÜKETİCİ HUKUKU KURALLARININ KARAKTERİ VE NİTELİĞİ ................................. 47

§4. TÜKETİCİ KORUNMASINDA ETKİLİ KİŞİ VE KURULUŞLAR İLE TÜKETİCİLERİN

BİLGİLENDİRİLMESİ, BİLİNÇLENDİRİLMESİ, EĞİTİMİ VE TEŞVİK AMAÇLI

TÜKETİCİ ÖDÜLLERİ DAĞITILMASI..........................................................................48

I. TÜKETİCİ KORUNMASINDA ETKİLİ KİŞİ VE KURULUŞLAR ...................................... 48

A. Sivil Kuruluşlar ............................................................................................... 48

1. Ulusal Kuruluşlar....................................................................................... 48

a. Tüketici Örgütleri (6502 say.TKHK. m.3/m) ........................................ 48

aa. Tüketici Dernekleri....................................................................... 48

bb. Tüketici Vakıfları (6502 say.TKHK. m.3/m)................................... 49

cc. Tüketici Üst Kuruluşları (6502 say.TKHK. m.3/m) ........................ 50

b. Diğer Sivil Toplum Kuruluşları............................................................. 50

2. Uluslararası Kuruluşlar.............................................................................. 51

a. Amerika’daki Kuruluşlar...................................................................... 51

aa. Consumers UNİON (Tüketici Birliği)............................................. 51

8 İçindekiler

bb. The Consumers Federation Of America (Amerika Tüketici

Federasyonu):...............................................................................51

cc. Amerika’daki Diğer Kuruluşlar......................................................52

b. Uluslar Arası Örgütlenmeler ................................................................52

aa. Uluslar arası Tüketiciler Örgütü (Consumers International).........52

bb. Avrupa Tüketici Birlikleri Bürosu (Bureau Europeen des

Unions de Consommateurs / BEUC).............................................52

cc. Balkan Tüketici Koruma Merkezi (Balkan Consumer

Protection Center / BCC) ..............................................................53

dd. Avrupa Topluluğu Tüketici Kooperatifleri Birliği (Europen

Community Of Consumer Cooperatives / EUROCOOP)................53

ee. Diğer Uluslar arası Tüketici Örgütleri............................................53

B. Kamu Kuruluşları .............................................................................................54

1. Bakanlık (6502 say.TKHK. m.3/a-b)-Ticaret Bakanlığı-...............................54

a. Genel Olarak........................................................................................54

b. Bakanlığın Görevleri ............................................................................55

aa. Test, Muayene ve Analiz Yapma Görevi .......................................55

bb. Ödenekleri Karşılama Görevi........................................................55

cc. Alt (ikincil) Düzenlemeleri Yapma Görevi .....................................56

dd. Kadro İhdas Etme Görevi..............................................................56

ee. Denetleme ve Ceza Verme Görevi................................................56

ff. Bakanlık’ın Diğer Görevleri ...........................................................57

2. Diğer Kuruluşlar.........................................................................................58

a. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) .........................................................58

b. Bakanlıklar ve Bakanlıklara Bağlı veya İlgili Çeşitli Kuruluşlar..............59

aa. Ticaret Bakanlığına Bağlı Kuruluşlar .............................................59

bb. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na Bağlı veya İlgili Kuruluşlar.............59

cc. Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kuruluşlar ..............................................60

dd. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı .........................................................60

ee. Maliye Bakanlığı ...........................................................................60

ff. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı........................................................60

c. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki Diğer

Kuruluşlar ............................................................................................61

aa. Reklam Kurulu (6502 say.TKHK. m.63) .........................................61

aaa. Genel Olarak ........................................................................61

bbb. Reklam Kurulunun Oluşumu ve Kararları.............................63

bb. Reklam Konseyi ............................................................................64

cc. Tüketici Konseyi (6502 say.TKHK. m.64).......................................65

dd. Tüketici Hakem Heyetleri .............................................................65

ee. Tüketici Mahkemeleri...................................................................66

İçindekiler 9

II. TÜKETİCİLERİN BİLGİLENDİRİLMESİ, BİLİNÇLENDİRİLMESİ, EĞİTİMİ VE

TEŞVİK AMAÇLI TÜKETİCİ ÖDÜLLERİ DAĞITILMASI............................................... 66

A. Tüketicilerin Bilgilendirilmesi.......................................................................... 66

B. Tüketicilerin Bilinçlendirilmesi ve Eğitimi ....................................................... 67

C. Teşvik Amaçlı Tüketici Ödülleri Dağıtılması .................................................... 69

§5. TÜKETİCİ HUKUKU SİSTEMLERİ ..............................................................................70

§6. 6502 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN İLE İLGİLİ

GENEL BİLGİLER .....................................................................................................72

I. 6502 SAYILI KANUNUN KALEME ALINMASININ NEDENLERİ................................. 72

A. Yeni Türk Ticaret ve Türk Borçlar Kanununa Uyum Sağlanması ..................... 72

B. Uygulamada Karşılaşılan Sorunların Giderilmesi ............................................ 72

C. AB Yönergelerine Tam Uyumun Sağlanması................................................... 73

D. Satış Yöntemlerinin Değişmesi Ve Yeni Satış Türlerinin Ortaya Çıkması......... 73

E. Mevcut Cezaların Öngörülen Amaca Hizmet Etmemesi ................................. 73

F. Cezalandırmak Yerine Islah Etme ve Bilgilendirme Anlayışının Önem

Kazanması....................................................................................................... 73

II. YENİ KANUNDA TÜKETİCİ ALEYHİNE HÜKÜMLER İLE TESPİT ETTİĞİMİZ

EKSİKLİKLER .......................................................................................................... 74

III. 6502 SAYILI KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİK VE DEĞİŞİKLİKLER.............................. 75

A. Genel Olarak................................................................................................... 75

B. Somut Yenilik ve Değişiklikler ......................................................................... 75

1. Kanunun Kapsamı Tüketiciler Lehine Genişletilmektedir ......................... 75

2. Bankacılık Sözleşmelerinde Tüketicilerden Alınan Kredi Kartı Üyelik

Ücreti, Hesap İşletim Ücreti vb. Ücretler Disiplin Altına Alınmaktadır ........... 76

3. Mevcut Cayma Hakkı Süreleri Genişletilmekte; Taksitli Satışlar, Ön

Ödemeli Konut Satışları, Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli

Sözleşmeler İle Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmelerinde ve

Tüketici Kredilerinde Cayma Hakkı Getirilmektedir.................................. 76

4. Tüketicinin Taraf Olduğu Sözleşmelerde Yer Alan Haksız Şartlara

İlişkin Denetim Yetkisi Bakanlığa Verilmektedir ....................................... 77

5. Tüketici Sipariş Vermediği Bir Ürünün Kendisine Gönderilmesi

Durumunda Bundan Sorumlu Olmayacaktır............................................. 77

6. Ayıplı Ürünlerin Sebep Olacağı Zararlardan Üretici veya İthalatçı Da

Sorumlu Olacaktır ..................................................................................... 77

7. Ayıplı Mal ve Ayıplı Hizmette Tüketiciye Sağlanan Haklar Tüketici

Lehine Genişletilmektedir......................................................................... 78

8. Bankacılık Sözleşmelerinde Tüketicileri Koruyucu Yeni

Düzenlemeler Getirilmektedir .................................................................. 78

9. Maket Üzerinden Satışı Yapılan ve Binlerce Kişinin Mağdur

Olmasına Neden Olan Ön Ödemeli Konut Kampanyalarına Yönelik

Sıkı Tedbirler Getirilmektedir.................................................................... 79

10 İçindekiler

10. Mağduriyetlerin En Çok Yaşandığı Kapıdan Satışlara Yeni Tedbirler

Alınmaktadır. .............................................................................................80

11. Satış Türleri Arasındaki Payını Her Geçen Gün Arttıran Mesafeli

Sözleşmelerden ve Finansal Hizmetlerden Kaynaklanan

Mağduriyetlerin Önlenmesi İçin Yeni Önlemler Alınmaktadır...................80

12. Saldırgan Bir Satış Türü Olan Devre Tatil Uygulamalarına Yeni

Düzenlemeler Getirilmektedir...................................................................80

13. Milyonlarca Yerli ve Yabancı Turisti İlgilendiren Paket Turlar

Yeniden Düzenlenmektedir .......................................................................81

14. Elektrik, Su, Doğalgaz, İnternet, Telefon vb. Tüm Aboneliklerde

Tüketicileri Koruyucu Yeni Düzenlemeler Getirilmektedir ........................81

15. Gazete ve Dergi Gibi Süreli Yayın Kuruluşlarının Verdiği

Promosyonlara Konu Ürün ve Hizmetlere Sınırlama Getirilmektedir........82

16. Gerçeği Yansıtmayan İndirimli Satış Kampanyalarına Sınırlama

Getirilmektedir ..........................................................................................82

17. Ürün Üzerinde Yer Alan, Kullanıma İlişkin Bilgilerin Türkçe Olması

Zorunluluğu Getirilmektedir......................................................................82

18. Garanti Belgesi Uygulaması Değiştirilmektedir .........................................83

19. Radyo ve Televizyonlara Ayda 15 Dakikadan Az Olmamak Üzere

Tüketiciyi Bilinçlendirici Program Yayınlama Zorunluluğu

Getirilmektedir ..........................................................................................83

20. Özel Kuruluşlarca Verilen ve Objektif Kriterlere Dayanmayan

Tüketici Ödüllerinin Reklamlarda Kullanılması Yasaklanmaktadır.............84

21. Tüketicilere Yönelik Haksız Ticari Uygulamalar Yasaklanmaktadır ............84

22. Reklam Kurulu Yeniden Yapılandırılmış ve Kurulun Denetim

Etkinliği Arttırılmıştır .................................................................................84

23. Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yeniden Yapılandırılarak

Tüketicilerin Haklarını Aramaları Kolaylaştırmıştır ....................................85

24. Piramit Satış Sistemleri Nihayet Açıkça Yasaklanmıştır .............................86

25. Tüketici Mahkemelerinde Tüketicilerin Dava Açmalarının Önündeki

Engeller Kaldırılmaktadır ...........................................................................86

C. 6502 Sayılı Kanun’un Geçiş Hükümleri ve Yürürlük (Zaman) İtibariyle

Uygulanması....................................................................................................86

§7. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİNİN KOŞULLARI ................................................................... 89

I. GENEL OLARAK......................................................................................................89

II. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİNDE TARAF ŞARTI...............................................................90

A. Sözleşmenin Bir Tarafında Tüketicinin Yer Alması Zorunluluğu ......................90

1. Tüketici Kavramı ........................................................................................90

2. Tüketicinin Gerçek veya Tüzel Kişi Olma İmkânı........................................92

3. Tüketicinin Mal veya Hizmeti Ticarî veya Meslekî Olmayan

Amaçlarla Satın Almış Olması ....................................................................95

a. Genel Olarak........................................................................................95

İçindekiler 11

b. Ticari İş ve Tüketim Karinesinden Yola Çıkarak Amacın Belirlenmesi ...... 99

c. Karma Amaçlı İşlemlerde Durum ...................................................... 101

B. Sözleşmenin Bir Tarafında Satıcının / Sağlayıcının Yer Alması

Zorunluluğu .................................................................................................. 104

1. Satıcı / Sağlayıcı Kavramı ........................................................................ 104

2. Satıcının / Sağlayıcının Gerçek veya Tüzel Kişi Olma İmkânı................... 104

3. Satıcı / Sağlayıcının, Mal ve Hizmeti Bedel Karşılığı (İvazlı)

Tüketiciye Doğrudan veya Dolaylı Olarak Sunan Kişi Olması .................. 106

4. Satıcının veya Sağlayıcının Mal veya Hizmet Sunmayı Meslek

Edinmiş Olması ....................................................................................... 107

III. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİNDE KONU KOŞULU......................................................... 111

A. Genel Olarak Mal ve Hizmet Kavramı........................................................... 111

B. Tüketici İşlemleri Bakımından Mal Kavramı.................................................. 111

C. Tüketici İşlemleri Bakımından Hizmet Kavramı ............................................ 112

D. Tüketici Ürünü Kavramı ve İkinci El Ürünlerin Durumu ................................ 114

E. Tüketiciye Yönelik Uygulamaların

(Haksız Ticari Uygulamaların) Durumu ......................................................... 117

IV. TÜKETİCİ İŞLEMİ KAVRAMI VE TÜKETİCİ İŞLEMİNİN KAPSAMI ........................... 117

A. Genel Olarak................................................................................................. 117

B. Bazı İşlem/Sözleşme Türleri Yönünden Kapsamın Belirlenmesi ................... 123

1. Bankacılık İşlemleri Bakımından ............................................................. 123

2. Sigorta Sözleşmesi Bakımından .............................................................. 124

3. Ödünç Sözleşmeleri Bakımından ............................................................ 125

4. Eser Sözleşmesi Bakımından................................................................... 125

5. Arsa Payı (Kat) Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Bakımından........................ 126

6. Vekâlet Sözleşmesi Bakımından.............................................................. 128

7. Kira Sözleşmesi Bakımından ................................................................... 129

8. Bağışlama Sözleşmesi Bakımından ......................................................... 130

V. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİNDE SORUMLU KİŞİLER VE SORUMLULUĞUN

KAPSAMI............................................................................................................. 131

A. Genel Olarak................................................................................................. 131

B. Üretici ........................................................................................................... 131

1. Üretici Kavramı ....................................................................................... 131

2. Üreticinin Sorumluluğu........................................................................... 134

C. Üretici Gibi Sorumlu Olanlar (İthalatçılar ve Dağıtıcılar)............................... 137

D. Konut Finansman Kuruluşu........................................................................... 140

E. Kredi Veren................................................................................................... 141

F. Servis İstasyonları ......................................................................................... 142

VI. TÜKETİCİNİN KORUMA ALANINDA BULUNAN KİŞİLERİN DE TALEPTE

BULUNABİLMESİ ................................................................................................. 144

12 İçindekiler

İKİNCİ BÖLÜM

TÜKETİCİYİ KORUMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER

§8. SÖZLEŞME ÖNCESİ KORUMA ÖNLEMLERİ............................................................ 147

I. ALDATICI REKLAMLARA VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA KARŞI

KORUMA .............................................................................................................147

A. Aldatıcı Reklamlara Karşı Koruma .................................................................147

1. Genel Olarak............................................................................................147

2. Reklamın ve Özellikle Ticari Reklamın Tanımı..........................................150

3. Aldatıcı ve Yasak Reklamların Tanımı ve Bunlara Uygulanacak

Hükümler.................................................................................................152

4. Örtülü Reklamın Tanımı ve Yasaklanması................................................158

5. Karşılaştırmalı Reklam .............................................................................159

6. Reklamların Doğruluğunu İspat Yükü ......................................................161

7. Reklamdan Sorumlu Kişi/Kişiler...............................................................162

B. Haksız Ticari Uygulamalara Karşı Koruma .....................................................162

1. Haksız Ticari Uygulamaların Tanımı ve Kapsamı......................................162

2. Haksız Ticari Uygulamanın Varlığını İspat Yükü .......................................166

3. Haksız Ticari Uygulamanın Reklam Yoluyla Gerçekleştirildiği

Hâllerde Uygulanacak Hükümler .............................................................166

II. SATICININ YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİ YOLU İLE KORUMA ÖNLEMLERİ................166

A. Etiket Koyma, Tarife ve Fiyat Listesi Asma Yükümlülüğü ..............................166

1. Fiyat Etiketi veya Listelerinin ya da Tarife ve Fiyat Listelerinin

Konulması Zorunluluğu............................................................................166

2. Fiyat Etiketi, Tarife ve Fiyat Listeleri ile Kasa Fiyatı Arasında Fark

Olması Halinde Tüketicilerin Lehine Olan Fiyatın Uygulanması ..............167

3. İndirimli Satışlarda Tüketicilerin Korunması............................................168

4. Fiyat Etiketi, Tarife ve Fiyat Listeleri Konusunda Denetim Yetkisi...........169

B. Yiyecek Taklidi Ürün Satmama Yükümlülüğü ................................................169

1. Yiyecek Taklidi Ürünlerin Tanımı .............................................................169

2. Yiyecek Taklidi Ürünler Hakkındaki Yasaklama ve Yaptırımlar ................169

§9. SÖZLEŞMENİN YAPILMASI SIRASINDAKİ KORUMA ÖNLEMLERİ ........................... 171

I. AYDINLATMA (BİLGİLENDİRME) ZORUNLULUĞU ................................................171

II. GARANTİ BELGESİ VERME ZORUNLULUĞU .........................................................172

A. Zorunlu Garanti Belgesi Hakkındaki Açıklamalar...........................................172

1. Zorunlu Garanti Belgesinin Anlamı ve Kapsamı.......................................172

2. Zorunlu Garanti Belgesi Düzenleme ve Verme Sorumluğunun

Kime/Kimlere Ait Olduğu.........................................................................173

3. Zorunlu Garanti Süresi veya Başka Ölçü Birimi Varsa Bunun

Miktarı/Oranı...........................................................................................174

İçindekiler 13

4. Tüketicinin Onarım Hakkını Kullanması Halinde Diğer Seçimlik

Haklarını Hangi Şartlarda Kullanabileceği ve Bu Hakları Kime/Kime

Karşı Kullanabileceği ............................................................................... 175

B. İhtiyari Garanti Verilmesi Hakkındaki Açıklamalar........................................ 177

1. İhtiyari Garantinin Anlamı ...................................................................... 177

2. Tüketicinin İhtiyari Garantiden Yararlanması Halinde Kendisinden

Ücret veya Masraf İstenip İstenemeyeceği............................................. 177

3. İhtiyari Garanti Taahhüdünde Taahhüt, Reklam ve İlanlarla Bağlılık ...... 178

4. İhtiyari Garanti Taahhüdünde Şekil Zorunluluğu .................................... 178

III. TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU VERME ZORUNLULUĞU ............................ 179

A. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunun Türkçe Olması Zorunluluğu.................... 179

B. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yerine Malın Güvenli Kullanımına İlişkin

Bilgilerin Malın Üzerinde Yer Alması Halinde Durum ................................... 179

C. Tehlikeli Olabilecek Mallarda Malın Güvenli Kullanımına İlişkin

Bilgilerin Ne Şekilde Verilmesi Gerektiği....................................................... 180

D. Türkçe Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Hazırlama Sorumluluğu.................... 180

IV. SÖZLEŞME YAPMA ZORUNLULUĞU.................................................................... 181

A. Sözleşme Özgürlüğü İlkesi ve Tüketiciler Lehine Sınırlanması ...................... 181

B. Sözleşme Özgürlüğünün Kapsamı................................................................. 181

C. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlanması........................................................... 182

D. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Önceki Durum ......................... 182

E. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla Getirilen Sınırlamalar ................. 183

1. Satıştan Kaçınma Yasağı (Sözleşme Yapma Zorunluluğu) ....................... 183

2. Sağlayıcının Hizmet Sunma Zorunluluğu................................................. 186

3. Ağırlaştırıcı (Bağlı) Koşul Getirme Yasağı ................................................ 187

§10. SÖZLEŞME SONRASI KORUMA ÖNLEMLERİ .........................................................190

I. TÜM TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ KORUMA ÖNLEMLERİ .............................. 190

A. Ayıplı Mal veya Hizmetlere Karşı Koruma..................................................... 190

1. Yenilik ve Değişikliklere Genel Bakış ....................................................... 190

2. Düzenlemelerin Niteliği ve Uygulama Alanı............................................ 193

3. Düzenlemelerin Diğer Kanun Hükümleri ile Birlikte Uygulanıp

Uygulanamayacağı.................................................................................. 196

4. Ayıplı Maldan/Hizmetlerden Sorumlu Olunmasının Koşulları ................ 198

a. Ayıplı Mal/ Hizmet Kavramı .............................................................. 198

b. Ayıbın Türleri .................................................................................... 199

aa. Genel Olarak .............................................................................. 199

bb. Zikredilen Ayıp/Lüzumlu Vasıflarda Ayıp ................................... 199

cc. Maddi-Hukuki-Ekonomik Ayıp ................................................... 203

5. Sözleşmeye Aykırı İfa-Ayıplı İfa Kavramları Arasındaki Bağlantı ............. 207

a. Sözleşmeye Aykırı İfa Kavramı .......................................................... 207

14 İçindekiler

b. Tüketim Mallarının Alım Satımı ve Bunlara Ait Garantilerin Belirli

Yönlerine İlişkin 25 Mayıs 1999 Tarihli Avrupa Parlamentosu ve

Konseyi Yönergesi (1999/44 AT) Bakımından....................................209

c. Milletlerarası Menkul Mal Satışları Hakkında Birleşmiş Milletler

(Viyana) Sözleşmesi Bakımından .......................................................211

6. Sözleşmeye Aykırı İfa (Ayıplı İfa Gibi) Sayılması Gereken Durumlar

(Eksik veya Fazla ifa-Aliud İfa)..................................................................216

a. Eksik veya Fazla İfa ............................................................................216

b. Yanlış (Aliud) İfa.................................................................................218

c. Geç İfa ve Montaj Hataları.................................................................219

7. Olması Gereken Hukuk Açısından Önerimiz ............................................221

8. Ayıptan Sorumluluğun Koşulları ..............................................................223

a. Genel Olarak......................................................................................223

b. Satıcının veya Sağlayıcının Ayıptan Sorumlu Tutulmasının

Maddi Koşulları..................................................................................225

aa. Malın Teslim Edilmiş veya Hizmetin Sunulmuş Olması ve

Ortada Ayıp Sayılan Bir Eksiklik Bulunması.................................225

bb. Ayıbın Önemli Olmasına Gerek Olmaması..................................228

cc. Hasar ve Yararın Tüketiciye Geçtiği Anda Ayıbın Var

Olması Gerektiği .........................................................................232

dd. Tüketicinin Ayıbın Varlığını Bilmeden veya Ayıptan

Haberdar Olması Kendisinden Beklenmeyecek Şekilde Malı

Satın Almış veya Hizmetten Yararlanmış Olması ........................237

ee. Sözleşmeye Aykırılığın, Tüketicinin Kullanım veya Montaj

Hatasından İleri Gelmemiş Olmaması ........................................244

ff. Satıcının Veya Sağlayıcının Ayıbın Varlığını Bilmesi

Gerekmemesi .............................................................................246

gg. Sözleşme ile Sorumluluğun Kaldırılması ya da

Sınırlanmasının (Sorumsuzluk Anlaşmasının) Geçersiz

Olması.........................................................................................246

c. Biçimsel Koşulların (Muayene ve Bildirim Külfetinin Tüketici

Sözleşmelerinde) Olmaması ..............................................................250

9. Satıcının Sorumlu Olduğu/Olmadığı Reklam Açıklamaları.......................252

10. Altı Ay İçinde Ortaya Çıkan Ayıplarda Tüketici Lehine

İspat Kolaylığı...........................................................................................254

11. Ayıplı Mallardan Dolayı Tüketiciye Tanınan Haklar .................................256

a. Tüketiciye Tanınan Seçimlik Haklar ...................................................256

aa. Genel Olarak...............................................................................256

bb. Sözleşmeden Dönme (Bedelin İadesi) Hakkı ..............................258

cc. Satış Parasının İndirilmesini İsteme Hakkı ..................................261

dd. Ayıplı Malın Ayıpsızıyla Değiştirilmesini İsteme Hakkı................262

İçindekiler 15

ee. Ayıplı Malın Ücretsiz Onarımını İsteme Hakkı............................ 264

b. Seçimlik Hakların Sınırlanması veya Değiştirilebilmesi ..................... 265

c. Tazminat İsteme Hakkı...................................................................... 267

aa. Tazminat Hakkının Niteliği ......................................................... 267

bb. Sözleşmeden Dönme Halinde Tazminat İsteme Hakkı............... 269

cc. Sözleşmeden Dönme Hakkındaki Diğer Seçimlik Haklar

Nedeniyle Tazminat İsteme ....................................................... 272

dd. Seçimlik Hakları Kullanmaksızın Sözleşmeye Aykırılık

Nedeniyle Tazminat İsteme ....................................................... 273

12. Ayıplı Hizmetlerde Tüketicinin Seçimlik Hakları...................................... 274

13. Ayıp Nedeniyle Talep Hakkına Sahip Olanlar ......................................... 275

14. Ayıptan Sorumlu Tutulabilecek Kişiler .................................................... 277

15. Ayıplı Mal ve Hizmetlerle İlgili Dava Zamanaşımı Süreleri ...................... 283

16. Satış Sonrası Hizmet (Servis) Verme Zorunluluğu................................... 288

a. Genel Olarak ..................................................................................... 288

b. Satış Sonrası Hizmetlerin Nasıl ve Kimler Tarafından

Yerine Getirileceği............................................................................. 289

c. Bağımlı veya Bağımsız Servis İstasyonlarının Faaliyetinden

Dolayı Kimin/Kimlerin Sorumlu Olduğu ............................................ 290

d. İthalatçının Herhangi Bir Şekilde Ticari Faaliyetinin Sona Ermesi

Hâlinde Bakım ve Onarım Hizmetlerinin Sunulmasından

Kimin/Kimlerin Sorumlu Olduğu ....................................................... 291

B. Tüketiciyi Temel İlkeler Eliyle Koruma .......................................................... 291

1. Genel Bilgi............................................................................................... 291

2. Temel İlkelerin Türleri............................................................................. 292

a. Sözleşmelerin Belirli Bir Biçimde (Stilde) ve İçerikle Yapılması İlkesi .......292

b. Sözleşmedeki Koşulların Tüketici Aleyhine Değiştirilemeyeceği İlkesi.....295

c. Tüketiciden Haksız Ek Bedel Talep Edilemeyeceği İlkesi................... 295

d. Ücret ve Masraflara İlişkin Açıklık (Şeffaflık) ve Aydınlatma

Yükümlülüğü İlkesi............................................................................ 299

e. Tüketiciden Alınacak Senedin Nama Yazılı ve Ayrı Ayrı Olması İlkesi ...... 300

f. Tüketici İşlemlerindeki Kefaletin Ancak Âdi Kefalet Olabilmesi İlkesi...... 305

g. Bileşik Faiz Alma Yasağı İlkesi............................................................ 311

h. Katılım Bankaları Açısından Faizin Kâr Payı Olarak

Uygulanmasına İlişkin İlke................................................................. 312

C. Haksız Sözleşme Şartlarına (Genel İşlem Koşullarına) Karşı Koruma ............ 313

1. Haksız Şartlar Hakkında Genel Bilgi ve Tanım......................................... 313

2. Haksız Şartların Unsurları........................................................................ 314

a. Ortada Önceden Hazırlanmış Olan ve Kullanılan Standart Koşul

(Standart Sözleşme) Mevcut Olması................................................. 315

16 İçindekiler

b. Tüketicinin Sözleşme Koşuluna Etki veya Sözleşme Koşulunu

Müzakere Edememiş Olması .............................................................316

c. Standart Şartın Tüketici Aleyhine Dürüstlük Kuralına Aykırı

Düşecek Biçimde Dengesizliğe Neden Olması ...................................322

3. Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Yaptırımı

(Kesin Hükümsüzlük) ...............................................................................324

4. Standart Şartlar Bakımından Gözetilecek İlkeler .....................................330

a. Standart Şartların Açık (Şeffaf) Olmaması Halinde Nasıl

Yorumlanacağı İlkesi..........................................................................330

b. Standart Şartın Haksız Olup Olmadığı Konusunda Sözleşmenin

Bütününe Bakılması İlkesi..................................................................331

c. Haksız Şart Denetiminde Fiyat Edim Dengesine Bakılmaması İlkesi.......332

5. Standart Şartın Haksızlığı Denetiminde Bakanlığın Yetkisi ......................333

D. Sipariş Edilmeyen Mal ve Hizmetlere Karşı Koruma......................................334

II. BAZI TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ ÖZEL KORUMA ÖNLEMLERİ ......................337

A. Taksitli Sözleşmelerdeki Koruma...................................................................337

1. Tüketicilere Yönelik Taksitle Satış Sözleşmelerinin Tanımı......................337

2. Finansal Kiralama Sözleşmelerinde Taksitle Satış Hükümlerinin

Uygulanması............................................................................................338

3. Tüketicilere Yönelik Taksitle Satış Sözleşmelerinin

Şekil Zorunluluğu.....................................................................................339

4. Tüketicilere Yönelik Taksitle Satış Sözleşmelerinde Tüketiciyi

Koruyan Cayma Hakkı..............................................................................340

a. Cayma Hakkının Kullanılabildiği Durumlar.........................................340

b. Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar ...................................341

5. Tüketicinin Taksitleri Ödememesi (Temerrüde Düşmesi) Halinde

Satıcı veya Sağlayıcının Kalan Bedelin Tamamını Talep Etmesinin

(Muacceliyet Koşuluna Dayanmanın) Koşulları .......................................342

6. Tüketicinin Taksitleri Erken Ödemek İstemesi Halinde İndirim

İsteme Hakkı............................................................................................343

7. Ön Ödemenin Varlığı Halinde (Ön Ödemeli Taksitle Satış

Sözleşmelerinde) Tüketicinin Hakları ......................................................344

B. Tüketici Kredisi Sözleşmelerindeki Koruma...................................................347

1. Tüketici Kredisi Sözleşmesinin Tanımı .....................................................347

2. Kredi Kartı Sözleşmesinin Hangi Durumda Tüketici Kredisi Olarak

Kabul Edileceği ........................................................................................348

3. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Şekil Şartı ...............................................348

4. Tüketici Kredilerinde Kredi Tutarına İlişkin Sınırlamalar ile Kredi

Kartı Ödemelerinde Taksit Sayısının Sınırlanması ve Bazı Ürünlerde

Taksit Yasağı Getirilmesi..........................................................................349

a. Tüketici kredilerinde kredi tutarına ilişkin sınırlamalar .....................349

İçindekiler 17

b. Kredi Kartı Ödemelerinde Taksit Sayısının Sınırlanması ve

Bazı Ürünlerde Taksit Yasağı Getirilmesi........................................... 352

5. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Sözleşme Öncesi Bilgilendirme

(Aydınlatma) Yükümlülüğü (Bilgi Formu Verme Zorunluluğu)................ 354

6. Tüketici Kredisinde Tüketicinin Cayma Hakkı ......................................... 355

a. Genel Olarak ..................................................................................... 355

b. Tüketici Kredisinde Tüketicinin Cayma Hakkını Kullanması .............. 355

c. Tüketici Kredisinde Tüketicinin Cayma Hakkını Kullanmasının Sonucu.....356

7. Tüketici Kredisinde Faiz Oranı Nasıl Hesaplanacağı................................ 357

8. Tüketici Kredisinde Efektif (Gerçek) Faiz Oranının

Nasıl Hesaplanacağı ................................................................................ 358

9. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Değişiklik Yapılması............................... 359

10. Tüketicinin Erken Ödeme Yapmak İstemesi Halinde İndirim

Talep Etme Hakkı .................................................................................... 360

11. Tüketicinin Temerrüde Düşmesi (Ödeme Yapamaması)

Durumunda Sonucu................................................................................ 361

12. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Tüketicinin Sigorta Yaptırma

Zorunluluğu Olmaması ........................................................................... 362

13. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Bağlı Kredi ............................................. 363

a. Bağlı Kredinin Anlamı........................................................................ 363

b. Bağlı Kredinin Hangi Hallerde Söz Konusu Olamayacağı................... 364

c. Tüketicinin Asıl Sözleşmeden Caymasının Bağlı Kredi

Üzerinde Yarattığı Sonuç................................................................... 364

d. Asıl Sözleşmenin Hiç ya da Gereği Gibi İfa Edilmemesi

Durumunda Bağlı Kredi Verenin Sorumluluğu.................................. 365

14. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Açılan Hesap Nedeniyle Tüketiciden

Ücret veya Masraf Talep Edilemeyeceği................................................. 366

15. Tüketici Kredisi Sözleşmesinde Kredi Sözleşmesi ile İlişkili Bir Kredili

Mevduat Sözleşmesi Yapılamayacağı (Bağlı İşlem Yapma Yasağı) .......... 367

16. Kredi Kartında Aidat Alınmasının Hukuka Uygun Olup Olmaması .......... 368

C. Konut Finansman Sözleşmelerindeki Koruma .............................................. 369

1. Konut Finansmanı Sözleşmelerinin Tanımı ve Uygulama Alanı .............. 369

2. Konut Yapı Kooperatiflerinin Gerçek Kişi Ortaklarının İşlemleri ............. 370

3. Konut Finansmanı Sözleşmelerinin Şekil Zorunluluğu ............................ 371

4. Konut Finansmanı Sözleşmelerinde Sözleşme Öncesi Bilgilendirme

(Aydınlatma) Yükümlülüğü (Bilgi Formu Verme Zorunluluğu)................ 372

5. Tüketicinin Temerrüdü Halinde Kalan Borcun Tamamen İfasının

(Muacceliyet) Koşulları ........................................................................... 372

6. Tüketicinin Temerrüdü Nedeniyle Muaccel Kılınan Taksitlerin Nasıl

Hesaplanacağı......................................................................................... 373

18 İçindekiler

7. Konut Finansmanı Sözleşmesi Kapsamındaki Finansal Kiralama

İşlemlerinde Muacceliyet Koşullarının Gerçekleşmesi Halinde İcra

Dışında Konut Satışına Gidilmesi (İcra-Yargı- Dışı Satış) ..........................374

8. Konut Finansmanı Sözleşmesinde Bağlı Kredi .........................................375

a. Bağlı Kredinin Tanımı.........................................................................375

b. Bağlı Kredinin Var Sayılmadığı Durumlar ...........................................376

c. Bağlı Kredilerde Konutun Hiç veya Gereği Gibi Teslim

Edilmemesi Hallerinde Konut Finansman Şirketinin Sorumluluğu .........376

9. Konut Finansman Kuruluşları Tarafından Kredi Alacağının

Devredilmesi Halinde Sorumluluk ...........................................................378

10. Konut Finansman Sözleşmelerinde Faiz Oranlarının Belirlenmesi...........379

11. Tüketicinin Erken Ödeme Yapması..........................................................380

a. Erken Ödemeden Dolayı Tüketicinin İndirim İsteme Hakkı ...............380

b. Tüketiciden Erken Ödeme Tazminatı İstenebileceği..........................381

12. Tüketicinin Zorunlu Sigortalar Haricinde Sigorta Yaptırma

Zorunluluğunun Olmaması ......................................................................381

13. Hesap Açılması Halinde Tüketiciden Ek Ücret veya

Masraf İstenememesi..............................................................................382

14. Sözleşme ile İlişkili Bir Kredili Mevduat Sözleşmesi Yapılamayacağı

(Bağlı İşlem Yapma Yasağı) ......................................................................384

D. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmelerindeki Koruma.....................................384

1. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmelerinin Tanımı.....................................384

2. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmelerinde Tüketiciyi Sözleşme

Öncesi Koruyucu Hükümler.....................................................................385

3. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Şekil Zorunluluğu .....................386

4. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinin Tapuya Tescili veya Şerhi

Olanağı ....................................................................................................386

5. Geçerli Bir Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi Yapılmadan

Tüketiciden Ödeme Yapması veya Onu Borç Altına Sokan Belge

Vermesinin İstenemeyeceği (Peşin Ödeme Yasağı).................................388

6. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinin Teminata veya Bina

Tamamlama Sigortasına Bağlanması Gibi Tüketiciyi Koruma Önlemleri ......388

7. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesindeki Bina Tamamlama

Sigortasına Sağlanan Ayrıcalıklar.............................................................390

8. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Tüketicinin Cayma Hakkı..........391

a. Cayma Hakkının Kullanılması Süresi ve Şekli .....................................391

b. Cayma Hakkı Süresi Geçmeden Tüketiciden Faiz, Komisyon vb. Masraf

Alınamaması (Peşin Ödeme Yasağı)...................................................392

c. Tüketicinin Cayma Hakkını Kullanmasının Sonucu ............................393

9. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinde Konut Teslimi İçin Üst Süre ......394

10. Tüketicinin Gerekçe Göstermeden Sözleşmeden Dönme Hakkı .............395

a. Dönme Hakkını Kullanma ve Dönme Tazminatı Ödeme....................395

İçindekiler 19

b. Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesine Rağmen Dönme Tazminatının

İstenemediği Durumlar ..................................................................... 397

c. Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesinin Sonucu ................................. 398

E. İşyeri Dışındaki (Kapıdan) Sözleşmelerde Koruma........................................ 398

1. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerin Tanımı ......................................... 398

2. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerin Üç Durumda

Ortaya Çıkabilmesi.................................................................................. 399

3. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerin Yetkili Kimseler Tarafından

Gerçekleştirilebileceği ............................................................................ 401

4. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Bilgilendirme (Aydınlatma)

Zorunluluğu ............................................................................................ 401

5. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Şekil Zorunluluğu ....................... 402

6. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkı............ 403

a. Cayma Hakkının Hangi Sürede ve Şekilde Kullanılacağı .................... 403

b. Satıcı veya Sağlayıcının Tüketiciyi Cayma Süresi Hakkında

Bilgilendirmemesi veya Yasal Yükümlülüklerine Aykırı

Davranması Halinde Cayma Süresinde Değişiklik Olması ................. 404

c. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmelerde Tüketiciden Cayma

Süresi İçinde Ödeme Yapması veya Borç Altına Sokan

Belge İstenmesi (Peşin Ödeme Yasağı) ............................................. 405

d. Tüketicinin Cayma Süresi İçinde Meydana Gelen Mutad Kullanım

Sebebiyle Değişiklik ve Bozulmalardan Sorumlu Olmaması ............. 406

F. Mesafeli Sözleşmelerdeki Koruma ............................................................... 406

1. Mesafeli Sözleşmelerin Tanımı Ve Kapsamı............................................ 406

2. Mesafeli Sözleşmelerin Riskleri veya Olumsuz Yanları ........................... 409

3. Mesafeli Sözleşmelerde Tüketiciyi Bilgilendirme (Aydınlatma)

Zorunluluğu ............................................................................................ 409

4. Mesafeli Sözleşmelerde Satıcı veya Sağlayıcının Edimini Yerine

Getirme Süresi ........................................................................................ 409

5. Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkı.................................. 410

a. Cayma Hakkının Kullanılması ............................................................ 410

b. Tüketicinin Cayma Hakkı Konusunda Bilgilendirilmemesi Halinde

Yaptırımı ........................................................................................... 411

c. Tüketicinin Cayma Süresi İçindeki Kullanmalardan Dolayı

Sorumluluğu...................................................................................... 412

6. Satıcı veya Sağlayıcı Adına Mesafeli Sözleşme Kurulmasına Aracılık

Edenlerin Sorumluluğu ........................................................................... 412

7. Elektronik Ticaret Hakkında Kanun ile İlgili Bilgiler................................. 413

G. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerdeki Koruma..................... 418

1. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerin Tanımı ve

Kapsamı .................................................................................................. 418

2. Tüketicinin Bilgilendirilmesi (Aydınlatma) Zorunluluğu.......................... 420

3. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerin Bir Örneğinin

Tüketiciye Verilmesi Zorunluluğu ........................................................... 421

20 İçindekiler

4. Tüketicinin Sözleşmenin Yazılı Bir Örneğini Talep Etme ya da

Uzaktan İletişim Aracını Değiştirme Hakkı...............................................421

5. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin

Cayma Hakkı ............................................................................................422

6. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin

Sözleşmeyi Sona Erdirebilmesi ................................................................423

H. Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Sözleşmelerindeki Koruma ..........................423

1. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinin Türleri ..........................................423

2. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinden Olan Devre Tatil

Sözleşmesinin Tanımı ..............................................................................424

3. Devre Tatil Sözleşmelerinin Konusu (Devre Mülk Sözleşmelerinin

Bu Kapsamda Sayılması) ..........................................................................425

4. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinden Olan Uzun Süreli Tatil

Hizmeti Sözleşmesinin Tanımı .................................................................426

5. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinden Olan Değişim Sözleşmeleri

ve Yeniden Satış Sözleşmelerinin Tanımı.................................................427

6. Tatil Sözleşmelerinde Ön Bilgilendirme Formu Verilmesi

(Aydınlatma) Zorunluluğu........................................................................428

7. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinde Şekil Zorunluluğu ........................428

8. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmelerinde Cayma Hakkı ...............................429

a. Cayma Hakkının Süresi, Kapsamı ve Sonucu......................................429

b. Periyodik Süreli Tatil Sözleşmesinden Cayılması Halinde Bağlı Kredi

Sözleşmesinin Sonucu .......................................................................431

c. Devre Tatil Sözleşmelerinin Ön Ödemeli Şekilde Yapılabilmesi.........432

aa. Yapı Ruhsatı Alınmadan Tüketicilerle Ön Ödemeli Devre

Tatil Sözleşmesi Yapılamaması ...................................................432

bb. Ön Ödemeli Devre Tatil Sözleşmelerinde Bina Tamamlama

Sigortası Yaptırılması Zorunluluğu..............................................433

cc. Ön Ödemeli Devre Tatil Sözleşmelerinde Bina Tamamlama

Sigortasının Koruma Altına Alınması ..........................................433

dd. Ön Ödemeli Devre Tatil Sözleşmelerinde Tüketiciye En Geç

Hangi Ana Kadar Devir Yapılabileceği.........................................434

ee. Ön Ödemeli Devre Tatil Sözleşmelerinde Tüketicinin

Sözleşmeden Dönme Hakkı ve Tüketiciden Dönme Nedeniyle

Tazminat İstenebilmesi................................................................434

I. Paket Tur Sözleşmelerindeki Koruma............................................................435

1. Paket Tur Sözleşmelerinin Tanımı Ve Unsurları.......................................435

2. Paket Tur Sözleşmesinin Tarafları ve Tüketici Kavramının Farklı

(Geniş) Tanımlanması..............................................................................437

3. Hangi Hallerde Paket Tur Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanacağı .........438

4. Paket Tur Sözleşmelerinde Ön Bilgilendirme

(Aydınlatma) Zorunluluğu........................................................................438

İçindekiler 21

5. Paket Tur Sözleşmesinin Bir Örneğinin Tüketiciye Verilmesi

Zorunluluğu ............................................................................................ 439

6. Paket Tur Sözleşmesinde Değişiklik Yapılması Hallerinde

Tüketicinin Hakları (Sözleşmeden Dönme Hakkı) ................................... 439

7. Paket Tur Sözleşmesinin Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesi

Hallerinde Tüketicinin Hakları................................................................. 440

İ. Abonelik Sözleşmelerindeki Koruma ............................................................ 442

1. Abonelik Sözleşmesinin Tanımı ve Zorunlu İçeriği.................................... 442

2. Abonelik Sözleşmesinin Bir Örneğinin Tüketiciye Verilmesi

Zorunluluğu ............................................................................................ 444

3. Abonelik Sözleşmesinde Otomatik Uzama Öngören Sözleşme

Hükümleri ............................................................................................... 444

4. Abonelik Sözleşmesinde Tüketicinin Gerekçe Göstermeksizin Fesih

(Cayma) Hakkı......................................................................................... 445

a. Fesih Hakkını Kullanma Süresi ve Kapsamı ....................................... 445

b. Tüketicinin Fesih Hakkını Kullanma Sonrası Feshin

Yürürlüğe Girmesi Süresi .................................................................. 446

c. Tüketicinin Fesih Hakkını Kullanması Sonrası Satıcı veya Sağlayıcının

Alması Gereken Tedbirler ................................................................. 447

5. Taahhütlü Abonelik Sözleşmesinin Süresinden Önce Feshi.................... 448

J. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon Uygulamaları

Hakkındaki Koruma....................................................................................... 448

1. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon

Uygulamalarının Tanımı ve Kapsamı....................................................... 448

2. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon

Uygulamalarının Üst Süresi..................................................................... 449

3. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon

Uygulamalarındaki Ürünün Teslimine veya Hizmetin Sunulmasına

İlişkin Üst Süre ........................................................................................ 450

4. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon

Uygulamalarındaki Ürün Nedeniyle Süreli Yayının

Satış Fiyatının Arttırılamaması ................................................................ 450

5. Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon

Uygulamalarındaki Ürünün Dağıtımı veya Hizmetin İfasının Ne

Şekilde Yerine Getirileceği ...................................................................... 451

6. Süreli Yayın Kuruluşları Tarafından Düzenlenmeyen Ancak Süreli

Yayınla Doğrudan veya Dolaylı İlişkilendirilen Promosyon

Uygulamaları........................................................................................... 451

K. Piramit Satış Sistemleri Hakkındaki Koruma................................................. 451

1. Piramit Satış Sistemlerinin Tanımı ve Kapsamı ....................................... 451

2. Piramit Satış Sistemlerinin Yasak Olması ve Bu Tür Satış Sistemleri

Hakkında Önlem Almaya Yetkili Makam ve Yaptırımlar ............................ 453

22 İçindekiler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İDARÎ DENETİMLER VE YAPTIRIMLAR (ÖZELLİKLE İDARİ PARA CEZALARI)

İLE HAK ARAMA YOLLARI

§11. İDARÎ DENETİMLER VE YAPTIRIMLAR.................................................................. 455

I. İDARÎ DENETİMLER..............................................................................................455

II. İDARİ YAPTIRIMLAR.............................................................................................457

A. İdarî Para Cezaları Yaptırımı ..........................................................................457

1. Hangi Eylemler İçin İdari Para Cezalarının Uygulanacağı.........................457

a. Her Bir İşlem veya Sözleşme İçin 415 TL İdari Para Cezası

Uygulanacak Eylemler .......................................................................457

b. Her Bir İşlem veya Sözleşme İçin 2.092 TL İdari Para Cezası

Uygulanacak Eylemler .......................................................................459

c. Teslim Edilmeyen Her Bir Konut İçin 41.910 TL İdari Para Cezası

Uygulanacak Eylem............................................................................462

d. Hakkında 209.562 TL İdari Para Cezası Uygulanacak Eylemler...............462

e. Hakkında 1.047.818 TL İdari Para Cezası Uygulanacak Eylemler............463

f. Hakkında 10.478.218 TL İdari Para Cezası Uygulanacak Eylemler ..........463

g. Süreli Yayın Kuruluşları Hakkında Uygulanacak İdari Para Cezaları.........463

h. Üretici ve İthalatçılar Hakkında Uygulanacak İdari Para Cezaları............464

ı. Radyo ve Televizyonlar Hakkında Uygulanacak İdari Para Cezaları ........464

i. Reklam Verenler, Reklam Ajansları ve Mecra Kuruluşları Hakkındaki

İdari Para Cezaları ve Bu Cezaları Uygulayacak Makam ....................464

j. Haksız Ticari Uygulamada Bulunanlar Hakkında İdari Para

Cezaları ve Bu Cezaları Uygulayacak Makam.....................................465

k. Satışa Sunulan Ayıplı Bir Seri Malı veya Yiyecek Taklidi Ürünleri

Üretenler ve Satışa Sunanlar Hakkında İdari Para Cezaları ve

Bu Cezaları Uygulayacak Makam.......................................................466

l. 6502 sayılı Kanun Uygulamasının Denetlenmesi Sırasında İdari

Para Cezaları Uygulanması ve Bu Cezaları Uygulayacak Makam .......466

m. Piramit Satışlar Hakkında İdari Para Cezaları Uygulanması ve

Bu Cezaları Uygulayacak Makam.......................................................466

n. 6502 sayılı Kanunun Getirdiği Yükümlülüklere ve Tedbirlere

Uymayanlar Hakkında İdari Para Cezaları ve Bu Cezaları

Uygulayacak Makam..........................................................................467

2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Uygulanan

İdari Para Cezası Hakkındaki İlkeler .........................................................467

a. İdari Para Cezaları Hakkında Getirilen Sınırlama İlkesi

(Gayrısafi Gelirin Belirlenmesi) ..........................................................467

b. İdari Para Cezalarının Uygulanmasının Diğer Kanunlar

Gereği Yapılacak İşlemleri Etkilememesi İlkesi ..................................468

3. İdari Yaptırımları Verebilecek Yetkili Makamlar ......................................468

İçindekiler 23

4. İdari Yaptırım Kararlarına Karşı İtiraz Yeri Neresi ve Süresi .................... 469

5. İdari Para Cezalarına İlişkin Kararların Tahsil Süresi................................ 469

6. İdari Para Cezalarında Zamanaşımı......................................................... 469

III. DİĞER İDARÎ YAPTIRIMLAR (DURDURMA VEYA DÜZELTME) .............................. 471

§12. HAK ARAMA YOLLARI .........................................................................................472

I. TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNE BAŞVURU ......................................................... 472

A. Tüketici Hakem Heyetlerinin Hukuki Yapısı .................................................. 472

B. Tüketicilerin, Tüketici Hakem Heyetleri Yerine veya Aynı Anda

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Mercilerine Başvurabilmesi........................... 474

C. Tüketici Hakem Heyeti Teşkilatı, Görev ve Yetki Alanı.................................. 475

1. Tüketici Hakem Heyeti Teşkilatı.............................................................. 475

2. Tüketici Hakem Heyetinin (Konu Bakımından) Görev Alanı.................... 478

3. Tüketici Hakem Heyetlerinde Miktar Açısından Başvuru Sınırı

(İl/İlçe Hakem Heyetlerinin Miktar İtibariyle Görev Alanı) ..................... 482

4. Tüketici Hakem Heyetinin Yetkisi (Yer Bakımından Yetki Alanı) ............. 488

D. Tüketici Hakem Heyetlerinde Harç, Ücret, Gider vs. Masraf Muafiyeti

(Kolaylığı) ...................................................................................................... 490

E. Tüketici Hakem Heyetlerine Başvurunun Nasıl Yapılacağı............................ 491

F. Tüketici Hakem Heyetlerinin Başvuruyu Kabul Etme Zorunluluğu ............... 492

G. COVID-19 Salgın Hastalığına Karşı Mücadelede Alınan Tedbirlerin

Tüketici Hakem Heyetlerine Yapılan Başvurulara Etkisi................................ 494

H. Tüketici Hakem Heyeti İncelemesinin Nasıl Gerçekleştirileceği ................... 497

I. Tüketici Hakem Heyeti Kararının Niteliği ve Karara İtiraz............................. 498

1. Tüketici Hakem Heyetince Verilebilecek Kararlar ve

Tek Başvuru İlkesi ................................................................................... 498

2. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının Niteliği............................................ 500

3. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının Alınma Süreci ................................. 502

4. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının İçeriği, Bu Kararların

Bağlayıcılığı ve Tavzihi............................................................................. 504

5. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının Tebliği ve Nasıl İcra Edileceği ......... 507

6. Tüketici Hakem Heyeti Kararının İlamlı İcra Aşaması ve İcradaki

Başvuru Yolları ........................................................................................ 510

7. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarına Karşı İtiraz Davasının Nasıl ve Hangi

Sürede Gerçekleştirileceği, İcranın Tedbir Yoluyla Durdurulması................ 511

8. Tüketici Hakem Heyeti Kararlarına Karşı İtiraz Halinde Tüketici

Mahkemesinin Nasıl Bir Karar Verebileceği ve Kararın Kesinliği............. 513

9. Tüketici hakem Heyeti Kararlarına Karşı İtiraz Üzerine ve Kararın

İptali Halinde Tüketici Aleyhine Nisbi Vekâlet Ücretine Hükmedilmesi..... 516

İ. Tüketici Hakem Heyetinin Oluşumu, Raportör Atanması ve

Huzur Hakkı .................................................................................................. 517

1. Tüketici Hakem Heyetinin Kişi Bakımından Oluşumu ............................. 517

24 İçindekiler

2. Tüketici Hakem Heyetinde Raportör Atanması ve

Raportörün Görevi...................................................................................518

3. Tüketici Hakem Heyeti Huzur Hakkı ve Ücretleri.....................................519

II. TÜKETİCİ MAHKEMELERİNE BAŞVURU................................................................520

A. Özel Tüketici Mahkemeleri Kurulmasının Nedenleri.....................................520

B. Tüketici Mahkemelerindeki Yargılama ..........................................................521

1. Tüketicilerin Tüketici Mahkemeleri Yerine Zorunlu Arabulucuya

Başvurması ..............................................................................................521

2. Tüketici Mahkemelerinin Görev Alanı .....................................................523

a. Bireysel Uyuşmazlıklara İlişkin Davalarda..........................................523

b. Topluluk Davası ve Diğer Uyuşmazlıklara İlişkin Davalarda ...............531

3. Tüketici Örgütleri ve Diğer İlgililerin Tüketici Mahkemelerine Hangi

Hallerde Topluluk Davası Açabileceği......................................................532

4. Tüketici Davalarında Yetkili Mahkeme ....................................................535

5. Tüketici Mahkemelerine Başvuru Sırasında Harç Kolaylığı......................537

6. Tüketici Mahkemeleri Nezdinde Hükmedilecek Vekâlet Ücreti ..............540

7. Tüketici Mahkemelerinde Görülen Davalarda Yargılama Usulü..............542

8. Tüketici Mahkemelerinde Davacının Kararın Yayınlanmasını Talep

Edebilmesi ...............................................................................................545

9. Tüketici Mahkemelerince Verilip Kesinleşen Kararların İletilmesi...........546

C. Tüketici Mahkemelerinde Verilebilecek Kararlar ..........................................546

1. Satışa Sunulan Seri Ayıplı Mallar Bakımından Tüketici

Mahkemelerine Kimlerin Dava Açabileceği.............................................546

2. Satışa Sunulan Seri Ayıplı Mallarda Tüketici Mahkemelerince Hangi

Tür Kararlar Verilebileceği .......................................................................547

EKLER

 TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN ............................................................549

 6502 SAYILI TKHK VE MÜLGA 4077 SAYILI TKHK İLE İLGİLİ TABLOLAR ..........................583

 6502 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA

KANUN İLE İLGİLİ MEVZUAT LİSTESİ .............................................................................587

 TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU FORMU ...........................................................589

KAYNAKÇA........................................................................................................................591

KONU VE KAVRAM DİZİNİ.................................................................................................615